مفهوم وکاربرد ماده 99 قانون مالیاتهای مستقیم از نظر مشاور مالیاتی معتبر معدن
مشاور مالیاتی معتبر معدن
از نظر مشاور مالیاتی معتبر معدن ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم ایران مربوط به قراردادهای پیمانکاری است و در زمینه مالیات بر درآمد پیمانکاران (اعم از حقیقی یا حقوقی) کاربرد دارد. این ماده بهویژه برای فعالیتهایی مثل پروژههای معدنی (استخراج، حمل، تجهیز، عملیات راهسازی داخل معدن و…) بسیار مهم است.
در ادامه، مفهوم ماده ۹۹ را از نگاه یک مشاور مالیاتی معتبر در حوزه معدن بررسی میکنیم:
مفهوم ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم
طبق این ماده:
در مورد پیمانکاریها، کارفرما مکلف است ۵٪ از مبلغ هر پرداخت بابت قرارداد را به عنوان علیالحساب مالیات کسر و ظرف ۳۰ روز به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.
یعنی:
هر بار که کارفرما به پیمانکار وجهی بابت پروژه پرداخت میکند، باید ۵٪ آن را به عنوان مالیات کسر و مستقیم به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.
این مالیات، علیالحساب محسوب میشود. یعنی در پایان سال، در اظهارنامه مالیاتی پیمانکار لحاظ میشود و با مالیات قطعی تهاتر خواهد شد.
کاربرد ماده ۹۹ در پروژههای معدنی
در فعالیتهای معدنی، اغلب قراردادهایی مثل:
حفاری و استخراج
نصب تجهیزات معدنی
عملیات حمل سنگ معدن
ساخت جاده و زیرساخت در محدوده معدن
به صورت پیمانکاری واگذار میشود. در این موارد:
معدندار یا بهرهبردار، کارفرما محسوب میشود.
پیمانکار، شخص حقیقی یا حقوقی مجری عملیات است.
معدندار مکلف به کسر ۵٪ مالیات علیالحساب از هر پرداخت به پیمانکار است.
نکات مهم از دید مشاور مالیاتی:
عدم کسر یا عدم واریز به موقع این ۵٪، تخلف مالیاتی است و میتواند باعث جریمه کارفرما شود.
پیمانکار میتواند در پایان سال این مبلغ را به عنوان مالیات پرداختشده در اظهارنامه خود درج کند.
اگر قرارداد مشمول ماده 104 هم باشد (مثلاً مشاوره یا خدمات)، باید به آن هم توجه شود.
در برخی پروژههای معدنی که پیمانکار خارجی است، بررسی مالیات بر درآمد اشخاص غیرمقیم هم اهمیت دارد.
جمعبندی برای فعالان معدنی:
از نظر مشاوران مالیاتی، ماده ۹۹ ابزاری برای کنترل فرار مالیاتی در پروژههای پیمانکاری است. در پروژههای معدن، با توجه به هزینههای بالای پیمانکاری، رعایت این ماده از اهمیت بالایی برخوردار است. پیشنهاد میشود:
از همان شروع قرارداد، در قرارداد به ماده ۹۹ اشاره شود.
سیستم مالی شرکت، بهطور خودکار 5٪ علیالحساب مالیات را محاسبه و کسر کند.
رسید و گواهی واریز مالیات برای پیمانکار صادر شود.
مشاور مالیاتی معتبر معدن
مشاور مالیاتی معتبر معدن
ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم (نگاه دقیقتر) از نظر مشاور مالیاتی معتبر معدن:
متن ماده ۹۹:
در مورد پیمانکاریها و هر نوع کار که در مقابل دریافت وجه انجام میشود، کارفرما مکلف است معادل پنج درصد (۵٪) از هر پرداخت را به عنوان مالیات علیالحساب کسر و ظرف سی روز از تاریخ پرداخت، به حساب تعیینشده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور واریز نماید و رسید آن را به پیمانکار تسلیم کند.
