صورت جریان وجوه نقد تلفیقی
صورت جریان وجوه نقد تلفیقی تنها در برگیرنده جریانهای نقدی خارج از گروه است. بدین ترتیب جریانهای نقدی داخل گروه باید در تهیه صورت جریان وجوه نقد تلفیقی حذف شود. سود سهام پرداختی به سهامداران اقلیت تحت سرفصل اصلی «بازدۀ سرمایهگذاریها و سود پرداختی بابت تأمین مالی» به طور جداگانه انعکاس مییابد. در مواردی که برای انعکاس سرمایهگذاری واحدهای تجاری فرعی در صورتهای مالی تلفیقی از روش ارزش ویژه استفاده میشود. صورت جریان وجوه نقد تلفیقی تنها در برگیرندۀ جریانهای نقدی واقعی بین گروه و واحد تجاری سرمایهپذیر است.
مبالغ جریانهای نقدی خروجی ناشی از تحصیل یا جریانهای نقدی ورودی حاصل از فروش واحدهای تجاری فرعی باید به طور جداگانه تحت سرفصل فعالیتهای سرمایهگذاری در صورت جریان وجوه نقد تلفیقی گزارش شود مبالغ مزبور باید به طور خالص و پس از کسر ماندههای وجه نقد انتقالی در فرایند تحصیل یا فروش محاسبه شود.
هرگاه طی دوره مالی یک واحدهای تجاری فرعی به گروهی بپیوندد یا از آن جدا شود،صورت جریان وجوه نقد تلفیقی دربرگیرنده جریانهای نقدی واحدهای تجاری فرعی مربوط برای دوره بعد از تملک یا قبل از فروش واحد تجاری فرعی یعنی همان دورهای خواهد بود که صورت سود و زیان تلفیقی نتایج عملیات واحد تجاری را منعکس میسازد.
به طور کلی ۲ روش جهت تهیه صورت جریان وجوه نقد تلفیقی وجود دارد:
۱- تهیه صورت جریان وجوه نقد از روی ترازنامه و صورت سود و زیان تلفیقی
۲- تجمیع ارقام صورت جریان شرکتهای فرعی با صورت جریان شرکت اصلی
اگر صورت جراین وجوه نقد تلیقی از طریق هر یک از ۲ روش فوق کاملاً بدرستی تهیه گردند نتایج آن باید با یکدیگر برابر باشند ولی تجربۀ بدستآمده در این زمینه نشانگر این موضوع است که تهیۀ صورت جریان از طریق روش دوم نتایج بهتری نسبت به روش اول خواهد داشت (اگر چه برخی از همکاران محترم روش اول را ترجیح میدهند)
به دلیل این که زمانی که شما از روی ترازنامه و صورت سود و زیان تلفیقی اقدام به تهیه صورت جریان مینمایید از بسیاری از تعدیلات و مبادرات غیرنقدی شرکتهای فرعی که قبلاً آنها را در تهیه صورت جریان خود لحاظ کرده بودند باخبر نیستید و لذا صورت جریان شما ارقام درستی به خوانندۀ صورتهای مالی ارائه نخواهد داد.
برای مثال جهت تهیه صورت جریان از این طریق شما باید کل ورودی دارایی ثابت در جدول دارایی ثابت را نقدی تلقی کنید و یا کل خروجی آنرا نیز نقدی تصور نمایید، در اینجا این سئوال مطرح است آیا کل ورودی دارایی ثابت افشاء شده در جدول دارایی ثابت خرید نقدی است و از کجا این موضوع قابل احراز است، آیا مبادلات غیرنقدی داشتهایم یا خیر؟ وقتی شما با یک سری اطالعات تجمیعشده در صورت مالی تلفیقی روبرو هستید چگونه میتوانید این تعدیلات را تشخیص دهید؛ مگر این که بروید و صورتهای مالی و دفاتر حسابداری تکتک شرکتهای فرعی را بررسی کنید که این موضوع در عمل امکانپذیر نمیباشد و شما زمان لازم برای این کار را نخواهید داشت اگرچه ممکن است انجام این کار را از لحاظ تئوری میسر باشد.
ولی وقتی اقدام به تهیه صورت جریان وجوه نقد تلفیقی از روی صورت جریان شرکتهای زیرمجموعه میکنید درصد اطمینان شما به صحت اطلاعات مندرج در صورت مالی آنها بیشتر است چون صورت جریان آنها بصورت جداگانه و یکبار به طور کامل تهیه شده و عمدتاً توسط حسابرسان مورد بررسی قرار گرفته است و شما اطلاعات صحیحتری در اختیار خواهید داشت که نیازی به تعدیل ندارد و تعدیلات آن قبلاً لحاظ شده است.
ذکر نکتهای راجع به روش تجمیع:زمانی که اطلاعات مربوط به شرکتهای فرعی را با یکدیگر جمع نمودید در مورد بخش صورت تطبیق باید دقت نمایید سود یا زیان عملیاتی شما باید با سود عملیاتی تلیقی برابر باشد و باید ماندۀ حسابهای فیمابین را از داخل حسابهای دریافتنی و پرداختنی جهت نمایش بهتر صورت تطبیق حذف نمایید.
تحلیل صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد طبق استانداردهای بینالمللی در ۳ سر فصل ارائه میشود ولی استانداردهای حسابداری کشور ما بنا به اقتضائات و نیازهای استفادهکنندگان چنین پیشبینی گردیده که طبقهبندی اطلاعات در پنج سرفصل صورت پذیرد. در کتاب حسابداری میانه لاتین دکتر استایس (STICE) تحلیلی خواندنی از صورت جریان وجوه نقد ارائه گردیده که جهت حسن ختام این کتاب مطالعه آنرا خالی از لطف ندیدم.
الگوهای جریان نقدی
ما با تحلیل صورت وجوه نقد میتوانیم به اطلاعات مفیدی دست پیدا کنیم در زیر جدولی با ۸ حالت متفاوت از فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تأمین مالی روبرو هستیم که ممکن است در شرکتها اتفاق بیفتد، به اتفاق به تحلیل آنها میپردازیم:
کاربرد صورت جریان وجوه نقد- نسبتهای جریان نقدی
با ظهور صورت جریان وجوه نقد بعضی از تحلیلگران در پی این بودهاند که برای تحلیل این صورت مالی نیز نسبتهایی را ابداع کنند. بعضی از نسبتهای صورت جریان وجوه نقد به سادگی با جایگزینی جریانهای نقدی عملیاتی به جای سود خالص در نسبتهای مرسوم محاسبه میشود. البته هدف از این کار جایگزینی نسبتهای مرسوم نیست بلکه تکمیل آنهاست. در جدول زیر بعضی از این نسبتها همراه با فواید آنها منعکس شده است.