استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولتاستاندارد حسابداري شماره 10حسابداري كمكهاي بلاعوض دولتفهرست مندرجاتشماره بند1 – • دامنه كاربرد 23 – • تعاريف 45 – • ماهيت كمكهاي بلاعوض دولت 78 – • شناخت كمكهاي بلاعوض دولت 18• كمكهاي بلاعوض غيرپولي 1920 – • نحوه انعكاس كمكهاي بلاعوض دولت در ترازنامه 21• نحوه انعكاس كمكهاي بلاعوض دولت درصورت سود و زيان 2223 – • ساير موارد افشا 26
• تاريخ اجرا 27
• مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري 28
• پيوست : فهرست كمكهاي بلاعوض دولت و نحوه حسابداري آن
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
اين استاندارد بايد باتوجه به ”مقدمه اي بر استانداردهاي حسابداري “ مطالعه و
بكار رفته شود.
دامنه كاربرد
1 . اين استاندارد ب ايد برا ي حسابدار ي كمكها ي بلاعو ض دول ت و ساير اشكا ل كمكها ي دولت ي بكار
گرفته شود.
2 . الزامات اين استاندارد، همچنين مي تواند به عنوان بهترين الگوي عمل حسابداري كمكهاي
بلاعوض و ساير اشكال كمك دريافتي از منابع غير دولتي مورد استفاده قرار گيرد.
تعاريف
3 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است :
• دولت : متشكل اس ت از وزارتخان ه ها، مؤسسا ت دولتي، نهادها و ارگانها ي دولت ي ، شركتهاي ي
كه بي ش از 50 % سرمايه آنها متعل ق ب ه دول ت اس ت و ساير مؤسسات ي ك ه ب ه موج ب قواني ن
موضوعه ، دولتي شناخته مي شود.
• درآمد عمليات ي: عبارت اس ت از افزاي ش در حقو ق صاحبا ن سرماي ه ، بجز موارد مرتب ط با
آورده صاحبان سرمايه ، كه از فعاليتهاي اصلي و مستمر واحد تجاري ناشي شده باشد.
• كمك دول ت : عبارت از عمليات ي اس ت ك ه توسط دول ت ب ه منظور فراه م كرد ن مزيتها ي
اقتصادي برا ي ي ك واحد تجار ي يا گروه ي مشخ ص از واحدها ي تجار ي د ر چارچوب قواني ن و
مقررات معي ن انجا م م ي شود. از لحا ظ مقاصد اي ن استاندارد، مزيتهاي ي ك ه تنها ب ه طور
غيرمستقيم و از طري ق انجا م عمليا ت مؤ ثر بر شراي ط عموم ي تجار ي فراه م م ي شود، مانند
تدارك امكانا ت زيربناي ي در مناط ق در حا ل توس عه يا تحم يل محدوديتها ي ت جاري بر رق با،
جزء كمكهاي دولت محسوب نمي گردد.
• كمكهاي بلاعو ض دول ت : عبارت اس ت از كمكها ي دول ت ب ه شك ل انتقا ل داراي ي ب ه واحد تجار ييا جلوگير ي از خرو ج آ ن از واحد تجار ي د ر قبال رعاي ت برخ ي شراي ط ، درگذشت ه يا آيند ه ،مربوط ب ه فعاليتها ي واحد تجار ي. آن گرو ه از كمكها ي دول ت ك ه تعيي ن ارز ش آنها ب ه نحومعقولي امكا ن پذير نيس ت و همچني ن معاملا ت واحد تجار ي با د ول ت ك ه نتوا ن آنه ا رااز فعاليتهاي عادي واحد تميز داد، جزء كمكهاي بلاعوض دولت محسوب نمي شود.استاندارد حسابداري شماره 10حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت• ارزش منصفان ه : مبلغي اس ت ك ه خريدار ي مطل ع و ماي ل و فروشند ه اي مطل ع و ماي ل م ي تواننددر معامل ه اي حقيق ي و در شراي ط عاد ي ، ي ك داراي ي را د ر ازاي مبل غ مزبور ب ا يكديگر مبادل هكنند.4 . براي اهداف اين استاندارد واژه دولت به صورت گسترده اي تعريف شده است . در ايناستاندارد همچنين كمكهاي بلاعوض نهادهاي بين المللي از قبيل سازمان ملل متحد ومؤسسات وابسته به آن همانند كمكهاي بلاعوض دولت تلقي مي شود.ماهيت كمكهاي بلاعوض دولت5 . كمكهاي بلاعوض دولت معطوف به ترغيب واحد تجاري يا كمك به آن جهت انجامفعاليتي است كه به لحاظ مصالح اجتماعي يا اقتصادي ضرورت دارد . كمكهاي بلاعوضدولت طيف گسترده اي را دربر مي گيرد و به علت تغيير در سياستهاي دولت و يا وضعقوانين و مقررات جديد تغيير مي يابد . اعطاي كمكهاي بلاعوض دولت داراي شرايط
متعددي از جمله رعايت قوانين و مقررات مربوط ، وجود بودجه مصوب ، انجام تشريفات
لازم جهت دريافت ، نظارت بر مخارج انجام شده از محل كمكهاي دريافتي و نحوه تسويه
آن است كه بر اين اساس ، از درياف ت كمك و چگونگي وصول آن اطمينان حاصل مي شود.
6 . كمكهاي بلاعوض دولت از لحاظ ماهيت و اهداف داراي اشكال متفاوتي است كه عمدتاً
به شرح زير مي باشد:
الف . كمكهايي كه جهت حمايت مالي واحد تجاري در شرايط اضطراري يا جبران
مخارج تحمل شده قبلي آن بدون هرگونه پيش شرطي درارتباط با عمليات آتي
واحد تجاري يا الزام آن به انجام مخارج بيشتر، اعطا مي شود. براي مثال ، مي توان از
كمكهاي بلاعوض د ولت جهت جبران خسارات ناشي از حوادث طبيعي و جنگ يا
جلوگيري از تعطيل واحدهاي تجار ي نام برد.
ب . كمك هايي كه جهت تأمين مالي فعاليتهاي واحد تجاري طي مدتي مشخص يا جبران
زيان ، هزينه ها يا كاهش درآمد واحد تجاري و با پيش بيني قبلي اعطا مي شود .
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
در برخي موارد، اين كمكهاي بلاعوض منبع عمده درآمد واحد تجاري را تشكيلمي دهد. براي نمونه مي توان از يارانه هاي پرداختي در رابطه با بهاي خريد مواد يافروش محصول و يا جبران زيان شركتهاي دولتي ارائه كننده خدمات عمومي نام برد.ج . كمكهايي كه شرط اساسي اعطاي آن الزام واحد تجاري دريافت كننده كمك ،به خريد يا ساخت داراييهاي غيرجاري يا تحصيل آن به هر شكل ديگر است .در رابطه با اين كمكها شرايط فرعي ديگري نيز ممكن است درنظر گرفته شود كهنوع يا محل استفاده از داراييهاي مزبور يا دوره هايي را كه طي آن داراييها بايد
تحصيل يا نگهداري شود محدود سازد . در برخي موارد، درصورت عدم دريافتاين كمكها، واحد تجاري اساساً قادر به شروع يا ادامه فعاليت خود نيست . از جملهاين كمكها مي توان به كمك از محل داراييهاي ايجاد شده طرحهاي عمراني واهداي داراييهاي ثابت مشهود اشاره كرد.د . كمكهايي كه در قالب بخشش مطالبات دولت از واحد تجاري (از قبيل بخشودگي
اصل و سود تضمين شده تسهيلات دريافتي ) اعطا مي گردد و نيز كمكهايي كه جمعاً
و خرجاً در بودجه دولت منظور مي شود (يعني از يك طرف به عنوان درآمد دولت
و از طر ف ديگر به عنوان هزينه دولت در بودجه شناسايي مي شود ) از قبيل
معافيتهاي گمركي اعطايي به وزارت نيرو و شركتهاي تابعه موضوع ماده واحده
1365 مجلس شوراي اسلامي و يا تأمين غير مستقيم مابه التفاوت مابه ازاي /4/ مصوب 15
ريالي ارز تخصيصي به واحدهاي تجاري طبق قانون بودجه و موافقتنامه هاي مربوط .
7 . كمك دولت مي تواند به اشكالي غير از كمكهاي بلاعوض در قالب اعطاي مزيتهاي خاص
صورت گيرد كه متضمن جريان ورود منابع به واحد تجاري يا كاهش جريان خروج منابع
از آن نباشد، براي نمونه مي توان از كمكهاي مشاوره اي ، اعطاي شرايط ترجيحي در
تسهيلات پرداختي ، تضمين بدهي واحد تجاري ، معافيتهاي مالياتي و گمركي و اعمال
نرخهاي ارزان قيمت ارز در سيستمهاي ارزي چند نرخي نام برد.
