حسابرسی مالیاتی صورت حساب عملکرد
خرید کالا: الف- خریدهای خارجی (واردات)
ب) خریدهای داخلی
الف) خریدهای خارجی (سفارشات یا اعتبار اسنادی)
در حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد حسابرسی خریدهای خارجی (واردات) مواد و کالا به شرح زیر است:
۱- صورت ریز پروانههای وارداتی و صادراتی به تفکیک شماره صفحه دفتر کل یا معین، نوع جنس، شماره پروانه گمرکی، مقدار یا تعداد، ارزش، حقوق گمرکی از مؤدی اخذ و یا صورت ریز پروانههای گمرکی رسیده، مطابقت شود.
۲- صورت ریز کارمزد ترخیص کالا، کرایه حمل و محاسبه مالیات مربوطه (برای هر یک از ترخیصکنندگان به تفکیک) به انضمام صورتحساب حقالعمل کاری از مؤدی مطالبه شود.
۳- فاکتور پیشنهادی (پروفرما) از نظر مقدار و مبلغ با فاکتور اصلی که بعداً همراه کالا خواهد آمد مطابقت شود در صورتی که مغایرتی در وزن، نوع و مبلغ بین آن وجود داشته باشد بایستی به دقت علت آن بررسی شود.
4- فاکتور کارخانه (فروشنده) با گواهی مبدأ و بیمهنامه و بارنامه دریایی یا هوایی و صورت بستهبندی از نظر مقدار، وزن،تعداد و مشخصات کالا مطابقت داده شود.
5- پروانه های گمرکی از نظر مقدار یا تعداد و ارزش شماره اعتبار (ثبت سفارش یا برات) با فاکتور اصلی و برگ گشایش اعتبار تطبیق گردد و مغایرت بررسی شود.
6- وزن یا تعداد منعکس شده در بارنامههای مربوطه جمع زده شود و حاصل جمع یا وزن یا تعداد مندرج در پروانه گمرکی مطابقت شود.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
7- در صورت وجود کسری کالا یا خسارت دیدن آن صورت مجلس تنظیم شده در گمرک رسیدگی و اقدامات شرکت برای وصول خسارت از شرکت بیمه مربوطه رسیدگی شود.
8- در صورتی که کالا کسری داشته باشد و از بیمه مطالبه خسارت شده باشد بهای تمام شده کالای مفقود شده یا کسری آن شامل قسمت متناسبی از مبالغی که بابت واریز برات و سایر هزینههای بانکی از جمله کارمزدهای پرداختی به بانک و هزینههای مربوط به ترخیص و گمرک (در صورتی که هزینهها و حقوق گمرکی به مأخذ کل وزن یا تعداد فاکتور پرداخت شده باشد) محاسبه و جزء اقلام غیرقابل قبول یادداشت شود. بدیهی است در صورتی که شرکت اشتباهاً جنس مفقودشده را به عذر اینکه هنوز وضعش معلوم نیست جزء موجودی پایان سال خود (غیر از کالای بین راهی) نشان داده باشد،موجودی پایان سال هم به همان نسبت باید تعدیل شود.
9- وزن یا تعداد کالای منعکس شده در رسیدهای انبارها (با مدارک ورود کالا به انبار) با بارنامههای مربوطه کنترل یا اضافی آن استخراج شود.
10- در صورتی که قرار شود کالا وسیله فروشنده خارجی به دفعات حمل شده وطبیق یک یا چند پروانه مقداری از کالای خریداری شده وارد شده باشد،توجه شود که فقط بهای کالایی که وارد شده به تناسب کل کالا در حساب خرید انبار ثبت گردد.
11- کلیه اقلام ثبتشده در ستونهای بدهکار و بستانکار حساب سفارشات با اعتبارات اسنادی را با مدارک موجود در پرونده کنترل و اقلام فاقد مدرک را استخراج نمایند.
12- در صورتی که اوراق دیگری در پرونده اعتبارات مربوط به سال مورد رسیدگی دیده شود که ثبت آنها در دفتر لازم بوده ولی ثبت نشده است، موضوع رسیدگی و یادداشت کنید.
13- در مورد سفارشات بسته شده، مبالغی را که به عنوان سپرده (به استثنای سپرده ثبت سفارش) به بانک پرداخت شده است مورد بررسی قرار داده و توجه نمایید چنانچه این سپرده علاوه بر بهای تمام شده کالا به قیمت آن اضافه گردیده و حساب بسته شده است مبلغ سپرده جزء اقلام غیرقابل قبول منظور گردد.
14- در مورد اعتبارات و سفارشاتی که کالای آن وارد شده و قبلاً تحت حساب سفارشات عمل شده، دقت شود که حساب مذکور بسته شده و مانده به حساب خرید یا انبار منظور شده باشد.
15- اقلام مربوط به کالای بین راهی (اعتبارات باز یا در جریان) را مورد بررسی قرار داده و دقت نمایید فقط کالاهایی تحت این عنوان منظور شده باشد که تا پایان سال مورد رسیدگی به انبار شرکت وارد نشده باشد.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
خلاصهای از مراحل خرید کالا از خارج تا ورود به کشور
اعتبار اسنادی
قراردادی است که به موجب آن بانک خریدار به درخواست خریدار، بانک دیگری را مجاز میدارد تا چنانچه طی مدت معین، فروشنده اسناد حمل کالای مورد نظر خریدار را طبق شرایط مندرج در اعتبار به آن بانک واگذار نماید، حداکثر تا میزان مبلغ اعتبار، وجه به حساب او واریز گردد و سپس اسناد فوق را جهت واگذاری به خریدار برای بانک دستوردهنده ارسال دارد.
مراحل انجام یک معامله پس از مذاکرات مقدماتی تا دریافت کالا و ترخیص آن از گمرک به شرح زیر میباشد:
- دریافت پیشفاکتور یا پروفرما
- تهیه و تنظیم فرمهای ثبت سفارش و فرمهای بانکی
- گشایش اعتبار ارزی
- تنظیم بارنامه و اسناد حمل
- ابلاغ وصول اسناد حمل کالا به خریدار
- واریز اعتبار اسنادی (پیشنویس اسناد)
- انجام امور مربوط به ترخیص کالا
استرداد ودیعه
پیش فاکتور PROFORMA-INVOICE
سندی است که توسط فروشنده تنظیم و مهر و امضاء میگردد و شامل مشخصات کامل و نام و نشانی فروشنده و خریدار و نوع کالا و وزن قیمت واحد و کل آن میباشد. بر حسب دستور خریدار در یک یا چند نسخه صادر میگردد. ممکن است برحسب مقررات کشور واردکننده لزوماً فاکتور توسط اطاق بازرگانی CHAMBER OF COMMERCE محل گواهی و امضاء گردد. مبلغ فاکتور ممکن است بر حسب قرارداد خرید منعقده بین خریدار و فروشنده بر اساس یکی از موارد زیر باشد:
1- سیف (CIF) Cost- Insurance- and frieght
بر این اساس قیمت تنظیمشده در فاکتور عبارتست از بهای کالا و حق بیمه و هزینه حمل کالا تا مقصد تعیینشده توسط فروشنده.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
مقرارت سیف (CIF)
الف) تهیه کالا مطابق با شرایط قرارداد فروش
ب) پرداخت کرایه حمل تا بندر مقصد وسیله کشتی متناسب با نوع کالا از مسیر متداول و پرداخت مخارج محموله و تخلیه کالا در بندر مقصد
ج) پرداخت حق بیمه تا بندر مقصد
2- سی-اند-افCost-And FRIGHT-(C-and-F)
بر این اساس قیمت تنظیم شده در فاکتور شامل قیمت کالا، هزینه حمل کالا تا بندر مقصد است. هزینه بیمه توسط خریدار پرداخت میشود.
الف) سی- اند- اف (فول لاینرترم)C-and-F (Full Liner Term)
چنانچه قیمت تعیین شده در فاکتور بر این اساس باشد به این معناست که علاوه بر قیمت کالا و هزینه حمل هزینه تخلیه کالا در مقصد نیز توسط فروشنده در مبلغ فاکتور قید شده است و به کشتی حامل کالا در مقصد خسارت تأخیر و تخلیه تعلق نخواهد گرفت. (خسارت به عهده فروشنده است).حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
ب) سی- اند- اف (فری- اوت) C-and-F (Free Out)
در این روش از حمل کالا، مبلغ فاکتور مربوط میشود به بهای کالا بر اساس تحویل روی عرشه کشتی در بندر مقصد. خسارت توقف و هزینه تخلیه به عهده خریدار خواهد بود.
