اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی؛ زمان و شیوۀ وصول مالیات (مطالعۀ موردی دو کشور ایران و انگلستان) . ولی رستمی1 استادیار گروه حقوق عمومی و عضو هیئت علمی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران . احمد کتابی رودی2 دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه علامۀ طباطبایی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه 92/7/1- تاریخ پذیرش:92/4/19تاریخ دریافت: چکیده به طــور کلی مالیات از مظاهر حاکمیت دولت به شــمار مــی رود و به عنوان مهم ترین منبع درآمدهای عمومی نقشــی برجســته در تأمین هزینه های عمومی ایفا می کند؛ به نحوی که می توان گفت فعالیت های دولت و اســتمرار و تداوم آن به وصول مالیات بســتگی دارد. به این دلیل مالیات در نزد دولت ها از اهمیت و جایگاه بســزایی برخوردار اســت. در این راستا در حقوق مالیاتی بیشتر کشــورها از جمله ایران و انگلستان برای تأمین و تضمین مالیات، اختیارات و اقتدارات گسترده و منحصربه فردی به دستگاه مالیاتی داده می شود تا با توسل به آن ها بتواند مالیات را در سریع ترین زمان و به مناسب ترین شیوه وصول نماید. این حقوق و ً اختیارات دستگاه مالیاتی که از حاکمیت دولت نشئت می گیرد، در حقوق عمومی اصطلاحا «امتیازات قدرت عمومی» نامیده می شــود و در حقوق مالی و مالیاتی به آن «اعمال قدرت مالیاتی» نیز می گویند. در این پژوهش اقتدارات و اختیارات دســتگاه مالیاتی در دو کشــور ایران و انگلستان از منظـر زمان و شیوۀ وصـول مالیات بررسی و تحلیل می شوند. واژه های کلیدی: اختیارات و اقتدارات، حقوق مالیاتی، دستگاه مالیاتی، مالیات، وصول مالیات. مقدمه توجه به پیوند میان سیاست مالیاتی و دستگاه وصول مالیات در اصلاح نظام مالیاتی کشور از هر حیث موضوعی مهم و قابل تأمل به شــمار می آید. بنابراین برقراری و اجرای صحیح مالیات و بهره برداری مطلوب از آن نیازمند شــناخت دقیق دســتگاه مالیاتی از اختیارات و وظایف خود در زمینۀ وصول مالیات اســت. در همین راســتا استفادۀ بهینه، مطلوب و منصفانه از قــدرت عمومی مالیاتی برای ایجاد اطمینان در میان مؤدیان و به وجود آوردن ضمانت اجرایی مناسب، ضروری می نماید. به ســازمان امور مالیاتی و در انگلستان به سازمان درآمدها ًاین اختیارات در ایران غالبا داده شده )Her Majestic’s Revenue & Customs )HMRC(( و گمرکات ســلطنتی اســت تا با توســل به آن ها به اعمال نظارت، ضمانت اجرا و تضمین هایی خاص در جهت
اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
201392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره وصول مالیات بپردازند. در این پژوهش اقتدار این دو نهاد که از آن ها به دستگاه مالیاتی تعبیر می شــود، مورد بررســی و تطبیق قرار خواهد گرفت. دلیــل انتخاب نظام مالیاتی انگلســتان برای بررســی و تطبیق با نظام مالیاتی کشورمان نیز روشن است. کسانی که با تاریخ انگلســتان آشنایی داشته باشــند، به خوبی می دانند که موضوع وضع مالیات ها مهم ترین نقش را در تحول سیاســی و اجتماعی این کشــور داشته است. قسمت عمدۀ تاریخ این کشــور به مبارزه میان پادشــاه و مجلس آن کشــور برای تصویب مالیات ها و های مردمی بود که نظارت در مخارج عمومی مربوط می شــود. در نتیجــه همین مبارز ه بــرای اولین بــار یکی از مهم ترین اصول حقوق اساســی ملت ها که اصــل قانونی بودن ) و روزبه روز بر 27، ص1344 مالیات هاســت، در کشور انگلســتان تثبیت شــد (پیرنیا، توسعۀ امر مالیات در این کشور افزوده گشت و الگوبرداری از این نظام به مرور گسترش کشــور جهان برگرفته از نظام 60 یافت؛ به طوری که می توان گفت حقوق مالیاتی حدود .)Thuronyi, 1998, p. xxiv( حقوق مالیاتی انگلستان است سؤالی که در این پژوهش در صدد پاسخ گویی به آن خواهیم بود، این است که سازمان مالیاتي در جمهوري اسلامي ایران و سازمان درآمد و گمرکات سلطنتی انگلستان در ارتباط با زمــان و نحوۀ وصول مالیات از چه اختیارها و اقتداری بهره خواهند برد و محدودۀ اعمال این اقتدارها نیز تا چه حدی خواهد بود؟ همچنین فرضیه ای که در این پژوهش درابتدا قابل تصور است، این است که دستگاه مالیاتی می بایست مالیات را در کوتاه ترین زمان و به فوریت دریافت دارد و وصول مالیات نیز باید به ساده ترین شیوه و به صورت نقدی انجام پذیرد. از لحاظ پیشــینۀ پژوهش نیز در این زمینه ولی رســتمي در مقالۀ خویش با عنوان اقتدارات و اختیارات دستگاه مالیاتي در حقوق مالیاتي ایران و محمد صادق مجیبی فر در کتابی با عنوان حقوق و تکالیف متقابل مؤدیان و دســتگاههای مالیاتی ایران، به طور کلی به اختیارات دســتگاه مالیاتی و تکالیف مؤدیان در ایران توجه نموده اند. اما آنچه بیش از همه کمبود آن در پژوهش های انجام گرفته در کشورمان ملموس و مشهود است، وجود هرگونــه پژوهش تطبیقی در زمینۀ مورد بحث می باشــد؛ چنان کــه نگارندگان با وجود تلاش زیاد در جستجوی یافتن چنین منبعی به نتیجۀ مطلوب دست نیافته اند.اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتیبه همین دلیل رجوع به منابع رســمی از جمله قوانین و مقررات انگلســتان و دسترسی به پایگاه اینترنتی ســازمان درآمد و گمرکات سلطنتی این کشور و گاهی حتی برقراری مکاتبات الکترونیکی با آن ها ضروری می نمود. امید اســت این پژوهش راه را برای مطالعات بعدی در این زمینه هموارتر ســازد و شاهد بررســی های تطبیقی بیشتری در مباحث مختلف مالیاتی باشــیم تا به این وســیله نقاط قوت و ضعف نظام مالیاتی کشــورمان کشــف و اقدامات مؤثری برای بهبود کاستی ها برداشته شود. ســازماندهی پژوهش نیز از این قرار است که طی دو بخش، اقتدار دستگاه مالیاتی ایران و انگلستان دربارۀ زمان وصول (شامل وصول فوری، تقسیط مبلغ مالیات، پرداخت علی الحساب و پیش پرداخت مالیاتی) و شیوۀ وصول (شامل غیرقابل تهاتر شدن بدهی مالیاتی، الزام به وصول نقدی مالیات و الزام مؤدی در رساندن مبلغ مالیات به حساب خزانه) مورد توجه قرار گرفته است.
21 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … . اقتدار دستگاه مالیاتی دربارۀ زمان وصول مالیات1 از آنجا که مالیات به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت محسوب می شود، دریافت سریع و به موقع آن می تواند به دولت کمک کند تا به نحو بهتری به انجام خدمات عمومی بپردازد. اما گاهی امکان پرداخت سریع و یکبارۀ مالیات امکان پذیر نمی باشد، بنابراین دستگاه مالیاتی شرایطی را فراهم می نماید تا از مشکلات و خطرات احتمالی ). بااین همه، نبود فرهنگ مالیاتی مطلوب 84، ص1391جلوگیری گردد (کتابی رودی، و تمایل نداشتن دستگاه مالیاتی در به روز کردن روش ها و ساختار های مالیاتی، به مراتب اهمیتی فراتر از تمکین نکردن مؤدیان در پرداخت سریع مالیات دارد و باید به آن توجه )Davis and others, 2000, p.18( ویژه نمود. اقتدار دستگاه مالیاتی در این زمینه را می توان در موارد زیر برشمرد: وصول فوری مالیات قطعی؛ تقسیط مبلغ مالیات؛ پرداخت علی الحساب؛ پیش پرداخت مالیاتی. . وصول فوری مالیات قطعی1.1 مالیات به دو شیوه وصول می گردد: ًاصولا مقارن ْ-وصول فوری. در این گونه موارد، تحقق مال مشمول مالیات و پرداخت مالیات ) و بیشــتر در مورد مالیات های غیرمســتقیم 58، ص1387با یکدیگرند (پروتابا و کوتره، مصداق پیدا می کند که در آن ها اصل بر فوری بودن مالیات است. -وصول مؤجل. در این شــیوه، از زمان کســب درآمد یا دارایی یعنی شمول مالیات تا زمان پرداخت مالیات، مدتی به طول می انجامد و بیشــتر به مالیات های مســتقیم مربوط اســت؛ چراکه این نوع مالیات ها می بایست در زمان های مشخص که قانون تعیین می کند، ق.م.م) و در مورد 100 در مورد مشاغل، این موعد آخر تیر ماه(ماده ً پرداخت گردند. مثلا ق.م.م).110 اشخاص حقوقی حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی آن هاست (مادۀ اما باید توجه داشــت وقتی که به طور کلی گفته می شــود اصل بر فوری بودن مالیات اســت؛ به این معناست که حتی در این مالیات های مؤجل نیز پس از اینکه مالیات قطعی و یکجا پرداخت گردد و مؤجل بودن مالیات تنها در زمان تشخیص ً شــد، می بایســت فورا مالیات مطرح اســت و نه مرحله وصول که در آن مالیات فوری خواهد بود (کتابی رودی، دربارۀ مرحلۀ وصول اســت، اصل فوریت ً). بنابراین از آنجا که بحث ما صرفا85، ص1391 وصول مالیات را در دو کشور ایران و انگلستان مورد کنکاش قرار می دهیم. . ایران1.1.1 در حقــوق مالیاتی ایران، هرچند در قوانین و مقــررات به صراحت از الزام مؤدی به پرداخت فوری مالیات ســخن نرفته است، اما متعاقب اصل کلی و غیرقابل انکار فوری بودن وصول و همچنین تعیین مواعید پرداخت و تعریف مجازات های مختلف در صورت تخطی از پرداخت نکردن در مهلت های مقرر می توان این گونه برداشــت کرد که وصول فوری مالیات در حقوق مالیاتی ایران اصل است و تخطی از آن مستوجب جریمه و مجازات خواهد بود.اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
221392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره . انگلستان2.1.1 در انگلستان نیز اصل فوری بودن وصول مالیات به طور جدی مطرح است و در همین راستا مؤدی می بایست به محض اینکه مالیات متعلقه تشخیص و تعیین شد، در مهلت مقرر نسبت به پرداخت آن اقدام نماید؛ چراکه دستگاه مالیاتی انگلستان مسئول است که تضمین نماید هرچه سریع تر )اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتیUK’s Public Services( پول پیش بینی شده وصول و صرف بخش خدمات عمومی انگلستان ژانویه پس از هر 31 گردد. بنابراین از مؤدیان انتظار می رود که مالیاتشان را کامل و در موعد مقرر ( )Manual: What could happen if you don’t pay HMRC(.سال مالی) پرداخت نمایند خاتمه می یابد، مهلت پرداخت 2011 آوریل 5م که 2010-2011به عنوان مثال برای سال مالی می باشد و این مهلت برای اظهارنامه های کاغذی یا الکترونیکی تفاوتی 2012 ژانویه 31مالیات به همین دلیل اســت که در انگلســتان .)Manual: Take care to avoid a penalty( ندارد متخلفان از پرداخت فوری و به موقع مالیات را مستوجب جرائم و مجازات های سنگین و متنوعی بااین حال گاهی اوقات مواردی پیش می آید که مانع از .)Devos, 2004, pp.32-91( می دانند وصول فوری و به موقع مالیات از سوی دستگاه مالیاتی می گردد، این موارد در حقوق انگلستان با شناخته می شوند. عذر موجه بیشتر ناظر به یک )Reasonable Excuse( عنوان «عذر موجه» واقعۀ غیرمنتظره و غیرمعمولی است که باعث می شود مؤدی فرصت پرداخت را از دست بدهد. روز از ایجاد واقعه نگذشته باشد.14 دستگاه مالیاتی عذر موجه را در صورتی می پذیرد که بیش از برخی از این عذر های موجه که دســتگاه مالیاتی آن را قابل اســتماع می داند، از قرار زیر می باشند: – مرگ هر یک از بستگان درجه یک قبل از مهلت پرداخت. – تأخیر پستی غیرمنتظره یا غیرقابل پیش بینی. -از دســت دادن اسناد مهم از طریق سرقت، آتش سوزی یا سیل؛ درصورتی که به موقع قابل دستیابی نباشد. – دریافت با تأخیر شــمارۀ فعال ســازی، شناســه کاربری یا رمز ورود برای پرداخت الکترونیکی؛ درصورتی که در مهلت مقرر درخواست شده باشد. درضمن دســتگاه مالیاتی برخی از عذرها را غیرموجه دانســته، آنها را قابل اســتناد نمی داند؛ از جمله آنها موارد زیر می باشد: – نداشتن پول کافی برای پرداخت مالیات. – واگذار کردن پرداخت به شخصی دیگر؛ در صورتی که تأخیر متوجۀ دیگری باشد. – نداشــتن شــمارۀ فعال ســازی، شناســه کاربری یا رمز ورود در مهلت مناسب؛ Manual: Appeals(. در صورتی کــه درخواســت مربوطه با تأخیر ارائه شــده باشــد )against HM Revenue & Customs tax decisions بنابرایــن در مواردی که مؤدی احســاس کند تأخیر در پرداخــت نتیجه یک واقعۀ غیرقابل اجتناب بوده اســت، می تواند هرچه ســریع تر عذرش را به اطلاع دستگاه مالیاتی برســاند و نباید منتظر بماند تا دســتگاه مالیاتی او را جریمه کند. در این حالت دســتگاه
23 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … مالیاتی دلایل مربوط را به دقت بررســی نموده، عذر را موجه یا غیرموجه تشخیص خواهد داد. مؤدی می تواند این عذر موجه را در فرم های مخصوصی که از ســوی دستگاه مالیاتی به این منظور تهیه شــده اســت و یا به صورت نامه ارائه نماید. در صورت اخیر مؤدی باید توجه کند که نام، شــماره رهگیری ده رقمی (که بر روی اظهار نامه نمایش داده می شود)، .)Ibid( دلایل عذر موجه و تاریخ پرداخت با تأخیر را ذکر نمایاختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتید می توان گفت که به دلیل همین فوری بودن وصول اســت که دســتگاه مالیاتی انگلســتان همــواره تلاش کرده تا با به روز کردن شــیوه های پرداخت، بر ســرعت 2011دسامبر 16وصول مالیات بیافزاید. در جدیدترین اقدام، ســازمان مالیاتی از نظامی را طرح ریزی کرده اســت که بر اساس آن قادر خواهد بود اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتیمالیات متعلقه را هم زمــان یا با یک روز تأخیر وصول نماید. این روش، «خدمت پرداخت ســریع تر» نــام دارد که از طریق اینترنــت یا تلفن بانک )Fast Payment Service)FPS(( .)Manual: Faster Payment Service( انجام می گیرد در اقدامی دیگر برای تحقق فوری وصول مالیات در انگلســتان، ممکن اســت بدهی مؤدیانی که بدحساب بوده یا قادر به پرداخت مالیات متعلقه به طور فوری نباشند، به برخی نهادهای خصوصی که وظیفۀ وصول بدهی هارا برعهده دارند، ســپرده شود. این کار باعث می شود که دستگاه مالیاتی سریع تر مالیات را وصول نموده، به نهادهای مربوط به خدمات .1عمومی ارائه دهد . تقسیط مبلغ مالیات2.1 هرچند در آغاز کار تقســیط مالیات به دلیل اینکه نوعی دیرپرداخت مالیات است، به نظر دستگاه ً نمی رسد که امتیازی برای دســتگاه مالیاتی محسوب گردد، اما از آنجا که عموما مالیاتــی بر طبق قوانین از نوعی صلاحیت اختیاری در تقســیط مالیــات برخوردار بوده و جز در موارد محدود ملزم به تقســیط مالیات نشــده اســت، بنابراین می توان آن را به عنوان امتیازی دوسویه دانست که دستگاه مالیاتی با اعمال این امتیاز به مؤدی نیز امتیاز .)89، ص1391 دیرپرداخت مالیات را اعطا می کند (کتابی رودی، تفاوتی که تقسیط مالیات با علی الحساب و پیش پرداخت مالیاتی دارد، در این است کــه همان طورکه در آینده خواهیم دید، دو مورد اخیر مربوط به پیش از قطعیت مالیات می باشــد؛ درحالی که تقسیط مالیات مربوط به پس از قطعیت مالیات است.
م دستگاه مالیاتی نهادهای خصوصی زیر را برای وصول بدهی های 2011-2012 در سال مالیاتی .1 مؤدیان به رسمیت شناخته است: Advantis Credit Ltd, Apex Credit Management Ltd, Bluestone Credit Management Ltd )formerly named Close Credit Management Ltd(, Commercial Collection Services Ltd, Commercial Credit Services Group, Credit Solutions Ltd, Direct Legal and Collections, Fairfax Solicitors Ltd, Fredrickson International Ltd, iQor Recovery Services Ltd, Rossendales Ltd )Reference: Manual: What could happen if you don’t pay HMRC, pub)lished in: http://www.hmrc.gov.uk/payinghmrc/problems/dontpay/debts.htmاختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
241392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره . ایران1.2.1 از مواردی که قانون گذار ایران به استفاده از روش تقسیط مالیات جواز داده است، می توان موارد زیر را برشمرد: خود به سازمان امور مالیاتی کشور اجازه 40- در مورد مالیات بر ارث که ق.م.م در مادۀ داده اســت درصورتی که مشمولان مالیات بر ارث قادر به پرداخت تمام یا قسمتی از مالیات خود نباشــند،اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی این ســازمان بتواند با اخذ تضمین معتبر، مالیات وراث را تا مدت سه سال از تاریخ قطعی شدن آن، تقسیط نماید. خــود نیز به طور کلی مؤدیانی را که قادر به 167 – قانون مالیات های مســتقیم در مادۀ پرداخت مالیات خود به صورت یکجا نباشند، مجاز به استفاده از این روش دانسته و به وزارت امور اقتصادی و دارایی یا ســازمان امور مالیاتی کشــور اجازه داده است نسبت به این گونه مؤدیان از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی، بدهی مربوط را حداکثر به مدت سه سال تقسیط نماید. قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت 33لازم به ذکر است که حکم این ماده با توجه به مادۀ به مالیات های غیرمستقیم نیز نافذ خواهد بود. – این روش همچنین در مورد حوادث و ســوانحی که بــه صورت غیرمترقبه به مؤدی خود آورده 165 یا مؤدیان خاصی خســارتی وارد نماید امکان دارد؛ چنان که ق.م.م در مادۀ است: در صورتی که خســارت وارده از طریق وزارتخانه ها یا مؤسسات دولتی یا شهرداری ها یا ســازمان های بیمه و یا مؤسسات عام المنفعه جبران نگردد، وزارت امور اقتصادی و دارایی می تواند معادل خســارت وارده از درآمد مشمول مالیات در آن سال و سنوات بعد را کسر و % اموال آنان در اثر حوادث مذکور از بین رفته 50نسبت به آن دسته از مؤدیان که بیش از اســت و قادر به پرداخت بدهی های مالیاتی خود نیســتند با تصویب هیئت وزیران، تمام یا قسمتی از بدهی مالیاتی آن ها را بخشوده یا در طولانی مدت تقسیط نماید. نکتۀ قابل توجه این است که در موارد ابتدایی، حداکثر تقسیط سه سال در نظر گرفته شده اســت؛ درحالی که در مورد اخیر تقسیط به صورت طولانی مدت و بدون سقف خاصی تعیین شده و اختیار پیشنهاد و بخشش یا تقسیط، در نهایت با تصویب هیئت وزیران خواهد بود که این امر به دلیل حساسیت و حاد بودن شرایط خسارت دیدگان قابل توجیه است. هرچند تقسیط مالیات از اختیارات دستگاه مالیاتی می باشد، اما قانون گذار ایران برای حمایت از تولید و رونق اقتصادی کشور سازمان امور مالیاتی را در موردی خاص مکلف به تقســیط مالیات نموده، و آن مربوط به مالیات بر ارث با تقاضای وارث و آن هم در صورتی اســت که کارخانه یا کارگاه تولیدی یا واحدهای کشــاورزی جزء ماترک متوفا باشد و یا ارزش اموال متوفا تکافوی مالیات بر ارث متعلق به ماترک را نکند. . انگلستان2.2.1 مالیات به عنوان راهکاری برای )Instalment(در حقوق مالیاتی انگلســتان نیز از تقسیط پرداخت آســان تر برخی از مالیات ها استفاده می شــود. برای مثال هرگونه مالیات بر ارث