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
شناخت كمكهاي بلاعوض دولت
8 . كمكهاي بلاعوض دولت درصورت احراز شرايط زير شناسايي مي شود:
الف . جريان مناف ع اقتصاد ي آت ي مرتب ط با كم ك بلاعو ض ب ه درو ن واحد تجار ي يا كاه ش جريا ن
خروجي منافع اقتصادي آتي از واحد تجاري محتمل باشد،
ب . مبلغ كمك بلاعوض به گونه اي اتكا پذير قابل اندازه گيري باشد،
ج . مخارج مرتبط با كمك بلاعوض دريافتي به گونه اي اتكا پذير قابل اندازه گيري باشد، و
د . اطمينان معقول ي د ر رابطه با اجرا ي شراي ط مربو ط ب ه مصر ف كم ك بلاعوض وجود داشت ه
باشد.
9 . هرگاه نحو ه عم ل حسابدار ي كمكها ي بلاعو ض دول ت در قواني ن آمر ه پي ش بيني شد ه باشد، بايد
ضمن رعاي ت معيارها ي شناخ ت مندر ج در بند 8، از نحو ه عم ل حسابدار ي مندر ج در مت ن
قوانين مربوط تبعيت كرد.
10 . كمكهاي بلاعوض د ولت اساساً در چارچوب قوانين و مقررات مصوب اعطا مي گردد .
در برخي موارد كه عمدتاً معطوف به كمكهاي مرتبط با داراييهاي غيرجاري است ،
نحوه عمل حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت ، در قوانين آمره پيش بيني مي شود .
نمونه هايي از نحوه عمل حسابداري مرتبط با كمكهاي بلاعوض دولت مندرج در قوانين
در پيوست اين استاندارد ارائه شده است .
11 . در رابطه با كمكهاي بلاعوض دولت ، جريان ورودي منافع اقتصادي آتي زماني محتمل
تلقي مي گردد كه شرايط دريافت كمك رعايت شده و نسبت به دريافت آن اطمينان
معقولي وجود داشته باشد . احراز شرايط دريافت كمك بلاعوض ، معمولاً متضمن رعايت
دقيق قوانين و مقررات مربوط و وجود بودجه مصوب مي باشد. به عبارت ديگر، تا زماني كه
واحد تجاري به طور معقول ، اطمينان حاصل نكند كه منافع اقتصادي آتي مرتبط با كمك
به درون واحد تجاري جريان خواهد يافت ، شناختي در صورتهاي مالي صورت نمي گيرد.
بلكه در اين موارد، موضوع در قالب داراييهاي احتمالي قرار گرفته و طبق استاندارد
حسابداري شماره 4 با عنوان ذخاير، بدهيهاي احتمالي و داراييهاي احتما لي با آن رفتار مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
حسابداري شماره 10
براي مثال ، هرگاه زميني از سوي مراجع دولتي با پيش شرط شروع به احداث ساختمان
ظرف مهلت مقرر، به واحد تجاري واگذار گردد، شناخت كمك مزبور در صورتهاي مالي ،
موكول به شروع عمليات احداث خواهد بود.
12 . جريان ورودي منافع اقتصادي آتي مرتبط با كمكهاي بلاعوض دولت لزوماً منعكس كننده
جريان فيزيكي اين منافع نيست بلكه دربرگيرنده مواردي كه كمكهاي بلاعوض به صورت
جمعاً و خرجاً در بودجه دولت منظور مي شود نيز مي باشد. اين كمكها در واقع كمكهاي
بلاعوض به واحد تجاري است كه منافع اقتصادي مرتبط با آنها به طور غيرمستقيم به
درون واحد تجاري جريان مي يابد. براي نمونه مي توان به موردي اشاره كرد كه بخشي از
مابه ازاي ريالي مبلغ ارزي كه طبق مقررات قانوني به واحد تجاري تخصيص مي يابد،
به موجب بودجه عمومي يا موافقتنامه هاي مربوط به طور مستقيم توسط دولت پرداخت
گردد.
13 . درصورت عد م تصري ح نحو ه حسابدار ي در قواني ن آمر ه ، انوا ع كمكها ي بلاعو ض دول ت مشرو ط
به رعاي ت معيارها ي شناخ ت مندر ج در بند 8 ب ه شرح زير درصور ت سود و زيا ن شناساي ي
مي گردد:
الف . در مواردي ك ه كم ك بلاعو ض ب ه منظور جبرا ن زيا ن ، هزين ه ها يا كاه ش درآمد واحد
تجاري با پي ش بيني قبل ي يا براي حمايت مالي واحد تجاري در شراي ط اضطرار ي و جبرا ن
مخارج تحم ل شده قبل ي آ ن اعطا م ي شود، اي ن كمكها را باي د در صور ت سود و زيا ن
دوره اي كه در آن دوره قابل وصول مي گردد، شناسايي كرد.
ب . كمك بلاعوض ي ك ه جه ت تأمي ن مال ي فعاليتها ي عموم ي واحد تجار ي ط ي ي ك دور ه
بلندمدت مشخ ص يا ب ه منظور جبرا ن كاه ش درآمد جار ي و يا آت ي واحد تجار ي اعطا
مي شود، بايد در صور ت سود و زيا ن دور ه اي ك ه درارتبا ط با آ ن دور ه درياف ت م ي گردد
و د ر صورت مشخ ص نبود ن دور ه مربو ط ، د ر صورت سود و زيا ن دور ه اي ك ه در آ ن قاب ل
وصول مي شود، شناسايي گردد.
ج . هرگاه ، كم ك بلاعو ض ب ه منظور تأمي ن مخار ج ايجاد يا تحصي ل داراييها ي غيرجار ي اعطا
گردد، اي ن كمكها را بايد ب ه موازا ت ايفا ي تعهدا ت مستتر در كم ك بلاعو ض ك ه عموما متناسب با عم ر مفيد اقتصاد ي داراييها ي مربو ط اس ت ، در صور ت سود و زيا ن شناساي ي
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
حسابداري شماره 10
كرد. كمكهايي ك ه ب ه عنوان جبرا ن خسارا ت وارد ه قبل ي ب ه دا راييهاي ثاب ت ب ه واحد تجار ي
اعطا م ي گردد و نيز كمكهاي ي ك ه تعهدا ت مربو ط ب ه آنها ايفا شد ه يا ديگر وجود نداشت ه
باشد، در چارچوب نحوه عمل حسابداري مندرج در بند (الف ) قرار مي گيرد.
14 . قاعده كلي براي شناسايي كمك بلاعوض (اعم از اينكه در رابطه با مخارج جاري يا
سرمايه اي اعطا شده باشد ) به عنوان درآمد دوره يا بدهي ، اين است كه تعهدات مرتبط با
اين كمكها تا پايان دوره مورد نظر ايفا شده باشد يا به تدريج طي سنوات بعدي ايفا گردد .
در برخي موارد، هزينه هاي جاري كه كمك جهت جبران آن اختصاص يافته ، قبلاً تحمل
شده است كه در اين حالت ، كمك بلاعوض بايد در صورت رعايت معيارهاي شناخت
مندرج در بند 8 فوق ، بلافاصله در صورت سود و زيان شناسايي شود . با اين حال ، هرگاه
كليه مخارج جاري كه قرار است از محل كمك بلاع وض انجام شود، تحمل نشده باشد،
لازم است بخشي از كمك را تا زمان تحمل اين مخارج به عنوان بدهي تلقي كرد.
