حسابرسي مــالي سايـر بدهيهـا ، بدهيهاي معوق و ذخـائـر

رديف

1

سايـر بدهيهـا ، بدهيهاي معوق و ذخـائـر

هــــدف

منظور از ساير بدهيها دراين قسمت از برنامه حسابرسي بدهيهائي است كه تحت عنوان حسابهاي پرداختني ، اسناد پرداختني و يا وامها مورد رسيدگي قرار نگرفته‌اند . بدهيهاي معوق به آن دسته از بدهيها اطلاق مي‌شود كه از لحاظ موقع پرداخت (ونه از لحاظ قطعيت يا تعيين مبلغ قابل پرداخت) نامشخص باشند.

ذخائر مربوط به بدهيهائي است كه اصل بدهي از لحاظ مقررات و يا حقوق قانوني طرفهاي معامله قطعي است ، ليكن ميزان ريالي آن بطور قطعي مشخص نشده است و بنا براين ذخيره‌ لازم بعنوان يك رقم محاسباتي درنظر گرفته مي‌شود . درهرموقع از زمان كه بعلت وضع قوانين و يا مقررات جديد و يا هرگونه توافق فيمابين و غيره اساس محاسبه قبلي تغيير يابد بايستي درمبلغ ذخيره تجديدنظر شود. توجه شود كه هرگونه ذخيره‌ اضافي درحكم اندوخته مخفي خواهد بود.

هدف از رسيدگيهاي حسابرس دراين قسمت از برنامه حسابرسي آنستكه اولاً اطمينان حاصل شود كه دركليه موارد لازم ذخيره كافي (باتوجه به آخرين اطلاعات) درنظر گرفته شده است و ثانياً هرگونه ذخيره مازاد براحتياج بنحو صحيح برگشت داده شده و اندوخته مخفي ايجاد نشده باشد .

رديف

2

3

4

5

سركاربرگهــا

درمورد هريك از ذخائر معمول، ازقبيل ماليات نسبت به سود و زيان ، مزاياي خاتمه خدمت كاركنان ، بازخريد مرخصي استفاده نشده، گارانتي خدمات ، بهره وامها، عوارض شهرداري و ساير مالياتها و عوارض‌و‌غيره كاربرگهائي تهيه كنيد كه مانده اول سال تغييرات ضمن سال و مانده آخر سال را نشان دهد. درصورتيكه چند ذخيره دريك حساب نگاهداري مي‌شود مي‌توان كاربرگ مربوطه را بصورت ستوني تهيه نمود.

اثبات وجود و ارزش

رسيدگي كنيد كه براساس  مباني محاسباتي صحيح و يا با توجه به هزينه‌هاي مشابه دردوره‌هاي مشابه درهر مورد، ذخيره كافي درنظر گرفته شده باشدو درطرف بدهكار، ذخيره به حساب صحيح منظور شده باشد. به عبارت ديگر دقت كنيد كه ذخيره از محل صحيح تامين شده باشد.

جهت اطمينان يافتن از اينكه درهمه موارد لازم ذخيره كافي درنظر گرفته شده است ، علاوه بركنترلهاي معمول،‌از يك مقام ارشد و مسئول تحقيق كنيد كه آيا هيچگونه بدهي ، اعم از احتمالي و غيره وجود دارد كه دردفاتر و حسابهاي شركت انعكاس نيافته باشد؟ ملاحظات خود را طي يادداشتي ضميمه پرونده كنيد.
چنانچه درجريان رسيدگي و درنتيجه عنوان نمودن عدم كفايت ذخيره‌اي از طرف حسابرس، اصلاحاتي در حسابها انجام داده مي‌شود مواردرا يادداشت كنيد تا نكات عمده و مهم كه ممكن است درحسابهاي آينده نيز اثر داشته باشد درگزارش مديريت قيد گردد.

رديف

7

8

9

اگر موسسه مسئوليت حسابرسي مالياتي شركت را برعهده داشته و درنتيجه شركت مورد رسيدگي از لحاظ محاسبه ذخيره ماليات ساليانه متكي به ما مي‌باشد ، اطلاعات لازم را هرچه زودتر دراختيار مدير و يا شريك مسئول قراردهيد تا فرصت كافي براي برنامه‌ريزي وجود داشته باشد.

درموارديكه از وجوه دريافتي بابت درآمد يا پيش‌دريافت درآمد، ماليات كسر شده است ،رسيدگي و شمارش نمائيد كه رسيدهاي موجود بابت مالياتهاي كسر شده معادل رقم مندرج درصورتهاي مالي باشد و ضمناً مبالغ مكسوره درموقع واريز بدهيهاي مالياتي قابل ارائه و تهاتر باشد. درغيراينصورت اينگونه كسورات فاقد ارزش بوده و بايد به حساب هزينه منظور شود.

درمورد سود سهام پرداختني، جزئيات سود سهام را تماماً با صورتجلسات مجمع عمومي مطابقت دهيد . رسيدگي كنيد كه سود سهام هريك از سهامداران به نحو صحيح محاسبه و پرداخت شده است .

رديف

11

حق بيمه پرداختني به سازمان تامين اجتماعي و ساير صندوقهاي بازنشستگي مي‌تواند يك قلم بدهي با اهميت و داراي اولويت قانوني براي موسسه مورد رسيدگي باشد رسيدگي كنيد كه مفاصا حساب قطعي از سازمان تامين اجتماعي (وغير ازآن) تا چه تاريخي اخذ شده است. با مطالعه پرونده و سوابق مطروحه مشخص كنيد كه آيا بدهي از بابت حق بيمه براي موسسه مورد رسيدگي وجود دارد و آيا براي آن ذخيره كافي درحسابها منظور شده است يا خير. سوابق مربوطه را درپرونده دائمي حسابرسي نيز تكميل و به روز نمائيد.

رديف

1

تعهدات و بدهيهاي احتمالي

هــــــدف

علاوه بربدهيهاي قطعي كه طبق صورتحسابهاي رسيده دردفاترمنظور گرديده و يا درمقابل آنها ازطريق محاسبه براساس مباني مربوطه ذخيره درنظر گرفته ميشود، درپايان سال اقلام ديگري نيز ممكن است بصورت بدهيهاي احتمالي يا مشروط (يعني بدهيهائي كه قطعيت يافتن آنها موكول به يك اقدام يا اتفاق بعدي باشد) و يا تعهد وجود داشته باشد كه بايد دريادداشتهاي صورتهاي مالي قيد گردند.

هدف ازرسيدگيهاي حسابرس درخصوص تعهدات و بدهيهاي مشروط بطور خلاصه به شرح زيرميباشد:

الف ـ اينكه كليه تعهدات و بدهيهاي احتمالي موسسه مورد رسيدگي درتاريخ ترازنامه شناسائي شده و مشخصات كامل آنها (ازجمله مراحل دادگاهي ياداوري) معلوم گرديده است. ضمناً‌ چنانچه هريك از اقلام از لحاظ وجود قطعيت يافته و فقط تعيين مبلغ مورد بحث ميباشد، بايد از رده اين اقلام خارج شده درمقابل آن ذخيره كافي ايجاد شود.

ب ـ  اينكه تعهدات و بدهيهاي احتمالي مورد بحث بدون هيچگونه شك متعلق به موسسه مورد رسيدگي بوده و چنانچه درمقابل هريك دارائي مشروطي نيز وجود دارد يا درمقابل تعهد موسسه مورد رسيدگي ، شخص يا موسسه ديگري نيز مبادرت به تعهد نموده است، مراتب  باذكر اطلاعات وتوضيحات لازم يادداشت‌شود.