25 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … ماه بعد از تاریخ مرگ متوفــا پرداخت گردد، اما این نوع مالیات در موارد 6 می بایســت تا خاصی می تواند به صورت اقســاط پرداخت شــود و آن در مواردی است که فرصت فروش ترکه برای دســتیابی به مبلغ آن فراهم باشــد. این موارد شامل زمین و ساختمان، برخی خانه ْ از ســهام و اوراق بهادار و اموال و زمین های کشــاورزی اســت.اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی چنانچه ترکه میت درصد مالیات متعلقه را پرداخت نمایند. ورثه 10 باشــد، ورثه می توانند هر ســال معادل موظف انداولین قســط را زمانی پرداخت کنند که قرار بوده است در صورت پرداخت یکجا، کل مالیات را در آن زمان بپردازند و نیز مؤدی می تواند هرگاه که بخواهد با پرداخت یکبارۀ Manual: Paying Inheritance Tax in yearly( مالیات، به تقســیط آن خاتمه دهد )instalments در این کشــور در برخی موارد دیگر مانند املاک، به خصــوص خانه، مؤدی می تواند ســال به صورت اقساط پرداخت نماید. در مورد مالیات بر 10مالیات مربوط را تا بیش از شــرکت ها نیز به شرکت های بزرگ اجازه داده شده است تا مالیات سالانه خود را در چهار قســط مســاوی پرداخت نمایند؛ به نحوی که اولین پرداخت شش ماه پس از سال مالیاتی انجام گیرد. این در حالی اســت که شــرکت های متوسط و کوچک تر مالیاتشان را یکجا و .)Adam, 2004, p.19( ظرف نه ماه پس از سال مالیاتی پرداخت خواهند نمود . پرداخت علی الحساب مالیات 3.1 از دیگر روش های وصول مالیات پیش از قطعی شدن آن، می توان به علی الحساب مالیاتی اشاره کرد که در این قسمت به ضوابط حاکم بر این نوع شیوه پرداخت در دو کشور ایران و انگلستان خواهیم پرداخت. . ایران1.3.1 ق.م.م، ضوابط پرداخت علی الحساب را این گونه بیان می دارد: 163 قانون گذار ایران در مادۀ «سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است که مشمولان مالیات را در مواردی که مالیات آنان مکلف نماید در طول سال ً یا بعضاً در موقع تحصیل درآمد کســر و پرداخت نمی شود، کلا مالیات متعلق به همان ســال را به نسبتی از آخرین مالیات قطعی شدۀ سنوات قبل یا به نسبتی از حجم فعالیت به طور علی الحساب پرداخت نمایند و در صورت تخلف علی الحساب مذکور طبق مقررات این قانون وصول خواهد شد». در موارد جزئی تر دیگری نیز قانون گذار بر توسل به این روش تأکید می کند؛ از جمله ق.م.م، مشــمولان مالیات بر ارث را مکلف می کند مالیات متعلق را بر اســاس 28در مادۀ اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، به رسم علی الحساب پرداخت و ق.م.م) و اشخاص حقوقی و 103رســید دریافت دارند. همچنین وکلای دادگستری (مادۀ ق.م.م) را ملزم به این امر نموده است. 104صاحبان مشاغل (مادۀ در ایــن زمینه قــدرت عمومی مالیاتی به منظور ترغیب و تشــویق مؤدیان، پرداخت علی الحســاب را قبل از سررسید، مشمول تشــویق و جایزه قرار داده و پرداخت آن بعد ازاختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
261392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره ). این موضوع 165-189، صص1387سررسید را موجب جریمه دانســته است (رستمی، ق.م.م اشــاره شده اســت که طی آن علی الحســاب پرداختی بابت مالیات 190در مادۀ عملکرد هر ســال مالی قبل از سررســید مقرر در این قانون برای پرداخت مالیات عملکرد موجــب تعلق جایزه ای معادل یک درصد مبلغ پرداختی به ازای هر ماه تا سررســید مقرر خواهد بود که از مالیات متعلق همان عملکرد کســر خواهد شــد. پرداخت مالیات پس از % مالیات به ازای هر ماه خواهد بود. مبدأ 2/5 آن موعد نیز موجب تعلق جریمه ای معادل احتســاب جریمه در مورد مؤدیانی که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند نسبت به مبلغ مندرج در اظهارنامه از تاریخ انقضای مهلت تســلیم آن و نســبت به مابه الاختلاف از مکلف ًتاریخ مطالبه و در مورد مؤدیانی که از تسلیم اظهارنامه خودداری نموده و یا اصولا به تسلیم اظهارنامه نیستند،اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی تاریخ انقضـــای مهلت تسلیم اظهارنامه یا سررسیـد پرداخت مالیات، حسب مورد می باشد. در مورد علی الحســاب مالیاتی در قوانین کشــورمان به آن ًاز موارد دیگری که اخیرا قانون برنامۀ پنجم توسعه است که طی آن «کلیه شرکتهای 224اشــاره شده، بند ج مادۀ که در بودجۀ کل 2) قانون مدیریت خدمات کشــوری5دولتــی و بانکهــای موضوع مادۀ ( کشور برای آنها سود ویژه پیش بینی شــده است، مکلف اند در هر ماه معادل یک دوازدهم مالیات پیش بینی شده ســال مورد نظر خود را بابت مالیات عملکرد همان سال به صورت علی الحساب به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند تا به حساب درآمد عمومی کشور نزد خزانه داری کل منظور شود». . انگلستان2.3.1 در حقوق مالیاتی انگلســتان نیز به مؤدی اجازه داده شــده اســت که مبلغی را به عنوان هر وقت کــه بخواهد، حتی اگر هنوز از میزان )Payment on Account( علی الحســاب مطالبات نیز آگاه نباشد، پرداخت نماید. در این صورت منافعی نیز برای مؤدی دربر خواهد . یکی از مهم ترین این موارد )Manual: Paying tax during our enquiries( داشــت که دســتگاه مالیاتی اجازه آن را داده است، مالیات بر ارث است که چنانچه مؤدی بخواهد این گونه مالیات متعلقه را پرداخت نماید، آن مقدار اضافی را که در صورت عادی و همچنین در حالت تقسیط پرداخت می نماید، نخواهد پرداخت؛ بنابراین در نهایت مبلغ کمتری نسبت بــه حالت های پیش گفته از وی مطالبه خواهد شــد. برای مثال اگر مؤدی تخمین بزند که هزار پوند را بپردازد و 50 پوند اســت، او می بایســت 50000مالیات متعلقه بر املاک وی هزار پوند 45 ماه پس از مرگ شخص)، 6چنانچه با برآورد دستگاه مالیاتی در موعد مقرر ( هزار پوند به علاوه بهرۀ مربوطه پس از انحصار وراثت دریافت 5تشخیص داده شود، مؤدیاختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
ش : «دستگاه اجرائی: کلیه وزارتخانه ها، مؤسسات 1386 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 5مادۀ .2 دولتی، مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی، شرکتهای دولتی و کلیه دستگاه هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است از قبیل شرکت ملی نفت ایران ، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بانک مرکزی، بانکها و بیمه های دولتی، دستگاه اجرائی نامیده می شوند».
27 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … هزار پوند است، مؤدی 55خواهد نمود و در صورتی که معلوم شــود که مالیات متعلقه Manual: Paying Inheritance( هزار پوند دیگر نیز پرداخت نماید5 می بایســت .)Tax on account گفتنی اســت که جرائم مالیاتی شــامل پرداخت های مالی علی الحساب که با تأخیر پرداخت شده است، نمی شود و چنانچه مؤدی عذر موجهی داشته باشداختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی از میزان این جرائم قانون مدیریت مالیات ها 59کاسته یا حذف خواهد شد. در این باره در پاراگراف دوم بخش م آمده است که: «اضافه کردن مبلغی به مالیات در مورد هر نوع از انواع 1970مصوب سال مالیات های قابل پرداخت اســت که از طریق خود اظهاری پرداخت شده باشد(چه در نهایت توسط خود مؤدی یا دستگاه مالیاتی محاسبه شده باشد)و هیچ گونه پرداخت علی الحساب . البته در مورد پرداخت علی الحساب نیز 3و موازنۀ پرداختی در آن صورت نگرفته باشــد» روز از 28پرداخت نکردن جریمه، مطلق نیســت و چنانچه تأخیر در پرداخت به بیش از موعد مقرر برســد، مبلغ ناچیزی معادل پنج درصد مالیات پرداخت نشــده به مؤدی تعلق .4خواهد گرفت . پیش پرداخت مالیاتی 4.1 پیش پرداخت مالیاتی روشــی اســت که در آن قانون گذار به قــدرت عمومی مالیاتی این امــکان را می دهد تا پیش از قطعیت مقدار مالیات، مبلغ مالیات را از مؤدی دریافت نماید و این راهکاری در مقابل مؤجل بودن و طولانی شــدن روند رسیدگی، تشخیص و قطعیت مالیات های مستقیم محسوب می گردد. . ایران1.4.1 ق.م.م، ســازمان امــور مالیاتی کشــور می تواند قبض های 166در ایــران بــر طبق مادۀ پیش پرداخت مالیاتی را تهیه و برای اســتفاده مؤدیان عرضه نماید. قب ض های یاد شــده بــا نام و غیرقابل انتقال بوده، در موقع واریز مالیات مؤدی مبلغ پیش پرداخت به اضافه دو درصد آن به ازای هر سه ماه زودپرداخت از بدهی مالیاتی مربوط کسر خواهد شد. در ایــن مــاده از آن جهت که مؤدی با این روش بخشــی از مالیــات را زودتر از موعد می پردازد و از هجوم سنگین مالیات در موعد قانونی جلوگیری می کند، دو درصد به ازای هر به نفع وی نیز خواهد بود.ًسه ماه پرداخت زودتر، جایزه به او تعلق خواهد گرفت که قطعا . انگلستان2.4.1 در حقوق مالیاتی انگلســتان نیز ممکن است دســتگاه مالیاتی ضمن ارسال نامۀ مربوط به محاســبۀ مالیات مــؤدی، به وی اعلام نماید که می بایســت او مبلغــی را به عنوان در ســال جاری مالیاتی برای سال آتی مالیاتی )Advance Payment( پیش پرداخت بپردازد. اگــر چنین اتفاقی صورت پذیرد، این مقدار بر اســاس درآمدی خواهد بود که مؤدی در ســال گذشته کسب نموده است و دستگاه مالیاتی هم اصل را بر این می گذارد 3. Taxes Management Act 1970, section59 B. 4. Ibid, section59 C)2(.اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
281392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره که درآمد مؤدی در ســال آینده نیز به همان مقدار خواهد بود. جالب آن اســت که در ایــن حالت اگر درآمد مؤدی افزایش پیدا کند، مبلغ پیش پرداخت تغییری نکرده، مؤدی موظف به پرداخت اضافه برآن نیست. اما چنانچه از درآمد مؤدی نسبت به سال گذشته کاســته شــود، او می تواند با پر کردن فرم مخصوصی کاهش مبلغ مالیات را درخواست کنــد. البته در این حالت مؤدی باید به دســتگاه مالیاتی ایــن اطمینان را بدهد که در صــورت بازیافت مبلــغ درآمد، مالیات متعلقه را پرداخت نماید؛اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی وگرنه مشــمول جریمه Manual: Understanding and checking(.دیرکــرد پرداخت مالیات خواهــد شــد )your tax calculation در مورد بازپرداخت مالیات اضافه، انتقال به حساب بانکی مؤدی هم برای مؤدی و هم برای دستگاه مالیاتی بسیار امن تر و ساده تر می باشد. بنابراین مؤدی باید در پر کردن فرم ها در هنگام ثبت نام دقت کافی داشته باشد تا اشتباهی رخ ندهد. چنانچه مبلغ اضافی کمتر مؤدی محاسبه خواهد شد. حتی در ِ برای مالیات سال های بعد ً پوند باشــد، معمولا10از این صورت نیز اگر مؤدی درخواســت بازپرداخت مبلغ ناچیزی را بنماید، دستگاه مالیاتی آن مبلغ را به وی بازخواهد گرداند. در صورتی که مؤدی شماره حساب تعیین نکند، مبلغ بازپرداخت از طریق چک به آدرس منزل مؤدی فرســتاده خواهد شــد؛ هرچند این روش .)Manual: how to fill in your tax return( امنیت و سرعت کمتری خواهد داشت بنابراین تهیه و عرضۀ قبض هــای پیش پرداخت مالیاتی از اقتدارات عمومی مالیاتی در دو کشــور ایران و انگلستان محســوب می گردد؛ با این تفاوت که در ایران به اختیار اداره و مؤدی اســت، اما در انگلستان به اختیار اداره و اجبار مؤدی است. علی الحســاب و پیش پرداخت مالیاتی هرچند در هدف یکسان بوده و برای جلوگیری از کاهش تبعات طولانی مدت وصول مالیات وضع شده اند، ولی به نظر می رسد با توجه به مواد فوق جنبۀ اجبار و الزام قدرت عمومی در علی الحساب مالیاتی بیش از پیش پرداخت مالیاتی .)89، ص1391است (کتابی رودی، . اقتدار دستگاه مالیاتی دربارۀ شیوۀ وصول مالیات2 با گذشت زمان و همزاد با تحولات اجتماعی، نظام مالیات دچار تحول و نوآوری شد تا ادارۀ مالیات بتواند از روش هایی مناسب تر و مطلوب تر برای وصول مالیات استفاده کند. برخی از تضمین هایی که قدرت عمومی مالیاتی در راستای وصول مالیات از آنها بهره می برد، دربارۀ شــیوۀ پرداخت مالیات است که در این قسمت به سه نمونه از این تضمین های مربوط به شــیوۀ وصول مالیات که شامل غیرقابل تهاتر شــدن بدهی مالیاتی، مسئولیت مؤدی در رساندن مالیات به صندوق خزانه، و وصول نقدی مالیات می باشد، در حقوق مالیاتی ایران و انگلستان اشاره می گردد. . غیرقابل تهاتر شدن بدهی مالیاتی1.2 در حقوق مدنی، تهاتر به عنوان یکی از اســباب سقوط تعهدات مطرح می باشد که طی آن دو تعهد متقابل که طرفیـن آن ها یکی، و موضـوع تعهد وجه نقد یا اشیای مثلی و به مقداراختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
29 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … ). اما در حقوق مالیاتی 431، ص1385 مسـاوی باشد، ساقط می گردد (جعفری لنگرودی، و به طــور کلی در حقوق عمومی امکان تهاتر بدهــی مالیاتی وجود ندارد. در ذیل به بیان دلایل و مستندات این اصل در دو کشور ایران و انگلستان خواهیم پرداخت. . ایران1.1.2 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، وقتی دو نفر در مقابل 295 و 294براســاس مواد یکدیگر مدیون باشند، بین دیون آن ها با یکدیگر به طریقی که در مواد ذیل مقرر است، تهاتر حاصل می شود. افزون بر این، تهاتر قهری است و بدون اینکه طرفین در این موضوع قانون مدنی نیز تهاتر از اســباب 264 مادۀ 5 تراضــی نمایند حاصل می گــردد. در بند سقوط تعهدات معرفی شده است. با این همه، باید توجه داشــت که قانون مدنی حاکم بر روابط اشخاص خصوصی است برابر برخوردارند و تهاتر در مورد آن ها مجاز و قهری ًکه در آن اشــخاص از جایگاه تقریبا است؛ درحالی که در حقوق عمومی به خصوص در حقوق مالی، این قاعده قابل اعمال نیست و چنان که مؤدی از دولت یا قدرت عمومی طلبی داشته باشد، برای مثال دولت جنسی از مؤدی بخرد و مبلغی به مؤدی مدیون گردد، مؤدی نمی تواند طلب خود را با مالیاتی که به .)157، ص1390دولت بدهکار است تهاتر کرده، از پرداخت مالیات معاف گردد (رستمی، در حقوق عمومی به دلایل زیراســتناد به تهاتر ممنوع شده است: اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتیاول اینکــه دولت برای مخارج عمومی نیــاز به پول نقد دارد؛ درحالی که تهاتر باعث می شود پول نقد در اختیار دولت قرار نگیرد. دوم اینکــه قاعدۀ تهاتر با اصل کاملیت یا جامعیــت بودجه تناقض دارد. به موجب قانون اساســی جمهوری اســلامی ایران آمده اســت: «کلیه 53ایــن اصل که در اصل دریافت های دولت در حســاب های خزانه داری کل متمرکز می شــود و همه پرداخت ها در حــدود اعتبارات مصوب به موجب قانون انجام می گیرد». به نظر می رســد این دلیل، مهم ترین دلیل حقوقی منع تهاتر می باشد؛ زیرا مستند به اصل یاد شده در قانون اساسی است. سوم اینکه این قاعده با یکی از اصول مهم حقوق عمومی با عنوان اصل «منع اعمال قــدرت علیه قدرت عمومی» مغایرت دارداختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی؛ یعنی طلبکار دولت نمی تواند در مقابل بدهی مالیــات خود اعلام تهاتر کند، چراکه این عمل نوعــی اعمال قدرت علیه قدرت عمومی در اختیار دولت به عنوان ً محسوب می شود. این در حالی است که قدرت عمومی انحصارا حاکمیت برتر بوده، شایســته نیســت افراد علیه قدرت عمومی و برتر، قدرت نمایی کنند .)158، ص1390(رستمی، البته این دلایل به طور کامل توســل به تهاتر را در زمینۀ حقوق عمومی نفی نمی کند آیین نامۀ 31 و بنابر برخی اســناد می توان استثناهایی بر این موارد برشمرد؛ از جمله مادۀ اجرایی قانون انتشــار خزانه و اوراق قرضه که مؤسسات دولتی و وابسته به دولت را موظف نموده که اسناد خزانه و اوراق قرضه را بعد از سررسید در مقابل بدهی مالیاتی بپذیرد که .)139، ص1390بیانگر پذیرش استثنایی تهاتر در حقوق عمومی است (مجیبی فر،اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
301392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره قانون 90 به عنوان اســتثنایی دیگر بر منع تهاتــر در حقوق عمومی، می توان به مادۀ اصلاحی از قانون برنامۀ چهارم توســعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اســلامی چهارم قانون اساسی اشاره داشت که طی آن ایران و اجرای سیاســت های کلی اصل چهل و بیان می دارد: «چنانچه دولت به هر دلیل قیمت فروش کالاها یا خدمات بنگاه های مشمول واگــذاری و یا ســایر بنگاه های بخش غیردولتی را به قیمتی کمتــر از قیمت بازار تکلیف کند، دولت مکلف اســت مابه التفاوت قیمت تکلیفی و هزینۀ تمام شده را تعیین و از محل اعتبارات و منابع دولت در ســال اجرا، پرداخت کند و یا از بدهی این بنگاه ها به ســازمان .)158، ص1390امور مالیاتی کسر نماید» اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی(رستمی، همچنیــن این روش در مواردی به کار مــی رود که قوانین و مصوبات دولتی آن را مجاز /ت 222363 و 1386/11 /28 -33068/ت 1927976 شــناخته باشــد؛ مثل تصویب نامه هیئــت وزیــران که در آن وارد کنندگان کالاهای ســرمایه ای از 1387 /11/29 -41355 پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز معاف شــده اند و پرداختی آن ها به بانک های عامل از این بابت باید مسترد گردد (در صورت واریز مبالغ یادشده از طرف بانک عامل به حساب سازمان امور مالیاتی، به عنوان علی الحساب مالیاتی سال جاری یا سنوات آتی آنان منظور خواهد شد). . انگلستان2.1.2 دربارۀ اصل عدم تهاتر بدهی مالیاتی در حقوق مالیاتی انگلستان نیز به دلایل مشابه می توان 5)2گفت که این اصل در حقوق مالیاتی این کشور نیز ساری و جاری است. بر اساس بخش ( قانون خزانه و بخش های حسابرسی 2)3 و بخش(5م2000قانون محاســبات و منابع دولتی از سوی خزانه داری ســلطنتی دریافت می گردد و به ً ، تمامی حســاب ها مستقیما 6م1921 را که )Resource Account( همین دلیل دســتگاه مالیاتی می بایست یک حســاب منبع هر ساله توسط خزانه داری تعیین می گردد برای آن سال مالی معرفی نماید. بنابراین امکان هرگونه تهاتر در این کشــور از طرف سازمان درآمدها و گمرکات سلطنتی با مؤدیان وجود نخواهد داشت. را به حداکثر )Tax Gape( همچنیــن تهاتر مالیاتی امکان تحقق شــکاف مالیاتــی می رساند؛ چراکه با انجام این عمل، مقدار وجهی که در نهایت به عنوان مالیات به حساب خزانۀ دولت واریز می شود، کمتر از میزانی خواهد بود که انتظار می رود از طریق مالیات در )James and Alley, 2004, pp.27-42(.یک سال مالی وصول گردد . الزام به وصول نقدی مالیات2.2 وصول مالیات به دو شــکل نقدی و جنســی صورت می گیرد. در گذشته مالیات به ًاصولا دلیل کم بودن پول در دســت مردم بیشتر به صورت جنسی صورت می گرفت؛ درحالی که امروزه اصل بر وصول نقدی مالیات اســت و اخذ مالیات به صورت جنســی جنبۀ فرعی و 5. Government Resources and Accounts Act 2000, section5)2( 6. Exchequer and Audit Departments Act 1921, section2)3(
31 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … اســتثنایی دارد. افزون براین چون مالیات برای انجام مخارج مملکتی است، باید به صورت در )Veban( نقد پرداخت شود و هر روشی غیر از این، خاطرۀ بیگاری را زنده می کند. وبان .)57، ص1387قرن هجدهم این فرمول را عمومیت داد که در چند مورد اجرا شد (پروتابا، همچنین به دلیل دشــواری محاســبه و ارزیابی ریالی اجناس و اموال و نیز ســختی حمــل و نقل و نگهداری اجناس و اموال غیرنقدی، این روش رواج یافته اســت. افزون بر موارد یاد شــده، نیاز دولت های جدید به پول نقد برای هزینه در راستای مخارج عمومی بر مجموعه دلایل نقدی بودن مالیات می افزاید. . ایران1.2.2 همان طورکه در بالا بیان شــد، در حقوق مالیاتی ایران نیــز اصل بر وصول نقدی مالیات وصول جنسی مالیات را در ً ق.م.م استثنائا41 می باشد. بااین همه، قانون گذار ایران در مادۀ مورد مالیات بر ارث پذیرفته است و طبق مادۀ یاد شده مقرر می دارد: «سازمان امور مالیاتی کشــور می تواند درصورتی که جزء ماترک، وجوه نقد موجود نباشد به تقاضای کتبی وراث معــادل مالیات متعلق، مالی را اعم از منقول یا غیرمنقول از ماترک با توافق وراث انتخاب و به قیمتی که مبنای محاسبه مالیات بر ارث قرارگرفته است به جای مالیات قبول کند». این ماده نشــان می دهد که هرچند اصل بر نقدی بودن وصول مالیات اســت، اما دستگاه مالیات را به صورت نقدی یا جنسی وصول نماید.ْمالیاتی اختیار دارد در موارد خاص انگلستان2.2.2 و در )Lump sum( در حقوق مالیاتی انگلســتان نیز بیشــتر پرداخت ها به صورت نقدی قالب روش های پیشــرفته و الکترونیکی برای افزایش رفاه حال مؤدیان و همچنین کاهش Hansford and(. خطرات احتمالی و در نهایت ســرعت و دقت پرداخت صورت می گیرد )others, 2006, pp.80-96 )Direct Debit( رایج ترین روش پرداخت مالیات در انگلستان را روش تأدیه مستقیم بدهی می نامند و آن نوعی روش پرداخت مالیات است که در آن انتقال پول یا مبلغ مالیات از حساب بانکی شــخصی مؤدی به حساب دســتگاه مالیاتی منتقل می گردد. البته قبل از اینکه انتقال صورت پذیرد، مؤدی رضایت خود را نســبت به ایــن انتقال به بانک مزبور اعلام می نماید. به همین دلیل این نوع پرداخت را تأدیه از قبل اجازه داده شــده یا پرداخت از قبل اجازه )Pre-Authorized Debit )PAD( or Pre-Authorized Payment )PAP((داده شده نیز می نامند. . الزام مؤدی در رساندن مبلغ مالیات به حساب خزانه3.2 امروزه برخلاف گذشته که مأمور مالیات با مراجعه به مؤدی، مالیـــات را وصـول می کرد؛ مالیات را به حساب خزانه دولت بپردازد و رسید بانک را ً خود مـــؤدی می بایست شــخصا مبنی بر پرداخت پول به این حســاب به دستگاه مالیاتی ارائه دهد. این امر سبب می شود از هزینه های وصول مالیات کم شود و خطرات و مشکلات ناشی از پرداخت مالیات برعهدۀ .)133، ص1344مؤدی قرار گیرد (پیرنیا،اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
321392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره .ایران1.3.2 ق.م.م در این زمینه مقرر می دارد: «ســازمان امور مالیاتی کشور مکلف است به 164مادۀ منظور تســهیل در پرداخت مالیات و تقلیل مــوارد مراجعه مؤدیان به ادارات امور مالیاتی حســاب مخصوصی از طریــق بانک مرکزی در بانک ملی افتتاح نمایــد تا مؤدیان بتوانند به شعب یا باجه های بانک مزبور مراجعه و مالیات های خود را به حساب مذکور ًمســتقیما قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز به واریز مالیات از ســوی 21پرداخت نمایند». در مادۀ مؤدی به حسابی که وزارت امور اقتصادي و دارایي (خزانه داري کل کشور) تعیین و سازمان امور مالیاتي کشور اعلام می کند، حکم نموده است. طبق این ماده، قدرت عمومی مالیاتی ایجاب می کند تا مؤدی مالیات را به صورت نقدی به حساب خزانه واریز نماید و مسئولیت خطرات ناشــی از پرداخت مالیات را بپذیرد و در مقابل، دستگاه مالیاتی موظف است برای حصول این مقصود به ایجاد حساب اقدام نماید. . انگلستان2.3.2 ژانویه است که طی آن مؤدی می بایست تا موعد 31مهلت پرداخت مالیات در انگلســتان م (که 2011-2010 پرداخت نماید. برای مثال در سال مالیاتی ً یاد شــده مالیات را شخصا 2012 ژانویه 31 بود)، مؤدی می بایست مالیاتش را تا تاریخ 2011 آوریل 5خاتمۀ آن در )Manual: Tax return deadlines and penalties( پرداخت نماید. اما همان طورکه در مبحث قبلی نیز اشاره گردید، شخصی بودن پرداخت در انگلستان به نحو دیگری قابل حصول است. در این راستا یکی از روش هایی که در انگلستان از طریق Direct( خدمات الکترونیک تحقق می پذیرد، وصول مالیات به صورت تأدیه مستقیم بدهی اســت که به دســتگاه مالیاتی اجازه می دهد که مبلغ بدهــی مالیاتی را هرچه )Debit از حساب بانکی ً ســریع تر و ســاده تر دریافت کند. در این روش، بدهی مالیاتی مســتقیما Manual: Paying by Direct( مؤدی با همکاری بانک مورد نظر پرداخت خواهد شــد با این کار امنیت، سرعت و سادگی پرداخت به مراتب بیشتر بوده و دیگر .)Debit online نیازی به حضور شــخصی مؤدی و حمل پول و پرداخت دستی وجود نخواهد داشت. البته این روش ها در ایران نیز به مرور در حال اجراســت و با تلاش ســازمان مالیاتی، پرداخت الکترونیکی مالیات روز به روز گسترش می یابد. از روش های دیگری که مؤدیان برای پرداخت مالیات در انگلســتان می توانند استفاده Manual: What(, است)Credit Card( و کارت اعتباری)Cheque( کنند، دادن چک البته پرداخت پستی نیز منتفی نیست، ولی با )to do if you can’t pay your tax bill توجه به بازدهی و امنیت بالای پرداخت های الکترونیکی کم تر مورد استفاده قرار می گیرد. هفته قبل از موعد 3 به هر حال چنانچه این روش از ســوی مؤدی اتخاذ شــود، می بایست )Manual: How to pay Self Assessment/Capital Gains Tax(.پرداخت ارسال گردداختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