15 . در برخي موارد ممكن است كمك بلاعوض متضمن شرايطي باشد كه درصورت عدم
رعايت آنها، دريافت كننده كمك ملزم به استرداد كمك دريا فتي گردد . بدين لحاظ ،
دريافت كمك بلاعوض به خودي خود دليل قطعي براين نيست كه شرايط مربوط به كمك
بلاعوض رعايت خواهد شد بلكه تا زماني كه واحد تجاري اطمينان حاصل نكن د كه
شرايط مربوط را رعايت خواهد كرد، شناخت كمك بلاعوض به عنوان بدهي ادامه
مي يابد. با اين حال ، درصورت تداوم فعاليت واحد تجاري ، اعمال خصوصيت احتياط
معمولاً مستلزم تعويق شناخت كمك بلاعوض درصورت سود و زيان صرفاً ب ه خاطر
وجود اين احتمال كه در آينده ممكن است شرايط مربوط به كمك رعايت نگردد و اين
امر منجر به استرداد كمك شود، نمي باشد. به محض اينكه كمك بلاعوض دولت به عنوان
درآمد شناسايي گردد، با هرگونه بدهي و رويداد احتمالي مربوط به آن طبق الزامات
استانداردهاي حسابداري شماره 4 و 5، با عناوين ” ذخاير، بدهيهاي احتمالي و دارا ييهاي
احتمال ي“ و ” رويدادهاي بعد از تاريخ ترازنامه “، رفتار مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
16 . نحوه شناخت كمك بلاعوض در مواردي كه كمك مشخصاً درارتباط با جبران مخارج
خاصي اعطا شده (اعم از اينكه اين مخارج ، سرمايه اي ، جاري يا تركيبي از اين دو باشد )،
كار آساني است . مشكل زماني پيش مي آيد كه شرايط كمك ، مخارج مربوط را دقيقاً
مشخص نكند، بلكه به كاربرد عباراتي از قبيل ” كمك به پروژه “، ” ترغيب به ايجاد
اشتغال “ و غيره بسنده كند . در چنين حالاتي ، بايد شرايطي را كه منجر به پرداخت اقساط
كمك از طرف اعطاكنند ه شده است مورد ملاحظه قرار داد.
17 . شناسايي كمك بلاعوض مربوط به داراييهاي غيرجاري استهلاك ناپذير متناسب با ايفاي
تعهدات مربوط ، گاه به علت نامشخص بودن عمر مفيد اقتصادي دارايي اهدا شده يا
مدت زمان ايفاي تعهد ناممكن است كه در اين حالت شناسايي كمك به عنوان درآمد
دوره بلامانع خواهد بود . معهذا، هرگاه بتوان مبنايي جهت تخصيص كمك (مثل عمر مفيد
ساختمان بنا شده بر روي زمين اهدايي ) به عنوان درآمد دوره هاي مختلف تعيين نمود،
مبناي موصوف بايد مورد استفاده قرار گيرد.حسابداري شماره 10
18 . كمكهاي بلاعو ض دول ت ك ه ب ه عل ت عد م رعاي ت پار ه اي از شراي ط آ ن ، قاب ل استرداد ب ه اعط ا
كننده م ي شود، بايد طب ق استاندارد حسابدار ي شمار ه 6 ب ا عنوان ” گزارش عملكرد مال ي”، تغيير
در براورد حسابدار ي محسو ب شو د. استرداد كم ك ب لاعو ض دريافت ي بايد ب ه شر ح زير
شناسايي شود:
الف . درخصوص كمكها ي دريافت ي جهت تحصيل داراييهاي غيرجاري كه طب ق روي ه مندر ج در
قوانين آمر ه در حقو ق صاحبا ن سها م انعكا س يافت ه اس ت ، بازپرداخ ت آ ن نيز تاب ع نحو ه
عمل حسابداري مقرر در قوانين آمره خواهد بود.
ب . نحوه عم ل حسابدار ي استرداد كم ك بلاعوض دريافت ي در ساير موارد ب ه شر ح زي ر
خواهد بود:
1 . ب . هرگاه عي ن داراي ي غيرجار ي مرتب ط با كم ك بلاعو ض توس ط اعطاكنند ه مطالب ه
نگردد، بازپرداخ ت كم ك تا ميزا ن بده ي موجود (حص ه تخ صيص نيافت ه
كمك بلاعو ض) موجب حذ ف بده ي م ي گردد. هرگونه مازاد قاب ل پرداخ ت
در اين رابطه ، درصور ت انطبا ق با معيارها ي شناخ ت داراييها ي ثاب ت مشهود،
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
موجب افزاي ش در مبل غ ثب ت شد ه داراي ي مربو ط خواهد شد و در غير اي ن
صورت فوراً ب ه عنوان ه زينه شناساي ي م ي شود. استهلا ك انباشت ه اضاف ي ك ه
درصورت نبود كم ك تا آ ن تاري خ محاسب ه م ي شد، تعيي ن شد ه و فوراً ب ه عنوا ن
هزينه شناسايي مي گردد.
