حسابداری خروج شریک یا فوت

حسابداری خروج شریک یا فوت

خروج یکی از شرکاء از شرکت

چنانچه یکی از شرکاء قصد خروج از شرکت را داشته و این خروج تضادی با موافقتنامه‌های مابین شرکاء نداشته باشد، انجام حسابداری خروج شریک به دو شکل زیر امکان‌پذیر است.

1. 1. فروش حقوق به یک شریک جدید

شریکی که قصد خارج شدن از شرکت را دارد به یک شریک جدید، از لحاظ حسابداری مسئله خاصی را ایجاد نمی‌کند و تنها لازم  است سرمایه شریک خارج شده تحت نام شریک جدید ثبت شود.

2. حقوق به شرکای موجود

چنانچه حقوق شریک خارج شده از شرکت مستقیماً به شرکای موجود فروخته شود، مبادله همانند مورد مشروح در بند یک بالاست. یعنی از لحاظ حسابداری، تفاوتی با فروش حقوق به شریک جدید ندارد. اما اگر فروش حقوق شریک خارج شده به شرکت غیرسهامی باشد.

اگر چه محتوای مبادله تغییری نمی‌کند اما شرکت غیرسهامی متعهد می‌شود که وجوه مربوط به حقوق شریک خارج شده را پرداخت کند. در چنین مواردی امکان دارد مبلغی به عنوان سرقفلی شناسایی شود و این در صورتی است که وجه پرداختی به شریک خارج شده بیش از مانده حساب سرمایه وی باشد. اما باید توجه داشت که ارزشیابی سرقفلی می‌تواند با ابهام مواجه شود زیرا مبادله بین اشخاص مستقل و غیروابسته انجام نگرفته است. در مورد چهارم مطروحه زیر فروش حقوق یک شریک به شرکت غیرسهامی مورد بحث قرار می‌گیرد.

مورد چهارم: توزیع دارایی‌های شرکت غیرسهامی به شریک خارج شده

آقای (ج) قصد دارد که از شرکتی که با آقایان (الف) و (ب) دارد خارج شود و شرکای باقیمانده موافقت می‌کنند که حقوق وی را از طریق شرکت غیرسهامی خریداری کنند. شرکاء سود شرکت را به نسبتی مساوی تقسیم می‌نمایند. در این تاریخ، ترازنامه شرکت به شرح زیر است:حسابداری خروج شریک

جدول

بررسی ارزش جاری دارایی‌ها و توان سودآوری آتی شرکت نشان می‌دهد که حقوق آقای (ج) در این شرکت به مراتب بیش از 40 میلیون ریال ارزش دارد. طبق ارزیابی‌های به عمل آمده، ارزش جاری دارایی‌های شرکت به مبلغ 140 میلیون ریال برآورده شده است. با توجه به بررسی‌های به عمل آمده با آقای (ج) توافق می‌شود که حقوق وی در شرکت به مبلغ 60میلیون ریال خریداری و در چهار قسط مساوی سالانه به وی پرداخت شود. ضمن این که به  مبلغ پرداخت نشده نیز سالانه 9% سود تعلق بگیرد.

بنابراین، بر اثر خروج آقای (ج) می‌توان گفت از لحاظ حقوقی شرکت موجود منحل شده است و لازم است برای شرکت تداوم دهنده فعالیت مبانی ارزشیابی جدید تعیین و حقوق آقای (ج) مشخص شود. با این ترتیب، ثبت زیر برای تعدیل ارزش‌ها به عمل می‌آید (با فرض تقسیم متساوی سود):

دارایی‌ها              00/30

سرمایه آقای (الف)              00/10

سرمایه آقای (ب)                00/10

سرمایه آقای (ج)                00/10

ثبت مربوط به تعدیل حقوق شریک خارج شده را می‌توان به دو طریق انجام داد. چنانچه روشی مشابه روش تخصیص پاداش بکار گرفته شود، ثبت زیر انجام خواهد شد:

روش اول:

سرمایه آقای (ج)                00/50

سرمایه آقای (الف)                  00/5

سرمایه آقای (ب)               00/5

اسناد پرداختنی به آقای (ج)                      00/60

از آنجا که آقای (ج) مبلغ 10 میلیون ریال بیش از مانده حساب سرمایه خود (بعد از تعدیل برای ارزش‌های جاری) دریافت می‌دارد می‌توان نتیجه گرفت که سرقفلی ثبت نشده‌ای در شرکت وجود دارد. چنانچه شرکاء موافقت کنند که مبلغ سرقفلی شناسایی شود، ثبت حسابداری به شرح زیر انجام خواهد شد:‌حسابداری خروج شریک

روش دوم:

سرمایه آقای (ج)                00/50

سرقفلی                    00/10

اسناد پرداختنی به آقای (ج)                      00/60

چنانچه مبلغ 10 میلیون ریالی که اضافه بر مانده سرمایه به آقای (ج) پرداخت می‌شود معرف ثلث مبلغ سرقفلی ثبت نشده شرکت تلقی شود، می‌توان گفت که کل سرقفلی ثبت نشده بالغ بر 30 میلیون ریال است که به شرح زیر ثبت می‌گردد:

روش دوم (تعدیل شده):

فوت یکی از شرکاء

موافقتنامه‌های ما بین شرکاء یا شرکتنامه، قاعدتاً باید روش‌های بکار گرفته شده در صورت فوت یکی از شرکاء را مشخص کند. صرف‌نظر از این که شرکای شرکت به طور جداگانه حقوق شریک متوفی را خریداری کنند یا شرکت غیر سهامی این حقوق را تحصیل کند. اولین موضوع حائز اهمیت تعیین ارزش‌ جاری حقوق شریک متوفی است. در مواردی که شرکت غیرسهامی به عملیات خود به عنوان یک شخصیت حسابداری و تحت مدیریت شرکای زنده ادامه می‌دهد لازم است دارایی‌های شرکت تجدید ارزیابی و حقوق شریک متوفی بر مبنای آن محاسبه شود.

هنگامی که حقوق شریک متوفی بر مبنای ارزش‌های جاری محاسبه شد، شرکای باقیمانده باید در مورد شرایط مورد قبول برای ایفای تعهدات به صورت پرداخت نقدی یا توزیع دارایی‌ها با وارث متوفی به توافق برسند.حسابداری خروج شریک

چنانچه قرار باشد عملیات شرکت متوقف شود، احتمالاً ایفای تعهدات به صورت واگذاری دارایی‌ یا دارایی‌های مشخص خواهد بود. اما در مواردی که شرکت به حیات خود ادامه می‌دهد، ایفای تعهدات معمولاً به صورت پرداخت وجه نقد به وارث شریک فوت شده می‌باشد.

خلاصه

در این فصل، تغییر ساختار سرمایه شرکت به دلیل ورود شریک جدید، خروج یک شریک یا فوت یک شریک مورد بررسی قرار گرفت. شریک جدید می‌تواند از دو طریق اصلی به شرکت غیرسهامی وارد شود.

یک طریقه این است که شریک جدید پول نقد یا دارایی‌های دیگری را به شرکت واگذار کند. طریقه دیگر نیز خریداری مستقیم حقوق یک یا چند شریک شرکت غیرسهامی می‌باشد. در مواردی که شریک جدید دارایی‌هایی را در شرکت غیرسهامی سرمایه‌گذاری می‌کند. اولین تصمیم‌گیری در این مورد است که آیا مازاد ارزشیابی دارایی‌ها ثبت بشود یا خیر. سپس تعیین شود که آیا سرقفلی ثبت نشده‌ای وجود دارد یا خیر.

چنانچه سرقفلی ثبت نشده موجود باشد، باید تعیین گردد که آیا روش تخصیص پاداش یا روش ثبت سرقفلی بکار گرفته شود. در روش ثبت سرقفلی، مبلغ سرقفلی در دفاتر شرکت ثبت می‌گردد. برعکس، در روش تخصیص پاداش، مبلغ سرقفلی ثبت نمی‌شود بلکه مانده حساب سرمایه شرکاء به طوری تعدیل می‌شود که مبلغ سرقفلی به طور ضمنی لحاظ گردد.

هنگام خروج شریک از شرکت، ممکن است حقوق وی به یک شریک جدید یا شرکای باقیمانده شرکت واگذار شود. از دیدگاه حسابداری، انتقال حقوق به شریک جدید، تنها مستلزم انتقال مانده سرمایه شریک خارج شده به شریک جدید است. چنانچه حقوق شریک خارج شده به شرکای باقیمانده واگذار شود، ممکن است مبادله خارج از شرکت صورت پذیرد و یا حقوق شریک خارج شده مستقیماً به شرکت غیرسهامی منتقل گردد. در هر یک از این دو مورد، مبادله شبیه واگذاری حقوق به یک شخص ثالث است. اما در صورت واگذاری حقوق شریک خارج شده به شرکت غیرسهامی، تعهد پرداخت حقوق شریک خارج شده به عهده شرکت خواهد بود.حسابداری خروج شریک

هنگام فوت یک شریک ممکن است شرکت غیرسهامی منحل و یا به فعالیت خود ادامه دهد و این موضوع به قصد شرکای باقیمانده بستگی دارد. چنانچه شرکت به فعالیت خود ادامه دهد، ممکن است حقوق شریک متوفی توسط شرکاء یا توسط شرکت غیرسهامی خریداری شود. پس از این که ارزش حقوق شریک متوفی تعیین شد، شرکای باقیمانده باید در باره نحوه پرداخت به وراث شریک فوت شده با آنان توافق کنند. این تعهدات را می‌توان به صورت پرداخت وجه نقد یا واگذاری برخی از دارایی‌های شرکت ایفا کرد.