ماهیت تعدیلات سنواتی در حسابداری بدهکار است یا بستانکار ؟

ماهیت تعدیلات سنواتی در حسابداری بدهکار است یا بستانکار ؟

♦️ تعدیلات سنواتی یعنی اقلام مربوط به سنوات قبل که در تعدیل مانده سود (زیان ) انباشته ابتدای دوره منظور می گردد، به اقلامی محدود می شود که از تغییر دررویه حسابداری و اصلاح اشتباه ناشی می شود.
تاثیر تعدیلات سنواتی بایستی از طریق اصلاح مانده سود و زیان انباشته اول دوره در صورت های مالی منعکس شود. اقلام مقایسه ای صورتهای مالی نیز باید مجدد ارائه شود از طرفی اگر این امر میسر نبود بیان آن در یادداشت صورت های مالی الزام شده است. اما این موضوع به چه معناست؟

اگر در رویه حسابداری تغییری انجام شود (مثلا روش ارزیابی موجودی ها تغییر کند) ارقامی که به سال جاری مربوط می باشد بر مبنای رویه جدید باید رائه شود و ارقام مقایسه ای سنوات قبل نیز بر مبنای رویه جدید ارزیابی و ارائه خواهدشد.

⭕️ البته رویه های حسابداری بر اساس خصوصیت ثبات رویه نباید تغییر داشته باشد مگر اینکه به یکی از علل زیر باشد:

به علت رجحان رویه جدید بر رویه پیشین
قابل توجیه بودن رویه حسابداری جدید
قوانین آمره یا استانداردهای حسابداری جدید
اگر بخواهیم در اجرا مبحث تعدیلات سنواتی را بررسی نماییم با کمی تفاوت معنایی مواجه خواهیم شد. معمولا به جای عنوان تعدیلات سنواتی در حسابداری گاها از سود و زیان انباشته یا سود و زیان جامع هم استفاده می شود اما در اصل بایستی در تفصیل آن تعدیلات سنواتی قید شود تا این مورد که مربوط به سال های قبل است نشان داده شود. با مثالی این موضوع برایتان شفاف خواهد شد.

⬅️ فرض کنید شما در سال ۹۵ مشغول تهیه صورت های مالی و انجام اقلام مقایسه ای با سال قبل هستید. با مواردی مواجه می شوید که مربوط به سالهای قبل است یعنی متاثر از عملیات سال های گذشته اما قطعی شدن آن در زمان حال اتفاق افتاده است. این موارد را باید چگونه ثبت نمود؟

برای نمونه فرض کنید سازمان تامین اجتماعی نامه ای برای شما ارسال نموده که طی آن موظف به پرداخت بدهی قبلی شده اید گویا با بررسی های انجام گرفته مشخص شده که بیمه پرداختی برای یکی از کارکنان شرکت به مبلغی کمتر در سال ۹۴ برای سازمان تامین اجتماعی پرداخت و سازمان خواستار پرداخت الباقی وجه مذکور شده است. این بدهی ماهیتا مربوط به سال قبل است و باید در همان سال اعمال گردد. چرا که با توجه به اصل تطابق درآمد و هزینه، هزینه های هر دوره باید با درآمد های همان دوره تهاتر شود.

?بدین ترتیب ثبت زیر انجام میشود:

سود وزیان انباشته_ تعدیلات سنواتی *

سایر حسابهای پرداختنی_ سازمان تامین اجتماعی *

سایر حسابهای پرداختنی _ سازمان تامین اجتماعی *

بانک

⬅️ ولی اینکه چرا در همان ثبت اول مستقیم از بانک خارج نشد به این دلیل است که لازم بود تا بدهی به سازمان در سایر حسابهای پرداختنی حتما نشان داده شود.

در واقع تعدیلات سنواتی با توجه به ماهیت رویدادی که اتفاق افتاده و مربوط به سال گذشته است ممکن است بدهکار یا بستانکار گردد و این مورد مستقیما بر سود و زیان سال اثر خواهد گذاشت. اگر در مورد مالیات ها هم بررسی کنیم باز به همان ترتیب خواهد بود. بدین ترتیب که بدهی قطعی شده مالیات عملکرد سال ۹۴ ما در سال ۹۵ ابلاغ خواهد شد و این یعنی لازم به تعدیل حساب سود و زیان انباشته خواهد بود و ثبت زیر انجام میشود:

سود وزیان انباشته – تعدیلات سنواتی

مالیات پرداختنی( ذخیره مالیات )

مالیات پرداختنی( ذخیره مالیات *)

بانک *

?( نکته : قبلا در صورت های مالی از عنوان ذخیره مالیات استفاده می شد که در اصلاحیه جدید صورتهای مالی با عنوان مالیات پرداختنی قبول خواهد شد.)

بدین ترتیب انجام تعدیلات سنواتی ضرورت پیدا خواهد کرد چرا که در صورت اعمال برخی رویدادهای متاثر از سالهای قبل در حسابهای سال جاری احتمال رد دفاتر از سوی اداره دارایی وجود خواهد داشت. لذا توصیه می شود که حسابداران عزیز این فرآیند را طبق استانداردهای حسابداری به اجرا گذارند تا خللی در فرآیند آنها ایجاد نشود.