بخشنامه مالیاتی 46754/ت 438 هـ تاریخ 05/05/1368 «آئیننامه اجرای ماده 165 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 موضوع کسر خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات بر اثر حوادث و سوانح»
ماده 1. در مورد مؤدیانی که طبق مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 دفاتر نگهداری می‌نمایند و درآمد مشمول مالیات آنان از طریق رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک تشخیص داده می‌شود میزان خسارت وارده طبق شرایط مقرر در فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاک قانون یاد شده تعیین و از درآمد مشمول مالیات آن سال و سال‌های بعد قابل کسر خواهد بود.
تبصره 1. در مواردی که زبان سال‌های قبل طبق مقررات مربوط قابل استهلاک است خسارت مذکور در این ماده پس از کسر زیان مزبور قابل کسر از درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
تبصره 2 مرجع رسیدگی به اختلافات حاصله در مورد خسارت وارده موضوع این ماده کمیسیون‌های مقرر در موارد 3 و 4 این آئیننامه حسب مورد می‌باشند.
ماده 2. در مواردی که درآمد مشمول مالیات طبق مقررات مربوط از طریق علی‌الرأس تشخیص داده می‌شود خسارت وارده طبق مقررات مواد 3 و 4 و 5 این آئیننامه تعیین و از درآمد مشمول مالیات آن سال و سال‌های بعد قابل کسر خواهد بود.
ماده 3. درمواردی که خسارت به یک منطقه از کشور وارد گردد. الف) چنانچه منطقه خسارت دیده واقع در محدوده یک بخش باشد میزان خسارت وارده توسط کمیسیونی مرکب از بخشدار یک نفر نماینده اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان و یک نفر معتمد محل به انتخاب و معرفی شورای بخش و در غیاب شورای مزبور به انتخاب و معرفی دادستان استان تعیین و اعلام خواهد شد. ب) چنانچه منطقه خسارت دیده واقع درمحدوده یک شهر باشد میزان خسارت واده توسط کمیسیونی مرکب از یک نفر نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی، یک نفر نماینده فرماندار محل و یک نفر نماینده دادستان استان تعیین و اعلام خواهاد شد.
ماده 4. در مواردی که خسارت به مؤدی یا مؤدیان خاصی وارد گردد میزان خسارت توسط کمیسیونی مرکب از یک نفر نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی، یک نفر نماینده بیمه به انتخاب و معرفی بیمه مرکزی ایران در تهران و در شهرستان‌ها در صورت عدم وجود شعبه یا نمایندگی بیمه مرکزی نماینده شرکت بیمه ایران و یک نفر قاضی دادگستری در تهران به انتخاب و معرفی وزارت دادگستری و در شهرستان‌ها به انتخاب و معرفی رئیس دادگستری محل تعیین و اعلام خواهد شد.
ماده 5. مؤدی مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ وقوع حادثه و سانحه درخواست خود را همراه با مدارکی که در اختیار دارد به حوزه مالیاتی محل وقوع حادثه تسلیم نماید، حوزه مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه درخواست مؤدی و مدارک ارائه شده را به کمیسیون‌های مذکور در مادتین 3 و 4 مذکور حسب مورد ارسال دارد و کمیسیون‌های یاد شده حداکثر ظرف شش ماه با بررسی اسناد و مدارک ارائه شده و اطلاعات مکتسبه میزان خسارت وارده تعیین و اعلام نمایند. بخشنامه مالیاتی 46754/ت 438 هـ
تبصره. 1. دعوت از مؤدی جهت حضور در کمیسیون‌های فوق الزامی است و عدم حضور وی در جلسه مانع رسیدگی و اعلام نظر کمیسیون نخواهد بود. تبصره 2) نظر کمیسیون‌های مزبور به اکثریت مناط اعتبار است.
ماده 6. در مواردی که خسارت وارده به یک منطقه از کشور باشد در صورتی که فرمانداری محل اقدام به اعلام اشخاص خسارت دیده به اداره امور اقتصادی دارایی بنماید کمیسیون‌های مقرر در ماده 3 این آئیننامه طبق مقررات ماده 5 و تبصره‌های ذیل آن براساس اعلام فرمانداری رسیدگی و نسبت به تعیین میزان خسارت وارده اقدام خواهند نمود.
