دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی
1
کلیات . صدور و ارائه گزارش حسابرسی، آخرین مرحله هر حسابرسی عملیاتی بوده و از اهمیت ویژهای 1 برخوردار است. طبق استانداردهای حسابرسی عملیاتی، گزارش حسابرسی باید بهگونهای تنظییم شود که به درک استفادهکنندگان در مورد یافتهها و اهمیت مطالب ارائه شده در آن کمک کند.
از گزارش باید در برگیرنیده شیرح ی از الزامیات ایانونی و مقرراتیی و د یی ل انجیام ، این لحاظ اهداف حسابرسیی و دامنیه ، معرفی واحد مورد حسابرسی ، حسابرسی عملیاتی در بخش مربوط روششناسی، محدودیتهای حاکم بر حسابرسی، معیارهای مورد استفاده، تصریح به ، عملیات آن رعایت استانداردهای حسابرسی عملیاتی، دیدگاههای مسئولین واحد مورد حسابرسیی در میورد محتوای گزارش، ماهیت اطلاعات محرمانه حذفشده (در صورت وجود)، موارد بااهمیت عیدم رعایت اوانین و مقررات، موارد تقلب و سوءاستفاده کشف شده در جریان حسابرسی و هرگونیه ارائه پیشنهادهای مقیرون بیه صیرفه و ، نقاط ضعف بااهمیت موجود در کنترلهای داخلی؛ و نیز عملی برای رفع نقاط ضعف مزبور و بهبود عملیات باشد.
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
2
ترتیب درج مطالب در گزارش حسابرسی عملیاتی . مطالب اابل درج در گزارش حسابرسی عملییاتی بیه ترتییب زییر و تحیت عنیوان “فهرسیت 2 مندرجات” در ابتدای گزارش ارائه میشود. ارائه چنین خلاصهای در ابتدای گیزارش، محتیوا و مطالب مندرج در گزارش و ساختار آن را مشخص نموده و دسترسی استفادهکنندگان از گزارش به مطالب آن را بنا بر علااه یا نیاز، تسهیل میسازد: الف) عنوان گزارش، نام واحد مورد حسابرسی، سال مورد حسابرسی؛ ب) بند مقدمه؛ پ) مشخصات کلی شرکت و حوزه فعالیت؛ ت) هدف از حسابرسی عملیاتی و دامنه آن؛ ث) اهداف خاص؛ ج) اجرای حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی عملیاتی؛ چ) محدودیتهای حاکم بر حسابرسی؛ ح) مراحل کلی انجام حسابرسی عملیاتی؛ خ) روشهای انجام کار؛ د) یافتههای حسابرسی؛ ذ) پیشنهادها؛ و ر) پیوستها. عنوان گزارش، نام واحد مورد حسابرسی و سال مورد حسابرسی . گزارش باید دارای عنوان “گزارش حسابرسی عملیاتی” باشد و نام واحد مورد حسابرسیی نییز 3 مطابق با اساسنامه در گزارش درج شیود.
همچنیین طبیق اسیتانداردهای حسابرسیی عملییاتی، باید دامنه تحت پوشش عملیاتی را که برای ،حسابرسان در گزارشگری دامنه عملیات حسابرسی دستیابی به اهداف حسابرسی انجام میدهند، از جمله دوره زمانی مورد حسابرسیی را مشیخص با توجه به مفاد اوانین الزامکننده حسابرسی عملییاتی (ماننید مفیاد ، کنند. دوره مورد حسابرسی ، اانون پنجم برنامه توسعه) یا درخواست اختیاری متقاضیان انجام حسابرسی عملییاتی 218ماده معمو ً یک سال را تحت پوشش ارار میدهد، اگرچه ممکن است برای موضوع مورد حسابرسی
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
3
عملیاتی، دوره طو نیتری نیز انتخاب شود. با توجیه بیه توضییحات پیشیین، عنیاوین زییر در نخستین صفحه از گزارش حسابرسی عملیاتی درج میشود: گزارش حسابرسی عملیاتی شرکت………………………………………….. x اسفندماه 29برای سال منتهی به 113 بند مقدمه نام واحد مورد حسابرسی، ماده اانونی الیزام کننیده انجیام حسابرسیی ، . در این بخش از گزارش 4 درج ، عملیاتی، شماره و تاریخ درخواست انجام حسابرسی عملییاتی و سیال میورد حسابرسیی میشود: مقدمه: بنا به درخواست شرکت ……………………………. و در چارچوب مفاد ارارداد شماره …………. مییورخ …………… فیمییابین سییازمان حسابرسییی (واحیید حسابرسییی عملیییاتی) و شییرکت …………………، پس از انجام هماهنگیهای زم و فراهمشدن مقدمات کار، عملکرد شیرکت برای سال مالی منتهی به ………………………….. توسط این سازمان مورد حسابرسی عملییاتی ارار گرفته است.
