شرح وظایف و جایگاه سازمانی مشاوردر قرارداد پیمانکاری

شرح وظایف و جایگاه سازمانی مشاوردر قرارداد پیمانکاری

قرارداد پیمانکاری کارفرما (واگذارنده کار) برای اجرای ساخت پروژه‌های بزرگ صنعتی و تخصصی (سدسازی، جاده‌سازی، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، اسکله و بندرسازی، ایجاد بنا و بنیه، شهرسازی و …) قبل از شروع عملیات پروژه، نیاز به مطالعه و طراحی دارد، بدین منظور جهت نیل به این اهداف با شخص یا گروهی به عنوان مهندسان مشاور که هدف آنها ارائه خدمات فنی و مهندسی است، قراردادی به عنوان خدمات مشاوره‌ای منعقد می‌نماید.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

خدمات مشاوره‌ای شامل انجام مطالعات بنیادی و تحقیقاتی طرح‌های عمرانی (ساخت دارایی)، تهیه اجرای طراحی و نظارت فنی بر اجرای عملیات طرح (خدمات مهندسی9 است.

موضوع این قرارداد  ارائه خدمات است که به طور مستقیم منجر به ایجاد یک دارایی شده، مراحل اجرای طرح‌های بلندمدت پیمانکاری به قرار زیر است:

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

مرحله اول – مطالعات مقدماتی طرح: در این مرحله، انجام این تحقیق به منظور شناخت، بررسی، مطالعه مورد لزوم به منظور تدوین گزارش جهت تصمیم‌گیری در مورد پذیرش یا رد طرح به کارفرماست. فعالیت‌های مختلف شناسایی طرح به قرار زیر می‌باشد:

1. تحقیق و بررسی‌های اولیه مربوط به تعیین هدف طرح،
2. شناخت اجزای تشکیل دهنده طرح،

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

1. 1. بررسی امکانات فنی و اجرایی طرح (شامل نوع مصالح، ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز، نیروی انسانی، سایر امکانات و محدودیت‌ها)،
   2. برآورد حجم سرمایه‌گذاری طرح،
   3. برآورد مدت اجرای طرح،
   4. تشخیص و بررسی اجمالی گزینه‌های احتمالی و توجیه فنی طرح از نظر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی (امکان‌سنجی اولیه)

</ol>پس از اتمام و تصویب گزارش شناسایی طرح، فعالیت‌های مربوط به تهیه طرح مقدماتی به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

1. 1. 1. تحقیق، بررسی، آزمایش‌های لازم به منظور طراحی اولیه و تهیه نقشه‌های مقدماتی،

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

1. 1. 1. تهیه مشخصات کلی طرح و انجام مطالعات برای توجیه فنی و انتخاب مناسب‌ترین گزینه،
      2. برآورد حجم ابعاد کار، مخارج اجرای طرح، هزینه بهره‌برداری برای تصمیم‌گیری منطقی و توجیه فنی، اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی (امکان‌سنجی نهایی)

مرحله دوم – مطالعات تفصیلی طرح: بعد از پذیرش و تصویب مقدماتی طرح، مطالعات تفصیلی برای تهیه طرح نهایی به منظور تهیه نقشه‌های تفصیلی، تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل تهیه نقشه‌های تفصیلی، اسناد و مدارک مناقصه به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

l مرحله تهیه نقشه‌های تفصیلی شامل:

1. 1. 1. بررسی، تحقیق، کاوش‌های سطحی و زیرسحطی و نقشه‌برداری،
      2. طراحی دقیق، آزمایش‌های لازم به منظور تعیین مشخصات فنی طرح،
      3. برآورد مقادیر، برنامه زمان‌بندی اجرای کار،
      4. برآورد منابع و مصالح و تهیه نقشه‌های تفصیلی،
      5. تهیه اسناد و مشخصات اجرایی طرح.

l مرحله تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل:

1. 1. 1. بررسی، تحقیق، کاوش‌های سطحی و زیرسطحی و نقشه‌برداری،
      2. طراحی دقیق، آزمایش‌های لازم به منظور تعیین مشخصات فنی طرح،
      3. برآورد مقادیر، برنامه زمان‌بندی اجرای طرح.

l مرحله تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل:

1. 1. 1. شرایط عمومی[1] و خصوصی[2] پیمان،
      2. مشخصات فنی، عمومی و خصوصی،
      3. برآورد مقادیر و قیمت‌های واحد و کل هزینه‌های اجرای طرح بر اساس آخرین فهرست بها،
      4. استعلام از روی نقشه‌های کلی و تفصیلی، و
      5. تهیه و تنظیم اسناد و مدارک مناقصه.

      6. قرارداد پیمانکاری

مرحله سوم – اجرای طرح: پس از تهیه اسناد و مدارک مناقصه (شامل مقادیر، قیمت واحد و برآورد کل هزینه‌های پیمان) و آماده بودن محل اجرای طرح، موضوع پیمان به روش‌های مختلف می‌تواند به پیمانکار ارجاع شود.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

واگذاری اجرای عملیات موضوع پیمان از طریق عقد قرارداد به پیمانکار بستگی به نوع صنعت پیمانکاری دارد، که پس از انجام تشریفات مناقصه صورت می‌گیرد.

قرارداد پیمانکاری

نظارت بر اجرای عملیات مناقصه به عهده مهندس مشاور است، شروع مرحله مناقصه و نظارت بر اجرای آن با ابلاغ کتبی کارفرما صورت می‌گیرد، مرحله مناقصه و نظارت بر اجرای آن شامل قسمت‌هایی به شرح زیر می‌باشد:

اول – برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار و یا پیمانکاران.

دوم – نظارت بر اجرای عملیات موضوع پیمان (دستگاه نظارت)

جزئیات وظایف خدمات مهندسی مشاور در مرحله برگزاری مناقصه و نظارت بر اجرای آن به قرار زیر خواهد بود:

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

اول – برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار: مهندس مشاور پس از دریافت دستور کتبی از کارفرما مبنی بر شروع مرحله برگزاری مناقصه و نظارت بر اجرای آن با رعایت کلیه مقررات، تشریفات انتخاب و دعوت از پیمانکاران برای اجرای مناقصه را به عمل می‌آورد، بعد از برگزاری مناقصه بر اساس مقایسه نتایج حاصل از آن با تعیین برنده مناقصه گزارش توجیهی را تدوین و به اطلاع کارفرما می‌رساند.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

اقدامات مهندسان مشاور در مرحله انجام مناقصه و نظارت بر اجرای آن به قرار زیر خواهد بود:

1. 1. 1. همکاری در انتخاب پیمانکاران واجد صلاحیت از طریق تحقیق با سازمان برنامه و کارفرما،
      2. ارسال دعوت‌نامه در مهلت مقرر به پیمانکاران برای شرکت در مناقصه،
      3. تسیم نسخ کافی از اسناد و نقشه‌های مناقصه به پیمانکاران واجد شرایط (بهای فروش اسناد مناقصه از طریق مشاور با موافقت کارفرما می‌باشد)، و
      4. شرکت در کار گروه مربوط به مناقصه، رسیدگی به پیشنهادها و مقایسه آنها، تهیه گزارش توجیهی و تسلیم آن به کارفرما،

n برگزاری مناقصه و تعین پیمانکار

بعد از آماده شدن اسناد و مدارک مناقصه، به روش‌های مختلف برای اجرای عملیات طرح‌های بلندمدت پیمانکاری از پیمانکاران دعوت به عمل می‌آید، روش‌های مختلف دعوت از پیمانکاران به قرار زیر است:

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

l مناقصه عمومی: در این روش از طریق درج آگهی در روزنامه مشخصات موضوع مناقصه (شرح مختصری از مشخصات موضوع پیمان، حجم و مقادیر کل، محل اجرای کار، مبلغ برآوردی کل موضوع پیمان، مدت اجرای موضوع پیمان، نام کارفرما، نام دستگاه برگزار کننده مناقصه، شرایط شرکت در مناقصه، مبلغ تضمین شرکت در مناقصه، زمان فروش و تحویل اسناد مناقصه، محل و هزینه خرید اسناد مناقصه، مهلت و محل تسلیم پیشنهادها، تاریخ و محل بازگشایی پیشنهادها، نوع تضمین کار، …) به اطلاع، شرکت‌های معتبر و واجد شرایط که مایل به شرکت در مناقصه عمومی باشند، می‌رسد.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

پیمانکاران واجد شرایط که مایل به شرکت در مناقصه عمومی می‌باشند، اسناد و مدارک مناقصه (شامل مقادیر، قیمت واحد و برآورد کل هزینه پیمان) را از کارفرما یا مهندسان مشاور خریداری، در اختیار گروه فنی خود قرار داده، این گروه بر اساس مطالعات خود، در صورت عملی و اقتصادی تشخیص دادن پیمان با در گرفتن شرایط عمومی و خصوصی پیمان پیشنهاد خود را در پاکت لاک و مهر شده که حاوی دو پاکت جداگانه «الف» و «ب» است، در مدت مقرر به دستگاه منقاصه گذار تسلیم می‌نماید. مهم‌ترین اسناد و مدارکی که در پاکت «الف» قرار داده می‌شود، حاوی مدارک زیر می‌باشد:

1. 1. 1. ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه،
      2. نقشه‌های کلی و تفصیلی اجرایی،
      3. مشخصات فنی خصوصی،
      4. فهرست مقادیر و قیمت‌های واحد برآوردی کار، و

مدارک و اسنادی که در پاکت «ب» قرار داد، می‌شود، حاوی موارد زیر است:

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

1. 1. 1. قیمت پیشنهادی،
      2. اوراق و جداول مربوط به تجزیه و تحلیل‌ها و
      3. فرم تکمیل شده تعهد بیمه تمام یا قسمتی از کار مورد نظر کارفرما …

کارفرما پس از جمع‌آوری پیشنهادات پیمانکاران در موعد مقرر کمیسیون (کار گروه)  شناسایی برندگان مناقصه را برگزار می‌کند. در این جلسه نخست پاکت «الف» که حاوی شرایط احراز بر اساس اولویت دو شرکت را انتخاب می‌‌نماید. پس از اعلام نتایج مناقصه، پیمانکارانی که پیشنهاد آنها در مناقصه مورد پذیرش قرار نگرفته است، بلافاصله ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه آنها مسترد می‌گردد.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

برنده مناقصه حداکثر تا هفت روز بعد از ابلاغ کارفرما، باید بر اساس قیمت پیشنهادی خود، با واگذاری تضمین اجرای تعهدات به انعقاد قرارداد مبادرت ورزد. در صورت عدم تمایل برنده مناقصه به عقد قرارداد ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه بدون هیچ‌گونه تشریفات قانونی و هیچ‌گونه اعتراضی به نفع کارفرما ضبط می‌شود.

از پیمانکار بعدی (برنده دوم) جهت عقد قرارداد دعوت به عمل می‌آید، چنان‌چه پیمانکار دوم نیز حاضر به عقد قرارداد نشود، تضمین شرکت در مناقصه به نفع کارفرما ضبط و مناقصه تجدید یا موقوع برای تصمیم‌گیری به کمیسیون ترک مناقصه ارجاع داده می‌شود.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

مدارک مربوط می‌باشد را بررسی و در صورت کامل بودن مدارک لازم، پاکت «ب» را که حاوی مبلغ پیشنهادی قیمت می‌باشد، مورد بررسی قرار می‌دهد، کمیسیون مناقصه با رعایت مفاد آئین‌نامه انتخاب پیمانکاران، از بین پیشنهاد دهندگان مناسب‌ترین پیشنهاد با رعایت تمامی شرایط عمومی و اختصاصی پیمان و با در نظر گرفتن

l مناقصه محدود: در این روش دستگاه برگزار کننده مناقصه، برای پیمانکارانی که صلاحیت آنها برای انجام طرح موضوع پیمان تعیین صلاحیت شده، و شرایط احراز را دارا می‌باشند با توجه به مشخصات موضوع مناقصه (شرح مختصری از مشخصات موضوع پیمان و مقادیر کار، مبلغ برآوردی کار، محل اجرای موضوع پیمان، مدت اجرای کار، نام کارفرما، دستگاه نظارت، دستگاه برگزار کننده مناقصه، مبلغ تضمین شرکت در مناقصه، محل و هزینه خرید اسناد مناقصه، مهلت و محل نشانی تسلیم پیشنهادها، تاریخ و محل بازگشایی پیشنهادهای مناقصه محدود …) دعوت به عمل می‌آید. پیمانکاران مشارکت در مناقصه محدود، اسناد و مدارک پیمان را مطالعه، پیشنهادهای خود را تنظیم، در مدت مقرر به دستگاه برگزار کننده مناقصه تسلیم می‌نماید.

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

l ترک مناقصه: این روش زمانی کاربرد دارد که به علت وجود شرایطی خاص، مناقصه عمومی و محدود امکان‌پذیر نبوده و بنا به تشخیص هیئت ترک مناقصه، پیمانکار انتخاب می‌شود.

قرارداد پیمانکاری

l نظارت بر اجرای عملیات موضوع پیمان (دستگاه نظارت)

مهندسان مشاور برنامه تأیید کارفرما به پیمانکار ابلاغ می‌گردد. نظارت بر اجرای موضوع پیمان از شروع عملیات موضوع پیمان و تا تحویل قطعی پیمان ادامه می‌یابد.

مهندسان مشاور علاوه بر نظارت بر اجرای موضوع پیمان، چنان‌چه دعاوی احتمالی بین کارفرمان و پیمانکار رخ دهد، مدارک دعاوی طرفین را مورد بررسی قرار داده، در حل و فصل دعاوی و اختلافاتی که ممکن است بر اجرای مفاد قراردادهای مربوط در حین اجرای عملیات به وجود آید، تشریک مساعی می‌نماید، نحوه نظارت بر موضوع پیمان در ادامه مورد بررسی

مشاوردر قرارداد پیمانکاری

[1] . مقررات و شرایط عمومی پیمان حاکم بر قرارداد که از طرف مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تدوین شده را شرایط عمومی گویند.

[2] . شرایط ویژه‌ای که به منظور تکمیل شرایط عمومی با توجه به وضعیت و ماهیت موضوع قرارداد تنظیم می‌شود را شرایط خصوصی پیمان گویند. موارد درج شده در شرایط خصوصی، هیچ‌گاه نمی‌تواند موارد شرایط عمومی پیمان را نقص کند.