نکات تفسیری مهم ماده ۹۹ از نظر مشاور مالیاتی معتبر معدن :
موضوع توضیح
نوع فعالیتها شامل هرگونه کار اجرایی، خدماتی، فنی، مهندسی، ساختوساز، استخراج، حملونقل و… است. در معدنها، تقریباً همه قراردادهای اجرا (مثل حفاری، حمل خاک، نصب تجهیزات) مشمول این ماده هستند.
نوع اشخاص پیمانکار ممکنه شخص حقیقی یا حقوقی باشه. هر دو مشمول هستند.
ماهیّت مالیات این مالیات علیالحساب هست. یعنی مالیات قطعی نیست و در پایان سال با مالیات نهایی پیمانکار تهاتر میشه.
وظیفه کارفرما معدندار یا بهرهبردار که پول رو میده باید ۵٪ رو کسر کنه، نه پیمانکار.
مهلت پرداخت حداکثر ۳۰ روز از تاریخ پرداخت به پیمانکار. تأخیر جریمه داره.
ارائه رسید به پیمانکار کارفرما موظف هست رسید پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی رو به پیمانکار تحویل بده.
مثال کاربردی در معدن:
فرض کن یه شرکت معدنی با یه پیمانکار قرارداد بسته برای حمل سنگ آهن از معدن تا کارخانه با مبلغ کل ۵ میلیارد تومان.
روند اجرا طبق ماده ۹۹:
مثلاً پیمانکار صورتحساب ۱ میلیارد تومان بابت یک مرحله از کار میفرسته.
کارفرما باید:
مبلغ ۵۰ میلیون تومان (۵٪ از ۱ میلیارد) رو به عنوان مالیات کسر کنه.
فقط ۹۵۰ میلیون تومان به پیمانکار پرداخت کنه.
۵۰ میلیون تومان رو به حساب مالیات واریز کنه و رسیدش رو تحویل پیمانکار بده.
پیمانکار در پایان سال، در اظهارنامه مالیاتیاش، این ۵۰ میلیون رو به عنوان مالیات پرداختشده اعلام میکنه.
توصیههای مشاور مالیاتی برای معادن:
برای کارفرما (معدندار یا بهرهبردار):
از ابتدا در متن قرارداد به کسر مالیات ماده ۹۹ اشاره کنید.
اگر پیمانکار هستی، رسیدهای مالیاتی رو نگه دار، چون در محاسبه مالیات سالانهات خیلی مهمه.
اگر از پیمانکار خارجی استفاده میکنی، ماده ۱۰۵ و ۱۰۷ هم باید بررسی بشه (مالیات اشخاص غیرمقیم).
برای پیمانکار معدنی:
پیشفاکتور رو دقیق تنظیم کن و بدون که ۵٪ از هر پرداخت قراره کسر بشه.
مطالبه رسید پرداخت مالیات رو فراموش نکن.
در اظهارنامه پایان سال، مالیاتهای کسرشده رو دقیق اعلام کن تا از پرداخت مضاعف جلوگیری بشه.
نکات تکمیلی:
اگر کارفرما مالیات رو واریز نکنه یا دیر واریز کنه، مشمول جریمه خواهد شد (۲٪ در ماه تأخیر).
سازمان امور مالیاتی ممکنه در حسابرسی مالیاتی، چک کنه که این کسر بهدرستی انجام شده یا نه.
اگر خواستی، میتونم برات:
یه فرمت استاندارد قرارداد معدنی با لحاظ ماده ۹۹ طراحی کنم.
یه فرم گواهی کسر مالیات علیالحساب تهیه کنم.
یا حتی بررسی کنم که آیا قرارداد مشخصی مشمول ماده ۹۹ هست یا نه.
مشاور مالیاتی معتبر معدن
مشاور مالیاتی معتبر معدن
حتماً، خوشحال میشم کاملتر توضیح بدم. چون این ماده در پروژههای معدنی و قراردادهای اجرایی اهمیت زیادی داره، بیاییم از سه زاویه مختلف بررسیاش کنیم:
۱. بررسی دقیقتر ماده ۹۹ از نظر قانونی و فنی
هدف از ماده ۹۹ چیه؟
قانونگذار اومده گفته:
چون پیمانکارها گاهی در پایان سال مالیاتی فرار میکنن یا اظهارنامه نمیدن، بیایم از همون موقعی که پول میگیرن، یه مالیات “پیشدریافتی” بگیریم.