مشخصات کلی شرکت و حوزه فعالیت آن . در این بخش از گزارش، اطلاعات زم در مورد تاریخچه فعالییت شیرکت ییا دسیتگاه میورد 5 و شرحی از مسئولیتهای اانونی، سیاختار سیازمانی، فعالییت هیای اسا سی نامهای و ،حسابرسی طرحهای در دست اجرای آن، درج میگردد: مشخصات کلی شرکت و حوزه فعالیت آن الف- تاریخچه ب- فعالیتهای اصلی
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
4
هدف از حسابرسی عملیاتی و دامنه آن . حسابرسی عملیاتی معمو ً بهمنظور تأمین ترکیبی از هدفهای کلیی شیامل ارزییابی عملکیرد، 6 شناسایی فرصتهای بهبود و ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملیات انجام میشیود. از آنجیا کیه اهداف حسابرسی عملیاتی یکی از اهداف پیشگفته یا ترکیبی از آنهاست، بیین اهیداف کارهیای مختلف حسابرسی، بسته به اانون و مقررات الزامیکننده انجام حسابرسی عملیاتی، تفاوتهیایی وجود خواهد داشت. همچنین حسابرسی عملیاتی ممکن است ارزیابی عملیات یک سیازمان ییا بخش مشخصی از آن را بهمنظور دستیابی به هدفهای مشخص دربرگیرد. منظور از ییک بخیش نیز ممکن است، یک واحد سازمانی مانند یک اسمت، کارخانه، دایره، شعبه یا یک وظیفه ماننید تولید یا بازاریابی باشد که از لحاظ حسابرسی در اولویت ارار میگییرد. بیا توجیه بیه مطالیب پیشگفته و مصوبات کمیته حسابرسی عملیاتی، هدف از حسابرسی عملیاتی و دامنه آن بیه شیرح زیر در گزارش حسابرسی عملیاتی درج میشود:
هدف از حسابرسی عملیاتی و دامنه آن: هدف از حسابرسی عملیاتی و دامنه آن عبارت است از ارائه خیدمات ارزییابی عملکیرد سیال فعالیتهایی که در با ترین سطح اولویت ارار میگیرند. 13xx اسفند ماه 29منتهی به ارزیابی عملکرد عبارتست از مقایسه چگونگی انجام وظایف، فعالیتها و نتایج بهدست آمده با: الف) بودجه، اهداف عملیاتی، استانداردها، اوانین و مقررات مربوط، و ب) سایر معیارهای اندازهگیری مناسب. ارزیابی عملکرد مشتمل بر تشخیص فرصتهای بهبود عملیات و در نتیجه ارائه پیشنهادهایی موارد بااهمیت نیازمند بهبود در مورد آن ،برای بهبود عملیات مذکور نیست. با این حال بخش از عملیات شرکت که در با ترین سطح اولویت ارار گرفته، مشیخص و در ایین گزارش درج شده است. افزون بر این، موارد بااهمییت نیازمنید بهبیود در میورد سیایر عملیات شرکت نیز که با استفاده از نتایج بهدست آمده از انجام مراحل دوم الیی پینجم مشخص شده، در این گزارش منعکس گردیده است. 11مندرج در بند
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
5
اهداف خاص این دستورالعمل، اهیداف خیاص 6 . با توجه به هدف حسابرسی و دامنه عملیات آن به شرح بند 7 ناشی از انجام موضوع ارارداد بین سازمان حسابرسی و واحد مورد حسابرسی در این اسمت از گزارش حسابرسی عملیاتی درج میشود: اهداف خاص: اهداف خاص ناشی از انجام موضوع ارارداد فیمابین، به شرح زیر است: ، الف) شناسایی حوزههای عملیاتی مشکلآفرین ، ب) تعیین با ترین سطح اولویت در مورد حوزههای عملیاتی مشکلآفرین این 6 پ) ارائه پیشنهادهای کلی در خصوص موارد بااهمیت نیازمند بهبود، با توجه به مفاد بند ،گزارش در مورد آن بخش از عملیات شرکت که در با ترین سطح اولویت ارار گرفته است و ت) فراهم کردن ارزیابی مستقل و وااع بینانه از عملیات مورد ارزیابی.
