پوشش مخاطره تعهدات ارزی قابل شناسایی

پوشش مخاطره تعهدات ارزی قابل شناسایی به این دلیل انجام می‌پذیرد که ممکن است مخاطره نرخ تبدیل قبل از این که یک رویداد حسابداری ثبت شود ایجاد گردد. مثلاً یک شرکت داخلی ممکن است قراردادی برای ساخت کالاهایی برای یک شرکت خارجی براساس قیمت ثابت بیان شده بر حسب ارز کشور خارجی منعقد کند. درآمد فروش مربوط به این قرارداد قبل از آماده و تحویل شدن کالا ثبت نمی‌شود. اما شرکت داخلی به محض انعقاد قرارداد، با مخاطره نرخ تبدیل ارز مواجه می‌گردد. بنابراین، شرکت داخلی فرصت دارد که برای به حداقل رساندن مخاطره مزبور، قرارداد نرخ آتی ارز منعقد کند. از لحاظ حسابداری، این گونه قراردادها تحت عنوان «پوشش مخاطره تعهدات ارزی قابل شناسایی» طبقه‌بندی می‌گردند. اگر چه در این بخش، پوشش مخاطره مربوط به صادرات مطرح می‌شود اما لازم به تذکر است که این روش‌ها در مورد واردات نیز کاربرد دارد.

فرض کنید که یک شرکت داخلی در تاریخ 15 مهر 6×13 قراردادی با یک شرکت خارجی برای تولید و تحویل کالا در تاریخ 15 اسفند 6×13 به مبلغ 300 میلیون پزو منعقد می‌کند. در تاریخ 15 مهر، نرخ جاری پزو  مساوی 50/0 است. بهای تمام شده کالای مورد قرارداد برای شرکت داخلی بالغ بر 100میلیون ریال است. بنابراین، این قرارداد سود ناخالصی مساوی 50 میلیون ریال (بر مبنای نرخ جاری پزو) برای شرکت داخلی تأمین می‌‌کند ]50=100-(50/0×300)[. اما شرکت داخلی ادعای الزام آوری بر شرکت خارجی ندارد مگر این که کالای مورد قرارداد را تولید و تحویل نماید.

بنابراین، درآمد فروش نیز قبل از تحویل کالا شناسایی و ثبت نمی‌شود. ضمناً فرض کنید طبق قرارداد، مبلغ فروش پس از مدت 30 روز باید پرداخت شود. بنابراین، مبلغ فروش قبل از 15 فرودین 7×13 توسط شرکت داخلی دریافت نخواهد شد. طی مدت 6 ماه بین تاریخ قرارداد و تاریخ تسویه حساب، شرکت داخلی با مخاطره تغییر نرخ ارز مواجه است زیرا امکان نوسان نرخ جاری پزو در مقابل ریال وجود دارد. بنابراین، شرکت داخلی به منظور پوشش این مخاطره، تصمیم می‌گیرد که قرارداد نرخ آتی ارز منعقد کند و 300 میلیون پزوی 6 ماه بعد را در تاریخ 15 مهر 6×13 بر مبنای نرخ آتی 180 روزه مساوی 51/0 بفروشد. لازم به یادآوری است که نرخ آتی ارز، مبلغ ریال دریافتی در تاریخ تسویه حساب را به مبلغ 153 میلیون ریال (51/0×13) از صرّاف تثبیت می‌کند. تعهد تحویل 300 میلیون پزو به صرّاف، معرف پوشش تعهد ارزی برای 5 ماه اول قرارداد است. بنابراین، قرارداد نرخ آتی ارز، سود ناخالص شرکت داخلی به مبلغ 50 میلیون ریال را تا حد امکان محافظت می‌کند. تفاوت 01/0 بین نرخ جاری و نرخ آتی 180 روزه پزو در تاریخ 15 مهر 6×13، معرف صرف پزو است. حاصل ضرب صرف و 300 میلیون پزوی قابل تحویل (3=01/0×300)، صرف قرارداد نرخ آتی ارز محسوب می‌شود. ضمناً، نرخ‌های جاری ارز در تاریخ‌های 30 آذر 6×13 و 15 اسفند 6×13 به ترتیب مساوی 55/0 و 58/0 فرض می‌گردد. این نرخ‌ها به منظور تعدیل مانده پزوی مورد انتظار صرّاف در تاریخ تهیه صورت‌های مالی دوره میانی (30 آذر) و در تاریخ ثبت فروش (15 اسفند) ضرورت دارند. ثبت‌های مربوط به این مثال در جدول (8-12) ارائه شده است. این ثبت‌ها مربوط به دوره‌‌ای است که از تاریخ انعقاد قرارداد شروع  و به تاریخ ثبت درآمد فروش ختم می‌شود.

جدول

جدول (8-12) آشکار می‌کند که در تاریخ 15 اسفند 6×13، مانده‌های زیر برای حساب‌های دریافتنی و پرداختنی وجود دارد:

جدول

دو قلم مبتنی بر پزو دارای مانده‌های مساوی هستند زیرا هر یک معرف ادعا بر 300 میلیون پزوست. تعهد در مقابل صرّاف، از محل پزوی دریافتی از مشتری در تاریخ واریز حساب انجام خواهد شد. مانده‌های بالا در مورد هشتم مطروحه زیر مورد نیاز خواهد بود.