تعدیلات تلفیقی

ثبت 1. تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری

ثبت مربوط به حذف حساب‌ سرمایه‌گذاری در مقابل مانده حساب‌های حقوق صاحبان سرمایه شرکت فرعی در کاربرگ تلفیقی به صورت زیر درمی‌آید:

ثبت 2. حذف مانده حساب‌ها و معاملات درون‌گروهی

برای حذف مانده حساب‌های مربوط به تقسیم سود شرکت فرعی ثبت شماره 2 به شرح مندرج در صفحه بعد، انجام می‌شود:

ثبت 3. شناسایی سهم اقلیت از سود خاص

برای محاسبه سهم اقلیت از سود خالص باید توجه نمود که در تهیه کاربرگ تلفیقی تنها درآمدها و هزینه‌های پس از تاریخ تحصیل گزارش می‌شود. از این‌رو سهم اقلیت نیز به همان نسبت شناسایی می‌شود. سود قبل از تاریخ تحصیل نیز در سود انباشته شرکت فرعی نشان داده می‌شود.

تغییرات ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری

هدف 6:

تشریح نحوه برخورد با تغییرات ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری: در شرایطی که ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری تغییر می‌کند. بسته به نوع روشی که برای حسابداری سرمایه‌گذاری در دفاتر شرکت اصلی به کار گرفته می‌شود، ثبت‌های تعدیلی در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی نیز تغییر می‌کنند. در ادامه مثالی مطرح می‌شود که حل آن براساس هر دو روش حسابداری بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته و مبلغ تجدید ارزیابی به عنوان نحوه عمل مجاز جایگزین ارائه می‌گردد.

مثال6. شرکت «الف» در ابتدای سال 1390، 80 درصد سهام شرکت «ب» را به مبلغ 800 میلیون ریال تحصی لکرد. در این تاریخ مانده حساب سرمایه و سود انباشته شرکت «ب» به ترتیب 500 و 500 میلیون ریال بودند. ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری در شرکت «ب» با توجه به عملکرد آینده سرمایه‌گذاری، در پایان سال 1390 مساوی 720 میلیون ریال و پایان سال 1391 مساوی 810 میلیون ریال می‌باشد. سایر اطلاعات مربوط به این دو شرکت در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی ارائه شده است.

در ابتدا مثال با این فرض حل می‌شود که شرکت «الف» برای حسابداری سرمایه‌گذاری در شرکت «ب» از روش بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته استفاده می‌کند. در این حالت با کاهش ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری در شرکت «ب» در تاریخ پایان سال 1390، شرکت «الف» کاهش ارزش به وجود آمده را در دفاتر خود به صورت زیر ثبت می‌کند:

تعدیلات تلفیقی

ثبت 1. تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری

ثبت 2. شناسایی سهم اقلیت از سود خالص

براین اساس، کاربرگ صورتهای مالی گروه «الف» در ادامه ارائه شده است.

در پایان سال 1391، ارزش منصفانه سرمایه‌گذای نسبت به سال قبل مبلغ 90 میلیون ریال افزایش پیدا کرده است. 80 میلیون ریال از این افزایش ارزش در واقع برگشت کاهش ارزش سال قبل است که شرکت اصلی باید آن را به عنوان برگشت هزینه کاهش ارزش سرمایه‌گذاری در شرکت «ب» و 10 میلیون ریال باقیمانده آن را به عنوان مازاد تجدید ارزیابی شناسایی کند. از این‌رو شرکت «الف» در سال 1391 ثبت زیر را در دفاتر خود انجام می‌دهد:

تعدیلات تلفیقی

ثبت 1. تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری

ثبت 2. شناسایی سهم اقلیت از سود خالص

در ادامه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی گروه «الف» ارائه می‌شود.

خلاصه فصل

1. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال اول پس از تاریخ تحصیل. نکته اساسی در مورد تلفیق پس از تاریخ تحصیل این است که دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت فرعی باید در صورتهای مالی تلفیقی به ارزش منصفانه گزارش شوند در حالی‌که در صورتهای مالی جداگانه شرکت فرعی براساس مبالغ دفتری ارائه شده‌اند. این اختلاف بر برخی از اقلام صورت سود و زیان مثل استهلاک، مؤثر است.

2. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال دوم پس از تاریخ تحصیل. اصول و مراحل تهیه صورتهای مالی تلفیقی در سال دوم پس از تحصیل به جز در موارد اندکی، تفاوتی با سال اول پس از تحصیل ندارد. نمونه‌ای از این موارد مربوط به تغییر مانده حساب‌های بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت فرعی نسبت به زمان تحصیل، سرمایه‌گذاری حذف می‌شود و بقیه مانده به ستون تلفیق منتقل می‌گردد. نمونه دیگر مربوط به هزینه استهلاک سال‌های قبل مابه‌التفاوت است که در سال جاری باید حساب سود انباشته بابت این هزینه‌ها تعدیل گردد.

3. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی دارای سهامدار اقلیت در سال اول پس از تاریخ تحصیل. چنانچه شرکت اصلی مالک 100 درصد سهام شرکت فرعی نباشد، آن بخش از سهام شرکت فرعی که متعلق به شرکت اصلی نیست به گروهی به نام سهامداران اقلیت تعلق دارد. سهم اقلیت در صورتهای مالی تلفیقی اساساً متکی به تئوری شخصیت جداگانه است به جز در مورد مبحث سرقفلی.

4. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی دارای سهامدار اقلیت در سال دوم پس از تاریخ تحصیل. در سال دوم پس از تحصیل مانده حساب‌های بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت فرعی نسبت به زمان تحصیل تغییر می‌کند. سهم اقلیت از این تفاوت باید از سهم شرکت اصلی تفکیک گردد. همچنین سهم اقلیت بابت هزینه استهلاک انباشته اضافی (به جز سرقفلی) نیز تعدیل می‌شود.

5. تحصیل شرکت فرعی طی دوره مالی. در اغلب اوقات تحصیل شرکت فرعی طی دوره مالی رخ می‌دهد. زمانی که چنین وضعیتی واقع می‌شود، درآمدها و هزینه‌های شرکت فرعی از تاریخ تحصیل تا پایان دوره مالی در صورتهای مالی تلفیقی انعکاس می‌‌یابد.

6. تغییرات ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری. بسته به نوع روش حسابداری که برای سرمایه‌گذاری در دفاتر شرت اصلی به کار گرفته می‌شود، تغییرات ارزش منصفانه مد نظر رار می‌گیرد. در صورت استفاده از روش بهای تمام شده فقط کاهش ارزش سرمایه‌گذاری و آن بخش از افزایش ارزش‌هایی که عکس کاهش ارزش قبلی هستند، مورد شناسایی قرار می‌گیرند. اما در روش تجدید ارزیابی، هم کاهش و هم افزایش ارزش سرمایه‌گذاری شناسایی می‌شود.

پرسش‌ها

1. چرا مانده‌های سود خالص و سود انباشته شرکت اصلی و تلفیقی با هم یکسان نیستند؟

2. شرکت صبا 90 درصد سهام شرکت دریا را در ابتدای سال 1389 تحصیل می‌کند. در اولین سال پس از تحصیل یعنی سال 1390، سود خالص شرکت دریا 5 میلیون ریال است. اما در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی سهم اقلیت از سود خالص شرکت دریا به جای مبلع 500 هزار (10%´000ر000ر5)، 350 هزار ریال است. دلیل این تفاوت چیست؟ توضیح دهید.

3. شرکت پاکدشت مالک 92 درصد سهام شرکت ماهدشت است. سود تقسیم شده توسط شرکت ماهدشت مبلغ 000ر3 ریال برای هر سهم می‌باشد. تعداد سهام آن شرکت نیز، 000ر50 سهم است. شرکت پاکدشت این تقسیم سود را چگونه و به چه مبلغی ثبت می‌کند؟

4. شرکت سینا دو سال پیش شرکت شایسته را تحصیل کرد. اخیراً شرکت شایسته مبلغ 100 میلیون ریال وام از شرکت سینا دریافت کرده است. در جریان تهیه صورتهای مالی تلفیقی با این بدهی چگونه برخورد می‌شود؟

5. سود خالص تلفیقی و سود انباشته تلفیقی را تعریف کنید.

