اجاره به شرط تملیک
از آن‌جا که، طبق دستورالعمل اجرایی اجاره به شرط تملیک عملیات بانکی بدون ربا هزینه‌های مربوط (بیمه، مالیات، عوارض، تعمیر و نگهداری …) بدون حق مطالبه از اجاره دهنده (بانک‌ها) بوده و بعد اجاره کننده می‌باشد. پرداخت در این‌گونه موارد به عنوان هزینه‌های دوره مالی منظور خواهد شد.
چنانچه در مواردی، بیمه اموال مورد اجاره در ابتدای قرارداد اجاره به شرط تملیک برای کل مدت قرارداد پرداخت شود، مبلغ پرداختی به حساب پیش پرداخت بیمه منظور، و در هر دوره مالی متناسب با مدت قرارداد به هزینه منظور می‌شود.
هنگامی که مدت اجاره به شرط تملیک به پایان رسید، و کلیه اقساط مبالغ اجاره بها توسط اجاره کننده پرداخت گردید، ثبت انتقالی دارایی مورد اجاره در دفاتر اجاره کننده به شرح زیر می‌باشد:
دارایی اموال و ماشین‌آلات ××××
استهلاک انباشته اموال استیجاری ××××
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک
استهلاک انباشته ××××
ثبت انتقال مالکیت دارایی مورد اجاره ××××
مثال – شرکت الف به یکی از شعب بانک مراجعه و جهت خرید ساختمان به مبلغ 24000000 ریال درخواست استفاده از تسهیلات عقد اجاره به شرط تملیک را می‌نماید.
بانک پس از بررسی مدارک لازم با اخذ 4000000 ریال پیش دریافت به مدت 15 سال با نرخ سود تضمین شده 8 ٪ موافقت می‌نماید. سایر اطلاعات:
– قرارداد اجاره به شرط تملیک در 1/1/1×13 بین طرفین منعقد گردید.
– تسهیلات اعطایی سهم بانک 20000000 ریال.
– اقساط اجاره بها قابل پرداخت در پایان هر سال.
– عمر مفید ساختمان 30 سال – روش خط مستقیم.
مطلوبست ثبت حسابداری عملیات اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره دهنده و اجاره کننده:
نحوه محاسبه اقساط سالانه مبالغ اجاره بها با توجه به اطلاعات فوق به شرح زیر می‌باشد:
= ارزش فعلی اقساط مساوی یک واجد پولی (Pvifa)
تسهیلات اعطایی سهم بانکی 2000000 = 4000000 – 24000000þ
اقساط اجاره سالانه 2336590 = 559479/8÷ 20000000þ
ثبت عملیات حسابداری قرارداد اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره دهنده (بانک) به شرح زیر خواهد بود:
یادداشت: انعقاد تعهدنامه قرارداد اجاره به شرط تملیک ساختمان به مبلغ 20000000 ریال، نرخ سود تضمین شده 8٪ پیش دریافت 4000000 ریال، مدت اجاره 15 سال یا ثبت آماری به صورت انتظامی:
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
طرف حساب انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
ثبت وصول پیش پرداخت دریافت از شرکت الف:
وجوه نقد 4000000
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
ثبت خرید مطب توسط بانک (اجاره دهنده):
ساختمان اجاره به شرط تملیک 24000000
وجوه نقد 24000000
ثبت آماری انعقاد قرارداد اجاره به شرط تملیک با شرکت الف:
حساب‌های انتظامی اجاره به شرط تملیک 1
ظرف حساب‌های انتظامی – اجاره به شرط تملیک 1
ثبت آماری برگشت تعهدنامه اجاره مطب:
طرف حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
واگذاری مطب به شرکت الف:
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 39048850
ساختمان اجاره به شرط تملیک 24000000
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره شرط تملیک 15048850
ثبت واگذاری مطب به شرکت الف جهت اجاره به شرط تملیک
محاسبات:
39048850 = 4000000 + (15× 2336590) = تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیکþ
15048850 = 240000000 – 39048850 = درآمد انتقالی به دوره آتی þ
پیش دریافت اجاره به شرط تملیک 4000000
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 40000000
ثبت برگشت ثبت دریافت اجاره به شرط تملیک
ثبت آماری انعکاس اموال اجاره به شرط تملیک:
حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
طرف حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت آماری بابت واگذاری اموال مورد اجاره به شرط تملیک
وصول قسط اول مبلغ اجاره بها، پایان سال اول:
وجوه نقد
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط اول مبلغ اجاره بها 233659درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 1600000
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی: 1600000
* نحوه محاسبه:
20000000 = 15048850 – (4000000 – 39048850) = خالص تسهیلات þ
1600000 = 8 ٪× 20000000 = درآمد تسهیلات اعطایی þ
وصول قسط دوم مبلغ اجاره بها، پایان سال دوم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط دوم اجاره بها
درآمد انتقالی به دوله آتی – اجاره به شرط تملیک 1541073
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 1541073
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی طبق جدول بازیافت اقساط اجاره بها
ثبت وصول قسط سوم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط سوم اجاره بها
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 1477431
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 1477431
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی طبق جدول بازیافت اقساط اجاره بها
وصولی قسط پانزدهم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول اقساط
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 172921
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 172921
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی – در آخر سال پانزدهم
طرف حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت برگشت آماری حساب‌های انتظامی
ثبت حسابداری عملیات اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره کننده با توجه به مثال فوق به شرح زیر می‌باشد:
انعقاد تعهدنامه به شرط تملیک اموال مورد اجاره:
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
طرف حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
ثبت آماری تعهدنامه اجاره به شرط تملیک
پرداخت علی‌الحساب اجاره به شرط تملیک
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
وجوه نقد 4000000
ثبت مبلغ پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک به اجاره دهنده
در صورت واگذاری وثیقه (اسناد) ثبت‌های آماری در دفاتر انجام می‌گیرد.
تحویل اموال مورد اجاره به شرط تملیک:
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک 24000000
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 20000000
ثبت تحویل اموال مورد اجاره به شرط تملیک
پرداخت اقساط مبلغ اجاره بها در پایان سال اول:
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 736590
هزینه مالی 1600000
وجوه نقد
ثبت پرداخت اقساط اجاره بها 2336590
ثبت پرداخت اقساط اجاره‌بها
محاسبات:
نرخ سود تضمین شده × مانده تعهدات در جاره سرمایه‌ای دوره مالی = هزینه مالیþ
1600000 = 8 ٪× 20000000 = هزینه مالی (بدهکار) þ
هزینه مالی دوره مالی – مبلغ پرداخت اقساط اجاره = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای (بدهکار) þ
736590 = 1600000 – 2336590 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای (بدهکار) þ
29/12/1× هزینه استهلاک اموال استیجاری 800000
استهلاک انباشه اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری (8000000 = 30÷ 24000000)
29/12/2×
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 795518
هزینه مالی 1541072
وجوه نقد 2336590
ثبت پرداخت اقساط اجاره سال دوم
1541072 = 8٪ × (736590- 20000000) = هزینه مالی þ
795518 = 1541072 – 2336590 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای þ
29/12/2×
هزینه استهلاک اموال استیجاری 800000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری
29/12/2×
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 859159
هزینه مالی 1477431
وجوه نقد 2336590
ثبت پرداخت اجاره سال سوم:
1477431 = 8٪ (795518 + 736590) – 20000000) þ
859159 = 1477431 – 2336590 þ
29/12/3×
هزینه استهلاک استیجاری 800000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری سال سوم
بعد از پرداخت آخرین قسط مبلغ اجاره بها، طبق شرایط پیمان اجاره به شرط تملیک مالکیت اموال مورد اجاره منتقل می‌شود. ثبت حسابداری اموال مورد اجاره بعد از انتقال به شرح زیر است:
ساختمان مطب 24000000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 12000000
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت انتقال مالکیت ساختمان توسط اجاره دهنده
? پرسش
اجاره را تعریف کنید.
مزایای قرارداد اجاره بلندمدت را توضیح دهید.
تفاوت بین اجاره سرمایه‌ای و عملیاتی چیست؟ بیان نمائید.
شرایط اجاره سرمایه‌ای کدام است؟ بیان کنید.
نحوه حسابداری اجاره عملیاتی کدام است؟ بیان نمائید.
نحوه محاسبه ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره بها در اجاره سرمایه‌ای کدام است؟
نحوه محاسبه هزینه بهره در ارتباط با اجاره سرمایه‌ای کدام است؟
نحوه محاسبه استهلاک اموال استیجاری در دفاتر اجاره کننده کدام است؟ بیان نمائید.
منظور از فروش – اجاره مجدد چیست؟ توضیح دهید.
نحوه محاسبه سود حاصل از فروش – اجاره مجدد کدام است؟ بیان نمائید.
نحوه محاسبه فروش و بهای تمام شده کالای فروخته شده در قرارداد اجاره شکل فروش کدام است؟
نحوه گزارشگری اجاره سرمایه‌ای در ترازنامه اجاره کننده را بیان نمائید؟
منظور از فروش – اجاره مجدد جزئی چیست؟ توضیح دهید.
منظور از جزئی در قرارداد اجاره فروش – اجاره مجدد چیست؟ بیان نمائید.
شرایط احراز قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم کدام است؟ توضیح دهید.
شرایط احراز قرارداد اجاره شکل فروش کدام است؟ توضیح دهید.
نحوه محاسبه مبلغ درآمد بهره در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم یا اجاره شکل فروش کدام است؟ توضیح دهید.
تفاوت بین اجاره شکل فروش و اجاره تأمین مالی مستقیم کدام است؟
نحوه منظور نمودن ارزش مازاد تضمین شده و تضمین نشده در محاسبات مبالغ اجاره را توضیح دهید.
نحوه برخورد با مخرج مستقیم اولیه در قراردادهای اجاره عملیاتی، اجاره شکل فروش، اجاره تأمین مالی مستقیم را توضیح دهید؟
نحوه محاسبه سرمایه‌گذاری ناخالص (اجاره دریافتنی استیجاری) را بیان نمائید.
نحوه محاسبه اجاره بهای سالانه کدام است؟
نحوه فسخ قرارداد اجاره را توضیح دهید؟
تعریف اجاره اهرمی کدام است؟
شرایط لازم برای اجاره اهرمی را بیان نمائید؟
مزایای اجاره اهرمی برای اجاره دهنده کدام است؟ بیان نمائید.
تفاوت بین قرارداد بلندمدت و خرید و فروش اقساطی را بیان نمائید؟
نحوه حذف حساب‌های مربوط به اجاره عملیاتی در کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی کدام است؟
مزایای اجاره بلندمدت بین شرکت‌های عضو گروه وابسته کدام است؟
نحوه حذف حساب‌های مربوط به قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم و اجاره به شکل فروش در کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی کدام است؟
شرکت اصلی دارایی را به مبلغ 30850 ریال خریداری و بر اساس عقد قرارداد اجاره به مدت 5 سال به شرکت فرعی واگذار نمود. ارزش متعارف دارایی در آغاز قرارداد اجاره بالغ بر 32000 ریال بود. ثبت تعدیل مربوط به سود حاصل از قرارداد اجاره که باید در سال اول و پایان مدت قرارداد اجاره در کاربرگ انجام گیرد کدام است؟
اهداف بانک در قرارداد اجاره به شرط تملیک را بیان نمائید؟
تعریف اجاره از دیدگاه بانک در اجاره به شرط تملیک را بنویسید؟
نحوه ثبت حسابداری اجاره به شرط تملیک طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا را توضیح دهید؟
ثبت حسابداری در صورت عدم پرداخت اقساط مبالغ اجاره توسط مشتری به بانک کدام است؟
نحوه شناسایی سود هر دوره مالی طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا مربوط به اجاره به شرط تملیک کدام است؟
? تمرین
برای هر یک از پرسش‌های زیر بهترین پاسخ را انتخاب کنید.
شرکت الف ماشین‌آلات که قیمت فروش نقدی آن 7434 ریال و قیمت تمام شده آن 7000 ریال بود، در 1/1/1× ماشین آلات طی عقد قرارداد اجاره به شرط تملیک با شرایط زیر به شرکت (ب) واگذار گردید:
– وصولی در 4 قسط 2000 ریالی 6 ماهه، سررسید اولین قسط 31/6/1×
– نرخ سود تضمین شده 6٪، نرخ استهلاک در دفاتر خریدار 10٪
l ارزش دفتری مانده دارایی تملک شده، در ترازنامه 29/12/1×13 در دفاتر خریدار کدام است؟
الف – 3827 ب- 6691 ج – 7434 د – 2864
پاسخ: پرسش اول به عنوان نمونه ارائه شده است: (د صحیح است)
ارزش فعلی اقساط (4 قسط با نرخ 3٪ در سال) (717098/3×2000)
دارایی در اجاره سرمایه‌ای 7434
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 7434
میزان بدهی به شرکت الف بالغ 7434 ریال می‌باشد. ثبت پرداخت اولین و دومین قسط در سال 1×13 به شرح زیر است:
31/6/1×
هزینه بهره 223
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 1777
وجوه نقد 2000
ثبت اولین قسط اجاره به شرط تملیک:
هزینه بهره þ
1777 = 223 – 2000 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای þ
29/12/1×
هزینه بهره 170
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 1830
وجوه نقد 2000
ثبت دومین پرداخت اقساط اجاره به شرط تملیک:
مانده بدهی 3827 = (1830 + 1777) – 7334 مانده تعهدات þ
2864 = 3827 – (90٪ × 7434) ارزش دفتری دارایی þ
کدام یک از موارد زیر جزء شرایط اجاره سرمایه‌ای برای اجاره کننده نمی‌باشد. (کنکور سال 1377)
الف – ارزش فعلی حداقل پرداخت‌های اجاره بیش از 90٪ ارزش متعارف باشد.
ب – در خاتمه قرارداد مالکیت به اجاره کننده انتقال می‌یابد.
ج – مدت قرارداد بیش از 75٪ عمر مفید دارایی باشد.
د – ابهام عمده‌ای در مورد هزینه‌های احتمالی آتی قرارداد اجاره وجود نداشته باشد.
در اول فروردین ماه 4×13 قراردادی بین اجاره دهنده و اجاره کننده به مدت 3 سال به امضاء رسید. ارزش متعارف بازار دارایی مورد اجاره 100000 ریال است. اجاره دهنده مالکیت دارایی مورد اجاره را در پایان مدت اجاره برای خود حفظ می‌کند.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد اجاره 20000 ریال، عمر مفید دارایی 5 سال، و اجاره شامل اختیار خرید نمی‌باشد، اقساط در اول فروردین هر سال قابل پرداخت می‌باشد، با فرض اینکه نرخ بازده قابل انتظار برای اجاره دهنده و اجاره کننده 10٪ و مبلغ هر قسط 31063 ریال باشد. مانده بدهی ناشی از اجاره در دفاتر اجاره کننده در پایان سال 4×13 کدام است؟
الف – صفر ب – 48937 ج – 68937 د – 53911
مانده‌های زیر از دفاتر شرکت سهامی الف در پایان سال 3×13 استخراج شده است:
دارایی استیجاری (قیمت نقدی یا ارزش فعلی اقساط آتی) 7434
مانده تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 3827
با توجه به شرایط زیر دارایی اموال و ماشین آلات به چه مبلغی در ترازنامه شرکت الف (اجاره کننده) منعکس می‌گردد؟
مالکیت در پایان مدت قرارداد از اجاره دهنده به اجاره کننده (شرکت الف) انتقال می‌یابد.
تاریخ تحصیل دارایی توسط شرکت سهامی الف در 1/1/2×13 می‌باشد.
روش استهلاک دارایی، نزولی با نرخ 10٪.
قرارداد از نوع اجاره سرمایه‌ای از دیدگاه اجاره کننده می‌باشد.
الف – 5948 ب- 2194 ج – 6022 د – 2111
اجاره سرمایه‌ای:
الف – یک قرارداد اجاره اموال می‌باشد.
ب – برای اموال کاربرد ندارد.
ج – غالباً به مالک انتقال می‌یابد.
د – در اصل یک خرید اقساطی است.
هـ – شامل اختیار خرید اموال استیجاری کمتر از ارزش متعارف بازار می‌باشد.
حسابداری اجاره‌های بلند مدت تأکیدی است بر:
الف – مفهوم رجحان محتوی بر شکل
ب – مفهوم رجحان شکل بر محتوی
ج – مفهوم رجحان محتوی بر شکل و اصل
د – در برخی موارد مفهوم رجحان محتوی بر شکل و نه در تمام موارد
مبلغ پرداخت اجاره در قرارداد اجاره عملیاتی در دفاتر کننده چه نامیده می‌شود؟
الف – هزینه بهره
ب – کاهش بدهی
ج – هزینه اجاره
د – هزینه بهره و کاهش بدهی
سود ناشی از فروش در اجاره مجدد (اجاره سرمایه‌ای) در چه زمانی شناسایی می‌شود؟
الف – فوراً، همزمان با تحقق مبادله
ب – در زمان فسخ قرارداد
ج – در طول مدت قرارداد به نسبت استهلاک دارایی مورد اجاره
د – به نسبت اجاره پرداخت شده در اجاره سرمایه‌ای
از نقطه نظر اجاره دهنده، مبلغ دریافتی در اجاره عملیاتی در کدام حساب ثبت می‌شود؟
الف – هزینه بهره و هزینه اجرایی
ب – بازگشت اصل مبلغ و هزینه بهره
ج – درآمد اجاره
د – درآمد بهره و هزینه اجرایی
شرکت آلفا تجهیزاتی را بر اساس قراردادی غیرقابل فسخ، 5 ساله اجاره کرده و اجاره بهای شش ماهه بالغ بر 3000 ریال، قابل پرداخت در شروع هر شش ماه، در طول مدت قرارداد می‌باشد. در قرارداد اجاره انتقال مالکیت یا اختیار خرید دارایی مورد اجاره پیش‌بینی نشده، اما در زمان برگشت تجهیزات به مالک در پایان مدت قرارداد به مبلغ 10000 ریال توسط شرکت آلف (اجاره کننده) تضمین شده است، عمر مفید اقتصادی تجهیزات 8 سال. ارزش متعارف تجهیزات بالغ بر 28000 ریال، نرخ بهره استقراض برای شرکت آلفا 20٪، نرخ بازده برای مالک (اجاره دهنده) 16٪ و شرکت آلفا از این نرخ آگاهی دارد.
10 – ارزش فعلی حداقل مبالغ پرداخت‌های اجاره کدام است؟
الف – 24132 ب- 4220 ج – 64373 د- 32289
10 – جمع هزینه بهره در ارتباط با قرارداد فوق در سال اول کدام است؟
الف – 4149 ب – 6196 ج – 7424 د – 9495
شرکت سهامی ب (اجاره دهنده) تجهیزاتی را که عمر مفید اقتصادی آن 10 سال است به شرکت ج (اجاره کننده) به مدت 8 سال به اجاره واگذار می‌نماید. سایر اطلاعات:
l ارزش متعارف تجهیزات 28627 ریال، بهای تمام شده برای شرکت اجاره دهنده بالغ بر 28628 ریال. اجاره سالانه بالغ بر 6000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، که مبلغ 1000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی است.
l واحد تجاری اجاره کننده ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات را در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2000 ریال تضمین نموده است.
l مبلغ پرداخت‌های اجاره به طور معقول قابل پیش‌بینی بوده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت سهامی (ب) وجود ندارد. نرخ ضمنی بهره برای شرکت سهامی (ب) 12٪ در سال.
1-11. این نوع قرارداد اجاره از نقطه نظر اجاره دهنده کدام است؟
الف – اجاره سرمایه‌ای ب – اجاره عملیاتی
ج – اجاره تأمین مالی مستقیم د – اجاره شکل فروش
2-11. شرکت سهامی (ب) کدام یک از مبالغ زیر را در بدهکار حساب دریافتنی و در شروع قرارداد ثبت می‌نماید؟
الف – 28627 ب- 42000 ج- 40000 د – 25646
3-11. شرکت سهامی (ب) کدامیک از مبالغ زیر را در بستانکار حساب درآمد بهره تحقق نیافته در شروع قرارداد ثبت می‌نماید؟
الف – 13373 ب – 11373 ج – 13534 د – 16354
4-11. شرکت سهامی (ب) کدام یک از مبالغ زیر به عنوان درآمد بهره در پایان سال اول شناسایی می‌نماید؟
الف – 3435 ب – 3078 ج – 2835 د = 2598
5-11. این نوع قرارداد از نقطه نظر اجاره کننده کدام است؟
الف – اجاره سرمایه‌ای ب – اجاره عملیاتی
ج – اجاره تأمین مالی مستقیم د – اجاره شکل روش
درآمد بهره در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر به علاوه درآمد بهره تحقق نیافته
ب – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر
ج – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر منهای درآمد بهره تحقق نیافته
د – بهای فروش اموال استیجاری × نرخ بهره مؤثر
هـ – درآمد بهره تحقق نیافته × نرخ بهره موثر
بهای تمام شده کالای فروخته شده اموال استیجاری در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – بهای تمام شده موجودی کالا بعلاوه ارزش فعلی مازاد تضمین نشده.
ب – بهای تمام شده موجودی کالا منهای ارزش فعلی مازاد تضمین نشده.
ج – بهای تمام شده موجودی کالا منهای ارزش فعلی مازاد تضمین شده.
د – بهای تمام شده موجودی کالا بعلاوه ارزش فعلی مبالغ پرداخت‌های اجاره.
نحوه استهلاک تأسیسات در ساختمان استیجاری چگونه است؟
الف – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان یا مدت اجاره هر کدام طولانی‌تر است، مستهلک می‌شود.
ب – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول مدت اجاره مستهلک می‌شود.
ج – بهای تمام شده این گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان استیجاری مستهلک می‌شود.
د – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان یا مدت اجاره هر کدام کوتاه‌تر است، مستهلک می‌شود.
در یک قرارداد اجاره، مدت قرارداد 4 سال، عمر مفید باقی مانده دارایی مورد اجاره 10 سال، ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده بالغ بر 1000000 ریال است، دارایی مورد اجاره، در خاتمه قرارداد به اجاره دهنده برگشت داده می‌شود، ارزش متعارف بازار دارایی مورد اجاره 15000000 ریال، بهای تمام شده دارایی مورد اجاره 13000000 ریال، ارزش فعلی حداقل مبالغ دریافتی‌های اجاره بالغ بر 14100000 ریال می‌باشد، نوع اجاره از نقطه نظر اجاره دهنده کدام است؟ (کنکور 76)
الف – اجاره اهرمی ب – اجاره تأمین مالی مستقیم
ج – اجاره عملیاتی د – اجاره شکل فروش
شرکت حمل و نقل شمال در اول فروردین ماه سال 4×13 یک کامیون بر اساس قرارداد اجاره به شرط تملیک خریداری نموده، که بهای آن را طی سه سال پرداخت نماید. شرایط پرداخت به شرح زیر است:
در زمان انعقاد قرارداد اجاره 0/1 میلیون ریال
در پایان سال 4×13 (قسط اول) 5/2 میلیون ریال
در پایان سال 5×13 (قسط دوم) 7/1 میلیون ریال
در پایان سال 6× 13 (قسط سوم) 76/1 میلیون ریال
نرخ سود تضمین شده 10٪ در سال، بهای تمام شده کامیون خریداری شده که در دفاتر حمل و نقل شمال ثبت می‌گردد، کدام است؟
الف – 5000000 ب – 6960000
ج – 6000000 د – 6327000
* راهنمایی: ارزش فعلی اقساط مبالغ فوق را محاسبه نمائید.
مانده درآمد بهره تحقق نیافته در قرارداد اجاره جزء کدامیک از طبقات زیرین می‌باشد:
الف – حساب دهی ب – حساب درآمد
د – کاهنده حساب دارایی هـ – کاهنده حساب بدهی
درآمد بهره (سو – تضمین شده) در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم برابر است با:
الف – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر منهای درآمد بهره تحقق نیافته
ب – نرخ بهره مؤثر × درآمد بهره تحقق نیافته
ج – نرخ بهره مؤثر × اجاره دریافتنی
د – نرخ بهره مؤثر × بهای تمام شده اموال استیجاری
بهای فروش اموال مورد اجاره در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی به علاوه ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده.
ب – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی به علاوه ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده.
ج – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی منهای ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده.
د – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی منهای ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده.
شرکت (ب) در اول مهرماه سال 2x، تجهیزاتی را با بهای تمام شده 50000 ریال، به مبلغ 55000 ریال به شرکت (ب) فروخت، عمر مفید باقی مانده دارایی مزبور 10 سال برآورد شده است. در همان روز شرکت (ب) دارایی مزبور را به اجاره ماهیانه 150 ریال و برای مدت 5 سال از شرکت (ج) اجاره نمود، خالص هزینه اجاره تجهیزات برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 2×13 کدامیک از مبالغ زیر است؟ (کنکور سال 74).
الف – 400 ب- 500 ج – 900 د- 1100
شرکت هما در 28/12/1× یک دستگاه ماشین تولیدی خود را به ارزش دفتری 100000 ریال و عمر مفید باقی مانده 20 سال به قیمت 300000 ریال می‌فروشد، و بلافاصله همین ماشین را 16 ساله اجاره می‌کند. چه مبلغ از سود ناشی از فروش بایستی در 28/12/1× معوق شود؟ (کنکور 73)
الف – 200000 ب – 12500 ج – 10000 د – صفر
در یک اجاره که توسط موجر (اجاره دهنده) به شکل اجاره نوع فروش ثبت گردیده است. درآمد بهره … (کنکور 77)
الف – باید در طول دوره اجاره با استفاده از روش بهره مؤثر شناسایی شود.
ب – باید به طور کامل به عنوان درآمد، در هنگام شروع اجاره شناسایی گردد.
ج – باید در طول دوره با استفاده از روش خط مستقیم مستهلک گردد.
د – به وجود نمی‌آید.
در اول فروردین ماه سال 4×13 قراردادی بین اجاره کننده و اجاره دهنده به مدت 3 سال به امضاء رسید. ارزش دارایی مورد اجاره 100000 ریال است. اجاره دهنده مالکیت دارایی مورد اجاره را در پایان مدت اجاره حفظ می‌کند. برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده در پایان مدت قرارداد اجاره 200000 ریال می‌باشد. عمر مفید دارای مورد اجاره 5 سال، و اجاره شامل اختیار خرید نمی‌باشد و اقساط اجاره در اول هر سال قابل پرداخت می‌باشد. با فرض اینکه نرخ بازده قابل انتظار برای اجاره دهنده و اجاره کننده 10٪ و مبلغ هر قسط 31063 ریال باشد. مانده حساب بدهی ناشی از اجاره در دفاتر اجاره کننده در پایان سال اول کدام است؟
الف – صفر ب – 48937
ج – 68937 د – 53911
طبق استاندارد حسابداری ایران در خصوص فروش و اجاره مجدد کدام مورد صحیح است؟ (کنکور سراسری سال 82)
چنانچه اجاره مجدد از نوع سرمایه‌ای باشد و مازاد حاصل از فروش نسبت به مبلغ دفتری دارایی بی‌درنگ به عنوان سود دوره شناسایی می‌شود.
چنانچه اجاره مجدد از نوع عملیاتی باشد و مبالغ اجاره و قیمت فروش مبتنی بر ارزش منصفانه باشد سود و زیان ناشی از آن در طول مدت به اجاره به عنوان درآمد شناسایی می‌شود.
در اجاره عملیاتی چنانچه ارزش منصفانه دارایی در زمان فروش و اجاره مجدد کمتر از مبلغ دفتری باشد، باید بی‌درنگ زیان معادل تفاوت مبلغ ارزش دفتری و ارزش منصفانه شناسایی شود.
معاملات فروش و اجاره مجدد آن توسط همان فروشنده، در هر حال دو رویداد تلقی می‌شود و نتایج آن به هم وابستگی ندارد، لذا نتایج هر یک جداگانه افشا می‌شود.
از شرایط چهارگانه اجاره سرمایه‌ای به شرح زیر کدامیک از دو شرط زیر مانعه‌الجمع هستند؟ (کنکوری کارشناسی ارشد 78)
A – انتقال مالکیت مورد اجاره به مستأجر در پایان قرارداد.
B- اعطای اختیار انتقال مالکیت در پایان قرارداد به مستأجر (اجاره کننده).
C – مدت قرارداد حداقل 75 درصد عمر مفید دارایی مورد اجاره.
D- ارزش فعلی اقساط اجاره حداقل 90 درصد ارزش متعارف دارایی مورد اجاره.
الف – B و A ب – C و B ج – D و B د – D و C
اقساط یک قرارداد اجاره سه ساله در ابتدای هر سال به مبلغ یک میلیون ریال دریافت می‌شود، اگر بهای تمام شده دارایی مورد اجاره 2735000 ریال، نرخ ضمنی بهره 10٪ در سال باشد، از دیدگاه موجر (اجاره کننده) اجاره از چه نوعی است؟ (کنکور کارشناسی ارشد 78)
الف – اهرمی ب – عملیاتی
ج – شکل فروش د – تأمین مالی
با توجه به اطلاعات در حالت‌های مختلف زیر، مبالغ اقساط اجاره بها، قابل دریافت در پایان هر سال، از دیدگاه اجاره دهنده، با استفاده از ارزش فعلی و سایر مفاهیم، را محاسبه نمائید؟
حالت (1) | حالت (2) | حالت (3) | حالت (4) | |
بهای تمام شده تجهیزات اجاره دهنده | 27000 | 50000 | 150000 | 64000 |
ارزش متعارف تجهیزات | 27000 | 70000 | 150000 | 80000 |
ارزش مازاد (باقیمانده): | ||||
تضمین شده | – | 10000 | – | 4800 |
تضمین نشده | – | – | 40000 | 3200 |
مدت قرارداد | 20 سال | 10 سال | 10 سال | 15 سال |
مخارج مستقیم اولیه | 500 | – | 2000 | – |
نرخ بازده اجاره دهنده | 12٪ | 12٪ | 10٪ | 12٪ |
شرایط عقد قرارداد بین اجاره دهنده و اجاره کننده به شرح زیر می‌باشد. (فرض کنید قرارداد حائز شرایط اجاره تأمین مالی مستقیم است):
بهای تمام شده و ارزش متعارف اموال استیجاری برای اجاره دهنده به مبلغ 2486 ریال
مدت قرارداد 3 سال
مخارج مستقیم اولیه به مبلغ 200 ریال می‌باشد که به عهده اجاره دهنده است.
نرخ بازده مورد انتظار برای اجاره دهنده 10 درصد در سال
مطلوبست:
محاسبه سرمایه‌گذاری قابل بازیافت (اجاره دریافتنی)
محاسبه مبالغ اقساط سالانه
سود خالص در طول مدت قرارداد اجاره بلندمدت
ثبت حسابداری اجاره تأمین مالی مستقیم در دفاتر اجاره دهنده (تهیه جدول بهره مؤثر همراه با ارزش دفتری مخارج مستقیم اولیه الزامی است)
در مواردی که مخارج مستقیم اولیه در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم به عنوان بخشی از دارایی (اجاره دریافتنی) ثبت گردد. نحوه محاسبه نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده کدام است؟
اطلاعات زیر مربوط به قرارداد اجاره بین اجاره دهنده و اجاره کننده در دست است:
ارزش متعارف تجهیزات 7460 ریال
مخارج مستقیم اولیه که به عهده اجاره دهنده می‌باشد 480 ریال
مدت قرارداد 3 سال
نرخ ضمنی بهره (نتزیل) منتسب به اجاره دهنده 10٪
مطلوبست:
فرض کنید که قرارداد، اجاره شکل فروش می‌باشد و اجاره دهنده مبلغ اقساط اجاره برای بازیافت بهای فروش (در شرایط عادی تجهیزات را به شرح زیر محاسبه می‌نماید.
(ریال)
بهای تمام شده اموال استیجاری برای اجاره دهنده به مبلغ 5000 ریال باشد، ثبت‌های لازم برای ثبت قرارداد و وصول اجاره در دفاتر اجاره دهنده در سال اول کدام است؟
فرض کنید که قرارداد، اجاره تأمین مالی مستقیم باشد، و اجاره دهنده مبالغ اقساط اجاره برای بازیافت بهای تمام شده (7460 ریال) بعلاوه مخارج مستقیم اولیه را به شرح زیر محاسبه می‌نماید:
(ریال)
ثبت‌های لازم برای قرارداد اجاره و وصول مبالغ در سال اول کدام است؟
فرض کنید که قرارداد، مبالغ اقساط اجاره 2400 ریال بوده و قرارداد اجاره عملیاتی تلقی شود، ثبت‌های لازم برای انعکاس مخارج مستقیم اولیه، وصول مبالغ اجاره و مستهلک نمودن هزینه‌های مستقیم اولیه در سال اول کدام است؟
اجاره زمین‌های وقفی جز کدام یک از ارجاه‌ها در دفاتر اجاره کننده تلقی می‌شود:
اجاره عملیاتی 2. اجاره سرمایه‌ای
اجاره اهرمی 4. اجاره شکل فروض
مبالغ پرداختنی اولیه در رابطه با اجاره زمین وقفی در کدام حساب زیر منعکس می‌شود:
اجاره سرمایه‌ای 2. اجاره عملیاتی
پیش‌پرداخت اجاره 4. ودیعه دریافتنی
? مسائل
در تاریخ 1/1/1× شرکت آمال (اجاره کننده) قراردادی جهت استفاده از رایانه به مدت 5 سال سال امضاء نمود، عمر مفید اقتصادی رایانه 8 سال، ارزش ارزش متعارف آن (تقریبی) 25500 ریال، اقساط اجاره سالانه قابل پرداخت در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد بالغ بر 5400 ریال
– از مبالغ اقساط اجاره 400 ریال آن مربوط به تعمیر و نگهداری می‌باشد (از 5400 ریال مبلغ 400 ریال هزینه تعمیر است).
– شرکت آمال اختیار خرید رایانه به مبلغ 7200 ریال در پایان مدت قرارداد را دارد.
– نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 12٪ در سال.
– روش استهلاک خط مستقیم.
مطلوبست:
تجزیه وتحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره کننده
تهیه جدول بهره مؤثر
ثبت حسابداری سه دوره پرداخت اقساط اجاره در دفاتر اجاره کننده
ثبت خرید رایانه در پایان مدت اجاره
تهیه صورت‌های مالی مقایسه‌ای (عملیاتی و سرمایه‌ای) در پایان دوره مالی
شرکت الفبا بر اساس یک عقد قرارداد اجاره، غیرقابل فسخ در تاریخ 1/1/1× جهت استفاده تجهیزات، که عمر مفید آن 12 سال می‌باشد امضاء نمود. ارزش فعلی (متعارف) تجهیزات بالغ بر 222324 ریال می‌باشد. شرایط قرارداد اجاره به شرح زیر خواهد بود:
مبالغ اقساط اجاره، سالانه بالغ بر 39250 ریال (مبلغ پرداخت اقساط در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد می‌باشد) مدت قرارداد اجاره 10 سال. روش استهلاک خط مستقیم.
برآورد ارزش باقیمانده تجهیزات در پایان مدت قرارداد در زمان برگشت تجهیزات به اجاره دهنده حداقل 10000 ریال تضمین شده است.
نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 18٪ در سال می‌باشد. اجاره بهای سالانه برای اجاره دهنده بازده 16٪ را تأمین می‌نماید.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
تهیه جدول بهره مؤثر.
ثبت حسابداری سه دوره پرداخت اقساط اجاره و برگشت تجهیزات به اجاره دهنده در پایان مدت قرارداد در دفاتر اجاره کننده
نحوه انعکاس قرارداد اجاره در صورت‌های مای به صورت مقایسه‌ای (عملیاتی، سرمایه‌ای) برای دو دوره متوالی
شرکت (ج) تجهیزاتی که بهای تمام شده آن 100000 ریال و استهلاک انباشته آن 25000 ریال می‌باشد به مبلغ 120000 ریال فروخت و همزمان با آن بر اساس یک عقد قرارداد، اموال فروخته شده را به مدت 25 سال به مبلغ 70/1360 ریال سالانه اجاره می‌نماید (پرداخت اجاره در اول هر سال). نرخ استقراض اضافی برای شرکت (ج) و نرخ سود تضمین شده برای اجاره مجدد در وضعیت اجاره 12٪ در سال می‌باشد. شرکت (ج) مجدداً مالکیت اموال مورد اجاره در پایان مدت قرارداد بدست خواهد آورد. (اجاره به شرط تملیک)، عمر مفید تجهیزات 30 سال.
مطلوبست:
تجیزه و تحلیل قرارداد
ثبت در دفاتر شرکت (ج) (سه دوره الزامی است).
نحوه گزارش قرارداد اجاره در ترازنامه در پایان هر دوره مالی
شرکت ارس تجهیزاتی را که بهای تمام شده آن به مبلغ 400000 ریال است، به مبلغ 600000 ریال به شرکت اترک فروخته و همزمان با فروش، تجهیزات را طی قراردادی از آن شرکت اجاره نمود. شرایط قرارداد به شرح زیر است:
مدت قرارداد اجاره 15 سال، اقساط اجاره بها سالانه به مبلغ 13/92771 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال (زمان انعقاد قرارداد فروش – اجاره مجدد 1/16×)، عمر مفید باقی مانده تجهیزات 20 سال مالکیت بعد از پایان مدت قرارداد به شرکت اترک انتقال نمی‌یابد.
هزینه‌های اجرایی توسط شرکت ارس طی سال 6×13 تعهد و پرداخت شده است:
بیمه 2600 ریال
تعمیر و نگهداری 2300 ریال
هزینه مالیات بر اموال 9700 ریال
نرخ استقراض برای شرکت ارس 16٪ در سال – روش استهلاک خط مستقیم.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد
ثبت در دفاتر فروشنده – اجاره کننده
فرض کنید قرارداد اجاره ماشین آلات بین شرکت الف (اجاره دهنده) و شرکت ب (اجاره کننده) در تاریخ 1/1/1×13 با شرایط زیر منعقد گردید:
مدت اجاره تجهیزات 5 سال
مبلغ پرداخت اجاره بهای سالانه بالغ بر 73032 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد.
شرکت ب (اجاره کننده) اختیار خرید دارایی مورد اجاره بعد از پایان مدت اجاره به مبلغ 100000 ریال را دارد.
نرخ بازده برای مالک 16 درصد.
ارزش متعارف ماشین آلات در زمان انعقاد قرارداد 320000 ریال، بهای تمام شده آن 280000 ریال.
قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره
ثبت حسابداری قرارداد اجاره در دفاتر اجاره دهنده
شرکت ایران کارا در اول فروردین سال 8×13، تجهیزاتی را که بهای تمام شده آن 120000 ریال و ارزش متعارف آن 49/190008 ریال است به شرکت البرز اجاره داده است. شرایط عقد قرارداد اجاره به شرح زیر است:
مدت قرارداد اجاره 10 سال، مبالغ اقساط اجاره، قابل دریافت در اول سال بالغ بر 30000 ریال، برآورد عمر مفید اقتصادی تجهیزات 10 سال.
کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت البرز تعهد و پرداخت می‌شود.
شرکت البرز اختیار خرید تجهیزات، در پایان مدت قرارداد به مبلغ 500 ریال را دارد.
نرخ ضمنی بهره منتسب به شرکت ایران کارا، 12٪ در سال.
قابلیت وصول مبالغ اجاره پیش‌بینی شده و در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است ابهام با اهمیّتی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفاد عقد قرارداد اجاره تجهیزات بین واحد تجاری الف (اجاره دهنده) و واحد تجاری ب (اجاره کننده) در اول سال 5×13 به شرح زیر خواهد بود:
مدت قراداد اجاره 5 سال، مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 12000 ریال، شامل 2000 ریال هزینه اجرایی است مبلغ اقساط اجاره در اول هر سال از اول انعقاد قرارداد پرداخت می‌شود. عمر مفید تجهیزات 8 سال است، ارزش مازاد در پایان مدت قرارداد به مبلغ 5000 ریال می‌باشد که توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
خرید تجهیزات توسط اجاره دهنده بالغ بر 44804 ریال.
نرخ ضمنی بهره منتسب به مالک 10٪ و واحد تجاری ب از این نرخ نیز آگاهی ندارد، و نرخ استقراض 16٪ در سال می‌باشد.
قابلیت وصول مبالغ اجاره پیش‌بینی شده و در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است ابهام بااهمیتی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده
شرکت کاوه مالک تجهیزاتی است که در اول سال 3×13 به مبلغ 100000 ریال خریداری و همزمان با آن طی عقد قراردادی به شرکت خاور اجاره داده است. شرایط عقد قرارداد:
مدت قرارداد اجاره 5 سال
زمان انعقاد قرارداد اجاره 1/1/13×13 می‌باشد.
مبالغ اجاره بها، سالانه بالغ بر 62/25981 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، از مبلغ اجاره فوق مبلغ 2000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد. قرارداد اجاره غیرقابل فسخ می‌باشد.
ارزش متعارف تجهیزات برای اجاره دهنده در شروع قرارداد بالغ بر 100000 ریال، عمیر مفید باقی مانده 5 سال (بدون ارزش مازاد)، ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
مخارج مستقیم اولیه در ارتباط با قرارداد اجاره پیش‌بینی نشده است.
مالکیت تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود.
قابلیت وصول مبالغ اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت کاوه وجود ندارد. (به استثناء مالیات اموال که در شروع قرارداد پیش‌بینی شده و از اجاره کننده در اول هر سال وصول می‌شود).
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای مالک 10٪ در سال (نرخ ضمنی بهره منتسب به مالک 10٪ در سال).
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
نحوه گزارشگری قرارداد اجاره (اجاره دریافتنی) در ترازنامه (جاری، غیرجاری) در پایان هر دوره مالی
شرکت سهامی نمونه (اجاره دهنده) تعدادی تجهیزات مربوط به شهر بازی را به شرکت پیام (اجاره کننده) طی عقد قرارداد اجاره واگذار نمود.
شرایط و اطلاعات مربوط به عقد قرارداد اجاره:
بهای تمام شده تجهیزات بالغ بر 2000000 ریال، عمر مفید اقتصادی 6 سال. مدت قرارداد اجاره 4 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان مدت قرارداد بالغ بر 350000 ریال، که این مبلغ توسط شرکت اجاره کننده تضمین شده است. تجهیزات به مالک برگشت داده می‌شود.
نرخ بازده مورد انتظار برای شرکت اجاره دهنده 12٪ در سال. شرکت سهامی نمونه هیچ‌گونه سودی همزمان با عقد قرارداد و انتقال آن به اجاره کننده شناسایی نمی‌نماید.
قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است وجود ندارد.
مطلوبست:
چه مبلغی، اقساط اجاره سالانه بایستی توسط شرکت نمونه وصول شود تا 12٪ بازده برای اجاره دهنده داشته باشد. فرض کنید هزینه‌های اجرایی بالغ بر 13000 ریال بوده که این مبلغ شامل مبالغ اقساط اجاره می‌باشد. (اقساط اجاره در اول دوره مالی از زمان انعقاد قرارداد وصول می‌شود).
از دیدگاه اجاره دهنده و اجاره کننده این نوع قرارداد چه نوع قراردادی است؟
l فرض کنید نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 12٪ در سال باشد.
در صورتی که ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره تضمین نشده باشد مبالغ اقساط اجاره و طبقه‌بندی آن چگونه تغییر می‌کند.
با فرض اینکه ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین شده باشد جدول بهره مؤثر را تنظیم نمائید.
ثبت حسابداری آن در دفاتر اجاره دهنده کداماست؟
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره بین دهنده و اجاره کننده به شرح زیر است:
بهای تمام شده تجهیزات برای اجاره دهنده 10000
ارزش متعارف اموال استیجاری در شروع قرارداد اجاره (1/1/1٪) 10000
برآورد عمر مفید باقی مانده اموال مورد اجاره 8 سال
قرارداد اجاره غیرقابل فسخ. مدت اجاره 5 سال، بالغ اجاره بهای سالانه بالغ بر 2400 ریال، قابل پرداخت در پایان هر سال.
ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان 5 سال بالغ بر 2000 ریال توسط اجاره کننده تضمین شده است.
اجاره کننده هر نوع مازاد بهای فروش اموال مورد اجاره مازاد بر مبلغ تضمین شده را دریافت خواهد کرد. هزینه اجرایی توسط اجاره کننده پرداخت می‌شود.
مبلغ اجاره بهای سالانه به طور منصفانه تعیین شده، انتظار می‌رود که ازاد مازاد (باقیمانده) تضمین شده بازیافت شود.
روش استهلاک خط مستقیم (در دفاتر اجاره کننده)، نرخ استقراض منتسب به اجاره کننده 10٪ در سال، نرخ ضمنی بهره مربوط به مالک (اجاره دهنده) 21/11٪ در سال.
در پایان مدت قرارداد تجهیزات به مبلغ 2100 ریال فروخته شد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره برای طرفین قرارداد اجاره.
ثبت در دفاتر اجاره کننده.
ثبت دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره بین اجاره دهنده و اجاره کننده در اول سال 7×13 به شرح زیر خواهد بود:
– بهای تمام شده اموال استیجاری (اتومبیل) بالغ بر 5000 ریال.
– ارزش متعارف اموال استیجاری در 1/1/7× بالغ بر 5000 ریال.
– برآورد عمر مفید اقتصادی اموال استیجاری 5 سال.
– سایر شرایط و مفروضات:
l قرارداد اجاره ثابت و غیرقابل فسخ، مدت اجاره 30 ماه، مبلغ اقساط اجاره ماهانه بالغ بر 135 ریال، قابل پرداخت در اول هر ماه.
l اجاره کننده ارزش مازاد (باقیمانده) اموال استیجاری را در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2000 ریال تضمین نموده است.
l در صورتی که اموال استیجاری در پایان مدت قرارداد (بعد از 30 ماه) توسط اجاره دهنده بیش از ارزش مازاد (مانده) تضمین شده فروخته شود، مابه‌التفاوت به اجاره کننده تعلق می‌گیرد.
l هزینه‌های اجرایی توسط اجاره کننده پرداخت می‌شود.
l تمدید قرارداد بستگی به جدول اقساط اجاره و کاهش ارزش مازاد تضمین شده در طی قرارداد دارد.
l روش استهلاک برای اجاره کننده خط مستقیم، ارزش اسقاط در پایان مدت قرارداد بالغ بر 2000 ریال.
l نرخ استقراض سالانه برای اجاره کننده 5/10 درصد در سال (نرخ استقراض ماهانه 875/0 درصد)، نرخ ضمنی بهره (بازده) سالانه برای اجاره دهنده 036/12 درصد (نرخ ماهانه 003/1 درصد).
l مخارج مستقیم اولیه در زمان مذاکره و انعقاد قرارداد وجود ندارد.
l اموال استیجاری در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2100 ریال فروخته شد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره دهنده و اجاره کننده
بت قرارداد اجاره در دفاتر طرفین قرارداد در سال 7×13
ثبت فروش دارایی استیجاری در دفاتر قرارداد، در پایان مدت قرارداد اجاره
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره تجهیزات بین اجاره دهنده و اجاره کننده در اول فروردین ماه 1×13 به شرح زیر است.
مدت قرارداد اجاره (ثابت و غیرقابل فسخ) 3 سال.
برآورد عمر مفید اقتصادی تجهیزات 5 سال.
ارزش متعارف بازار در شروع قرارداد بالغ بر 5000 ریال.
بهای تمام شده دارایی در دفاتر اجاره دهنده بالغ بر 5000 ریال.
پیشنهاد (اختیار) خرید کمتر از ارزش متعارف ندارد.
انتقال مالکیت وجود ندارد.
ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده توسط اجاره کننده در 1/1/4×13 بالغ بر 2000 ریال.
روش استهلاک در شرایط عادی در دفاتر اجاره کننده خط مستقیم.
نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 11٪ در سال.
هزینه‌های اجرایی ندارد.
هزینه‌های اولیه مستقیم ندارد.
مبالغ اجاره بها و قابلیت وصول آن به طور مطمئن پیش‌بینی شده است.
اجرای قرارداد توسط مالک (اجاره دهنده) کامل است.
اقساط اجاره سالانه (اولین پرداخت در 1/1/1×13) 1620 ریال.
نرخ بهره منتسب به اجاره دهنده برای اجاره کننده نامعلوم است.
برآورد هزینه‌ایکه بر عهده اجاره دهنده می‌باشد ابهام وجود ندارد.
مطلوبست:
تعین نوع قرارداد اجاره برای اجاره کننده.
تعین نوع قرارداد اجاره برای مالک (اجاره دهنده)
ثبت‌های حسابداری لازم در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده از اول فروردین ماه 1×13 تا اول فروردین ماه 2×13.
ثبت‌های حسابداری لازم در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده با فرض اینکه دارایی مورد اجاره به مبلغ 2100 ریال در اول فروردین ماه سال 4×13 به اجاره کننده واگذار شود. (فرض کنید بهره در 29 اسفند معوق بوده است).
در صورتی‌که اجاره عملیاتی فرض شود:
1-5. ثبت در دفاتر اجاره کننده
2-5. ثبت در دفاتر اجاره دهنده
اطلاعات زیر در باره اموال استیجاری بین طرفین قرارداد اجاره غیرقابل فسخ به شرح زیر خواهد بود:
– نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده (نرخ بازده) 12٪ در سال.
– نرخ استقراض اضافی مربوط به اجاره کننده 14٪ در سال.
– مبلغ اقساط اجاره (سالانه)، در پایان هر سال بالغ بر 3648 ریال.
– بهای تمام شده دارایی در دفاتر اجاره دهنده بالغ بر 15000 ریال.
– ارزش متعارف اموال مورد اجاره در شروع قرارداد بالغ بر 15000 ریال.
– قابلیت وصول مبالغ اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد مخارج اضافی برای مالک وجود ندارد.
– هزینه‌های اجرایی صفر می‌باشد.
– روش استهلاک در صورت نیاز خط مستقیم.
– برآورد عمر مفید دارایی 6 سال.
– برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان قرارداد صفر فرض شود.
– پایان دوره مالی برای طرفین قرارداد 29 اسفند.
– اجاره کننده هیچ‌کننده اطلاعی در باره نرخ ضمنی بهره ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره (اجاره دهنده – اجاره کننده)
ثبت حسابداری در دفاتر طرفین قرارداد (اجاره دهنده – اجاره کننده)
شرایط عقد قرارداد بین واحد تجاری الف (اجاره دهنده) و واحد تجاری ب (اجاره‌کننده) در اول سال 8×13 به شرح زیر است:
بهای تمام شده و ارزش متعارف ماشین‌آلات بالغ بر 06/11149 ریال.
مخارج مستقیم اولیه برای شرکت الف صفر فرض شود.
مدت قرارداد 4 سال، مبالغ اقساط اجاره، سالانه، قابل دریافت در اول هر سال بالغ بر 3000 ریال.
برآورد عمر مفید ماشین‌آلات 5 سال، مدت قرارداد 4 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده در پایان مدت قرارداد بالغ بر 2000 ریال.
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای شرکت الف (اجاره دهنده) 14٪ در سال.
کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت ب (اجاره کننده) پرداخت می‌شود.
ماشین‌آلات در پایان مدت قرارداد به شرکت الف (اجاره دهنده) برگشت داده می‌شود. این قرارداد قابل تمدید نبوده و شامل اختیار خرید نمی‌باشد.
قابلیت وصول اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و شرایط عدم اطمینان در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
با توجه به اطلاعات زیر:
ارزش متعارف قراداد اجاره بالغ بر 53/131540 ریال (در زمان انعقاد قرارداد)
مبالغ وصولی بابت اجاره بها بالغ بر 50000 ریال، قابل وصول در پایان هر سال، که از این مبلغ 2000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد.
مدت قرارداد اجاره 3 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) به مبلغ 13000 ریال می‌باشد، که مبلغ 5000 ریال آن توسط اجاره کننده تضمین شده است.
مطلوبست:
محاسبه نرخ ضمنی بهره برای مالک.
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
* راهنمایی: بجای دارایی مورد اجاره وجوه نقد معادل ارزش متعارف قرارداد اجاره بستانکار می‌شود).
شرکت شمال (اجاره دهنده) تجهیزاتی را با شرایط زیر به شرکت جنوب اجاره داده است:
مدت قرارداد اجاره 5 سال.
قرارداد غیرقابل فسخ، تاریخ انعقاد قرارداد اجاره 1/1/1×13 .
مبالغ اجاره بها، سالانه بالغ بر 65000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، از مبلغ اجاره فوق 5000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد.
برآورد عمر مفید تجهیزات 5 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد.
نرخ ضمنی بهره 10٪ در سال.
بهای تمام شده تجهیزات برای شرکت اجاره دهنده بالغ بر 250194 ریال که معادل ارزش متعارف بازار می‌باشد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره دهنده، اجاره کننده.
ثبت حسابداری در دفاتر طرفین قرارداد اجاره.
نحوه گزارش قرارداد اجاره در پایان سال 3×13 در ترازنامه طرفین قرارداد.
شرایط عقد قرارداد اجاره بین مالک (اجاره دهنده) و واحد تجاری استفاده کننده (اجاره کننده) که در تاریخ 1/1/8×13 تنظیم گردیده به شرح زیر خواهد بود:
مدت قرارداد اجاره 5 سال، قرارداد اجاره غیرقابل فسخ، اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال بالغ بر 50000 ریال.
بهای تمام شده و ارزش متعارف تجهیزات برای شرکت اجاره دهنده (مالک) در شروع قرارداد بالغ بر 300000 ریال، برآورد عمر مفید تجهیزات 10 سال، برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد.
ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
هزینه اجرایی توسط مالک پرداخت می‌شود (تعهد شده است).
تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود (شامل اختیار خرید نمی‌باشد).
نرخ استقراض برای شرکت اجاره کننده 5/12٪ در سال.
نرخ ضمنی بهره (نرخ بازده) منتسب به مالک 12٪ در سال.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر حسابداری (اجاره کننده، اجاره دهنده).
شرکت پندیس یک رایانه را بر اساس قرارداد غیرقابل فسخ به مدت 4 سال اجاره کرد. اقساط اجاره بها سالانه بالغ بر 45/32923 ریال، قابل پرداخت در پایان هر سال می‌باشد. در تاریخ انعقاد قرارداد، بهای تمام شده و ارزش متعارف رایانه برای مالک (اجاره دهنده) بالغ بر 100000 ریال است.
برآورد عمر مفید رایانه 4 سال می‌باشد.
l برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد. ارزش مازاد (باقیمانده) توسط شرکت اجاره کننده تضمین نشده است. پرداخت کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت اجاره کننده تعهد شدهاست.
l رایانه در پایان مدت قرارداد اجاره به مالک برگشت داده می‌شود. (قرارداد شامل اختیار خرید نمی‌باشد).
l نرخ استقراض اضافی برای شرکت پندیس 5/12٪ در سال. روش استهلاک خط مستقیم، نرخ ضمنی بهره (بازده) برای شرکت اجاره دهنده 12٪ در سال.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره از دیدگاه اجاره کننده.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره کننده
فرض کنید اقساط اجاره در اول هر سال پرداخت شود، ثبت حسابداری آن کدام است؟
با توجه به مفروضات مثال شرکت پندیس (شماره 18) در صورتی‌که قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد هزینه‌های اضافی وجود نداشته باشد، و علاوه بر این بهای تمام شده و ارزش متعارف رایانه 100000 ریال و نرخ بازده برای مالک 12٪ باشد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره دهنده.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفروضایت عقد قرارداد اجاره بین واحد تجاری اجاره دهنده و اجاره کننده در اول سال 1×13 به شرح زیر است:
بهای تمام شده و ارزش متعارف تجهیزات بالغ بر 20/391371 ریال.
مدت قرارداد اجاره 5 سال، اقساط اجاره سالانه، قابل دریافت در اول هر دوره مالی بالغ 100000 ریال.
عمر مفید اقتصادی تجهیزات 5 سال، ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای اجاره دهنده 14٪ در سال (نرخ بهره منتسب به مالک 14٪ در سال)
واحد تجاری اجاره کننده کلیه هزینه‌های اجرایی را می‌پردازد.
تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود، بدین معنی که حق اختیار خرید دارایی مورد اجاره در قرارداد پیش‌بینی نشده است.
قابلیت وصول مبالغ اجاره بها به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی برای هزینه‌های اضافی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره دهنده.
در اول سال 1×13 واحد تجاری (الف) اجاره دهنده یک دارایی (تجهیزات) به مبلغ 1000000 ریال تحسیل نمود: شرایط خرید: اجاره دهنده جهت تحصیل دارایی 200000 ریال نقداً پرداخت نموده و بقیه (800000 ریال) از طریق وام تأمین نمود.
نرخ بهره وام 12٪ در سال، مبلغ اقساط وام سالانه بالغ بر 221928 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال می‌باشد. عمر مفید اقتصادی دارایی 5 سال (بدون ارزش اقساط) دارایی فوق به روش مجموع سنوات مستهلک می‌شود.
در اول سال 1×13 همزمان با تحصیل دارایی فوق به مدت 5 سال به عنوان اجاره به واحد تجاری (ب) واگذار می‌گردد. مبالغ اقساط سالانه بالغ بر 25000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال مالی می‌باشد. نرخ مالیات بر درآمد برای اجاره دهنده 40٪، تخفیف مالیاتی به سبب سرمایه‌گذاری 10٪ بهای تمام شده دارایی مورد اجاره می‌باشد.
مطلوبست:
ثبت عملیات مربوط به اجاره اهرمی در دفاتر اجاره دهنده (تهیه جدول استهلاک بدهی، جدول جریان نقدی، جدول تخصیص جریان نقدی سالانه به سرمایه‌گذاری و درآمد).
* قابل توجه: نرخ بازده مورد نیاز برای مستهلک نمودن خالص سرمایه‌گذاری اجاره دهنده 58/45٪ می‌باشد، یعنی جریان‌های نقدی سالانه بر مبنای این نرخ بین سرمایه‌گذاری و درآمد تخصیص می‌یابد).
شرایط و مفروضات قرارداد تأمین مالی برای خرید اموال استیجاری در اجاره اهرمی بین اجاره دهنده و اجاره کننده به شرح زیر است:
بهای تمام شده ماشین‌آلات برای اجاره دهنده بالغ بر 700000 ریال.
عمر مفید اقتصادی 5 سال، روش استهلاک مجموع سنوات، بدون ارزش اقساط، (تخفیف مالیاتی به سبب سرمایه‌گذاری در اولین سال برای اجاره دهنده 10× می‌باشد) نرخ مالیات بر درآمد برای اجاره دهنده 40 درصد.
ماشین آلات فوق همزمان با تحصیل به عنوان اجاره به اجاره کننده با شرایط زیر واگذار گردید:
l مدت اجاره 5 سال، مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 1750000 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال.
اجاره دهنده برای خرید ماشین آلات فوق مبلغ 200000 ریال نقداً پرداخت و مابقی (500000 ریال) از طریق وام تأمین گردید. نرخ بهره وام سالانه 10٪، مبلغ اقساط وام سالانه بالغ بر 131899 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال.
مطلوبست:
استهلاک بدهی، جدول جریان نقدی، جدول تخصیص جریان نقدی سالانه سرمایه‌گذاری و درآمد، در ثبت حسابداری الزامی است)
* قابل توجه: نرخ بازده مورد نیاز برای مستهلک نمودن خالص سرمایه‌گذاری اجاره دهنده 824/22٪ می‌باشد، یعنی جریان‌های نقدی سالانه بر مبنای این نرخ بین سرمایه‌گذاری و درآمد تخصیص می‌یابد).
در اول سال 2×13، شرکت الف قرارداد اجاره، غیرقابل فسخ، به مدت 10 سال جهت استفاده بخشی از ساختمان با شرکت به منعقد نمود. ارزش متعارف زمین و ساختمان به طور تقریبی 100000 ریال (ارزش متعارف زمین کمتر از 8000 ریال) عمر مفید اقتصادی ساختمان 12 سال، شرایط حاکم بر قرارداد اجاره به شرح زیر می‌باشد:
l مبالغ اقساط اجاره سالانه، قابل پرداخت در پایان هر سال 16020 ریال
به علاوه: هزینه‌های اجرایی سالانه (تعمیر، مالیات، بیمه) 2000 ریال
مبالغ اقساط اجاره سالانه شامل هزینه‌های اجرایی
l نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 12٪
l اجاره کننده از نرخ ضمنی بهره (بازده) منتسب به اجاره دهنده اطلاعی ندارد.
l روش استهلاک ساختمان خط مستقیم (بدون ارزش اقساط)
مطلوبست:
چرا این قرارداد از دیدگاه اجاره کننده، اجاره سرمایه‌ای تلقی می‌شود. چنانچه ارزش زمین به نسبت ارزش ساختمان جزئی و زمین و ساختمان به عنوان یک دارایی یگانه طبقه‌بندی گردد.
ثبت در دفاتر اجاره کننده در سال‌های 2×13 و 3×13.
شرکت اصلی 80 درصد سهام دارای حق رأی شرکت فرعی را در تملک خود دارد. در اول سال 5×13، شرکت فرعی قراردادی به مدت سه سال به منظور اجاره تجهیزات به شرکت اصلی، منعقد نمود. شرایط قرارداد اجاره بین شرکت‌های عضو گروه:
مبالغ اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال 12000 ریال، که از این مبلغ 1000 ریال مربوط به تعمیر و نگهداری می‌باشد. نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده 10٪ در سال، ارزش فعلی حداقل مبالغ اقساط اجاره با نرخ 10٪ در سال و در شروع قرارداد بالغ بر 32960 ریال بود. بهای تمام شده تجهیزات 30000 ریال. روش استهلاک خط مستقیم، عمر مفید 5 سال، بدون ارزش اقساط.
مطلوبست:
حذف و تعدیل مورد نیاز قرارداد اجاره بلند مدت بین شرکت‌های عضو گروه در کاربرگ صورت‌های تلفیقی در 29/12/5×13.
شرکت اصلی (الف) 80٪ سهام دارای حق رأی شرکت فرعی (ب) را دراول سال 1×13 به مبلغ 320000 ریال تحصیل نمود. ارزش دفتری و بازار خالص دارایی شرکت فرعی همزمان با تحصیل تقریباً برابر بود. مانده سود انباشته در زمان تحصیل بالغ بر 80000 ریال بود، هر نوع مازاد پرداختی نسبت به خالص دارایی شرکت فرعی سرقفلی تلقی شده، که طی 5 سال مستهلک می‌شود. سود خالص شرکت فرعی در سال 1×13 و 2×13 به ترتیب به مبلغ 20000 ریال و 30000 ریال بود، هیچ‌گونه سود سهام توسط شرکت فرعی در این دو سال پرداخت نشده است.
در اول سال 2×13، شرکت اصلی ساختمان را که عمر مفید آن 10 سال است، به شرکت فرعی به مدت 5 سال به عنوان اجاره واگذار می‌نماید. مبالغ اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال بالغ بر 25000 ریال، شرکت فرعی اختیار خرید ساختمان 5000 در پایان مدت قرارداد را دارد. ارزش متعارف ساختمان در شروع قرارداد اجاره به مبلغ 103770 ریال بود. نرخ ضمنی بهره برای اجاره دهنده 12٪ در سال.
دومین قرارداد اجاره مربوط به تجهیزات بین شرکت اصلی و فرعی در اول سال 3×13 منعقد شد. شرایط قرارداد اجاره تجهیزات از اصلی به فرعی به شرح زیر می‌باشد:
مدت قرارداد 4 سال، عمر مفید تجهیزت 8 سال، روش استهلاک خط مستقیم (بدون ارزش اقساط).
مبالغ اقساط اجاره بالغ بر 15000 ریال قابل پرداخت در اول هر سال.
ارزش فعلی مبالغ اقساط اجاره با نرخ ضمنی بهره 12٪ مربوط به مالک که معادل ارزش متعارف تجهیزات در زمان انعقاد قرارداد بود، بالغ بر 52298 ریال می‌باشد.
بهای تمام شده تجهیزات برای شرکت اصلی به مبلغ 45000 ریال، و حق اختیار خرید بالغ بر 2000 ریال می‌باشد.
تراز آزمایشی اقلام صورت‌های مالی دو شرکت اصلی و فرعی در 29/12/3×13 به شرح زیر می‌باشد:
عنوان حساب | شرکت اصلی | شرکت فرعی | ||
وجوه نقد | 60000 | 40745 | ||
حساب‌های دریافتنی | 9778 | 76000 | ||
موجودی کال | 140000 | 120000 | ||
حساب‌های دریافتنی استیجاری | 127000 | |||
درآمد بهره تحقق نیافته | (14417) | – | ||
سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی | 32000 | – | ||
دارایی در اجاره سرمایه‌ای | – | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی استیجاری | (27291) | |||
اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات | 1900000 | 310000 | ||
استهلاک انباشته – اموال و ماشین‌آلات | (1077000) | (72000) | ||
حساب‌های پرداختنی | (148000) | (45065) | ||
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | – | (100520) | ||
سهام عادی (10 عادی) | – | (300000) | ||
صرف سهام (325000) | (700000) | |||
سود انباشته 1/1/3× | – | |||
فروش | (295000) | (130000) | ||
سود حاصل از قرارداد اجاره | (7298) | – | ||
درآمد بهره | (7298) | – | ||
بهای تمام شده کالای فروخته شده | 780000 | 380000 | ||
هزینه بهره | – | 12063 | ||
سایر هزینه‌ها | 510000 | 165000 | ||
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری | (12000) | – | ||
سود سهام اعلام و پرداختی | 56000 | 15000 | ||
مطلوبست:
تهیه کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی در 29/12/3×13
شرکت ایران 80٪ سهام دارای حق رأی شرکت فرعی سمنان را به مبلغ 480000 ریال در اول سال 1×13 خریداری کرد. حقوق صاحبان سهام شرکت فرعی سمنان در زمان تحصیل به شرح زیر می‌باشد:
سهام عادی (10 ریالی) 10000
صرف سهام 30000
سود انباشته 100000
جمع
هر نوع مازاد پرداختی نسبت به خالص دارایی شرکت فرعی سرقفلی تلقی شده که طی عمر مفید 40 سال مستهلک می‌شود. مبادلات بین شرکت‌های عضو گروه (اجاره بین شرکت‌های عضو گروه) از زمان تحصیل تا 29/12/5× به شرح زیر است:
در اول سال 3×13، شرکت فرعی سمنان زمین و ساختمان را به مبلغ 140000 ریال خریداری و به شرکت اصلی با اجاره سالانه بالغ 11000 ریال اجاره داد. مبالغ اقساط اجاره در اول هر سال پرداخت می‌گردد. مدت اجاره 5 سال (اجاره عملیاتی) بهای تمام شده ساختمان مورد اجاره به مبلغ 120000 ریال می‌باشد. عمر مفید اقتصادی ساختمان مورد اجاره 20 سال، روش استهلاک خط مستقیم.
در اول سال 4×13، شرکت فرعی سمنان تجهیزاتی را به مبلغ 14000 ریال خریداری و به شرکت اصلی به اجاره واگذار نمود. (قرارداد فوق به عنوان اجاره سرمایه‌ای تلقی می‌شود). مدت اجاره 4 سال. مبالغ اقساط اجاره بالغ بر 5000، ریال قابل پرداخت در اول هر سال می‌باشد. شرکت ایران در پایان مدت قرارداد حق اختیار خرید تجهیزات به مبلغ 2000 ریال را دارد.
ارزش متعارف تجهیزات در زمان انعقاد قرارداد به مبلغ 17560 ریال بود. مبالغ اقساط اجاره شامل حق اختیار خرید با نرخ بازده (نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده) 15٪ در سال می‌باشد. عمر مفید تجهیزات مورد اجاره 7 سال، روش استهلاک خط مستقیم، بدون ارزش اقساط می‌باشد.
در اول سال 5×13: شرکت فرعی سمنان ماشین‌آلات را به مبلغ 23116 ریال خریداری و به شرکت اصلی و به مدت 3 سال به عنوان اجاره واگذار نمود. (قرارداد سرمایه‌ای فرض شود).
مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 8000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال می‌باشد. شرکت فرعی هیچ‌گونه سودی را همزمان با انعقاد قرارداد اجاره شناسایی نمی‌کند.
برآورد ارش مازاد تضمین نشده در پایان مدت قرارداد به مبلغ 5000 ریال می‌باشد. نرخ ضمنی بهره منتسب اجاره دهنده 20٪ در سال می‌باشد. نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 12٪ در سال می‌باشد. اما قرارداد اجاره بر مبنای 20٪ در سال ثبت شده است.
شرکت اصلی بهره مربوط به تعهدات در اجاره سرمایه‌ای را در سال 5×13 پرداخت ننموده، و شرکت فرعی درآمد بهره مربوط به اجاره سرمایه‌ای را در دفاتر خود در سال جاری شناسایی نموده است.
تراز آزمایشی اقلام صورت‌های مالی دو شرکت اصلی و فرعی در 29/12/5× به شرح زیر خواهد بود:
شرکت اصلی ایران | شرکت فرعی سمنان | |||
وجوه نقد | 91273 | 26050 | ||
موجودی کالا | 70000 | 20000 | ||
اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات | 320000 | 50000 | ||
استهلاک انباشته ماشین‌آلات و تجهیزات | (70000) | (20000) | ||
دارایی در اجاره سرمایه‌ای | 37782 | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی در اجاره سرمایه‌ای | (11056) | – | ||
دارایی در اجاره عملیاتی | (11056) | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی در اجاره عملیاتی | – | (80000) | ||
حساب‌های دریافتنی استیجاری | – | 350000 | ||
ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده (اجاره) | – | 62000 | ||
درآمد بهره تحقق نیافته (اجاره) | – | (4000) | ||
سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی | 480000 | – | ||
حساب‌های پرداختنی | (130000) | (180000) | ||
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | (21666) | – | ||
بهره پرداختنی | (3861) | – | ||
سهام عادی (10 ریالی) | (200000) | (100000) | ||
صرف سهام | (300000) | (300000) | ||
سود انباشته و اندوخته 1/1/5× | (278333) | (226610) | ||
فروش | (300000) | (130000) | ||
درآمد اجاره | – | (34000) | ||
درآمد بهره – اجاره سرمایه‌ای | – | (4440) | ||
هزینه استهلاک | 41000 | 23000 | ||
هزینه بهره | 3861 | – | ||
هزینه‌های اداری و فروش | 70000 | 38000 | ||
بهای تمام شده کالای فروخته شده | 190000 | 90000 | ||
هزینه اجاره | 11000 | |||
مطلوبست:
تهیه صورت‌های مالی تلفیقی شرکت اصلی و فرعی در 29/12/5×
شرکت الف در تاریخ 15/1/7× به یکی از شعب بانک مراجعه و جهت خرید ساختمان (محل کار) به مبلغ 100 میلیون ریال درخواست استفاده از تسهیلات عقد اجاره به شرط تملیک را نموده و نسبت به تکمیل فرم درخواست، اقدام می‌نماید، شعبه پس از دریافت هزینه و کارمزد اطلاعات اعتباری نسبت به اخذ اطلاعات و دریافت سایر مدارک، مبلغ 25 میلیون ریال به عنوان پیش دریافت از مشتری دریافت می‌نماید. مدت قرارداد اجاره به شرط تملیک 10 سال، بانک در تاریخ 2/2/7× اموال مورد اجاره را به مبلغ 100 میلیون ریال خریداری و در تاریخ 1/3/7× نسبت به انعقاد قرارداد اجاره به شرط تملیک اقدام نمود و اموال مورد اجاره به شرکت الف واگذار گردید. اقساط اجاره در پایان هر ماه وصول می‌گردد. نرخ سود تضمین شده 20٪ در سال، عمر مفید ساختمان 20 سال می‌باشد.
مطلوبست:
ثبت عملیات اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره دهنده (بانک) و اجاره کننده (شرکت الف)
اجاره به شرط تملیک
از آن‌جا که، طبق دستورالعمل اجرایی اجاره به شرط تملیک عملیات بانکی بدون ربا هزینه‌های مربوط (بیمه، مالیات، عوارض، تعمیر و نگهداری …) بدون حق مطالبه از اجاره دهنده (بانک‌ها) بوده و بعد اجاره کننده می‌باشد. پرداخت در این‌گونه موارد به عنوان هزینه‌های دوره مالی منظور خواهد شد.
چنانچه در مواردی، بیمه اموال مورد اجاره در ابتدای قرارداد اجاره به شرط تملیک برای کل مدت قرارداد پرداخت شود، مبلغ پرداختی به حساب پیش پرداخت بیمه منظور، و در هر دوره مالی متناسب با مدت قرارداد به هزینه منظور می‌شود.
