استاندارد حسابرسی 3400 رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
1. هدف استاندارد حسابرسی 3400 ، ارائه استانداردها و راهنماییهاي لازم درمورد خدمات رسیدگی به اطلاعات مالی آتی و گزارش
درباره آن، شامل روشهاي رسیدگی به مفروضات بهترین برآورد و مفروضات ذهنی است.
2. تعاریف
اطلاعات مالی آتی: اطلاعات مالی آتی یعنی اطلاعات مالی که مبتنی بر مفروضاتی درباره رویدادهاي آتی و اقدامات
احتمالی واحد مورد رسیدگی است. اطلاعات مالی آتی می تواند به شکل پیش بینی، فرضی یا ترکیبی از هر دو باشد ،
براي مثال، اطلاعات مالی پیش بینی شده یک ساله به علاوه اطلاعات مالی فرضی پنج ساله.
اطلاعات مالی پیش بینی شده: اطلاعات مالی پیش بینی شده یعنی اطلاعات مالی آتی تهیه شده برمبناي مفروضاتی
درباره رویدادهاي آتی که مدیریت انتظار دارد رخ دهد و اقداماتی که مدیریت در تاریخ تهیه اطلاعات، انتظار دارد در
آینده انجام دهد (مفروضات بهترین برآورد).
استاندارد حسابرسی 3400
اطلاعات مالی فرضی: اطلاعات مالی فرضی یعنی اطلاعات مالی آتی که براساس یکی از مبانی زیر تهیه شده است :
الف) مفروضات ذهنی درباره رویدادهاي آتی و اقدامات مدیریت که لزوما انتظار وقوع آنها نمی رود، مانند مفروضاتی که
برخی واحدهاي تجاري درمرحله پیش از بهره برداري یا در هنگام بررسی تغییر عمده در نوع عملیات خود درنظر
می گیرند و ب) ترکیبی از مفروضات بهترین برآورد و مفروضات ذهنی.
این اطلاعات ، پیامدهاي احتمالی رویدادها و اقدامات را با فرض وقوع آن، در تاریخ تهیه اطلاعات نشان می دهد.
الزامات شناخت و روشهاي رسیدگی
3. حسابرس در رسیدگی به اطلاعات مالی آتی باید شواهد مناسب و کافی درباره موارد زیر کسب کند:
استاندارد حسابرسی 3400
الف) نامعقول نبودن مفروضات بهترین برآورد مدیریت که زیربناي اطلاعات مالی آتی است و سازگاري مفروضات ذهنی
با هدف اطلاعات، ب) تهیه اطلاعات مالی آتی برمبناي مفروضات مربوط به نحو مناسب ، پ) ارائه اطلاعات مالی آتی
به نحو مناسب و افشاي کافی مفروضات با اهمیت، از جمله تفکیک روشن مفروضات بهترین برآورد و مفروضات ذهنی و
ت) تهیه اطلاعات مالی آتی به طور یکنواخت با صورتهاي مالی تاریخی و با استفاده از رویه هاي حسابداري مناسب.
4. اطلاعات مالی آتی می تواند شامل مجموعه صورتهاي مالی ، یکی از صورتهاي مالی یا یک یا چند عنصر صورتهاي مالی
باشد و ممکن است براي مقاصد زیر تهیه شود :
الف) به عنوان ابزار مدیریتی درون سازمانی و ب) براي ارائه به اشخاص ثالث ، به عنوان مثال : در گزارش توجیهی
هیئت مدیره براي افزایش سرمایه.
استاندارد حسابرسی 3400
5. مسئولیت تهیه و ارائه اطلاعات مالی آتی ، شامل مشخص کردن و افشاي مفروضات زیربناي آنها، به عهده مدیریت
است. به منظور افزایش اعتبار اطلاعات مالی آتی، براي استفاده اشخاص ثالث یا هدفهاي داخلی، ممکن است از حسابرس
درخواست شود اطلاعات مزبور را رسیدگی و در مورد آن گزارش ارائه کند.