2 . ب . چنانچه استرداد كم ك بلاعو ض متضم ن برگش ت عي ن داراي ي غيرجار ي مرتب ط
با كمك باشد، ضم ن حذ ف ارز ش دفتر ي داراي ي بلندمد ت و بده ي مربو ط
(مانده تخصي ص نيافت ه كم ك بلاعو ض) از حسابها، هرگون ه تفاو ت موجود بي ن
حسابهاي مزبور و نيز مبال غ اضاف ي احتمال ي مورد مطالب ه اعطاكنند ه در صور ت
سود و زيان شناسايي مي گردد.حسابداري شماره 10
كمكهاي بلاعوض غيرپولي
19 . چنانچه كم ك بلاعو ض دول ت ب ه شك ل داراييها ي غير پول ي (مانند زمي ن ، ساختما ن و سها م شركته ا)
به واحد تجار ي اعطا شود، كم ك بلاعو ض بايد ب ه ارز ش منصفان ه داراي ي دريافت ي ثب ت شو د.
در مواردي ك ه مبنا ي ارزشياب ي داراييها ي غيرپول ي دريافت ي در مت ن قواني ن آمر ه مربو ط مشخ ص
شده باشد، كاربرد اي ن مبان ي ب ه شرط آنك ه موج ب انعكا س داراييها ي اهداي ي ب ه ارزشها ي
بيش از ارزش منصفانه در زمان انتقال نگردد، قابل پذيرش خواهد بود.
نحوه انعكاس كمكهاي بلاعوض دولت در ترازنامه
20 . بجز موارد ي كه نحو ه انعكا س كمكها ي بلاعو ض مربو ط ب ه داراييها ي ثاب ت مشهود در قواني ن
آمره پي ش بيني شد ه اس ت ، در ساير موارد ك ه اعما ل الزاما ت اي ن استاندارد مستلز م شناخ ت
كمك بلاعو ض ب ه عنوان بده ي اس ت ، ماند ه اي ن بده ي بايد تح ت عنوا ن ” مانده تعهدا ت مرتب ط
با كمك بلا عوض “ در صورتهاي مالي انعكاس يابد.
21 . كمكهاي بلاعوض دريافتي جهت تحصيل داراييهاي غيرجاري كه عموماً به صورت بنيادي
بر عمليات توسعه اقتصادي و فعاليت واحد تجاري مؤثر مي باشد در اغلب موارد طبق
رويه حسابداري مندرج در قوانين و مقررات آمره مستقيماً در بخش حقوق صاحبان
سرمايه تحت عناويني از قبيل ” افزايش سرمايه دولت “ يا ” سرمايه اهدايي “ منعكس
مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
نحوه انعكاس كمكهاي بلاعوض دولت درصورت سود و زيان
22 . آن گروه از كمكهاي بلاعوض دولت كه به موجب مقررات اين استاندارد مستلزم شناسايي
به عنوان درآمد دوره است ، باتوجه به هدف كمك و ارتباط يا عدم ارتباط آن با فعاليت
اصلي واحد تجاري حسب مورد، به عنوان درآمد عملياتي يا غير عملياتي و درصورت اهميت
به طور جداگانه در صورت سود و زيان ارائه مي شود. به علت تنوع ماهيت كمكهاي مزبور،
اين استاندارد نحوه طبقه بندي تفصيلي كمكهاي دريافتي را مشخص نمي كند، زيرا اين امر
مستلزم بررسي و قضاوت در مورد شرايط و نوع كمك دريافتي است . با اين حال
در مواردي كه كمك بلاعوض دريافتي در قالب يارانه جهت جبران بخشي از بهاي تمام
شده محصول و يا جبران عدم النفع ناشي از فروش محصول به قيمتهاي معين پرداخت گردد ،
اين كمكها به ترتيب به صورت كسر از بهاي تمام شده كالاي توليد شده و افزايش مبلغ فروش
در صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي منعكس مي شود.
ساير موارد افشا
23 . موارد زير درارتباط با كمكهاي بلاعوض دولت بايد در صورتهاي مالي افشا شود :
الف . رويه حسابداري مربوط به كمك بلاعوض شامل نحوه ارائه آن .
ب . اثر كمكهاي بلاعوض برنتايج دوره جاري و دوره هاي آتي و وضعيت مالي واحد تجاري .
ج . در مواردي ك ه كم ك دول ت ب ه شكل ي غير از كمكها ي بلاعو ض بود ه و اثرا ت ب ا اهميت ي بر
نتايج دور ه داشت ه باشد، ماهي ت و درصور ت قابلي ت انداز ه گير ي ، براورد ي از اثرا ت
اين گونه كمكها.
د . بدهيهاي احتمالي مربوط به كمكهاي بلاعوض قاب ل استرداد.
