ارزيابي عملكرد سيستم هاي اطلاعات حسابداري در بيمارستان هاي خصوصي اردن

ارزيابي عملكرد سيستم هاي اطلاعات حسابداري در بيمارستان هاي خصوصي اردن
چكيده: طرح مسئله: اين مطالعه با موضوع شناسايي و تعيين ارزيابي عملكردسيستم هاي اطلاعات حسابداري (AIS) مورد استفاده در بيمارستان هاي خصوصي اردن هدفمند شده است. ديدگاه و روش: به منظور رسيدن به اهداف مطالعه، فرمي (پرسشنامه) طراحي و به منظور جمع آوري اطلاعات توسعه و به كار گرفته شد. نتايج: با توجه به موارد به دست آمده از نمونه شخصي 15 بيمارستان از برنامه نرم افزاري (SPSS) به منظور تجزيه و تحليل داده ها استفاده شده است و متدهاي آماري توصيفي نيز براي تعيين نظريه هاي كاركنان در بيمارستان هاي خصوصي اردن كه از سيستم هاي حسابداري استفاده مي كرده اند، به كار گرفته شدند. نتيجه گيري: هزينه تجهيزات پيشرفته خيلي بالاست. استفاده از برنامه هاي مدرن و پيشرفته به اشخاص كمك مي كند كاري را كه برعهده مي گيرند، سريعاً آن را انجام دهند.
واژه هاي كليدي: عملكرد، بيمارستان هاي خصوصي، ابزار و تجهيزات پيشرفته، تكنولوژي اطلاعات.
مقدمه: در دوره انقلاب صنعتي در قرن نوزده، بسياري از شركت هاي سهامي ( داراي سرمايه مشترك) كه ظهور داشتند به سمت تفكيك مالكيت شركت سوق پيدا كردند تا مديريت شان را شكل دهند و همچنين پديدار شدن يك نياز ضروري به تهيه و انتشار گزارش هاي مالي در مورد شركت و فعاليت هايش به صورت دوره اي و سالانه بعد از رسيدگي توسط يك كارشناس مستقل خارجي روي داد به اين ترتيب مشخص مي شود كه مديران اين شركت با خواسته هاي سهامداران به عنوان مالكان شركت در يك خط مي باشد. علاوه بر اين، به دليل كثرت و پيچيدگي فرآيندهاي اقتصادي در بيمارستان هاي خصوصي، لازم است كه ورودي هاي گزارش در اطلاعات سيستم ايجاد و بهبود بخشيده شود. در نهايت اينكه در دوره ما كه به عصر اطلاعات ناميده شد، توليد و تحويل اطلاعات خدمات يك محصول گسترده و فراگير شد و تقاضاي آن ادامه مي يابد تا اينكه AIS نقش محوري و اساسي در سرويس تصميم گيرندگان ايفا كند. از اين رو، استفاده از كامپيوترها به عنوان پردازشگر اطلاعات در دنياي حسابداري حتمي و واجب مي شود.
اينطور مي توان بحث كرد كه سيستم حسابداري قديمي ترين سيستم اطلاعات است كه هنوز به عنوان منبع اصلي و مهم اطلاعات اقتصادي در حال حاضر و در آينده در نظر گرفته مي شود كه به خاطر اهميت اطلاعات مالي در پروسه تصميم گيري مي باشد.
سيستم حسابداري به عنوان يك سيستم اطلاعاتي مورد هدف قرار مي گيرد كه در محدوده داده ها و اطلاعات مالي متوقف نمي شود اما اغلب داده ها و اطلاعات كمي و توصيفي را شامل مي شود كه براي كاربران در تصميم گيري مفيد است. AISها در كنار اطلاعات مالي اغلب اطلاعات مضاعفي را نيز فراهم مي آورند. گروه كاربران برنامه هاي حسابداري شامل سرمايه گذاران، وام دهندگان، توليدكنندگان، بستانكاران، مشتريان(مصرف كنندگان)، دولت و عموم مي باشند و هم چنين مديريت هم شامل اين گروه است كه مسئوليت آنها تهيه برنامه هاي حسابداري و سپس ارائه آنها مي باشد به طوري كه اطلاعات بايد قابليت رسيدن به اهداف موردنظر را داشته باشد.
اهميت مطالعه: اهميت مطالعه بر اساس ارزيابي عملكرد AISهاي مورد استفاده در بيمارستان هاي خصوصي اردن مي باشد جايي كه AISها به عنوان يكي از مولفه هاي سازمان مديريتي مختص در جمع آوري، رده بندي، پردازش، تجزيه و تحليل و مرتبط سازي اطلاعات مالي و كمّي براي اخذ تصميم براي طرفين خارجي و داخلي محسوب مي شود. اهميت اين مطالعه از طريق توجهاتي كه كارمندان در بيمارستان هاي خصوصي اردن به AIS داشتند ذكر شده است علي رغم اين حقيقت كه اغلب توجهات به سمت عملكرد مشاغل عمومي شان معطوف مي باشد.
مشكل مطالعه: با پيشرفت در فن آوري اطلاعات كه در عملكرد كارمندان هم منعكس خواهد شد، بايد سنجش اطلاعات با كيفيت مشخص و مطمئن وجود داشته باشد تا آنها را در تصميم گيري مناسب براي كارشان قادر سازد. به دليل رشد نياز به اطلاعات در بيمارستان هاي خصوصي اردن، همانطور كه در بيمارستان هاي ديگر وضعيت رقابتي حاكم است، چه در ميان خودشان و چه با ديگران، با اين اوضاع تهيه و آماده سازي برنامه هاي حسابداري بيشتر از حد معمول حائز اهميت شد. مشكل مطالعه ناشي از اثر حضور AIS در بيمارستان هاي خصوصي اردن و ارزيابي اين اثر بر روي كاركنان(كاربران) و ارزيابي برنامه هاي به كار رفته مي باشد.
اهداف مطالعه: اين مطالعه براي رسيدن به اهداف زير انجام گرفته است:
-شناخت و آگاهي ميزان به كارگيري از AISها در بيمارستان هاي خصوصي اردن.
-تعيين اثر AIS براي بهبود و پيشرفت عملكرد كاركنان در بيمارستان هاي خصوصي اردن.
-ارائه دستورات، توصيه ها و پيشنهادهايي براي كمك در بهبود عملكرد كاركنان بواسطه قوي سازي نقش AIS در بيمارستان هاي خصوصي اردن.
مطالعه گذشته: Rauplience و Staerngis در سال 2003 به مدلي براي ارزيابي اثربخشي و كارآيي AIS دست يافتند كه ويژگي شاخص آن آشكاري و وضوح دترمينان ها بوده است كه مي توانست در همه مراحل چرخه حيات سيستم كاربرد داشته باشد و شاخص هاي ميكس شده ي اثربخش سيستم هاي حسابداري (كمّي و كيفي) را مورد ارزيابي قرار دهد.
Salehi و abdoreza هم در سال 2011 موانع پياده سازي و اجرا را با ارائه 6فرضيه از AIS( مديران متوسط، منابع انساني، ساختار سازماني، فاكتورهاي محيطي، موضوعات مالي و فرهنگ سازماني) در شركت هاي ليست شده در بازار بورس تهران را مورد بررسي قرار دادند. نتايج به دست آمده عبارتند از: مانع ساختار سازماني با6درصد، مديران متوسط با 26درصد، منابع انساني با 25درصد، فاكتورهاي محيطي با 21 درصد، فرهنگ سازماني با 19درصد و درنهايت با موضوعات و مسائل مالي با 16درصد به عنوان فاكتورهايي تأثيرگذار بر برقراري و استقرار AIS درشركت هاي فهرست شده در بازار بورس تهران شناسايي شدند.
Banker در مطالعه اش، اثر فن آوري اطلاعات بر روي قابليت بهره وري شركت حسابداري عمومي را مورد بررسي قرار داد كه 5دفترشركت حسابداري عمومي بين المللي تمركز كرد كه اين 5دفتر به تازگي سرمايه گذاري هايي در زمينه فن آوري اطلاعات (IT) بخصوص نرم افزار نظارت و رسيدگي و برنامه هاي به اشتراك گذاري دانش و اطلاعات، داشته اند. هر دو اطلاعات كيفي و كمّي حاصل از سايت جستجو (پژوهشي) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند تا تغيير در قابليت بهره وري حاصل از پياده سازي و اجراي IT محاسبه و برآورد شود. نتايج حاصل از اين آناليزها قابليت بهره وري چشمگيري در فرآيندهاي مذكور را نشان داد.
