حسابرسی بورس اوراق بهادار
برنامه حسابرسی حسابها و اسناد دریافتنی و پیش پرداختها
اهداف رسیدگی
لازم است رسیدگی هایی انجام شود تا بتوان اثبات نمود که :
1 .کلیه حسابها و اسناد دریافتنی و پیش پرداختهاي متعلق به شرکت در تاریخ تراز دریافت شده از واحد مالی در
حسابها ثبت شده است.
2 .تعلق کلیه داراییهاي فوق الذکر به شرکت به استناد اسناد و مدارك مثبته ،محرز بوده است.
3 .ارزش دارایی هاي فوق الذکر ، براساس اصول پذیرفته شده حسابداري تعیین گردیده و ذخائر لازم بر اساس
قابلیت وصول حسابها و اسناد دریافتنی در حسابها منظور گردیده است.
4 .دارایی هاي فوق الذکر بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداري در صورتهاي مالی منعکس شده و کلیه
اطلاعات لازم در مورد آنها افشا گردیده است.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
یادآوري:
قبل از شروع رسیدگی ها ، اطمینان حاصل نمایید که با توجه به نتایج حاصل از بررسی سیستم کنترل هاي داخلی و
رسیدگی به معاملات (به شرح بخش 4 این مجموعه ) ، کلیه تغییرات لازم (مشتمل بر تعیین میزان و نحوه رسیدگی ها
)، توسط مسئول کار در این برنامه به عمل آمده است.
شرح رسیدگی عطف به کاربرگ حسابرس مسئول
1 .صورت خلاصه اي از مانده حسابها و اسناد دریافتنی و سپرده هاي ثابت بانکی
، به تفکیک سر فصل هاي عمده تهیه نمایید.(صورت ریز حسابهاي زیر
مجموعه حسابها و اسناد دریافتنی را از سیستم حسابداري تهیه نمایید.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
بدهکاران تجاري
2 .دریافت و مطابقت صورت ریز بدهکاران تجاري و صورت تجزیه سنی و مانده
هاي معوق ،قدمت مانده ها با دفتر معین.
3 .جمع صورت ریز فوق الذکر را آزمایش نموده و با مانده حساب بدهکاران
تجاري در دفتر کل و مانده حسابهاي مندرج در صورت ریز را با مانده کارتها یا
دفاتر معین مقایسه کنید.
4 .با توجه به میزان اطمینان از وجود و اعمال کنترل هاي داخلی مطلوب و با نظر
مسئول کار تعداد …. از مانده هاي بزرگ حسابها و همچنین از هر …. حساب ،
یکی از آنها را بدون توجه به بزرگی یا کوچکی مانده ، از روي صورت ریز براي
رسیدگی انتخاب نمایید.
5 .بررسی حسابهاي انتخاب شده به شرح بند 4 فوق ، به شرح زیر:
1,5 .اطمینان از ماهیت حساب متناسب با بدهکاران تجاري. ( ممکن است مثلاٌ
بعضی از هزینه ها و یا پیش پرداختهاي دارایی هاي ثابت به این حساب
منظور شده باشد).
2,5 .بررسی موردي نامه هاي ارسالی براي اعلام مانده مطالبات از کارگزاران،
شرکتهاي سپرده گذاري ،شرکت هاي غیر بورسی.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
6 .بررسی حسابهاي بدهکاران مزبور (به خصوص در مورد مانده حسابهاي عمده که
پاسخ تاییدیه آنها واصل نشده ) در سال مالی بعد واطمینان از وصول به موقع این
گونه مطالبات.
7 .بررسی ثبتهاي پایان سال مالی در حساب بدهکاران از یک طرف و حساب درآمد
ارئه خدمات از طرف دیگر وکنترل تغییرات آنها پس از پایان سال.
8 .بررسی نقل وانتقالات بین حساب بدهکاران و سایر حسابهاي شرکت.
9 .با توجه به وصول مطالبات معوقه بعد از تاریخ ترازنامه ،مقررات اعتباري و جدول
سنی بدهکاران تجاري ،میزان ذخیره مطالبات مشکوك الوصول را طی لیستی
تعیین نمایید. لیست تهیه شده بدین طریق باید با گزارش بازار شرکت مورد بررسی
قرار گرفته ،نتایج قطعی در آن قید و سپس این نتایج در کاربرگ مربوطه به اسناد
اصلاحی پیشنهادي درج گردد.
10 .کنترل علت حذف درآمد هاي حق الدرج یا ارائه خدمات به کارگزاران ،تطابق آنها با
گزارش بازار و مجوز هاي اخذ شده .
11 .بررسی و کنترل صورت مغایرت حسابهاي فیمابین شرکت با سازمان بورس و
صورت تطبیق تهیه شده توسط شرکت سپرده گذاري و شرکت هاي کارگزاري
بطور ماهانه (مطابق آیین نامه مالی )
12 .پیگیري لازم جهت وصول مطالبات
13 .کنترل نامه هاي صادره شده توسط واحد ناشران براي استفاده از معافیت مالیات
قبل از صدور حق الدرج شرکتها.
بدهکاران کارکنان
14 .اخذ صورت ریز بدهکاران کارکنان از سیستم مالی و یا مانده حساب بدهکاران
کارکنان در دفاتر مقایسه نمایید.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
15 .در مورد وام دریافتی کارکنان رسیدگی هاي زیر انجام شود:
1,15 .اطمینان از اینکه وام مزبور بر اساس مصوبات هیات مدیره و با
تصویب مقام مسئول پرداخت گردیده و گیرنده وام از کارکنان شرکت باشد.
2,15 .اطمینان از رعایت کلیه مقررات و از جمله اخذ تضمین لازم.
3,15 .کنترل کسر اقساط تعیین شده برطبق مقررات موجود .
4,15 .بررسی مانده هاي عمده بدهی کارکنان ،اطمینان از اینکه ذخیره
لازم در قبال مانده بدهی کارکنانی که شرکت را ترك نموده اند در حسابها
منظور شده است.
16 .و در مورد مساعده هاي پرداخت شده ،در صورت وجود مجوز پرداخت و علت عدم
بازیافت را بررسی نمایید.
17 .کنترل استرداد تضمین هاي دریافتی از کارکنان پس از اتمام پرداخت اقساط به
کارکنان.
اسناد دریافتنی
18 .اخذ صورت ریز اسناد دریافتنی از شرکت کنترل ، جمع آن و مطابقت با مانده
حساب مربوطه در حسابها ي شرکت.
19 .از قابلیت وصول اسناد دریافتنی مطمئن گردید ، اگر اسنادي وجود دارند که هنگام
حسابرسی ، سررسیدشان گذشته است و وصول نشده اند. علت را بررسی و چنانچه
مشکوك الوصول تشخیص داده شده اند ، کفایت ذخیره مطالبات مشکوك الوصول
در نظر گرفته شده را کنترل نمایید.
20 .با توجه به زمان سررسید اسناد دریافتنی ، نحوه طبقه بندي اسناد دریافتنی را در
صورت هاي مالی بر اساس استانداردهاي حسابداري کنترل نمایید.
21 .مطمئن شوید که اسناد دریافتنی ارزي به نرخ خرید ارز در پایان سال مالی محاسبه
و سود و زیان حاصله به حساب سود و زیان منظور گردیده باشد.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
حسابرسی داخلی بورس اوراق بهادار تهران
برنامه حسابرسی حسابها و اسناد دریافتنی و پیش پرداختها
سال مالی مورد رسیدگی : دوره مورد رسیدگی :
شرح رسیدگی عطف به کاربرگ حسابرس مسئول
اسناد وصولی نزد بانکها
1 .مانده اسناد وصولی نزد بانکها را با تائیدیه اي که از بانک دریافت می نمایید ،مقایسه و در صورت وجود اختلاف ، علت آن را بررسی کنید.2 .با توجه به زمان سررسید اسناد وصولی نزد بانکها ،نحوه طبقه بندي آنها را درصورت هاي مالی بر اساس استانداردهاي حسابداري کنترل نمایید.
سپرده ها
3 .اخذ صورت ریز سپرده ها از شرکت ، جمع آن را کنترل و با مانده طبق دفاتر
مقایسه نمایید.4 .مطمئن شوید که سپرده هاي بانکی اعتبار اسنادي بعد از ترخیص کالا و سپريشدن مدت مقرر ، دریافت شده باشد . در خصوص مانده هایی که مسترد نشدهایند ،تحقیق نموده و علت عدم استرداد آنها را مشخص نمایید.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
5 .بعد از پایان سال مالی وصول سپرده ها را پیگیري نموده و از کفایت ذخیره
سپرده هاي مشکوك الوصول اطمینان حاصل نمایید.
6 .در مورد سپرده هایی از قبیل سپرده آب ، برق ، تلفن ، تلکس ، و امثال آن کلیه
اسناد مربوط به ایجاد آنها و اصل قبض سپرده را مشاهده نمایید و اطمینان
حاصل نمایید که مورد سپرده در پایان سال تحت استفاده شرکت بوده است.
7 .درمورد سپرده هاي گمرکی بررسی هاي ذیربط را پیگیري و وضعیت این گونه
سپرده ها را از لحاظ قابلیت استرداد مشخص نمایید .
8 .چنانچه مدت زیادي از پرداخت سپرده غیر قابل برگشت است درکاربرگ اسناد
تعدیلی پیشنهادي به عنوان ذخیره مطالبات مشکوك الوصول یادداشت نمایید.
پیش پرداختها
9 .صورت ریز پیش پرداختها را از مشتري دریافت . جمع آن را آزمایش نموده و بادفاتر مطابقت کنید.
10 .در مورد پیش پرداختهاي داراییهاي ثابت ، مبالغ را با مدارك پرداخت و قراراداد
مربوطه مطابقت نمایید و همچنین بعد از پایان سال مالی تعقیب نمایید که آیا
دارایی ثابت مربوطه تحویل شده است یا خیر . در صورتیکه مبلغ پیشپرداختهاي داراییهاي ثابت مهم باشد ، باید تحت عنوان داراییهاي ثابت درترازنامه نشان داده شود و در یادداشتهاي ضمیمه صورتهاي مالی مبلغ آن بطور
جداگانه درج گردد.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
11 .در خصوص پیش پرداخت خرید کالا در شرایطی که مشتري ملزم به پرداختچنین مبالغی است و این گونه پرداختها را با مدارك پرداخت و قرارداد مربوطهمطابقت داده و رسید کالاي مربوطه را پس از پایان سال مالی رسیدگی نمایید.12 .در مورد پیش پرداختها هزینه ، اسناد مربوطه را رسیدگی نموده و تفکیک زمانیآنها را بین هزینه سال جاري و پیش پرداخت هزینه بررسی نمایید.
13 .هزینه هایی از قبیل اجاره و بیمه را که بستگی به مدت زمان شمول آنها دارد و
بررسی نموده و دقت کنید ، که پیش پرداخت هزینه هاي مزبور در هزینهاي
سال منظور نشده باشد.
حسابرسی بورس اوراق بهادار
14 .در مورد هزینه هایی که اثرات آن به سال هاي آتی نیز مربوط می شود ،مطمئن شوید که تخصیص هزینه به سال مورد رسیدگی صحیح بوده و مانده
حساب ” هزینه هاي سالهاي آتی ” صحیح باشد.
15 .با نظر مسئول کار تعدادي از بدهکاران تجاري ، بدهکاران کارکنان اسناد
دریافتنی ، سپرده ها و پیش پرداختها و غیره را انتخاب (انتخاب مانده حسابها
جهت ارسال تاییدیه با تأکید بر مانده هاي قابل توجه صورت پذیرفته ضمن
آنکه می بایست تعداد محدودي از مانده هاي کوچک ، مانده هاي بستانکار و
حسابهاي فاقد مانده نیز در نظر گرفته شود) و براي آنها تائیدیه ارسال نموده و :.15,1اسخ هاي واصله به مانده هاي بدهی منعکس در کاربرگ هاي رسیدگیعطف متقابل شود ..15,2یگیري لازم (درخواست ارسال مجدد و غیره )نسبت به پاسخ هاي واصلنشده به عمل آید .
.15,3
یگیري لازم نسبت به مغایرت حسابها به عمل آمده و موارد مغایرت
مشخص گردد.
.15,4
ورت وضعیت تاییدیه هاي در خواستی تهیه گردد(به شرح بند 3-5-3
این مجموعه )
سپرده هاي ثابت بانکها:16 .صورت ریز سپرده هاي ثابت بانکی را اخذ ، جمع آن را کنترل و با حسابمربوطه در دفاتر مطابقت نمایید.17 .اصل اوراق سپرده هاي مربوطه را مشاهده کنید.
18 .در صورت لزوم ، ضمن تماس با مدیر فنی مسئول کار ، تائیدیه اي از بانک
مربوطه اخذ نمایید.
19 .با توجه به تاریخ سررسید ، سپرده هاي ثابت بانکی ، از نحوه انعکاس آنها در
صورت هاي مالی بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداري اطمینان حاصل
نمایید.
20 .سود تضمین شده سپرده هاي ثابت بانکی تا تاریخ ترازنامه را محاسبه و از
صحت مبالغ منظور شده از این بابت در حسال درآمدهاي شرکت اطمینان
حاصل نمایید.
سایر بررسیها :
21 .در صورتیکه با توجه به اهداف رسیدگی ، رسیدگی هاي دیگري در مورد
بدهکاران ، پیش پرداختها سپرده ها، سایر حسابها و اسناد دریافتنی و سپرده
هاي ثابت بانکی لازم بنظر می رسد.پس از تصویب مسئول کار ، در ذیل درج
نموده و به اجرا درآورید:
