تبدیل صورت‌های مالی ارزی

تبدیل صورت‌های مالی ارزی
رئوس مطالب
• مفهوم پول عملیاتی.
• تکامل اصول تبدیل
• تبدیل همراه با اندازه گیری مجدد – یکسانی پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی.
• تبدیل بدون اندازه گیری مجدد – تفاوت پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی
• تبدیل همراه با اندازه گیری مجدد و همچنین، روش نرخ جاری.
• صورت سود و زیان و ترازنامه – روش‌های نرخ موقتی و نرخ جاری.
• موجودی‌ها و قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار.
• شعب خارجی.
• نرخ‌های چند گانه ارز.
• تخصیص مالیاتی – تبدیل پول‌های خارجی.
• افشا در صورت‌های مالی – تبدیل پول‌های خارجی
در این فصل، دومین موضوع اصلی مربوط به حسابداری عملیات بین‌المللی یعنی تبدیل صورت‌های مالی ارزی واحدهای انتفاعی خارجی به پول داخلی مورد بحث قرار می‌گیرد. این فرایند تبدیل، اولین مرحله در تهیه صورت‌های مالی تلفیقی برای شرکت اصلی داخلی و شرکت‌‌های فرعی خارجی آن است.تبدیل صورت‌مالی ارزی
علاوه بر این، این فرایند، حسابداری سرمایه گذاری شرکت اصلی در شرکت‌های وابسته خارجی را به روش ارزش ویژه امکان‌پذیر می‌سازد. صورت‌های مالی تلفیقی و جنبه‌های مختلف روش ارزش ویژه، در ارتباط با عملیات بین‌المللی، در فصل چهاردهم تشریح خواهد شد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
مفهوم پول عملیاتی
پول عملیاتی به طور کلی پولی است که در محیط اقتصادی واحد انتفاعی رسمیت و جریان دارد و دریافت‌ها و پرداخت‌های آن واحد با آن انجام می‌گیرد. تبدیل صورت‌های مالی ارزی شرکت‌های خارجی به پول داخلی نیز بر مفهو پول عملیاتی مبتنی است. براساس استانداردهای حسابداری، مفهوم پول عملیاتی موارد زیر را مد نظر قرار می‌دهد:
1. تشخیص پول عملیاتی محیط اقتصادی شرکت خارجی.
2. اندازه گیری تمامی عناصر صورت‌های مالی بر حسب پول عملیاتی.
3. استفاده از نرخ جاری تبدیل ارز به منظور تبدیل پول عملیاتی به پول مورد استفاده در صورت‌های مالی در صورتی که اختلافی بین این دو پول وجود داشته باشد.
4. تمیز آثار اقتصادی تغییر در نرخ‌های تبدیل ارز از آثار این تغییرات بر دارایی‌ها و بدهی‌های مجزا یعنی حساب‌های دریافتنی و پرداختنی که بر حسب پولی غیر از پول عملیاتی بیان شده است.تبدیل صورت‌مالی ارزی
همانند فصل دوازدهم، کماکان فرض بر این است که شرکت‌های داخلی ایرانی هستند و پول عملیاتی آنان ریال است. لازم به یادآوری است که پول مورد استفاده در صورت‌های مالی پولی است که بر مبنای آن صورت‌های مالی تهیه می‌شود. اگر چه پول عملیاتی شرکت‌های داخلی به آسانی آشکار و قابل تشخیص است اما تشخیص پول عملیاتی شرکت‌های خارجی می‌‌تواند با مشکلاتی همراه باشد.
براساس استانداردهای حسابداری، شرکت‌های فرعی خارجی یک شرکت داخلی می‌توانند به دو گروه کاملاً مجزا تفکیک گردند. اولین گروه، شامل شرکت‌های فرعی خارجی است که بدواً جزء لاینفک یا ادامه عملیات شرکت اصلی محسوب می‌شوند. قرار گرفتن در این گروه به این معناست که عملیات روزمره شرکت فرعی خارجی تحت تأثیر محیط اقتصادی شرکت اصلی قرار می‌گیرد و گردش وجوه نقد آن نیز مستقیماً به گردش وجوه نقد شرکت اصلی وابسته است. در چنین مواردی، پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی، پول داخلی شرکت اصلی یعنی ریال می‌باشد. این نتیجه‌گیری حتی در مواردی که شرکت فرعی خارجی، دریافت‌ها و پرداخت‌های خود را با پول محلی انجام می‌دهد و حساب‌های خود را نیز بر حسب همان پول نگهداری می‌کند مصداق دارد. منظور از پول محلی پولی است که در کشور محل فعالیت‌ شرکت فرعی رسمیت دارد. دومین گروه، شامل شرکت‌های فرعی خارجی است که تا حدود بسیار زیادی استقلال دارند و عملیات آنها بستگی تام به محیط اقتصادی محل فعالیت‌ آنها دارد. در این صورت، عملیات روزمره شرکت فرعی خارجی تحت تأثیر محیط اقتصادی شرکت اصلی نمی‌باشد و گردش وجوه نقد آن نیز وابستگی مستقیم به گردش وجوه نقد شرکت اصلی ندارد. در چنین شرایطی، پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی، پولی محلی است.
