حسابداری واحدهای غیرانتفاعی دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها

حسابداری واحدهای غیرانتفاعی دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها

مطالب مهم

• صورت‌های مالی واحدهای غیرانتفاعی – موارد استفاده و اهداف
• حسابداری وجوه توسط دانشگاه‌های غیردولتی
• حسابداری وجوه توسط بیمارستان‌های غیردولتی

در این فصل، تکنیک‌های حسابداری مربوط به دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و واحدهای غیرانتفاعی مختلف (به جز واحدهای وابسته به دولت)  مورد بحث قرار می‌گیرد.

صورت‌های مالی واحدهای غیرانتفاعی

موارد استفاده و هدف‌ها
ویژگی‌های که واحدهای غیرانتفاعی را از واحدهای انتفاعی متمایز می‌کند به شرح زیر است:

1. دریافت منابع با مبالغی معتنابه از اشخاصی که انتظار ندارند اصل یا فرع متناسب با منابع انتقالی را دریافت کنند.
2. مقاصد عملیاتی که فراهم کردن کالاها یا خدمات را با لحاظ کردن سود یا مشابه سود در برنمی‌گیرد.
3. نبود حقوق مالکیت تعریف شده‌ای که بتوان آن را به فروش رسانید، انتقال داد، بازپرداخت کرد، یا حقوقی را برای توزیع منابع در صورت انحلال سازمان برای اشخاص معینی ملحوظ نمود.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ویژگی‌ها و وجوه تمایز مذکور در بالا، موجب می‌شود که دیدگاه‌ها و هدف‌های صورت‌های مالی اساسی تهیه شده توسط واحدهای غیرانتفاعی مالی واحدهای انتفاعی تفاوت داشته باشد. هدف‌های گزارشگری مالی واحدهای غیرانتفاعی به تناسب علایق تأمین کنندگان منابع آن واحدها که شامل موارد زیر است شکل می‌گیرد:

• کیفیت خدمات ارائه شده توسط واحد غیرانتفاعی،

• کارآیی و اثربخشی در ارائه خدمات،

• توان استمرار ارائه خدمات مورد نظر توسط واحدهای غیرانتفاعی.

بنابراین، در گزارشگری مالی واحدهای غیرانتفاعی، کانون توجه، تأمین کنندگان منابع به ویژه اشخاصی هستند که قادر به تشخیص و تبین مشروح اطلاعات مورد نیاز نمی‌باشند. براساس استانداردهای حسابداری[1]،  هدف‌های کلی گزارشگری مالی واحدهای غیرانتفاعی را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

1. ارائه اطلاعاتی که برای تأمین کنندگان منابع (فعلی و آتی) و سایر استفاده کنندگان، در تصمیم‌گیری‌های منطقی برای تخصیص منابع به این گونه واحدهای غیرانتفاعی مفید و مثمر ثمر باشد.
2. ارائه اطلاعات که به تأمین کنندگان منابع (فعلی و آتی) در ارزیابی خدمات ارائه شده توسط واحد غیرانتفاعی و چگونگی استمرار این خدمات کمک کند.
3. ارائه اطلاعاتی که برای تأمین کنندگان منابع (فعلی و آتی) و سایر استفاده کنندگان، برای ارزیابی نحوه ایفای وظایف مباشرت مدیران واحدهای غیرانتفاعی و سایر جنبه‌های عملکرد آنان مفید باشد.

هدف‌های مشخصی که برای گزارشگری مالی واحدهای غیرانتفاعی به منظور دستیابی به هدف‌های کلی مشروح بالا می‌توان برشمرد به شرح زیر است:‌

1. ارائه اطلاعات درباره منابع اقتصادی، تعهدات و منابع خالص واحد غیرانتفاعی.
2. ارائه اطلاعات در باره عملکرد واحد غیرانتفاعی از طریق خالص تغییرات در منابع و کوشش هایی که در ارائه خدمات و دستاوردهای واحد غیرانتفاعی در یک دوره معین به عمل آمده است.
3. ارائه اطلاعات درباره چگونگی دریافت و مصرف وجوه نقد یا سایر منابع نزدیک به وجه نقد، استقراض و بازپرداخت بدهی‌ها و سایر عواملی که بر نقدینگی واحد غیرانتفاعی تأثیر می‌کند.

4. ارائه تحلیل و تفسیر مدیریت به نحوی که به استفاده کنندگان در درک اطلاعات مالی ارائه شده کمک کند.

این هدف‌ها بر تأمین اطلاعات مفید برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی در باره واحدهای غیرانتفاعی تأکید می‌کند. این اطلاعات می‌تواند برای ارزیابی دستاوردهای واحد غیرانتفاعی و عملکرد مدیریت آن مفید واقع شود. از این دیدگاه، اطلاعات مفید باید ماردی چون منابع اقتصادی و تعهدات واحد غیرانتفاعی، ماهیت، منشاء، مبالغ و امثالهم و همچنین جریان‌های ورود و خروج منابع را نیز در بربگیرد.

همانند واحدهای انتفاعی، دستیابی به هدف‌های گزارشگری مالی واحدهای غیرانتفاعی نیز از طریق فرآیند تدوین استانداردهای مربوط امکان‌پذیر می‌شود.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

حسابداری وجوه توسط دانشگاه‌های غیردولتی

کانون توجه حسابداری دانشگاه‌های غیردولتی، وجوه است. طبقه‌بندی وجوه آن طور که در دانشگاه‌ها[2] مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح زیر است:

1. وجوه جاری[3] (شامل وجوه جاری محدود نشده و محدود شده).
2. وجوه صندوق[4] وام.
3. وجوه اهدایی[5].
4. وجوه سالواره و مادام‌العمر[6].
5. وجوه غیرجاری[7].
6. وجوه مباشرت[8].

به طوری که در بخش‌های بعد به تفصیل بحث خواهد شد، وجوه جاری دانشگاه‌ها (محدود نشده یا محدوده شده)، نظیر درآمد‌های اختصاصی واحدهای دولتی است. علاوه بر این، وجوه صندوق وام، وجوه اهدایی، وجوه سالواره و دایمی، و وجوه مباشرت دانشگاه‌ها، مشابه وجوه امانی در واحدهای دولتی می‌باشد. بالاخره، وجوه غیرجاری دانشگاه‌ها، نقشی مشابه دارایی‌های ثبات و گروه وام‌های بلندمدت را در واحدهای دولتی ایفا می‌کند. به طور مشخص، وجوه سرمایه‌گذاری شده در این طبقه (وجوه غیرجاری) برای حسابداری دارایی‌های ثابت دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضمناً، امور مربوط به وام‌های دانشگاه‌ها نیز از محل وجوه غیرجاری انجام می‌پذیرد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

وجوه جاری

وجوه جاری برای اجرای فعالیت‌های روزمره دانشگاه‌ها در راستای دستیابی به اهداف آموزشی آنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فعالیت‌ها شامل تدریس، تحقیق، خدمات عمومی و فعالیت‌های عملیاتی شامل اداره فروشگاه‌های دانشجویی، رستوران‌ها، خوابگاه‌ها و برنامه‌های ورزشی می‌باشد. هیأت امنای دانشگاه‌ها نهایتاً در اداره این فعالیت‌ها مسئولیت دارند اگر چه دانشگاه‌ها نیز نظیر واحدهای انتفاعی انواع کارکنان اداری را برای اجرا و نظارت بر عملیات روزمره در خدمت دارند.

وجوه جاری ممکن است محدود نشده یا محدود شده باشد. آن بخش از منابع که برای استفاده بدون محدودیت توسط مدیریت دانشگاه‌ها برای اجرای مأموریت‌های خود اختصاص یافته است. وجوه جاری محدود نشده نامیده می‌شود. برعکس، بخشی از منابع دانشگاه‌ها ممکن است توسط مقاماتی خارج از دانشگاه محدود شده باشد که استفاده از آن منوط به کسب مجوز خاصی است و وجوه جاری محدود شده نامیده می‌شود.

حسابداری وجوه جاری محدود نشده

صورت‌‌‌های مالی دانشگاه‌ها در ارتباط با وجوه جاری محدود نشده شامل ترازنامه؛ صورت درآ»دها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری؛ و صورت تغییرات درمانده‌های وجوه جاری می‌باشد. لازم به تذکر است که تنها وجوهی که درآمدها و مخارج را در صورتی نظیر صورت سود و زیان واحدهای انتفاعی شناسایی می‌کند، وجوه جاری است.  این صورت‌ها، شامل بخش‌های جداگانه برای انواع وجه دانشگاه‌ها می‌باشد. حساب‌هایی که برای وجوه جاری محدود نشده مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولاً شبیه حساب‌هایی است که در واحدهای انتفاعی و صورت‌های مالی مربوط ارائه می‌شود.

در دانشگاه‌هایی که از اعتبارات دولتی نیز برای پوشش هزینه‌های عملیاتی خود استفاده می‌کنند لازم است حسابداری بودجه‌ای نیز برای وجوه جاری محدود نشده اعمال شود. هنگامی که حسابداری بودجه‌ای اجرا می‌شود (داوطلبانه یا غیرداوطلبانه)، تعهدات نیز با استفاده از حساب‌های متعهدی[9] ثبت می‌گردد. لازم به یادآوری است که امکان دارد برخی از دانشگاه‌ها، علیرغم الزام حسابداری بودجه‌ای باز هم سوابق تعهدات خود را به طور غیررسمی نگهداری و دنبال کنند. در مثال‌هایی که بعداً ارائه خواهد شد، فرض بر این است که دانشگاه‌، سوابق تعهدات خود را به طور غیررسمی نگهداری می‌کند.  ثبت زیر، حساب‌های مورد استفاده برای حسابداری بودجه‌ای دانشگاه را نشان می‌دهد:

در آمد تحقق نیافته             ×××،×××

مخارج پیش‌بینی شده                      ×××،×××

مانده بودجه تخصیص نیافته               ×××،×××

در حسابداری دانشگاه‌ها، مانده حساب‌های بالا می‌تواند طی دوره مالی به دلیل تجدید نظر در  پیش‌بینی‌ها تغییر کند. ضمناً این حساب‌ها همراه با هر گونه یادداشت مربوط به حساب تعهدات در پایان دوره مالی بسته می‌شود.

درآمدهای مربوط به وجوه جاری محدود نشده معمولاً براساس حسابداری تعهدی شناسایی می‌گردد. منابع اصلی درآمدهای مربوط به این وجوه عبارتند از شهریه پرداختی دانشجویان، وجوه اختصاص یافته توسط دستگاه‌های دولتی، هدایای خصوصی، قراردادهای منعقد شده و فروش خدمات آموزشی. این اقلام تحت عنوان درآمدها در صورت درآمدها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری افشاء می‌شود.

حسابداری مخارج مربوط به وجوه جاری محدود نشده نیز معمولاً براساس حسابداری تعهدی انجام می‌شود. لازم به یادآوری است که در حسابداری این وجوه، به جای واژه هزینه از اصطلاح مخارج استفاده شده است. مخارج مربوط به وجوه جاری تعهد نشده معمولاً شامل مخارج انجام شده برای تدریس، تحقیق، خدمات عمومی، پشتیبانی آموزشی، پشتیبانی سازمانی، عملیات و نگهداری دارایی‌های ثابت، و بورسیه‌های تحصیلی می‌باشد. علاوه بر این، در استانداردهای حسابداری مربوط[10] توصیه شده است که دانشگاه‌ها هزینه استهلاک خود را نیز ثبت کنند.

از محل وجوه دانشگاه‌ها می‌توان انتقالاتی را به خارج و یا از خارج به داخل وجوه دانشگاه داشت. در مورد دانشگاه‌ها، این انتقالات می‌تواند الزامی یا غیرالزامی باشد. انتقالات الزامی معمولاً مبنای قانونی دارد در حالی که مبنای انتقالات غیرالزامی، تصمیمات هیأت امنای دانشگاه می‌باشد. مثال‌هایی برای انتقال الزامی وجوه جاری محدود نشده عبارتند از انتقالات منابع: (1) برای استفاده در بازپرداخت اصل و فرع بدهی‌ها، (2) به منظور استفاده برای بازسازی و جایگزینی دارایی‌های ثابت (3) به وجوه غیرجاری برای خرید تأسیسات و دارایی‌ ثابت جدید. نظر به این که انتقالات وجوه جاری محدود نشده به خارج از این وجوه معمولاً بیش از انتقالات به این وجوه است، خالص وجوه انتقالی، در سر فصل مخارج صورت درآمدها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری منعکس می‌شود.

بالاخره، دارایی‌ها، بدهی‌ها و خالص منابع وجوه جاری، مشابه اقلام متناظر در صورت‌های مالی واحدهای انتفاعی است. دارایی‌های نوعی این وجوه عبارتند از موجودی نقد، سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های دریافتنی، موجودی‌ها، پیش پرداخت هزینه، و مخارج انتقالی به دوره‌های آتی. یادآوری می‌شود که دارایی‌های ثابت خریداری شده از محل وجوه جاری محدود نشده در برخی موارد بر مبنای ارزش‌های جاری ثبت می‌شود مشروط بر این که تمامی سرمایه گذاری‌های مربوط به این وجوه به همین منوال ثبت گردد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

بدهی‌های وجوه جاری محدود نشده نیز نوعاً عبارتند از حساب‌های پرداختنی، بدهی‌های مربوط به مخارج تحقق یافته. سپرده‌های دانشجویان، مبالغ پرداختنی به سایر وجوه و درآمدهای انتقالی به دوره‌های آتی. تفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها نیز موجودی وجوه جاری تعهد نشده است.

مثال مشروح زیر، روش‌های اصلی حسابداری مربوط به وجوه جاری محدود نشده یک دانشگاه را که کمک‌های دولتی نیز برای پشتیبانی از عملیات جاری دریافت می‌دارد نشان می‌دهد. در این مثال فرض بر این است که هزینه استهلاک ثبت نمی‌شود. ضمناً  حسابداری بودجه‌ای نیز انجام می‌شود، اما حساب تعهدات به طور رسمی ثبت نمی‌گردد. ارقام زیر که مربوط به سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است برای دانشگاه (الف) گردآوری شده است.

ثبت‌های مربوط به اطلاعات بالا همراه با توضیحات لازم ذیلاً ارائه می‌شود.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ثبت  زیر، بودجه دانشگاه را برای وجوه جاری محدود نشده در سال 8×13 منعکس می‌کند. ضمناً فرض می‌شود که پیش‌بینی‌های زیر بنای برآورد بودجه طی سال تغییر نمی‌یابد.

درآمد تحقق نیافته              12.000

مخارج برآورد شده                   10.275

بودجه تخصیص نیافته                 1.725

چهار ثبت زیر نیز درآمدهای وجوه جاری محدود نشده سال و همچنین وصول شهریه را منعکس می‌کند. لازم به یادآوری و تأکید است که ثبت‌های مورد بحث و همچنین سایر ثبت‌های این فصل، خلاصه عملیات دوره مالی است و لزوماً با ثبت‌های واقعی مطابقت ندارد.

ثبت‌های زیر، سپرده‌های دریافتی از دانشجویان و استرداد سپرده‌های آنان را منعکس می‌سازد.

ثبت‌های بعد، مخارج وجوه جاری محدود نشده سال را منعکس می‌کند. ضمناً فرض می‌شود که مبالغ خرج شده برای موجودی‌ها مستقیماً به حساب‌های مربوط بسته می‌شود و در پایان سال به منظور نشان دادن مانده صحیح موجودی‌ها، ثبت اصلاحی لازم به عمل می‌آید.

مابقی ثبت‌ها، انتقالات  الزامی و غیرالزامی دوره را همراه با پرداخت‌های نقدی مربوط منعکس می‌کند.

آخرین مجموعه ثبت‌ها، اصلاحات آخر سال، حذف حساب‌های دریافتنی غیرقابل وصول و بستن حساب‌ها را منعکس می‌کند. اصلاحات برای شهریه تحقق نیافته، موجودی‌ها و هزینه مطالبات غیرقابل وصول ضرورت دارد. در فرآیند بستن حساب‌ها، حساب‌های بودجه ای، درآمد، مخارج و انتقالات به خارج از سازمان نیز بسته می‌شود.