رديف

2

روشهــاي كــــار

روشهاي كار كه درموسسه مورد رسيدگي از لحاظ كنترل پيگيري تعهدات و بدهيهاي احتمالي اجراء مي‌گردد ، بايد قبل از شروع به رسيدگي كاملاً معلوم گردد. براي اين منظور تكميل پرسشنامه كنترل داخلي چندان رضايت‌بخش نيست و بهترين روش تهيه يادداشتهائي است كه نشان دهد اينگونه تعهدات و بدهيهاي مشروط توسط كدام مقام و يا ركن موسسه مورد رسيدگي، كنترل و پيگيري ميشود (آيا مراتب درهيات مديره هم مطرح ميشود؟) چنانچه چنين يادداشتهائي قبلاً تهيه شده است آنها را بدقت مطالعه كنيد و چنانچه درجريان كار متوجه نكاتي شديد كه دريادداشتهاي مذكور قيد نگرديده ، مراتب را اضافه كنيد . اگر يادداشتهائي دراين زمينه تهيه نشده است، جهت حسابرسيهاي آينده پس از اتمام عمليات رسيدگي اين قسمت، يادداشتهائي درباره نحوه كنترل تعهدات و بدهيهاي مشروط تهيه كنيد. اگر دستگاه مورد رسيدگي كنترلي ازاين لحاظ ندارد مراتب را يادداشت كنيد تا بعنوان نقطه ضعف درگزارش مديريت عنوان شود.

رديف

3

4

5

سركاربرگهــــا

يك سركاربرگ تهيه كنيد كه درآن مبلغ هريك از تعهدات يا بدهيهاي احتمالي بر حسب نوع و با توجه به ارتباط هريك با اقلام دارائي مشروط و يا با يكديگر نشان داده شده باشد. اقلام مندرج دراين كاربرگ را به يادداشتهاي تهيه شده در مورد هريك عطف دهيد و معلوم كنيد كه براي برآورده ساختن هدفهاي مندرج دربند (1) فوق چه اقداماتي انجام گرفته است.

سرپرست حسابرسي بايد طي جلسه ويژه‌اي با مديرمالي و هريك از مقامات ذيربط موسسه مورد رسيدگي (مثلاً رئيس قسمت حقوقي يا رئيس قسمت مهندسي) ، تعهدات و بدهيهاي احتمالي را مطرح سازد و درمورد هريك بررسي نمايدكه آخرين اطلاعات (و همه اطلاعات) بطور كامل دراختيار حسابرس مي‌باشد . درجريان اين مذاكرات دقت كنيد چنانچه موارد جديدو يا نكات جديدي كه نسبت به اقلام قبلي مي‌تواند موثر باشد عنوان گرديده اطلاعات كافي برحسب مورد اخذ گرديده ودرپرونده قيد گردد.

درموارد لازم جهت تائيد هريك از مبالغ فوق و يا درزمينه چگونگي پيشرفت هر يك ازدعاوي حقوقي شركت ، از مشاورين حقوقي داخلي و يا مديرمالي و غيره مي‌توان اقدام به اخذ تائيديه نمود.‌ ولي چنانچه درنظر است از هرنوع شخصيت يا دستگاه خارج از موسسه مورد رسيدگي تائيديه‌اي اخذ گردد حتماً بايد با نظر مشاور حقوقي و اجازه مقامات ذيربط موسسه مورد رسيدگي باشد تا احتمالاً به حقوق قانوني دستگاه لطمه‌اي وارد نشود . دراينمورد با سرپرست ارشد يا مدير مربوطه تبادل نظر كنيد.

رديف

(دقت كنيد بموجب اصول پذيرفته شده حسابداري و بويژه استاندارد حسابداري شماره 4 ايجاد ذخيره درمواردي كه بدهي احتمالي قابل برآورد بوده و احتمال وقوع آن نسبتاً زياد است ضروري خواهد بود).

حسابرسي مــالي سايـر بدهيهـا