بسیاری از شرکت‌های فرعی خارجی ما بین این دو گروه مجزا و تعریف شده قرار می‌گیرند. بنابراین، برای تشخیص پول عملیاتی شرکت‌های فرعی خارجی سؤالاتی به شرح زیر می‌تواند یاری دهنده باشد:
1. گردش وجوه نقد: آیا گردش وجوه نقد شرکت فرعی، به طور منظم و مداوم بر گردش وجوه نقد شرکت اصلی اثر می‌گذارد؟
2. قیمت‌های فروش: آیا قیمت‌های فروش شرکت فرعی در مقابل تغییرات کوتاه مدت نرخ تبدیل ارز واکنش نشان می‌دهد؟
3. بازار فروش: آیا محصولات شرکت فرعی در بازارهای محلی، بر مبنای قیمت‌های بیان شده بر حسب پول داخلی یا پول کشور شرکت اصلی عرضه می‌شود؟
4. هزینه‌ها: آیا هزینه‌ها عمدتاً در بازارهای محلی یا در محیط اقتصادی شرکت اصلی انجام می‌شود؟
5. تأمین مالی: آیا بدهی‌ها بر حسب پول خارجی یا بر حسب پول کشور شرکت اصلی، بیان و واریز می‌شود؟
6. رویدادهای بین شرکت‌ها: آیا عملیات و مدیریت شرکت فرعی خارجی نسبتاً مستقل است و معاملات بین شرکت‌های اصلی و فرعی محدود می‌باشد؟
در تصمیم‌گیری درباره پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی می‌توان با توجه به موارد مذکور در بالا، بهترین راه حل را برای تأمین هدف‌های استانداردهای حسابداری انتخاب کرد. هدف‌های استانداردهای حسابداری از تبدیل صورت‌های ملای ارزی شرکت‌های فرعی خارجی به پول مورد استفاده در صورت‌های مالی شرکت اصلی به شرح زیر است:
1. تهیه و ارائه اطلاعاتی که کلاً با آثار مورد انتظار از تغییر نرخ‌های تبدیل ارز بر گردش وجوه نقد و حقوق صاحبان سهام واحد انتفاعی سازگار باشد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
2. انعکاس نتایج مالی و ارتباطات واحدهای انتفاعی مجزا، که برحسب پول عملیاتی مربوط بیان شده است، در صورت‌ها مالی تلفیقی و براساس اصول پذیرفته شده حسابداری کشور شرکت اصلی.
اگر چه هدف‌های تبدیل صورت‌های مالی ارزی با گذشت زمان با تغییراتی مواجه بوده است اما، یکی از اجزای تغییر ناپذیر این هدف‌ها، تهیه صورت‌های مالی بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداری است. بنابراین، چنانچه صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی براساس اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه نشده لازم است قبل از تبدیل این صورت‌ها، اشکالات و نقایص آن برطرف گردد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
دو نکته اضافی دیگر در ارتباط با مفهوم پول عملیاتی قابل ذکر است. اول این که پس از تعیین پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی نباید آن را تغییر داد مگر این که شرایط اقتصادی مربوط به طور عمده تغییر یابد. دوم این که چنانچه شرکت فرعی خارجی، عملیات متمایزی را در محیط‌های اقتصادی مختلف اجرا می‌کند. هر یک از عملیات می‌تواند پول عملیاتی متفاوتی داشته باشد. مثلاً اگر یک شرکت فرعی در پاکستان عملیات مجزایی را در آن کشور و همچنین در هند اداره کند. می‌تواند دو پول عملیاتی یعنی روپیه پاکستان و روپیه هند داشته باشد.
تکامل اصول تبدیل
به منظور تبدیل صورت‌های مالی شرکت‌های فرعی خارجی به پول داخلی شرکت اصلی، روش‌های مختلفی بکار گرفته شده است. مجدداً تأکید می‌شود که دلایل اصلی تبدیل این صورت‌های مالی به پول شرکت اصلی، تهیه صورت‌های مالی تلفیقی توسط شرکت اصلی داخلی و بکارگیری روش ارزش ویژه در مورد سرمایه‌گذاری شرکت اصلی در شرکت‌های فرعی خارجی است. نظر به این که تهیه صورت‌های مالی تلفیقی و همچنین بکارگیری روش ارزش ویژه، براساس اصول پذیرفته شده حسابداری انجام می‌شود، ضابطه اصلی برای ارزیابی روش‌های تبدیل این است که آیا نتایجی هم آهنگ با اصول پذیرفته شده حسابداری بکار گرفته شده قبلی بدست می‌دهد یا خیر.
اولین روش تبدیل که به طور گسترده مورد قبول قرار گرفت «روش جاری – غیرجاری » است. در این تکنیک، دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری با استفاده از نرخ جاری تبدیل در تاریخ ترازنامه تبدیل می‌شوند. سایر دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام براساس نرخ جاری تبدیل در تاریخ تحصیل یا وقوع آنها (نرخ‌های تاریخی) تبدیل می‌گردند. در بکارگیری این تکنیک، سودهای تبدیل به دوره‌های آتی انتقال می‌یابد اما زیان‌های ناشی از تبدیل در سود دوره مالی منظور می‌شود. به طور کلی، ایجاد سود یا زیان تبدیل به این دلیل است که در فرآیند تبدیل ندرتاً ممکن است تساوی مانده‌های بدهکار و بستانکار ترازنامه برقرار بماند. تحت هر یک از روش‌های تبدیل، چنین سود یا زیان‌هایی تنها در مورد دارایی‌ها و بدهی‌هایی که براساس نرخ جاری تبدیل می‌شوند به وقوع می‌پیوندد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
بنابراین، در روش جاری – غیرجاری، سود یا زیان‌های تبدیل با دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری ارتباط دارد. این روش تا حدودی اختیاری است زیرا، تمایز بین نرخ‌های تبدیل، بر دوگانگی جاری یا غیرجاری بودن اقلام مبتنی است. اختیاری بودن روش یاد شده منتج به عمل متفاوت در مورد دارایی‌های مشهود نظیر موجودی‌ها و دارایی‌های ثابت و همچنین بدهی‌هایی که سررسید متفاوت دارند، می‌گردد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
به دلیل ضعف‌های تئوریک روش جاری – غیرجاری، به تدریج این روش عملاً جای خود را (بدون پشتیبانی استانداردهای حسابداری) به روش اقلام پولی – غیرپولی داد. به پیروی از روش اخیر، دارایی‌ها و بدهی‌های پولی براساس نرخ جاری و دارایی‌ها و سایر اقلام غیرپولی براساس نرخ‌های تاریخی تبدیل می‌شوند. در این روش، افشای سود و زیان ناشی از تبدیل یکسان نیست کما این که در تکامل تدریجی روش‌های حسابداری نیز چنین انتظاری وجود دارد.
