کلیات و مفاهیم عمومی مالیات

کلیات و مفاهیم عمومی مالیات

گروه دوم مالیات های غیرمستقیم

مالیاتی است که با واسطه و به طورغیرمستقیم از شهروندان (مصرف کنندگان نهایی ) گرفته میشود . مالیات غیر مستقیم در شکل های گوناگون قابل اجرا شدن میباشد و پرداخت ان نیز با اینکه بر دوش همگان میباشد ولی محسوس نیست و به طور معمول عموم مردم وجود آن را احساس نمیکنند . این مالیات ، غالبا بر قیمت کالاها و خدمات اضافه شده وبه مصرف کننده نهایی منتقل میگردد و شامل مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش است. مفاهیم عمومی مالیات

الف)به منظور اجرای عدالت مالیاتی و توجه به توان واقعی مالیات دهندگان ، یکی از سیاست های مالی و اقتصادی دولت ها ، اخذ مالیات از محل کالاهای وارداتی است. همچنین دولت ها به دلایل متعدد دیگری نیز اقدام به اعمال مالیات بر واردات مینماید که اهم آنها عبارتند از :حمایت از تولیدات داخلی کشور ، جلوگیری از ورود کالاهای تجملی غیر ضروری و همچنین ایجاد در آمد زایی است .

مفاهیم عمومی مالیات

ب)مالیات بر مصرف و فروش

مالیاتی است که در موقع خرید و فروش به نسبت ارزش مورد معامله ، از فروشنده دریافت میگردد.غالبا فروشنده نیز این مالیات را در موقع فروش بر قیمت کالا افزوده و به خریدار انتقال میدهد . مالیات بر معاملات شامل انواع مختلف مانند مالیات عمومی فروش (در مراحل مختلف تولید و توزیع )، مالیات بر عمده عمده فروشی و خرده فروشی و مالیات بر ترزش افزوده است.

اشخاص مشمول مالیات

اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات میباشند (ماده 1 ق.م.م )

1-کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران

2-هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل میکند.

3-هرشخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل میکند.

4-هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل  میکند.

5-هر شخص غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی )نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل میکند.

اشخاص معاف از مالیات

اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات نمی باشند .(ماده 2 ق .م .م)

1-وزارتخانه ها و موسسات دولتی

2-دستگاه هایی که بودجه آنها به وسیله دولت تامین میشود .

3-شهرداری ها

4-بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی ره و مقام معظم رهبری

نکته اول »شرکتهایی که تمام یا قسمتی از سرمایه آنها متعلق به اشخاص و موسسه های مذکور در بندهای فوق باشد ، سهم درآمد یا سود آنها مشمول حکم این ماده نخواهد بود .

نکته دوم»درآمدهای حاصل از فعالیت های اقتصادی از قبیل فعالیت های صنعتی ، معدنی ،تجاری،خدماتی،و سایر فعالیت های تولیدی برای اشخاص معاف از مالیات ،که به نحوی غیر از طریق شرکت نیز تحصیل میشود ، در هر مورد به طور جداگانه به نرخ مالیاتی  بر عملکرد 25 درصد مشمول مالیات خواهد بود

مفاهیم مهم مالیاتی

اشخاص حقیقی

منظور از اشخاص حقیقی،کلیه اشخاص حقیقی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم  و قانون مالیات بر ارزش افزوده میباشد که حسب مورد به انجام هر نوع معامله  و فعالیت اقتصادی مبادرت نمایند . مفاهیم عمومی مالیات

اشخاص حقوقی

منظور از اشخاص حقوقی ، کلیه اشخاصی که در اداره ثبت شرکتها تحت شماره معینی به ثبت رسیده باشند ،اشخاص حقوقی نامیده میشوند .

مصرف کننده نهایی

منظور از مصرف کننده نهایی ،شخص حقیقی است که کالا یا خدمات را متناسب یا نیاز خود برای مصارف شخصی خریداری نموده و از آن عرضه کالا و خدمات به دیگران استفاده نمی نماید.

کلیه اختیازات ، وظایف ،کارکنان ،امکانات و تجهیزات موجود وزارت امور اقتصادی . دارایی که در معاونت امور مالیاتی و بخش ها و حوزه های مالیاتی به کار گرفته شده بود ،به این سازمان  منتقل شده است .

مودیان مالیاتیکسانی که مالیات به دولت میپردازند و طبق قانون به دولت مدیون هستند. به عبارت دیگر مودیان مالیاتی به  اشخاصی اطلاق میگردد که بدهی مالیاتی بابت هرگونه فعالیت با معاملات انجام شده متوجه آنهااست.واحد مالیاتیکوچک ترین جزء تقسیمات اداری بخش مالیاتی است که بر اساس محدوده جغرافیایی ،منابع مالیاتی ، نوع مودیان یا حسب وظیفه مقرر مالیاتهای مستقیم از طرف سازمان امور مالاتی کشور تعیین میشود .

سال مالیاتی

سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از فروردین ماه هر سال شروع  و به آخر اسفند ماه همان سال ختم میشود ، لیکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمیکند ، سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار بگیرد و موعد تسلیم اظهارنامه ، تراز نامه ،حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آهنا چهار ماه شمسی پس از سال مالی میباشد.

مفاهیم عمومی مالیات

شماره اقتصادی

شماره منحصر  به فردی است که توسط سازمان امور مالیاتی ، حسب مورد به اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص داده میشود .

صورت حساب

منظور از صورت حساب نمونه اعلام شده در اجرای ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم و ماده19 قانون مالیات بر ارزش افزوده میباشد.

اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی فرم خاصی است که بر طبق مقررات از طرف سازمان امور مالیلتی کشور تهیه  و در اختیار مودیان مالیاتی قرار میگیرد و مودیان مکلف هستند مشخصات خود و نشانی محل کسب و سکونت یا منبع تحصیل درآمد و نیز اطلاعاتی درباره درآمد و حسب مورد دارایی ها وسود و زیان را که در فرم موصوف پیش بینی گردیده منعکس کرده و ظرف مهلت مقرر (4ماه پس از پایان سال مالی )به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند . ضمنا مطابق تبصره ماده 226 قانون مالیاتهای مستقیم به مودیان مالیاتی اجازه داده میشود

چنانچه در اظهارنامه یا ترتزنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی شده باشد با ارائه مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه و یا تراز نامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را حسب مورد تسلیم نماید  ودر هر حال تاریخ تسلیم اظهارنامه مودی تاریخ تسلیم اظهارنامه اول میباشد

برگ تشخیص

نظر مکتوبی است که ماموران مالیاتی پس از رسیدگی به درآمد و دارایی مودی اعلام میکنند و ضمن آن درآمد یا دارایی مشمول مالیات و مبلغ متعلق را مشخص میسازند .

هیات حل اختلاف مالیاتی

هیاتی است مرکب از سه نفر 1-یک نفر به نمایندگی از سازمان امور مالیاتی کشور 2-یک نفر از قضات شاغل یا باز نشسته معرفی شده از قوه قضاییه 3-یک نفر از اتلق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی ایران

گواهی موضوع ماده 186

صدور یا تجدید یا تمدیدکارت  بازرگانی  و پروانه کسب یا کار اشخاص حقیقی و حقوقی از طرف مراجع صلاحیت دار و همچنین اخذ تسهیلات بانکی منوط به ارائه گواهیاز اداره امور مالیاتی ذی ربط مبنی بر پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی قطعی شده میباشد و در صورت عدم رعایت این حکم مسئولان امر نسبت به پرداخت مالیاتهای مزبور با مودی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

تشخیص علی الراس

این اصطلاح در ترتباط با حق مقامات مالیاتی جهت تشخیص مالیات به کار میرود و آن وقتی است اظهارنامه تسلیمی از سوی مودی نادرست به نظر میرسد و یا این که مودی که مکلف به تسلیم اظهارنامه بوده به موقع به تکلیف خود عمل ننموده است و یا علی رغم تسلیم اظهارنامه مدارک و اسناد مبنای تنظیم اظهارنامه را ارائه ننماید و نیز در صورت ارائه اسناد و مدارک مربوطه این اسناد و مدارک مورد قبول واقع نشود.

مفاهیم عمومی مالیات

دفاتر قانونی

دفاتری که بر اساس قانون تهیه ئ تنظیم شده باشد مانند :دفتر کل و روزنامه و دفتر دارایی

رسیدگی به دفاتر

عمل حسابرسی از روی دفاتر و اسناد و مدارک.در واقع تعیین درآمد اشخاص از روی دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه میباشد. در این روش ممکن است برخی از اقلام هزینه های مندرج در دفاتر مورد قبول واقع نشود که در این صورت آن هرینه ای که بر اساس موازین قانونی قابل پذیرش نمیباشد به درآمد مشمول مالیات اضافه خواهند شد.