۳- فوب (FOB)
خرید به صورت فوب سه حالت دارد:
الف)Free on Board ب) Free on Rail ج)Free on Truck
چنانچه قیمت پروفرما بر اساس فوب (FOB) تنظیم شده باشد قیمت فاکتور شامل بهای کالا و هزینه بارگیری روی کشتی در بندر مبدأ میباشد. بدیهی است هزینه حمل و بیمه تا مقصد توسط خریدار پرداخت میشود.
4- اف-آ-اس (FREE-ALONG-SIDE-SHIP (FAS)
بر این اساس قیمت تمام شده در فاکتور عبارتست از بهای کالا و هزینههای حمل مربوط تا کنار وسیله نقلیه (کشتی). بنابراین هزینه بارگیری به کشتی و حمل و بیمه و سایر هزینهها تا مقصد به عهده خریدار است.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
5- اکس- فکتوری- اکس ورک EX-WORKS; EX FACTORY
در این حالت مبلغ فاکتور شامل بهای کالا بر اساس تحویل در خارج محوطه کارخانه یا انبار فروشنده است. بنابراین هزینه حمل کالا از کارخانه تا کنار وسیله و هزینه بارگیری و حمل و بیمه تا بندر مقصد به عهده خریدار است.
6- (DELIVERED-EX-QUAY-DUTY-PAID)DEQ
تحویل در اسکله بندر مقصد (عوارض پرداختشده) به معنای آنست که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان میرسد که کالا را پس از ترخیص برای ورود در اسکله (بارانداز) بندر مقصد تعیین شده در اختیار خریدار قرار دهد. فروشنده باید کلیه مسئولیتها و هزینهها، شامل عوارض، مالیاتها و سایر مخارج تحویل کالا را تقبل نماید.
7-(FREE-CARRIER)FCA
تحویل به حملکننده در محل تعیین شده به معنای آنست که تعهد فروشنده به تحویل، هنگامی که وی کالا را برای صدور از گمرک ترخیص و در محل با نقطه تعیینشده در اختیار حملکنندهای میگذارد که خریدار تعیین کرده است به اتمام میرساند.
8-(DELIVERED-DUTY-UNPAID)DDU
تحویل در محل کار (سایت) خریدار بدون پرداخت عوارض گمرکی از طرف فروشنده فروشنده باید کالا را در محل کار (سرکار) خریدار تحویل نماید. کلیه خطرات ناشی از حمل به عهده فروشنده است.
9-(DELIVERED-DUTY-PAID)DDP
وظیفه فروشنده هنگامی به پایان میرسد که کالا را در محل کار (سایت) خریدار در کشور مقصد تحویل نماید و عوارض و مالیاتها و کلیه خطرات به عهده فروشنده است.
10- (DELIVERED-AT-FRONTIER)DAF
تحویل در مرز به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان میرسد که کالا را برای صدور ترخیص کند و در نقطه یا محل تعیین شده در مرز تا قبل از مرزگمرکی کشور همجوار و در اختیار خریدار بگذارد.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
11-(DELIVERED-EX-SHIP)DES
تحویل از کشتی به معنای آن است که وظیفۀ فروشنده در مورد تحویل هنگامی به پایان میرسد که کالا را قبل از ترخیص برای ورود در بندر مقصد تعیین شده روی عرشه کشتی در اختیار خریدار قرار دهد.
نحوه پرداخت وجه کالای خریداری شده از خارج
1- ارز دولتی
در این حالت موافقت دولت با ورود کالا و پرداخت وجه کالا به ارز دولتی بایستی توسط خریدار اخذ شود و ارز تخصیص یافته از طریق سیستم بانکی در اختیار واردکننده قرار گیرد. قیمت تمام شده کالای واردشده شامل وجه پرداختی به بانک مرکزی بابت خرید ارز و سایر هزینههای ورود کالا تا انبار میباشد. در این روش قیمت تمام شده تماماً بر اساس اسناد و مدارک معتبر بوده و بایستی از خریدار مطالبه شود.
۲- ارز صادراتی (واریزنامه)
در این حالت خریدار پس از موافقت با ورود کالا،ارز مورد نیاز خود را از کسانی که کالای خود را در خارج به فروش رساندهاند تأمین مینماید. و پس از ارائه واریزنامههای خریداری شده از صادرکنندگان به بانک مابهالتفاوت قیمت ارز را به بانک پرداخت و اقدام به گشایش اعتبار جهت ورود کالا مینماید. در این روش قیمت تمام شده کالا شامل مبلغ پرداختی بابت خرید واریزنامه و مابهالتفاوت پرداختی به بانک و هزینههای لازم جهت ورود کالا تا انبار با توجه به روشهایی که قبلاً گفته شد میباشد. در این حالت مبلغ پرداختی بابت خرید واریزنامه به درستی معلوم نیست و ممیز مالیاتی بایستی نرخ واریزنامه را در موقع خرید با تحقیق به دست آورد ولی سایر هزیه تماماً بایستی دارای اسناد و مدارک معتبر باشد.
3- ارز بازار آزاد (بدون انتقال ارز)
در این حالت کالای مجاز از طریق ارز آزاد وارد میشود و بانک هیچگونه دخالتی در این مورد پرداخت وجه کالا ندارد و قیمت تمام شده کالا در این روش شامل وجه پرداختی بابت خرید ارز آزاد و سایر هزینههای لازم تا ورود کالا بر اساس روشهای گفته شده میباشد. با توجه به اینکه به علت نوسان قیمت ارز در بازار آزاد وجه پرداختی بابت خرید ارز معلوم نمیباشد ممیز مالیاتی بایستی بر اساس تحقیق نرخ ارز خریداری شده را در تاریخ خرید معلوم نماید.
4- واردکردن کالا از خارج برای دیگران
خرید کالا از خارج گاهی توسط خود خریدار و با کارت بازرگانی او انجام میشود و گاهی توسط اشخاصی که دارای کارت بازرگانی و یا مجوز ورود کالای مورد نظر خریدار دارند برای دیگران وارد میشود. در حالت دوم واردکننده به نام خود و پس از گشایش اعتبار، کالای سفارش خریدار را برای او وارد کرده و ارز مورد نیاز از طرف خریدار تأمین و در اختیار واردکننده قرار میگیرد:حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
قرارداد منعقده به دو صورت به شرح زیر میباشد:
1- واردکننده تقبل مینماید در ازاء واردکردن کالا مبلغی به عنوان حقالعمل از خریدار دریافت نماید که در این حالت حقالعمل دریافتی درآمد محسوب میشود.
2- واردکننده موافقت مینماید در مقابل دریافت مبلغی ارز از خریدار مقدار معین از کالای مورد تقاضا را پس از ورود به او تحویل نماید. در این روش بایستی دقت شود مابهالتفاوت مقدار کالای واردشده و مقدار تحویلی به خریدار برای واردکننده درآمد محسوب میشود که با توجه به نرخ ارز کالای خریداری شده و سایر هزینهها قیمت تمام شده آن به ریال ارزیابی گردد.
ب) خرید داخلی (حساب کار یا انبار)
با توجه به روش شرکت حساب خرید یا انبار کالا که ممکن است به طور یکجا یا به تفکیک نگهداری شده باشد. به شرح زیر باید مورد رسیدگی قرار گیرد.
۱- انتقال (مقدار و مبلغ) کالای وارداتی از حساب سفارشات به حساب خرید کنترل گردد.
2- سایر اقالم ثبت شده در ستون بدهکار حساب خرید از نظر (تاریخ، مبلغ و مقدار) با فاکتورهای مربوطه و رسیدهای انبار صادره و برگ سفارش کالا (یا دستور خرید) کنترل و صورت مغایرات به شرح زیر تنظیم شود.
(شماره سند، تاریخ سند، شماره یا تاریخ فاکتور، تاریخ رسید انبار مقدار فاکتور، مقدار دفتر، مبلغ فاکتور، مبلغ دفتر)
۳- اقلام برگشت از خرید را که در ستون بستانکار حساب خرید یا سرفصل جداگانهای ثبت شده به دقت سندرسی نموده و توجه داشته باشید که مقدار کالای برگشتی از خریدار،از مقدار کالای خریداری شده کسر و یا در مورد آن حواله انبار مرجوعی صادر شده باشد.
بدیهی است قیمت واحد کالای مرجوعی در هیچ مورد نمیتواند از قیمت خرید بیشتر باشد در غیر این صورت تفاوت را با ذکر مورد یادداشت نمایید.
4- صورت ریز انواع مواد و کالای خریداری را از مؤدی اخذ و با دفاتر مربوط کنترل و مغایرت را تشخیص نمایید. (در صورتی که مؤدی صورت مذکور را تسلیم ننماید رأساً نسبت به استخراج آن از دفاتر اقدام نمایید.)حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
5- ضمن اجرای برنامه فوق خریدهای فاقد مدرک (فاکتور یا رسید انبار) را با ذکر مبلغ و مقدار استخراج نمایید.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
6- حساب تخفیفات عیب و نقص و تخفیف نقدی خرید را به دقت رسیدگی نمایید.
7-حساب درآمدهای متفرقه را مرور نموده و در صورتی که تخفیفات موضوع بند (6) فوق در سرفصلهای درآمد ثبت شده باشد مورد بررسی قرار گیرد.
8- ارزیابی موجودیهای کالا و مواد در پایان دوره را بر اساس قیمت تمام شده یا میانگین کنترل نموده و در صورت مغایرت صورتی به شرح زیر تنظیم نمایید.نوع جنس، مقدار موجودی پایان سال، قیمت بر اساس ارزیابی شرکت، قیمت تمام شده یا میانگین قیمتها، کسر ارزیابی،اضافه ارزیابی.9- چنانچه شرکت برای نگهداری موجودی کالا از روش دائمی و یکی از طرق قیمتگذاری منطبق با اصول حسابداری (اولین صادره از اولین وارده، اولین صادره از آخرین وارده، میانگین) استفاده مینماید، قیمت ارزیابیشده موجودی کالا به روش متداول شرکت کنترل و مغایرات استخراج شود.
10- مکاتبات مربوط به خرید کالا و مواد به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
11- برگ سفارش کالا یا پیشفاکتور و مدارک اصلی خرید (فاکتور فروشنده) رسیدگی شود.
12- مدارک مربوط به بیمه و حمل مواد و کالا ملاحظه و از نظر مقدار، نوع کالا و مبلغ آن مورد رسیدگی قرار گیرد.
13- برگ نگهبانی در مورد ورود مواد و کالا به محل شرکت یا کارخانه یا انبار ملاحظه و رسیدگی شود.
14- ثبت مواد و کالا در کارت انبار و دفاتر حسابداری کنترل شود.
15- دقت شود مواد و کالای خریداری شده در حساب هزینه ثبت نشده باشد.16- برگشت از خرید کالا و مواد و تخفیفات از نظر قیمت و مشخصات و نوع کالای برگشتی به دقت رسیدگی شود.17- نحوه پرداخت وجه مواد و کالای خریداری شده مورد رسیدگی قرار گیرد.
18- فروش کالا و مواد در حساب برگشت از خرید عمل نشده باشد.
19- قیمت و نوع و مشخصات کالای خریداری شده باید در تمام اسناد و مدارک مطابقت داشته باشد.۲0- هزینههای مربوط به خرید کالا و مواد از قبیل حقالعمل، حمل،بیمه باید در حساب قیمت تمام شده خرید عمل شود نه در حساب سود و زیان و در صورتی که در حساب سود و زیان عمل شده باشد بای دبه نسبت موجودی کالای آخر سال برگشت شود.
21- مواد و کالای ضایع شده مورد بررسی قرار گیرد که کالای سالم نباشد.
22- صورت گردش مواد و کالای تولیدی و خریداری شده به تفکیک موجودی اول دوره،خریداری یا تولید شده طی سال،فروش رفته طی سال، موجودی در آخر سال و نحوه قیمتگذاری با توجه به اصول و موازین حسابداری از مؤدی اخذ و مورد رسیدگی قرار گیرد.
23- در صورت امکان با مراجعه به چند فروشنده از نحوه خرید و قیمت خرید اطمینان حاصل شود.
24- نحوه شمارش مواد و کالا و قیمتگذاری آن در پایان سال (انبارگردانی) و گزارش انبارگردانی به دقت رسیدگی شود.
25- موجودی کالای آخر سال باید شامل موجودی کالا در انبار به اضافه کالای خریداری شده طی سال که در حساب خرید ثبت گردیده ولی تا پایان سال تحویل انبار نگردیده به اضافه کالاهای امانی نزد حقالعمل کار و در انبار دیگران منهای کالای فروش رفته که در حساب فروش ثبت شده ولی تا پایان سال تحویل نشده منهای کالای دیگران که به صورت امانی در انبار موجود است میباشد.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
رسیدگی به حساب فروش کالا یا مواد
1- کلیه آییننامهها و ضوابط شرکت را در مرود نحوه فروش مطالعه نموده و چنانچه شرکت دارای ضوابط مدونی نیست، روش مورد عمل را بررسی کنید.2- تعداد کل فاکتورهای صادره در سال را (در صورت امکان) مورد رسیدگی قرار دهید.3- صورت ریز فاکتورهای باطل شده را استخراج و یک نسخه آن را ملاحظه نمایید (مخصوصاً نسخه اول که مربوط به مشتری میباشد)
4- جمع ستون فروش در صورت گردش کالا را با دفاتر معین و کل شرکت و اظهارنامه مؤدی تطبیق نموده و در صورت مشاهده اختلاف، مورد را بررسی و صورت مغایرت تنظیم نمایید.
5- درصدی از فروشها را به شرح زیر سندرسی نمایند.
الف) ضمائم ثبت فروش را که بایستی برگ دریافت سفارش، حواله، انبار، گزارش قسمت بستهبندی،بارنامه حمل، برگ نگهبانی،رسید گیرنده کالا، فاکتور فروش و مدارک پرداخت قیمت کالا باشد بررسی و با یکدیگر مطابقت نمایید و در صورت مشاهده اختلاف موارد را یادداشت نمایید.
ب) قیمتهای واحد مندرج در فاکتور را با لیست قیمتها کنترل و اختلاف را یادداشت کنید.
ج) تخفیفات مندرج در فاکتورها را با مقررات و رویه شرکت مطابقت و اختلاف را یادداشت نمایند. به خصوص توجه کنید آیا تخفیف داده شده متعارف و متناسب با قیمت کالا بوده یا خیر.
مدارک فروش را که بایستی برگ دریافت سفارش، فاکتور مقدماتی حواله انبار، گزارش قسمت بستهبندی، برگ نگهبانی، بارنامه حمل، مدارک مربوط به بیمه باربری، پروانه صادراتی، اعلام وصول مشتری فاکتور قطعی و مدارک مربوط به دریافت تفاوت قیمت صادراتی از دولت باشد از نظر مقدار و مبلغ با یکدیگر تطبیق و در صورت مشاهده اختلاف موارد یادداشت نمایید.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
7- اختلافاتی را که در تطبیق مدارک فروش به شرح بندهای ۵ و 6 بالا مشاهده نمودهاید پیگیری نمایید و علت را مشخص نمایید.
8- کالاهای فروخته شده به مدیران و کارمندان شرکت را صد در صد به شرح روش مندرج در بند ۵ رسیدگی نمایید. به خصوص به قیمت فروش توجه شود. (در صورتی که بین قیمت فروش و قیمت بازار اختلاف فاحشی وجود داشته باشد، مابهالتفاوت یا برگشت و به سود شرکت اضافه میشود و یا به عنوان مزایای غیرنقدی بایستی به حقوق ماهانه اضافه و مالیات مطالبه شود)
9- بهای واحد فروش انواع کالا در فاکتورهای صادره در هر روز را به طور نمونهگیری مقایسه و در صورت وجود اختلاف علت را تحقیق و نتیجه را منعکس نمایید.
10- درصد سود ناویژه به فروش سال مورد رسیدگی را با سنوات قبل مقایسه نموده و در صورت اختلاف فاحش علت اختلاف را بررسی نمایید.حسابرسی مالیاتی حساب عملکرد
11- در صورتی که در اجرای ماده 181 یا هر وسیله دیگری از طرف مأموران تشخیص دفاتر غیر پلمپ یا اسناد و مدارکی به دست آید که مؤدی در آنها فروش و سود ویژه اعلام نموده باشد،با توجه به اینکه در تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علیالرأس اداره امور مالیاتی رینه یا قرائنی انتخاب نماید که به واقعیت نزدیکتر باشد و سود ویژه ابرازی از طرف مؤدی واقعیترین قرینه میباشد؛ بنابراین در این حالت سود ویژه ابرازی بایستی مأخذ محاسبه مالیات قرار گیرد و اعمال ضریب بر روی فروش با توجه به موازی قانون و اصول حسابداری صحیح نمیباشد.
12- توجه شود که از طریق حسابسازی (حساب به حسابکردن) فروش یا درآمد در حسابهای دیگری (جاری شرکاء- بستانکاران- اسناد پرداختی) ثبت نشده باشد