اینطوری:
پیمانکار متعهد میمونه به تسویه مالیاتی
کارفرما هم درگیر بدهی طرف مقابل نمیشه
سازمان مالیاتی مطمئن میشه یه بخش از مالیات پروژه دریافت شده
دامنه شمول ماده ۹۹: چه قراردادهایی رو شامل میشه؟
ماده ۹۹ شامل همه قراردادهاییه که در اون:
یک کار، پروژه یا خدمت قابل تحویل وجود داره،
و در ازای اون پول پرداخت میشه.
از جمله:
نوع قرارداد در معدن مشمول ماده ۹۹؟
حفاری و انفجار بله
حملونقل سنگ معدن بله
تجهیز و راهاندازی ماشینآلات معدنی بله
ساخت جاده دسترسی یا سوله بله
مشاوره حقوقی یا زیستمحیطی مشمول ماده ۱۰۴ (نه ۹۹)
فروش ماشینآلات مشمول نیست، مگر نصب هم داشته باشه
۲. از نظر حسابداری و امور مالیاتی شرکتها
🔧 برای واحد مالی معدن یا پیمانکار:
کدینگ حسابداری خاص برای مالیات ماده ۹۹ در نظر بگیر (مثلاً حساب: “مالیات علیالحساب کسر شده”)
در هر پرداخت، حتماً 5٪ رو بهصورت سیستمی کسر کن.
گواهی کسر مالیات صادر کن و کپی اونرو به پیمانکار تحویل بده.
اگر این کار رو نکنی، حسابرسی مالیاتی ممکنه اون پرداخت رو “غیرقابل قبول مالیاتی” اعلام کنه و جریمهات کنه.
۳. از دید مشاور مالیاتی در پروژههای معدنی
اشتباهات رایجی که باید حواست باشه:
کسر نکردن مالیات ماده ۹۹ در قراردادهای مشارکتی
مثلاً اگر پیمانکار با درصدی از فروش کار میکنه، بازم باید ماده ۹۹ بررسی بشه.
فکر کردن که فقط پرداخت آخر شامل کسر مالیاته
خیر، هر پرداختی مشمول کسره. حتی پیشپرداخت یا علیالحسابها.
عدم ارائه رسید به پیمانکار
اگر رسید ندی، پیمانکار نمیتونه اون مبلغ رو در اظهارنامه خود استفاده کنه، و ممکنه دوتا مالیات پرداخت کنه.
یه مثال واقعی (مطابق تجربه مشاور مالیاتی):
یک شرکت معدنی قرارداد استخراج و باطلهبرداری با یک پیمانکار بسته. قرارداد ۲۰ میلیارد تومانیه، مدت ۱۲ ماه.
شرکت هر ماه ۱.۶ میلیارد به پیمانکار پرداخت میکنه.
در هر پرداخت باید:
مبلغ پرداختی = ۱.۶ میلیارد
مالیات علیالحساب ماده ۹۹ = ۵٪ × ۱.۶ = ۸۰ میلیون تومان
مبلغ پرداخت به پیمانکار = ۱.۵۲۰ میلیارد تومان
۸۰ میلیون تومان باید به حساب سازمان امور مالیاتی واریز بشه
رسید رسمی مالیاتی صادر و تحویل پیمانکار بشه
در پایان، یه خلاصهی طلایی:
نقش شما کار مهم طبق ماده ۹۹
کارفرما (معدندار) کسر و واریز ۵٪ مالیات، صدور گواهی
پیمانکار معدنی دریافت گواهی، ثبت در اظهارنامه سالانه
مشاور مالیاتی بررسی مشمول بودن قرارداد، رصد واریزیها، رفع مغایرت
اگر خواستی، میتونم یه چکلیست اجرایی ماده ۹۹ برای قراردادهای معدنی هم برات درست کنم یا یه قالب قرارداد با بندهای قانونی دقیقش.
دوست داری کدومو آماده کنم؟ 👇
مشاور مالیاتی معتبر معدن
مشاور مالیاتی معتبر معدن
خیلی خوب، بریم عمیقتر و حرفهایتر به ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم بپردازیم، اونهم با تمرکز خاص روی پروژههای معدنی و دیدگاه مشاوران مالیاتی متخصص در این حوزه. اینبار بریم سراغ جزئیاتی که واقعاً توی عمل به درد میخورن، نه فقط متن خشک قانون.
بخش اول: فلسفه و چرایی ماده ۹۹ – چرا اصلاً این ماده وضع شد؟
در پروژههای پیمانکاری، مخصوصاً در معدن، گردش مالی خیلی بالاست و دولت دنبال اینه که مطمئن بشه پیمانکارها فرار مالیاتی نمیکنن.
بنابراین ماده ۹۹ مثل یه «قفل اطمینان مالیاتی» طراحی شده:
از کارفرما (معدندار) میخواد خودش مالیات رو کسر و واریز کنه
یعنی به پیمانکار نمیگه «برو آخر سال مالیات بده»؛ از همون اول ۵٪ میگیره، پیشپیش!
بخش دوم: اهمیت ماده ۹۹ در پروژههای معدنی
پروژههای معدنی شامل قراردادهای متنوعی هستن:
حفاری و انفجار
استخراج و بارگیری
باطلهبرداری
حملونقل داخلی یا تا کارخانه
ساخت جاده دسترسی، سوله، محوطهسازی
نصب تجهیزات، سنگشکن، نوار نقاله و…
در همه این موارد، اگر پیمانکاری انجام میشه، ماده ۹۹ وارد بازی میشه.
فرق معدن با سایر پروژهها اینه که:
حجم قراردادها بزرگتره (میلیاردی)
تعداد پیمانکار زیادتره
تنوع قرارداد بالاست (خدمات، اجرا، تأمین، مشارکت)
سازمان مالیاتی با دقت بیشتری به پروژههای معدنی نگاه میکنه
بخش سوم: جزئیات اجرایی ماده ۹۹ برای یک شرکت معدنی
فرض:
شرکت معدنی A با پیمانکار B قرارداد باطلهبرداری به مبلغ ۳۰ میلیارد تومن میبنده. پرداختها ماهانه ۲.۵ میلیارد هست.
مراحل اجرای ماده ۹۹:
صدور صورتوضعیت توسط پیمانکار (مثلاً ۲.۵ میلیارد)
کسر ۵٪ توسط شرکت معدنی (کارفرما):
۵٪ × ۲.۵ میلیارد = ۱۲۵ میلیون تومان
پرداخت ۲.۳۷۵ میلیارد به پیمانکار
(۲.۵ – ۰.۱۲۵ میلیارد)
واریز ۱۲۵ میلیون به حساب سازمان امور مالیاتی
صدور گواهی مالیات علیالحساب ماده ۹۹ برای پیمانکار
ثبت در دفاتر و ارسال گزارش فصلی
بخش چهارم: بندهای قراردادی پیشنهادی توسط مشاور مالیاتی
توصیه میشه در قرارداد حتماً چنین بندی نوشته بشه:
«به موجب ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم، کارفرما مجاز است در هر پرداخت به پیمانکار، مبلغ پنج درصد (۵٪) از صورتحسابهای مربوطه را بهعنوان علیالحساب مالیات کسر و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نماید. ارائه گواهی واریز مالیات از سوی کارفرما الزامی است.»
بخش پنجم: مشکلات رایج و هشدارها
مشکل رایج نتیجه
کسر نکردن مالیات توسط کارفرما جریمه برای کارفرما و بدهی معوق
واریز دیرتر از ۳۰ روز جریمه دیرکرد (۲٪ ماهانه)
ندادن رسید به پیمانکار پیمانکار نمیتونه از اون مالیات در اظهارنامه استفاده کنه
اشتباه در محاسبه مغایرتهای مالیاتی، برگشت اسناد هزینهای در حسابرسی
بخش ششم: نقش مشاور مالیاتی متخصص معدن
مشاور مالیاتی خوب در حوزه معدن کمک میکنه به:
تفکیک قراردادها: کدوم ماده ۹۹ هست، کدوم ۱۰۴ یا ۱۰۷؟
طراحی رویههای مالی و کنترلی داخلی برای ماده ۹۹
تهیه و نگهداری مستندات مربوط به گواهیهای ماده ۹۹
آموزش تیم مالی و قراردادها برای رعایت دقیق این ماده
دفاع در برابر اعتراضهای احتمالی ممیز مالیاتی
جمعبندی حرفهای:
آیتم نکته کلیدی
چرا مهمه؟ تضمین پرداخت مالیات پروژههای سنگین معدنی
چه کسی مسئول کسره؟ کارفرما (شرکت معدنی)
میزان کسر چقدره؟ ۵٪ هر پرداخت
این مالیات قطعیست؟ نه، علیالحساب هست
چه زمانی باید پرداخت بشه؟ حداکثر ۳۰ روز بعد از پرداخت به پیمانکار
اگر ندی چی میشه؟ جریمه سنگین مالیاتی میاد سراغت
اگه دوست داری، میتونم موارد زیر رو هم برات آماده کنم:
فرم آماده گواهی کسر مالیات ماده ۹۹
فرمت قرارداد با بندهای کامل ماده ۹۹
چکلیست اجرایی برای تیم مالی شرکت معدنی
مقایسه کامل ماده ۹۹ با مواد ۱۰۴ و ۱۰۷
مشاور مالیاتی معتبر معدن
مشاور مالیاتی معتبر معدن
بسیار خوب، بریم به صورت کاملاً تخصصی، لایهبهلایه و کاربردی، ماده ۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم رو تشریح کنیم، بهخصوص برای فعالیتهای معدنی. فرض کن ما الان در جایگاه مشاور مالیاتی یک معدن بزرگ هستیم و قراره هم کارفرما (معدندار) رو راهنمایی کنیم، هم پیمانکارها رو، و در عین حال مراقب باشیم شرکت دچار مشکلات مالیاتی نشه.
۱. تحلیل ساختاری ماده ۹۹ – خط بهخط از نظر مشاور مالیاتی معتبر معدن
متن ماده:
در مورد پیمانکاریها و هر نوع کار که در مقابل دریافت وجه انجام میشود، کارفرما مکلف است معادل ۵٪ از هر پرداخت را بهعنوان مالیات علیالحساب کسر و ظرف ۳۰ روز از تاریخ پرداخت، به حساب تعیینشده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور واریز نماید و رسید آن را به پیمانکار تسلیم کند.
کلمات کلیدی و معانیاش:
«پیمانکاریها» = هر نوع قرارداد انجام کار (ساخت، حفاری، حمل، نصب و…)
«در مقابل وجه» = وقتی کار انجام میشه و پول دریافت میشه، مشمول میشه.
«۵٪ از هر پرداخت» = نه فقط پایان کار؛ هر پرداخت مرحلهای، پیشپرداخت، علیالحساب، شامل کسر مالیاته.
«علیالحساب» = مالیات نهایی نیست، اما پیشپرداخت مالیات محسوب میشه.
«۳۰ روز» = مهلت قانونی برای واریز این مالیاته، بعدش جریمه داره.
«رسید» = سندی که کارفرما باید بده به پیمانکار، برای استفاده در اظهارنامه مالیاتی.
۲. تحلیل فنی: چگونه ماده ۹۹ در معادن اجرا میشود؟
در معادن، قراردادهایی مثل زیر داریم که همشون مشمول ماده ۹۹ هستن:
نوع قرارداد مشمول ماده ۹۹؟ توضیح
استخراج (حفاری و بارگیری) بله پیمانکاری انجام کار در مقابل پول
باطلهبرداری بله معمولاً قراردادی سنگین و مرحلهای هست
حمل سنگ معدن بله پیمانکار با ماشینآلات خودش کار میکنه
نصب تجهیزات بله قرارداد نصب، مونتاژ و تست هم مشمول میشه
تأمین مصالح نه اگر صرفاً خرید و فروش باشه، مشمول نیست
مشاوره زیستمحیطی نه مشمول ماده ۱۰۴ هست، نه ۹۹
۳. سناریو واقعی: اجرای ماده ۹۹ در یک پروژه معدنی
فرض کن شرکت معدنی “نوآوران کوهستان” با پیمانکار “زمینتراش شرق” قرارداد ۲۰ میلیارد تومانی برای باطلهبرداری بسته.