24 . در مواردي كه نتايج دوره به گونه اي با اهميت تحت تأثير كمك بلاعوض قرار مي گيرد يا
انتظار مي رود نتايج دوره هاي آتي از بابت شناخت تدريجي كمكهاي بلاعوض قبلي به گونه اي
با اهميت تحت تأث ير قرار گيرد، براي درك صورتهاي مالي ، افشاي اثرات اين كمكها بر
عملكرد مالي و وضعيت مالي واحد تجاري و ماهيت و ميزان هريك از آنها ضروري است .
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
25 . دوره يا دوره هايي كه طي آن كمك بلاعوض در صورت سود و زيان منظور مي شود
(با توجه به عملي بودن موضوع از نقطه نظر تعدد و تنوع كمكهاي دريافتي ) لازم است
افشا گردد . معمولاً، اش اره كلي به دوره هايي ك ه در آن كمكه اي دريافت ش ده قبلي ،
به سود و زيان منظور خواهد شد، كفايت مي كند.
26 . در مورد كمكهاي بلاعوض غيرپولي كه مباني ارزشيابي آن طبق قوانين و مقررات آمره
تعيين گرديده است ، هرگاه كاربرد مباني مذكور منجر به ارزشيابي داراييهاي اهدايي
به ارزشي كمتر از ارزش منصفانه آن شود، موضوع بايد در يادداشتهاي توضيحي و
در صورت امكان همراه با اثرات مالي آن افشا گردد.
تاريخ اجرا
1380 و بعد ا ز /1/ 27 . الزامات اي ن استاندارد در مورد كلي ه صورتها ي مال ي ك ه دور ه مال ي آنها از تاري خ 1
آن شروع مي شود، لازم الاجراست .
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
19 و 20 ، با اج راي الزام ات ا ين استا ندارد ، 28 . به استث ناي موارد م ندرج در بنده اي 9
مفاد استاندارد بين المللي حسابداري شماره 20 با عنوان حسابداري كمكها ي بلاعو ض دول ت و
افشاي كمكهاي دولت نيز رعايت مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 10
حسابداري كمكهاي بلاعوض دولت
پيوست
فهرست كمكهاي بلاعوض دولت و نحوه حسابداري آن
اين پيوست بخشي از استاندارد حسابداري محسوب نمي شود و تنها منعكس كننده برخي رويه هاي حسابداري مربوط به كمكهاي بلاعوض دولت است كه در متن
قوانين تعيين گرديده است . نمونه هاي ارائه شده ، ليست جامعي را تشكيل نمي دهد.
رديف نوع كمك قوانين حاكم بركمك شماره ماده قانوني
رويه حسابداري مندرج درقوانين
منطبق براستانداردهاي حسابداري نحوه ارزش گذاري كمك
1 . انتقال بلاعوض اموال منقول وزارتخانه ها و
مؤسسات دولتي به شركتهايي كه 100 % سهام آنها
متعلق به دولت است با ارزش بيش از يك ميليون ريال .
قانون محاسبات عمومي 108 حساب افزايش سرمايه دولت در
بخش حقوق صاحبان سهام
ارزيابي كارشناس منتخب
2 . انتقال بلاعوض اموال غيرمنقول وزارتخانه ها و
مؤسسات دولتي به شركتهايي كه 100 % سهام آنها
متعلق به دولت است .
قانون محاسبات عمومي 117 حساب افزايش سرمايه دولت در
بخ ش حقوق صاحبان سهام
ارزيابي كارشناس منتخب
(يا ارزش دفتري )
3 . كمكهاي دريافتي از بابت وجوه طرحهاي عمراني
در مورد طرحهاي انتفاعي .
قانون محاسبات عمومي
قانون برنامه و بودجه
113
33
حساب افزايش سرمايه دولت در
بخش حقوق صاحبان سهام
ارزش كارشناسي يا هزينه انباشته
حسابهاي مستقل طرحهاي عمراني
4 . زمينهاي بلاعوض انتقالي به /توسط سازمان زمين شهري قانون سازمان زمين شهري حساب سرمايه اهدايي در بخش
حقوق صاحبان سهام
ارزش منصفانه
5 . زمينهاي اهدايي از طريق وزارت كشاورزي و
شركتهاي وابسته
قانون حفاظت و بهره برداري
از جنگلها
37 حساب سرمايه اهدايي در بخش
حقوق صاحبان سهام
ارزش منصفانه