حسابداری وجوه جاری محدود شده

صورت‌های مالی مربوط به وجوه جاری محدود شده همانند صورت‌های مالی مربوط به وجوه جاری محدود نشده می‌باشد. صورت‌های مالی دانشگاه‌ها در ارتباط با این وجوه عبارتند از ترازنامه؛ صورت درآمدها، هزینه‌ها و سایر تغییرات وجوه جاری؛ و صورت تغییرات در مانده‌های وجوه.

حساب‌هایی که در حسابداری وجوه جاری محدود شده مورد استفاده قرار می‌گیرد مشابه حساب‌های بکار گرفته شده در حسابداری وجوه جاری محدود نشده است اگر چه در این مورد، تعداد کمتری حساب مورد استفاده قرار می‌گیرد. حساب‌های دارایی که در مورد وجوه جاری محدود شده به دفعات زیاد بکار گرفته می‌شوند عبارتند از موجودی نقد، حساب‌های دارایی که در مورد وجوه جاری محدود شده به دفعات زیاد بکار گرفته می‌شوند عبارتند از موجودی نقد، سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های دریافتنی و مخارج انتقالی به دوره‌های آتی،  در حسابداری وجوه جاری محدود شده از حساب‌های مربوط به دارایی‌های ثابت استفاده نمی‌شود.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

در سمت چپ ترازنامه این وجوه معمولاً حساب‌های پرداختنی و مانده وجوه منعکس می‌گردد. حساب‌های اصلی درآمد این وجوه نیز عبارتند از کمک‌های دولت، قراردادها و وجوه اهدایی. مثال‌های عمده مخارج مربوط به وجوه جاری محدود شده نیز عبارتند از مخارج تدریس، تحقیق، خدمات عمومی و بورسیه تحصیلی. اگر چه در حسابداری وجوه جاری محدود شده از مبنای تعهدی استفاده می‌شود اما درآمدها تنها تا میزان تحقق مخارج مجاز مربوط به این درآمدها شناسایی می‌گردد. درآمدهای تحقق نیافته بدواً به بستانکار مانده وجوه منظور می‌شود.

مثال‌ زیر، روش‌های اصلی حسابداری را در ارتباط با وجوه جاری محدود شده دانشگاه‌ها نشان می‌دهد.

در مثال‌های مربوط به حسابداری دانشگاه‌ها فرض می‌شود که حسابداری بودجه‌ای الزامی نیست و تعهدات به طور رسمی ثبت نمی‌گردد. اطلاعات زیر مربوط به وجوه جاری محدود شده دانشگاه (الف) در سال 8×13 است.

* تمامی مبالغ دریافتی به جز 5میلیون ریال دریافتی از وجوه اهدایی خرج شده است.

** این وجوه به طور غیرالزامی می‌تواند به وجوه جاری محدود نشده انتقال یابد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ثبت‌های مربوط به شرح آن در مورد مثال بالا به شرح زیر است:

اولین ثبت، وجوه نقد تأمین شده برای وجوه جاری محدود شده را طی سال از طریق قراردادها، کمک‌ها و وجوه اهدایی منعکس می‌کند. لازم به توجه است که طرف بستانکار این ثبت، مانده وجوه است زیرا وجوه دریافتی هنوز واجد شرایط شناسایی به عنوان درآمد نمی‌باشد.

ثبت‌های زیر، مخارج وجوه، سرمایه گذاری و شناسایی درآمدهای مربوط را منعکس می‌سازد.

ثبت‌های مربوط به بستن حساب‌های وجوه جاری محدود شده به شرح زیر است:

نتیجه ثبت‌های بالا این است که حساب مانده وجوه به مبلغ 20 میلیون ریال افزایش می‌یابد. این افزایش در مقابل افزایش حساب‌های دارایی به شرح زیر است:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

موجودی نقد           5

سرمایه‌گذاری‌ها         15

وجوه صندوق وام

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه صندوق وام دانشگاه‌ها برای مصارف اعطای وام به دانشجویان، اعضای هیأت علمی و کارکنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. منابع این وجوه معمولاً از طریق هدایا، کمک‌ها، انتقالات از سایر وجوه، درآمد وجوه اهدایی و مبالغ تحقق یافته از سرمایه گذاری‌های صندوق تأمین می‌شود. منابع آماده برای اعطای وام  ممکن است محدود نشده یا محدود شده باشد. منابع محدود نشده تابع سیاست‌های اعطای وام دانشگاه یا هیأت امنای آن است در حالی که منابع محدود شده صندوق تابع مقاصد اشخاصی است که این منابع را تأمین کرده‌اند.

صورت‌های مالی دانشگاه در ارتباط با وجوه صندوق وام عبارتند از ترازنامه و صورت تغییرات در مانده‌های این وجوه. حساب‌های دارایی مربوط به این وجوه عبارتند از موجودی نقد؛ سرمایه‌گذاری‌ها؛ وام‌های دانشجویان؛ اعضای هیأت علمی و کارکنان  و دریافتنی از وجوه محدود نشده. حساب‌های مربوط به سمت چپ ترازنامه نیز شامل مانده وجوه (انواع طبقات) است. صورت تغییرات درمانده مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها؛ انتقالات به صندوق؛ سود وام‌های اعطایی و امثالهم می‌باشد. مثال‌هایی از بازپرداخت به اهدا کنندگان، ابطال وام و حذف‌ها و مخارج اداری وصول.

مثال زیر، روش‌های حسابداری مربوط به وجوه صندوق وام دانشگاه (ب) را در سال 8×13 نشان می‌دهد.

*  تمامی این مبالغ به جز مبلغ 10 میلیون ریال از وجوه جاری محدود نشده وصول شده است.

** برای رعایت سادگی فرض کنید که مربوط به وجوه محدود شده دانشگاه است.

ثبت‌های مربوط و توصیف آن در مورد مثال بالا به شرح زیر است:

سه ثبت بعد، منابع تأمین شده از طریق هدایای محدود شده، وجوه جاری محدود نشده، کمک‌های قابل استرداد دولت، دریافت اقساط وام‌های اعطایی و سود تضمین شده را منعکس می‌کند.

پرداخت‌های صندوق اعطای وام و مبالغی که بر ذخیره وام‌های غیرقابل وصول تأثیر می‌گذارد به شرح زیر ثبت می‌شود.

ثبت‌های مربوط به بستن حساب‌های وجوه صندوق وام به شرح زیر است:

یادآوری می‌شود که در مثال بالا، ابتدا حساب‌های مربوط به صورت تغییرات در مانده‌های وجوه بدهکار و بستانکار می‌گردند و متعاقباً مانده این حساب‌ها به حساب‌های مربوط به مانده وجوه بسته می‌شوند. این روش، به منظور تأکید بر ارتباط بین صورت تغییرات در مانده وجوه و ترازنامه بکار گرفته می‌شود. روش دیگر این است که مقدمتاً مانده حساب‌های وجوه بدهکار یا بستانکار شوند. در این روش، لازم است حساب‌های معین نگهداری تا مانده‌هایی که باید در صورت تغییرات منعکس شود تعیین گردد.

وجوه اهدایی

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه اهدایی وجوهی است که اصل مبلغ آن به منظور ایجاد درآمد، سرمایه گذاری شده تا در راه دستیابی به اهداف دانشگاه که با هم آهنگی‌ اهدا کنندگان وجوه یا هیأت امناء تعیین شده است مورد استفاده گیرد. وجوه اهدایی ممکن است به سه گروه زیر طبقه‌بندی شود: (1) وجوه غیرقابل خرج[11]، (2) وجوه مشروط[12]، (3) وجوه شبه اهدا[13]. دو نوع اول این وجوه، محدود شده است (دست کم از لحاظ مصرف اصل مبلغ). چنانچه وجوه اهدایی غیرقابل خرج باشد، اصل آن که توسط اهدا کننده تأمین شده باید بدون تغییر باقی بماند.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

حتی ممکن است طبق نظر اهدا کننده، بخشی از درآمد حاصل نیز به اصل مبلغ اضافه شود. وجوه مشروط اجازه خرج اصل مبلغ اهدایی را نیز می‌دهد منتها خرج آن منوط به وقوع رویدادها یا احراز شرایط معین است (مثلاً گذشت زمان معین یا فوت اهدا کننده). وجوه شبه اهدا نیز توسط هیأت امنای دانشگاه ایجاد می‌شود تا مدیریت دارایی‌هایی را به عهده بگیرد که در راه دستیابی به مقاصد و اهداف دانشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وجوه می‌تواند محدود شده یا محدود نشده باشد و این بستگی به محدود بودن یا نبودن منابعی دارد که برای ایجاد وجوه شبه اهدا مصرف شده است.

نظیر وجوه صندوق وام، صورت‌های مالی دانشگاه که مربوط به وجوه شبه اهداست عبارت است از ترازنامه و صورت تغییرات درمانده‌های وجوه. حساب‌های دارایی این وجوه معمولاً موجودی نقد و سرمایه‌گذاری‌هاست. حساب‌های سمت چپ ترازنامه نیز عبارت است از مانده وجوه غیرقابل خرج، مانده وجوه مشروط، مانده وجوه شبه اهدا – محدود نشده و مانده وجوه شبه اهد – محدود شده. حساب‌های مربوط به صورت تغییرات در مانده‌های وجوه، نظیر این حساب‌ها در وجوه صندوق وام است.

مثال زیر، روش‌های اصلی حسابداری مرتبط  با وجوه اهدایی دانشگاه را ارائه می‌کند. ارقام و اطلاعات زیر مربوط به سال 8×13 دانشگاه (ج) است. ضمناً فرض بر این است که وجوه اهدایی به منظور سرمایه گذاری متمرکز شده است.

سایر اطلاعات:

سرمایه‌گذاری‌هایی به بهای تمام شده 500 میلیون ریال به قیمت 700 میلیون ریال به فروش رسید. سود این رویداد، به وجوه اهدایی تخصیص یافته و مبنای تخصیص نیز درصد مربوط بوده است.

*  پس از گذشت 5 سال این مبلغ می‌تواند برای ساختن ورزشگاه جدید مورد استفاده قرار گیرد.

** این مبلغ می‌تواند برای هر یک از مقاصد دانشگاه مصرف شود.

*** این مبلغ باید برای تهیه فیلم عکس‌های کمیاب در مرکز عکاسی دانشگاه مصرف شود.

**** این مبلغ به وجوه اهدایی تخصیص یافته و مبنای تخصیص نیز درصد مربوط بوده است.

***** بنا به فرض، این پرداخت‌ها بر شرایط مربوط به مبالغ اهدایی مبتنی می‌باشد.

ثبت‌های زیر، دریافت‌های وجوه اهدایی و سود حاصل از فروش سرمایه گذاری‌ها را منعکس می‌کند.

در ثبت‌های زیر نیز پرداخت‌های وجوه شامل خرید اوراق بهادار و توزیع سود تضمین شده بین سرمایه‌گذاری‌ها منعکس می‌شود. همان طور که نشان داده شده است، سود تضمین شده براساس شرایط مربوط به مبالغ اهدایی توزیع شده است.

وجوه سالواره و مادام  العمر

شرح و روش‌های حسابداری

از محل وجوه سالواره و مادام‌العمر، پرداخت‌های مستمری به اهدا کنندگان یا سایر اشخاص در مدتی معین یا در طول حیات آنان انجام می‌شود. وجوه سالواره، پرداخت‌های ثابتی را (شامل اصل مبلغ) به اشخاص مذکور در بالا انجام می‌دهد در حالی که وجوه مادام‌العمر تنها سود به اشخاص بالا پرداخت می‌کند. در پایان مدت تعیین شده، مانده باقیمانده وجوه به وجوه جاری یا وجوه اهدایی انتقال می‌یابد (بسته به شرایطی که توسط اهدا کنندگان تعیین شده است).

صورت‌های مالی دانشگاه در ارتباط با وجوه اسلواره و مادام‌العمر عبارت است از ترازنامه و صورت تغییرات در مانده  وجوه. نظیر وجوه اهدایی، حساب‌های دارایی این وجوه معمولاً موجودی نقد و سرمایه‌گذاری‌هاست. حساب‌های سمت چپ ترازنامه وجوه سالواره نیر عبارت است از سالواره‌های پرداختنی (که مانده آن مساوی ارزش فعلی پرداخت‌های مورد انتظار به اشخاص است) و مانده‌های وجوه سالواره.  حساب‌‌های سمت چپ ترازنامه وجوه مادام‌العمر عبارت است از درآمدهای پرداختنی و مانده‌های وجوه مادام‌العمر. حساب‌های مربوط به صورت تغییرات در مانده‌های وجوه عبارتند از هدایای خصوصی، قراردادها و کمک‌های محدود شده و همچنین تعدیلات مربوط به سالواره‌های پرداختی.

مثال زیر، روش‌های اصلی حسابداری مرتبط با وجوه سالواره و مادام‌العمر دانشگاه را ارائه می‌کند ارقام و اطلاعات زیر مربوط به سال 8×13 دانشگاه (د) است. اولین سالی که دانشگاه (د) منابعی را برای این وجوه دریافت داشته سال 8×13 بوده است.

*  شخص اهدا کننده مادام‌العمر سالانه 40 میلیون ریال دریافت خواهد داشت. ارزش فعلی سالواره پرداختنی بدواً مساوی 200 میلیون ریال است. هنگام فوت اهدا کننده، مانده وجوه به وجوه جاری محدود نشده دانشگاه انتقال خواهد یافت. در پایان سال، ارزش فعلی سالواره پرداختنی مساوی 220 میلیون ریال تعیین شده است.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

** هنگام فوت اهدا کننده، مانده وجوه به وجوه اهدایی انتقال خواهد یافت.

ثبت‌های زیر، اهدای منابع به دانشگاه، سرمایه گذاری این وجوه، دریافت درآمدهای مربوط، پرداخت سالواره به اهدا کننده، و تعدیل بدهی مربوط به حساب سالواره‌های پرداختنی را منعکس می‌کند.

ثبت‌های زیر نیز مربوط به وجوه درآمدهای مادام‌العمر دانشگاه است.

ثبت زیر نیز بستن حساب‌های مربوط به وجوه سالواره و مادام‌العمر را نشان می‌دهد. یادآوری می‌شود که این ثبت، تحت تأثیر عملیات درآمدهای مادام‌العمر قرار نمی‌گیرد.

وجوه غیرجاری

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه غیرجاری دانشگاه‌ها شامل وجوه موجود برای تحصیل دارایی‌ها، نوسازی و جایگزینی بازپرداخت بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ جدید در دارایی‌ها می‌باشد. وجوه موجود برای تحصیل دارایی‌ها به منظور تحصیل اولیه دارایی‌های بلند مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

برعکس، وجوه مربوط به نوسازی و جایگزینی برای جایگزین کردن دارایی‌های موجود مورد استفاده قرار می‌گیرد. یادآوری می‌شود که این گونه مخارج معمولاً  برای بهسازی دارایی‌های ثابت انجام و سرمایه‌ای محسوب می‌شود. وجوه مربوط به بازپرداخت بدهی‌ها نیز به مصرف واریز بدهی‌های بلند مدت می‌رسد. بالاخره، سرمایه گذاری‌ جدید در دارایی‌ها در حسابداری دارایی‌های دانشگاه بکار گرفته می‌شود. مثال زیر روش‌های اصلی حسابداری مرتبط با وجوه غیرجاری دانشگاه را ارائه می‌کند. ارقام و اطلاعات زیر مربوط به سال 8×13 دانشگاه (ها) است.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ثبت‌های مربوط به ارقام بالا ذیلاً ارائه می‌شود.

اولین گروه از ثبت‌ها مربوط به وجوه موجود برای تحصیل دارایی‌هاست:

دومین گروه از ثبت‌ها مربوط به وجوه نوسازی و جایگزینی است:

سومین گروه از ثبت‌ها مربوط به وجوه بازپرداخت بدهی‌هاست:

آخرین گروه از ثبت‌ها نیز مربوط به سرمایه‌گذاری جدید در دارایی‌هاست:

در آخرین ثبت بالا فرض بر این است که در سال تحصیل زمین، حساب زمین به مبلغ 375 میلیون ریال بدهکار و حساب اوراق قرضه پرداختنی به همین مبلغ بستانکار است. بنابراین، زمین مزبور قبلاً در حساب‌های مربوط به وجوه غیرجاری ثبت  شده است.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

وجوه مباشرت

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه مباشرت در دانشگاه‌ها، نظیر این وجوه در سازمان‌های دولتی است. دانشگاه‌ها وجوه مباشرت (منابعی که توسط دیگران برای مقاصد خاصی تأمین شده است) را برای سرمایه‌گذاری، خرج یا وصول به عنوان مباشر مورد استفاده قرار می‌دهند. تنها صورت مالی لازم در ارتباط با وجوه مباشرت، ترازنامه است. حساب‌های دارایی مربوط به این وجوه معمولاً موجودی نقد، حساب‌های دریافتنی و سرمایه‌گذاری‌هاست. تنها حساب سمت چپ ترازنامه این وجوه نیز بدهی به اشخاصی است که منابع برای آنان نگهداری می‌شود.

مثال زیر ارقام و اطلاعات مربوط به سال 8×13 دانشگاه (و) است.

حسابداری وجوه  توسط بیمارستان‌های غیردولتی

شخصیت حسابداری در بیمارستان‌ها، نظیر دانشگاه‌ها، وجوه است. طبقات اصلی وجوه مرتبط با حسابداری بیمارستان‌ها عبارتند از:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

1. وجوه عمومی
2. وجوه محدود شده مربوط به هدایا.

اهم طبقات وجوه محدود شده مربوط هدایا نیز عبارتند از:

• وجوه مقاصد خاص.
• وجوه هدایا، و
• وجوه جایگزینی و توسعه دارایی‌ها.

منابع بیمارستان‌ها که مربوط به وجوه عمومی است زیر نظر هیأت امنای بیمارستان به مصرف می‌رسد؛ منابع مربوط به وجوه محدود شده هدایا باید طبق خواست اهدا کنندگان این وجوه به مصرف برسد. محدود شدن وجوه مربوط به هدایا می‌تواند دایمی یا غیردایمی باشد.

وجوه عمومی[14]

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه عمومی بیمارستان‌ها، برای اجرای عملیات روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان‌ طور که قبلاً نیز گفته شد، وجوه عمومی، محدود نشده محسوب می‌شود. در صورت‌های مالی مربوط به وجوه عممی، تمامی اقلام دارایی‌ها و بدهی‌های محدود نشده و همچنین درآمدها و هزینه‌ها بر مبنای حسابداری تعهدی شناسایی می‌گردند. این صورت‌های مالی عبارتند از ترازنامه، صورت درآمد و هزینه، صورت تغییرات درمانده‌های وجوه و صورت گردش وجوه نقد. عناوین حساب‌های منعکس در صورت‌های مالی مربوط به جوه عمومی بیمارستان‌ها، شباهت زیادی با عناوین صورت‌های مالی واحدهای انتفاعی دارد.

مثال زیر نوعاً ثبت‌های مربوط به وجوه عمومی بیمارستان‌ها را نشان می‌دهد. ارقام و اطلاعات زیر برای وجوه عمومی بیمارستان‌ (الف) برای سال منتهی به 29 اسفند 8×13 مفروض است.

درآمدها (که به جز 100 میلیون ریال مربوط به خدمات پزشکی روزانه و کسور مربوط، کلاً به صورت نقد وصول شده است:‌

مبالغ مکسور از درآمدها (به جز ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول):

ثبت‌های مربوط به اطلاعات بالا ذیلاً ارائه می‌شود. سه ثبت اول مربوط به درآمدهای سالانه وجوه عمومی است. دو ثبت اول آن، درآمدها و وصول‌های مربوط را به منعکس می‌کند. ثبت سوم نیز مبالغ مکسور از درآمدهای سال را منعکس می‌نماید.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ثبت چهارم که ذیلاً ارائه می‌شود  مربوط به هزینه‌های نقدی وجوه عمومی است. ضمناً فرض می‌شود که مبالغ خرج شده برای موجودی‌ها و پیش‌پرداخت هزینه مستقیماً به بدهکار حساب هزینه سال منظور و ثبت‌های اصلاحی در پایان سال انجام می‌شود تا مانده‌های صحیح حساب‌های موجودی‌ها و پیش‌پرداخت هزینه بدست آید.

ثبت‌های پنجم و ششم زیر تحصیل اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات را منعکس می‌کند. ثبت پنجم، خریداری نقدی تجهیزات ثابت و ثبت ششم، تحصیل تجهیزات متحرک را از محل وجوه جایگزینی و توسعه منعکس می‌نماید. لازم به یادآوری است که مبلغ مربوط به خرید تجهیزات متحرک به عنوان درآمد غیرعملیاتی شناسایی می‌شود.

آخرین گروه از ثبت‌ها، تعدیل‌های آخر سال و حذف حساب‌های غیرقابل وصول را منعکس می‌کند. این تعدیل‌ها عبارتند از هزینه بهره، هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول، هزینه استهلاک، موجودی‌ها و پیش پرداخت‌ هزینه.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

وجوه مقاصد خاص

شرح و روش‌های حسابداری

همان طور که قبلاً گفته شد، وجوه محدود شده بیمارستان‌ها برای مقاصدی مصرف می‌شود که توسط اهدا کنندگان این وجوه تعیین شده است. بنابراین، وجوه مقاصد خاص باید با توجه به محدودیت‌های مربوط مورد استفاده قرار گیرد. مثلاً ممکن است اشخاصی مبالغی را در اختیار بیمارستان بگذارند تا برای تحقق در باره سرطان به مصرف برسد. صورت‌های مالی وجوه مقاصد خاص عبارت است از ترازنامه و صورت تغییرات درمانده وجوه که بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌شود.

مثال زیر مربوط به وجوه مقاصد خاص بیمارستان است.  فرض کنید که بیمارستان (الف) در سال 8×13، مبلغ 40 میلیون ریال از اشخاص خیّر دریافت می‌دارد تا در تحقیقات مربوط به سرطان به مصرف برساند. این مبلغ طی سال 8×13 وصول و حساب آن در وجوه مقاصد خاص نگهداری می‌شود. ضمناً یادآوری می‌شود که در مثال‌ قبل مبلغ 30 میلیون ریال از وجوه مقاصد خاص به وجوه عمومی انتقال یافت که مخارج انجام شده برای تحقیقات سرطان را پوشش دهد. ثبت‌های وجوه مقاصد خاص برای سال 8×13 به شرح زیر است:

وجوه هدایا (با محدودیت دایمی و موقتی)

شرح و روش‌های حسابداری

وجوه هدایا در بیمارستان‌ها، مشابه این وجوه در دانشگاه‌هاست. یعنی این وجوه توسط اعطا کنندگان در صندوقی واریز می‌شود تا اصل آن سرمایه گذاری گردد و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها به مصرف مقاصد تعیین شده توسط اعطا کنندگان وجوه یا هیأت امنای بیمارستان برسد.

علاوه بر این، وجوه هدایا ممکن است به طور نامحدود در صندوق مربوط باقی بماند یا مدت آن مشروط به رویدادهایی بشود که اعطا کنندگان وجوه معین کرده‌اند. صورت‌های مالی مربوط به وجوه هدایا عبارت است از ترازنامه و صورت تغییرات در مانده وجوه.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

چنانچه استفاده از درآمد حاصل از وجوه هدایا توسط اعطا کنندگان وجوه محدود شده باشد، مبالغ خرج نشده آن یا به وجوه مقاصد خاص یا به وجوه جایگزینی و توسعه انتقال می‌یابد و این به تمایلات اعطا کنندگان وجوه بستگی دارد. اما اگر محدودیت استفاده از این درآمدها موقتی باشد، مبالغ خرج نشده آن به وجوه عمومی بیمارستان انتقال می‌یابد.

مثال زیر مربوط به وجوه هدایای (با محدودیت دایمی یا موقتی) بیمارستان (الف) است. این وجوه با هدیه یه شخص خیّر ایجاد و قرار شد که در شروع هر سال مبلغ 20 میلیون ریال توسط وی به صندوق مربوط پرداخت شود و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری این وجوه به مصرف تحقیقات ویروسی بیمارستان برسد. ضمناً مبالغ باقیمانده درآمدهای مذکور نیز به وجوه جایگزینی و توسعه بیمارستان منتقل گردد.

یادآوری می‌شود که مبلغ 10 میلیون ریال از وجوه هدایا به وجوه عمومی بیمارستان انتقال  یافت تا مخارج تحقیقات ویروسی بیمارستان را پوشش دهد. درآمدهای این وجوه از محل سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، طی سال به مبلغ 15 میلیون ریال بالغ شده است. ضمناً درآمد تحقق یافته دریافتنی نیز در آخر سال وجود ندارد. ثبت‌های بیمارستان (الف) برای سال 8×13 در ارتباط با وجوه هدایا به شرح زیر است:‌حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

وجوه جایگزینی و توسعه

شرح و ر وش‌های حسابداری

این وجوه از محل هدایا و تعهدات اشخاص ایجاد می‌شود تا به مصرف تحصیل یا جایگزینی دارایی‌های ثابت بیمارستان برسد. صورت‌های مالی مرتبط با این وجوه عبارتند از ترازنامه و صورت تغییر در مانده وجوه.

آخرین مثال مرتبط با بیمارستان (الف) در سال 8×13، مربوط به وجوه جایگزینی و توسعه است. ارقام و اطلاعات زیر نیز برای وجوه جایگزینی و توسعه این بیمارستان در سال 8×13 مفروض است.

دریافت‌های دیگر (به جز از محل تعهدات):

پرداخت‌ها:

ثبت‌های مربوط به ارقام و اطلاعات بالا به شرح زیر است:

دومین گروه ثبت‌ها مربوط به انعکاس دریافت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری وجوه است:

سومین گروه ثبت‌ها مربوط به انعکاس پرداخت‌هاست. یادآوری می‌شود که ثبت متناظر با دومین ثبت، قبلاً در وجوه عمومی بیمارستان آمده است.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

چهارمین و آخرین گروه ثبت‌ها مربوط به انعکاس تعدیل‌های آخر سال و حذف تعهدات غیرقابل وصول است:

خلاصه

در این فصل، روش‌های حسابداری برای دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های غیردولتی تشریح شد. وجوه تمایز واحدهای غیرانتفاعی و واحدهای انتفاعی موجب ایجاد تفاوت بین دیدگاه‌ها و اهداف گزارشگری مالی در این واحدها می‌شود. هدف‌های گزارشگری مالی در واحدهای غیرانتفاعی از علایق تأمین کنندگان منابع واحدهای غیرانتفاعی بر گزارش اطلاعاتی تأکید می‌کنند که آنان را در ارزیابی خدمات ارائه شده توسط این واحدها و همچنین ارزیابی عملکرد مدیران آن یاری دهد. با توجه به اهداف مزبور، اطلاعات مناسب اطلاعاتی است که منابع اقتصادی، تعهدات، ماهیت، تأمین کنندگان منابع، مبالغ مربوط و جریان‌های ورودی و خروجی آنها را منعکس کند.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

طبقات اصلی وجوه که به طور مکرر در حسابداری دانشگاه‌های غیردولتی مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر است:

1. وجوه جاری (شامل وجوه محدود نشده و محدود شده)
2. وجوه صندوق وام
3. وجوه اهدایی و مشابه آن
4. وجوه سالواره و مادام‌العمر
5. وجوه غیر جاری
6. وجوه مباشرت

صورت‌های مالی مورد استفاده در دانشگاه‌ها معمولاً عبارتند از ترازنامه، صورت درآمدها، صورت مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری و صورت تغییرات در مانده وجوه.

طبقات اصلی وجوه که در حسابداری بیمارستا‌های غیردولتی مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر است:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

1. وجوه عمومی
2. وجوه محدود شده مربوط به هدایا که خود به طبقات زیر تقسیم می‌گردد:

الف- وجوه مقاصد خاص

ب – وجوه هدایا

ج – وجوه جایگزینی و توسعه دارایی‌ها

صورت‌های مالی مورد استفاده در بیمارستان‌های غیردولتی عبارتند از ترازنامه، صورت درآمدها و هزینه‌ها، صورت تغییرات در مانده وجوه و صورت گردش وجوه نقد.

سؤالات، تمرینات و مسایل

سؤالات

1. ویژگی‌هایی که واحدهای غیرانتفاعی را از واحدهای انتفاعی متمایز می‌کند نام ببرید.
2. هدف‌های گزارشگری مالی را در واحدهای غیرانتفاعی مورد بحث قرار دهید.
3. انواع وجوه را در دانشگاه‌های غیردولتی تشریح و صورت‌های مالی مربوط به آنها را ذکر کنید.

1. انواع وجوه مربوط به بیمارستان‌های غیردولتی و صورت‌های مالی تهیه شده توسط این واحدهای غیرانتفاعی را مورد بحث قرار دهید.

2. صورت‌های مالی مرتبط با انواع وجوه مورد استفاده در دانشگاه‌های غیردولتی را نام ببرید.

3. صورت‌های مالی مرتبط با انواع وجوه مورد استفاده در بیمارستان‌های غیردولتی را نام ببرید.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

تمرینات

بهترین پاسخ هر یک از پرسش‌های زیر را انتخاب کنید. پرسش‌های (الف) الی (ج) بر اطلاعات زیر مبتنی است:

1. بیمارستان (الف) برای سال منتهی به 29 اسفند 8×13، مبلغ 6.000 میلیون ریال درآمد تحصیل کرده است. اما به دلیل وجوه خیریه به مبلغ 1.000 میلیون ریال و تحقیقات به مبلغ 500 میلیون ریال، تمامی مبلغ درآمد وصول نخواهد شد. در مرداد سال 8×13، بیمارستان مزبور برخی از لوازم مصرفی را به مبلغ -/1میلیون ریال خریداری کرد اما فروشنده متعاقباً اعلام کرد که وجه مزبور را دریافت نخواهد کرد و هدیه‌ای به بیمارستان خواهد بود. در تاریخ 29 اسفند 8×13، دارایی‌های بیمارستان (مشخص شده توسط هیأت امنا) شامل 40 میلیون ریال وجه نقد و 700 میلیون ریال سرمایه‌گذاری بوده است.

الف-  درآمد حاصل از خدمات ارائه شده بیمارستان در سال  مالی منتهی به 29 اسفند 8×13، چقدر است؟

(1)  6.000 میلیون ریال

(2) 5.500 میلیون ریال

(3) 5.000 میلیون ریال

(4) 4.500 میلیون ریال

ب – در سال مال منتهی به 29 اسفند 8×13، بیمارستان‌ (الف) هدیه ملزومات را به چه نحوی ثبت می‌کند؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) کسر 1 میلیون ریال از هزینه‌های عملیاتی

(2)  درآمد غیرعملیاتی به مبلغ 1 میلیون ریال

(3)  سایر درآمدهای عملیاتی

(4)  ثبت تنها یک یادداشت

ج – چه مبلغ از دارایی‌های مشخص شده هیأت امنا در وجوه محدود نشده منظور می‌گردد؟

(1)  – 0 –

(2)  40 میلیون ریال

(3)  700 میلیون ریال

(4) 740 میلیون ریال

2. در تاریخ 1/5/8×13، شخصی مبلغ 50 میلیون ریال به وجوه هدایا اعطا کرد که درآمد حاصل از آن به وجوه عمومی بیمارستان (ب) اعطا گردد. بیمارستان (ب) کنترلی بر اصل مبلغ مزبور ندارد. شخص هدیه کننده بانک آلفا را به عنوان امین وجوه تعیین کرده است. چه ثبت حسابداری برای رویداد بالا لازم است در دفاتر بیمارستان (ب)‌ انجام شود؟

3. اموال، ماشین آلات و تجهیزات (خالص) بیمارستان (ج) شامل اقلام زیر است:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

چه مبلغی از مبالغ زیر در وجوه محدود شده منظور می‌گردد؟

(1)  – 0 –

(2) 2.000 میلیون ریال

(3) 10.500 میلیون ریال

(4)  12.500 میلیون ریال

4. هزینه استهلاک در صورت‌های مالی کدام یک از واحدهای زیر شناسایی می‌شود؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) تنها در واحدهای انتفاعی انفرادی

(2) در واحدهای انتفاعی انفرادی و بیمارستان‌های غیرانتفاعی

(3) در واحدهای انتفاعی انفرادی و بیمارستان‌های غیرانتفاعی تنها هنگامی که به یک دانشگاه وابسته شوند.

(4) در تمامی بیمارستان‌ها به عنوان یادداشت ثبت می‌شود و اثری  بر صورت درآمد و هزینه نمی‌گذارد.

5. در تاریخ 1/7/5×13، هیأت امنای بیمارستان (د)، مبلغ 200 میلیون ریال برای توسعه درمانگاه تخصیص داد. انتظار م‌رود که این مبلغ در سال مالی منتهی به 30/6/8×13 خرج شود. در ترازنامه بیمارستان (د) در تاریخ 30/6/5×13 این مبلغ به چه عنوان منعکس می‌گردد؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) دارایی جاری محدود شده

(2) دارایی غیرجاری محدود شده

(3) دارایی جاری محدود نشده

(4) دارایی‌ غیرجاری محدود نشده

6. داروهای اهدایی به یک بیمارستان که قاعدتاً باید خریداری شود، بر مبنای ارزش متعارف ثبت و مستقیماً به بستانکار کدام یک از حساب‌های زیر باید منظور شود؟

(1) سایر درآمدهای عملیاتی

(2) سایر درآمدهای غیرعملیاتی

(3) مانده وجوه

(4) درآمد انتقالی به دوره‌های آتی

7. هدیه‌ای که توسط شخصی خیّر به بیمارستان غیرانتفاعی اعطا شده و محدود نیز نشده است باید مستقیماً به بستانکار کدام یک از حساب‌های زیر منظور شود‌؟‌

(1) مانده وجوه

(2) درآمد انتقالی به دوره‌های آتی

(3) سایر درآمدهای عملیاتی

(4) درآمد غیرعملیاتی

8. طی سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 بیمارستان آلفا هدایای زیر را که بر مبنای ارزش‌های متعارف بیان شده دریافت داشته است:

در سال 8×13، بیمارستان چه مبلغی از مبالغ زیر را به عنوان درآمد (عملیاتی و غیرعملیاتی) در صورت درآمد و هزینه خود گزارش می‌کند؟

(1)  -0-

(2) 30 میلیون ریال

(3) 100 میلیون ریال

(4)  130 میلیون ریال

9. در صورت درآمد و هزینه بیمارستان‌ چگونه باید خدمات خیّریه و مطالبات بلاوصول را طبقه‌بندی کرد؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) هر دو مورد به عنوان هزینه طبقه‌بندی می‌شود.

(2) هر دو مورد از درآمد حاصل از خدمات بیماران کسر می‌شود.

(3) خدمات خیّریه از درآمد کسر می‌شود و مطالبات بلاوصول به عنوان هزینه طبقه‌بندی می‌گردد.

(4) هیچ یک از موارد بالا.

10. حسابداری استهلاک تجهیزات غیرعمده بیمارستان چگونه انجام می‌گیرد؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) به دلیل  بی‌اهمیت بودن از آن صرف‌نظر می‌شود.

(2) همانند استهلاک سایر تجهیزات عمل می‌شود.

(3) به طور ادواری، تجهیزات غیرعمده ارزشیابی و ارزش دفتری آن به تناسب ارزش روز کاهش یابد.

(4) تنها هنگام جایگزینی تجهیزات غیرعمده، استهلاک شناسایی می‌شود.

11. برای حصول اطمینان از در دسترس بودن پول نقد برای بهسازی، جایگزینی و توسعه تجهیزات، بهترین روش برای بیمارستان این است که:

(1)  از روش‌های نزولی استهلاک استفاده کند.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(2) از روش خط مستقیم استهلاک استفاده کند.

(3) دارایی‌ها را در زودترین زمان ممکن به فروش برساند.

(4) از محل وجوه نقد عملیاتی، پول نقد کافی دست کم به میزان استهلاک دوره مالی به وجوه غیرجاری انتقال یابد.

12. در نیمسال دوم تحصیلی، دانشگاه آلفا درآمد حاصل از شهریه دانشجویان را به میزان 3.400 میلیون ریال برآورد کرده است. اما انتظار می‌رود که تنها مبلغ 3.000 میلیون ریال تحقق یابد. زیرا مبلغ 300 میلیون ریال بورسیه تحصیلی و مبلغ 100 میلیون ریال برای معافیت فرزندان اعضای هیأت علمی از پرداخت شهریه در نظر گرفته شده است.

(1) 3.400 میلیون ریال

(2) 3.300 میلیون ریال

(3) 3.100 میلیون ریال

(4) 3.000 میلیون ریال

13. در تاریخ 31  تیر 8×13، در دفاتر دانشگاه بتا وجوه زیر منعکس شده است:

چه مبلغی از وجوه بالا باید به عنوان وجوه غیرجاری طبقه‌بندی شود؟

(1) – 0 –

(2) 3.000 میلیون ریال

(3) 5.000 میلیون ریال

(4) 8.000 میلیون ریال

14. کدام یک از روش‌های حسابداری زیر برای دانشگاه‌های غیرانتفاعی بکار گرفته می‌شود؟حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

(1) حسابداری وجوه و حسابداری تعهدی.

(2) حسابداری وجوه و حسابداری غیرتعهدی.

(3) حسابداری تعهدی بدون بکارگیری حسابداری وجوه.

(4) هیچ یک از موارد بالا.

15. کدام یک از دریافت‌های زیر به عنوان وجوه جاری محدود شده در دفاتر دانشگاه ثبت می‌شود؟

(1) شهریه.

(2) پرداخت دانشجویان بابت هزینه آزمایشگاه.

(3) دریافت بابت تأمین مسکن.

(4) هدایای دریافتی برای تحقیقات.

16. طی سال مالی منتهی به 31/6/8×13 و همچنین سال 9×13، دانشگاه گاما یک پروژه تحقیقاتی را در مورد سرطان اجرا کرد. منابع مالی این پروژه از محل هدایای فارغ‌التحصیلات سابق دانشگاه به مبلغ 2.000 میلیون ریال تأمین گردید. اگر چه فارغ‌التحصیلان مزبور مبلغ یاد شده را در تاریخ 10/7/7×13 تعهد کردند اما تنها مبلغ 500 میلیون ریال آن را پرداخت کردند. مصرف این وجوه محدود به پروژه تحقیقاتی سرطان بوده است. طی دو سال مذکور در بالا، دریافت‌ها و مخارج دانشگاه گاما در ارتباط با پروژه مورد بحث به شرح زیر بوده است:

برای سال منتهی به 31 شهریور 9×13، دانشگاه گاما چه مبلغی را به عنوان درآمد هدایا (در ستون محدود شده) در صورت‌های مالی خود منعکس می‌کند؟

(1) – 0 –

(2) 800 میلیون ریال

(3) 1.100 میلیون ریال

(4) 2.000 میلیون ریال

مسایل

1. اطلاعات زیر مربوط به وجوه جاری محدود شده دانشگاه (الف) برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است:

*  تمامی وجوه دریافتی به جز مبلغ 7 میلیون ریال از محل هدایا خرج شده است.

** این مبلغ به طور غیرالزامی به وجوه جاری محدود نشده  انتقال می‌یابد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

مطلوب است:

الف – ثبت وجوه نقد دریافتی (برای وجوه جاری محدود شده) طی سال از محل دریافت‌های دولت، ارگان‌های استان، مقامات محلی و هدایا.

ب – ثبت مخارج وجوه، سرمایه‌گذاری و شناسایی درآمدهای مربوط، فرض کنید که مبلغ 60 میلیون ریال حساب‌های پرداختنی ثبت و متعاقباً پرداخت شده است.

ج – ثبت بستن حساب‌های مربوط به وجوه.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

2. اطلاعات زیر مربوط به وجوه صندوق وام دانشگاه (ب) در سال مال منتهی به 29 اسفند 8×13 است.

*  تمامی مبالغ به جز مبلغ 5 میلیون ریال از وجوه جاری محدود نشده دریافت شده است.

** به منظور سادگی فرض کنید این اقلام مربوط به محدود شده دانشگاه است.

مطلوب است:

الف- ثبت منابع تأمین شده برای صندوق وام طی سال 8×13.

ب- ثبت پرداخت‌های مربوط به این وجوه.

ج – حذف اقلام غیرقابل وصول و تعدیل حساب ذخیره وام‌های غیرقابل وصول.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

د – ثبت بستن حساب‌های مربوط به این وجوه.

3. اطلاعات زیر مربوط به وجوه اهدایی دانشگاه (ج) برای سال مالی منتهی به 29 اسفند8×13 است.

سایر اطلاعات:

سرمایه‌گذاری به بهای تمام شده 400 میلیون ریال به مبلغ 500 میلیون ریال فروخته شد. سود حاصل به وجوه هدایا تخصیص یافته است.

*  در پایان 10 سال، این مبلغ برای ساختن یک سالن جدید مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

** این مبلغ را می‌توان برای هر یک از مقاصد دانشگاه مصرف کرد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

*** این مبلغ منحصراً برای تحصیل کتب کمیاب مصرف می‌شود.

مطلوب است:

الف- ثبت دریافت‌های وجوه هدایا و همچنین سود حاصل از فروش سرمایه‌گذاری

ب- ثبت پرداخت‌های انجام شده از محل وجوه هدایا و همچنین اوراق بهادار.

4. اطلاعات زیر مربوط به وجوه سالواره و مادام‌العمر دانشگاه (د) برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است. این سال اولین سالی است که دانشگاه (د) منابعی را در ارتباط با این وجوه دریافت کرده است.

*  شخص اهدا کننده قرار است سالانه مبلغ 50 میلیون ریال را مادام‌العمر دریافت کند. ارزش فعلی اولیه سالواره پرداختنی بالغ بر 230 میلیون ریال است. هنگام فوت اهدا کننده، مانده این حساب به وجوه جاری محدود نشده انتقال خواهد یافت. در آخر سال، ارزش فعلی سالواره پرداختنی به مبلغ 250 میلیون ریال تعیین شده است.

** هنگام فوت اهدا کننده، مانده این حساب به وجوه هدایا انتقال خواهد یافت.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

مطلوب است:

الف – ثبت اهدای اولیه منابع به وجوه سالواره دانشگاه، سرمایه‌گذاری این منابع، دریافت درآمدهای مربوط، پرداخت سالواره به اهدا کننده و تعدیل لازم در حساب سالواره‌های پرداختنی.

ب – انجام ثبت‌های مشابه برای وجوه مادام‌العمر.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

ج – ثبت بستن حساب‌های مربوط به این وجوه.

اطلاعات زیر مربوط به وجوه غیرجاری دانشگاه (ها) برای سال منتهی به 29 اسفند 8×13 است. فرض کنید وجوه دریافتی از وجوه جاری محدود نشده برای وجوه غیرجاری نیز محدود نشده محسوب خواهد شد.

*  بهسازی تمامی سیم کشی‌های دانشگاه.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

مطلوب است:

الف– انجام تمامی ثبت‌های مربوط به وجوه غیرجاری دانشگاه شامل ثبت دریافت منابع از وجوه جاری محدود نشده، دریافت هدایای محدود نشده، خرید دارایی‌های جدید، انتشار اوراق قرضه برای ساختمان، و شروع و پایان ساختمان.ب – انجام تمامی ثبت‌های مربوط به وجوه نوسازی و جایگزینی شامل ثبت دریافت منابع از وجوه جاری محدود نشده و مخارج نوسازی و جایگزینی.ج – انجام تمامی ثبت‌های مربوط به وجوه بازپرداخت بدهی‌ها شامل ثبت دریافت منابع از وجوه جاری محدود نشده و بازپرداخت اوراق قرضه مربوط.

د – انجام تمامی ثبت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری دانشگاه در وجوه غیرجاری شامل ثبت تحصیل ساختمان و تجهیزات از محل وجوه غیرجاری، احداث ساختمان از محل انتشار اوراق قرضه، انجام نوسازی و جایگزینی از محل وجوه مربوط و همچنین اثر بازپرداخت اوراق قرضه از محل وجوه مربوط.

6. اطلاعات زیر مربوط به وجوه مباشرت دانشگاه (و) برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است.

مطلوب است:

انجام ثبت‌های مربوط به وجوه مباشرت دانشگاه شامل ثبت دریافت وجه نقد، خرید اوراق مشارکت، فروش این اوراق، و پرداخت وجه به جامعه مدرسین دانشگاه.

7. اطلاعات زیر مربوط به وجوه عمومی بیمارستان (الف) برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

درآمدها (تمامی مبالغ نقداً دریافت شده است به جز مبلغ 100 میلیون ریال مربوط به خدمات بیماران سرپایی و مبالغ مربوط به کشور درآمد):

مطلوب است:

الف – ثبت درآمدهای وجوه عمومی برای سال و همچنین وصول‌های مربوط. فرض کنید مبلغ  5.000 میلیون ریال از حساب‌های دریافتنی بدواً ثبت شده است.

ب –  ثبت کسور درآمدها برای سال به جز مبلغ مربوط به مطالبات مشکوک الوصول.

ج –  ثبت هزینه‌های نقدی وجوه عمومی.

د – ثبت تحصیل اموال و تجهیزات از محل وجوه عمومی.

ها- انجام هرگونه ثبت اصلاحی و همچنین حذف حساب‌های غیرقابل وصول.

8. فرض کنید بیمارستان (ب) در سال مالی منتهی به 29 اسفند8×13، مبلغ 60 میلیون ریال برای مصرف در تحقیقات مربوط به بیماری‌های قلب دریافت کرده است. این وجوه مربوط به وجوه مقاصد خاص بیمارستان است. همچنین فرض کنید مبلغ 50 میلیون ریال از وجوه مقاصد خاص به وجوه عمومی بیمارستان منتقل شده است تا مخارج انجام شده برای تحقیقات بیماری‌های قلب را جبران کند.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

مطلوب است:

انجام تمامی ثبت‌های لازم برای وجوه مقاصد خاص.

9. بیمارستان (ج) وجوه هدایا را برای فعالیت‌های تحقیقاتی در اختیار دارد. این وجوه چندین سال قبل توسط یک شخص نیکوکار ایجاد گردید. این شخص، در شروع هر سال مبلغ 30 میلیون ریال اهدا می‌کند تا در تحقیقات مربوط به بیماری‌های عضلانی به مصرف برسد. مبالغ اهدایی به این وجوه در اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌شود. هر مبلغ باقیمانده این وجوه نیز باید به وجوه جایگزینی و توسعه بیمارستان انتقال یابد. فرض کنید مبلغ 20 میلیون ریال از وجوه هدایا به وجوه عمومی بیمارستان انتقال یافته است تا مخارج تحقیقات طی سال را پوشش دهد. جمع درآمدهای این وجوه طی سال به مبلغ 22 میلیون ریال بالغ شده است. در پایان سال هیچ درآمد دریافتنی وجود ندارد.حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

مطلوب است:

انجام تمامی ثبت‌های مربوط به وجوه هدایا با این فرض که مبالغ اهدایی در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری شده است.

اطلاعات زیر مربوط به وجوه جایگزینی و توسعه بیمارستان (د) در سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است.

مطلوب است:حسابداری واحدهای غیرانتفاعی

الف- انجام ثبت‌های مربوط به تعهدات دریافتی و وصولی‌های مربوط.

ب – انجام ثبت‌های مربوط به وجوه تحصیل شده از محل سرمایه‌گذاری‌ها.

ج – انجام ثبت‌های مربوط به پرداخت‌ها.

د – انجام ثبت‌های اصلاحی آخر سال و حذف تعهدات غیرقابل وصول.

[1]. SFAC NO.4 پاراگراف‌های 55-35

[2].  از این پس، منظور از عنوان دانشگاه‌ها، دانشگاهی غیر دولتی است.

[3]. Current Funds

[4]. Loan Funds

[5]. Endowment Funds

[6].  Annuity and Life Income Funds

[7].  Plant Funds

[8]. Agency Funds

[9].  Encumbrance Accounts

[10]. FASB# 93 بیانیه شماره 93 هیأت استانداردهای حسابداری مالی.

[11]. Nonexpendable unds

[12].  Erm Funds

[13].  Quasi – endownment Funds

[14]. General Funds