Naranjo-Gil (2004) هم تأثير طراحي بر روي عملكرد سازمان هايي كه اولويت هاي استراتژيكي متفاوتي را دنبال مي كنند، مورد بررسي قرار داد. نتايج به دست آمده از تأثير غيرمستقيم AIS پيچيده بر روي عملكرد (بواسطه استراتژي اكتشاف كننده) را مورد حمايت قرار داد.
سجادي هم در سال 2008 اثربخشي و كارآيي AIS مديران مالي شركت هاي ليست شده در بورس سهام تهران را مورد بررسي قرار داد. نتايج به دست آمده خاطرنشان مي سازند كه پياده سازي و اجراي AISها در اين شركت ها باعث پيشرفت و بهبود فرايند تصميم گيري مديران، كنترل و نظارت هاي داخلي، كيفيت گزارش هاي مالي و تسهيل فرآيند تركنش ها و مبادلات شركت مي شود. اين نتايج هيچ اشاره به اينكه پروسه ارزيابي عملكرد نيز بهبود مي يابد، نداشته اند.
Ismail و King نيز در سال 2005 بر روي سنجش همترازي نيازمندي هاي AIS با قابليت و ظرفيت AIS تمركز كردند و در ادامه بررسي كردند كه آيا اين همترازي AIS به عملكرد شركت مرتبط مي باشد يا خير. نتايج به دست آمده از اين بررسي خاطرنشان مي كند كه بخش مهمي از SME هاي مالزي به همترازي AIS بالايي دست يافته اند. به علاوه اينكه گروه SME با اين همترازي بالا از عملكرد سازماني بهتري نسبت به شركت هايي با همترازي AIS پايين نائل شدند. يافته هاي حاصل گواه مهمي از همترازي AIS و درك عميقي از نيازمندي به اطلاعات حسابداري و كاربرد IT به عنوان يكمكانيسم پردازش اطلاعات حائز اهميتي را فراهم آوردند.
Mia و Chenhall(1994) نقش اطلاعات با محدوده وسيع را مورد بررسي قرار دادند و آن را به واسطه سيستم هاي حسابداري مديريت (MAS) ارائه و عملكرد مديريتي را ارتقاء دادند. در اين راستا پيشنهاد شده است كه تمايز فعاليت ها مثل بازريابي و توليد واكنشي سازكماني براي اداره و رفتار در جهت بلاتكليفي و عدم قطعيت مي باشد. اين مطالعه بحث كرد كه چنين تمايزي ارتباط بين مديراني كه عملكرد و اطلاعات MAS را درحيطه وسيع به كار مي برند، را تعديل مي كند.
Badescu و همكارانش در سال 2009 تأثير سرمايه گذاري در فن آوري اطلاعات (IT) بر روي بهره وري شركت هاي اسپانيايي را مورد تجزيه و تحليل قرار دادند. نتايج به دست آمده خاطرنشان مي سازد كه حساسيت بهره وري نيروي كار انساني براي تغيير در ميزان سرمايه تكنولوژيكي مثبت و حائز اهميت است البته در زماني كه تأثيرات ويژه شركت به جا و صحيح باشد.
فرضيه مطالعه: براي رسيدن به اهداف مطالعه، تعداد زيادي فرضيه ارائه شده است كه با حالت خنثي به شرح زير مي باشد:
فرضيه اول: سيستم هاي حسابداري به كار رفته از دستگاه ها و تجهيزات مدرن استفاده نمي كنند.
فرض دوم: سيستم هاي حسابداري به كار رفته براي اطلاعات از برنامه هاي حسابداري مدرن ( پيشرفته) استفاده نمي كنند.
فرض سوم: كاركنان حسابداري در اين بخش بيش از حد استاندارد كار نمي كنند.
فرض كلي: سيستم هاي حسابداري به كار رفته با توجه به نيازمندي هاي تكنولوژي اطلاعات همگام نيستند.
متريال و روش ها:
جمعيت و نمونه مطالعه: همه كارگران در بيمارستان هاي خصوصي اردن و افرادي كه گواهي نامه متوسط عمومي(دبيرستان) و بالاتر را داشتند، جمعيت مطالعه را تشكيل دادند. محققان يك نمونه راندومي از مطالعه جمعيت كلي انتخاب كرند. متدولوژي مطالعه: مطالعه صورت گرفته با تكيه بر متد توصيفي از يك مطالعه با ارزيابي عملكرد AIS مورد استفاده در بيمارستان هاي خصوصي اردن شروع شد. در ادامه مهمترين مطالعات قبلي مورد بررسي قرار گرفتند و با متدهاي آماري مناسب به منظور آزمايش فرضيه ها و پاسخ به پرسش هاي مطالعه مورد آناليز قرار گرفتند.
ابزار مطالعه: براي مطالعه موردنظر فرمي درنظر گرفته شد كه از دو بخش تشكيل شده است. بخش اول: اين بخش متشكل از داده و اطلاعات شخصي (متغيرهاي جمعيتي) براي اشخاص حاضر در مطالعه (باتوجه به جنسيت، سن، كيفيت آموزشي، تجربه، سطح عملكرد) مي باشد. بخش دوم: اين بخش شامل يك گروه 16 بندي است كه دسترس پذيري سيستم هاي كامپيوتري را در بيمارستان هاي خصوصي اردن مي سنجد. بندهاي 6-1 كاربرد دستگاه پيشرفته را مي سنجد و بندهاي 11-7 ميزان استفاده از دستگاه مدرن را مورد سنجش قرار مي دهد در حالي كه بندهاي 16-12 كارآيي و راندمان منابع انساني و سطح مورد نياز را مي سنجد.
اعتبار ابزار: به منظور رسيدگي به درستي محتواي ابزاري كه قبل از هيئت داوران متخصص در دانشگاه Al Balqa براي قضاوت به كار مي روند و يا به منظور رسيدگي اعتبار و سنديت محتواي بندهاي اصلاح شده اش كه آنها تأييد كرده اند، بعد از معرفي كامنت هايشان و نيز اصلاحات ارائه شده در بعضي بندهاي اصلاح شده مي باشد. آناليز آماري: داده هايي كه با فرم به دست مي آيند از طريق مورد هدف قرار دادن آنها براي SPSS تجزيه و تحليل مي شوند تا شاخص هاي آماري زير به دست آيد.
قابليت اعتبار و صحت و درستي مطالعه: در جدول قبلي ذكر كرديم كه مقدار آلفا برابر با 86درصد است كه بزرگتر از درصد قابل قبول (60%) با انعكاس ثبات و پايداري ابزار سنجش مورد استفاده بزرگتر است.
جدول1. توزيع فراواني نمونه مطالعه بر اساس جنسيت
جدول2. توزيع فراواني نمونه مطالعه بر اساس سن
جدول3. توزيع فراواني نمونه مطالعه بر اساس سطح آموزشي
جدول4. توزيع فراواني نمونه مطالعه بر اساس سال هاي تجربه
جدول 5. توزيع فراواني نمونه مطالعه بر اساس سطح عملكرد
جدول6. ميانگين حسابي و انحراف معيار فرضيه
توصيف نمونه مطالعه:
جنسيت: جدول 1 نشان مي دهد كه نمونه مطالعه شامل 52درصد مردان و 48 درصد زنان مي باشد. سن: جدول 2 نشان مي دهد كه نمونه مطالعه شامل 8درصد گروه سني 25 و 24 % از گروه سني 32-25 و 52% گروه سني 40-33 و 16% گروه سني 48-41 مي باشد. سطح آموزشي: جدول 3 نشان مي دهد كه نمونه مطالعه شامل 4% كاركناني است كه سطح آموزشي شان دبيرستان يا كمتر بود. همچنين شامل 20درصد كارمنداني كه سطح آموزشي آنها ديپلم متوسطه، 72% كاركناني كه سطح آموزشي آ»ها ليسانس، 4% كاركناني كه سطح آموزشي آنها كارشناسي ارشد و صفر درصد هم كاركناني كه سطح آموزشي آنها دكترا بوده است.
سالهاي تجربه: جدول4 نشان مي دهد كه نمونه مطالعه شامل 32% كارمنداني كه سالهاي تجربه شان كمتر از 5 سال، 48% كاركناني كه سالهاي تجربه شان 10-5 سال، 20% كارمنداني كه سال هاي تجربه شان 16-11 سال و 0% كاركناني كه سالهاي تجربه آنها 22-17 سال و 0% درصد كاركناني كه سال هاي تجربه آنها بيشتر از 22 سال بوده است.
سطح عملكرد: جدول5 نشان ميدهد كه نمونه مطالعه 28%كاركنان داراي سطح عملكرد، مدير، 16% كاركنان كه سطح عملكرد آنها، معاون مدير، 25% كارمندان كه سطح عملكردشان، حسابدار، 0% كارمنداني كه سطح عملكردي آنها مثل رئيس دپارتمان هستند و 4% كارمندان منتخب هم سطوح ديگر را شامل خواهند شد.