هنگامی که مدت اجاره به شرط تملیک به پایان رسید، و کلیه اقساط مبالغ اجاره بها توسط اجاره کننده پرداخت گردید، ثبت انتقالی دارایی مورد اجاره در دفاتر اجاره کننده به شرح زیر می‌باشد:
دارایی اموال و ماشین‌آلات ××××
استهلاک انباشته اموال استیجاری ××××
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک
استهلاک انباشته ××××
ثبت انتقال مالکیت دارایی مورد اجاره ××××
مثال – شرکت الف به یکی از شعب بانک مراجعه و جهت خرید ساختمان به مبلغ 24000000 ریال درخواست استفاده از تسهیلات عقد اجاره به شرط تملیک را می‌نماید.
بانک پس از بررسی مدارک لازم با اخذ 4000000 ریال پیش دریافت به مدت 15 سال با نرخ سود تضمین شده 8 ٪ موافقت می‌نماید. سایر اطلاعات:
– قرارداد اجاره به شرط تملیک در 1/1/1×13 بین طرفین منعقد گردید.
– تسهیلات اعطایی سهم بانک 20000000 ریال.
– اقساط اجاره بها قابل پرداخت در پایان هر سال.
– عمر مفید ساختمان 30 سال – روش خط مستقیم.
مطلوبست ثبت حسابداری عملیات اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره دهنده و اجاره کننده:
نحوه محاسبه اقساط سالانه مبالغ اجاره بها با توجه به اطلاعات فوق به شرح زیر می‌باشد:
= ارزش فعلی اقساط مساوی یک واجد پولی (Pvifa)
تسهیلات اعطایی سهم بانکی 2000000 = 4000000 – 24000000þ
اقساط اجاره سالانه 2336590 = 559479/8÷ 20000000þ
ثبت عملیات حسابداری قرارداد اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره دهنده (بانک) به شرح زیر خواهد بود:
یادداشت: انعقاد تعهدنامه قرارداد اجاره به شرط تملیک ساختمان به مبلغ 20000000 ریال، نرخ سود تضمین شده 8٪ پیش دریافت 4000000 ریال، مدت اجاره 15 سال یا ثبت آماری به صورت انتظامی:
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
طرف حساب انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
ثبت وصول پیش پرداخت دریافت از شرکت الف:
وجوه نقد 4000000
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
ثبت خرید مطب توسط بانک (اجاره دهنده):
ساختمان اجاره به شرط تملیک 24000000
وجوه نقد 24000000
ثبت آماری انعقاد قرارداد اجاره به شرط تملیک با شرکت الف:
حساب‌های انتظامی اجاره به شرط تملیک 1
ظرف حساب‌های انتظامی – اجاره به شرط تملیک 1
ثبت آماری برگشت تعهدنامه اجاره مطب:
طرف حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
واگذاری مطب به شرکت الف:
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 39048850
ساختمان اجاره به شرط تملیک 24000000
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره شرط تملیک 15048850
ثبت واگذاری مطب به شرکت الف جهت اجاره به شرط تملیک
محاسبات:
39048850 = 4000000 + (15× 2336590) = تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیکþ
15048850 = 240000000 – 39048850 = درآمد انتقالی به دوره آتی þ
پیش دریافت اجاره به شرط تملیک 4000000
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 40000000
ثبت برگشت ثبت دریافت اجاره به شرط تملیک
ثبت آماری انعکاس اموال اجاره به شرط تملیک:
حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
طرف حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت آماری بابت واگذاری اموال مورد اجاره به شرط تملیک
وصول قسط اول مبلغ اجاره بها، پایان سال اول:
وجوه نقد
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط اول مبلغ اجاره بها 233659درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 1600000
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی: 1600000
* نحوه محاسبه:
20000000 = 15048850 – (4000000 – 39048850) = خالص تسهیلات þ
1600000 = 8 ٪× 20000000 = درآمد تسهیلات اعطایی þ
وصول قسط دوم مبلغ اجاره بها، پایان سال دوم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط دوم اجاره بها
درآمد انتقالی به دوله آتی – اجاره به شرط تملیک 1541073
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 1541073
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی طبق جدول بازیافت اقساط اجاره بها
ثبت وصول قسط سوم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول قسط سوم اجاره بها
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 1477431
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 1477431
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی طبق جدول بازیافت اقساط اجاره بها
وصولی قسط پانزدهم:
وجوه نقد 2336590
تسهیلات اعطایی اجاره به شرط تملیک 2336590
ثبت وصول اقساط
درآمد انتقالی به دوره آتی – اجاره به شرط تملیک 172921
درآمد تسهیلات اعطایی – اجاره به شرط تملیک 172921
ثبت شناسایی درآمد تسهیلات اعطایی – در آخر سال پانزدهم
طرف حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
حساب‌های انتظامی – اموال اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت برگشت آماری حساب‌های انتظامی
ثبت حسابداری عملیات اجاره به شرط تملیک در دفاتر اجاره کننده با توجه به مثال فوق به شرح زیر می‌باشد:
انعقاد تعهدنامه به شرط تملیک اموال مورد اجاره:
حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
طرف حساب‌های انتظامی – تعهدنامه اجاره به شرط تملیک 1
ثبت آماری تعهدنامه اجاره به شرط تملیک
پرداخت علی‌الحساب اجاره به شرط تملیک
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
وجوه نقد 4000000
ثبت مبلغ پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک به اجاره دهنده
در صورت واگذاری وثیقه (اسناد) ثبت‌های آماری در دفاتر انجام می‌گیرد.
تحویل اموال مورد اجاره به شرط تملیک:
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک 24000000
پیش پرداخت اجاره به شرط تملیک 4000000
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 20000000
ثبت تحویل اموال مورد اجاره به شرط تملیک
پرداخت اقساط مبلغ اجاره بها در پایان سال اول:
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 736590
هزینه مالی 1600000
وجوه نقد
ثبت پرداخت اقساط اجاره بها 2336590
ثبت پرداخت اقساط اجاره‌بها
محاسبات:
نرخ سود تضمین شده × مانده تعهدات در جاره سرمایه‌ای دوره مالی = هزینه مالیþ
1600000 = 8 ٪× 20000000 = هزینه مالی (بدهکار) þ
هزینه مالی دوره مالی – مبلغ پرداخت اقساط اجاره = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای (بدهکار) þ
736590 = 1600000 – 2336590 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای (بدهکار) þ
29/12/1× هزینه استهلاک اموال استیجاری 800000
استهلاک انباشه اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری (8000000 = 30÷ 24000000)
29/12/2×
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 795518
هزینه مالی 1541072
وجوه نقد 2336590
ثبت پرداخت اقساط اجاره سال دوم
1541072 = 8٪ × (736590- 20000000) = هزینه مالی þ
795518 = 1541072 – 2336590 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای þ
29/12/2×
هزینه استهلاک اموال استیجاری 800000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری
29/12/2×
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 859159
هزینه مالی 1477431
وجوه نقد 2336590
ثبت پرداخت اجاره سال سوم:
1477431 = 8٪ (795518 + 736590) – 20000000) þ
859159 = 1477431 – 2336590 þ
29/12/3×
هزینه استهلاک استیجاری 800000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 800000
ثبت استهلاک سالانه اموال استیجاری سال سوم
بعد از پرداخت آخرین قسط مبلغ اجاره بها، طبق شرایط پیمان اجاره به شرط تملیک مالکیت اموال مورد اجاره منتقل می‌شود. ثبت حسابداری اموال مورد اجاره بعد از انتقال به شرح زیر است:
ساختمان مطب 24000000
استهلاک انباشته اموال استیجاری 12000000
اموال استیجاری – اجاره به شرط تملیک 24000000
ثبت انتقال مالکیت ساختمان توسط اجاره دهنده
? پرسش
اجاره را تعریف کنید.
مزایای قرارداد اجاره بلندمدت را توضیح دهید.
تفاوت بین اجاره سرمایه‌ای و عملیاتی چیست؟ بیان نمائید.
شرایط اجاره سرمایه‌ای کدام است؟ بیان کنید.
نحوه حسابداری اجاره عملیاتی کدام است؟ بیان نمائید.
نحوه محاسبه ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره بها در اجاره سرمایه‌ای کدام است؟
نحوه محاسبه هزینه بهره در ارتباط با اجاره سرمایه‌ای کدام است؟
نحوه محاسبه استهلاک اموال استیجاری در دفاتر اجاره کننده کدام است؟ بیان نمائید.
منظور از فروش – اجاره مجدد چیست؟ توضیح دهید.
نحوه محاسبه سود حاصل از فروش – اجاره مجدد کدام است؟ بیان نمائید.
نحوه محاسبه فروش و بهای تمام شده کالای فروخته شده در قرارداد اجاره شکل فروش کدام است؟
نحوه گزارشگری اجاره سرمایه‌ای در ترازنامه اجاره کننده را بیان نمائید؟
منظور از فروش – اجاره مجدد جزئی چیست؟ توضیح دهید.
منظور از جزئی در قرارداد اجاره فروش – اجاره مجدد چیست؟ بیان نمائید.
شرایط احراز قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم کدام است؟ توضیح دهید.
شرایط احراز قرارداد اجاره شکل فروش کدام است؟ توضیح دهید.
نحوه محاسبه مبلغ درآمد بهره در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم یا اجاره شکل فروش کدام است؟ توضیح دهید.
تفاوت بین اجاره شکل فروش و اجاره تأمین مالی مستقیم کدام است؟
نحوه منظور نمودن ارزش مازاد تضمین شده و تضمین نشده در محاسبات مبالغ اجاره را توضیح دهید.
نحوه برخورد با مخرج مستقیم اولیه در قراردادهای اجاره عملیاتی، اجاره شکل فروش، اجاره تأمین مالی مستقیم را توضیح دهید؟
نحوه محاسبه سرمایه‌گذاری ناخالص (اجاره دریافتنی استیجاری) را بیان نمائید.
نحوه محاسبه اجاره بهای سالانه کدام است؟
نحوه فسخ قرارداد اجاره را توضیح دهید؟
تعریف اجاره اهرمی کدام است؟
شرایط لازم برای اجاره اهرمی را بیان نمائید؟
مزایای اجاره اهرمی برای اجاره دهنده کدام است؟ بیان نمائید.
تفاوت بین قرارداد بلندمدت و خرید و فروش اقساطی را بیان نمائید؟
نحوه حذف حساب‌های مربوط به اجاره عملیاتی در کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی کدام است؟
مزایای اجاره بلندمدت بین شرکت‌های عضو گروه وابسته کدام است؟
نحوه حذف حساب‌های مربوط به قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم و اجاره به شکل فروش در کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی کدام است؟
شرکت اصلی دارایی را به مبلغ 30850 ریال خریداری و بر اساس عقد قرارداد اجاره به مدت 5 سال به شرکت فرعی واگذار نمود. ارزش متعارف دارایی در آغاز قرارداد اجاره بالغ بر 32000 ریال بود. ثبت تعدیل مربوط به سود حاصل از قرارداد اجاره که باید در سال اول و پایان مدت قرارداد اجاره در کاربرگ انجام گیرد کدام است؟
اهداف بانک در قرارداد اجاره به شرط تملیک را بیان نمائید؟
تعریف اجاره از دیدگاه بانک در اجاره به شرط تملیک را بنویسید؟
نحوه ثبت حسابداری اجاره به شرط تملیک طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا را توضیح دهید؟
ثبت حسابداری در صورت عدم پرداخت اقساط مبالغ اجاره توسط مشتری به بانک کدام است؟
نحوه شناسایی سود هر دوره مالی طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا مربوط به اجاره به شرط تملیک کدام است؟
? تمرین
برای هر یک از پرسش‌های زیر بهترین پاسخ را انتخاب کنید.
شرکت الف ماشین‌آلات که قیمت فروش نقدی آن 7434 ریال و قیمت تمام شده آن 7000 ریال بود، در 1/1/1× ماشین آلات طی عقد قرارداد اجاره به شرط تملیک با شرایط زیر به شرکت (ب) واگذار گردید:
– وصولی در 4 قسط 2000 ریالی 6 ماهه، سررسید اولین قسط 31/6/1×
– نرخ سود تضمین شده 6٪، نرخ استهلاک در دفاتر خریدار 10٪
l ارزش دفتری مانده دارایی تملک شده، در ترازنامه 29/12/1×13 در دفاتر خریدار کدام است؟
الف – 3827 ب- 6691 ج – 7434 د – 2864
پاسخ: پرسش اول به عنوان نمونه ارائه شده است: (د صحیح است)
ارزش فعلی اقساط (4 قسط با نرخ 3٪ در سال) (717098/3×2000)
دارایی در اجاره سرمایه‌ای 7434
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 7434
میزان بدهی به شرکت الف بالغ 7434 ریال می‌باشد. ثبت پرداخت اولین و دومین قسط در سال 1×13 به شرح زیر است:
31/6/1×
هزینه بهره 223
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 1777
وجوه نقد 2000
ثبت اولین قسط اجاره به شرط تملیک:
هزینه بهره þ
1777 = 223 – 2000 = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای þ
29/12/1×
هزینه بهره 170
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 1830
وجوه نقد 2000
ثبت دومین پرداخت اقساط اجاره به شرط تملیک:
مانده بدهی 3827 = (1830 + 1777) – 7334 مانده تعهدات þ
2864 = 3827 – (90٪ × 7434) ارزش دفتری دارایی þ
کدام یک از موارد زیر جزء شرایط اجاره سرمایه‌ای برای اجاره کننده نمی‌باشد. (کنکور سال 1377)
الف – ارزش فعلی حداقل پرداخت‌های اجاره بیش از 90٪ ارزش متعارف باشد.
ب – در خاتمه قرارداد مالکیت به اجاره کننده انتقال می‌یابد.
ج – مدت قرارداد بیش از 75٪ عمر مفید دارایی باشد.
د – ابهام عمده‌ای در مورد هزینه‌های احتمالی آتی قرارداد اجاره وجود نداشته باشد.
در اول فروردین ماه 4×13 قراردادی بین اجاره دهنده و اجاره کننده به مدت 3 سال به امضاء رسید. ارزش متعارف بازار دارایی مورد اجاره 100000 ریال است. اجاره دهنده مالکیت دارایی مورد اجاره را در پایان مدت اجاره برای خود حفظ می‌کند.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد اجاره 20000 ریال، عمر مفید دارایی 5 سال، و اجاره شامل اختیار خرید نمی‌باشد، اقساط در اول فروردین هر سال قابل پرداخت می‌باشد، با فرض اینکه نرخ بازده قابل انتظار برای اجاره دهنده و اجاره کننده 10٪ و مبلغ هر قسط 31063 ریال باشد. مانده بدهی ناشی از اجاره در دفاتر اجاره کننده در پایان سال 4×13 کدام است؟
الف – صفر ب – 48937 ج – 68937 د – 53911
مانده‌های زیر از دفاتر شرکت سهامی الف در پایان سال 3×13 استخراج شده است:
دارایی استیجاری (قیمت نقدی یا ارزش فعلی اقساط آتی) 7434
مانده تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 3827
با توجه به شرایط زیر دارایی اموال و ماشین آلات به چه مبلغی در ترازنامه شرکت الف (اجاره کننده) منعکس می‌گردد؟
مالکیت در پایان مدت قرارداد از اجاره دهنده به اجاره کننده (شرکت الف) انتقال می‌یابد.
تاریخ تحصیل دارایی توسط شرکت سهامی الف در 1/1/2×13 می‌باشد.
روش استهلاک دارایی، نزولی با نرخ 10٪.
قرارداد از نوع اجاره سرمایه‌ای از دیدگاه اجاره کننده می‌باشد.
الف – 5948 ب- 2194 ج – 6022 د – 2111
اجاره سرمایه‌ای:
الف – یک قرارداد اجاره اموال می‌باشد.
ب – برای اموال کاربرد ندارد.
ج – غالباً به مالک انتقال می‌یابد.
د – در اصل یک خرید اقساطی است.
هـ – شامل اختیار خرید اموال استیجاری کمتر از ارزش متعارف بازار می‌باشد.
حسابداری اجاره‌های بلند مدت تأکیدی است بر:
الف – مفهوم رجحان محتوی بر شکل
ب – مفهوم رجحان شکل بر محتوی
ج – مفهوم رجحان محتوی بر شکل و اصل
د – در برخی موارد مفهوم رجحان محتوی بر شکل و نه در تمام موارد
مبلغ پرداخت اجاره در قرارداد اجاره عملیاتی در دفاتر کننده چه نامیده می‌شود؟
الف – هزینه بهره
ب – کاهش بدهی
ج – هزینه اجاره
د – هزینه بهره و کاهش بدهی
سود ناشی از فروش در اجاره مجدد (اجاره سرمایه‌ای) در چه زمانی شناسایی می‌شود؟
الف – فوراً، همزمان با تحقق مبادله
ب – در زمان فسخ قرارداد
ج – در طول مدت قرارداد به نسبت استهلاک دارایی مورد اجاره
د – به نسبت اجاره پرداخت شده در اجاره سرمایه‌ای
از نقطه نظر اجاره دهنده، مبلغ دریافتی در اجاره عملیاتی در کدام حساب ثبت می‌شود؟
الف – هزینه بهره و هزینه اجرایی
ب – بازگشت اصل مبلغ و هزینه بهره
ج – درآمد اجاره
د – درآمد بهره و هزینه اجرایی
شرکت آلفا تجهیزاتی را بر اساس قراردادی غیرقابل فسخ، 5 ساله اجاره کرده و اجاره بهای شش ماهه بالغ بر 3000 ریال، قابل پرداخت در شروع هر شش ماه، در طول مدت قرارداد می‌باشد. در قرارداد اجاره انتقال مالکیت یا اختیار خرید دارایی مورد اجاره پیش‌بینی نشده، اما در زمان برگشت تجهیزات به مالک در پایان مدت قرارداد به مبلغ 10000 ریال توسط شرکت آلف (اجاره کننده) تضمین شده است، عمر مفید اقتصادی تجهیزات 8 سال. ارزش متعارف تجهیزات بالغ بر 28000 ریال، نرخ بهره استقراض برای شرکت آلفا 20٪، نرخ بازده برای مالک (اجاره دهنده) 16٪ و شرکت آلفا از این نرخ آگاهی دارد.
10 – ارزش فعلی حداقل مبالغ پرداخت‌های اجاره کدام است؟
الف – 24132 ب- 4220 ج – 64373 د- 32289
10 – جمع هزینه بهره در ارتباط با قرارداد فوق در سال اول کدام است؟
الف – 4149 ب – 6196 ج – 7424 د – 9495
شرکت سهامی ب (اجاره دهنده) تجهیزاتی را که عمر مفید اقتصادی آن 10 سال است به شرکت ج (اجاره کننده) به مدت 8 سال به اجاره واگذار می‌نماید. سایر اطلاعات:
l ارزش متعارف تجهیزات 28627 ریال، بهای تمام شده برای شرکت اجاره دهنده بالغ بر 28628 ریال. اجاره سالانه بالغ بر 6000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، که مبلغ 1000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی است.
l واحد تجاری اجاره کننده ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات را در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2000 ریال تضمین نموده است.
l مبلغ پرداخت‌های اجاره به طور معقول قابل پیش‌بینی بوده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت سهامی (ب) وجود ندارد. نرخ ضمنی بهره برای شرکت سهامی (ب) 12٪ در سال.
1-11. این نوع قرارداد اجاره از نقطه نظر اجاره دهنده کدام است؟
الف – اجاره سرمایه‌ای ب – اجاره عملیاتی
ج – اجاره تأمین مالی مستقیم د – اجاره شکل فروش
2-11. شرکت سهامی (ب) کدام یک از مبالغ زیر را در بدهکار حساب دریافتنی و در شروع قرارداد ثبت می‌نماید؟
الف – 28627 ب- 42000 ج- 40000 د – 25646
3-11. شرکت سهامی (ب) کدامیک از مبالغ زیر را در بستانکار حساب درآمد بهره تحقق نیافته در شروع قرارداد ثبت می‌نماید؟
الف – 13373 ب – 11373 ج – 13534 د – 16354
4-11. شرکت سهامی (ب) کدام یک از مبالغ زیر به عنوان درآمد بهره در پایان سال اول شناسایی می‌نماید؟
الف – 3435 ب – 3078 ج – 2835 د = 2598
5-11. این نوع قرارداد از نقطه نظر اجاره کننده کدام است؟
الف – اجاره سرمایه‌ای ب – اجاره عملیاتی
ج – اجاره تأمین مالی مستقیم د – اجاره شکل روش
درآمد بهره در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر به علاوه درآمد بهره تحقق نیافته
ب – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر
ج – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر منهای درآمد بهره تحقق نیافته
د – بهای فروش اموال استیجاری × نرخ بهره مؤثر
هـ – درآمد بهره تحقق نیافته × نرخ بهره موثر
بهای تمام شده کالای فروخته شده اموال استیجاری در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – بهای تمام شده موجودی کالا بعلاوه ارزش فعلی مازاد تضمین نشده.
ب – بهای تمام شده موجودی کالا منهای ارزش فعلی مازاد تضمین نشده.
ج – بهای تمام شده موجودی کالا منهای ارزش فعلی مازاد تضمین شده.
د – بهای تمام شده موجودی کالا بعلاوه ارزش فعلی مبالغ پرداخت‌های اجاره.
نحوه استهلاک تأسیسات در ساختمان استیجاری چگونه است؟
الف – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان یا مدت اجاره هر کدام طولانی‌تر است، مستهلک می‌شود.
ب – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول مدت اجاره مستهلک می‌شود.
ج – بهای تمام شده این گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان استیجاری مستهلک می‌شود.
د – بهای تمام شده این‌گونه تأسیسات در طول عمر مفید ساختمان یا مدت اجاره هر کدام کوتاه‌تر است، مستهلک می‌شود.
در یک قرارداد اجاره، مدت قرارداد 4 سال، عمر مفید باقی مانده دارایی مورد اجاره 10 سال، ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده بالغ بر 1000000 ریال است، دارایی مورد اجاره، در خاتمه قرارداد به اجاره دهنده برگشت داده می‌شود، ارزش متعارف بازار دارایی مورد اجاره 15000000 ریال، بهای تمام شده دارایی مورد اجاره 13000000 ریال، ارزش فعلی حداقل مبالغ دریافتی‌های اجاره بالغ بر 14100000 ریال می‌باشد، نوع اجاره از نقطه نظر اجاره دهنده کدام است؟ (کنکور 76)
الف – اجاره اهرمی ب – اجاره تأمین مالی مستقیم
ج – اجاره عملیاتی د – اجاره شکل فروش
شرکت حمل و نقل شمال در اول فروردین ماه سال 4×13 یک کامیون بر اساس قرارداد اجاره به شرط تملیک خریداری نموده، که بهای آن را طی سه سال پرداخت نماید. شرایط پرداخت به شرح زیر است:
در زمان انعقاد قرارداد اجاره 0/1 میلیون ریال
در پایان سال 4×13 (قسط اول) 5/2 میلیون ریال
در پایان سال 5×13 (قسط دوم) 7/1 میلیون ریال
در پایان سال 6× 13 (قسط سوم) 76/1 میلیون ریال
نرخ سود تضمین شده 10٪ در سال، بهای تمام شده کامیون خریداری شده که در دفاتر حمل و نقل شمال ثبت می‌گردد، کدام است؟
الف – 5000000 ب – 6960000
ج – 6000000 د – 6327000
* راهنمایی: ارزش فعلی اقساط مبالغ فوق را محاسبه نمائید.
مانده درآمد بهره تحقق نیافته در قرارداد اجاره جزء کدامیک از طبقات زیرین می‌باشد:
الف – حساب دهی ب – حساب درآمد
د – کاهنده حساب دارایی هـ – کاهنده حساب بدهی
درآمد بهره (سو – تضمین شده) در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم برابر است با:
الف – اجاره دریافتنی × نرخ بهره مؤثر منهای درآمد بهره تحقق نیافته
ب – نرخ بهره مؤثر × درآمد بهره تحقق نیافته
ج – نرخ بهره مؤثر × اجاره دریافتنی
د – نرخ بهره مؤثر × بهای تمام شده اموال استیجاری
بهای فروش اموال مورد اجاره در قرارداد اجاره شکل فروش برابر است با:
الف – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی به علاوه ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده.
ب – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی به علاوه ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده.
ج – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی منهای ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده.
د – ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره دریافتنی منهای ارزش فعلی ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده.
شرکت (ب) در اول مهرماه سال 2x، تجهیزاتی را با بهای تمام شده 50000 ریال، به مبلغ 55000 ریال به شرکت (ب) فروخت، عمر مفید باقی مانده دارایی مزبور 10 سال برآورد شده است. در همان روز شرکت (ب) دارایی مزبور را به اجاره ماهیانه 150 ریال و برای مدت 5 سال از شرکت (ج) اجاره نمود، خالص هزینه اجاره تجهیزات برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 2×13 کدامیک از مبالغ زیر است؟ (کنکور سال 74).
الف – 400 ب- 500 ج – 900 د- 1100
شرکت هما در 28/12/1× یک دستگاه ماشین تولیدی خود را به ارزش دفتری 100000 ریال و عمر مفید باقی مانده 20 سال به قیمت 300000 ریال می‌فروشد، و بلافاصله همین ماشین را 16 ساله اجاره می‌کند. چه مبلغ از سود ناشی از فروش بایستی در 28/12/1× معوق شود؟ (کنکور 73)
الف – 200000 ب – 12500 ج – 10000 د – صفر
در یک اجاره که توسط موجر (اجاره دهنده) به شکل اجاره نوع فروش ثبت گردیده است. درآمد بهره … (کنکور 77)
الف – باید در طول دوره اجاره با استفاده از روش بهره مؤثر شناسایی شود.
ب – باید به طور کامل به عنوان درآمد، در هنگام شروع اجاره شناسایی گردد.
ج – باید در طول دوره با استفاده از روش خط مستقیم مستهلک گردد.
د – به وجود نمی‌آید.
در اول فروردین ماه سال 4×13 قراردادی بین اجاره کننده و اجاره دهنده به مدت 3 سال به امضاء رسید. ارزش دارایی مورد اجاره 100000 ریال است. اجاره دهنده مالکیت دارایی مورد اجاره را در پایان مدت اجاره حفظ می‌کند. برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده در پایان مدت قرارداد اجاره 200000 ریال می‌باشد. عمر مفید دارای مورد اجاره 5 سال، و اجاره شامل اختیار خرید نمی‌باشد و اقساط اجاره در اول هر سال قابل پرداخت می‌باشد. با فرض اینکه نرخ بازده قابل انتظار برای اجاره دهنده و اجاره کننده 10٪ و مبلغ هر قسط 31063 ریال باشد. مانده حساب بدهی ناشی از اجاره در دفاتر اجاره کننده در پایان سال اول کدام است؟
الف – صفر ب – 48937
ج – 68937 د – 53911
طبق استاندارد حسابداری ایران در خصوص فروش و اجاره مجدد کدام مورد صحیح است؟ (کنکور سراسری سال 82)
چنانچه اجاره مجدد از نوع سرمایه‌ای باشد و مازاد حاصل از فروش نسبت به مبلغ دفتری دارایی بی‌درنگ به عنوان سود دوره شناسایی می‌شود.
چنانچه اجاره مجدد از نوع عملیاتی باشد و مبالغ اجاره و قیمت فروش مبتنی بر ارزش منصفانه باشد سود و زیان ناشی از آن در طول مدت به اجاره به عنوان درآمد شناسایی می‌شود.
در اجاره عملیاتی چنانچه ارزش منصفانه دارایی در زمان فروش و اجاره مجدد کمتر از مبلغ دفتری باشد، باید بی‌درنگ زیان معادل تفاوت مبلغ ارزش دفتری و ارزش منصفانه شناسایی شود.
معاملات فروش و اجاره مجدد آن توسط همان فروشنده، در هر حال دو رویداد تلقی می‌شود و نتایج آن به هم وابستگی ندارد، لذا نتایج هر یک جداگانه افشا می‌شود.
از شرایط چهارگانه اجاره سرمایه‌ای به شرح زیر کدامیک از دو شرط زیر مانعه‌الجمع هستند؟ (کنکوری کارشناسی ارشد 78)
A – انتقال مالکیت مورد اجاره به مستأجر در پایان قرارداد.
B- اعطای اختیار انتقال مالکیت در پایان قرارداد به مستأجر (اجاره کننده).
C – مدت قرارداد حداقل 75 درصد عمر مفید دارایی مورد اجاره.
D- ارزش فعلی اقساط اجاره حداقل 90 درصد ارزش متعارف دارایی مورد اجاره.
الف – B و A ب – C و B ج – D و B د – D و C
اقساط یک قرارداد اجاره سه ساله در ابتدای هر سال به مبلغ یک میلیون ریال دریافت می‌شود، اگر بهای تمام شده دارایی مورد اجاره 2735000 ریال، نرخ ضمنی بهره 10٪ در سال باشد، از دیدگاه موجر (اجاره کننده) اجاره از چه نوعی است؟ (کنکور کارشناسی ارشد 78)
الف – اهرمی ب – عملیاتی
ج – شکل فروش د – تأمین مالی
با توجه به اطلاعات در حالت‌های مختلف زیر، مبالغ اقساط اجاره بها، قابل دریافت در پایان هر سال، از دیدگاه اجاره دهنده، با استفاده از ارزش فعلی و سایر مفاهیم، را محاسبه نمائید؟
حالت (1) | حالت (2) | حالت (3) | حالت (4) | |
بهای تمام شده تجهیزات اجاره دهنده | 27000 | 50000 | 150000 | 64000 |
ارزش متعارف تجهیزات | 27000 | 70000 | 150000 | 80000 |
ارزش مازاد (باقیمانده): | ||||
تضمین شده | – | 10000 | – | 4800 |
تضمین نشده | – | – | 40000 | 3200 |
مدت قرارداد | 20 سال | 10 سال | 10 سال | 15 سال |
مخارج مستقیم اولیه | 500 | – | 2000 | – |
نرخ بازده اجاره دهنده | 12٪ | 12٪ | 10٪ | 12٪ |
شرایط عقد قرارداد بین اجاره دهنده و اجاره کننده به شرح زیر می‌باشد. (فرض کنید قرارداد حائز شرایط اجاره تأمین مالی مستقیم است):
بهای تمام شده و ارزش متعارف اموال استیجاری برای اجاره دهنده به مبلغ 2486 ریال
مدت قرارداد 3 سال
مخارج مستقیم اولیه به مبلغ 200 ریال می‌باشد که به عهده اجاره دهنده است.
نرخ بازده مورد انتظار برای اجاره دهنده 10 درصد در سال
مطلوبست:
محاسبه سرمایه‌گذاری قابل بازیافت (اجاره دریافتنی)
محاسبه مبالغ اقساط سالانه
سود خالص در طول مدت قرارداد اجاره بلندمدت
ثبت حسابداری اجاره تأمین مالی مستقیم در دفاتر اجاره دهنده (تهیه جدول بهره مؤثر همراه با ارزش دفتری مخارج مستقیم اولیه الزامی است)
در مواردی که مخارج مستقیم اولیه در قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم به عنوان بخشی از دارایی (اجاره دریافتنی) ثبت گردد. نحوه محاسبه نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده کدام است؟
اطلاعات زیر مربوط به قرارداد اجاره بین اجاره دهنده و اجاره کننده در دست است:
ارزش متعارف تجهیزات 7460 ریال
مخارج مستقیم اولیه که به عهده اجاره دهنده می‌باشد 480 ریال
مدت قرارداد 3 سال
نرخ ضمنی بهره (نتزیل) منتسب به اجاره دهنده 10٪
مطلوبست:
فرض کنید که قرارداد، اجاره شکل فروش می‌باشد و اجاره دهنده مبلغ اقساط اجاره برای بازیافت بهای فروش (در شرایط عادی تجهیزات را به شرح زیر محاسبه می‌نماید.
(ریال)
بهای تمام شده اموال استیجاری برای اجاره دهنده به مبلغ 5000 ریال باشد، ثبت‌های لازم برای ثبت قرارداد و وصول اجاره در دفاتر اجاره دهنده در سال اول کدام است؟
فرض کنید که قرارداد، اجاره تأمین مالی مستقیم باشد، و اجاره دهنده مبالغ اقساط اجاره برای بازیافت بهای تمام شده (7460 ریال) بعلاوه مخارج مستقیم اولیه را به شرح زیر محاسبه می‌نماید:
(ریال)
ثبت‌های لازم برای قرارداد اجاره و وصول مبالغ در سال اول کدام است؟
فرض کنید که قرارداد، مبالغ اقساط اجاره 2400 ریال بوده و قرارداد اجاره عملیاتی تلقی شود، ثبت‌های لازم برای انعکاس مخارج مستقیم اولیه، وصول مبالغ اجاره و مستهلک نمودن هزینه‌های مستقیم اولیه در سال اول کدام است؟
اجاره زمین‌های وقفی جز کدام یک از ارجاه‌ها در دفاتر اجاره کننده تلقی می‌شود:
اجاره عملیاتی 2. اجاره سرمایه‌ای
اجاره اهرمی 4. اجاره شکل فروض
مبالغ پرداختنی اولیه در رابطه با اجاره زمین وقفی در کدام حساب زیر منعکس می‌شود:
اجاره سرمایه‌ای 2. اجاره عملیاتی
پیش‌پرداخت اجاره 4. ودیعه دریافتنی
? مسائل
در تاریخ 1/1/1× شرکت آمال (اجاره کننده) قراردادی جهت استفاده از رایانه به مدت 5 سال سال امضاء نمود، عمر مفید اقتصادی رایانه 8 سال، ارزش ارزش متعارف آن (تقریبی) 25500 ریال، اقساط اجاره سالانه قابل پرداخت در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد بالغ بر 5400 ریال
– از مبالغ اقساط اجاره 400 ریال آن مربوط به تعمیر و نگهداری می‌باشد (از 5400 ریال مبلغ 400 ریال هزینه تعمیر است).
– شرکت آمال اختیار خرید رایانه به مبلغ 7200 ریال در پایان مدت قرارداد را دارد.
– نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 12٪ در سال.
– روش استهلاک خط مستقیم.
مطلوبست:
تجزیه وتحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره کننده
تهیه جدول بهره مؤثر
ثبت حسابداری سه دوره پرداخت اقساط اجاره در دفاتر اجاره کننده
ثبت خرید رایانه در پایان مدت اجاره
تهیه صورت‌های مالی مقایسه‌ای (عملیاتی و سرمایه‌ای) در پایان دوره مالی
شرکت الفبا بر اساس یک عقد قرارداد اجاره، غیرقابل فسخ در تاریخ 1/1/1× جهت استفاده تجهیزات، که عمر مفید آن 12 سال می‌باشد امضاء نمود. ارزش فعلی (متعارف) تجهیزات بالغ بر 222324 ریال می‌باشد. شرایط قرارداد اجاره به شرح زیر خواهد بود:
مبالغ اقساط اجاره، سالانه بالغ بر 39250 ریال (مبلغ پرداخت اقساط در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد می‌باشد) مدت قرارداد اجاره 10 سال. روش استهلاک خط مستقیم.
برآورد ارزش باقیمانده تجهیزات در پایان مدت قرارداد در زمان برگشت تجهیزات به اجاره دهنده حداقل 10000 ریال تضمین شده است.
نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 18٪ در سال می‌باشد. اجاره بهای سالانه برای اجاره دهنده بازده 16٪ را تأمین می‌نماید.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
تهیه جدول بهره مؤثر.
ثبت حسابداری سه دوره پرداخت اقساط اجاره و برگشت تجهیزات به اجاره دهنده در پایان مدت قرارداد در دفاتر اجاره کننده
نحوه انعکاس قرارداد اجاره در صورت‌های مای به صورت مقایسه‌ای (عملیاتی، سرمایه‌ای) برای دو دوره متوالی
شرکت (ج) تجهیزاتی که بهای تمام شده آن 100000 ریال و استهلاک انباشته آن 25000 ریال می‌باشد به مبلغ 120000 ریال فروخت و همزمان با آن بر اساس یک عقد قرارداد، اموال فروخته شده را به مدت 25 سال به مبلغ 70/1360 ریال سالانه اجاره می‌نماید (پرداخت اجاره در اول هر سال). نرخ استقراض اضافی برای شرکت (ج) و نرخ سود تضمین شده برای اجاره مجدد در وضعیت اجاره 12٪ در سال می‌باشد. شرکت (ج) مجدداً مالکیت اموال مورد اجاره در پایان مدت قرارداد بدست خواهد آورد. (اجاره به شرط تملیک)، عمر مفید تجهیزات 30 سال.
مطلوبست:
تجیزه و تحلیل قرارداد
ثبت در دفاتر شرکت (ج) (سه دوره الزامی است).
نحوه گزارش قرارداد اجاره در ترازنامه در پایان هر دوره مالی
شرکت ارس تجهیزاتی را که بهای تمام شده آن به مبلغ 400000 ریال است، به مبلغ 600000 ریال به شرکت اترک فروخته و همزمان با فروش، تجهیزات را طی قراردادی از آن شرکت اجاره نمود. شرایط قرارداد به شرح زیر است:
مدت قرارداد اجاره 15 سال، اقساط اجاره بها سالانه به مبلغ 13/92771 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال (زمان انعقاد قرارداد فروش – اجاره مجدد 1/16×)، عمر مفید باقی مانده تجهیزات 20 سال مالکیت بعد از پایان مدت قرارداد به شرکت اترک انتقال نمی‌یابد.
هزینه‌های اجرایی توسط شرکت ارس طی سال 6×13 تعهد و پرداخت شده است:
بیمه 2600 ریال
تعمیر و نگهداری 2300 ریال
هزینه مالیات بر اموال 9700 ریال
نرخ استقراض برای شرکت ارس 16٪ در سال – روش استهلاک خط مستقیم.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد
ثبت در دفاتر فروشنده – اجاره کننده
فرض کنید قرارداد اجاره ماشین آلات بین شرکت الف (اجاره دهنده) و شرکت ب (اجاره کننده) در تاریخ 1/1/1×13 با شرایط زیر منعقد گردید:
مدت اجاره تجهیزات 5 سال
مبلغ پرداخت اجاره بهای سالانه بالغ بر 73032 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال از زمان انعقاد قرارداد.
شرکت ب (اجاره کننده) اختیار خرید دارایی مورد اجاره بعد از پایان مدت اجاره به مبلغ 100000 ریال را دارد.
نرخ بازده برای مالک 16 درصد.
ارزش متعارف ماشین آلات در زمان انعقاد قرارداد 320000 ریال، بهای تمام شده آن 280000 ریال.
قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره
ثبت حسابداری قرارداد اجاره در دفاتر اجاره دهنده
شرکت ایران کارا در اول فروردین سال 8×13، تجهیزاتی را که بهای تمام شده آن 120000 ریال و ارزش متعارف آن 49/190008 ریال است به شرکت البرز اجاره داده است. شرایط عقد قرارداد اجاره به شرح زیر است:
مدت قرارداد اجاره 10 سال، مبالغ اقساط اجاره، قابل دریافت در اول سال بالغ بر 30000 ریال، برآورد عمر مفید اقتصادی تجهیزات 10 سال.
کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت البرز تعهد و پرداخت می‌شود.
شرکت البرز اختیار خرید تجهیزات، در پایان مدت قرارداد به مبلغ 500 ریال را دارد.
نرخ ضمنی بهره منتسب به شرکت ایران کارا، 12٪ در سال.
قابلیت وصول مبالغ اجاره پیش‌بینی شده و در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است ابهام با اهمیّتی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفاد عقد قرارداد اجاره تجهیزات بین واحد تجاری الف (اجاره دهنده) و واحد تجاری ب (اجاره کننده) در اول سال 5×13 به شرح زیر خواهد بود:
مدت قراداد اجاره 5 سال، مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 12000 ریال، شامل 2000 ریال هزینه اجرایی است مبلغ اقساط اجاره در اول هر سال از اول انعقاد قرارداد پرداخت می‌شود. عمر مفید تجهیزات 8 سال است، ارزش مازاد در پایان مدت قرارداد به مبلغ 5000 ریال می‌باشد که توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
خرید تجهیزات توسط اجاره دهنده بالغ بر 44804 ریال.
نرخ ضمنی بهره منتسب به مالک 10٪ و واحد تجاری ب از این نرخ نیز آگاهی ندارد، و نرخ استقراض 16٪ در سال می‌باشد.
قابلیت وصول مبالغ اجاره پیش‌بینی شده و در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است ابهام بااهمیتی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده
شرکت کاوه مالک تجهیزاتی است که در اول سال 3×13 به مبلغ 100000 ریال خریداری و همزمان با آن طی عقد قراردادی به شرکت خاور اجاره داده است. شرایط عقد قرارداد:
مدت قرارداد اجاره 5 سال
زمان انعقاد قرارداد اجاره 1/1/13×13 می‌باشد.
مبالغ اجاره بها، سالانه بالغ بر 62/25981 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، از مبلغ اجاره فوق مبلغ 2000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد. قرارداد اجاره غیرقابل فسخ می‌باشد.
ارزش متعارف تجهیزات برای اجاره دهنده در شروع قرارداد بالغ بر 100000 ریال، عمیر مفید باقی مانده 5 سال (بدون ارزش مازاد)، ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
مخارج مستقیم اولیه در ارتباط با قرارداد اجاره پیش‌بینی نشده است.
مالکیت تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود.
قابلیت وصول مبالغ اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد پرداخت هزینه‌های اضافی برای شرکت کاوه وجود ندارد. (به استثناء مالیات اموال که در شروع قرارداد پیش‌بینی شده و از اجاره کننده در اول هر سال وصول می‌شود).
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای مالک 10٪ در سال (نرخ ضمنی بهره منتسب به مالک 10٪ در سال).
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
نحوه گزارشگری قرارداد اجاره (اجاره دریافتنی) در ترازنامه (جاری، غیرجاری) در پایان هر دوره مالی
شرکت سهامی نمونه (اجاره دهنده) تعدادی تجهیزات مربوط به شهر بازی را به شرکت پیام (اجاره کننده) طی عقد قرارداد اجاره واگذار نمود.
شرایط و اطلاعات مربوط به عقد قرارداد اجاره:
بهای تمام شده تجهیزات بالغ بر 2000000 ریال، عمر مفید اقتصادی 6 سال. مدت قرارداد اجاره 4 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان مدت قرارداد بالغ بر 350000 ریال، که این مبلغ توسط شرکت اجاره کننده تضمین شده است. تجهیزات به مالک برگشت داده می‌شود.
نرخ بازده مورد انتظار برای شرکت اجاره دهنده 12٪ در سال. شرکت سهامی نمونه هیچ‌گونه سودی همزمان با عقد قرارداد و انتقال آن به اجاره کننده شناسایی نمی‌نماید.
قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است وجود ندارد.
مطلوبست:
چه مبلغی، اقساط اجاره سالانه بایستی توسط شرکت نمونه وصول شود تا 12٪ بازده برای اجاره دهنده داشته باشد. فرض کنید هزینه‌های اجرایی بالغ بر 13000 ریال بوده که این مبلغ شامل مبالغ اقساط اجاره می‌باشد. (اقساط اجاره در اول دوره مالی از زمان انعقاد قرارداد وصول می‌شود).
از دیدگاه اجاره دهنده و اجاره کننده این نوع قرارداد چه نوع قراردادی است؟
l فرض کنید نرخ استقراض اضافی برای شرکت اجاره کننده 12٪ در سال باشد.
در صورتی که ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره تضمین نشده باشد مبالغ اقساط اجاره و طبقه‌بندی آن چگونه تغییر می‌کند.
با فرض اینکه ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین شده باشد جدول بهره مؤثر را تنظیم نمائید.
ثبت حسابداری آن در دفاتر اجاره دهنده کداماست؟
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره بین دهنده و اجاره کننده به شرح زیر است:
بهای تمام شده تجهیزات برای اجاره دهنده 10000
ارزش متعارف اموال استیجاری در شروع قرارداد اجاره (1/1/1٪) 10000
برآورد عمر مفید باقی مانده اموال مورد اجاره 8 سال
قرارداد اجاره غیرقابل فسخ. مدت اجاره 5 سال، بالغ اجاره بهای سالانه بالغ بر 2400 ریال، قابل پرداخت در پایان هر سال.
ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان 5 سال بالغ بر 2000 ریال توسط اجاره کننده تضمین شده است.
اجاره کننده هر نوع مازاد بهای فروش اموال مورد اجاره مازاد بر مبلغ تضمین شده را دریافت خواهد کرد. هزینه اجرایی توسط اجاره کننده پرداخت می‌شود.
مبلغ اجاره بهای سالانه به طور منصفانه تعیین شده، انتظار می‌رود که ازاد مازاد (باقیمانده) تضمین شده بازیافت شود.
روش استهلاک خط مستقیم (در دفاتر اجاره کننده)، نرخ استقراض منتسب به اجاره کننده 10٪ در سال، نرخ ضمنی بهره مربوط به مالک (اجاره دهنده) 21/11٪ در سال.
در پایان مدت قرارداد تجهیزات به مبلغ 2100 ریال فروخته شد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره برای طرفین قرارداد اجاره.
ثبت در دفاتر اجاره کننده.
ثبت دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره بین اجاره دهنده و اجاره کننده در اول سال 7×13 به شرح زیر خواهد بود:
– بهای تمام شده اموال استیجاری (اتومبیل) بالغ بر 5000 ریال.
– ارزش متعارف اموال استیجاری در 1/1/7× بالغ بر 5000 ریال.
– برآورد عمر مفید اقتصادی اموال استیجاری 5 سال.
– سایر شرایط و مفروضات:
l قرارداد اجاره ثابت و غیرقابل فسخ، مدت اجاره 30 ماه، مبلغ اقساط اجاره ماهانه بالغ بر 135 ریال، قابل پرداخت در اول هر ماه.
l اجاره کننده ارزش مازاد (باقیمانده) اموال استیجاری را در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2000 ریال تضمین نموده است.
l در صورتی که اموال استیجاری در پایان مدت قرارداد (بعد از 30 ماه) توسط اجاره دهنده بیش از ارزش مازاد (مانده) تضمین شده فروخته شود، مابه‌التفاوت به اجاره کننده تعلق می‌گیرد.
l هزینه‌های اجرایی توسط اجاره کننده پرداخت می‌شود.
l تمدید قرارداد بستگی به جدول اقساط اجاره و کاهش ارزش مازاد تضمین شده در طی قرارداد دارد.
l روش استهلاک برای اجاره کننده خط مستقیم، ارزش اسقاط در پایان مدت قرارداد بالغ بر 2000 ریال.
l نرخ استقراض سالانه برای اجاره کننده 5/10 درصد در سال (نرخ استقراض ماهانه 875/0 درصد)، نرخ ضمنی بهره (بازده) سالانه برای اجاره دهنده 036/12 درصد (نرخ ماهانه 003/1 درصد).
l مخارج مستقیم اولیه در زمان مذاکره و انعقاد قرارداد وجود ندارد.
l اموال استیجاری در پایان مدت قرارداد به مبلغ 2100 ریال فروخته شد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره دهنده و اجاره کننده
بت قرارداد اجاره در دفاتر طرفین قرارداد در سال 7×13
ثبت فروش دارایی استیجاری در دفاتر قرارداد، در پایان مدت قرارداد اجاره
شرایط و مفروضات قرارداد اجاره تجهیزات بین اجاره دهنده و اجاره کننده در اول فروردین ماه 1×13 به شرح زیر است.
مدت قرارداد اجاره (ثابت و غیرقابل فسخ) 3 سال.
برآورد عمر مفید اقتصادی تجهیزات 5 سال.
ارزش متعارف بازار در شروع قرارداد بالغ بر 5000 ریال.
بهای تمام شده دارایی در دفاتر اجاره دهنده بالغ بر 5000 ریال.
پیشنهاد (اختیار) خرید کمتر از ارزش متعارف ندارد.
انتقال مالکیت وجود ندارد.
ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین شده توسط اجاره کننده در 1/1/4×13 بالغ بر 2000 ریال.
روش استهلاک در شرایط عادی در دفاتر اجاره کننده خط مستقیم.
نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 11٪ در سال.
هزینه‌های اجرایی ندارد.
هزینه‌های اولیه مستقیم ندارد.
مبالغ اجاره بها و قابلیت وصول آن به طور مطمئن پیش‌بینی شده است.
اجرای قرارداد توسط مالک (اجاره دهنده) کامل است.
اقساط اجاره سالانه (اولین پرداخت در 1/1/1×13) 1620 ریال.
نرخ بهره منتسب به اجاره دهنده برای اجاره کننده نامعلوم است.
برآورد هزینه‌ایکه بر عهده اجاره دهنده می‌باشد ابهام وجود ندارد.
مطلوبست:
تعین نوع قرارداد اجاره برای اجاره کننده.
تعین نوع قرارداد اجاره برای مالک (اجاره دهنده)
ثبت‌های حسابداری لازم در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده از اول فروردین ماه 1×13 تا اول فروردین ماه 2×13.
ثبت‌های حسابداری لازم در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده با فرض اینکه دارایی مورد اجاره به مبلغ 2100 ریال در اول فروردین ماه سال 4×13 به اجاره کننده واگذار شود. (فرض کنید بهره در 29 اسفند معوق بوده است).
در صورتی‌که اجاره عملیاتی فرض شود:
1-5. ثبت در دفاتر اجاره کننده
2-5. ثبت در دفاتر اجاره دهنده
اطلاعات زیر در باره اموال استیجاری بین طرفین قرارداد اجاره غیرقابل فسخ به شرح زیر خواهد بود:
– نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده (نرخ بازده) 12٪ در سال.
– نرخ استقراض اضافی مربوط به اجاره کننده 14٪ در سال.
– مبلغ اقساط اجاره (سالانه)، در پایان هر سال بالغ بر 3648 ریال.
– بهای تمام شده دارایی در دفاتر اجاره دهنده بالغ بر 15000 ریال.
– ارزش متعارف اموال مورد اجاره در شروع قرارداد بالغ بر 15000 ریال.
– قابلیت وصول مبالغ اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد مخارج اضافی برای مالک وجود ندارد.
– هزینه‌های اجرایی صفر می‌باشد.
– روش استهلاک در صورت نیاز خط مستقیم.
– برآورد عمر مفید دارایی 6 سال.
– برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان قرارداد صفر فرض شود.
– پایان دوره مالی برای طرفین قرارداد 29 اسفند.
– اجاره کننده هیچ‌کننده اطلاعی در باره نرخ ضمنی بهره ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره (اجاره دهنده – اجاره کننده)
ثبت حسابداری در دفاتر طرفین قرارداد (اجاره دهنده – اجاره کننده)
شرایط عقد قرارداد بین واحد تجاری الف (اجاره دهنده) و واحد تجاری ب (اجاره‌کننده) در اول سال 8×13 به شرح زیر است:
بهای تمام شده و ارزش متعارف ماشین‌آلات بالغ بر 06/11149 ریال.
مخارج مستقیم اولیه برای شرکت الف صفر فرض شود.
مدت قرارداد 4 سال، مبالغ اقساط اجاره، سالانه، قابل دریافت در اول هر سال بالغ بر 3000 ریال.
برآورد عمر مفید ماشین‌آلات 5 سال، مدت قرارداد 4 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده در پایان مدت قرارداد بالغ بر 2000 ریال.
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای شرکت الف (اجاره دهنده) 14٪ در سال.
کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت ب (اجاره کننده) پرداخت می‌شود.
ماشین‌آلات در پایان مدت قرارداد به شرکت الف (اجاره دهنده) برگشت داده می‌شود. این قرارداد قابل تمدید نبوده و شامل اختیار خرید نمی‌باشد.
قابلیت وصول اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و شرایط عدم اطمینان در مورد مخارجی که به عهده اجاره دهنده است وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
با توجه به اطلاعات زیر:
ارزش متعارف قراداد اجاره بالغ بر 53/131540 ریال (در زمان انعقاد قرارداد)
مبالغ وصولی بابت اجاره بها بالغ بر 50000 ریال، قابل وصول در پایان هر سال، که از این مبلغ 2000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد.
مدت قرارداد اجاره 3 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) به مبلغ 13000 ریال می‌باشد، که مبلغ 5000 ریال آن توسط اجاره کننده تضمین شده است.
مطلوبست:
محاسبه نرخ ضمنی بهره برای مالک.
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر اجاره دهنده.
* راهنمایی: بجای دارایی مورد اجاره وجوه نقد معادل ارزش متعارف قرارداد اجاره بستانکار می‌شود).
شرکت شمال (اجاره دهنده) تجهیزاتی را با شرایط زیر به شرکت جنوب اجاره داده است:
مدت قرارداد اجاره 5 سال.
قرارداد غیرقابل فسخ، تاریخ انعقاد قرارداد اجاره 1/1/1×13 .
مبالغ اجاره بها، سالانه بالغ بر 65000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال، از مبلغ اجاره فوق 5000 ریال آن مربوط به هزینه‌های اجرایی می‌باشد.
برآورد عمر مفید تجهیزات 5 سال.
برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) تجهیزات در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد.
نرخ ضمنی بهره 10٪ در سال.
بهای تمام شده تجهیزات برای شرکت اجاره دهنده بالغ بر 250194 ریال که معادل ارزش متعارف بازار می‌باشد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره دهنده، اجاره کننده.
ثبت حسابداری در دفاتر طرفین قرارداد اجاره.
نحوه گزارش قرارداد اجاره در پایان سال 3×13 در ترازنامه طرفین قرارداد.
شرایط عقد قرارداد اجاره بین مالک (اجاره دهنده) و واحد تجاری استفاده کننده (اجاره کننده) که در تاریخ 1/1/8×13 تنظیم گردیده به شرح زیر خواهد بود:
مدت قرارداد اجاره 5 سال، قرارداد اجاره غیرقابل فسخ، اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال بالغ بر 50000 ریال.
بهای تمام شده و ارزش متعارف تجهیزات برای شرکت اجاره دهنده (مالک) در شروع قرارداد بالغ بر 300000 ریال، برآورد عمر مفید تجهیزات 10 سال، برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد.
ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
هزینه اجرایی توسط مالک پرداخت می‌شود (تعهد شده است).
تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود (شامل اختیار خرید نمی‌باشد).
نرخ استقراض برای شرکت اجاره کننده 5/12٪ در سال.
نرخ ضمنی بهره (نرخ بازده) منتسب به مالک 12٪ در سال.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت در دفاتر حسابداری (اجاره کننده، اجاره دهنده).
شرکت پندیس یک رایانه را بر اساس قرارداد غیرقابل فسخ به مدت 4 سال اجاره کرد. اقساط اجاره بها سالانه بالغ بر 45/32923 ریال، قابل پرداخت در پایان هر سال می‌باشد. در تاریخ انعقاد قرارداد، بهای تمام شده و ارزش متعارف رایانه برای مالک (اجاره دهنده) بالغ بر 100000 ریال است.
