1. تأثیر فروش درون‌گروهی بر بهای تمام شده فروش. شرکت املن خریدهای زیر را از شرکت افشین (که 100 درصد مالکیت آن را در اختیار دارد) طی سال‌های 1382 تا 1384 انجام داده است. مانده خرید و موجودی کالا در پایان سال شرکت امین ناشی از معاملات درون‌گروهی و بهای تمام شده فروش گروه قبل از تعدیلات به صورت زیر است:

درصد سود معاملات درون‌گروهی معادل 20 درصد بهای فروش است.

خواسته‌ها

1. با فرض اینکه دو شرکت معامله درون‌گروهی دیگری نداشته باشند، مانده بهای تمام شده فروش شرکت امین را که پس از تعدیل به همراه بهای تمام شده فروش شرکت افشین در کاربرگ تلفیقی انعکاس می‌یابد، برای هر یک از 3 سال محاسبه کنید.

2. اگر درصد مالکیت از 100 درصد به 70 درصد تغییر یابد، آیا تغییری در محاسبات خواسته اول ایجاد می‌شود؟

3. ثبت‌های تعدیلی در کاربرگ تلفیقی. شرکت سهند مالکیت کامل شرکت البرز را در اختیار دارد. در طی 3 سال معاملات درون‌گروهی به صورت مندرج در صفحه بعد انجام شده است:

خواسته‌ها

1. با فرض استفاده از روش ادواری ثبت‌های تعدیلی لازم را در هر یک از 3 سال انجام دهید.

2. خواسته اول را در حالتی بررسی کنید که فروش کالا از شرکت البرز به شرکت سهند انجام شود.

3. خواسته اول را در حالتی تکرار کنید که فروش کالا از شرکت البرز به شرکت سهند انجام شود و درصد مالکیت شرکت البرز 90 درصد باشد.

4. محاسبه سهم اقلیت. شرکت دریا 90 درصد مالکیت شرکت باران را در اختیار دارد. صورت سود و زیان دو شرکت برای سال مال منتهی به 29 اسفند 1388 به صورت زیر است:

شرکت دریا سرمایه‌گذاری خود را در 29 اسفند 1381 در شرکت باران انجام داده است. در 30 اسفند 1387 شرکت دریا کالاهایی در انبار خود داشت که از آن را از شرکت باران به مبلغ 20 میلیون ریال خریداری کرده بود. این کالا در سال 1388 به مشتریان خارج از گروه فروخته شده است. در سال 1388 شرکت دریا کالاهای دیگری را به بهای 50 میلیون ریال از شرکت باران خریداری کرد که 28 میلیون ریال از آن در 29 اسفند در انبار موجود است. سود این معامله 100 درصد بهای تمام شده کالاها بوده است.

خواسته‌ها

1. سهم اقلیت از سود خالص شرکت باران را محاسبه کنید.

2. فروش و بهای تمام شده فروش برای انعکاس در صورتهای مالی تلفیقی سال 1388 را محاسبه کنید.

3. ثبت‌های تعدیلی تلفیقی. شرکت کوثر و شرکت فرعی آن، شرکت انصار (90 درصد مالکیت) معاملات درون‌گروهی زیر را در سال 1388 با یکدیگر انجام داده‌اند:

خواسته‌ها

1. انجام ثبت‌های تعدیلی لازم مربوط به خرید و فروش درون‌گروهی و سودهای تحقق نیافته موجودی‌‌های کالا با فرض روش ادواری.

2. با فرض روش دائمی، انجام ثبت‌های تعدیلی در کاربرگ تلفیقی سال 1388.

3. ثبت‌های تعدیلی در کاربرگ تلفیقی. شرکت دانا و شرکت فرعی توانا طی سال 1388 معاملات درون‌گروهی با یکدیگر داشته‌اند که اطلاعات آن به صورت زیر است:

در طی سال 1388 شرکت توانا سود خالصی معادل 35 میلیون ریال داشته و سود سهام نقدی آن معادل 15 میلیون ریال بوده است. درصد مالکیت 90 درصد است.

خواسته

ثبت‌های تعدیلی لازم در کاربرگ تلفیقی مربوط به دوره مالی منتهی به 29 اسفند 1388 را با فرض روش دائمی موجودی کالا نشان دهید.

18. محاسبه سود تحقق نیافته مبادلات درون‌گروهی. شرکت قلم 80 درصد مالکیت شرکت بیان را در اختیار دارد. در سال 1388 شرکت قلم 400 میلیون ریال کالا از شرکت بیان خریداری کرد. سود درون گروهی این کالاها معادل 100 میلیون ریال بوده است. در پایان سال 1388، 20 درصد از این کالاها در انبارهای شرکت قلم وجود داشت. در سال 1389 شرکت بیان معادل 620 میلیون ریال کالا به شرکت قلم فروخت. سود درون گروهی این معامله 155 میلیون ریال می‌باشد. 50 میلیون ریال از این کالاها در پایان سال 1389 در انبار موجود بود. از مجموع خریدهای انجام شده شرکت قلم از شرکت بیان در طی سال 1389، معادل 20 میلیون ریال از آن به دلیل معیوب بودن به شرکت بیان برگشت داده شد.

خواسته

سود تحقق نیافته مربوط به موجودی پایان دوره شرکت قلم در سال‌های 1388 و 1389 را محاسبه کنید.

19. تمرین‌های چند گزینه‌ای. برای هر یک از پرسش‌های چندگزینه‌ای زیر، مناسب‌ترین پاسخ را انتخاب کنید:

20. 1. کدام‌یک از معاملات زیر، معامله درون‌گروهی محسوب نمی‌شود؟

الف. فروش کالا از شرکت اصلی به شرکت فرعی

ب. فروش کالا از شرکت فرعی به شرکت اصلی

پ. فروش کالا از شرکت فرعی به شرکت فرعی

ت. فروش کالا از شرکت اصلی به شرکت اصلی

2. ثبت‌های تعدیلی در کاربرگ تلفیقی:

الف. تنها در سال فروش درون‌گروهی انجام می‌شود.

ب. ممکن است هم در سال انجام فروش درون‌گروهی و هم سال پس از آن انجام شود.

پ. تنها در شرایطی که سود تحقق نیافته وجود داشته باشد، انجام می‌شود.

ت. تنها در شرایطی که فروش شرکت فرعی به شرکت اصلی انجام می‌شود، ثبت می‌شود.

با توجه به اطلاعات زیر به سؤالات 3 تا 6 پاسخ دهید. (CPA, 2004)

بخشی از اطلاعات مربوط به ترازنامه و صورت سود و زیان دو شرکت اصلی و فرعی لار و لامرد و نیز ترازنامه تلفیقی و صورت سود و زیان تلفیقی در 29 اسفند 1388 به صورت مندرج در صفحه بعد است:

سایر اطلاعات:

• شرکت لار در 2 فروردین 1386 شرکت لامرد را تحصیل کرده است.

• طی سال 1388 شرکت لار کالاهایی را به شرکت لامرد فروخته است. در 29 اسفند 1388 شرکت لامرد معادل 5/37 درصد از کالاهای خریداری شده را در انبار خود نگهداری می‌کند.

3. مبلغ فروش درون‌گروهی شرکت لار به شرکت لامرد در طی سال 1388 چقدر است؟

الف. 3 میلیون ریال                              ب. 6 میلیون ریال

پ. 29 میلیون ریال                              ت. 32 میلیون ریال

4. در 29 اسفند 1388 مانده حساب‌های پرداختنی (دریافتنی) بابت معاملات درون‌گروهی موجودی کالا چقدر است؟

الف. 3 میلیون ریال                                        ب) 6 میلیون ریال

پ. 29 میلیون ریال                                       ت. 32 میلیون ریال

5. در ترازنامه تلفیقی، مبلغ دفتری موجودی کالایی که شرکت لامرد از شرکت لار خریداری کرده، چقدر است؟

الف. 3 میلیون ریال                                        ب) 6 میلیون ریال

پ. 9 میلیون ریال                                         ت. 12 میلیون ریال

6. میزان مالکیت اقلیت در شرکت لامرد چقدر است؟

الف. 10 درصد                                              ب) 20 درصد

پ. 25 درصد                                               ت. 45 درصد

7. در 31 شهریور 1388، شرکت شمشک،، 000ر150 سهام به ارزش بازار هر سهم 20 هزار ریال را در قبال دریافت تمام سرمایه شرکت دیزین منتشر کرد. ارزش منصفانه سرمایه منتشر شده معادل مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت دیزین بوده است. هر دو شرکت به صورت جداگانه به فعالیت خود ادامه می‌دهند و سال مالی آنها به 29 اسفند ختم می‌شود. سود خالص حاصل از عملیات جداگانه و تقسیم سود هر یک از آنها به صورت مندرج در صفحه بعد بوده است:

   در 29 اسفند 1388، شرکت دیزین در انبار خود، کالایی به ارزش 150 میلیون ریال داشت که از شرکت شمشک در اسفند 1388 خریداری کرده بود. سود این کالاها 45 میلیون ریال بوده است. در صورت سود و زیان تلفیقی سال 1388، سود خالص باید به چه مبلغی گزارش شود؟

الف. 65/1 میلیون ریال                                   ب) 905ر1 میلیون ریال

پ. 95ر1 میلیون ریال                                    ت. 13ر2 میلیون ریال

8. شرکت کلاردشت معاملات زیر را با شرکت‌های تابعه خود در طی سال 1383 انجام داده است:

• مبلغ 60 میلیون ریال کالا به شرکت مبین فروخته شده است. سود این معامله 20 میلیون ریال می‌باشد. در پایان دوره مالی مبلغ 15 میلیون ریال از این کالا در انبار شرکت مبین است. 15 درصد از مالکیت شرکت مبین، متعلق به شرکت کلاردشت است و نفوذ قابل ملاحظه‌ای بر روی این شرکت ندارد.

• مواد اولیه‌ای به ارزش 240 میلیون ریال از شرکت گنجینه (که واحد فرعی شرکت کلاردشت محسوب می‌شود) خریداری شده است. میزان سودی که شرکت گنجینه برای این کالا در نظر گرفته است معادل 48 میلیون ریال می‌باشد. 60 میلیون ریال از این کالا در پایان سال 1388 در انبار شرکت کلاردشت موجود است.

• پیش از انجام ثبت‌های تعدیلی، مجموع دارایی‌های جاری 320 میلیون ریال بوده است. مبلغ دارایی‌های جاری تلفیقی در پایان سال 1388 کدام است؟ (CPA, 2004)

الف. 320 میلیون ریال                                    ب) 317 میلیون ریال

پ. 308میلیون ریال                                      ت. 303 میلیون ریال

9. شرکت پاکدشت 80 دصد سرمایه شرکت اسکان را در اختیار دارد. طی سال 1388 شرکت پاکدشت کالایی به ارزش 250 میلیون ریال به شرکت اسکان فروخت. شرکت اسکان تمام کالای خریداری شده را طی سال 1388 فروخت. اطلاعات زیر مربوط به فروش شرکت‌های پاکدشت و اسکان در سال 1388 می‌باشد:

   بهای تمام شده فروش در صورت سود و زیان تلفیقی سال 1388 چقدر است؟(CPA, 2004)

الف. 750 میلیون ریال                                    ب) 680 میلیون ریال

پ. 500 میلیون ریال                                     ت. 430 میلیون ریال

10- اطلاعات زیر از صورتهای مالی جداگانه و تلفیقی دو شرکت پارسا و شرکت فرعی شاهد برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1388 استخراج شده است:

سایر اطلاعات

در طی سال 1388 شرکت پارسا کالاهایی را با نرخ سودی که به سایر مشتریان می‌فروشد به شرکت شاهد فروخته است. سود تحقق نیافته موجودی کالا کدام‌یک از مبالغ زیر است؟ (CPA, 2004)

الف. 6 میلیون ریال                                        ب) 12 میلیون ریال

پ. 58 میلیون ریال                                       ت. 64 میلیون ریال

11. در طی سال 1388 شرکت پاسارگا کالایی را به شرکت فرعی خورشید (که مالکیت 80 درصد سهام آن را در اختیار دارد)، فروخت. در 29 اسفند 1388 نصف کالاها به فروش رفت. هزینه‌های فروش مربوط به سال 1388، به ترتیب 100ر1 میلیون ریال و 400 میلیون ریال برای شرکت‌های پاسارگاد و خورشید بود. هزینه‌های فروش شرکت پاسارگاد شامل 50 میلیون ریال هزینه حمل کالاهای فروش رفته به شرکت خورشید بود. مبلغ هزینه فروش در صورت سود و زیان تلفیقی چقدر است؟ (CPA, 2004)

الف. 500ر1 میلیون ریال                                ب) 480ر1 میلیون ریال

پ. 475ر1 میلیون ریال                                  ت. 450ر1 میلیون ریال

12. شرکت بارز 80 درصد مالکیت شرکت سناتور را در اختیار دارد. در سال 1388، شرکت بارز کالاهایی را با 40 درصد سود به شرکت سناتور فروخت. شرکت سناتور کل این کالاها را در سال 1388 فروخت. در کاربرگهای تلفیقی سال 1388، چگونه باید ثبت‌های تعدیلی انجام شود؟

الف. فروش و بهای تمام شده فروش باید به واسطه فروش درون‌گروهی کاهش یابد.

ب. فروش و بهای تمام شده فروش باید به میزان 80 درصد فروش درون‌گروهی کاهش یابد.

پ. سود خالص باید معادل 80 درصد سود ناخالص فروش درون‌گروهی کاهش یابد.

ت. هیچ ثبت تعدیلی لازم نیست.

13. رد. در سال 1388، شرکت بارز کالاهایی را با 40 درصد سود به شرکت سناتور فروخت. شرکت آستارا 70 درصد مالکیت شرکت هامون را از سال 1387 در اختیار دارد. سود شرکت هامون در سالهای مالی منتهی به 29 اسفند 1388 و 1389، به ترتیب 80 میلیون ریال و 90 میلیون ریال گزارش شده است. در سال 1388 شرکت هامون کالاهایی را به مبلغ 10 میلیون ریال با سودی معادل 2 میلیون ریال به شرکت آستارا فروخت. موجودی کالا در سال 1389 به اشخاص خارج از گروه به مبلغ 15 میلیون ریال فروخته شد. سهم اقلیت از سود خالص شرکت هامون در سال‌های 1388 و 1389 به ترتیب برابر است با: (CPA, 2004)

الف. 24 و 27 میلیون ریال                              ب) 24 و 27 میلیون ریال

پ. 6/24 و 4/26  میلیون ریال                          ت. 26 و 25 میلیون ریال

14. بخشی از اطلاعات مربوط به شرکت‌های فرعی شرکت بهمن پیش از بستن حساب‌ها در 29 اسفند 1388 به صورت زیر است:

اطلاعات اضافی مربوط به موجودی کالا در 29 اسفند 1388 به صورت زیر است:

در 29 اسفند 1388، موجودی کالایی که در ترازنامه تلفیقی باید نشان داده شود، برابر است با:

الف. 425 میلیون ریال                                    ب) 435 میلیون ریال

پ. 465 میلیون ریال                                     ت. 485 میلیون ریال

مسائل

15. صورت سود و زیان تلفیقی. شرکت انصار 90 درصد مالکیت شرکت مهر را در اختیار دارد. شرکت انصار چند سال قبل کالاهایی را به قیمتی معادل بهای تمام شده از شرکت مهر خریداری کرد. اطلاعات جداگانه مربوط به عملیات هر دو شرکت برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1388 به شرح زیر است:

   در سال 1388، شرکت مهر 30 میلیون ریال موجودی کالا از شرکت انصار با سودی معادل 40 درصد بهای فروش خریداری کرد.  این کالاها هنوز در انبار شرکت مهر در پایان سال وجود دارد. موجودی کالای اول دوره شرکت انصار شامل 10 میلیون ریال کالای خریداری شده از شرکت مهر با سودی معادل 25 درصد نسبت به بهای تمام شده است. درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری مربوط به تقسیم سود شرکت مهر میان سهامداران آن واحد است.

خواسته

صورت سود و زیان گروه را برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1388 تهیه کنید.

16. کاربرگ تلفیقی. شرکت سبحان 90 درصد مالکیت شرکت تبیان را به مبلغ 500 میلیون ریال به صورت نقدی در اول فروردین 1388 خریداری کرد. در این تاریخ حقوق صاحبان سرمایه شرکت تبیان شامل 000ر200 سهام به ارزش اسمی هر سهم 000ر1 ریال و سود انباشته معادل 300 میلیون ریال بود. هرگونه مبلغ تفاوت بهای تمام شده سرمایه‌گذاری و ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت تبیان قابل انتساب به سرقفلی، ظرف مدت 20 سال مستهلک می‌شود. در سال‌های 1388 و 1389 شرکت تبیان سود خالص معادل 60 میلیون ریال و 80 میلیون ریال کسب کرده است و به ترتیب سود سهامی معادل 30 میلیون ریال و 40 میلیون ریال به صورت نقدی پرداخته است. در طی دو سال معاملات درون‌گروهی زیر انجام شده است:

   صورتهای مالی سال 1389 شرکتها پیش از انجام تلفیق به شرح زیر است:

خواسته‌ها

1. نشان دادن نحوه تخصیص مبلغ تفاوت و محاسبه مبلغ سرقفلی.

2. تهیه کاربرگ تلفیقی برای دوره مالی منتهی به 29 اسنفد 1389.

3. کاربرگ تلفیقی. شرکت اوشان 90 درصد مالکیت سهام شرکت فشم را در اختیار دارد. شرکت اوشان در اول فروردین 1384 اقدام به تحصیل شرکت فشم نموده است. در آن تاریخ ارزش منصفانه و مبلغ دفتری دارایی‌های شرکت فشم با یکدیگر برابر بوده‌اند. پیش از تلفیق حقوق صاحبان سرمایه دو شرکت به صورت مندرج در صفحه بعد بوده است:

اطلاعات زیر مربوط به معاملات درون‌گروهی است که در سالهای 1388 و 1389 انجام شده است:

صورتهای مالی این شرکتها در سال 1389 به صورت زیر است:

فرض می‌شود در سالهای قبل (از تاریخ تحصیل تا سال 1389) هیچگونه تقسیم سودی وجود نداشته است.

خواسته‌ها

1. با فرض استفاده گروه از روش دائمی، کاربرگ تلفیقی را برای دوره مالی منتهی به پایان سال 1389 تهیه کنید.

2. با فرض استفاده گروه از روش ادواری، ثبت‌های تعدیلی را در کاربرگ تلفیقی سال 1389 نشان دهید.

3. روش ادواری موجودی کالا. شرکت آرمان 80 درصد سهام شرکت نیما را در اول فروردین 1388 به مبلغ 580 میلیون ریال خریداری کرد. شرکت آرمان از تأمین مواد اولیه مورد نیاز خود از این طریق اطمینان می‌یابد. در زمان خرید، ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت نیما برابر با خالص مبلغ دفتری و معادل 600 میلیون ریال بود. در همان زمان، سود انباشته شرکت نیما معادل 300 میلیون ریال بود. سرقفلی حاصل از تحصیل طی مدت 20 سال مستهلک می‌شود. 60 درصد فروش شرکت نیما به شرکت آرمان انجام می‌شود. موجودی‌های پایان دوره سالهای 1388 و 1389 شرکت آرمان ناشی از معاملات درون‌گروهی به ترتیب 127 میلیون ریال و 163 میلیون ریال است. شرکت نیما کالاها را با درصدی معادل درصد بهای تمام شده به شرکت آرمان می‌فروشد. شرکت نیما در سال 1389، 140ر1 میلیون ریال کالا خریداری کرده است. در پایان سال 1389 کل موجودی‌های شرکت آرمان 750 میلیون ریال و کل موجودی‌های شرکت نیما 100 میلیون ریال بوده است. هر دو شرکت از روش ادواری برای موجودی کالا استفاده می‌کنند.

بخشی از تراز آزمایش دو شرکت در پایان سال 1389 به صورت زیر است:

خواسته

انجام ثبت‌های تعدیلی لازم درخصوص معاملات درون‌گروهی موجودی کالا در کاربرگ تلفیقی.

19. اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش از دیدگاه تلفیقی. شرکت اردشیر تمامی مالکیت شرکت اردلان را در اختیار دارد. در سال 1388 شرکت اردشیر تمامی محصولات خود را به شرکت اردلان به بهای 400 میلیون ریال فروخت. نسبت سود به فروش 20 درصد می‌باشد. سال 1388 اولین سالی است که چنین معامله درون گروهی اتفاق افتاده است. تا پایان سال، شرکت اردلان 80 درصد محصولات را با سودی معادل 25 درصد بهای تمام شده به اشخاص خارج از گروه فروخت. مانده موجودی کالا معادل 80 میلیون ریال بود که بابت آن زیان کاهش ارزش معادل 10 میلیون ریال شناسایی می‌شود.

خواسته‌ها

1. محاسبه سود عملیاتی فروش شرکت‌های اردشیر و اردلان.

2. تعیین سود عملیاتی که باید در صورت سود و زیان تلفیقی انعکاس یابد.

قضیه برای بحث