پرداخت به صورت ماهانه و هر مرحله ۲ میلیارد تومان هست.
در هر پرداخت:
مورد مبلغ
مبلغ صورتوضعیت ۲ میلیارد تومان
مالیات ماده ۹۹ (۵٪) ۱۰۰ میلیون تومان
مبلغ پرداختشده به پیمانکار ۱.۹ میلیارد تومان
مهلت واریز مالیات حداکثر ۳۰ روز
گواهی مالیاتی صادرشده برای پیمانکار ضروری
۴. تأثیر ماده ۹۹ در حسابداری و دفاتر مالیاتی شرکتها
در دفاتر شرکت معدنی (کارفرما):
حساب بدهکار بستانکار
هزینه پیمانکاری ۲ میلیارد
بانک ۱.۹ میلیارد
مالیات علیالحساب ۱۰۰ میلیون
در دفاتر پیمانکار:
این ۱۰۰ میلیون تومن مالیات علیالحساب، باید در پایان سال در اظهارنامه مالیاتی به عنوان پرداختشده لحاظ بشه.
اگه گواهی نداشته باشه، سازمان مالیاتی ممکنه اون مبلغ رو قبول نکنه.
۵. مشکلات رایج در اجرا (بر اساس تجربه مشاوران مالیاتی معدن )
مشکل پیامد
کسر نکردن مالیات توسط کارفرما جریمه برای کارفرما
ندادن گواهی به پیمانکار اختلال در اظهارنامه پیمانکار
اشتباه در نوع قرارداد (فکر کنن فروشه نه اجرا) مشمول مالیات اشتباه بشه (۱۰۴ بهجای ۹۹)
کسر مالیات فقط در پایان کار تخلف، چون “هر پرداخت” باید لحاظ بشه
گم شدن اسناد ماده ۹۹ در زمان حسابرسی برگشت هزینه در حسابرسی، افزایش مالیات
۶. تفاوت ماده ۹۹ با مواد ۱۰۴ و ۱۰۷:
۷. راهکارهای پیشنهادی برای شرکتهای معدنی
برای شرکت معدنی (کارفرما):
استفاده از سیستم اتوماتیک کسر مالیات
طراحی چکلیست ماده ۹۹ برای پرداختها
امضای قرارداد با بند مخصوص ماده ۹۹
صدور و بایگانی گواهیهای پرداخت ماده ۹۹
آموزش تیم مالی و حسابداری
برای پیمانکار:
دریافت گواهیهای رسمی از کارفرما
ثبت صحیح در دفاتر و اسناد مالی
استفاده از گواهیها در اظهارنامه
در صورت عدم دریافت گواهی → پیگیری حقوقی
نتیجهگیری نهایی:
ماده ۹۹، یکی از مهمترین ابزارهای قانون مالیات برای کنترل فرار مالیاتی در پروژههای اجرایی (خصوصاً در صنایع بزرگ مثل معدن) هست. اجرای درست این ماده باعث میشه:
مالیات بهموقع و قانونی پرداخت بشه
شرکت دچار بدهی و جریمه مالیاتی نشه
اختلاف مالیاتی بین پیمانکار و کارفرما بهوجود نیاد
حسابرسیها با اطمینان کامل رد بشن
اگه موافق باشی، مرحله بعد میتونم برات موارد زیر رو تهیه کنم:
فرم گواهی رسمی ماده ۹۹
نمونه قرارداد معدنی با بند دقیق ماده ۹۹
چکلیست کامل برای اجرای صحیح ماده ۹۹ در شرکت معدنی
فایل آموزش مختصر برای کارکنان مالی شرکت