ماده 7. در صورتی که خسارت وارده مربوط به فعالیت شغلی مؤدی موضوع منابع فصل‌های دوم و چهارم و پنجم از باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 باشد. حسب مورد از درامد مشمول مالیات منابع مربوط در آن سال و سال‌های بعد قابل کسر است و در صورت ترک شغل خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات سایر منافع درآمد باب مذکور قابل کسر است.
میرحسین موسوی
نخست‌وزیر
ماده 172. صد در صد (100٪) وجوهی که به حساب‌های تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی یا کمک و نظایر آن به صورت بلاعوض پرداخت می‌شود و همچنین وجوه پرداختی یا تخصیصی و یا کمک‌های غیر نقدی بلاعوض اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی جهت تعمیر، تجهیز، احداث و یا تکمیل مدارس، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاه‌های تربیتی و آسایشگاه‌ها و مراکز بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر و کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری (دولتی) طبق ضوابطی که توسط وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فن‌آوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارایی تعیین می‌شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مؤدی انتخاب خواهد کرد قابل کسر می‌باشد.
* ضوابط اجرایی ماده 172 قانون مالیات‌های مستقیم
ضوابط اجرایی ماده 172 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 موضوع ماده 50 قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371 مجلس شورای اسلامی.
- وجوهی که به حساب‌های تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی و یا کمک نظائر آن به صورت بلاعوض پرداخت می‌شود با تسلیم فیش بانکی به حوزه مالیاتی ذیربط از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی که مؤدی انتخاب خواهد کرد کسر می گردد.
- صد درصد وجوهی که توسط مؤدیان مالیاتی که به منظور مصرف در امور مشروحه زیر به حساب‌های خاصی که در تهران از طرف وزارت یا سازمان ذیربط و در استان‌ها از طرف ادارات کل یا سازمان‌های مربوط و در مورد دانشگاهها و مراکز آموزش عالی توسط رؤسای آنها افتتاح می‌گردد واریز می‌شود و از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی که مؤدی انتخاب خواهد کرد کسر خواهد شد. برداست از حساب‌های فوق با امضاء مشترک بالاترین مسئول دستگاه و ذیحساب مربوط صورت می‌پذیرد و دستگاه دریافت‌کننده مکلف است صورت کمک‌های دریافتی خود در هر سال را حداکثر تا آخر تیر ماه سال بعد در تهران به سازمان امور مالیاتی کشور و در استان‌ها به اداره کل امور مالیاتی استان تسلیم نماید.
موارد مصرف وجوه واریزی یاد شده عبارند از: تعمیر، تجهیز، احداث و یا تکمیل آن دسته از مدارس، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاه‌های تربیتی و آسایشگاه‌ها. مراکز بهزیستی و کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی و هنری که بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می‌شود.
تبصره- کمک‌های نقدی و غیر نقدی اشخاص بابت ساخت بیمارستان، مراکز بهداشتی، درمانی و تأمین امکانات و تجهیزات مورد نیاز آنها که در محدوده اراضی دانشگاه‌های علوم پزشکی دولتی واقع و مالکیت آنها نیز متعلق به دانشگاه‌های مذکور می‌باشد، در مورد کمک‌های نقدی با تأیید ذیحساب و بالاترین مقام دانشگاه و در مورد کمک‌های غیر نقدی پس از ارزیابی کارشنا رسمی با تأیید اشخاص اخیرالذکر از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مودی انتخاب خواهد کرد قابل کسر می‌باشد. بخشنامه مالیاتی 46754/ت 438 هـ
- وجوهی که جهت بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران به انجمن حمایت از کودکان مبتلا به سرطان، کانون بهبود و پرورش هموفیلیان ایران، انجمن امداد به بیماران سرطانی ایران (انجمن امداد ایران) و انجمن حمایت از بیماران سرطانی یزد، مؤسسه غیر دولتی خیریه یاوران مهدی موعود برای ساخت بیمارستان مهدی کلینیک متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران که مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند پرداخت می‌شود، مشروط به رعایت موارد ذیل از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی منتخب مؤدی کسر می‌شود.
