طرز تهیه صورت‌های مالی مبتنی بر ارزش
جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD)
به منظور تشریح و تهیه صورت‌های مالی به ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت، از مثال شرکت الفبا که از اول سال 3×13 تأسیس و عملیات خود را طی سال انجام داده، و اطلاعات مربوط به ترازنامه به ارزش تاریخی در 29/12/3×13 (جدول 1-2)، صورت سود و زیان مبتنی بر ارزش تاریخی (جدول 2-2) و ارزش جاری برخی از اقلام صورت سود و زیان و ترازنامه که در جدول (6-2) ارائه شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد:
l فروش: درآمد فروش کالا واحد تجاری الفباء طی سال 3×13 بالغ بر 400000 ریال (بهای فروش جاری) بوده، که به طور یکنواخت در سراسر سال حاصل شده، با استفاده از شاخص متوسط قیمت سال به واحد پول جاری قدرت خرید ثابت تبدیل می‌شود (440000 – 10/1×400000).
l بهای تمام شده کالای فروخته شده: با فرض اینکه، بهای تمام شده کالای فروخته شده، به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده، ارزش جاری آن طبق جدول شماره (6-2) به مبلغ 260000 ریال می‌باشد، نحوه تبدیل آن با توجه به شاخص قیمت به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت به شرح زیر خواهد بود:طرز تهیه صورت‌های مالی
بهای تمام شده کالای فروخته شده تعدیل شده
l هزینه‌های عملیاتی: با فرض اینکه کلیه هزینه‌های عملیاتی به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده، ارزش جاری آن با استفاده از شاخص متوسط قیمت سال به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت تبدیل می‌شود.
(74000 = 10/1× 68000)
l هزینه استهلاک: ارزش جاری هزینه استهلاک بر مبنای میانگین ارزش جاری دارایی استهلاک پذیر بر طی سال می‌باشد. ارزش جاری این قبیل هزینه با استفاده از شاخص متوسط قیمت سال به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت تبدیل می‌شود:
میانگین ارزش جاری تجهیزات þ
13000 = 10 ÷ 13000 = هزینه استهلاک به ارزش جاری þ
143000 = 10/1 × 13000 = هزینه استهلاک به ارزش جاری تعدیل شده þ
l مالیات بر درآمد: با فرض اینکه مالیات بر درآمد به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده، بنابر این، ارزش جاری (40000) آن با استفاده از شاخص متوسط قیمت سال به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت تبدیل می‌شود.
(44000 – 10/1 × 40000) þ
l سود (زیان) حاصل از قدرت خرید خالص اقلام پولی: سود (زیان) حاصل از قدرت خرید خالص اقلام پولی در سیستم ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت به همان روش حسابداری مبتنی بر واحد پول دارای خرید ثابت (HC/ND) محاسبه می‌شود. سود و زیان حاصل از قدرت خرید خالص اقلام پولی طبق جدول شماره (4-2) بالغ بر 8600 ریال می‌باشد، که این مبلغ در صورت سود و زیان بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت بعد از سود عملیاتی جاری گزارش می‌گردد.
l سود تحقق یافته از نگهداشت تعدیل شده بر مبنای تورم: سود (زیان) تحقق یافته ناشی از نگهداشت مربوط به دارایی فروخته شده یا مصرف شده طی دوره مالی می‌باشد. در سیستم ارزش جاری – واحد پو دارای قدرت خرید ثابت، سود (زیان) تحقق یافته پس از حذف آثار تورم گزارش می‌شود. نحوه محاسبه آن به شرح زیر است:
| ارزش جاری بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | ارزش تاریخی بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | تقاوت | ||||
| بهای تمام شده کالای فروخته شده (موجودی کالا) | (1) 286000 | (2) 253000 | 33000 | |||
| تجهیزات مستهلک شده | (3) 143000 | (4) 14520 | (220) | |||
| سود (زیان) تحقق یافته ناشی از نگهداشت پس از حذف آثار تورم |
شاخص قیمت در تاریخ گزارشگری × ارزش جاری بهای تمام شده کالای فروخته شده (1)
شاخص متوسط قیمت سال
(2) بهای تمام شده کالای فروخته شده بر مبنای ارزش تاریخی مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD) در جدول شماره (3-2) محاسبه شده است.