6. سهم اقلیت در صورتهای مالی تلفیقی کجا گزارش می‌شود؟

7. آقای راد و خانم فراز به تازگی اعضای جدید هیئت‌مدیره شرکت داروسازان شدند. به همین جهت قرار شد برای آنها جلسه توجیهی برگزار شود تا آنها با فرآیند گزارشگری مالی شرکت بیشتر آشنا شوند. طی جلسه برای این دو نفر سؤال پیش آمد که چرا درآمد سود سهام سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فرعی در صورتهای مالی تلفیقی گزارش نمی‌شود. حال اگر شما در آن جلسه حاضر بودید پاسخ شما به این سؤال چه بود؟

8. سهم اقلیت از سود خالص تلفیقی چگونه محاسبه می‌شود؟

9. سهم اقلیت از خالص دارایی‌های شرکت فرعی در پایان سال اول و در سالهای بعد از تحصیل چگونه محاسبه می‌شود؟

10. شرکت اصلی 80 درصد شرکت فرعی را به مبلغی بیشتر از سهم شرکت اصلی از خالص ارزش منصفانه دارایی‌های تحصیل شده شرکت فرعی تحصیل کرد. در این تاریخ ارزش منصفانه دارایی‌های ثابت مشهود و موجودی کالای شرکت فرعی به ترتیب معادل 30 و 20 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری آنها است. عمر مفید باقیمانده دارایی‌های ثابت مشهود 6 سال می‌باشد. اثر دارایی‌های ثابت مشهود و موجودی کالا بر سود خالص تلفیقی سال تحصیل و سال بعد از آن چیست؟

تمرین‌ها

11. مبالغ صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال اول پس از تاریخ تحصیل. شرکت رادان، 100 درصد سهام شرکت چناران را در ابتدای آبان 1389 تحصیل نمود. در این تاریخ، مبلغ دفتری موجودی کالا، ساختمان و تجهیزات شرکت چناران به ترتیب 42، 200 و 350 میلیون ریال و ارزش منصفانه آنها 42، 290، و 280 میلیون ریال است. عمر مفید باقیمانده ساختمان 10 سال و تجهیزات 5 سال می‌باشد. سرقفلی ناشی از ترکیب 220 میلیون ریال شناسایی شده است. شرکت رادان برای مستهلک نمودن سرقفلی، عمر مفید آن را 20 سال برآورد می‌کند.

خواسته

مبلغ هزینه استهلاک گزارش شده در صورتهای مالی تلفیقی سال 1389 را محاسبه کنید.

12. مبالغ صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال دوم پس از تاریخ تحصیل. شرکت تارا 100 درصد سهام عادی شرکت سایه را در اول فروردین 1388 تحصیل کرد. مبلغ پرداختی از این بابت بیشتر از ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت سایه بوده است. شرکت سایه در آن تاریخ مالک دارایی‌های زیر بود و بدهی نداشت:

خواسته

محاسبه مبلغ گزارش ده برای ساختمان و تجهیزات شرکت سایه در تاریخ 29 اسفند 1390.

13. محاسبه سود خالص تلفیقی. در اول فروردین 1389 شرکت گالان 100 درصد سهام عادی شرکت تینا را با پرداخت مبلغ 36 میلیون ریال وجه نقد خریداری کرد. در آن تاریخ مانده حسابهای شرکت تینا شامل سرمایه 5 میلیون ریال، اندوخته قانونی 18 میلیون ریال و سود انباشته 7 میلیون ریال بود. ارزش منصفانه تمام دارایی‌های شرکت تینا با مبلغ دفتری آنها برابر است به جز تجهیزات، که مبلغ دفتری آن 8/1 میلیون ریال و ارزش منصفانه آن 7/2 مییون ریال و ساختمان که مبلغ دفتری آن 6 میلیون ریال و ارزش منصفانه آن 8 میلیون ریال است. عمر مفید باقیمانده تجهیزات 5 سال و ساختمان 10 سال برآورد شده است. شرکت گالان از روش خط مستقیم برای مستهلک کردن دارایی‌ها استفاده می‌کند و سرقفلی (در صورت وجود) طی دوره 5 ساله مستهلک می‌شود.

طی سالهای 1389 و 1390 به ترتیب، سود خالص شرکت گالان معادل 25/13 و 19 میلیون ریال و سود خالص شرکت تینا معادل 5/8 میلیون ریال بوده است.

خواسته

محاسبه سود خالص گروه برای سالهای 1389 و 1390.

14. محاسبه سود انباشته تلفیقی. شرکت نمونه 100 درصد سهام عادی شرکت ممتاز را در اول فرودین 1389 تحصیل کرد. استهلاک سالانه مابه‌التفاوت ناشی از این ترکیب به ترتیب 520 و 240 میلیون ریال گزارش شده است. سود خالص شرکت نمونه طی سالهای 1389 و 1390 به ترتیب 100 و 68 میلیون ریال، و تقسیم سود آن نیز در هر دام از این دو سال 25  میلیون ریال بوده است. سود خالص شرکت ممتاز طی سالهال 1389 و 1390 به ترتیب 24 و 36  میلیون ریال، و تقسیم سود آن نیز در هر کدام از این دو سال مبلغ 10  میلیون ریال بوده است.

فرض می‌شود که سود خالص شرکت نمونه شامل درآمد سود سهام نمی‌باشد.

15. سهم اقلیت از سود خالص. در اول مهر 1390 شرکت ارکیده 70 درصد سهام شرکت یاس را به مبلغ 430 میلیون ریال خریداری نمود. مبلغ دفتری واحد فرعی در تاریخ مذکور معادل 500  میلیون ریال بود. هرگونه مازاد بهای تمام شده سرمایه‌گذاری، قابل تخصیص به سرقفلی است. طی سال 1390، شرکت یاس مبلغ 600 میلیون ریال درآمد و 360 میلیون ریال هزینه دارد.

خواسته

در تاریخ 29 اسفند 1390، در صورت سود و زیان تلفیقی چه رقمی برای سهم اقلیت از سود خالص افشا می‌شود؟

16. تهیه کاربرگ صورت سود و زیان تلفیقی در مورد شرکت فرعی دارای سهامدار اقلیت در سال اول پس از تاریخ تحصیل. شرکت پرنیان، 70 درصد شرکت گیلان را با پرداخت مبلغ 406 میلیون ریال تحصیل کرد. در تاریخ تحصیل مانده حسابهای شرکت گیلان به صورت مندرج در صفحه بعد می‌باشد:

خواسته

تهیه کاربرگ صورت سود و زیان تلفیقی با فرض اینکه تحصیل شرکت گیلان در ابتدای سال 1389 بوده و مانده حساب درآمدها و هزینه‌های این دو شرکت در طی سال 1389 به شرح زیر باشد:

شرکت گیلان و شرکت پرنیان هیچ‌گونه تقسیم سودی نداشته‌اند.

17. مبالغ صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال دوم پس از تاریخ تحصیل. شرکت آینده‌نگر 100 درصد سهام عادی شرکت آتیه را در اول فروردین 1389 در ازای واگذاری 000ر9 سهم به ارزش اسمی هر سهم 000ر1 ریال، تحصیل نمود. ارزش بازار هر سهم شرکت آینده‌نگر 500ر1 ریال است. در آن تاریخ، خالص مبلغ دفتری شرکت آتیه 10 میلیون ریال می‌باشد. اما تجهیزات شرکت آتیه (با همر مفید باقیمانده 5 سال) مبلغ 500 هزار ریال کمتر از ارزش منصفانه در دفاتر ثبت شده است. همچنین شرکت آتیه دارایی نامشهودی نیز دارد که ارزش برآوردی آن 3 میلیون ریال است اما در دفاتر آن شرکت به ثبت نرسیده است. باقیمانده عمر مفید برآوردی این دارایی به ثبت نرسیده 10 سال پیش‌بینی شده است.

ارقام زیر از دفاتر این دو شرکت در تاریخ 29 اسفند 1389 استخراج شده است:

ارقام مندرج در زیر نیز از دفاتر این دو شرکت در تاریخ 29 اسفند 1390 استخراج شده است:

خواسته‌ها

1. محاسبه سود خالص تلفیقی سال مالی منتهی به 29 اسفند 1390.

2. محاسبه مانده تلفیقی حساب تجهیزات در تاریخ 29 اسفند 1390.