1-3. کمک‌های نقد مؤدیان به اشخاصم موضوع این بند حداکثر تا بیست درصد (20٪) درآمد مشمول مالیات منبع مالیاتی انتخاب شده مؤدی، قابل کسر از درآمد مشمول مالیات سال پرداخت او خواهد شد.
2-3. مؤسسات یاد شده (دریافت‌کننده) مکلفند فهرست وجوه دریافتی هر ماه را تا پایان ماه بعد و براساس دستورالعملی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و ابلاغ خواهد نمود به سازمان مزبور اعلام و وجوه دریافتی را براساس نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مصرف بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران مستمند و تهیه وسایل پزشکی مورد نیاز مزبور برسانند و تأییدیه صادره از وزارت مذکور در مورد صحت مصرف وجوه دریافتی هر سال را تا پایان تیر ماه سال بعد به اداره کل مالیاتی ذیربط تسلیم نماید.
- کمک‌های اعطایی غیر نقدی جهت انجام امور مذکور در بندهای 2 و 3 از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال اعطاء کسر خواهد شد.
- در صورتی که اموال منقول یا غیر منقول یا منافع اموال به عنوان کمک غیر نقدی به مؤسسات مذکور در بندهای 3 و 2 اعطاء‌گردد. ارزش اموال غیر منقول و منافع اموال طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری به تاریخ انتقال تقویم و در مورد اموال منقول مبنای محاسبه قیمت روز اعطاء آنها خواهد بود و در صورتی که نسبت به مورد اخیر بین حوزه‌های مالیاتی و اعطاءکنندگان راجع به میزان قیمت اختلاف بروز مرجع رسیدگی به اختلاف هیئت سه نفری حل اختلاف مالیاتی خواهد بود که رأی آن قطعی و لازم‌الاجرا بوده و در سایر مراجع مالیاتی قابل طرح نخواهد بود.
- ادارات امور مالیاتی با دریافت اصل قبوض بانکی پرداخت وجوه و یا اصل گواهینامه و یا اسناد تحویل کمک‌های غیر نقدی و ضبط آن در پرونده مالیاتی (در مورد مؤسسات موضوع بند 3 این ضابطه با کسب تأییدیه از مرجع ناظر ذیربط) مربوط نسبت به کسر مبالغ پرداختی یا ارزش کمک‌های غیر نقدی از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت یا اعطاء کم از منبع منتخب مؤدی اقدام خواهند نمود.
- وجوهی که جهت تعمیر، تجهیز احداث و تکمیل آن دسته از مدارس (دبستان، راهنمایی، دبیرستان، هنرستان) دانشگاهها، مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاه‌های تربیتی و آسایشگاه‌ها و مراکز بهزیستی و کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی و هنری که بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می‌شود به حساب‌های خاص (حساب‌هایی که در تهران از طرف وزارت یا سازمان ذیربط و در استان‌ها از طرف ادارات کل یا سازمان‌های مربوط و در مورد دانشگاهها و مراکز آموزش عالی توسط رؤسای آنها افتتاح و با امضاء مشترک بالاترین مقام مسئول دستگاه و ذیحساب مربوط قابل برداشت خواهد بود) پرداخت می‌شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی که مؤدی انتخاب خواهد کرد کسر می‌شود. دستگاه دریافت‌کننده مکلف است صورت کمک‌های دریافتی خود را در ظرف هر سال را حداکثر تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد در تهران به وزارت امور اقتصادی و دارایی و در استان‌ها به ادارات کل امور اقتصادی و دارایی تسلیم دارند.
- وجوهی که جهت بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران کلیوی به انجمن حمایت از بیماران کلیوی مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرداخت می‌شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی منتخب مؤدی کسر می‌شود.
تبصره: انجمن مکلف است فهرست وجوه دریافتی هر سال را تا پایان اردیبهشت ماه سال بعد به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام و وجوه دریافتی را بر اساس نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مصرف بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران کلیوی مستند و تهیه و وسایل پزشکی مورد نیاز بیماران مزبور برساند و تأییدیه صادره از وزارت مذکور در مورد صحت مصرف وجوه دریافتی هر سال را تا پایان سال بعد به وزارت امور اقتصادی و دارایی تسلیم نماید. بخشنامه مالیاتی 46754/ت 438 هـ
- کمک‌های اعطایی غیر نقدی جهت انجام امور مذکور در بندهای 2 و 3 از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال اعطاء کسر خواهد شد.
- در صورتی که اموال منقول یا غیر منقول یا منافع اموال به عنوان کمک غیرنقدی به مؤسسات مذکور در بندهای 2 و 3 اعطا گردد. ارزش اموال غیر منقول و منافع اموال طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری به تاریخ انتقال تقویم و در مورد اموال منقول مبنای محاسبه قیمت روز اعطاء آنها خواهد بود و در صورتی که نسبت به مورد اخیر بین حوزه‌های مالیاتی و اعطاکنندگان راجع به میزان قیمت اختلاف بروز مرجع رسیدگی به اختلاف هیئت سه نفری حل اختلافات مالیاتی خواهد بود که رأی آن قطعی و لازم‌الاجرا بوده و در سایر مراجع مالیاتی قابل طرح نخواهد بود.
- حوزه‌های مالیاتی با دریافت اصل فیش بانکی پرداخت وجوه و یا اصل گواهینامه و یا اسناد تحویل کمک‌های غیر نقدی و ضبط آن در پرونده مالیاتی مربوط نسبت به کسر مبالغ پرداختی یا ارزش کمک‌های غیر نقدی از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت یا اعطاء کمک از منبع منتخب مؤدی اقدام خواهند نمود.
محسن نوربخش، مصطفی معین، محمدعلی نجفی، رضا ملک‌زاده
وزیر امور اقتصاد و وزیر فرهنگ و وزیر آموزش و پرورش وزیر
بهداشت، درمان دارایی آموزش عالی و آموزش پزشکی
ماده 189. اشخاص حقوقی و همچنین اشخاص حقیقی چنانچه طی سه سال متوالی ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر و مدارک آنان مورد قبول قرار گرفته باشد و مالیات هر سال را در سال تسلیم اظهارنامه بدون مراجعه به هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی پرداخت کرده باشند معادل پنج درصد (5٪) اصل مالیات سه سال مذکور علاوه بر استفاده از مزایای مقرر در ماده (190) این قانون به عنوان جایزه خوش حسابی از محل وصولی‌های جاری پرداخت یا در حساب سنوات بعد آنان منظور خواهد بود. جایزه مزبور از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.[1]
* بخشنامه شماره: 5774/868/4/30 تاریخ: 14/02/1379
اعتماد عمومی از مهم‌ترین برنامه‌های دستگاه مالیاتی کشور است، لذا مقرر و تأکید می‌شود به منظور جلوگیری از تضییع حقوق مؤدیان بالاخص مودیانی که در سال یا سال‌های قبل حائز شرایط مذکور در ماده فوق بوده و یا راغب و پیگیر رسیدگی به وضعیت مالیاتی خود و پرداخت مالیات در سال تسلیم اظهارنامه می‌باشند، ترتیبی اتخاذ گردد تا مراجع تشخیص مالیات پرونده این گونه مؤدیان را در سال تسلیم اظهارنامه رسیدگی و عنداللزوم برگ تشخیص مالیات مربوط نیز صادر و در اسرع وقت با ملحوظ داشتن فرجه کافی برای حل و فصل و قطعی نمودن پرونده در همان سال ابلاغ گردد. ضمناً لازم به یادآوری است که در اجرای مقررات مفاد ماده مزبور برخی از هزینه‌ها و یا مراجعه به مییز کل مالیاتی ذیربط جهت توافق مانع برخورداری از مزایای فوق نخواهد بود مفاد این بخشنامه به تأیید اعضاء هیئت عمومی شورای عالی مالیاتی رسیده است.
علی اکبر عرب مازار
معاون درآمدهای مالیاتی بخشنامه مالیاتی 46754/ت 438 هـ
[1] – به موجب بند 47 قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب 31/4/1394، در ماده (189) قانون عبارت «موضوع بندهای (الف) و (ب) ماده (95) این قانون» حذف شد.