برآورد عمر مفید رایانه 4 سال می‌باشد.
l برآورد ارزش مازاد (باقیمانده) در پایان مدت قرارداد صفر می‌باشد. ارزش مازاد (باقیمانده) توسط شرکت اجاره کننده تضمین نشده است. پرداخت کلیه هزینه‌های اجرایی توسط شرکت اجاره کننده تعهد شدهاست.
l رایانه در پایان مدت قرارداد اجاره به مالک برگشت داده می‌شود. (قرارداد شامل اختیار خرید نمی‌باشد).
l نرخ استقراض اضافی برای شرکت پندیس 5/12٪ در سال. روش استهلاک خط مستقیم، نرخ ضمنی بهره (بازده) برای شرکت اجاره دهنده 12٪ در سال.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد اجاره از دیدگاه اجاره کننده.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره کننده
فرض کنید اقساط اجاره در اول هر سال پرداخت شود، ثبت حسابداری آن کدام است؟
با توجه به مفروضات مثال شرکت پندیس (شماره 18) در صورتی‌که قابلیت وصول مبالغ اقساط اجاره به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی در مورد هزینه‌های اضافی وجود نداشته باشد، و علاوه بر این بهای تمام شده و ارزش متعارف رایانه 100000 ریال و نرخ بازده برای مالک 12٪ باشد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد از دیدگاه اجاره دهنده.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره دهنده.
شرایط و مفروضایت عقد قرارداد اجاره بین واحد تجاری اجاره دهنده و اجاره کننده در اول سال 1×13 به شرح زیر است:
بهای تمام شده و ارزش متعارف تجهیزات بالغ بر 20/391371 ریال.
مدت قرارداد اجاره 5 سال، اقساط اجاره سالانه، قابل دریافت در اول هر دوره مالی بالغ 100000 ریال.
عمر مفید اقتصادی تجهیزات 5 سال، ارزش مازاد (باقیمانده) توسط اجاره کننده تضمین نشده است.
نرخ بازده سرمایه‌گذاری برای اجاره دهنده 14٪ در سال (نرخ بهره منتسب به مالک 14٪ در سال)
واحد تجاری اجاره کننده کلیه هزینه‌های اجرایی را می‌پردازد.
تجهیزات در پایان مدت قرارداد به مالک برگشت داده می‌شود، بدین معنی که حق اختیار خرید دارایی مورد اجاره در قرارداد پیش‌بینی نشده است.
قابلیت وصول مبالغ اجاره بها به طور معقول پیش‌بینی شده و هیچ‌گونه ابهامی برای هزینه‌های اضافی وجود ندارد.
مطلوبست:
تجزیه و تحلیل قرارداد.
ثبت حسابداری در دفاتر اجاره دهنده.
در اول سال 1×13 واحد تجاری (الف) اجاره دهنده یک دارایی (تجهیزات) به مبلغ 1000000 ریال تحسیل نمود: شرایط خرید: اجاره دهنده جهت تحصیل دارایی 200000 ریال نقداً پرداخت نموده و بقیه (800000 ریال) از طریق وام تأمین نمود.
نرخ بهره وام 12٪ در سال، مبلغ اقساط وام سالانه بالغ بر 221928 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال می‌باشد. عمر مفید اقتصادی دارایی 5 سال (بدون ارزش اقساط) دارایی فوق به روش مجموع سنوات مستهلک می‌شود.
در اول سال 1×13 همزمان با تحصیل دارایی فوق به مدت 5 سال به عنوان اجاره به واحد تجاری (ب) واگذار می‌گردد. مبالغ اقساط سالانه بالغ بر 25000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال مالی می‌باشد. نرخ مالیات بر درآمد برای اجاره دهنده 40٪، تخفیف مالیاتی به سبب سرمایه‌گذاری 10٪ بهای تمام شده دارایی مورد اجاره می‌باشد.
مطلوبست:
ثبت عملیات مربوط به اجاره اهرمی در دفاتر اجاره دهنده (تهیه جدول استهلاک بدهی، جدول جریان نقدی، جدول تخصیص جریان نقدی سالانه به سرمایه‌گذاری و درآمد).
* قابل توجه: نرخ بازده مورد نیاز برای مستهلک نمودن خالص سرمایه‌گذاری اجاره دهنده 58/45٪ می‌باشد، یعنی جریان‌های نقدی سالانه بر مبنای این نرخ بین سرمایه‌گذاری و درآمد تخصیص می‌یابد).
شرایط و مفروضات قرارداد تأمین مالی برای خرید اموال استیجاری در اجاره اهرمی بین اجاره دهنده و اجاره کننده به شرح زیر است:
بهای تمام شده ماشین‌آلات برای اجاره دهنده بالغ بر 700000 ریال.
عمر مفید اقتصادی 5 سال، روش استهلاک مجموع سنوات، بدون ارزش اقساط، (تخفیف مالیاتی به سبب سرمایه‌گذاری در اولین سال برای اجاره دهنده 10× می‌باشد) نرخ مالیات بر درآمد برای اجاره دهنده 40 درصد.
ماشین آلات فوق همزمان با تحصیل به عنوان اجاره به اجاره کننده با شرایط زیر واگذار گردید:
l مدت اجاره 5 سال، مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 1750000 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال.
اجاره دهنده برای خرید ماشین آلات فوق مبلغ 200000 ریال نقداً پرداخت و مابقی (500000 ریال) از طریق وام تأمین گردید. نرخ بهره وام سالانه 10٪، مبلغ اقساط وام سالانه بالغ بر 131899 ریال قابل پرداخت در پایان هر سال.
مطلوبست:
استهلاک بدهی، جدول جریان نقدی، جدول تخصیص جریان نقدی سالانه سرمایه‌گذاری و درآمد، در ثبت حسابداری الزامی است)
* قابل توجه: نرخ بازده مورد نیاز برای مستهلک نمودن خالص سرمایه‌گذاری اجاره دهنده 824/22٪ می‌باشد، یعنی جریان‌های نقدی سالانه بر مبنای این نرخ بین سرمایه‌گذاری و درآمد تخصیص می‌یابد).
در اول سال 2×13، شرکت الف قرارداد اجاره، غیرقابل فسخ، به مدت 10 سال جهت استفاده بخشی از ساختمان با شرکت به منعقد نمود. ارزش متعارف زمین و ساختمان به طور تقریبی 100000 ریال (ارزش متعارف زمین کمتر از 8000 ریال) عمر مفید اقتصادی ساختمان 12 سال، شرایط حاکم بر قرارداد اجاره به شرح زیر می‌باشد:
l مبالغ اقساط اجاره سالانه، قابل پرداخت در پایان هر سال 16020 ریال
به علاوه: هزینه‌های اجرایی سالانه (تعمیر، مالیات، بیمه) 2000 ریال
مبالغ اقساط اجاره سالانه شامل هزینه‌های اجرایی
l نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 12٪
l اجاره کننده از نرخ ضمنی بهره (بازده) منتسب به اجاره دهنده اطلاعی ندارد.
l روش استهلاک ساختمان خط مستقیم (بدون ارزش اقساط)
مطلوبست:
چرا این قرارداد از دیدگاه اجاره کننده، اجاره سرمایه‌ای تلقی می‌شود. چنانچه ارزش زمین به نسبت ارزش ساختمان جزئی و زمین و ساختمان به عنوان یک دارایی یگانه طبقه‌بندی گردد.
ثبت در دفاتر اجاره کننده در سال‌های 2×13 و 3×13.
شرکت اصلی 80 درصد سهام دارای حق رأی شرکت فرعی را در تملک خود دارد. در اول سال 5×13، شرکت فرعی قراردادی به مدت سه سال به منظور اجاره تجهیزات به شرکت اصلی، منعقد نمود. شرایط قرارداد اجاره بین شرکت‌های عضو گروه:
مبالغ اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال 12000 ریال، که از این مبلغ 1000 ریال مربوط به تعمیر و نگهداری می‌باشد. نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده 10٪ در سال، ارزش فعلی حداقل مبالغ اقساط اجاره با نرخ 10٪ در سال و در شروع قرارداد بالغ بر 32960 ریال بود. بهای تمام شده تجهیزات 30000 ریال. روش استهلاک خط مستقیم، عمر مفید 5 سال، بدون ارزش اقساط.
مطلوبست:
حذف و تعدیل مورد نیاز قرارداد اجاره بلند مدت بین شرکت‌های عضو گروه در کاربرگ صورت‌های تلفیقی در 29/12/5×13.
شرکت اصلی (الف) 80٪ سهام دارای حق رأی شرکت فرعی (ب) را دراول سال 1×13 به مبلغ 320000 ریال تحصیل نمود. ارزش دفتری و بازار خالص دارایی شرکت فرعی همزمان با تحصیل تقریباً برابر بود. مانده سود انباشته در زمان تحصیل بالغ بر 80000 ریال بود، هر نوع مازاد پرداختی نسبت به خالص دارایی شرکت فرعی سرقفلی تلقی شده، که طی 5 سال مستهلک می‌شود. سود خالص شرکت فرعی در سال 1×13 و 2×13 به ترتیب به مبلغ 20000 ریال و 30000 ریال بود، هیچ‌گونه سود سهام توسط شرکت فرعی در این دو سال پرداخت نشده است.
در اول سال 2×13، شرکت اصلی ساختمان را که عمر مفید آن 10 سال است، به شرکت فرعی به مدت 5 سال به عنوان اجاره واگذار می‌نماید. مبالغ اقساط اجاره قابل پرداخت در اول هر سال بالغ بر 25000 ریال، شرکت فرعی اختیار خرید ساختمان 5000 در پایان مدت قرارداد را دارد. ارزش متعارف ساختمان در شروع قرارداد اجاره به مبلغ 103770 ریال بود. نرخ ضمنی بهره برای اجاره دهنده 12٪ در سال.
دومین قرارداد اجاره مربوط به تجهیزات بین شرکت اصلی و فرعی در اول سال 3×13 منعقد شد. شرایط قرارداد اجاره تجهیزات از اصلی به فرعی به شرح زیر می‌باشد:
مدت قرارداد 4 سال، عمر مفید تجهیزت 8 سال، روش استهلاک خط مستقیم (بدون ارزش اقساط).
مبالغ اقساط اجاره بالغ بر 15000 ریال قابل پرداخت در اول هر سال.
ارزش فعلی مبالغ اقساط اجاره با نرخ ضمنی بهره 12٪ مربوط به مالک که معادل ارزش متعارف تجهیزات در زمان انعقاد قرارداد بود، بالغ بر 52298 ریال می‌باشد.
بهای تمام شده تجهیزات برای شرکت اصلی به مبلغ 45000 ریال، و حق اختیار خرید بالغ بر 2000 ریال می‌باشد.
تراز آزمایشی اقلام صورت‌های مالی دو شرکت اصلی و فرعی در 29/12/3×13 به شرح زیر می‌باشد:
عنوان حساب | شرکت اصلی | شرکت فرعی | ||
وجوه نقد | 60000 | 40745 | ||
حساب‌های دریافتنی | 9778 | 76000 | ||
موجودی کال | 140000 | 120000 | ||
حساب‌های دریافتنی استیجاری | 127000 | |||
درآمد بهره تحقق نیافته | (14417) | – | ||
سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی | 32000 | – | ||
دارایی در اجاره سرمایه‌ای | – | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی استیجاری | (27291) | |||
اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات | 1900000 | 310000 | ||
استهلاک انباشته – اموال و ماشین‌آلات | (1077000) | (72000) | ||
حساب‌های پرداختنی | (148000) | (45065) | ||
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | – | (100520) | ||
سهام عادی (10 عادی) | – | (300000) | ||
صرف سهام (325000) | (700000) | |||
سود انباشته 1/1/3× | – | |||
فروش | (295000) | (130000) | ||
سود حاصل از قرارداد اجاره | (7298) | – | ||
درآمد بهره | (7298) | – | ||
بهای تمام شده کالای فروخته شده | 780000 | 380000 | ||
هزینه بهره | – | 12063 | ||
سایر هزینه‌ها | 510000 | 165000 | ||
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری | (12000) | – | ||
سود سهام اعلام و پرداختی | 56000 | 15000 | ||
مطلوبست:
تهیه کاربرگ صورت‌های مالی تلفیقی در 29/12/3×13
شرکت ایران 80٪ سهام دارای حق رأی شرکت فرعی سمنان را به مبلغ 480000 ریال در اول سال 1×13 خریداری کرد. حقوق صاحبان سهام شرکت فرعی سمنان در زمان تحصیل به شرح زیر می‌باشد:
سهام عادی (10 ریالی) 10000
صرف سهام 30000
سود انباشته 100000
جمع
هر نوع مازاد پرداختی نسبت به خالص دارایی شرکت فرعی سرقفلی تلقی شده که طی عمر مفید 40 سال مستهلک می‌شود. مبادلات بین شرکت‌های عضو گروه (اجاره بین شرکت‌های عضو گروه) از زمان تحصیل تا 29/12/5× به شرح زیر است:
در اول سال 3×13، شرکت فرعی سمنان زمین و ساختمان را به مبلغ 140000 ریال خریداری و به شرکت اصلی با اجاره سالانه بالغ 11000 ریال اجاره داد. مبالغ اقساط اجاره در اول هر سال پرداخت می‌گردد. مدت اجاره 5 سال (اجاره عملیاتی) بهای تمام شده ساختمان مورد اجاره به مبلغ 120000 ریال می‌باشد. عمر مفید اقتصادی ساختمان مورد اجاره 20 سال، روش استهلاک خط مستقیم.
در اول سال 4×13، شرکت فرعی سمنان تجهیزاتی را به مبلغ 14000 ریال خریداری و به شرکت اصلی به اجاره واگذار نمود. (قرارداد فوق به عنوان اجاره سرمایه‌ای تلقی می‌شود). مدت اجاره 4 سال. مبالغ اقساط اجاره بالغ بر 5000، ریال قابل پرداخت در اول هر سال می‌باشد. شرکت ایران در پایان مدت قرارداد حق اختیار خرید تجهیزات به مبلغ 2000 ریال را دارد.
ارزش متعارف تجهیزات در زمان انعقاد قرارداد به مبلغ 17560 ریال بود. مبالغ اقساط اجاره شامل حق اختیار خرید با نرخ بازده (نرخ ضمنی بهره منتسب به اجاره دهنده) 15٪ در سال می‌باشد. عمر مفید تجهیزات مورد اجاره 7 سال، روش استهلاک خط مستقیم، بدون ارزش اقساط می‌باشد.
در اول سال 5×13: شرکت فرعی سمنان ماشین‌آلات را به مبلغ 23116 ریال خریداری و به شرکت اصلی و به مدت 3 سال به عنوان اجاره واگذار نمود. (قرارداد سرمایه‌ای فرض شود).
مبالغ اقساط اجاره سالانه بالغ بر 8000 ریال، قابل پرداخت در اول هر سال می‌باشد. شرکت فرعی هیچ‌گونه سودی را همزمان با انعقاد قرارداد اجاره شناسایی نمی‌کند.
برآورد ارش مازاد تضمین نشده در پایان مدت قرارداد به مبلغ 5000 ریال می‌باشد. نرخ ضمنی بهره منتسب اجاره دهنده 20٪ در سال می‌باشد. نرخ استقراض اضافی برای اجاره کننده 12٪ در سال می‌باشد. اما قرارداد اجاره بر مبنای 20٪ در سال ثبت شده است.
شرکت اصلی بهره مربوط به تعهدات در اجاره سرمایه‌ای را در سال 5×13 پرداخت ننموده، و شرکت فرعی درآمد بهره مربوط به اجاره سرمایه‌ای را در دفاتر خود در سال جاری شناسایی نموده است.
تراز آزمایشی اقلام صورت‌های مالی دو شرکت اصلی و فرعی در 29/12/5× به شرح زیر خواهد بود:
شرکت اصلی ایران | شرکت فرعی سمنان | |||
وجوه نقد | 91273 | 26050 | ||
موجودی کالا | 70000 | 20000 | ||
اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات | 320000 | 50000 | ||
استهلاک انباشته ماشین‌آلات و تجهیزات | (70000) | (20000) | ||
دارایی در اجاره سرمایه‌ای | 37782 | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی در اجاره سرمایه‌ای | (11056) | – | ||
دارایی در اجاره عملیاتی | (11056) | – | ||
استهلاک انباشته – دارایی در اجاره عملیاتی | – | (80000) | ||
حساب‌های دریافتنی استیجاری | – | 350000 | ||
ارزش مازاد (باقیمانده) تضمین نشده (اجاره) | – | 62000 | ||
درآمد بهره تحقق نیافته (اجاره) | – | (4000) | ||
سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی | 480000 | – | ||
حساب‌های پرداختنی | (130000) | (180000) | ||
تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | (21666) | – | ||
بهره پرداختنی | (3861) | – | ||
سهام عادی (10 ریالی) | (200000) | (100000) | ||
صرف سهام | (300000) | (300000) | ||
سود انباشته و اندوخته 1/1/5× | (278333) | (226610) | ||
فروش | (300000) | (130000) | ||
درآمد اجاره | – | (34000) | ||
درآمد بهره – اجاره سرمایه‌ای | – | (4440) | ||
هزینه استهلاک | 41000 | 23000 | ||
هزینه بهره | 3861 | – | ||
هزینه‌های اداری و فروش | 70000 | 38000 | ||
بهای تمام شده کالای فروخته شده | 190000 | 90000 | ||
هزینه اجاره | 11000 | |||
مطلوبست:
تهیه صورت‌های مالی تلفیقی شرکت اصلی و فرعی در 29/12/5×
شرکت الف در تاریخ 15/1/7× به یکی از شعب بانک مراجعه و جهت خرید ساختمان (محل کار) به مبلغ 100 میلیون ریال درخواست استفاده از تسهیلات عقد اجاره به شرط تملیک را نموده و نسبت به تکمیل فرم درخواست، اقدام می‌نماید، شعبه پس از دریافت هزینه و کارمزد اطلاعات اعتباری نسبت به اخذ اطلاعات و دریافت سایر مدارک، مبلغ 25 میلیون ریال به عنوان پیش دریافت از مشتری دریافت می‌نماید. مدت قرارداد اجاره به شرط تملیک 10 سال، بانک در تاریخ 2/2/7× اموال مورد اجاره را به مبلغ 100 میلیون ریال خریداری و در تاریخ 1/3/7× نسبت به انعقاد قرارداد اجاره به شرط تملیک اقدام نمود و اموال مورد اجاره به شرکت الف واگذار گردید. اقساط اجاره در پایان هر ماه وصول می‌گردد. نرخ سود تضمین شده 20٪ در سال، عمر مفید ساختمان 20 سال می‌باشد.