3. محاسبه سود خالص تلفیقی و سهم اقلیت. در اولین فروردین 1389، شرکت همراهان، 90 درصد سهام شرکت راهدار را تحصیل نمود. استهلاک سالیانه مابه‌التفاوت ناشی از این معامله 8 میلیون ریال می‌باشد. کل رقم مابه‌التفاوت مربوط به دارایی‌های ثابت مشهود شرکت راهدار است. سود تحصیل شده شرکت فرعی در سالهای 1389 و 1390 به ترتیب 70 و 90 میلیون ریال بوده است. سود شرکت اصلی قبل از درآمد سود سهام طی سال 1389 و 1390 به ترتیب 220 و 260 میلیون ریال بوده است.

خواسته‌ها

1. تعیین رقم سود خالص تلفیقی طی این دو سال.

2. محاسبه سهم اقلیت از سود خالص طی این دو سال.

3. تحصیل شرکت فرعی طی دوره مالی. در اول خرداد 1387 شرکت زرین 80 درصد سهام شرکت غزال را به مبلغ 500 میلیون ریال خریداری کرد. سایر اطلاعات دو شرکت به صورت زیر است:

مبلغ 40 میلیون ریال از سود خالص شرکت غزال مربوط به زمان قبل از تاریخ تحصیل بوده است. همچنین فرض می‌شود که تقسیم سود شرکت غزال از محل سودهای مصوب پس از تاریخ تحصیل بوده است. هر گونه مابه‌التفاوت قابل احتساب به حساب زمین (دارایی‌های ثابت مشهود) است.

خواسته

تهیه کاربرگ تلفیقی برای سال 1387.

20. تمرین‌های چهارگزینه‌ای. برای هریک از موارد زیر گزینه‌ صحیح را انتخاب نمایید.

21. شرکت شبنم در اول فروردین 1389، 100 درصد شرکت باران را به قیمتی بیشتر از ارزش منصفانه آن تحصیل نمود. این شرکت برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1389 صورتهای مالی تلفیقی تهیه خواهد کرد. در تاریخ تحصیل، مبلغ دفتری تجهیزات شرکت شبنم (با عمر مفید 10 سال) 300 میلیون ریال و ارزش منصفانه آن 400 میلیون ریال است. از طرفی مبلغ دفتری تجهیزات شرکت باران (با عمر مفید 10 سال) 200 میلیون و ارزش منصفانه آن 300 میلیون ریال است. شرکت شبنم از روش بهای تمام شده برای حسابدار سرمایه‌گذاری در سهام شرکت باران استفاده می‌کند. در تاریخ 29 اسفند 1389، مبلغ دفتری تجهیزات شرکت شبنم 210 میلیون ریال و ارزش منصفانه آن 330 میلیون ریال می‌باشد، اما مبلغ دفتری تجهیزات شرکت باران 140 میلیون ریال و ارزش منصفانه آن 270 میلیون ریال می‌باشد. در ترازنامه تلفیقی به تاریخ 29 اسفند 1389 مانده حساب تجهیزات چه رقمی خواهد بود؟

   الف. 600 میلیون ریال                                    ب. 490 میلیون ریال

    پ. 480 میلیون ریال                                    ت. 420 میلیون ریال

2. براساس استانداردهای حسابداری ایران با سرقفلی حاصل از ترکیب چگونه برخورد می‌شود؟

الف. حداکثر 20 ساله مستهلک می‌شود.

ب. حداکثر 20 ساله مستهلک می‌شود و به طور سالیانه یا هر زمان دیگری که نشانه‌ای از احتمال کاهش ارزش وجود داشته باشد، کاهش ارزش در مورد آن اجرا می‌شود.

پ. مستهلک نمی‌شود.

ت.  مستهلک نمی‌شود و به طور سالیانه یا هر زمان دیگری که نشانه‌ای از احتمال کاهش ارزش وجود داشته باشد، کاهش ارزش در مورد آن اجرا می‌شود.

پ. مستهلک نمی‌شود.