6. اطلاعات مالی آتی به رویدادها و اقداماتی مربوط می شود که هنوز واقع نشده و ممک ن است واقع نشود.بنابراین،
حسابرس نمی تواند درباره تحقق نتایج نشان داده شده در اطلاعات مالی آتی اظهارنظر کند. به علاوه، با درنظر گرفتن نوع
شواهد در دسترس براي ارزیابی مفروضات زیربناي تهیه اطلاعات مالی آتی ، حسابرس ممکن است نتواند به گونه اي
متقاعد شود که درباره عاري بودن مفروضات از تحریف با اهمیت، نظر مثبت اظهار کند
بنابراین، در این استاندارد،
حسابرس هنگام گزارشگري درباره معقول بودن مفروضات مدیریت، تنها اطمینانی در سطح متوسط ارائه می کند. با این
وجود، اگر حسابرس، به اندازه کافی متقاعد شده باشد، از اظهار اطمینان مثبت درباره مفروضات منع نشده است.
7. هنگامی که مفروضات ، کاملا غیر واقع بینانه است یا حسابرس براین باور است که اطلاعات مالی آتی براي استفاده مورد
نظر نامناسب است، وي باید از پذیرش کار خودداري یا از آن کناره گیري کند.
8. حسابرس براي ارزیابی این که همه مفروضات عمده لازم جهت تهیه اطلاعات مالی آتی تعیین شده است باید شناخت
کافی از فعالیت واحد مورد رسیدگی کسب کند. حسابرس لازم است با ارزیابی موضوعاتی چون موارد زیر، با فرایند تهیه
اطلاعات مالی آتی توسط واحد مورد رسیدگی نیز آشنا شود :
استاندارد حسابرسی 3400
الف) کنترلهاي داخلی حاکم بر سیستم مورد استفاده براي تهیه اطلاعات مالی آتی و میزان تخصص و تجربه
تهیه کنندگان آن اطلاعات ، ب) ماهیت مستندات تهیه شده توسط واحد مورد رسیدگی براي پشتیبانی از مفروضات
مدیریت ، پ) میزان استفاده از تکنیکهاي آماري و ریاضی و برنامه هاي رایانه اي ، ت) شیوه هاي مورد استفاده در تعیین و
بکارگیري مفروضات و ث) میزان دقت اطلاعات مالی آتی تهیه شده در دوره هاي قبل و دلایل مغایرات عمده
10 حسابرس باید دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی را مورد توجه قرار دهد.از آنجا که هرچه طول دوره
بیشتر باشد، جنبه هاي نظري مفروضات افزایش می یابد، پس با طولانی تر شدن دوره، توانایی مدیریت براي تعیین
مفروضات بهترین برآورد کاهش می یابد. به هر حال، این دوره نمی تواند طولانی تر از دوره اي باشد که مدیریت، مبانی
معقولی براي مفروضات خود دارد. برخی از عواملی که حسابرس در ارزیابی دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی
به آن توجه می کند، در زیر می آید :
الف) چرخه عملیاتی ، ب) میزان اتکاپذیري مفروضات، پ) نیاز استفاده کنندگان
11 حسابرس هنگام تعیین ماهیت ، زمانبندي اجرا و حدود روشهاي رسیدگی باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد:
استاندارد حسابرسی 3400
12 حسابرس منبع و اتکاپذیري شواهد پشتوانه مفروضات بهترین برآورد مدیریت را ارزیابی می کند. شواهد مناسب و
کافی براي پشتیبانی این مفروضات از منابع داخلی و خارجی کسب می شود.اگرچه کسب شواهد پشتوانه مفروضات
ذهنی ضروري نیست، اما لازم است حسابرس درباره سازگاري مفروضات با هدفهاي اطلاعات مالی آتی و نبود دلیلی
آشکار مبنی بر واقع بینانه نبودن آن مفروضات، متقاعد شود.
13 حسابرس لازم است نسبت به تهیه مناسب اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضات مدیریت، متقاعد شود. این کار
می تواند از طریق انجام کنترلهایی چون محاسبه مجدد و بررسی سازگاري درونی انجام شود. “سازگاري درونی یعنی
هماهنگی اقدامات مورد نظر مدیریت با یکدیگر و نبود هرگونه ناسازگاري در تعیین مبالغی که براساس متغیرهاي
مشترك (مانند نرخ سود تضمین شده) برآورد شده است.
14 حسابرس باید درباره موارد استفاده اطلاعات مالی آتی، کامل بودن مفروضات عمده مدیریت و پذیرش مسئولیت
اطلاعات مالی آتی توسط مدیریت، تاییدیه کتبی از مدیریت دریافت کند.
الف) آگاه کننده بودن اطلاعات مالی آتی و گمراه کننده نبودن آن، ب) افشاي روشن رویه هاي حسابداري ، پ) کفایت
افشاي مفروضات مدیریت در یادداشتهاي همراه اطلاعات مالی آتی، ت) افشاي تاریخ تهیه اطلاعات مالی آتی.لازم به
توضیح است که مدیریت باید مناسب بودن مفروضات مزبور را به این تاریخ ، تایید کند، حتی اگر اطلاعات مبناي آنها،
طی یک دوره زمانی گرداوري شده باشد،
استاندارد حسابرسی 3400
ث) واضح و آشکار بودن مبانی تعیین دامنه و عدم انتخاب دامنه به گونه اي
جانبدارانه یا گمراه کننده، در مواردي که نتایج در اطلاعات مالی آتی به صورت دامنه (یعنی، از یک حداقل تا یکحداکثر) ارائه شده است و ج) افشاي هرگونه تغییر در رویه هاي حسابداري از تاریخ آخرین صورتهاي مالی تاریخی همراهبا دلایل هر تغییر و آثار آن بر اطلاعات مالی آتی.
گزارشگري
16 گزارش حسابرس درباره رسیدگی به اطلاعات مالی آتی باید حاوي موارد زیر باشد:
الف) عنوان، ب) مخاطب، پ) مشخص کردن اطلاعات مالی آتی، ت) اشاره به استاندارد مربوط به رسیدگی به اطلاعات
مالی آتی، ث) تصریح این که مسئولیت اطلاعات مالی آتی (شامل مفروضات زیربناي آنها با مدیریت واحد مورد
رسیدگی است، ج) در صورت نیاز، اشاره به هدفهاي اطلاعات مالی آتی و یا هرگونه محدودیت در استفاده از آن ،
چ) ارائه اطمینان سلبی درباره این که آیا مفروضات، مبناي معقولی را براي اطلاعات مالی آتی فراهم می کند یا خیر،
اظهار نظر درباره این که آیا اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضات به گونه اي درست تهیه و طبق استانداردها ي
حسابداري ارائه شده است یا خیر، خ) ارائه هشدارهاي مناسب درباره قابلیت دستیابی نتایج مندرج در اطلاعات مالی
آتی، د) تاریخ گزارش که باید به تاریخ تکمیل اجراي روشهاي رسیدگی باشد، ذ) نشانی حسابرس، و ر) نام و امضا.
4
17 هرگاه حسابرس به این نتیجه برسد که نحوه ارائه و افشاي اطلاعات مالی آتی، مناسب و کافی نیست باید
حسب مورد، نظر مشروط یا مردود اظهار کند.
استاندارد حسابرسی 3400
18 چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که یک یا چند فرض از مفروضات عمده، مبنایی معقول براي اطلاعات مالی
آتی (تهیه شده براساس مفروضات بهترین برآورد یا مفروضات ذهنی) فراهم نمی کند ، باید نظر مردود اظهار کند.
19 چنان چه شرایط حاکم بر رسیدگیها مانع از اجراي یک یا چند روش ضروري شود، حسابرس باید از کار، کناره گیري
کند یا محدودیت در دامنه رسیدگی را در گزارش خود توصیف و نسبت به اطلاعات مالی آتی، عدم اظهارنظر ارائه نماید.