(3) هزینه استهلاک تجهیزات به ارزش جاری بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت:
14300 = 10/1× 13000 þ
: ارزش تاریخی استهلاک (4) þ
l سود تحقق نیافته ناشی از نگهداشت تعدیل شده بر مبنای تورم: سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداشت، در سیستم حسابداری بر مبنای ارزش‌های جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت پس از حذف آثار تورم در صورت‌های مالی گزارش می‌شود. لازم به یادآوری است که سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداشت، مربوط به دارایی‌هایی که در تاریخ گزارشگری موجود می‌باشد. محاسبه آن به شرح زیر خواهد بود:
| ارزش جاری بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | ارزش تاریخی بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | تفاوت | |||
| موجودی کالا | (1) 102000 | (2) 99000 | 3000 | ||
| زمین | (3) 160000 | (4) 84700 | 75300 | ||
| تجهیزات | (5) 126000 | (6) 130680 | (4680) | ||
| جمع پایان دوره | 73620 | ||||
| کسر می‌شود: سود تحقق نیافته ناشی از نگهداشت تعدیل شده | |||||
| به علت تورم اول دوره مالی | |||||
| شناسایی سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداشت | |||||
| در سال 3×13 تعدیل شده پس از حذف آثار تورم |
طرز تهیه صورت‌های مالی
þ 1) ارزش جاری موجودی کالا طبق جدول شماره (6-2)
þ 2) ارزش تاریخی موجودی کالا بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت طبق جدول (5-2)
(254100 = 21/1× 210000)
l سود انباشته: رقم موازنه (مجموع داراییها منهای بدهی‌ها و سهام به ارزش جاری واحد پول دارای قدرت خرید ثابت) یا به طور مستقیم در پایان هر دوره مالی از طریق اندازه‌گیری محاسبه می‌شود:
| سود انباشته اول دوره بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | |
| سود خالص مبتنی بر ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | 135900 |
| جمع | 135900 |
| کسر می‌شود: | |
| سود سهام پرداختی بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | 20000 |
| سود انباشته پایان دوره بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت |
جدول (9-2) صورت سود و زیان و سود انباشته ترکیبی بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت برای سال مالی منتهی به 29/12/3×13: (CC/CD)
| فروش (10/1×400000) | 440000 | |
| بهای تمام شده کالای فروخته (10/1×260000) | 286000 | |
| سود ناخالص | 154000 | |
| هزینه‌های عملیاتی (10/1×68000) | 74000 | |
| هزینه استهلاک (10/1× 13000) | 14300 | 89100 |
| سود قبل از مالیت | 64900 | |
| مالیات بر درآمد (1/1× 40000) | 44000 | |
| سود عملیات جاری | 20900 | |
| سود ناشی از قدرت خرید (جدول 4-2) | 8600 | |
| سود عملیاتی جاری بعد از سود ناشی از قدرت خرید | 29500 | |
| سود تحقق یافته ناشی از نگهداری بعد از حذف آثار تورم (یادداشت1) | 32780 | |
| سود خالص | 62280 | |
| سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداری بعد از حذف آثار تورم (یادداشت 2) | 73620 | |
| سود خالص بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت | 135900 | |
| سود انباشته اول دوره | ||
| کسر می‌شود سهام پرداختی | 20000 | |
| سود انباشته پایان دوره |
طرز تهیه صورت‌های مالی
یادداشت شماره (1):
| CC/CD | HC/CD | تفاوت | ||||
| بهای تمام شده کالای فروخته شده (موجودی کالا) | 2860000 | 253000 | 33000 | |||
| تجهیزات مستهلک ده | 14300 | 14520 | (220) | |||
طرز تهیه صورت‌های مالی
یادداشت شماره (2):
| CC/CD | HC/CD | تفاوت | ||||
| موجودی کالا | 102000 | 99000 | 3000 | |||
| زمین | 160000 | 84700 | 75300 | |||
| تجهیزات (خالص) | 126000 | 130680 | (4680) | |||
| جمع پایان دوره | 73620 | |||||
| کسر می‌شود: | ||||||
| سود تحقق نیافته ناشی از نگهداری بعد از حذف آثار تورم اول دوره | ||||||
| شناسایی سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداشت پس از حذف آثار تورم |
جدول (10-2) ترازنامه شرکت الفباء بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD) در 29/12/3×13
| وجوه نقد | ||
| حساب‌های دریافتنی | 40000 | |
| موجودی کالا | 67000 | |
| زمین | 102000 | |
| تجهیزات | 160000 | |
| استهلاک انباشته | 140000 | |
| جمع داراییها | (14000) | 126000 |
| حساب‌های پرداختنی | ||
| اسناد پرداختنی | 35000 | |
| اسناد پرداختی بلندمدت | ||
| سهام عادی (21/1×210000) | 90000 | |
| سود انباشته (جدول شماره 9-2) | 254100 | |
| جمع بدهی و حقوق صاحبان سهام | 115900
|