آزمودن فرضيه: فرض اول: ميانگين حسابي همه فرضيه ها مثل مورد ارائه شده در جدول6، بالا مي باشد كه در رده بين 3/4-73/3 است جايي كه اولين فرضي كه بيان شد “سيستم هاي حسابداري مورد استفاده از ابزار مدرن استفاده نمي كنند”، بالاترين ميانگين حسابي (30/4) با انحراف معيار 48/0 مي باشد.
فرض دوم: فرضيه دوم با ميانگين حسابي 73/3 و با انحراف معيار 66/0 مي آيد.
فرض سوم: اين فرض با ميانگين حسابي بالاتر (26/4) و انحراف معيار 57/0 مي آيد.
فرض كلي: اين فرض با ميانگين حسابي بالاتر 11/4 و با انحراف معيار 46/0 مي ايد.
آزمايش فرضيه با استفاده از آزمون T: جدول 7 نشان مي دهد كه اختلاف هاي قابل توجهي از لحاظ آماري در سطح مهم 05/0 در اولين فرض وجود دارد كه سطح حائز اهميت آن كمتر از 05/0 مي باشد از يان رو، فرضيه اصلي رو مي شود و فرضيه جايگزين مورد قبول واقع مي گردد.
جدول7. آناليز آزمون –T
*******
جدول7 نشان مي دهد كه تفاوت هاي قابل توجهي از لحاظ آماري در سطح مهم 05/0 در فرض دوم وجود دارد جايي كه سطح اهميت كمتر از 05/0 بوده است از اين رو، فرض اصلي رد مي شود و فرضيه جايگزين پذيرفته خواهد شد. جدول فوق نشان مي دهد كه اختلاف هاي قابل توجهي از لحاظ آماري در سطح مهم 05/0 در فرض سوم نيز وجود دارد جايي كه سطح اهميت كمتر از 05/0 است از اين رو، فرض اصلي رد مي شود و فرضيه ديگر مورد قبول واقع مي گردد. لازم به ذكر است كه جدول مذكور تفاوت هاي چشمگيري از لحاظ آماري در يك سطح مهم 05/0 در فرض كلي را نشان مي دهد جايي كه سطح اهميت كمتر از 05/0 باشد بنابراين فرض اصلي رد مي شود و فرض جايگزين پذيرفته خواهد شد.
مباحث پاياني: نتايج مطالعه حاضر به شرح زير مي باشد:
اول: وجود تجهيزات مدرن و تكنولوژي پيشرفته تصويري مثبت از عملكرد سيستم هاي حسابداري شكل مي دهد.
دوم: كاربردهاي برنامه هاي مدرن، كارآيي و اثربخشي عملكردسيستم ها را افزايش مي دهد دقيقاً همانطور كه در آناليز مطالعه تأييد شده است.
سوم: حضور پرسنل تأييد شده با كيفيت خوب نقش مهمي را در افزايش و ارتقاء عملكرد سيستم حسابداري بازي مي كنند.
مطالعه حاضر موارد زير را توصيه مي كند:
-كاركردن بر اساس مقررات و تدارك تجهيزات و برنامه هاي پيشرفته براي كاركنان در روشناي استفاده از سيستم هاي حسابداري.
-كاركردن پرسنل آموزش ديده مبني بر اينكه چگونه از سيستم ها استفاده مي كنند.
-كاركردن بر اساس مقررات و قوانين متخصصين در توسعه ، حفظ و برقراري سيستم ها.
نتيجه گيري: مطالعه حاضر از دو زاويه ديد توصيفي و آناليزي عملكرد سيستم هاي حسابداري در بيمارستان را مورد ارزيابي قرار داده است. اين مطالعه مدارك و شواهدي از كاربرد AIS در بيمارستان هاي خصوصي اردن را ارائه داده است و نيز به آزمايشي و تجربي كاربرد ابزارها و تجهيزات، برنامه ها و كارآيي انسان را بررسي كرد كه درنهايت به اين نتيجه به دست آمد كه هزينه تجهيزات مدرن خيلي بالاست و با استفاده از برنامه هاي پيشرفته مي توان به افراد كمك كرد تا سريعتر كاري را كه به عهده گرفته اند، انجام دهند.