اجرای حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی عملیاتی . طبق استانداردهای حسابرسی عملیاتی، حسابرسان بایستی رعاییت اسیتانداردها ی مزبیور را در 8 گزارش خود تصریح نمایند و هنگامی که نمیتوانند برخی الزامات مربوط را به دلییل ایوانین و مقررات، محدودیت در دامنه حسابرسی، محدودیت در دسترسی به سوابق و اطلاعیات و سیایر علت ایجاد آنها و آثاری که در ، موضوعات تأثیرگذار بر حسابرسی اجرا کنند، بایستی محدودیت دستیابی به اهداف حسابرسی خواهند داشت را در گزارش حسابرسی درج و بند تعدیل شده در رعایت الزامات استانداردهای حسابرسی عملیاتی را ارائه نمایند. بنابراین، یکی از عبیارات زییر درباره نحوه رعایت استانداردها در این بخش از گزارش درج میشود:
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
6
. عبارت تعدیل نشده رعایت استانداردهای حسابرسیی عملییاتی، بیرای بییان اینکیه حسیابر ، 8.1 حسابرسی را طبق استانداردهای حسابرسی عملیاتی اجرا کرده است: این سازمان، حسابرسی را طبق اسیتانداردهای حسابرسیی عملییاتی انجیام داده اسیت. استانداردهای مزبور ایجاب میکند این سازمان، حسابرسی را چنان برنامهرییزی و اجیرا کند که شواهد کافی و مناسب بهمنظور فراهم نمیودن مبنیایی معقیول بیرای یافتیه هیا و نتیجهگیریها بر مبنای اهداف حسابرسی، بهدست آید.
این سازمان بر این باور اسیت کیه شواهد بهدست آمده، مبنایی معقول برای یافتهها و نتیجهگیریهای بهعمل آمده بر مبنیای فراهم میکند. ،اهداف حسابرسی ، . عبارت تعدیل شده رعایت اسیتانداردهای حسابرسیی عملییاتی بیرای بییان اینکیه حسیابر 8.2 حسابرسی را به استثنای برخی الزامات اابل اجرا کیه رعاییت نشیده، بیر طبیق اسیتانداردهای حسابرسی عملیاتی اجرا کرده است: به استثنای برخی الزامات اابل اجرا که بیه دلییل محیدودیت هیای منیدرج در بنیدهای حسابرسی را طبیق اسیتانداردهای ، ……………. این گزارش اجرا نشده است، این سازمان حسابرسی عملیاتی انجام داده است. استانداردهای مزبور ایجاب میکنید ایین سیازمان، حسابرسی را چنان برنامهریزی واجرا کند که شواهد کافی و مناسیب بیه منظیور فیراهم نمودن مبنایی معقول برای یافتهها و نتیجهگیریها بر مبنای اهداف حسابرسی، بهدست آید . این سازمان بر این باور است که شواهد بهدست آمده، مبنیایی معقیول بیرای یافتیه هیا و فراهم میکند. ، نتیجهگیریهای بهعمل آمده بر مبنای اهداف حسابرسی
توضیح: حسابرسان بایستی نسبت به اینکه آیا الزامات رعایت نشده و محدودیتهای موجود، ارائیه بنید تعدیل شده رعایت استانداردهای حسابرسی عملیاتی را الزامی میکند ییا خییر، تصیمیم گییری ، نمایند. حتی اگر برخی الزامات، به دلیل وجود محدودیت رعایت نشیده باشید، بیا ایین حیال حسابرسان ممکن است تعیین کنند که در مجموع شواهد کافی و مناسب در رابطه با یافتیه هیا و
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
7
ضیروری نمیی باشید. ، نتیجهگیریها وجود دارد و بنابراین، درج بند تعدیل شده در این شیرایط اضیاوت ، تصمیمگیری حسابر در این باره با توجه به عوامل کمی و کیفی زییر و در نهاییت حرفهای وی صورت میگیرد: میزان اهمیت و نحوه تأثیرگذاری الزامات رعایت نشده و محدودیتها بر دیدگاه استفادهکنندگان از گزارش حسابرسی عملیاتی درباره یافتهها، نتیجهگیریها و پیشنهادها؛ اثر بالقوه الزامات رعایت نشده و محدودیتها بر کافی و مناسب بودن شواهد پشتوانه یافتههیا و نتیجهگیریها؛ چگونگی و میزان دستیابی به اهداف مربوط به الزامات رعایت نشده از طریق اجرای روشهیای جایگزین؛ و اینکه آیا اگر عبارت تعیدیل نشیده رعاییت اسیتانداردهای حسابرسیی عملییاتی ارائیه نشیود، گمراهکنندگی استفادهکنندگان گزارش حسابرسی در درک یافتهها و نتیجهگیریها و پیشنهادها را در پی خواهد داشت یا خیر.
محدودیتهای حاکم بر حسابرسی . چنانچه بخشی از الزامات استانداردهای حسابرسی عملیاتی به د یلی چون محدودیت در دامنیه 9 حسابرسی و یا محدودیت در دسترسی به سوابق یا اطلاعات و دیگر موضیوعات تأثیرگیذار بیر موضوع حسابرسی رعایت نشده باشد و حسابر در مجموع و با توجه به شرایط موجود تصمیم به درج عبارت تعدیل شده رعایت اسیتانداردهای حسابرسیی عملییاتی گرفتیه باشید، بایسیتی محدودیتها، الزامات رعایت نشده، دلیل عدم رعایت آنهیا و تیأثیر آنهیا بیر حسابرسیی را در بهگونهای که استفادهکنندگان گزارش بتوانند یافتههیا، نتیجیه گییری هیا و ،گییزارش بیییان کند پیشنهادهای مندرج در گزارش را بدون اینکه گمراهکننده باشد به گونهای معقول تفسییر نماینید.
برای دستیابی به این هدف، موارد محدودیت یا ابهامهای مرتبط با اابلیت اتکا یا اعتبیار شیواهد حسابرسی در این بخش ارائه میشود. . منظور از محدودیت، شرایطی است که اجرای روشهای ضروری حسابرسی به د یلی خارج از 9.1 امکانپذیر نمیباشد. برای نمونه، عدم امکان حسابرسی سیستمها و یا واحدهای ،کنترل حسابر
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
8
سازمانی مهم به دلیل دسترسی نداشتن به اطلاعات و افیراد کلییدی و ییا عیدم امکیان اجیرای روشهای ضروری حسابرسی به د یلی خارج از کنترل حسابر . . محدودیتها در این بخش به دو اسمت مشتمل بر محدودیتهای ساختاری (مانند نبود بانکهای 9.2 اطلاعاتی و وجود نارساییهای بااهمیت در طراحی کنترلهای داخلی که بایستی پیشنهادهایی در جهت بهبود و اصلاح آنهیا در بخیش پیشینهاد های گیزارش حسابرسیی ارائیه شیود) و سیایر محدودیتهای اطلاعاتی (که از بابت آنها بهدلیل عدم دسترسی به اطلاعات میورد نییاز، امکیان ارائه پیشنهاد توسط حسابر امکانپذیر نبیوده و زم اسیت در بخیش پیشینهادهای گیزارش حسابرسی به ضرورت رفع آنها و نیز پیشنهادهای احتمالی که در صیورت رفیع آنهیا ضیرورت مییافت، اشاره شود) تقسیمبندی میشود.
محدودیتهای حاکم بر حسابرسی از جمله: عدم امکان اجرای روشهای موردنظر حسابر ؛ حسابرسی نشده باشد، نوعی محدودیت در حسابرسی است؛ ، چنانچه صورتهای مالی عدم امکان تعیین دایق معیارهای مناسب جهت اندازهگیری وضعیت وااعی و شرایط موجود؛ نبود بانکهای اطلاعاتی مناسب و یکپارچه در محدوده فعالیتهای مورد حسابرسی؛ عدم دسترسی به اطلاعات مالی و مقایسهای؛ عدم دریافت تأییدیههای زم از جمله تأییدیه مدیریت؛ و عدم امکان ایجاد شرایطی برای ارتباط با مدیران کلیدی یا مشاهده وضعیتهای وااعی.
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
9
مراحل کلی انجام حسابرسی عملیاتی . بهمنظور ایجاد شرایط مناسب برای تسهیل در درک اهداف حسابرسی از سوی اسیتفاده کننیدگان 11 گزارش حسابرسی عملیاتی و چگونگی مراحل اجراشده در دستیابی به اهداف مربوط، خلاصهای بهشرح زیر ارائه میشود: ،از مراحل انجام حسابرسی عملیاتی مراحل کلی انجام حسابرسی عملیاتی (ارزیابی عملکرد) مراحل کلی ارزیابی عملکرد بهشرح زیر میباشد:
مرحله اول: تعیین اهداف کلی؛ مرحله دوم: بررسیهای مقدماتی و برنامهریزی؛ مرحله سوم: تعیین نهایی با ترین سطح اولویت (بر اسا تشکیل ماتریس ریسک دستیابی به اهداف فعالیتهای مهم و سطح اهمیت) در مورد فعالیتهای مهم با ریسک متوسط و با ؛ مرحله چهارم: ارزیابی عملکرد فعالیتهای مهمیی کیه در بیا ترین سیطح اولوییت ایرار میگیرند؛ مرحله پنجم: بررسی کلی و تکمیل عملیات حسابرسی؛ و مرحله ششم: تدوین گزارش حسابرسی عملیاتی. مراحل پیشگفته، آنچنان برنامهریزی و اجرا شده است تا نتایج بهدست آمده، مبنایی معقول برای ارائه این گزارش فراهم کند. در هر صورت، بااهمیت بودن و دستیابی به سطح اطمینان معقیول بر تمام مراحل انجام کار حاکم بوده است.
با این حال، با توجه به اینکه حسابرسی صورتهای مالی شرکت، بهطور جداگانه توسط حسابر مستقل و بازر اانونی شرکت، مورد حسابرسی این گزارش هیچ نوع اطمینانی را در خصوص اطلاعات مالی مورد اسیتفاده ، لذا، ارار میگیرد فراهم نمیکند و شامل اظهارنظر حرفهای درباره آن نمیباشد.
روشهای انجام کار . به موجب استانداردهای حسابرسی عملیاتی، حسابرسان باید نحوه گردآوری مدارک و شیواهد و 11 روشهای تحلیلی بهکار گرفته شده در کار حسابرسی را بیان کنند و چنانچیه نمونیه گییری ،نیز
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
11
انجام شده پشتوانه کافی برای یافتههای حسابرسی فراهم میآورد، چگونگی انتخاب نمونه و دلیل آن و اینکه آیا نتایج میتواند به جامعه مورد نظر تعمیم داده شود یا خیر را نیز در گیزارش درج نمایند. متن زیر در این باره بهصورت کلی تهیه شده است که با توجه به نوع روشهای بی هکیار رفته در انجام حسابرسی واحد مورد حسابرسی عملیاتی، حسب مورد تعدیل میگردد.
روشهای انجام کار بهمنظور فراهم نمودن مبنایی معقول برای ارائه این گزارش، روشهای انجام کار مشتمل بر میوارد زیر بوده است: الف) مشاهده عینی اسمتهای بااهمیت و فرآیندهای انجام کار، ب) پر و جو و مصاحبه با مدیران و کارکنان اجرایی،
پ)
روشهای تحلیلی (محاسبه، مقایسه و تفکیک اطلاعات بر حسب اجزای آن و دستیابی به استد لهای منطقی درباره آنها)، ت) گردآوری، مطالعه و بازرسی اسناد و مدارک زم بهصورت نمونهای، و ج) سایر روشهای حسابرسی که ضروری تشخیص داده شده است.
. یافتههای حسابرسی 31 . فعالیتهای بااهمیت 3123 در این بخش از گزارش حسابرسی عملیاتی، بخشها یا فعالیتهای مهم و اصیلی واحید میورد حسابرسی درج میشود. فعالیتهای بااهمیت فعالیتهای بااهمیت شرکت در دوره مورد ارزیابی در راستای دستیابی به اهداف و ماموریتهای شرکت بهشرح زیر تشخیص داده شده است: – – –
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
11
بودجه، اهداف عملیاتی، استانداردها، قوانین و مقررات مربوط و سایر معیارهای اندازهگیری مناسب . به موجب استانداردهای حسابرسی عملیاتی، حسابرسان بایستی معیارهای مناسبی را برای ارزیابی 12.2 در ایین ، موضوعهای مشمول حسابرسی مشخص نمایند و آنها را در گزارش شیرح دهنید. لیذا اسمت از گزارش، معیارهای مورد استفاده در حسابرسی که بهطیور منطقیی بایسیتی میرتبط بیا اهداف حسابرسی بوده و مورد تأیید مسئولین واحد مورد حسابرسی باشد، درج شود.
نمونهای از به شرح زیر است: ، معیارها که در بیشتر واحدهای مورد حسابرسی عمومیت دارد بودجه، اهداف عملیاتی، استانداردها، قوانین و مقررات مربوط و سایر معیارهای اندازهگیری مناسب اهم شاخصها و معیارهای مورد استفاده جهت ارزیابی عملکرد به شرح زیر میباشد: ، بودجه مصوب ، اهداف وضع شده توسط اوانین و مقررات یا تعیین شده از سوی مدیریت ، استانداردها، روشها، و ظرفیتهای تولید کا و ارائه خدمات ، اساسنامه شرکت ، دیدگاههای کارشناسان و متخصصان ، مصوبات هیئت مدیره و مجامع عمومی ، عملکرد سالهای پیشین و سایر واحدهای مشابه شاخصهای مالی و عملیاتی حسب مورد، مفاد آئیننامهها و دستورالعملهای درون سازمانی، و . مفاد اوانین و مقررات برنامههای پنج ساله توسعه کشور
نتایج ارزیابی کنترلهای داخلی و شرایط موجود . در این بخش از گزارش، نتایج ارزیابی کنترلهای داخلی و شرایط موجود (با توجه بیه تکمییل 12.3 پرسشنامههای کنترل داخلی) به تفکیک هر یک از اجزای کنترلهای داخلی ارائه میشود. روشن است که در هر جزء، نقاط اوت و ضعف با هم در نظر گرفته میشوند.
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
12
– محیط کنترلی 12-3-1 – موارد اوت 13-3-1-1 – موارد نیازمند بهبود 13-3-1-2 – ارزیابی ریسک 12-3-2 – موارد اوت 13-3-2-1 – موارد نیازمند بهبود 12-3-2-2 – فعالیتهای کنترلی 12-3-3 – موارد اوت 12-3-3-1 – موارد نیازمند بهبود 12-3-3-2 – ارتباطات و اطلاعات 12-3-4 – موارد اوت 12-3-4-1 – موارد نیازمند بهبود 12-3-4-2 – نظارت 12-3-5 – موارد اوت 12-3-5-1 – موارد نیازمند بهبود 12-3-5-2
– بدیهی است که موارد اوت و نیازمند بهبود بااهمیت در گزارش درج خواهد شد.
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
13
تشخیص فعالیتهای با ریسک بالا . در این بخش از گزارش، چگونگی ارزیابی ریسک دستیابی به اهداف فعالیتهای مهم شیرکت و 12.4 تعیین نتایج آن توضیح داده میشود. تشخیص فعالیتهای با ریسک بالا نحوه ارزیابی ریسک دستیابی به اهداف فعالیتها و نتایج مربوط بهمنظور ارزیابی ریسک دستیابی به اهداف فعالییت هیا، در مرحلیه اول ، اهیداف کلییه فعالیتهای شرکت و زیر فعالیتهای مربوط و همچنین عوامل ریسک دستیابی به اهداف مذکور، بر اسا الگوی عمومی تجاری و دریافت دیدگاههای مسئولین مربوط، توسیط این سازمان مشخص و تدوین شده است. در مرحله دوم، سطوح ریسک در سیه سی طح (با ، متوسط و پایین) و با استفاده از شناخت بهدست آمده در مورد کنترلهای داخلی و شرایط موجود و نتایج ارزیابی کنترلهیا ی داخلیی و شیرایط میذکور و نییز اضیاوت تعیین گردیده است.، حرفهای
بالاترین سطح اولویت در بیا ترین سیطح ایرار ، . در این اسمت، چگونگی تعیین حوزههایی که برای حسابرسی بیشیتر 12.5 میگیرند، بیان میگردد: تعیین بالاترین سطح اولویت بهمنظور تعیین حوزههایی که در با ترین سیطح اولوییت (از لحیاظ نییاز بیه افیزایش اثربخشی، کارایی و صرفه ااتصادی عملیات) ارار دارند، افزون بر سطح ریسک دستیابی به اهداف فعالیتها، میزان اهمیت ریسک از لحاظ مالی نیز مورد ارزییابی ایرار گرفتیه است.