روش دیگری که در دهه‌های اخیر مورد پشتیبانی استانداردهای حسابداری قرار گرفته «روش موقتی » است. در این روش، تأکید بر این است که اصول حسابداری بکار گرفته شده در مورد دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در فرآیند تبدیل نیز همچنان برقرار باشد. مثلاً، چنانچه زمین در ترازنامه شرکت وابسته خارجی بر مبنای بهای تمام شده تاریخی است، تبدیل آن نیز براساس نرخ تاریخی انجام می‌پذیرد. یا به طور مشابه، چون حساب‌های دریافتنی در چنین ترازنامه‌ای براساس ارزش جاری است، مانده آن نیز براساس نرخ جاری تبدیل می‌شود. این روش از لحاظ نظری حایز اهمیت است زیرا، اصول پذیرفته شده حسابداری بکارگرفته شده قبلی را حفظ می‌کند. شایان ذکر است مادام که اصل بهای تمام شده در حسابداری بکار گرفته می‌شود، روش موقتی و روش اقلام پولی – غیرپولی معمولاً نتایج یکسانی را ببار می‌آورند.
به طوری که در بخش‌های بعد به تفصیل بحث خواهد شد، سود یا زیانی که از بکارگیری روش موقتی حاصل می‌شود مشابه سود و زیانی است که از مبادلات ارزی (مورد بحث در فصل دوازدهم) منتج می‌گردد. نکته‌ای که در اینجا باید مورد تأکید قرار گیرد این است که سود و زیان ناشی از بکارگیری روش موقتی مربوط به وضعیت پولی شرکت وابسته خارجی است که می‌تواند خالص دارایی‌های پولی یا خالص بدهی‌های پولی باشد. برای مثال فرض کنید که در یک شرکت فرعی خارجی که در تملک 100% یک شرکت ایرانی می‌باشد. یعنی خالص بدهی‌های پولی آن مساوی 100.000 لیره است. بنابراین چنانچه ریال تضعیف شود (یا تقویت شود)، زیان (یا سود) تبدیل ایجاد می‌گیردد. در روش موقتی، سود یا زیان تبدیل، در صورت سود و زیان دوره جاری شناسایی می‌شود.
نظر به این که در روش موقتی، خالص دارایی‌های شرکت وابسته خارجی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، در سال‌های اخیر روش دیگری تحت عنوان «روش نرخ جاری » توسط مجامع حرفه‌ای حسابداری مطرح شده است تا پاسخگوی نارسایی‌های روش موقتی باشد. در این روش، تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها با استفاده از نرخ جاری تبدیل می‌شوند. اشکال عمده این روش این است که اصول پذیرفته شده حسابداری قبلی حفظ نمی‌شود. مثلاً چنانچه زمینی که 10 سال قبل خریداری شده است با نرخ جاری تبدیل شود، بهای تمام شده آن حفظ نمی‌گردد. علاوه بر این، ارزش بدست آمده از تبدیل به ندرت ممکن است با ارزش جاری زمین مساوی باشد. بنابراین، به طور کلی تفسیر ارزش‌های تبدیلی اقلام غیرپولی در بکارگیری روش نرخ جاری مبهم است. اما، روش نرخ جاری با مفهوم گزارشگری مالی بر مبنای ارزش‌های جاری هم‌آهنگی دارد.
در موارد و مثال‌هایی که ذیلاً ارائه می‌گردد ابتدا روش موقتی مطرح می‌شود زیرا، از لحاظ ارائه صورت‌های مالی تلفیقی و بکارگیری روش ارزش ویژه آسان‌تر است. متعاقب روش موقتی، در مثال‌های بعد روش نرخ جاری مورد بحث قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، در مثال‌های زیر، تملک شرکت اصلی بر شرکت فرعی خارجی 100درصد و روش مناسب تلفیق، روش خرید فرض می‌شود. قبول این مفروضات، تغییری در نتیجه‌گیری‌های کلی ایجاد نمی‌کند.تبدیل صورت‌مالی ارزی
تبدیل همراه با اندازه‌گیری مجدد – یکسانی پول عملیاتی
و پول گزارشگری شرکت فرعی
در دو مثال اول، فرض می‌شود که پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی یکسان است و رویدادها بر حسب پول محلی آن ثبت می‌گردد. لازم به یادآوری است که در این گونه موارد، روش موقتی (اندازه گیری مجدد) بکار گرفته می‌شود. هدف از اجرای این فرآیند نیز ایجاد ارزش‌هایی در صورت‌های مالی است که در صورت ثبت اولیه رویدادهای مربوط به شرکت فرعی خارجی بر حسب پول عملیاتی آن بدست می‌آمد. در موارد مطروحه زیر، اصطلاحات روش موقتی و اندازه‌گیری مجدد به جای یکدیگر به کار می‌روند.
مورد اول: اندازه‌گیری مجدد بدون وجود حساب‌های پرداختنی بلند مدت فی مابین
فرض کنید که شرکت آلفا (شرکت ایرانی) 100درصد سهام عادی شرکت بتا (شرکتی در آمریکای جنوبی) را در تاریخ اول فروردین 7×13 به قیمت 150 میلیون ریال خریداری کرده است. در این تاریخ، نرخ جاری تبدیل مستقیم مساوی 125/0 (ریال 125/0=1 پزو) و ترازنامه شرکت بتا، بر حسب پزو به شرح زیر بوده است:
جدول
در تاریخ تحصیل سهام، روش موقتی بکار گرفته شده و هر یک از مانده‌های ترازنامه در نرخ جاری تبدیل یعنی 125/0 ضرب شده است. در تاریخ تحصیل، این نرخ به عنوان نرخ تاریخی دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام توسط شرکت بتا تفسیر می‌شود. نرخ‌های تاریخی برای دارایی‌ها و سایر اقلامی که پس از این تاریخ تحصیل یا واقع می‌گردند، نرخ جاری تبدیل در این تاریخ‌ها خواهد بود. نتایج اندازه‌گیری مجدد مانده‌های حساب مربوط به شرکت بتا در تاریخ تحصیل به شرح زیر است:
جدول
ضمناً فرض کنید در تاریخ 29 اسفند 7×13، تراز آزمایشی شرکت بتا به شرح زیر است:
جدول
نرخ جاری تبدیل در تاریخ 29 اسفند 7×13 مساوی 10/0 و میانگین موزون نرخ تبدیل برای سال 7×13 مساوی 11/0 است. تمامی دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی شرکت بتا بر حسب پزو بیان شده است. تنها تغییری که در مانده اموال و تجهیزات (خالص) در سال 7×13 ایجاد شده مربوط به ثبت هزینه استهلاک به مبلغ 250 میلیون پزو است.
متعاقب تاریخ تحصیل، دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی با استفاده از نرخ جاری تبدیل مربوط به هر یک از اقلام، تسعیر می‌شود. تمامی مانده‌های دیگر ترازنامه و اقلامی که مستقیماً به بدهکار و بستانکار سود انباشته نقل می‌شود بر مبنای نرخ‌های تاریخی تبدیل می‌گردند. از لحاظ نظری، در روش موقتی، اقلام صورت سود و زیان نیز بر مبنای نرخ‌های تاریخی تبدیل می‌شوند. اما، از لحاظ این که تبدیل تمامی اقلام صورت سود و زیان بر مبنای نرخ‌های تاریخی مربوط، به دلیل تعداد بسیار زیاد آن غیرعملی است، استانداردهای حسابداری، استفاده از میانگین موزون نرخ تبدیل طی سال را توصیه کرده است.
تنها مانده حسابی که در تبدیل مبتنی بر روش موقتی (به جز در تاریخ تحصیل) بدست نمی‌آید، هم ارز ریالی مانده اول دوره سود انباشته است. بنابراین، مانده این حساب مساوی هم ارز ریالی سود انباشته در آخر دوره مالی ماقبل (یا تاریخ تحصیل) که همواره معلوم است قرار داده می‌شود. سود یا زیان تسعیر (اندازه گیری مجدد) که از بکارگیری روش موقتی به وجود می‌آید. معمولاً در صورت سود و زیان شرکت فرعی (بر حسب ریال) شناسایی می‌گردد.
کاربرگ تبدیل، براساس روش موقتی، برای شرکت بتا در سال 7×13 در جدول (1-13) ارائه شده است.
ارزش‌های تبدیل شده منعکس در جدول (1-13)، با قواعد کاربردی روش موقتی مشروح در بخش‌های قبل هم آهنگی دارد. مانده‌ حساب‌های موجودی نقد و حساب‌های دریافتنی، حساب‌های پرداختنی جاری و بدهی‌های بلند مدت براساس نرخ جاری تبدیل و باقیمانده دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام، به جز سود انباشته اول دوره، بر اساس نرخ‌های تاریخی تبدیل، اندازه‌گیری مجدد می‌شوند. سود انباشته اول دوره نیز مساوی ارزش ریالی محاسبه شده برای مانده سود انباشته در تاریخ تحصیل قرارداده می‌شود. تمامی اقلام صورت سود و زیان، به جز هزینه استهلاک، با استفاده از میانگین موزون نرخ تبدیل سال اندازه‌گیری مجدد می‌شدند. هزینه استهلاک نیز بر مبنای نرخ تاریخی تبدیل مربوط به ماشین‌آلات و تجهیزات تسعیر می‌گردد. سود اندازه‌گیری مجدد نیز به طور غیرمستقیم به نحوی محاسبه می‌شود که تعادل بین اقلام بدهکار و بستانکار ستون تراز آزمایشی بر حسب ریال را برقرار کند. سود خالص 7×13، شرکت بتا بدون احتساب سود اندازه‌گیری مجدد بالغ بر 25/62 میلیون ریال است که با اضافه کردن مبلغ 5/6 میلیون ریال(سود اندازه‌گیری مجدد) به مبلغ 75/68 میلیون ریال افزایش می‌یابد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
جدول
مانده آخر دوره سود انباشته نیز از حاصل جمع 5/37 میلیون ریال مانده اول دوره و 75/68 میلیون ریال سود خالص دوره بدست می‌آید که بالغ بر 25/106 میلیون ریال است. این مبلغ، مانده اول دوره سود انباشته، در کاربرگ تبدیل به روش موقتی، در سال آینده محسوب می‌شود. صورت سود و زیان و ترازنامه این مثال (مورد اول) در جدول (6-13) در صفحات بعد ارائه شده است.
سود و زیان اندازه گیری مجدد
در روش موقتی، تنها دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی بر مبنای نرخ‌های جاری اندازه‌گیری مجدد می‌شود زیرا این اقلام برحسب پول‌ خارجی بیان شده‌اند. لازم به یادآوری است که سود و زیان تبدیل مربوط به اقلام ترازنامه است که با استفاده از نرخ‌های جاری تبدیل می‌شوند. بنابراین، در روش موقتی سود و زیان اندازه‌گیری مجدد بستگی به وضعیت خالص دارایی‌های پولی یا خالص بدهی‌های پولی شرکت وابسته خارجی دارد.
در مثال مورد بحث این فصل یعنی شرکت بتا، خالص وضعیت پولی در پایان سال 7×13 و ابتدا این سال به شرح زیر تعیین می‌شود:
جدول
طی سال 7×13، شرکت بتا هم خالص بدهی‌های پولی و هم خالص دارایی‌های پولی داشته است. یعنی خالص بدهی‌های پولی به مبلغ 600 میلیون پزو در اول سال به خالص دارایی‌های پولی به مبلغ 250 میلیون پزو در آخر سال تبدیل شده است. تغییر خالص در وضعیت پولی به مبلغ 850 میلیون پزو، به دلیل تحصیل دارایی‌های پولی از طریق فروش (1.200 میلیون پزو) و از دست دادن دارایی‌های پولی مربوط به سایر هزینه‌ها (350 میلیون پزو) ایجاد گردیده است. از لحاظ کلی، در مثال شرکت بتا سود اندازه‌گیری مجدد بدست آمده است زیرا ریال در مقابل پزو تقویت شده (نرخ جاری تبدیل از 125/0 به 100/0 تغییر یافته است) و این در دوره‌ای است (7×13) که خالص بدهی‌های پولی شرکت بتا بر خالص دارایی‌های پولی آن برتری داشته است.