با استفاده از اطلاعات مندرج در صفحه بعد به سؤالات 3 تا 6 پاسخ دهید:

در اول فروردین 1388 شرکت پارک‌وی 100 درصد سهام عادی شرکت کامران را با پرداخت مبلغ 440 میلیون ریال خریداری نمود. در تاریخ تحصیل مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت کامران مبلغ 296 میلیون ریال بود. افزایش ارزش تجهیزات (عمر مفید 5 سال) شرکت کامران مبلغ 40 میلیون ریال است. سرقفلی ناشی از این ترکیب معادل 104 میلیون ریال  بوده و طی 10 سال مستهلک خواهد شد. شرکت کامران در سال 1388 تقسیم سود نداشته است.

مانده حسابهای این دو شرکت در تاریخ 29 اسفند 1390 به شرح زیر می‌باشد:

3. مانده حساب سرمایه‌گذاران در شرکت کامران، در دفاتر شرکت پارک‌وی کدام است؟

الف. 440 میلیون ریال                                       ب. 565 میلیون ریال

پ. 605 میلیون ریال                                         ت. 585 میلیون ریال

4. مبلغ سود خالص تلفیقی گروه براس سال 1390 عبارتست از:

الف. 5/23 میلیون ریال                                      ب. 6/216 میلیون ریال

پ. 225 میلیون ریال                                        ت. 6/206 میلیون ریال

5. جمع هزینه‌های تلفیقی سال 1390 عبارتست از:

الف. 550 میلیون ریال                                       ب. 4/560 میلیون ریال

پ. 4/568 میلیون ریال                                      ت. 5586/206 میلیون ریال

6. مانده تلفیقی حساب تجهیزات در 29 اسفند 1390 عبارتست از:

الف. 386 میلیون ریال                                       ب. 450 میلیون ریال

پ. 490 میلیون ریال                                        ت. 370 میلیون ریال

با توجه به اطلاعات زیر به سؤالات 7 و 8 پاسخ دهید:

شرکت سینا مبلغ 400ر2 میلیون ریال برای تحصیل 100 درصد سهام عادی  شرکت نوید در اول فروردین 1390 پرداخت نمود. سود خالص گزارش شده شرکت نوید برای سال 1390 مبلغ 432 میلیون ریال و سود تقسیم شده آن 120 مییون ریال بوده است. استهلاک مابه‌التفاوت‌ها مبلغ 24 میلیون ریال طی سال 1390 است. سود شرکت سینا (قبل از درآمد سود سهام) مبلغ 180/3 میلیون ریال و تقسیم سود آن مبلغ 900 میلیون ریال بوده است.

7. مبلغ ارائه شده در ستون تلفیق از بابت تقسیم سود کدام‌یک از ارقام زیر است؟

الف. 900 میلیون ریال                                       ب. 020ر1 میلیون ریال

پ. 876 میلیون ریال                                         ت. 996 میلیون ریال

8. مانده سود خالص تلفیقی عبارتست از:

الف. 612ر3 میلیون ریال                                    ب. 588ر3 میلیون ریال

پ. 468ر3 میلیون ریال                                     ت. 492ر3 میلیون ریال

با استفاده از اطلاعات زیر به سؤالات 9 و 10 پاسخ دهید:

شرکت نیروساز در اول فروردین 1390 در ازای تحصیل سهام شرکت نیروپخش مبلغ 020ر1 میلیون ریال پرداخت نمود. فرض می‌شود عمر مفید سرقفلی (در صورت وجود) 20 سال می‌باشد. مانده حساب‌های دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت نیروپخش به شرح زیر است:

سود خالص و تقسیم سود شرکت نیروپخش در سال 1390، به ترتیب مبلغ 126 ملیون ریال و 48 ملیون ریال می‌باشد.

9. جمع هزینه استهلاک مابه‌التفاوت (سرقفلی و تغییر ارزش دارایی‌های فرعی) عبارتست از:

الف. 2/7 میلیون ریال                                        ب. 8/5 میلیون ریال

پ. 4/2 میلیون ریال                                          ت. 4/1 میلیون ریال

10. اگر سود خالص شرکت نیروساز (قبل از درآمد سود سهام) 444 میلیون ریال باشد، مانده حساب سود خالص تلفیقی برابر است با:

الف. 6/567 میلیون ریال                                     ب. 570 میلیون ریال

پ. 6/519 میلیون ریال                                      ت. 522 میلیون ریال

11. شرکت آرمیتا در اول فروردین 1390 شرکت ارسباران را تحصیل نمود. شرکت اصلی مبلغی بیشتر از ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت فرعی پرداخت نمود. در آن تاریخ مبلغ دفتری و ارزش منصفانه دارایی‌های ثابت مشهود شرکت آرمیتا به ترتیب 500 و 640 میلیون ریال و شرکت ارسباران نیز به ترتیب 400 و 470 میلیون ریال بوده است. مانده حساب دارایی‌های ثابت مشهود در دفاتر شرکت ارسباران و نیز در صورتهای مالی تلفیقی تهیه شده در تاریخ تحصیل کدام‌یک از ارقام زیر است؟

الف. 400 و 900 میلیون ریال                              ب. 400 و 970 میلیون ریال

پ. 470 و 000ر1 میلیون ریال                            ت. 470 و 070ر1 میلیون ریال

12. کدام‌یک از حساب‌های زیر در صورتهای مالی تلفیقی ظاهر نخواهد شد؟

الف. سرقفلی                                                    ب. سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی

پ. سرمایه                                                      ت. صرف سهام

13. در اول فروردین 1389 مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت بهار 760 میلیون ریال می‌باشد. در این تاریخ مبلغ دفتری و ارزش منصفانه تجهیزات شرکت بهار (با عمر مفید 4 سال) به ترتیب 440 و 500 میلیون ریال است. از طرفی این شرکت مالک دارایی نامشهود ثبت نشده‌ای نیز می‌باشد که ارزش منصفانه آن مبلغ 45 میلیون ریال است. در آن تاریخ، شرکت شقایق با پرداخت 692 میلیون ریال، 80 درصد شرکت بهار را تحصیل نمود. چنانچه دارایی نامشهود طی مدت زمان 10 سال مستهلک شود، این دارایی در ترازنامه تلفیقی تهیه شده در 29 اسفند 1390 به چه مبلغی گزارش خواهد گردید؟

الف. 2/25 میلیون ریال                                      ب. 45 میلیون ریال

پ. 36 میلیون ریال                                           ت. 5/31 میلیون ریال

14. در اول فروردین 1388، شرکت سبزینه مبلغ دفتری خالص دارایی‌های خود را مبلغ 480 میلیون ریال اعلام نمود. در این تاریخ مبلغ دفتری ساختمان (با عمر مفید 10 سال) این شرکت 260 میلیون ریال اما ارزش منصفانه آن 310 میلیون ریال می‌باشد. شرکت پارس مبلغ 400 میلیون ریال در آن تاریخ پرداخت نمود و 70 درصد مالکیت شرکت سبزینه را کسب نمود. در 29 اسفند سال 1390، شرکت سبزینه مانده حساب ساختمان را 245 میلیون ریال گزارش می‌کند. در حالی که شرکت پارس آن را 510 میلیون ریال گزارش می‌کند. با توجه به این اطلاعات، مانده تلفیقی حساب ساختمان در صورتهای مالی تلفیقی تاریخ 29 اسنفد 1390، کدام‌یک از مبالغ مندرج در صفحه بعد است؟

الف. 790 میلیون ریال                                       ب. 9/66 میلیون ریال

پ. 820 میلیون ریال                                        ت. 755 میلیون ریال

15. در اول فروردین 1388، ارزش خالص دارایی‌های شرکت هومن، 880 میلیون ریال است. در این تاریخ مبلغ دفتری و ارزش منصفانه ساختمان (با عمر مفید 10 سال) 330 و 400 میلیون ریال می‌باشد. شرکت نرگس با پرداخت مبلغ 840 میلیون ریال، 80 درصد سهام شرکت هومن را تحصیل نمود. در 29 اسفند 1390 شرکت هومن مبلغ 621 میلیون ریال و شرکت نرگس مبلغ 714 میلیون ریال هزینه گزارش نمودند. هرگونه سرقفلی طی 10 سال مستهلک خواهد شد. مانده تلفیقی حساب هزینه چه رقمی خواهد بود؟

الف. 350ر1 میلیون ریال                                    ب. 352ر1 میلیون ریال

پ. 342ر1 میلیون ریال                                     ت. 335ر1 میلیون ریال

با استفاده از اطلاعات زیر به سؤالات 16 و 17 پاسخ دهید:

شرکت داراب 60 درصد سهام شرکت ماهشهر را در ازای پرداخت مبلغ 360 میلیون ریال وجه نقد پرداخت نمود. در این تاریخ ارزش منصفانه شرکت ماهشهر مبلغ 400 میلیون ریال است. مبلغ دفتری تجهیزات (با عمر مفید 10 سال) و ساختمان (با عمر مفید 20 سال) شرکت ماهشهر در تاریخ تحصیل به ترتیب به میزان 60 و 40 میلیون ریال کمتر از ارزش منصفانه آنها بود. دو سال بعد از ارقام مندرج در صفحه بعد، توسط این دو شرکت گزارش گردید (حساب‌های بخش حقوق صاحبان سرمایه ارائه نشده‌اند).

هیچ‌کدام از شرکت‌ها تقسیم سود نداشته‌اند.

16. مبلغ سود خالص تلفیقی کدام‌یک از موارد زیر است؟

الف. 2ر455 میلیون ریال                                    ب. 492 میلیون ریال

پ. 460 میلیون ریال                                         ت. 452 میلیون ریال

17. سهم اقلیت از سود شرکت ماهشهر کدام‌یک از مبالغ زیر است؟

الف. صفر                                                        ب. 32 میلیون ریال

پ. 40 میلیون ریال                                          ت. 8/36 میلیون ریال

18. شرکت اول 80 درصد سهام شرکت دوم را دارد، مانده سهم اقلیت در ابتدای سال 1389 مبلغ 70 میلیون ریال می‌باشد. طی سال 1389 شرکت دوم 10 میلیارد ریال سود تحصیل نمود و نصف آن را به صورت نقدی توزیع نمود. استهلاک سرقفلی ترکیبی در سال 1389 مبلغ 10 میلیارد ریال می‌باشد. مانده سهم اقلیت در پایان سال 1389 چند میلیارد ریال است؟ (آزمون عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران سال 1390)

الف. 69 میلیون ریال                                         ب. 70 میلیون ریال

پ. 71 میلیون ریال                                          ت. 72 میلیون ریال

مسائل

21. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال اول پس از تاریخ تحصیل. شرکت کوهرنگ در اول فروردین 1389 شرکت کوشا را در ازای پرداخت مبلغ 400 میلیون ریال تحصیل نمود. خالص دارایی‌های شرکت کوشا در آن تاریخ مبلغ 320 میلیون ریال بود. اما مبلغ دفتری برخی از حسابهای شرکت کوشا با ارزش منصفانه آنها مغایرت داش. این حسابها عبارتند از:

هر گونه سرقفلی ناشی از تر کیب نیز طی حداکثر عمر مفید متصور مستهلک می‌شود.

صورتهای مالی این دو شرکت برای سال مال منتهی به 29 اسفند 1389 به صورت مندرج در صفحه بعد است:

خواسته‌ها

1. انجام تعدیلات تلفیقی.

2. تهیه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی.

3. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً، تحت تملک در سال سوم پس از تاریخ تحصیل. در اول فروردین 1388، شرکت حریر کل سهام شرکت طلوع را در ازای پرداخت مبلغ 000ر8 مییون ریال تحصیل نمود. در این تاریخ، ساختمان شرکت طلوع با عمر مفید باقیمانده 5 سال به مبلغ 300 میلیون ریال بیشتر از ارزش منصفانه آن در دفاتر ثبت شده بود. اما تجهیزان آن شرکت با عمر مفید 10 سال به مبلغ 500 میلین ریال کمتر از ارزش منصفانه در دفاتر ثبت شده است. مبلغ دفتری سایر دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت طلوع مساوی با ارزشهای منصفانه آنها در این تاریخ می‌باشد به جز در مورد دارایی نامشهود ثبت نشده‌ای که ارزش آن 400 میلیون ریال با عمر مفید 20 سال برآورد شده است. مبلغ دفتری شرکت طلوع در تاریخ تحصیل 200ر7 میلیون ریال می‌باشد. هرگونه سرقفلی طی 10 سال مستهلک می‌شود. سود خالص و تقسیم سود شرکت طلوع طی سالهای 1388 و 1389 به ترتیب زیر است: