مسائل مرتبط با صورت جریان وجوه نقد

جریانهای نقدی استثنایی:

به آن دسته از جریانهای نقدی ورودی و خروجی وجه نقد گفته می­شود که:

۱. از عملیات در حال تداوم واحد تجاری ناشی شده باشد.

۲. دارای اهمیت باشد.

۳. بدلیل استثنایی­بودن ماهیت یا وقوع آنها لازم است افشای آن به صورت جداگانه در قالب یک سرفصل فرعی صورت پذیرد.

۴. لزوماً ارتباطی با «اقلام استثنایی» که بموجب استاندارد حسابداری شماره 6 با عنوان گزارش عملکرد مالی که در صورت سود و زیان به طور جداگانه افشاء‌می­شود ندارد و مستلزم قضاوت مستقل است.

برای مثال یک پیش­دریافت عمده از مشتریان در مواردی که دریافت آن معمول نیست یک جریان نقدی استثنایی است.

نکته:‌انعکاس برخی جریانهای نقدی تحت عنوان جریانهای نقدی استثنایی اصولاً بدین دلیل صورت می­گیرد که توجه استفاده کننده را به این مطلب جلب کند که جریان نقدی مورد اشاره استثناء در سالجاری ایجاد شده است لذا در پیش­بینی جریانهای نقدی آتی وجود یا عدم وجود این جریان باید مورد ملاحظه قرار گیرد.

جریانهای نقدی ارزی:‌

در مورد جریانهای نقدی ارزی حالتهای زیر متصور است:

الف) جریانهای نقدی ارزی در واحدهای تجاری منفرد:

• تسعیر مانده­های عملیاتی و غیرعملیاتی تسویه نشده تا پایان دوره

• تسویه نقدی اقلام دریافتنی یا پرداختنی یا پرداخت نقد ارزی

• موجودی ارزی

ب) جریانهای نقدی ارزی در گروه

واحدهای تجاری

جریانهای نقدی ارزی در واحدهای تجاری منفرد

شرکتها ممکن است در طی سال اقدام به برخی معاملات با کشورهای خارجی نمایند و متعاقب آن حسابهای دریافتنی یا پرداختنی ارزی در دفاتر شرکت ایجاد خواهد شد همچنین وجوه نقد به صورت ارزی دریافت یا پرداخت می­شود، ضمن این که جهت تسویه طلب یا بدهی ارزی باید ارز ردوبدل گردد که در این حالتها به جهت تغییر نرخ تسعیر ارز سود و زیان تسعیر ارز شناسایی می­گردد و از آنجا که سود و زیان عملیاتی ارتباط مستقیمی با صورت جریان وجوه نقد دارد حالتهای مختلفی را ممکن است رقم بزند که در این بخش به آن خواهیم پرداخت.

نکته­ای قبل از پرداختن به این مبحث دانستن آن ضروری است این است که به استثناء مفاد ماده 136 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب شهریورماه 1366 تفاوتهای تسعیر داراییها و بدهیهای ارزی شرکتهای دولتی باید به حساب اندوخته تسعیر داراییها و بدهیهای ارزی منظور شود و در سرفصل حقوق صاحبان سرمایه طبقه­بندی شود. چنانچه در پایان دوره مالی ماندۀ حساب اندوخته مزبور بدهکار باشد این مبلغ به سود و زیان همان دوره منظور می­شود حال به جدول ذیل توجه نمایید؛ این جدول حالتهای مختلف را مورد بررسی قرار داده است.

جدول فوق ۳ حالت ممکن را در مورد جریانهای نقدی ارزی در واحدهای تجاری منفرد توضیح می­دهد در ارتباط با جریانهای نقدی ارزی در گروه واحدهای تجاری نیز در ادامه توضیحاتی ارائه خواهد شد.

حالت اول تسعیر مانده­های عملیاتی تسویه ­نشده

اگر شرکت ب در تاریخ 5/5/1390 دارای فروش ارزی به مبلغ 1.000 دلار به یک مشتری خارجی باشد و قیمت دلار در زمان معامله 11.000 ریال باشد ثبت مربوط به شکل ذیل می­باشد:

(شرکت ب یک شرکت غیردولتی است)

حسابهای دریافتنی 11.000.000

فروش         11.000.000

حال اگر این طلب تا 29/12/1390 تسویه نشده باشد ثبت ذیل با توجه به افزایش قیمت دلار تا 14.000 ریال ضرورت می­یابد:

حسابهای دریافتنی 300.000

سود تسعیر ارز         300.000

300.000=1000×(11.000-14.000)

همانطور که می­دانید در صورت تطبیق سود عملیاتی پس از این تراکنش 300.000 ریال افزایش داریم ولی از آن طرف افزایش حسابهای دریافتنی بi صورت کاهنده باعث کاهش در نتیجۀ صورت تطبیق خواهد شد.

صورت تطبیق سود عملیاتی

سود عملیاتی               300.000+

افزایش در حسابهای دریافتنی         300.000-

0

در مثال فوق اگر فرض کنیم که شرکت ب یک شرکت دولتی است ۳00.000 ریال سود مذکور در سود عملیاتی لحاظ نشده پس تعدیل ضرورت دارد.

حالت دوم:‌تسویه اقلام دریافتنی یا پرداخت نقدی ارزی

در مواردی که واحد تجاری معاملاتی را به ارز انجام دهد تا زمانی که در ارتباط با این معاملات وجه نقد ارزی دریافت یا پرداخت نشده باشد این معاملات تاثیری بر خالص جریان وجوه نقد نخواهد داشت. در زمان تسویه نقدی اقلام دریافتنی و پرداختنی مربوط، دریافتها و پرداختهای ارزی به نرخ رایج در تاریخ تسویه نقدی (یا به نرخ قراردادی)‌در حسابها انعکاس می­یابد و مبلغ ریالی حاصل مبلغی است که در صورت جریان وجوه نقد انعکاس خواهد یافت.

 مورد مثال قبلی اگر فرض کنیم که شرکت ب طلب خود را در تاریخ ۲0/12/90 بi صورت نقدی وصول کرده است (به نرخ 135.000ریال) اثرات آن در شرکتهای غیردولتی و دولتی شبیه حالت اول می­باشد. با این تفاوت که در این حالت بi جای افزایش در حسابهای دریافتنی افزایش در وجه نقد داریم:

حالت سوم: موجودی ارزی

فرض کنید شرکت ب در تاریخ 29/12 سنوات 89 و 90 دارای موجودی یکسانی به مبلغ 2.000 دلار بوده باشد و شرح ارز در مقاطع فوق به ترتیب 10.000 ریال و 14.000 ریال بوده باشد در این حالت وضعیت بدین صورت خواهد بود.

جریانهای نقدی ارزی در گروه واحدهای تجاری

هرگاه بخشی از فعالیت واحد تجاری توسط یک واحد تجاری سرمایه­پذیر خارجی انجام شود،‌جریانهای نقدی واحد تجاری خارجی بر همان مبنایی که برای تسعیر عملکرد مالی آن بکار گرفته شده به ریال تسعیر و در صورت جریان وجوه نقد تلفیقی انعکاس می­یابد.

از آنجا که بحث جریانهای نقدی ارزی مستلزم تشریح تسعیر ارز است و موضوع مورد بحث کتاب نمی­باشد علاقمندان می­توانند به کتب حسابداری پیشرفته بحث تسعیر ارز با راهنمای بi کارگیری تسعیر از انتشارات سازمان حسابرسی (البته با لحاظ­نمودن تغییرات صورت پذیرفته در سالهای ۹۱ و ۹۲ در استاندارد مزبور) مراجعه نمایند.

ذخیره کاهش ارزش موجودیها

ذخیره کاهش ارزش موجودیها عملاً تاثیری بر جریانهای نقدی ندارد و اثر آن اتوماتیک­وار خنثی می­شود.