حسابداری پیشرفته ادغام

حسابداری پیشرفته  ادغام

مثال 4. شرکت سهند در پایان سال 1389 با شرکت سبلان ادغام شده است. در جریان این ترکیب تجاری، شرکت سبلان تعداد 000ر500ر1 سهم از سهام خود را که دارای مبلغ اسمی هر سهم 000ر1 ریال و ارزش بازار هر سهم 000ر5 ریال است، صادر نمود و در قبال آن کل 000ر000ر1 سهم صادر شده شرکت سهند را که مبلغ اسمی هر سهم آن 000ر1 ریال است. از سهامداران آن خریداری نمود. هر دو شرکت از روش‌های حسابداری شابهی برای حسابداری دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها، و هزینه‌ها استفاده می‌کنند و پایان سال مالی هر دو تاریخ 29 اسفند هر سال می‌باشد.شرکت سبلان در ارتباط با این ترکیب تجاری متحمل هزینه‌های جانبی زیر نیز گردید:

در این معامله هیچ‌گونه مابه‌ازای احتمالی وجود ندارد.

قبل از ادغام، اطلاعات مربوط به ترازنامه شرکت سهند به شرح مندرج در صفحه بعد است:حسابداری پیشرفته ادغام

ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت سهند 920ر6 میلیون ریال می‌باشد. ارزش‌های منصفانه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت سهند به استثنای موارد زیر، مساوی با مبلغ دفتری آنهاست:حسابداری پیشرفته ادغام

ثبت‌های شرکتهای سهند و سبلان در تاریخ انجام ترکیب تجاری به صورت زیر ارائه شده است:حسابداری پیشرفته ادغام

با توجه به اینکه شرکت سبلان واحد تحصیل کننده محسوب می‌شود، لذا به منظور انعکاس ارزش منصفانه خالص دارایی‌های آن، هیچگونه ثبت تعدیلی در حسابها صورت نمی‌گیرد.

به منظور ثبت این مبادله، در دفاتر شرکت سهند ثبت زیر صورت می‌گیرد:

بخش دوم: اتحاد منافع

قبل از تجدیدنظر در استاندارد حسابداری شماره 19، روش اتحاد منافع نیز جزء یکی از روشهای حسابداری ترکیب‌های تجاری محسوب می‌گردید و به این صورت تعریف می‌شد:

«اتحاد منافع گونه‌ای از ترکیب واحدهای تجاری است که در آن، صاحبان سرمایه واحدهای ترکیب شونده، کنترل تمام یا قریب به تمام خالص دارایی‌ها و عملیات واحدهای خود را به منظور دستیابی به مشارکت مستمر و متقابل در مخاطرات و مزایای شخصیت حاصل از ترکیب به گونه‌ای درهم آمیزند که هیچ‌یک را نتوان به عنوان تحصیل ‌کننده مشخص کرد.»

بنابراین زمانی استفاده از روش اتحاد منافع مجاز بود که ترکیب تجاری از طریق مبادله سهم واحدهای ترکیب شونده صورت گیرد و تشخیص واحد تحصیل کننده میسر نباشد که در این حالت، به جای تعیین یک واحد مسلط، صاحبان سرمایه واحدهای ترکیب شونده توافق می‌کنند که به صورت مشترک کنترل تمام یا قریب به تمام خالص دارایی‌ها و عملیات واحدهای ترکیب شونده را به عهده بگیرند. در این حالت صاحبان سرمایه واحدهای ترکیب شونده به طور یکسان در مخاطرات و مزایای واحدهای ترکیب شونده مشارکت خواهند داشت.حسابداری پیشرفته ادغام

در روش حسابداری اتحاد منافع فرض بر این است که واحدهای ترکیب شونده همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. به همین دلیل به منظور تهیه صورتهای مالی تلفیقی مشترک این واحدها، تعدیلات اندکی در اقلام صورت‌های مالی جداگانه واحدها صورت می‌گیرد. این تعدیلات شامل یکنواخت کردن رویه‌ها و حذف هرگونه معامله بین واحدهای ترکیب شونده می‌باشد.

پس از انجام تعدیلات، اقلام صورت‌های مالی جداگانه هریک از واحدها با هم جمع می‌شود. در این روش اقلام ترازنامه واحدهای ترکیبی به مبلغ دفتری ثبت می‌گردد. بنابراین هیچگونه سرقفلی یا مازادی شناسایی نمی‌شود. همچنین در این روش هر گونه هزینه‌ای که مرتبط با اتحاد منافع روی دهد، به هزینه دوره منظور خواهدشد.

با این وجود، پس از تجدیدنظر در استاندارد حسابداری شماره 19، روش اتحاد منافع از فهرست روشهای مجاز برای حسابداری ترکیب‌های تجاری حذف گردید. در پیوست این استاندارد برای توجیه حذف این روش، دلایل گوناگونی ارائه شده است که مهمترین آنها عبارتند از مربوط نبودن مبالغ دفتری برای استفاده کنندگان، عدم کارایی مبالغ دفتری در برای استفاده کنندگان، عدم کارایی مبالغ دفتری در بحث ارزیابی وظیفه مباشرت مدیریت، مربوط نبودن روش اتحاد منافع به دلیل عدم انعکاس نوع منافع مالکان به درستی، قضاوتی بودن انتخاب بین روشها، و نهایتاً هماهنگی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی حسابداری می‌باشد.حسابداری پیشرفته ادغام

مثال 5. به منظور تشریح بیشتر این روش، با مراجعه به اطلاعات مثال ادغام در پیوست همین فصل، فرض می‌کنیم که اگر حسابداری این ترکیب تجاری با استفاده از روش اتحاد منافع صورت گیرد، عملیات مربوط به ثبت و صورت‌های مالی این رویداد چگونه خواهد بود. با این فرض شرکت سبلان در دفاتر خود ثبت‌های زیر را انجام می‌دهد:

با توجه به اینکه ترکیب تجاری از نوع اتحاد منافع در واقع به جای تحصیل دارایی‌ها، ترکیب منافع سهامداران فعلی محسوب می‌شود، لذا نیازی به ایجاد حسابی تحت عنوان «سرمایه‌گذاری شرکت سبلان در سهام عادی شرکت سهند» وجود ندارد، در حالی‌که در روش خرید چنین حسابی ایجاد می‌شد و ثبت‌های لازم از آن بابت صورت می‌گرفت.

در روش اتحاد منافع، به جای ایجاد این حساب، در ثبت روزنامه دارایی‌ها، بدهی‌ها و سود و زیان انباشته شرکت سهند به مبالغ دفتری به ترازنامه شرکت سبلان انتقال داده می‌شوند. با توجه به اینکه سهام عادی صادر شده توسط شرکت سبلان باید به مبلغ اسمی ثبت شود، لذا مبلغ 500ر2 میلیون ریال به عنوان مانده تعدیل کننده، به حساب صرف سهام منظور می‌شود. این موضوع را می‌توان به این صورت تشریح کرد:

چنانچه مبلغ اسمی سهام عادی منتشر شده توسط شرکت سبلان بیشتر از کل مانده سرمایه و صرف سهام شرکت سهند باشد، مبلغ مازاد به بدهکار حساب صرف سهام شرکت سبلان منظور می‌شود. اما اگر مانده صرف سهام شرکت سبلان کمتر از این مبلغ مازاد باشد، حساب سود انباشته شرکت سبلان معادل آن بدهکار خواهد شد.حسابداری پیشرفته ادغام

در ثبت روزنامه دوم همه مخارج جانبی ترکیب به حساب هزینه منظور شده‌اند، زیرا ترکیب تجاری از نوع اتحاد منافع به منظور تحصیل دارایی یا افزایش سرمایه صورت نمی‌گیرد. لذا مخارج مرتبط با آن به عنوان هزینه شناسایی می‌شود. ثبت‌های روزنامه‌ای که در دفتر روزنامه شرکت سهند بابت انحلال آن انجام می‌شود، همانند ثبت‌های روزنامه انجام شده در مثال ادغام به روش خرید می‌باشد.