بهایابی و موضوع تعیین بها

فرایند تعیین بها ی هر چیز را اصطلاحا بهایابی می نامند . به عبارت دیگر بهایابی مجموعه ی برنامه ها ، فعالیت ها و اقداماتی است که در جهت تعیین بهای ساخت یا ایجاد یک چیز صورت می گیرد.

⭕️مراحل سیستم تعیین بها

هر سیستم تعیین بها بطور معمول در دو مرحله پیش بینی و اجرا می گردد .

1-    انباشت بها

2-    تخصیص بها

⭕️انباشت بها

در مرحله ی انباشت بها معمولا بهای هر چیز بر اساس ماهیت طبیعی و یا سایر مبانی ، طبقه بندی و انباشت می شود که هرکدام از انواع آنها را انباره ی بها یا مخزن بها می نامند .

انباره ی بها باید موضوعاتی را در بر داشته باشد که همگن باشند . منظور از همگن بودن موضوعات موجود در یک انباره ی بها ، این است که فعالیت هایی که در هر انباره قرار می گیرند لازم است دارای روابط علت و معلولی یکسان یا الگوی دریافت منافع مشابه باشند تا بتوان آنها را براساس یک مبنای مشترک تخصیص داد. هرچه انباره ها دربرگیرنده ی اجرای همگن تر باشد ، تخصیص بها به موضوع بهایابی با دقت بیشتری انجام می شود .

چنانچه فعالیت های موجود در یک مخزن ، همگن باشد ، نیازی به تخصیص و تعیین مبنای تخصیص برای تک تک فعالیت های موجود در آن مخزن نخواهد بود . دیدگاه های مدیران و تصمیم گیرندگان ، عدم استفاده ی یکسان محصولات از ماشین آلات و امکانات ، تنوع محصول و یا تغییر در نحوه ی استفاده ی محصولات از منابع و امکانات موجود و نیز تغییر در تکنولوژی جمع آوری اطلاعات چهار عاملی هستند که در افزایش تعداد انباره های بها نقش کلیدی و اساسی دارند . در هر سیستم بها یابی باید به خوبی روشن شود که انباره های بها کدام ها هستند و در هر انباره ،  بهای عوامل منطقی و توافق شده ، به محل مناسب تخصیص می یابد .برای مثال حقوق و دستمزد ابتدا در انباره ی کنترل حقوق و دستمزد جای میگیرد و سپس از آنجا بر اساس یک یا چند مبنای منطقی به محل های خاصی مانند کالای در جریان ساخت ، سربار ساخت و هزینه های عملیاتی تخصیص می یابد .

مرحله ی انباشت بها در واقع مرحله ی شناسایی موضوع است و مرحله ی تخصیص متعاقب ان انجام خواهد شد .

⭕️تخصیص بها

بعد از تعیین مخازن و انباره های  باید مبنای مناسبی برای هریک از انباره ها تعیین شود تا براساس آن مبنا ، تخصیص بها صورت گیرد. اصطلاح تخصیص بها ، اصطلاحی عام است که هم رهگیری بها و هم تسهیم بها را در بر می گیرد .رهگیری بها در مورد تخصیص بهای عوامل مستقیم به موضوع تعیین بها بکار می رود ، در حالی که تسهیم بها در مورد تخصیص بهای عوامل غیر مستقیم به موضوع تعیین بها به کار می رود . برای مثال در ساخت یک صندلی چه عواملی به عنوان بهای مستقیم و چه عواملی به عنوان بهای غیر مستقیم در نظر گرفته می شوند