یکی از روش‌های محاسبه سود اندازه گیری مجدد سال 7×13 به شرح زیر است:
جدول
در روش دیگر که برای محاسبه سود اندازه‌گیری مجدد بکار می‌رود فرض می‌شود که خالص وضعیت پولی شرکت بتا هنگامی تغییر می‌کند که نرخ تبدیل مساوی میانگین موزون نرخ تبدیل یعنی 110/0 می‌باشد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
جدول
مورد دوم: اندازه گیری مجدد با وجود حساب‌های پرداختنی بلند مدت فی مابین
این مورد اساساً شبیه مورد اول است با این تفاوت که فرض می‌شود بدهی بلند مدت مربوط به تبدیل صورت‌های مالی، ما بین شرکت‌هاست که ماهیت سرمایه‌گذاری بلند مدت دارد (تسویه این بدهی در آینده قابل پیش‌بینی انجام نخواهد شد). بنابراین، فرض کنید این بدهی مربوط به واگذاری پیش پرداختی به مبلغ 5/87 میلیون ریال توسط شرکت آلفا به شرکت بتاست که بلافاصله پس از تحصیل شرکت اخیر در تاریخ اول فروردین 7×13 رخ داده است. ضمناً فرض کنید شرکت آلفا انتظار تسویه این بدهی را در آینده‌ای قابل پیش‌بینی ندارد. این بدهی بر حسب پزو ثبت شده و مبلغ 5/87 میلیون ریال پیش پرداخت واگذاری، به مبلغ 700 میلیون پزو تبدیل و به مصرف خریداری اموال و تجهیزات به همین مبلغ رسیده است (700=125/0÷5/87).
سود یا زیان اندازه گیری مجدد (زیان در این مورد) کماکان مبلغی است که توازن اقلام را در ستون ریالی تراز آزمایشی برقرار می‌کند. اما قبل از تعیین این مبلغ موازنه لازم است مبلغ تعدیل تسعیر (سود یا زیان) محاسبه شود. در این مثال، مبلغ تعدیل(سودی مساوی 5/17 میلیون ریال) عبارت است از حاصلضرب مانده بدهی بلند مدت (700 میلیون پزو) و تغییر در نرخ تبدیل طی سال 7×13 (100/0-125/0). این مبلغ تعدیل، سود محسوب می‌شود زیرا ریال در مقابل پزو تقویت شده است.
زیان اندازه‌گیری مجدد برای سال 7×13 به شرح زیر محاسبه می‌شود:
جدول
شایان ذکر است که براساس استانداردهای حسابداری، در وضعیت‌های مشابه مورد دوم مطروحه بالا، سود خالص از مبلغ 75/68 میلیون ریال به مبلغ 25/51 میلیون ریال کاهش می‌یابد. زیرا، سود اندازه گیری مجدد به مبلغ 5/6 میلیون ریال به زیان اندازه‌گیری مجدد به مبلغ 00/11 میلیون ریال تبدیل می‌شود. یعنی:
50/17 = 25/51 – 75/68
50/17 = 00/11 + 5/6
تبدیل سود اندازه‌گیری مجدد به زیان اندازه‌گیری مجدد در مورد دوم، به دلیل عدم احتساب مبلغ 700میلیون پزو بدهی بلندمدت شرکت بتا به شرکت آلفا بوده است. کاربرگ تبدیل مورد دوم، در جدول (2-13) منعکس شده است.تبدیل صورت‌مالی ارزی
جدول
تبدیل بدون اندازه‌گیری مجدد – تفاوت پول
عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی
موردی که ذیلاً مطرح می‌شود بیانگر وضعیتی است که شرکت فرعی خارجی پول عملیاتی و پول گزارشگری متفاوتی دارد اما، رویدادهای مالی آن بر مبنای پول عملیاتی ثبت می‌‌گردد. در این قبیل موارد، برای تبدیل صورت‌های مالی از روش نرخ جاری استفاده می‌شود. در روش نرخ جاری، صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی به نحوی به ریال تبدیل می‌شود که نتایج اقتصادی و ارتباطات موجود در صورت‌های مالی مبتنی بر پول عملیاتی حفظ گردد.
مورد سوم: روش نرخ جاری
مفروضات مورد سوم مشابه مورد اول است به جز این که پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت بتا متفاوت است و رویدادهای مالی آن بر مبنای پول عملیاتی ثبت می‌شود. پول عملیاتی شرکت بتا پزو و پول گزارشگری آن ریال یعنی پول عملیاتی شرکت آلفا (شرکت اصلی) می‌باشد. ترازنامه شرکت بتا در تاریخ تحصیل توسط شرکت آلفا (اول فروردین 7×13) مجدداً به شرح زیر ارائه می‌شود:
جدول
در تاریخ تحصیل، بکارگیری روش نرخ جاری و روش موقتی نتایج یکسانی را ببار می‌آورد. بنابراین در این جا روش نرخ جاری بکار گرفته می‌شود و هر یک از مانده‌های ترازنامه شرکت بتا در نرخ جاری تبدیل یعنی 125/0 ضرب می‌گردد. اما این نرخ در آینده تنها برای تبدیل اجزای حقوق صاحبان سهام بکار خواهد رفت. نتیجه بکارگیری روش نرخ جاری در مورد ترازنامه شرکت بتا در تاریخ تحصیل به شرح زیر است:
جدول
تراز آزمایشی شرکت بتا در تاریخ 29 اسفند 7×13 نیز به شرح زیر است:
جدول
ضمناً یادآوری می‌شود که در تاریخ 29 اسفند 7×13، نرخ جاری تبدیل مساوی 100/0 و میانگین موزون نرخ تبدیل برای سال 7×13 مساوی 110/0 می‌باشد و همانند مورد اول، تمامی دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی بر حسب پزو (پول عملیاتی شرکت بتا) بیان شده است. علاوه بر این، تنها تغییر در حساب اموال و تجهیزات (خالص) طی سال 7×13 ناشی از ثبت هزینه استهلاک به مبلغ 250 میلیون پزو است.
متعاقب تاریخ تحصیل،‌ بکارگیری روش نرخ جاری ایجاب می‌کند تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها بر مبنای نرخ جاری تبدیل شوند. در این روش، سرمایه و کسر و اضافات سود انباشته و ارقام صورت سود و زیان براساس نرخ‌های تاریخی مربوط تبدیل می‌گردند. اما استانداردهای حسابداری، استثنایی بر این قاعده در ارتباط با اقلام عمده صورت سود و زیان قایل می‌شود. بنابراین، این اقلام نظیر هزینه استهلاک و بهای تمام شده کالای فروش رفته، بر مبنای میانگین موزون نرخ تبدیل دوره مالی تبدیل می‌گردند. مانده اول دوره سود انباشته (نظیر روش موقتی) از طریق مساوی قرار دادن آن با مانده آخر دوره ماقبل (یا تاریخ تحصیل) تعیین می‌شود. سود یا زیان ناشی از تبدیل (در روش نرخ جاری) در ترازنامه مورخ 29 اسفند7×13 شرکت بتا در بخش حقوق صاحبان سهام تحت عنوان تعدیل انباشته تسعیر انعکاس می‌یابد. مانده اول دوره این حساب نیز عیناً مانند مانده اول دوره سود انباشته تعیین می‌شود. کاربرگ بکارگیری روش نرخ جاری برای شرکت بتا در جدول (3-13) منعکس شده است.
ارزش‌های تبدیل شده منعکس در جدول (3-13) از بکارگیری قواعد کلی روش نرخ جاری منتج شده است. مانده‌های موجودی نقد و حساب‌های دریافتنی، اموال و تجهیزات (خالص)، بدهی‌های جاری و بدهی‌های بلندمدت بر مبنای نرخ جاری و مانده حساب سهام بر مبنای نرخ تاریخی تبدیل شده است. مانده سود انباشته اول دوره نیز مساوی مبلغ سود انباشته در تاریخ تحصیل قرار داده شده است. تمامی اقلام صورت سود و زیان بر مبنای میانگین موزون نرخ تبدیل دوره مالی تبدیل شده است. زیان ناشی از تبدیل نیز مبلغی است که تساوی اقلام بدهکار و بستانکار را در ستون تراز آزمایشی بر حسب ریال برقرار می‌کند. سود خالص شرکت بتا برای سال 7×13 مساوی 66 میلیون ریال است.
مانده آخر دوره سود انباشته مساوی 5/103 میلیون ریال (0/66+5/37) می‌باشد. این مبلغ مانده اول دوره سود انباشته در کاربرگ سال بعد (به روش نرخ جاری) محسوب می‌شود. صورت سود و زیان و ترازنامه این مورد در بخش‌های بعدی این فصل ارائه خواهد شد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
جدول
سود و زیان تبدیل
در روش نرخ جاری، تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها بر مبنای نرخ‌های جاری تبدیل می‌شوند. به طوری که گفته شد، سود و زیان تبدیل تنها به اقلامی از ترازنامه مربوط است که با استفاده از نرخ‌های جاری تبدیل می‌گردند. بنابراین، در روش جاری، سود و زیان تبدیل مربوط به خالص دارایی‌های شرکت فرعی خارجی است. در این مثال، خالص دارایی‌های شرکت بتا در اول و آخر سال 7×13 به شرح زیر محاسبه می‌شود:
جدول
در خلال سال 7×13 خالص دارایی‌های شرکت بتا مثبت بوده است. در طول سال7×13، خالص دارایی‌های شرکت بتا از 400میلیون پزو به 1.000 میلیون پزو افزایش یافته است. در مثال مورد بحث، زیان تبدیل وجود دارد زیرا ریال در مقابل پزو تقویت شده (نرخ جاری تبدیل از 125/0 به 100/0 تبدیل شده است) و در طول سال 7×13، شرکت بتا خالص دارایی‌ها داشته است. روش اول برای محاسبه زیان تبدیل سال 7×13 به شرح زیر است:
جدول
در محاسبه بالا فرض بر این است که افزایش خالص دارایی‌ها هنگامی واقع شده که نرخ جاری تبدیل مساوی میانگین موزون نرخ در سال 7×13 بوده است.
بدهی‌های بلندمدت فی مابین در روش نرخ جاری
در مورد دوم (به روش موقتی) مطروحه در بخش قبلی این فصل فرض شد که بدهی‌ بلندمدت شرکت بتا که بر حسب پزو بیان شده ناشی از یک رویداد بین شرکت‌های اصلی و فرعی بوده که ماهیت بلندمدت داشته است. در روش موقتی، سود و زیان تبدیل از این نوع، در حساب تعدیل انباشته تسعیر پول خارجی انباشته می‌شود. اما در روش نرخ جاری، این قبیل سود و زیان‌ها نیازی به محاسبه مستقل ندارد زیرا، شیوه محاسباتی این روش، خود به خود شامل این گونه سود و زیان‌ها نیز می‌گردد. دلیل این امر این است که سود و زیان تبدیل براساس خالص دارایی‌ها یا خالص بدهی‌های شرکت فرعی خارجی محاسبه می‌شود.
تبدیل با اندازه‌گیری مجدد و روش نرخ جاری
در برخی از موارد نادر، پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی خارجی متفاوت است و معاملات و رویدادهای مالی آن بر حسب پول ثالث ثبت می‌شود. در این قبیل موارد، ابتدا صورت‌های مالی شرکت فرعی بر حسب پول عملیاتی آن اندازه‌گیری مجدد و سپس، این صورت‌ها از پول عملیاتی به پول گزارشگری تبدیل می‌شود. این وضعیت در مورد چهارم زیر بررسی می‌گردد.
مورد چهارم: ترکیب اندازه‌گیری مجدد و روش نرخ جاری
مجدداً ارقام منعکس در مورد اول مفروض است اما این استثنا وجود دارد که اینک فرض می‌شود شرکت بتا یک شرکت آسیایی است که پول عملیاتی آن لیره است ضمناً نرخ‌های ارائه شده در مورد اول، بررسی تبدیل پزو و لیره نیز مصداق دارد. نظر به این که مشتریان بتا منحصراً در آمریکای جنوبی قرار دارند و معاملات برحسب پزو انجام می‌شود، رویدادهای مالی شرکت بتا نیز بر حسب پزو ثبت می‌گردد. ضمناً چون شرکت بتا شرکت فرعی شرکت ایرانی آلفاست که پول عملیاتی آن ریال است، برای تبدیل صورت‌های مالی به پول عملیاتی شرکت اصلی لازم است دو مرحله اجرا شود.تبدیل صورت‌مالی ارزی
ابتدا صورت‌های مالی باید از پزو به لیره اندازه‌گیری مجدد شود. جدول (4-13) کاربرگ مبتنی بر روش موقتی را برای اجرای مرحله اول منعکس می‌کند. در مرحله دوم، ارزش‌های بدست آمده در صورت‌های مالی مرحله اول (برحسب لیره)، با بکارگیری روش نرخ جاری به ریال تبدیل می‌شوند. نرخ‌های جاری مستقیم بین ریال و لیره که به کارگیری روش نرخ جاری مربوط می‌باشد به شرح زیر مفروض است:
1. در تاریخ تحصیل شرکت بتا توسط شرکت آلفا 90/0 (1ریال = 90/0 لیره)
2. در تاریخ 29 اسفند7×13 10/1
3. میانگین موزون نرخ برای سال7×13 96/0
کاربرگ مربوط به کارگیری روش نرخ جاری در جدول (4-13) منعکس شده است.