مقایسه نتایج عملکرد با بودجه، اهداف عملیاتی، استانداردها، قوانین و مقرررات مربروط و سرایر معیارهرای اندازهگیری مناسب . به موجب استانداردهای حسابرسی عملیاتی، حسابرسان بایستی یافتههای خود و نتایج آنهیا را 12.6 تشیریح ماهییت و ، همراه با ارائه شواهد کافی و مناسب برای پشتیبانی از یافتهها ونتیجهگیریها در گزارش ارائه کنند. این شواهد که ، میزان کار انجام شدهای که به این یافتهها منجر شده است
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
14
مجموعهای از اطلاعات، آمار، جداول مقایسهای، تحلیلها و نمودارهای مربوط به عملکرد واحد مورد حسابرسی یا اجزای آن را شامل میشود و تا حدی که به اثبات یافتههای حسابرسی و علل اطلاعات و جداول فرعیی در ، و آثار آن مربوط است، در این اسمت ارائه شده و سایر جزئیات بخش پیوستهای گزارش ارائه میگردد. با توجه به توضیحات پیشگفته، در این بخش از گزارش، عملکرد واحید میورد حسابرسیی بیه تفکیک فعالیتهای بااهمیت و یا بهصورت کلی یا برحسب بخشهای مختلف، با مفاد اساسنامه، سنجیده شده و نارساییها ، بودجه، عملکرد رابا، استانداردها، ظرفیتها و دیگر معیارهای مرتبط و علل و آثار مهم آنها بر حسب عوامل کمی و کیفی ی گیزارش میی گیردد .
.روشین اسیت کیه حسابرسان از معیارهای اثربخشی ، کیارا یی و صیرفه ااتصیادی در بییان آثیار کمیی و کیفیی بیه عملکردهیای ، نارساییها استفاده مینمایند. همچنین زم است که در این بخش از گیزارش مثبت واحد مورد حسابرسی یا بخش مربوط نیز اشاره شود و دیدگاههای مسئولین واحید میورد حسابرسی در مورد یافتهها و نارساییها (مشتمل بر تقلب، سوءاستفاده، عیدم رعاییت ایوانین و بهطور خلاصه در آن درج گردد. ،مقررات) نیز مقایسه نتایج عملکرد با بودجه، اهرداف عملیراتی، اسرتانداردها، قروانین و مقرررات مربروط و سایر معیارهای اندازهگیری مناسب نتایج بهدست آمده از مقایسه عملکرد با بودجه، اهیداف عملییاتی ، اسیتانداردها، ایوانین و این گزارش در مورد فعالیتهیای 12-2 مقررات و دیگر معیارهای مناسب ارائه شده در بند بااهمیت شرکت بهشرح زیر است: مشتمل بر: ارائه وضعیت وااعی مقایسه با معیارها تشخیص نارساییها بیان علل نارساییها بیان آثار نارساییها پیشنهادها . هنگامی که فرصتهای بهبود در برنامهها، عملیات و عملکرد واحد مورد حسابرسی با توجه بیه 13 مشخص و ارائیه گردیید، حسابرسیان ، یافتهها و نتیجهگیریهای گزارش شده در بندهای پیشین
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
15
، بایستی پیشنهادهایی را برای رفع اشکا ت مشخص شده و گزارش شده در اسمتهای پیشیین در این بخش ارائه کنند. همچنین در مواردی که یافتهها حاکی از وجود میییی وارد بیا اهمیتی از عیدم رعایت اوانین و مقییررات، تقلب و سوءاستفاده و یا وجیود نقیاط ضیعف بااهمییت در کنترلهای داخلی باشد، حسابرسان بایستی توصیههای مناسبی را در جهت رفع آنها ارائه نماینید. روشن است که پیشنهادها در صورت اثربخش بودن باعث تشویق در بهبود اجیرای برنامیه هیا و بااهمیت، روشن، ، عملکردها میشود و این پیشنهادها در صورتی اثربخش خواهند بود که فراگیر صریح و مقرون به صرفه باشند و متناسب با نارساییهای مطرح شده در گزارش و با آیندهنگری مطرح شده باشند.
