آزمون معـاملات

6-       بنابراين مطالب بالا درهر مورد رسيدگي، حسابرس بايستي برنامه آزمون معاملات يا حسابرسي دادوستدها را با توجه به اوضاع و احوال موسسه مورد رسيدگي طرح نمايد . برنامه‌اي كه به پيوست ارائه ميشود بعنوان يك الگو با توجه به اوضاع و احوال احتمالي يك شركت متوسط توليدي تهيه شده است و درمورد هررسيدگي با توجه به شناختي كه از سيستم كنترل داخلي بدست مي‌آيد، نخست بايد سرپرست حسابرسي اين الگو را بررسي نموده و براساس آن برنامه كار خود را تدوين نمايد . دربعضي موارد ممكن است عين اين برنامه را و يا احتمالاً با مقداري كم و زياد كردن بكار برد.

رديف

1

پـرداختهـــا 

هــــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است :

الف ـ   اينكه كليه پرداختها به اتكاء مدارك مثبته و درقبال خريد كالا يا خدمات و يا تحصيل دارائيها و يا اخذ منابع مالي و غيره صورت مي‌گيرد.

ب ـ     اينكه درهرمورد مدارك مثبته بطور مستقل از مقام پرداخت كننده تهيه يا رسيدگي شده و قبل از عمل پرداخت مقام ارشدي اجازه پرداخت داده است (پرداخت با مجوز قبلي است).

ج ـ      اينكه پرداخت واقعاً دروجه ذينفع صورت مي‌گيرد و احتمال هرگونه سوء استفاده ازميان برداشته شده است .

د ـ      اينكه كليه پرداختها بنحو صحيح طبقه‌بندي شده و درحسابهاي صحيح ثبت مي‌شوند ، و اينكه متقابلاً كليه پرداختهاي ثبت شده با توجه به مشخصات ثبت شده متكي به اسناد مثبته بوده و دررديف پرداختهاي واقعي موسسه مورد رسيدگي مي‌باشند.

رديف

2

3

4

5

6

رسيدگيهــــا

رسيدگي كنيد كه چه كساني درموسسه مورد رسيدگي اجازه تصويب چه نوع پرداختهائي را تا چه ميزان دارند . اگر هرگونه پرداختي نياز به امضاء دو يا چند نفر را دارد مراتب را يادداشت كنيد. كنترل كنيد كه پرونده دائمي حسابرسي دراين مورد به روز آورده شده و نمونه امضاء و نمونه پاراف اين افراد درپرونده درج مي‌باشد.

رسيدگي كنيد كه افراد مذكور، طبق اساسنامه يا مصوبات مجامع عمومي اختيار امضاء داشته و مراتب با مفاد آگهي مندرج در روزنامه رسمي تطبيق مي‌نمايد.

چنانچه دراسامي اين افراد نسبت به دوره قبلي تغييري داده شده و يا اولين نوبت حسابرسي است، از بانكهاي طرف حساب تائييديه مستقلي اخذ كنيد كه صاحبان امضاء معرفي شده به بانك را نشان دهد. چنانچه تفاوتي مشاهده مي‌شود مورد را پيگيري كنيد.

رسيدگي كنيد كه چكها به ترتيب شماره صادر شده و به قيد شماره دركارت يا دفتر معين بانكها ثبت مي‌شوند. رسيدگي كنيد كه چكهاي باطله به نظر مقام ارشدي رسيده و پس از ابطال نگاهداري مي‌شوند.

تعداد ………… از پرداختهاي انجام شده در هرماه را انتخاب نموده و با مشخصات كامل دركاربرگي يادداشت كنيد . سپس رسيدگيهاي زير را انجام دهيد:

رديف

ب –    رسيدگي كنيد كه از گيرنده چك رسيد معتبر اخذ شده است.

ج  ـ    درمورد خريد كالا و خدمات ، فاكتورهاي مربوطه را بررسي و اطمينان حاصل كنيد كه:

اولاً :  بنام موسسه مورد رسيدگي و مربوط به دوره مورد رسيدگي مي‌باشد.

ثانياً: مربوط به كالا يا خدماتي است كه براي كار موسسه مورد رسيدگي ضروري و طبيعي است .

ثالثاً:  مندرجات و محتوي اسناد ضميمه ، كالا يا خدمات مربوطه ظاهراً دريافت شده است .

رابعاً: كليه تخفيفاتي كه دستگاه محق به دريافت آن بوده كسرگذارده شده و به طور كلي فاكتور از لحاظ محاسبات و قيمتها كنترل شده است .

خامساً: فاكتور توسط مدير يا مقام مسئول ارشدي بعنوان تائيد امضاء يا پاراف شده است .

رديف

7

8

ه‍ ـ      درمورد پرداخت از يك بانك به بانك ديگر ، نقل و انتقال به حساب بانك ديگر را رديابي كنيد و بررسي كنيد كه انتقال جنبه عادي داشته باشد.

و  ـ     درمورد هريك از انواع پرداختهاي فوق ، رسيدگي كنيد كه پرداختها به نحو صحيح تفكيك شده و درحسابهاي صحيح به ثبت رسيده‌اند.

علاوه براقلامي كه بشرح بالا مورد رسيدگي قرار گرفته‌اند ، حسابهاي بانكي را به شرح دفاتر و كارتهاي معين مورد مداقه قرار داده و هرگونه اقلام غيرعادي يا جالب توجه و استثنائي را يادداشت كرده و بطور جداگانه مورد بررسي قرار دهيد.

درمورد اين اقلام رسيدگي كنيد كه دردفتر كل و حسابهاي معين مربوطه درحسابهاي صحيح به ثبت رسيده‌اند.

يكماه را بطور اتفاقي (random) انتخاب نموده و كليه اقلام مندرج درحسابهاي بانكي طبق حسابهاي معين را با صورتحسابهاي مربوطه بانك تطبيق دهيـد.

رديف

9

10

درمورد ماه انتخابي موردنظر، جمع حسابهاي بانكي را دركارتها يا دفاتر معين مربوطه و همچنين حسابهاي دفتر كل كنترل نمائيد. درمورد همين ماه، چنانچه موسسه مورد رسيدگي خود به عنوان يكي از روشهاي كار مبادرت به تهيه صورتحسابهاي تطبيق بانكي نمي‌نمايد، بشرح مندرج درقسمت مربوطه، صورتهاي تطبيق بانكي تهيه كنيد.

صورتهاي تطبيق بانكي

چنانچه بعنوان جزئي از روشهاي كار، دستگاه مالي موسسه مورد رسيدگي اقدام به تهيه صورتهاي تطبيق بانكي درفواصل معين (مثلاً ماهانه) مينمايد:

الف ـ   رسيدگي كنيد كه صورتهاي تطبيق بانكي بطور مرتب و درفاصله كوتاهي پس از پايان دوره‌هاي تعيين شده تهيه مي‌شوند.

ب ـ     رسيدگي كنيد كه صورتهاي تطبيق بانكي توسط يكي از مقامات مسئول و مستقل از قسمت حسابداري مورد مطالعه قرار مي‌گيرند و هرگونه اقلام بازكهنه شده مورد بررسي و سئوال واقع ميشود.

رديف

11

د ـ     رسيدگي كنيد كه درهرمورد كه صورت تطبيق بانكي تهيه نشده يا نميشود ، حسابهاي مذكور توسط مقام مسئولي مشخص گرديده و اقدامات مقتضي ديگري دراين زمينه صورت گرفته است .

ه‍  ـ      اقلام باز صورتهاي تطبيق بانكي تهيه شده را بطور آزمايشي درماههاي بعد ، رديابي كنيد و بخصوص اقلام كهنه را مشخص و نسبت به آنها رسيدگي كنيد .

چنانكه بعنوان جزئي از روشهاي كار، دستگاه مورد رسيدگي اقدام به تهيه صورتهاي تطبيق بانكي بطور مرتب نمي‌نمايد، اولاً‌ “ انجام اين عمل را قوياً” توصيه كنيد و ثانياً‌ اقدامات زير را به عمل آوريد:

الف  ـ  درمورد يك ماه بطور انتخابي (غير از ماه آخر سال مالي) كليه حسابهاي بانكي را با صورتحسابهاي بانك قلم به قلم تطبيق داده براي هريك ا زآنها درپايان ماه يك صورت تطبيق بانكي تهيه كنيد.

ب ـ     اقلام باز هريك از صورتهاي تطبيق تهيه شده را درماههاي بعد رديابي كنيد و هرگونه اصلاحاتي را كه دراين موارد بعداً‌ دردفاتر به ثبت رسيده است بخصوص كنترل كنيد.

رديف

نتيجه‌گيــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده درمورد سرفصل پرداختها و تطبيق حسابهاي بانكي، و وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي دراين موارد از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

صنــدوق و تنخواه‌گردانهــا

هـــدف

بطور كلي بعنوان يكي از معيارهاي كنترل داخلي ، دريافت و پرداخت نقدي وجوه درموسسات معمولي بازرگاني/ تجاري بايد به حداقل رسانده شود . وجوه دريافتي بهتر است مستقيماً يا از طريق دريافت چك به حساب بانكي موسسه واريز شده و پرداختها بهتر است حتي‌المقدور به وسيله چك صورت پذيرد. آن مقدار از پرداختها كه بناچار بطور نقدي صورت مي‌پذيرد از طريق تنخواه‌گردانها انجام داده مي‌شود كه درآنصورت بعنوان يكي از نقاط قوت سيستم كنترل داخلي لازم است تنخواه‌گردانها بطور مرتب و درفواصل كوتاه واريز شده و اسناد مربوطه مورد رسيدگي قرارگيرد.

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است:

الف ـ   اينكه دريافت و پرداخت صندوق تحت كنترل صحيح بوده و همواره قابل رديابي و رسيدگي بعدي ميباشد.

ب  ـ    اينكه وجوه صندوق از لحاظ فيزيكي امن بوده و همواره درحد معقول و كاملاً ضروري نگاهداري مي‌شود. هرگونه وجوه مازاد بر احتياج بايد هرچه زودتربه حساب بانكي موسسه واريز شود.

رديف

3

4

5

د  ـ     درمورد تنخواه‌گردانها ، اينكه اصل وجوه تنخواه با مجوز صحيح بوده و تنخواه بطور مرتب واريز مي‌شود و اسناد مثبته مربوطه مورد رسيدگي قرار ميگيرد.

رسيدگيهـــــا

رسيدگي كنيد كه برگهاي حسابداري كه مورد استفاده عمليات نقدي است داراي شماره رديف چاپي بوده و دسته‌هاي استفاده نشده آنها تحت كنترل مستقل مي‌باشد. نوع اين كنترل را بررسي و مراتب را يادداشت كنيد. بخصوص مدارك مربوط به رسيدهاي صندوق و دسته رسيدهاي صادره و باقيمانده را رسيدگي و مراتب را دركاربرگي يادداشت كنيد.

2 ماه از سال را بطور تصادفي انتخاب كرده و جمعها و نقل‌هاي دفتر صندوق را درآن دوره‌ها كنترل كنيد.

تعداد ………… فقره از پرداختهاي صندوق را بطور پراكنده درطي سال مورد رسيدگي انتخاب كرده و ضمن تهيه كاربرگي رسيدگيهاي زير را انجام دهيد:

رديف

6

7

ب ـ     رسيدگي كنيد كه مدارك مربوطه مورد تائيد مقامي مستقل از پرداخت كننده قرارگرفته و پرداخت داراي مجوز صحيح مي‌باشد.

ج  ـ     رسيدگي كنيد كه اقلام پرداختي تحت عنوان صحيح طبقه‌بندي شده و به حساب صحيح منظور شده‌اند.

د  ـ     كنترل كنيد كه از دريافت كنندگان وجه رسيد معتبر دريافت شده است.

ه‍  ـ     چنانچه هرگونه پرداختي مربوط به تنخواه‌گردان باشد ، اسناد و مدارك مربوطه را به شرح فوق رسيدگي كنيد.

درمورد تنخواه‌گردانها، جداولي تهيه كنيد كه كليه تنخواه‌گردانها و ميزان هريك را نشان دهد و اينكه طبق مجوز اوليه بايد همچنان برقرار باشد.

رسيدگي كنيد كه تنخواه‌گردانها بطور مرتب واريز ميشوند . چند فقره پرداختي دروجه تنخوا‌ه‌گردان بابت اسناد واريز شده را انتخاب و رسيدگي كنيد كه كليه اسناد ضميمه مستند بوده و پس از تائيد پرداخت شده‌اند . كنترل كنيد كه اين اقلام بعد از پرداخت به نحوي مهر يا علامت ميخورند كه قابل استفاده مجدد نباشند.

