کمیته حسابرسی ـ یک نهاد رابط با هیات مدیره

پیدایش کمیته­های حسابرسی مشتکل از اعضای غیر موظف هیات مدیره برای نظارت بر وظیفه حسابرسی داخلی، استقلال حسابرسان داخلی را افزایش داده است. هر چه پیوند کمیته حسابرسی و واحد حسابرسی داخلی قوی­تر باشد، احتمال تامین استقلال و در نتیجه، حفظ بیطرفی حسابرسان داخلی در عملیات حسابرسی و گزارشگری بیشتر خواهد شد.

کمیته حسابرسی دست کم باید مسئولیت نظارت بر استخدام، ترفیع و حقوق و مزایای رییس حسابرسی داخلی را عهده­دار باشد. نظارت بر شکل­گیری عملیاتی واحد حسابرسی داخلی از مسئولیتهای عمده کمیته حسابرسی است، روشها، استانداردها و دستورالعمل­های حسابرسی نیز باید به تایید و تصویب کمیته حسابرسی برسد.

حسابرسان مستقل در مقایسه با حسابرسان داخلی

«حسابرسی مستقل» به معنای حسابرسی صورتهای مالی است که توسط موسسات مستقل حسابرسی انجام می­شود. هدف اصلی این گونه حسابرسیها، اثبات درستی صورتهای مالی است. هیات مدیره برای انجام این کار با یک موسسه مستقل حسابرسی، قرارداد منعقد می­کند. موسسه حسابرسی، یک واحد تجاری جدا و مستقل از سازمانی است که حسابرسی می­کند. حسابرسانی که این گونه حسابرسی را انجام می­دهند. حسابرسان مستقل نامیده می­شوند.

حسابرسی داخلی نوعی حسابرسی است که توسط حسابرسان حرفه­ای در استخدام سازمان مورد حسابرسی انجام می­شود. اگرچه حسابرسان داخلی برای حفظ بیطرفی وظایف خود را به گونه­ای مستقل از فعالیتها و عملیات سازمان مورد حسابرسی انجام می­دهند اما اصطلاح حسابرسان مستقل تنها به حسابرسان برگیرنده همه جنبه­های عملیاتی سازمان در تمام سطوح مسئولیت می­باشد. اما حسابرسان مستقل اساساً به سیستم حسابداری مالی و تنها آن بخش از فعالیتهای سازمان می­پردازند که به گونه­ای مستقیم اثر با اهمیتی بر صورتهای مالی دارد.

برخی سازمانها در سالهای اخیر مایل پیدا کرده­اند تا به جای استخدام حسابرسان داخلی از خدمات موسسات مستقل حسابرسی استفاده کنند. این کار را استفاده از منابع برون سا زمانی گویند. گرچه کارهایی که توسط این گونه حسابرسان برون سازمانی انجام می­شود حسابرسی داخلی به معنای واقعی نمی­باشد اما از آنجا که این کار از هر جهت به جز رابطه استخدامی تقریباً در همه زمینه­ها همانند است بیشتر صاحبنظران حرفه هر دو را حسابرسی داخلی گویند.

فعالیتهای حسابرسی داخلی را می­توان در دو طیف گسترده 1- جزیی از سیستم کنترل داخلی و 2- کمک در امر حسابرسی صورتهای مالی در نظر گرفت. حسابرسی داخلی به عنوان بخشی از سیستم کنترل داخلی تاکید اصلی این کتاب است.

طیف دوم مسئولیت حسابرسی داخلی به درخواست سازمان از حسابرسان داخلی برای همکاری در امر حسابرسی مستقل صورتهای مالی بستگی دارد. این حسابرسی مستقل معمولاً تنها تا جایی به سیستم کنترل داخلی می­پردازد که بتواند مبنایی برای اتکا بر سیستم حسابداری به منظور ارائه مطلوب صورتهای مالی مورد رسیدگی بدست آورد.

استاندارد حسابرسی شماره 65 انجمن حسابداران رسمی آمریکا مقرر می­دارد که حسابرسان مستقل برای توجیه اعتماد خود به کار حسابرسان داخلی در انجام دادن حسابرسیهای مالی مستقل باید دو ویژگی 1- صلاحیت حرفه­ای و کاردانی و 2- بیطرفی حسابرسان داخلی را ملاک کار خود قرار دهند. مسئولیت حسابرسی داخلی را که در این فصل بحث می­شود کس انی باید بپذیرند که در بکارگیری روش­ها و تکنیک­های حسابرسی، ماهرند و درباره کنترلهای داخی نگرشی جامع و وسیع دارند. چنین افرادی صلاحیت همکاری در انجام حسابرسی مستقل مالی سازمان را دارند بعلاوه واحد حسابرسی داخلی همچنانکه در بالا گفته شد با حفظ استقلال خود از عملیات و فعالیتهای سازمان بیطرفی حسابرسان داخلی را افزایش می­دهد.

حسابرسان داخلی حسابرسی مستقل صورتهای مالی را هدایت و سرپرستی نمی­کنند. هر گونه صورتهای مالی که براساس قانون اوراق بهادار مصوب 1934 به بورس اوراق بهادار ارائه می­شود باید توسط حسابرسان مستقل حسابرسی شود. نقش حسابرسان داخلی در این زمینه کمک به حسابرسان مستقل برون سازمانی است.

حسابرسان داخلی می­توانند حسابرسان مستقل را از انجام دادن بساری از کارهایشان بی نیاز کنند. استفاده حسابرسان مستقل از ارزیابیهای حسابرسان داخلی از کنترلهای وجوه نقد حسابهای دریافتنی. حسابهای پرداختنی و سایر عملیات مالی نمونه­هایی از این گونه کارهاست. از آنجا که ارزیابی سیستم کنترل داخلی مالی از مراحل نخستین کار حسابرسی مستقل است بنابراین کار حسابرسان داخلی در ارتباط با آزمون سیستم کنترل داخلی برای حسابرسان مستقل با ارزش می­باشد.

چنانچه حسابرسان مستقل بتوانند از کار حسابرسان داخلی استفاده کنند هزینه­های حسابرسی صورتهای مالی اغلب به میزان قابل توجهی کاهش می­یابد. حسابرسان مستقل برای اتکا بر کار حسابرسان داخلی کار آنان را مورد بررسی و آزمون قرار می­دهند.

گاه ممکن است از حسابرسان داخلی خواسته شود تا در انجام حسابرسی صورتهای مالی با حسابرسان مستقل همکاری کنند اما برخی از حسابرسان داخلی از انجام این کار خودداری می­کنند زیرا معتقدند که کار اصلی آنان در مقایسه با کار حسابرسی صورتهای مالی از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار است. واحدهای حسابرسی داخلی که کیفیت کارشان بالاست اغلب ارزش حسابرسی عملیاتی را برای مدیریت بیش از ارزش حسابرسی صورتهای مالی می­دانند