همچنین پیشنهادهای کماهمیت نیز در بخش پیوستهای گزارش اابیل طیرح است. پیشنهادها ضمن جلب نظر مدیریت محترم شرکت به نتایج بااهمییت حاصیل از ارزییابی کنتیرل هیای داخلی مندرج در بند …. این گزارش، و به استثنای پیشنهادهای احتمالی که در صورت نبیود این گزارش ضرورت مییافت، پیشنهادهای ایین سیازمان 9-2 محدودیتهای مندرج در بند برای رفع نارساییهای مشخص شده و بهبود برنامهها و عملیات، بهشرح زیر است: پیشنهادهای کلی؛ و پیشنهادهای مربوط به بخشهایی که در با ترین سطح اولویت ارار گرفتهاند.
پیوستها . جداول واطلاعات تفصیلی، صورتریزها و سایر توضیحات تکمیلی زم بیرای درک کامیل تیر 14 در این اسمت از گزارش درج میگیردد. ، گزارش حسابرسی و یافتهها و نتیجهگیریهای مربوط بیه شیرح زییر ، همچنین سایر مواردی که در صورت ضرورت در بخش پیوستها ارائه میشود است: – دیدگاههای تشریحی دریافتی از مسئولین واحد مورد حسابرسیی در خصیوص یافتیه هیا و ، نتیجهگیریها ، – پیشنهادهای تفصیلی و جزئی برای اجرا از سوی کارکنان اجرایی
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
16
– شواهد یا اطلاعات تنظیم شده از سوی حسابر (مانند جداول مربوط به ارزیابی و تعییین ، ریسک دستیابی به اهداف فعالیتها و تعیین با ترین سطح اولویت در صورت لزوم) و، – واژگان و اصطلاحات فنی صنعت فعالیت واحد مورد حسابرسی – تعاریف مربوط به اجزای کنترلهای داخلی. پیوستها عنوان شماره پیوست شماره صفحه – – – . سایر مطالب 31 تاریخگذاری گزارش – تاریخ گزارش حسابرسی عملیاتی، تاریخ آخرین روز اجرای عملیات حسابرسی است که باید 15-1 به ترتیب زیر در گزارش درج شود: الف) تاریخ گزارش باید بهطور کامل و با ذکر روز، ماه و سال در پایان آخرین بنید گیزارش و در سمت راست، هم سطر با عبارت “سازمان حسابرسی” درج شود. و ب) روز و سال به عدد، و ماه به حروف نوشته شود.
تاریخ گزارش حسابرسی عملیاتی نباید پیش از تاریخی باشد که تأییدیه میدیران از ،در هر حال تأیید و امضا میشود. ، سوی مدیریت واحد مورد حسابرسی امضای گزارش 2-15 گزارش حسابرسی عملیاتی توسط مدیران حرفیه ای (طبیق آییین نامیه امضیای گیزارش هیای حسابرسی مصوب هیئت عامل سازمان) امضا و به مهر سازمان ممهور میشود. شمارهگذاری بندها و صفحهها 3-15 بندهای گزارش حسابرسی عملیاتی باید از ابتدا و به ترتیب شمارهگذاری شود. 4-15 صفحههای گزارش حسابرسی عملیاتی، باید از ابتدا شمارهگذاری و نخستین صفحه آن بر روی کاغذ آرمدار سازمان تایپ شود. در مورد صفحههای بعدی زم است عبارت صی فحه بعید در گوشه سمت راست با ی کلیه صفحهها تایپ گردد:
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرسی عملیاتی (ادامه)
17
گزارش حسابرسی عملیاتی- ادامه شرکت ………………………. روشن است که به استثنای صفحه سربرگدار و صفحه امضاء، بقییه صیفحات گیزارش بایید بیه مهیر مخصوص ممهور شود (پایین صفحه، سمت چپ).
توزیع گزارش حسابرسی عملیاتی 5-15 حسابرسان بایستی با واحد مورد حسابرسی درباره اینکه گزارش حسابرسی عملیاتی به کدامیک از سازمانها یا مراجع ذیربط ارسال شود و در صورت لزوم برای در دستر عموم ارارگرفتن گزارشهای مکتوب بایستی از طریق سازمان حسابرسی به ، توافق کنند. بهطور معمول ،گزارش مسئولین و ارکان راهبری واحد مورد حسابرسی، و ارگانهای درخواست یا الزامیکننده انجیام حسابرسی عملیاتی و سایر افرادی که مجاز به دریافت این گزارش هستند، ارائه شود.
