تعدیلات تلفیقی

ثبت‌های تعدیلی که در صورتهای مالی تلفیقی در تاریخ فروش بخشی از سرمایه‌گذاری انجام می‌شود اندکی متفاوت از ثبت‌های تعدیلی سال قبل است. این تفاوت در مبلغ سرقفلی و سهم اقلیت از خالص دارایی‌های شرکت زاهدان، و سود فروش سرمایه‌گذاری است.

ثبت 1: تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری

برای انجام ثبت مربوط به تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری توجه به نکات زیر الزامی است:

1. سود انباشته قبل از تاریخ تحصیل. مبلغ سود انباشته‌ای که باید حذف شود به صورت زیر محاسبه می‌شود:

2. سرقفلی. سرقفلی مربوط به شرکت ایروان است. بنابراین با کاهش درصد مالکیت شرکت ایروان در شرکت زاهدان، سرقفلی نیز به همان نسبت کاهش پیدا می‌کند. از این‌رو سرقفلی گزارش شده در صورتهای مالی تلفیقی مساوی است با:

                                                                                      38/34= (10%-1)´2/38

3. سرمایه‌گذاری در شرکت زاهدان. به تناسب فروش سرمایه‌گذاری، بهای تمام شده سهام فروخته شده از بهای تمام شده کل سرمایه‌گذای کسر می‌گردد. بنابراین مبلغ سرمایه‌گذاری که باید در تعدیلات تلفیقی حذف شود مساوی است با:

                                                                                       603= (10%-1)´670/38

4. سهم اقلیت. همانطور که در بند اول ذکر شد، سهم اقلیت به دو بخش تقسیم می‌شود. بخشی از آن یعنی مبلغ 2/70 میلیون ریال مربوط به تاریخ سرمایه‌گذاری (ابتدای سال 1389) است که براساس ارزش‌های همان تاریخ محاسبه می‌شود و بخش دیگر مربوط به تاریخ فروش می‌باشد که متناسب با مانده‌های بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت زاهدان در این زمان محاسبه می‌شود. از این‌رو خواهیم داشت:

بر این اساس رقم سهم اقلیت مساوی 79/140 میلیون ریال است.

ثبت 2: شناسایی هزینه استهلاک سالهای قبل سرقفلی

ثبت 3: تعدیل بهای تمام شده و سود فروش سرمایه‌گذاری

برای محاسبه سود فروش سرمایه‌گذاری، ابتدا مبلغ دفتری سهام فروش رفته در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی به شرح زیر محاسبه می‌شود:

بنابراین سود فروش سرمایه‌گذاری عبارت است از:

بر این اساس ثبت 3 به صورت زیر خواهد بود:

ثبت 4: شناسایی هزینه استهلاک مابه‌التفاوت

هزینه استهلاک سرقفلی در سال 1390 به شرح زیر محاسبه می‌شود:

ثبت استهلاک سرقفلی به شرح زیر خواهد بود:

ثبت 5: شناسایی سهم اقلیت از سود خالص

سود خالص شرکت زاهدان مساوی 60 میلیون ریال است که سهم اقلیت از آن طی دوره مساوی است با:

                                                                                                4/11= 19%´60

در ادامه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی گروه ایروان برای سال مالی 1390 ارائه می‌شود. لازم به ذکر است که شرکت‌های ایراوان و زاهدان در سال 1390 هیچگونه تقسیم سود و معامله درون‌گروهی نداشته‌اند. سایر اطلاعات در کاربرگ ارائه شده است.

انتشار سهام جدید توسط شرکت فرعی

هدف 3:

تشریح تأثیر انتشار سهام جدید توسط شرکت فرعی بر مالکیت شرکت اصلی. شرکت فرعی ممکن است به منظور تأمین مالی اقدام به انتشار سهام جدید نماید. سهام جدید می‌تواند به شرکت اصلی و یا به عموم عرضه شود. این کار ممکن است باعث تغییر میزان مالکیت شرکت اصلی در شرکت فرعی شود.

مثال 5. شرکت زاگرس 80 درصد سهام شرکت دنا را در اول فروردین 1387 به مبلغ 421 میلیون ریال تحصیل کرده است. سرقفلی ناشی از این تحصیل 45 میلیون ریال است. حقوق صاحبان سرمایه شرکت دنا در آن تاریخ به شرح زیر بوده است:

در ادامه مثال 5، فرض کنید شرکت دنا، سه سال بعد یعنی ابتدای سال 1390، با سلب حق تقدم از سایر سهامداران، حق تقدم خرید 000ر20 سهم جدید به شرکت زاگرس اعطا کرده است. مقرر شده است مبلغ پذیره‌نویسی این حق تقدم‌ها معادل مبلغ دفتری سهام باشد.برای تعیین بهای تمام شده سرمایه‌گذاری جدید، و بررسی تأثیر این رویداد بر درصد مالکیت شرکت زاگرس ابتدا مبلغ دفتری سهام محاسبه می‌شود. مبلغ دفتری سهام مساوی جمع حقوق صاحبان سرمایه شرکت دنا در اول فروردین 1390 تقسیم بر تعداد سهام در جریان شرکت در آن تاریخ است. در صورتی که مبلغ سود انباشته طی 3 سال گذشته 40 میلیون ریال افزایش داشته باشد، مبلغ دفتری هر سهم در ابتدای سال 1390 به صورت زیر محاسبه می‌شود:

بنابراین در صورت اعمال این تعداد حق تقدم سهام، بهای تمام شده سرمایه‌گذاری جدید مساوی خواهد بود با:

                                                                          000ر000ر44= 000ر20´200ر2

و بهای تمام شده کل سرمایه‌گذاری مساوی است با:

                                                000ر000ر465 = 000ر000ر44+000ر000ر421

درصد مالکیت شرکت زاگرس نیز به شرح زیر تغییر می‌کند:

درصد سرمایه‌گذاری شرکت زاگرس در شرکت دنا تا اول فروردین 1390، 80 درصد بود اما با تحصیل 20 هزار سهم جدید، این رقم به 56/81 درصد رسید. به تناسب این تغییر در مالکیت شرکت اصلی، درصد سهم اقلیت نیز تغییر می‌کند. به طوری‌که در ابتدای سال 1387 مساوی 20 درصد (80%-1) بود و در ابتدای سال 1390 به 44/18 درصد (56/81%-1) رسیده است.

کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی

به منظور ثبت این رویداد در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی باید به موارد مندرج در صفحه بعد توجه شود:

1. سرمایه و صرف سهام. رقمی که باید بابت سرمایه و صرف سهام شرکت دنا در صورتهای مالی تلفیقی حذف گردد مساوی مبلغ اولیه آن به علاوه مبلغ سهامی است که جدیدا صادر شده است. یعنی 279= 24 + 20 +235

2. سود انباشته قبل از تاریخ تحصیل. مبلغ سود انباشته‌ای که باید در صورت‌های مالی تلفیقی حذف شود به شرح زیر محاسبه می‌شود:

3. سرقفلی. تعداد سهامی که جدیدا صادر شده‌اند، به مبلغ دفتری توسط شرکت زاگرس تحصیل شده‌اند، لذا در این مرحله سرقفلی ایجاد نشده است. بنابراین مبلغ سرقفلی که باید در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی گزارش و مستهلک شود، مساوی سرقفلی مرحله اول، یعنی 45 میلیون ریال است.

4. سرمایه‌گذاری در شرکت دنا. مجموع بهای تمام شده سرمایه‌گذاری مرحله اول شرکت زاگرس در شرکت دنا (421 میلیون ریال) و مرحله دوم (44 میلیون ریال) مساوی رقمی است که باید تحت عنوان سرمایه‌گذاری در شرکت دنا در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی حذف شود.

5. سهم اقلیت. مبلغ سهم اقلیت به صورت زیر محاسبه می‌شود:

بنابراین ثبت تعدیلی تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری به شرح زیر می‌باشد: