اندازه گیری مجدد با وجود حساب‌های پرداختنی بلند مدت فی مابین

 اندازه گیری مجدد با وجود حساب‌های پرداختنی بلند مدت فی مابین

این مورد اساساً شبیه مورد اول است با این تفاوت که فرض می‌شود بدهی بلند مدت مربوط به تبدیل صورت‌های مالی، ما بین شرکت‌هاست که ماهیت سرمایه‌گذاری بلند مدت دارد (تسویه این بدهی در آینده قابل پیش‌بینی انجام نخواهد شد). بنابراین، فرض کنید این بدهی مربوط به واگذاری پیش پرداختی به مبلغ 5/87 میلیون ریال توسط شرکت آلفا به شرکت بتاست که بلافاصله پس از تحصیل شرکت اخیر در تاریخ اول فروردین 7×13 رخ داده است. ضمناً فرض کنید شرکت آلفا انتظار تسویه این بدهی را در آینده‌ای قابل پیش‌بینی ندارد. این بدهی بر حسب پزو ثبت شده و مبلغ 5/87 میلیون ریال پیش پرداخت واگذاری، به مبلغ 700 میلیون پزو تبدیل و به مصرف خریداری اموال و تجهیزات به همین مبلغ رسیده است (700=125/0÷5/87).

سود یا زیان اندازه گیری مجدد (زیان در این مورد) کماکان مبلغی است که توازن اقلام را در ستون ریالی تراز آزمایشی برقرار می‌کند. اما قبل از تعیین این مبلغ موازنه لازم است مبلغ تعدیل تسعیر (سود یا زیان) محاسبه شود. در این مثال، مبلغ تعدیل(سودی مساوی 5/17 میلیون ریال) عبارت است از حاصلضرب مانده بدهی بلند مدت (700 میلیون پزو) و تغییر در نرخ تبدیل طی سال 7×13 (100/0-125/0). این مبلغ تعدیل، سود محسوب می‌شود زیرا ریال در مقابل پزو تقویت شده است.

زیان اندازه‌گیری مجدد برای سال 7×13 به شرح زیر محاسبه می‌شود:

جدول

شایان ذکر است که براساس استانداردهای حسابداری، در وضعیت‌های مشابه مورد دوم مطروحه بالا، سود خالص از مبلغ 75/68 میلیون ریال به مبلغ 25/51 میلیون ریال کاهش می‌یابد. زیرا، سود اندازه گیری مجدد به مبلغ 5/6 میلیون ریال به زیان اندازه‌گیری مجدد به مبلغ 00/11 میلیون ریال تبدیل می‌شود. یعنی:

50/17 = 25/51 – 75/68

50/17 = 00/11 + 5/6

تبدیل سود اندازه‌گیری مجدد به زیان اندازه‌گیری مجدد در مورد دوم، به دلیل عدم احتساب مبلغ 700میلیون پزو بدهی بلندمدت شرکت بتا به شرکت آلفا بوده است. کاربرگ تبدیل مورد دوم، در جدول (2-13) منعکس شده است.

جدول

تبدیل بدون اندازه‌گیری مجدد – تفاوت پول

عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی

موردی که ذیلاً مطرح می‌شود بیانگر وضعیتی است که شرکت فرعی خارجی پول عملیاتی و پول گزارشگری متفاوتی دارد اما، رویدادهای مالی آن بر مبنای پول عملیاتی ثبت می‌‌گردد. در این قبیل موارد، برای تبدیل صورت‌های مالی از روش نرخ جاری استفاده می‌شود. در روش نرخ جاری، صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی به نحوی به ریال تبدیل می‌شود که نتایج اقتصادی و ارتباطات موجود در صورت‌های مالی مبتنی بر پول عملیاتی حفظ گردد.

مورد سوم: روش نرخ جاری

مفروضات مورد سوم مشابه مورد اول است به جز این که پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت بتا متفاوت است و رویدادهای مالی آن بر مبنای پول عملیاتی ثبت می‌شود. پول عملیاتی شرکت بتا پزو و پول گزارشگری آن ریال یعنی پول عملیاتی شرکت آلفا (شرکت اصلی) می‌باشد. ترازنامه شرکت بتا در تاریخ تحصیل توسط شرکت آلفا (اول فروردین 7×13) مجدداً به شرح زیر ارائه می‌شود:

جدول

در تاریخ تحصیل، بکارگیری روش نرخ جاری و روش موقتی نتایج یکسانی را ببار می‌آورد. بنابراین در این جا روش نرخ جاری بکار گرفته می‌شود و هر یک از مانده‌های ترازنامه شرکت بتا در نرخ جاری تبدیل یعنی 125/0 ضرب می‌گردد. اما این نرخ در آینده تنها برای تبدیل اجزای حقوق صاحبان سهام بکار خواهد رفت. نتیجه بکارگیری روش نرخ جاری در مورد ترازنامه شرکت بتا در تاریخ تحصیل به شرح زیر است:

جدول

تراز آزمایشی شرکت بتا در تاریخ 29 اسفند 7×13 نیز به شرح زیر است:

جدول

ضمناً یادآوری می‌شود که در تاریخ 29 اسفند 7×13، نرخ جاری تبدیل مساوی 100/0 و میانگین موزون نرخ تبدیل برای سال 7×13 مساوی 110/0 می‌باشد و همانند مورد اول، تمامی دارایی‌های پولی و بدهی‌های پولی بر حسب پزو (پول عملیاتی شرکت بتا) بیان شده است. علاوه بر این، تنها تغییر در حساب اموال و تجهیزات (خالص) طی سال 7×13 ناشی از ثبت هزینه استهلاک به مبلغ 250 میلیون پزو است.

متعاقب تاریخ تحصیل،‌ بکارگیری روش نرخ جاری ایجاب می‌کند تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها بر مبنای نرخ جاری تبدیل شوند. در این روش، سرمایه و کسر و اضافات سود انباشته و ارقام صورت سود و زیان براساس نرخ‌های تاریخی مربوط تبدیل می‌گردند. اما استانداردهای حسابداری، استثنایی بر این قاعده در ارتباط با اقلام عمده صورت سود و زیان قایل می‌شود. بنابراین، این اقلام نظیر هزینه استهلاک و بهای تمام شده کالای فروش رفته، بر مبنای میانگین موزون نرخ تبدیل دوره مالی تبدیل می‌گردند. مانده اول دوره سود انباشته (نظیر روش موقتی) از طریق مساوی قرار دادن آن با مانده آخر دوره ماقبل (یا تاریخ تحصیل) تعیین می‌شود. سود یا زیان ناشی از تبدیل (در روش نرخ جاری) در ترازنامه مورخ 29 اسفند7×13 شرکت بتا در بخش حقوق صاحبان سهام تحت عنوان تعدیل انباشته تسعیر انعکاس می‌یابد. مانده اول دوره این حساب نیز عیناً مانند مانده اول دوره سود انباشته تعیین می‌شود. کاربرگ بکارگیری روش نرخ جاری برای شرکت بتا در جدول (3-13) منعکس شده است.

ارزش‌های تبدیل شده منعکس در جدول (3-13) از بکارگیری قواعد کلی روش نرخ جاری منتج شده است. مانده‌های موجودی نقد و حساب‌های دریافتنی، اموال و تجهیزات (خالص)، بدهی‌های جاری و بدهی‌های بلندمدت بر مبنای نرخ جاری و مانده حساب سهام بر مبنای نرخ تاریخی تبدیل شده است. مانده سود انباشته اول دوره نیز مساوی مبلغ سود انباشته در تاریخ تحصیل قرار داده شده است. تمامی اقلام صورت سود و زیان بر مبنای میانگین موزون نرخ تبدیل دوره مالی تبدیل شده است. زیان ناشی از تبدیل نیز مبلغی است که تساوی اقلام بدهکار و بستانکار را در ستون تراز آزمایشی بر حسب ریال برقرار می‌کند. سود خالص شرکت بتا برای سال 7×13 مساوی 66 میلیون ریال است.

مانده آخر دوره سود انباشته مساوی 5/103 میلیون ریال (0/66+5/37) می‌باشد. این مبلغ مانده اول دوره سود انباشته در کاربرگ سال بعد (به روش نرخ جاری) محسوب می‌شود. صورت سود و زیان و ترازنامه این مورد در بخش‌های بعدی این فصل ارائه خواهد شد.

جدول

سود و زیان تبدیل

در روش نرخ جاری، تمامی دارایی‌ها و بدهی‌ها بر مبنای نرخ‌های جاری تبدیل می‌شوند. به طوری که گفته شد، سود و زیان تبدیل تنها به اقلامی از ترازنامه مربوط است که با استفاده از نرخ‌های جاری تبدیل می‌گردند. بنابراین، در روش جاری، سود و زیان تبدیل مربوط به خالص دارایی‌های شرکت فرعی خارجی است. در این مثال، خالص دارایی‌های شرکت بتا در اول و آخر سال 7×13 به شرح زیر محاسبه می‌شود:

جدول

در خلال سال 7×13 خالص دارایی‌های شرکت بتا مثبت بوده است. در طول سال7×13، خالص دارایی‌های شرکت بتا از 400میلیون پزو به 1.000 میلیون پزو افزایش یافته است. در مثال مورد بحث، زیان تبدیل وجود دارد زیرا ریال در مقابل پزو تقویت شده (نرخ جاری تبدیل از 125/0 به 100/0 تبدیل شده است) و در طول سال 7×13، شرکت بتا خالص دارایی‌ها داشته است. روش اول برای محاسبه زیان تبدیل سال 7×13 به شرح زیر است:

جدول

در محاسبه بالا فرض بر این است که افزایش خالص دارایی‌ها هنگامی واقع شده  که نرخ جاری تبدیل مساوی میانگین موزون نرخ در سال 7×13 بوده است.

بدهی‌های بلندمدت فی مابین در روش نرخ جاری

در مورد دوم (به روش موقتی) مطروحه در بخش قبلی این فصل فرض شد که بدهی‌ بلندمدت شرکت بتا که بر حسب پزو بیان شده ناشی از یک رویداد بین شرکت‌های اصلی و فرعی بوده که ماهیت بلندمدت داشته است. در روش موقتی، سود و زیان تبدیل از این نوع، در حساب تعدیل انباشته تسعیر پول خارجی انباشته می‌شود. اما در روش نرخ جاری، این قبیل سود و زیان‌ها نیازی به محاسبه مستقل ندارد زیرا، شیوه محاسباتی این روش، خود به خود شامل این گونه سود و زیان‌ها نیز می‌گردد. دلیل این امر این است که سود و زیان تبدیل براساس خالص دارایی‌ها یا خالص بدهی‌های شرکت فرعی خارجی محاسبه می‌شود.

تبدیل با اندازه‌گیری مجدد و روش نرخ جاری

در برخی از موارد نادر، پول عملیاتی و پول گزارشگری شرکت فرعی خارجی متفاوت است و معاملات و رویدادهای مالی آن بر حسب پول ثالث ثبت می‌شود. در این قبیل موارد، ابتدا صورت‌های مالی شرکت فرعی بر حسب پول عملیاتی آن اندازه‌گیری مجدد و سپس، این صورت‌ها از پول عملیاتی به پول گزارشگری تبدیل می‌شود. این وضعیت در مورد چهارم زیر بررسی می‌گردد