رديف

8

9

10

11

12

شمارش وجـوه نقـــد

دريك تاريخي غيراز بازديد جهت حسابرسي(و يا دراولين فرصت شروع حسابرسي، بدون اطلاع قبلي مسئولين صندوق) به صندوق مراجعه نمائيد و كليه وجوه نقد يا شبه نقد يا قابل تبديل به نقد را به شرح بندهاي زير شمارش كنيد. دقت كنيد كه كليه وجوه بايد همزمان براي شمارش دراختيار حسابرسان بوده و امكان جابجائي وجوه وجود نداشته باشد . دقت كنيد كه شمارش حتماً با حضور متصدي صندوق صورت گيرد.

كليه جزئيات وجوه شمارش شده را دركاربرگي يادداشت كنيد و همراه با تاريخ و زمان انجام شمارش به امضاء مسئولين شمارش و همچنين امضاء مسئول صندوق يا تنخواه‌گردانها برسانيد.

جمع وجوه شمارش شده را بادفتر صندوق تطبيق دهيد. دقت كنيد كه دفتر تا آخرين روز بطورجوهري نوشته شده باشد و هرگونه تاخير غيرمعقول را جهت گزارش‌دهي يادداشت كنيد. اقلام ثبت نشده آخرين روز را يادداشت كنيد و ثبت بعدي آنها را دردفتر پي‌گيري كنيد .

ضمن كنترل ته چك‌هاي حسابهاي بانكي ، رسيدگي كنيد كه آخرين چكهاي صادره جهت صندوق همگي در دفتر صندوق وارد شده باشند.

چنانچه جزو موجودي صندوق چك وجود داشته باشد، دقت كنيد كه بنام شركت بوده (نه دروجه حامل) و بدون تاخير به حساب بانك گذارده مي‌شود . فهرستي از اين چكها تهيه كنيد و ماهيت مبادلات تجاري مربوطه را بررسي كنيد.

رديف

14

15

تنخواه‌گردانهاي اصلي را نيز بهمان صورت فوق (و در صورت امكان همزمان با شمارش وجوه صندوق) شمارش نموده و مراتب را درطي كاربرگي يادداشت كنيد.

نتيجه‌گيــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده درمورد صندوق و تنخواه‌گردانها و شمارش وجوه نقد وپس از وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي ازاين لحاظ از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

دريافتهـــا

هـــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است:

الف ـ   اينكه كليه وجوه دريافتي موسسه مورد رسيدگي به‌موقع تحت كنترل درآمده و دراسرع وقت به حساب بانكي دستگاه واريز مي‌شود .

ب  ـ    اينكه وجوه دريافتي به حساب صحيح منظورشده و متقابلاً كليه مبالغ منظور شده به حسابها به عنوان دريافتي واقعاً‌ دريافت شده و عائد دستگاه شده است .

ج  ـ     اينكه درقبال هرگونه زيان ناشي از حوادثي نظير دزدي، آتش‌سوزي و غيره نسبت به وجوه نقديا نقدشدني كه درهرزمان ممكن است درمحل موسسه مورد رسيدگي وجود داشته باشد به ميزان كافي تضمين و يا بيمه وجود دارد.

رسيدگيهـــا

رسيدگي كنيد كه نحوه دريافت چك‌ها و اسناد (بروات و سفته‌ها) درموسسه مورد رسيدگي طوري است كه اين اقلام بلافاصله بطور مستقل از مراحل و پرسنل بعدي تحت كنترل درمي‌آيند (مثلاً از طريق صدور رسيد يا ثبت دردفتر يادداشت ، دفتر بانك و غيـــره)

رديف

3

4

5

چنانچه عمليات دستگاه، دريافت وجوه نقد متعدد يا زيادي را ايجاب مي‌نمايد، دراين مورد نيز رسيدگي فوق را بطور جداگانه‌اي انجام داده ، بعلاوه اطمينان حاصل كنيد كه روش كار طوري است كه :

اولاً:   عمليات مربوط به دريافت وجوه تحت كنترل مي‌باشد.

ثانياً:  وجوه دريافتي دراسرع وقت به حساب بانكي موسسه مورد رسيدگي واريز مي‌شود .

ثالثاً:  مدارك مربوط به واريزها و تطبيق موجوديهاي نقدي توسط مقام ارشد و مستقلي كنترل مي‌شود.

رسيدگي كنيد كه درهرصورت ، تضمين يا بيمه كافي درمقابل احتمال هرگونه زيان ناشي از كسري و يا فقدان يا اختلاس از وجوه دريافتي موسسه اعم از نقدي يا چك و برات و سفته وجود دارد .

براي دوره‌ايكه جهت رسيدگي به پرداختها و صورتحسابهاي بانكي انتخاب شده است ، وجوه دريافت شده را از طريق رسيدهاي صادره يا دفتر مذكور در بند 2 و نسخه فيش‌هاي بانكي به صورتحسابهاي بانك رديابي كنيد، دقت كنيد كه تاريخ تحويل به بانك با تاريخ مندرج درمدارك تفاوت زياد نداشته باشد .

رديف

7

8

9

ستون بدهكار دفتر معين بانكها را مورد مداقه قرارداده هرگونه اقلام دريافتي غيرعادي را طي كاربرگي يادداشت نموده و با مراجعه به اسناد مربوطه چگونگي آنها را رسيدگي كنيد.

يك كاربرگ تهيه كنيد كه اقلام دريافتي پراكنده اي را كه از حسابهاي بدهكاران بازرگاني ، ساير بدهكاران و همچنين پيش‌دريافتها استخراج مي‌كنيد نشان دهد. با مراجعه به مدارك مربوطه اطمينان حاصل كنيد كه اين اقلام صحيح بوده و ثبت صحيح آنها را دردفاتر معين بانكها با كارتهاي مربوطه رديابي كنيد.

نتيجه‌گيــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده درمورد سرفصل دريافتها ، و وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي دراين مورد از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

3

فــــروش

هـــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرسي تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است:

الف ـ   اينكه كليه اقلام فروش به مقادير و قيمتهاي واقعي فروش به ثبت ميرسند و اگر تخفيفي داده شده طبق مجوز صحيح مي‌باشد.

ب  ـ    اينكه اقلام ثبت شده درحساب فروش اقلام واقعي بوده و به مبالغ ثبت شده وصول گرديده و يا قابل وصول مي‌باشند.

ج  ـ     اينكه مقادير تحويل شده يا كار انجام شده با مقادير يا كار صورتحساب شده مطابقت داشته و جريان تحويل و تحول تحت كنترل مي‌باشد.

د  –     اينكه اقلام واقعاً دردوره مربوط به خود به ثبت مي‌رسند.

رسيدگيهــــا

كارت يا دفتر معين فروش را اخذ و جمعهاي عمودي و افقي و نقل‌ها را براي ………. ماه بطور انتخابي كنترل كنيد.

رسيدگي كنيد كه با توجه به شماره‌هاي پيش‌چاپ شده فاكتور هاي فروش ، كليه فاكتورهــاي صـــادره

رديف

4

5

ثبت‌هاي دفتر كل را براي ماه‌هاي انتخاب شده چك نمائيد. ضمناً رسيدگي كنيد كه چنانكه حسابهاي فروش تحت عناوين مختلفي طبقه‌بندي شده‌اند، اقلام فروش با توجه به ماهيت فاكتورهاي فروش درحساب صحيح ثبت شده‌اند.

تعداد……… قلم از اقلام فروش را بطور پراكنده درطي سال از روي حسابهاي معين فروش انتخاب نموده و با ذكر مشخصات آنها دركاربرگي ، رسيدگيهاي زير را انجام دهيد:

الف ـ   با مراجعه به اسناد مربوطه، كنترل كنيد كه فروش براساس اسناد مثبته صحيح بوده و دردوره صحيح به ثبت رسيده است. چنانچه فروش براساس سفارش قبلي انجام شده‌، رسيدگي كنيد كه مندرجات فاكتور فروش با سفارش يا قرارداد منعقده تطبيق مي‌نمايد.

ب ـ     قيمتهاي ذكر شده درفاكتورهاي فروش را با ليست مصوب قيمتها كنترل كنيد و چنانچه تفاوتي مشاهده گرديد، كنترل كنيد كه قيمتهاي بكاررفته با تصويب قبلي بوده است.

ج  ـ     محاسبات فاكتورهاي فروش را كنترل كنيد و چنانچه مبالغ مندرج در فاكتورها براساس صورتهاي تجزيه و تحليل ضميمه‌ها مي‌باشد ، مندرجات آن صورتها را كنترل كنيد.

رديف

6

ه‍  ـ     چناچه فروشها برحسب نوع يا قسمت يا ناحيه جغرافيائي طبقه‌بندي مي‌شوند رسيدگي كنيد كه اقلام انتخابي درست طبقه‌بندي شده‌اند.

و  ـ      با مراجعه به مدارك حسابداري انبار، رسيدگي كنيد كه مقادير فروش رفته بدرستي از حساب كالاهاي مربوطه خارج شده‌اند.

برگشت از فروش بعنوان يك عمل روزمره دركشور ما چندان معمول نيست. بنابراين كليه اقلام برگشتي درحسابهاي معين فروش را به نحو زير رسيدگي كنيد:

الف ـ   رسيدگي كنيد كه برگشت از فروش داراي مجوز بوده و با توجه به مكاتبات و صورتجلسات مربوطه مبلغ برگشتي صحيح محاسبه شده است .

ب  ـ    رسيدگي كنيد كه دركليه حسابهاي مربوطه اثراقلام برگشت از فروش به ثبت رسيده است.

ج  ـ    چنانچه هريك از مبالغ برگشت از فروش متكي به محاسباتي ميباشد ، محاسبات مربوطه را كنترل كنيد.

د ـ      چنانچه فروشها برحسب نوع يا قسمت يا ناحيه جغرافيائي طبقه‌بندي مي‌شوند، رسيدگي كنيد كه اقلام برگشتي از فروش درحسابها يا جداول صحيح برگشت داده شده‌اند.

رديف

7

8

9

10

با مراجعه به كارتهاي انبار، تعداد ……… از اقلام صادره بعنوان فروش را بطور پراكنده درطي سال انتخاب كرده و رسيدگي كنيد كه درمورد اقلام مربوطه درهمان دوره فاكتور فروش صادره شده است . فاكتورهاي فروش مربوطه را به حساب فروش و طرف حساب بدهكار رديابي كنيد .

چنانكه قسمتي از فروش موسسه مورد رسيدگي ، تحت فاكتور ولي بطور نقدي انجام مي‌شود ، رسيدگي كنيد كه فاكتورهاي فروش نقدي رديف شماره جداگانه داشته و بطور جداگانه قابل كنترل باشند.

درصورتيكه موسسه مورد رسيدگي از نرم‌افزار خاصي براي فروش و صدور فاكتور استفاده مي‌نمايد، ويژگيهاي نرم‌افزار رابررسي نموده از كنترلهاي آن مطمئن شويد. چنانچه از سيستم دستي براي صدور فاكتور استفاده مي‌شود، كنترل كنيد كه فاكتورها طبق ضوابط مورد نظر وزارت امور اقتصادي و دارائي چاپ شده و داراي شماره مسلسل باشد و به رديف صادر شده باشند درغيراينصورت مراتب را با سرپرست حسابرسي مطرح نموده ايرادات را يادداشت كنيد .

نتيجه‌گيـــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده تحت عنوان فروش، و وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي ، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

رديف

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

خريــدهـــا

هـــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان آنستكه اطمينان حاصل شود كه كليه خريدهاي دستگاه تحت كنترل بوده و بنحو صحيح و با درنظرگرفتن كليه هزينه‌هاي مربوطه در حسابها به ثبت مي‌رسدو هرگونه تخفيفي كه دستگاه محق به دريافت آنست دريافت مي‌شود.

رسيدگيهــــا

تعداد ……… فاكتور خريدهاي داخلي را بطور پراكنده درطي سال مورد رسيدگي (از روي حسابهاي معين) انتخاب كرده و كاربرگي تهيه كنيد كه مشخصات فاكتورهاي انتخابي و نتيجه رسيدگيهاي زير را نشان دهد.

الف ـ    رسيدگي كنيد كه فاكتور بنام موسسه مورد رسيدگي بوده و مربوط به كالا يا خدماتي است كه براي كار موسسه مورد رسيدگي ضروري است .

ب  ـ    رسيدگي كنيد كه فاكتور با مفاد فرم سفارش خريد كه توسط مدير يا مقام مسئول ارشدي تائيد گرديده مطابقت داشته باشد.

ج  ـ     رسيدگي كنيد كه طبق مدارك پيوست كالاهاي مربوطه بنحو مطلوب و با كيفيت و شرائط خوب دريافت شده و يا خدمات دريافت شده بنحو رضايت‌بخش انجام گرفته و اين مواردتوسط مسئولين امر تائيد شده است.

رديف

3

ه‍  ـ     محاسبات فاكتورها راكنترل كنيد.

و  ـ     اگر قيمتهاي خريد روي نسخه فرم سفارش عنوان نشده، قيمتهاي بكار رفته در فاكتورها را با ليست قيمتهاي فروشنده و يا مدارك موجود ديگر( ازقبيل مكاتبات) تطبيق دهيد. رسيدگي كنيد كه هرگونه تخفيف متعلقه به حساب آمده است .

ز  ـ     رسيدگي كنيد كه فاكتورهاي مذكور از لحاظ طبقه‌بندي حسابها بدرستي تفكيك شده و ثبت مبالغ رادرحسابهاي مربوطه كنترل كنيد.

تعداد ……… فقره از خريدهاي خارجي (اعم از اعتبارات باز يا بسته شده) را بطور پراكنده درطي سال مورد رسيدگي از روي كارتها يا دفاتر معين انتخاب و كاربرگي تهيه كنيد كه مشخصات اقلام انتخابي و نتيجه‌رسيدگيهاي زير را نشان دهد.

الف ـ    با رسيدگي به پرونده بررسي كنيد كه مبالغ ثبت شده با مدارك و اعلاميه‌هاي بانك از قبيل حواله‌جات ، اعتبارات اسنادي و غيره تطبيق مي‌نمايد.

ب ـ     رسيدگي كنيد كه افتتاح اعتبار و همه پرداختهاي بعدي با اخذ استعلام بهاء طبق مقررات داخلي شركت و با اخذ مجوز و مصوبات صحيح انجام گرفته است .

رديف

د  ـ     اطمينان حاصل كنيد كه محاسبات قيمتهاي واحد، شامل كليه هزينه‌ها تا مرحله تحويل كالاها به انبارميباشد.

ه‍  ـ     رسيدگي كنيد كه هرگونه كسري دريافت كالا بطور جداگانه ثبت شده و نسبت به وصول خسارت از بيمه اقدام شده است .

و  ـ      درمورد حسابهائي كه كليه محصولات دريافت شده است، رسيدگي كنيد كه حسابهاي اعتبارات اسنادي بدرستي بسته شده است. دقت كنيد كه نسبت به هزينه‌هائي كه صورتحساب نهائي آنها بدست نرسيده ، ذخيره كافي منظور ميشود.

نتيجه‌گيـــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام درمورد سرفصل خريدها، وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي ، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي دراين مورد از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

حقـوق و دستمــزد

هـــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است :

الف ـ   اينكه كليه افرادي كه نام آنها درليستهاي حقوق قيد ميباشد واقعاً دراستخدام موسسه مورد رسيدگي بوده و درطي دوره مورد نظر براي دستگاه كاركرده‌اند و اينكه متقابلاً ليستهاي حقوق جامع بوده و شامل همه اين نوع افراد مي‌باشد.

ب –     اينكه ميزان حقوق‌هاي مندرج در ليستها با مصوبات مربوطه تطبيق داشته و با توجه به ميزان يا مدت كاركرد و كليه مقررات مربوطه، ميزان خالص حقوق پرداختي درست محاسبه شده است.

ج  ـ     اينكه مبلغ پرداختي به دست شخص ذينفع رسيده و يا با موافقت او به حساب وي واريز شده و يا طبق دستور شخص او دروجه شخص ثالثي واريز شده است .

د ـ      اينكه مبالغ مربوطه از لحاظ تفكيك هزينه بدرستي طبقه‌بندي شده و به حسابهاي صحيح منظور شده است .

رديف

2

3

4

رسيدگيهـــا

بمنظور برآورده‌ساختن هدفهاي فوق، رسيدگيهاي زير را انجام دهيد . در هر مورد كه نتيجه رسيدگيها حاكي از وجود نقطه ضعف مي‌باشد، درجلو قسمت مربوطه درستون ملاحظات به رنگ قرمز علامت گذارده و يادداشتهاي توضيحي ضميمه پرونده كنيد.

درمورد دوره‌ايكه براي رسيدگي به عمليات صندوق و بانك انتخاب شده است ، ليستهاي دستمزد و حقوق را اخذ و :

الف ـ    جمع ستونهاي ناخالص ، ماليات ، بيمه ، كسورات ديگر و بالاخره خالص قابل پرداخت را كنترل كنيد.

ب ـ     جمعها را بطور افقي كنترل كنيد و نقل كليه جمعها را بصورتهاي خلاصه كنترل كنيد و مورد تفكيك ارقام برحسب سرفصلهاي هزينه دقت كنيد كه طبقه‌بندي‌ها صحيح باشد. سپس ثبت مبالغ را در حسابهاي مربوطه رديابي كنيد.

تعداد……… درصد از اوراق ليست دستمزد را از ميان ليستهاي فوق‌الذكر انتخاب و مبلغ ناخالص دستمزد افراد را با كارت ساعت يا ساير مدارك موجود كه نحوه محاسبه دستمزد ناخالص را نشان دهد، مقايسه و بررسي كنيد.

رديف

الف ـ   اگر دستمزد ساعتي است ، مقدار ساعات كار انجام شده را با كارت ساعت، اوراق حضور و غياب و يا مدارك موجود ديگر مقايسه كنيد. درمورد مرخصي بيماري ، كنترل كنيد كه مجوز صحيح وجود دارد و مورد با مقررات قانون كار تطبيق مي‌نمايد.

ب ـ     اگر دستمزد برمبناي مقدار كاركرد محاسبه مي‌شود، مقادير كاركرد (مثلاً‌ قطعه‌كاري) را با گزارشات توليد و يا صورت دستمزدهاي تعيين شده توسط مقام مسئول مقايسه كنيد.

ج  ـ     نرخهاي بكار رفته براي محاسبه دستمزدها را از لحاظ صحت با هر گونه مدارك مستقلي كه وجود دارد (مثلاً پرونده‌هاي كارگزيني) مقايسه كنيد . درمورد اضافه‌كاري دقت كنيد كه نرخهاي صحيح بكاربرده شده و درهر صورت مقررات قانون كار رعايت شده باشد .

د  ـ      محاسبات مبلغ ناخالص دستمزد و هرگونه كسور قانوني از قبيل ماليات و بيمه را از لحاظ محاسباتي و صحت جمع و تفريق كنترل كنيد.

رديف

6

7

و  ـ      اگر خالص دستمزد نقداً‌ يا بوسيله چك پرداخت شده است، دقت كنيد كه از افراد رسيد (مثلاً امضاء) اخذ شده باشد و صحت امضاء يا اثر انگشت را از طريق مقايسه با مدارك مستقل ديگري تست كنيد. البته دراين موارد توصيه كنيد كه پرداختها از طريق واريز به حساب بانكي صورت گيرد.

ز  ـ     رسيدگي كنيد كه هرنوع علي‌الحساب يا مساعده پرداختي به نحو صحيح كسر شده باشد.

درموارديكه دستمزدها بطور نقدي پرداخت مي‌شود، رسيدگي كنيد كه كليه دستمزدهاي مطالبه نشده (بعنوان موارد غيرعادي) بلافاصله به مقام ارشدي تحويل مي‌شود تا پرداخت بعدي آن تحت كنترل مجدد قرارگيرد.

چنانچه پرداخت دستمزد بطور نقدي صورت مي‌گيرد،‌دريك تاريخي درطي سال بطور غيره منتظره (با قرار قبلي با مقامات ارشد موسسه مورد رسيدگي ولي بدون اطلاع كارمندان مربوطه) درمحل پرداخت حضور بهم‌رسانده، جريان پرداخت رابررسي و اطمينان حاصل كنيد كه از جهات زير كنترلهائي كه اعمال مي‌شود صحيح و كافي مي‌باشد:

رديف

8

9

10

ب ـ     شناسائي افراد گيرنده وجه

ج  ـ     رسيدگي به موارد استثنائي ، مثلاً‌ شكايات

تعداد …… پرداخت را درزمينه‌هاي زير:

الف ـ    مرخصي‌هاي باحقوق.

ب ـ     خسارات اخراج يا بازخريد سنوات خدمت.

انتخاب نموده و با ذكر مشخصات دركاربرگي يادداشت كنيد. سپس رسيدگي كنيد كه با توجه به مدارك مثبته و قرادادها و مكاتبات و غيره اولاً  از لحاظ محاسبه صحيح باشد و ثانياً‌ با مصوبات صحيح و با توجه به مقررات قانوني پرداخت شده باشد .

بعنوان يك رسيدگي تحليلي، يك كاربرگ تهيه كنيد كه جمع دستمزدهاي پرداخت شده را درطي سال ماه به ماه نشان دهد(درصورت ضرورت قسمت به قسمت را جداگانه نشان دهيد) و پس از رسيدگي و پرس‌وجو، دلائل هرگونه نوسان قابل توجه را يادداشت كنيد.

درمورد كسور دوره رسيدگي ، از طريق مدارك يا حسابهاي مربوطه رسيدگي كنيد كه ضمن تكميل مدارك مربوطه، جمع مبالغ كسر شده دروجه دستگاههاي مربوطه(مثلاً‌ وزارت دارائي، بيمه‌هاي اجتماعي ، يا هرشخص ثالث ديگري، مثلاً شركت تعاوني) واريز شده باشد .

رديف

12

13

درمورد ليستهاي حقوق، تعداد …… برگ از اوراق ليست كنترل شده بشرح بند 3 فوق را انتخاب و با مقايسه مدارك مستقل كه حاكي از حضور و كاركرد افراد باشد (از قبيل دفترحضور و غياب، كارتهاي ساعت، گزارشهاي كار، برگ اوقات كار و غيره) كنترل كنيد كه اسامي مندرج درليست و مدت كاركرد صحيح باشد .

سپس يك كاربرگ ستوني تهيه كنيد كه شامل اسامي تعداد…… نفر از كارمندان  مندرج درليستهاي كنترل شده دربند فوق بخصوص شامل عده‌اي از افراد استخدام شده درطي سال، باشد. درمورد حقوق اين افراد رسيدگيهاي زير را انجام داده و نتيجه را دركاربرگ مذكور منعكس كنيد .

الف ـ    بامراجعه به مدارك كارگزيني ، رسيدگي كنيد كه اولاً استخدام شخص داراي مجوز و مصوبات لازم بوده و ميزان حقوق مندرج در ليست با آخرين مصوبه يا حكم تطبيق مي‌نمايد.

ب ـ     كنترل كنيد كه محاسبات مربوط به ميزان ناخالص حقوق يا مزايا و هرگونه كسور قانوني ازقبيل ماليات و بيمه صحيح انجام شده است.

رديف

14

15

16

د  ـ     رسيدگي كنيد كه هرنوع علي‌الحساب يا مساعده پرداختي به نحو صحيح كسر شده باشد.

ه‍  ـ     اگر خالص حقوق بوسيله چك پرداخت شده است دقت كنيد كه از افراد ، رسيد اخذ شده باشد (مثلاً بصورت امضاء ليست). البته در اين موارد توصيه كنيد كه پرداختها از طريق واريز به حساب بانكي صورت گيرد.

و ـ      پرداخت حقوق كارمندان نبايد بطور نقدي صورت گيرد. معهذا چنانچه اين قاعده رعايت نميشود رسيدگيهاي مندرج در بندهاي 6 و 7 فوق را درمورد حقوق‌ها نيز انجام داده ولي قوياً توصيه كنيد كه حقوقها از طريق واريز به حساب بانكي كارمندان پرداخت شود.

رسيدگيهاي مندرج در بندهاي 8 الي 11 فوق را نيز بطور جداگانه درمورد حقوق‌ها انجام دهيد.

بطور مستقل ازرسيدگيهاي‌فوق ليست يكماه رابصورت تعاوني انتخاب و وجود فيزيكي تعدادي از پرسنل منعكس درليست شركت را كنترل نمائيد.

درصورتيكه شركت مورد رسيدگي از نرم‌افزار حسابداري حقو ق و دستمزد استفاده مي‌نمايد ضمن بررسي امكانات و كنترلها و مشخصات نرم‌افزار مربوطه و يادداشت ويژگيهاي آن، تمامي رسيدگيهاي فوق را به منظور كسب اطمينان از نحوه عمل نرم‌افزار كماكان انجام دهيد.

رديف

17

نتيجه‌گيـــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده درمورد سرفصل حقوق و دستمزد و وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي ، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي دراين مورد از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

مالياتهاي تكليفي و كسور بيمه‌هاي اجتماعي

هــــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين عنوان بطور خلاصه بشرح زير است:

الف ـ    اينكه از پرداختهائي كه طبق مقررات قانوني مشمول كسر مالياتهاي تكليفي و يا بيمه‌هاي اجتماعي مي‌باشند بر حسب مورد كسور لازم بعمل مي‌آيد.

ب  ـ    اينكه كسور مربوطه به نحو صحيح محاسبه مي‌شود .

ج  ـ     اينكه مبالغي كه كسر مي‌شود طبق مقررات مربوطه و با تهيه مدارك لازم بموقع مقرر به حسابهاي مربوطه دولتي واريز مي‌شود.

د  ـ     اينكه برحسب مورد ، مدارك لازم تهيه شده و به ادارات مربوطه تسليم مي‌شود.

رسيدگيهــا

رسيدگي به محاسبه ماليات و بيمه‌هاي اجتماعي متعلق به حقوق و دستمزدهاي پرداختي تحت آن عنوان انجام مي‌گيرد. دراينجا رسيدگي كنيد كه كليه مزاياي پرداختي به كاركنان از قبيل اقلام زير، كه مشمول ماليات و يا بيمه مي‌باشند اعم از آنكه درليست منظور شده و يا خارج از ليست بعمل مي‌آيد درمحاسبات ماليات حقوق منظور مي‌شوند:

رديف

3

4

5

ب  ـ    هرگونه كميسيون

ج  ـ     هرگونه پاداش نقدي از قبيل شهريه آموزشي كاركنان يا فرزندان ايشان.

رسيدگي كنيد كه از پرداختهاي زير ماليات به نحو صحيح كسر مي‌شود:

الف ـ   مال‌الاجاره

ب  ـ    هرگونه پرداخت پيمانكاري

ج  ـ     هرگونه حق‌الزحمه موضوع ماده 75 قانون مالياتهاي مستقيم

د  ـ     هرگونه بهره‌ غيربانكي

ه‍  ـ     هرگونه پرداخت بابت كمكهاي فني و خدمات مشاوره و آموزشي

رسيدگي كنيد كه مالياتهاي مكسوره بطور مرتب و درمهلت‌هاي قانوني دروجه وزارت دارائي پرداخت مي‌شود و فرمها يا ليستهاي مربوطه تهيه و در مهلت‌هاي قانوني تسليم مي‌گردد.

رسيدگي كنيد كه كليه كسور بيمه‌هاي اجتماعي بطور مرتب و درمهلت‌هاي قانوني دروجه حسابهاي مربوطه سازمان تامين اجتماعي پرداخت مي‌شودو فرمها و ليستهاي مربوطه تهيه و در مهلت‌هاي قانوني تسليم مي‌گردد .

رديف

7

8

9

درصورتيكه موسسه مسئول انجام حسابرسي مالياتي شركت مورد رسيدگي مي‌باشد، بمنظور اجتناب از دوباره‌كاري يك كپي از نتايج رسيدگيهاي بعمل آمده را درپرونده حسابرسي مالياتي نيز درج نمائيد.

نتيجه‌گيـــري

آيا درنتيجه‌ رسيدگيهاي فوق مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه درموسسه مورد رسيدگي اين امور به نحو رضايت‌بخش انجام مي‌پذيرد؟ چنانچه هرگونه ايرادي مشاهده مي‌شود ، مراتب را جهت گزارش‌دهي يادداشت كنيد.

دراين مورد دقت كنيد كه هرگونه تخلف دركسر مالياتهاي تكليفي و بيمه‌هاي اجتماعي و يا تاخير در واريز آنها دروجه حسابهاي مربوطه ، مشمول جرائم مختلف بوده و ممكن است از لحاظ حسابهاي نهائي موسسه مورد رسيدگي حائز نهايت اهميت باشند.

رديف

هــــدف

هدف از رسيدگيهاي حسابرس تحت اين سرفصل بطور خلاصه بشرح زير است :

الف ـ   اينكه ورود و خروج كالا به انبارهاي موسسه مورد رسيدگي و نقل و انتقال بين آنها تحت كنترل بوده و بنحو صحيح و كافي درمدارك مستقلي منعكس مي‌گردد .

ب  ـ    اينكه هرگونه ورود و خروج منعكس شده دردفاتر و يا كارتهاي حسابداري ثبت مي‌شود و متقابلاً‌ همه ثبت‌هائي كه دراين مدارك بعمل مي‌آيد متكي به اسناد صادره درمنبع مي‌باشد.

ج  ـ     اينكه هرگونه مبالغ ريالي و محاسباتي به نحو صحيح بدست آمده و درحسابهاي صحيح منعكس مي‌گردد.

د  ـ     اينكه موجوديها به طور ادواري مورد بازرسي و كنترل قرار گرفته هرگونه كسري يا زيادي و يا هرگونه خرابي و از بين رفتگي مورد رسيدگي قرار گرفته مدارك مربوط بنحو مقتضي اصلاح مي‌شوند.

رديف

1

2

3

4

5

6

رسيدگيهــــا

رسيدگي كنيد كه درنقطه ورود به محوطه كارخانه و يا انبارها چه نوع كنترلهائي وجود دارد كه بتوان گفت هرگونه ورودو خروج كالا بطور صحيح انعكاس مي‌يابد. رسيدگي كنيد كه اين كنترلها درعمل تا چه اندازه مورد پيروي قرار مي‌گيرند.

رسيدگي كنيد كه برگهاي حواله و قبض انبار (يا تحت هرنام ديگري كه وجود دارند) داراي شماره رديف چاپي بوده و درهرزمان فقط يك دسته از آنها مورد استفاده بوده و دسته‌هاي بلااستفاده تحت كنترل مي‌باشد.

يك كاربرگ تهيه كنيد كه تعدادي ورود و خروج كالا را طبق مدارك تهيه شده درمنبع نشان دهد. سپس مراحل مختلف انعكاس اين مدارك را دردفاتر و كارتها و ساير مدارك حسابداري رديابي كنيد.

رسيدگي كنيد كه صدور كالا از انبارها طبق مجوز صحيح صورت گرفته و احتمال صدور كالا بدون مجوز صحيح وجود ندارد .

رسيدگي كنيد كه درمورد صدور كالا، گيرنده كالا يا مواد، دريافت آنرا طبق مشخصات قيد شده تائيد نموده است.

درمورد كالاي وارده، رسيدگي كنيد كه اقلام دريافتي از خارج، از لحاظ كيفيت مورد بازرسي قرار گرفته و فقط پس از تائيد وارد انبار مي‌شود .

رديف

7

8

9

10

يكدوره يك ماهه را درطي سال بطور تصادفي انتخاب كرده و رسيدگي كنيد كه كليه حواله‌ها و قبض انبارها طبق شماره رديف چاپي مورد استفاده قرار گرفته و درمدارك مربوطه به ثبت رسيده‌اند. چنانچه هربرگه‌اي باطل شده باشد لاشه باطل شده آنرا ملاحظه كنيد.

يك كاربرگ تهيه كنيد كه شامل تعدادي اقلام وارده به انبار طبق كارتهاي انبار باشد . صحت ثبت اين اقلام را دركارتهاي حسابداري انبار رديابي كنيد . سپس درمورد همين اقلام رسيدگي كنيد كه قيمت‌‌گذاري كارتهاي حسابداري انبار با توجه به روش حسابداري اخذ شده صحيح صورت گرفته است.

يك كاربرگ تهيه كنيد كه شامل تعدادي اقلام صادره از انبار باشد. صحت ثبت اين اقلام را دركارتهاي حسابداري انبار رديابي كنيد و رسيدگي كنيد كه درحساب طرف مربوطه (مثلاً كار درجريان) به قيمت تمام شده صحيح وارد شده‌اند.

حساب كاردرجريان را براي يكدوره طي سال مورد بررسي قرارداده ، اقلام مندرج درآنرا با مدارك خلاصه مربوطه از قبيل مواد و كار مستقيم و تسهيم هزينه‌هاي غيرمستقيم رديابي كنيد. اطمينان حاصل نمائيد كه اين نوع مدارك تحت پوشش ساير قسمتهاي برنامه حسابرسي مورد رسيدگي قرار مي‌گيرند.

رديف

12

13

14

چنانچه موجوديهاي جنسي بطور دائمي مورد شمارش قرارمي‌گيرند، رسيدگي كنيد كه هريك از اقلام انبار لااقل يكبار درسال شمارش مي‌شود. طي كاربرگي تعدادي اقلام انبار را بطور واقعي شمارش كرده نتيجه را با مدارك انبار و مدارك حسابداري انبار تطبيق دهيد.

چنانكه موجوديهاي جنسي يكبار درسال (مثلاً درآخر سال) شمارش مي‌شود. درآنصورت جهت ملاحظه نتايج حاصل از شمارش موجوديها و انبارگرداني درمحل حضور بهمرسانيده و طبق قسمت مربوطه برنامه حسابرسي نهائي اقدام كنيد .

چنانچه موسسه مورد رسيدگي براي كنترل و حسابداري موجودي انبارها از نرم‌افزار كامپيوتري استفاده مي‌نمايد. مشخصات نرم‌افزار مربوطه را يادداشت كرده و ويژگيهاي آنرا بررسي و از نقطه‌‌نظر كنترلهاي داخلي ارزيابي نمائيد. هرگونه موارد يا نقاط ضعف را يادداشت نمائيد و با سرپرست مربوطه مطرح كنيد تا عندالزوم درنحوه رسيدگيها تجديدنظر لازم بعمل آيد.

رديف

15

نتيجه‌گيـــري

آيا پيرو رسيدگيهاي انجام شده درمورد هرسرفصل مدارك انبار و توليدو وارسي‌هاي سرپرست حسابرسي ، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه:

الف ـ    موسسه مورد رسيدگي دراين مورد از يك سيستم كنترل داخلي برخوردار است ؟

بلي / خيـر

ب ـ     سيستم كنترل داخلي موجود درمجموع آنقدر قوي هست كه از وقوع هرنوع اشكال قابل توجه جلوگيري كند؟

بلي / خيـر

ج  ـ     درصورت منفي بودن پاسخ اخير ، آيا ميتوان اثرات ريالي اشكالات عمده را ارزيابي كرد؟

بلي / خيـر

(دراين مورد يادداشت تهيه كنيد.)

رديف

1

2

3

4

بررسيهاي كلـــي

هدف از انجام اين قسمت از برنامه حسابرسي آنستكه اگردرجريان حسابرسي داد و ستدها مطالب و موضوعات يا مسائلي ملاحظه مي‌شود كه نسبت به چگونگي تهيه صورتهاي مالي نهائي و يا محتواي آنها اثرات قابل توجهي خواهند داشت ، اينگونه موارد هرچه زودتر توسط حسابرس بررسي شده و موسسه مورد رسيدگي راهنمائي شود.

درطي ملاقاتهاي جداگانه‌اي با مقامات ارشد و مسئول موسسه مورد رسيدگي(درجريان حسابرسي دادوستدها و يا در خاتمه آن) از طريق پرس‌و جو و پيگيري مسموعات ، رسيدگي و يادداشت كنيد كه چه نوع مسائل و موضوعاتي دردستگاه مطرح مي‌باشد كه احتمالاً‌ درتهيه صورتهاي مالي نهائي و يا محتواي آنها موثر خواهند بود .

ازمقامات مربوطه سئوال كنيد كه دستگاه چه برخوردي با مسائل و موضوعات مزبور داشته و احتمالاً چه راهنمائي‌هائي مورد لزوم مي‌باشد. دراين مورد دقت كنيد كه هرگونه توصيه از طرف حسابرس بطور كتبي و يا طي گزارش مديريت عنوان شود .

صورتهاي مالي سال قبل و گزارشهاي مديريت حاصله از حسابرسي‌هاي نهائي و ضمني مربوط به آن را مطالعه كرده و قلم به قلم بررسي و يادداشت نمائيد كه چه اقداماتي درمورد نكات مطروحه به عمل آمده است .

رديف

6

رسيدگي كنيد كه با توجه به حجم عمليات ، بودجه زماني كه براي حسابرسي نهائي درنظر گرفته شده است و همچنين تركيب پرسنلي مورد نياز مناسب ميباشد. چنانچه احتياج به تجديدنظراحساس مي‌شود، دراين مرحله اقدام كنيد .