جدول
جدول
صورت سود و زیان و ترازنامه
روش موقتی و روش نرخ جاری
صورت‌های سود و زیان مقایسه‌ای برای سال7×13 و همچنین ترازنامه‌های مقایسه‌ای در تاریخ 29 اسفند7×13، برای مثال ارائه شده در این فصل در جدول (6-13) ارائه شده است.
جدول
موجودی‌ها و قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار
چنانچه دفاتر شرکت فرعی خارجی بر حسب پول عملیاتی آن ثبت نشود، براساس استانداردهای حسابداری لازم است در بکارگیری قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار، بهای تمام شده و ارزش‌های بازار مربوط بر حسب پول عملیاتی اندازه‌گیری مجدد شود. پس از اندازه‌گیری مجدد، قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار بر مبنای پول عملیاتی بکار گرفته خواهد شد. این روش، خصوصاً در مواردی که پول عملیاتی و پول گزارشگری واحد انتفاعی یکسان است اما معاملات و رویدادهای مالی آن برحسب پول محلی ثبت می‌شود کاربرد دارد. در این قبیل موارد، تبدیل به روش موقتی انجام می‌گیرد. برای مثال زیر، این موضوع مورد بحث قرار می‌گیرد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
مورد پنجم: اندازه گیری مجدد در قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار
فرض کنید که یک شرکت فرعی انگلیسی که پول عملیاتی و پول گزارشگری آن دلار است، یک قلم موجودی با بهای تمام شده 1.000 پوند را در تاریخ 29 اسفند 7×13، را در اختیار دارد. پول
وضعیت اول وضعیت دوم
قیمت بازار موجودی بر حسب پوند (ارزش جایگزینی) 1.100 900
نرخ جاری تبدیل پوند درتاریخ 29/12/7×13 4 6
بهای تمام شده و قیمت بازار این قلم موجودی به شرح زیر اندازه‌گیری مجدد می‌شود:
وضعیت اول
(دلار) وضعیت دوم
(دلار)
بهای تمام شده (5×1.000)
قیمت بازار:
(4×1.100)
(6×900)

4.400

5.400
اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار:
قیمت بازار
بهای تمام شده
4.400

5.000
در وضعیت اول، بهای تمام شده (1.000 پوند) از قیمت بازار (1.100 پوند کمتر است. اما هنگامی که این ارزش‌ها بر حسب دلار اندازه‌گیری مجدد می‌شود. قیمت بازار (4.400 دلار) از بهای تمام شده (5.000 دلار) کمتر خواهد بود. با مقایسه بهای تمام شده و قیمت بازار برحسب پول عملیاتی، ارزش موجودی بر حسب پول عملیاتی، ارزش موجودی بر حسب پول گزارشگری به مبلغ 4.400 دلار در صورت‌های مالی انعکاس می‌یابد. بنابراین، ارزش این قلم در صورت‌های مالی به مبلغ 600 دلار کاهش می‌یابد. در وضعیت دوم، قیمت بازار (900 پوند) از بهای تمام شده 1.000 پوند) کمتر است. بعد از اندازه‌گیری مجدد برحسب دلار، بهای تمام شده (5.000 دلار) از قیمت بازار (5.400 دلار) کمتر خواهد شد. در این وضعیت، این قلم موجودی معادل 5.000 دلار در صورت‌های مالی مبتنی بر پول گزارشگری منعکس می‌شود. دلیل بدست آوردن نتایج متفاوت در وضعیت‌های اول و دوم این است که نرخ تبدیل متعاقب تحصیل موجودی، در دو جهت مختلف تغییر می‌کند.تبدیل صورت‌مالی ارزی
شعب خارجی
عملیات شعب معمولاً ارتباط نزدیکی با عملیات اصلی دفتر مرکزی شرکت دارد. بنابراین، در بیشتر موارد، پول عملیاتی یک شعبه خارجی، پول گزارشگری دفتر مرکزی است. در این قبیل موارد، برای تبدیل مانده حساب‌های شعبه خارجی به پول گزارشگری، از روش موقتی استفاده می‌شود. حساب‌های متقابل شعبه با مساوی قرار دادن آنها با مانده‌های حساب‌های متناظر در دفتر مرکزی تبدیل می‌گردند. چنانچه هر یک از رویدادهای ثبت شده در حساب‌های متقابل با استفاده از نرخ تاریخی تبدیل شوند نیز نتایج یکسانی با روش ذکر شده بالا بدست خواهد داد.تبدیل صورت‌ مالی ارزی
نرخ‌های چندگانه ارز
در مواردی که نرخ‌های چندگانه ارز وجود دارد، نرخ مورد استفاده برای تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی نرخی است که با پرداخت سود نقدی سهام ارتباط دارد. دلیل این امر این است که نرخ مربوط به سود نقدی سهام نرخی است که تبدیل جریان وجوه نقد را از شرکت وابسته خارجی به پول گزارشگری هدایت می‌کند.
استفاده از نرخ مربوط به پرداخت سود نقدی سهام برای تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی بعضاً موجب می‌شود که تفاوتی بین حساب‌های دریافتنی و پرداختنی فی‌مابین شرکت‌های اصلی و فرعی ایجاد گردد. برای مثال، فرض کنید که یک فقره حساب دریافتنی شرکت اصلی ایرانی از شرکت فرعی خارجی براساس نرخی متفاوت از نرخ مربوط به سود نقدی سهام واریز شود. در این مورد، تبدیل حساب پرداختنی شرکت فرعی خارجی بر مبنای نرخ مربوط به سود نقدی سهام، رقمی را بدست می‌دهد که با ارزش دفتری حساب دریافتنی متناظر متفاوت است. اختلافاتی از این نوع در صورت‌های مالی تلفیقی به صورت حساب‌های دریافتنی با پرداختنی منعکس می‌شود تا این که این حساب‌ها تسویه گردند.
افشا در صورت‌های مالی – تبدیل پول‌های خارجی
براساس استانداردهای حسابداری، موارد زیر درارتباط با تبدیل پول‌های خارجی باید در صورت‌های مالی یا یادداشت‌های همراه افشا گردد.تبدیل صورت‌مالی ارزی
1. سود یا زیان اندازه‌گیری مجدد که در سود خالص منظو شده است و
2. تحلیل تغییر در تعدیل انباشته تسعیر پول‌های خارجی که دست کم موارد زیر را آشکار کند:
الف- موجودی اول و آخر دوره این حساب.
ب – تغییر کلی مانده این حساب که از تعدیل تبدیل و سود و زیان معاملات و مبادلات ناشی شده است.
ج- مالیات دوره مالی که به تعدیل‌های تبدیل تخصیص یافته است و
د- مبالغی که از حساب تعدیل انباشته تسعیر پول‌های خارجی برگشت شده و به دلیل فروش، تصفیه کامل یا تصفیه جزیی سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی خارجی، به سود خالص دوره مالی منظور گردیده است.تبدیل صورت‌مالی ارزی
خلاصه
در این فصل، تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی به پول گزارشگری که معمولاً پول رایج کشور شرکت سرمایه‌گذار است مورد بحث قرار گرفت. قرآیند این تبدیل، اولین گام در جهت تهیه صورت‌های مالی تلفیقی توسط شرکت اصلی و همچنین، نگهداری حساب سرمایه‌گذاری آن در شرکت‌های فرعی خارجی به روش ارزش ویژه محسوب می‌شود. براساس استانداردهای حسابداری این فرآیند تحت عنوان رویکرد پول عملیاتی مورد اشاره قرار می‌گیرد.پول عملیاتی یک واحد انتفاعی غالباً پولی است که در کشور محل عملیات آن رواج دارد و پرداخت‌ها و دریافت‌های آن واحد بر مبنای آن انجام می‌پذیرد. اما در برخی موارد امکان دارد پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی همان پول گزارشگری شرکت اصلی باشد در حالی که سوابق و رویدادهای مالی برحسب پول محلی ثبت می‌گردد. هدف‌های تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی از پول عملیاتی آن، به پول گزارشگری شرکت اصلی به شرح زیر است:1. ارائه اطلاعاتی که کلاً با آثار اقتصادی مورد انتظار از تغییر نرخ ارز بر گردن وجوه نقد و حقوق صاحبان سهام سازگار باشد و2. انعکاس نتایج مالی و ارتباطات شرکت‌های وابسته، اندازه‌گیری شده بر حسب پول عملیاتی، در صورت‌های مالی تلفیقی و همچنین در روش ارزش ویژه طبق اصول پذیرفته شده حسابداری کشور متبوع شرکت اصلی.تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی معمولاً در دو وضعیت ضرورت می‌یابد. اول این که پول عملیاتی و پول محلی شرکت فرعی خارجی یکسان باشد و رویدادهای مالی بر حسب پول محلی ثبت شود. در این قبیل موارد، تبدیل براساس روش نرخ جاری انجام می‌گیرد. در این روش، صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی به نحوی به پول شرکت اصلی تبدیل می‌شود که نتایج اقتصادی و ارتباطات موجود در این صورت‌های مبتنی بر پول عملیاتی حفظ گردد. به بیان دیگر، تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها، بر مبنای نرخ جاری تبدیل در تاریخ ترازنامه تبدیل می‌شوند. دوم این که پول عملیاتی شرکت فرعی خارجی و پول گزارشگری یکسان باشد اما رویدادهای مالی برحسب پول محلی ثبت گردد. این وضعیت در مواردی به وجود می‌آید که واحد انتفاعی خارجی بدواً جزء لاینفک شرکت اصلی و ادامه عملیات آن محسوب شود. در این قبیل موارد، تبدیل براساس روش موقتی (اندازه گیری مجدد) انجام می‌گیرد. هدف از اندازه‌گیری مجدد در روش موقتی این است که همان ارزش‌های صورت‌های مالی که در صورت ثبت رویدادهای مالی بر حسب پول عملیاتی ایجاد می‌شد، مجدداً بدست آید. بنابراین، در این روش هم آهنگی با اصول پذیرفته شده حسابداری حفظ می‌شود. در روش موقتی، تنها دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی، بر مبنای نرخ جاری تبدیل در تاریخ ترازنامه تبدیل می‌گردند. تمامی اقلام دیگر با استفاده از نرخ‌های تاریخی تبدیل، اندازه‌گیری مجدد می‌شوند.تبدیل صورت‌ مالی ارزی
در هر دو روش نرخ جاری و موقتی، سود و زیان ناشی از تبدیل ایجاد می‌گردد. این سود و زیان‌ها تنها به دارایی‌ها و بدهی‌هایی مربوط است که در تاریخ ترازنامه براساس نرخ جاری تبدیل می‌شوند. سود و زیان‌هایی که در روش نرخ جاری ایجاد می‌گردد معمولاً سود و زیان تبدیل یا تسعیر نامیده می‌شود. این سود و زیان‌ها در محاسبه سود خالص منظور نمی‌گردد و در حسابی تحت عنوان تعدیل انباشته تسعیر پول خارجی در بخش حقوق صاحبان سهام انعکاس می‌یابد. زیرا، براساس استانداردهای حسابداری، این سود و زیان‌ها مستقیماً به گردش وجوه نقد عملیاتی شرکت فرعی خارجی مربوط نیست. سود و زیان‌هایی که در روش موقتی ایجاد می‌گردد معمولاً «سود و زیان اندازه‌گیری مجدد» نامیده می‌شود. این سود و زیان‌ها در صورت سود و زیان شناسایی می‌گردد. دلیل این امر این است که شرکت فرعی خارجی، در معاملاتی که برحسب پولی به غیر از پول عملیاتی ثبت کرده با مخاطره مبادله ارزی مواجه است و سود و زیان ناشی از آن برگردش وجوه نقد عملیاتی آن تأثیر می‌گذارد.

تبدیل صورت‌مالی ارزی تبدیل صورت‌مالی ارزی