33 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … نتیجه قدرت عمومــی و حاکم برای برقراری و حفظ نظم عمومی، تأمین خدمات همگانی و رفع نیازمندی های عمومی، اقدام به تأسیس سازمان ها و تشکیلاتی می نماید که عهده دار انجام وظایف یاد شــده باشند. لذا این ســازمان ها به موجب قانون از برخی امتیازات و اختیارات ویژه ای به نام «امتیازات ناشی از قدرت عمومی» یا «امتیازات حقوق عمومی» برخوردارند که ناشی از قدرت حاکمیت می باشد. مصادیق اعمال اقتدار دســتگاه مالیاتی در حقوق مالیاتی ایران و انگلســتان را که از ســوی قوانین و مقررات تعیین شده اســت، می توان از دو جنبه زمان و شیوۀ وصول مورد بررســی و مداقه قرار داد. در ابتدا قدرت عمومی مالیاتی در ارتباط با زمان وصول مالیات مطرح اســت. از این جنبه می توان به مواردی از جمله وصول فوری مالیات، تقسیط مبلغ مالیات، پرداخت علی الحســاب و پیش پرداخت مالیاتی اشاره داشت که همه در یک راستا بوده، هدف واحدی را دنبال می کنند و آن اینکه مؤدی می بایســت به محض اینکه مالیات متعلقه تشخیص و تعیین شد، در مهلت مقرر نسبت به پرداخت آن اقدام نماید و به همین دلیل دســتگاه مالیاتی انگلستان همواره تلاش نموده تا با به روز کردن شیوه های پرداخت، بر سرعت وصول مالیات بیافزاید و یا اینکه اجازه داده است تا بدهی مؤدیانی که بدحساب بــوده و قادر به پرداخت مالیات متعلقه نباشــند، به برخــی نهادهای خصوصی که وظیفه وصول بدهی ها را برعهده دارند، سپرده شود. دسته ای دیگر از اقتدارات که دستگاه مالیاتی ایران و انگلستان برای وصول مالیات از آنها بهره می برد، دربارۀ شــیوه پرداخت مالیات است که شامل غیرقابل تهاتر شدن بدهی مالیاتی، مسئولیت مؤدی در رساندن مالیات به صندوق خزانه و وصول نقدی مالیات خواهد بود که همگی هدف وصول مالیات به ساده ترین و به صرفه ترین شیوه را دنبال می نمایند. در پایان پیشنهاد می شود ســازمان امور مالیاتی با استفاده از فناوری های پیشرفته و بهبود روش ها در بهره برداری از اینترنت و سامانه های الکترونیکی، وصول مالیات را به نحو بسیار مطلوبی به شفافیت، سادگی و کارآمدی نزدیک سازد. اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی همچنین در این راستا باید با همکاری ســایر دستگاه ها و به ویژه بخش انفورماتیک کشور نسبت به جمع آوری اطلاعات فعالان اقتصادی اقدام نماید. البته باید توجه داشت که سازمان مالیاتی ایران اقداماتی را در این زمینه آغاز نموده اســت که امیدواریم روز به روز در توسعۀ این مسیر گام های مؤثرتری برداشته شود.اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
341392 ، پاییز و زمستان 2، شمارۀ 4 مطالعات حقوق تطبیقی دوره منابع 1 .بخش، چاپ دوم، حقوق مالیاتی، ترجمۀ محمدعلی یزدان ،)1387پروتابا، لویی و ژان مــاری کوتره( تهران، انتشارات خاتون. 2 .سینا. مالیۀ عمومی «مالیات ها و بودجه»، چاپ سوم، تهران، ابن ،)1344پیرنیا، حسین( 3 .، چاپ شــانزدهم، تهران، انتشــارات گنج ترمینولوژی حقوق ،)1385 جعفری لنگرودی، محمد جعفر( دانش. 4 .، فصلنامۀ اقتدارات و اختیارات دستگاه مالیاتی، در حقوق مالیاتی ایران ،)1387رستمی، ولی( .165-189، صص3، شماره38حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 5 .، چاپ اول، تهران، میزان. مالیۀ عمومی ،)1390رستمی، ولی( 6 .ن، بررسی امتیازات قدرت عمومی در حقوق مالیاتی ایران و انگلستا ،)1391کتابی رودی، احمد( پایان نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. 7 ،. حقوق و تکالیف متقابل مؤدیان و دستگاههای مالیاتی ایران ،)1390 مجیبی فــر، محمد صادق( چاپ اول، تهران، انتشارات جاودانه(جنگل). 8. Adam, Stuart )2004( A Survey of the UK Tax System, UK, Institute for Fiscal Studies, Briefing Note, No.9. 9. Davis, Jeffrey and others )2000( Fiscal and macroeconomic impact of privatization, Washington D.C: International Monetary Fund )IMF(. 10. Devos, Ken )2004( Penalties and Sanctions for Taxation Offences in Anglo Saxon Countries: Implications for Tax Payer Compliance and Tax Policy, Revenue Law Journal, Vol.14, Issue.1/5, pp32-91. 11. Hansford, Ann, Andrew Lymer and Catherine Pilkington )2006( IT Adoption Strategies and their Application to e-filing Self-Assessment Tax Returns: The Case of the UK, eJournal of Tax Research vol.4, no.1, pp80-96. 12. Simon James and Clinton Alley )2004( Tax Compliance, Self-Assessment and Tax Administration, Journal of Finance and Management in Public Services, Vol.2, No.2, pp27-42. 13. Thuronyi, Victor )1998( Tax Law Design and Drafting, Vol.II, Washington D.C: International Monetary Fund )IMF(. Manuals: 14. Appeals against HM Revenue & Customs tax decisions, published in: http:// www.hmrc.gov.uk/sa/appeals-decisions.htm-5/6/2012 15. Faster Payment Service, published in: http://www.hmrc.gov.uk/payinghmrc/fps. htm-12/5/2012 16. how to fill in your tax return, published in: www.hmrc.gov.uk/worksheets/sa150. pdf-10/6/2012 17. How to pay Self Assessment/Capital Gains Tax, published in: http://www.hmrc. gov.uk/payinghmrc/selfassessment.htm-5/6/2012 18. Paying by Direct Debit online, published in: http://www.hmrc.gov.uk/payinghmrc/dd-intro/index.htm-12/5/2012 19. Paying Inheritance Tax in yearly instalments, published in: http://www.hmrc.gov. uk/inheritancetax/paying-iht/yearly-instalments/index.htm-10/6/2012اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی
35 اختیارات و اقتدارات دستگاه مالی … 20. Paying Inheritance Tax on account, published in:اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی http://www.hmrc.gov.uk/inheritancetax/paying-iht/on-account.htm-10/6/2012 21. Paying tax during our enquiries, published in: http://www.hmrc.gov.uk/leaflets/ cop9-ni.htm#11-12/5/2012 22. Take care to avoid a penalty, published in:اختیارات و اقتدارات دستگاه مالیاتی http://www.hmrc.gov.uk/about/newpenalties/new-penalties.pdf-5/6/2012 23. Tax return deadlines and penalties, published in: http://www.hmrc.gov.uk/sa/ deadlines-penalties.htm#6-10/6/2012 24. Understanding and checking your tax calculation, published in: http://www.hmrc. gov.uk/sa/understand-calc.htm-10/6/2012 25. What could happen if you don’t pay HMRC, published in: http://www.hmrc.gov. uk/payinghmrc/problems/dontpay/debts.htm-5/6/2012 26. What to do if you can’t pay your tax bill, published in: http://www.hmrc.gov.uk/ sa/not-pay-tax-bill.htm-12/5/2012
