سایر خدمات اعتباردهی و خدمات جامع حسابداری .

هدف از ارائه مطالب خدمات جامع حسابداری

• تمایز بین نقش اعتباردهی و خدمات حسابداری.

• شناسایی انواع گزارش‌های ویژه‌ای که حسابرسان صادر خدمات جامع حسابداری می‌کنند.

• تمایز بین خدمات حسابداری و خدمات بررسی (صورت‌های مالی).
• توضیح مکاتبات با ضامن انتشار سهام (پذیره‌نویس).
• توصیف نوع و ماهیت گزارش‌های حسابرسان درباره گزارش‌های مالی برآوردی و کنترل‌های داخلی حسابداری.

• خدمات حسابداری شرکت آرمان چرداز خبره

• توصیف حسابرسی عملکرد مدیریت.

نقش اصلی اعتباردهی[1] حسابرسان مستقل- یعنی، حسابرسی صورت‌های مالی تهیه شده طبق اصول پذیرفته شده حسابداری- در فصل‌های پیش مورد تأکید قرار گرفت. اما، حسابرسان انواع فراوان دیگری از کارهای اعتباردهی و خدمات حسابداری را نیز انجام می‌دهند.

تفاوت‌های خدمات اعتباردهی و خدمات حسابداری کدام است؟ هنگامی که حسابرسان کارهای اعتباردهی انجام می‌دهند، آنان در نقش کسی می‌باشند که از انطباق اطلاعات مورد رسیدگی آنان با ضوابط معیّن اطمینان به وجود می‌آورند. نقش اعتباردهی در زمان حاضر علاوه بر حسابرسی صورت‌های مالی تاریخی، در مورد اطلاعاتی به گستردگی گزارش‌های مالی برآوردی، سیستم کنترل داخلی، ارزیابی کنترل‌های داخلی نرم‌افزارها وارزیابی آئین‌نامه‌های شرکت به کار گرفته می‌شود.[2]

• خدمات حسابداری  آرمان چرداز خبره

در اجرای خدمات حسابداری، حسابرسان هیچ گونه اطمینان صریحی درباره انطباق اطلاعات مورد گزارش با ضوابط مورد نظر ارائه نمی‌دهند. نقش حسابرسان در این گونه موارد، کمک به صاحبکار است نه تأمین اطمینان دربقاره اطلاعات برای اشخاص ثالث. کمک در تهیه یا تنظیم[3] صورت‌های مالی صاحبکار، نمونه‌ای از خدمات حسابداری است.

توضیح وجوه تمایز کاربرد کلمه‌های حسابرس و حسابدار در اینجا می‌تواند مفید باشد. کلمه حسابرسی بیشتر برای توصیف مواردی به کار می‌رود که حسابرس، نقش اعتباردهی به صورت‌های مالی سالانه را ایفا می‌کند و، با تأکید کمتری، در مواردی که حسابرسی عملکرد مدیریت را انجام می‌دهد. کلمه حسابدار به حسابرسان مستقلی گفته می‌شود که سایر خدمات اعتباردهی یا خدمات حسابداری را ارائه می‌کنند.

خدمات حسابداری خبره

سایر خدمات اعتباردهی و خدمات حسابداری در این فصل بحث می‌شود. ابتدا، بحثی کلی درباره خدمات اعتباردهی مطرح می‌شود که سپس به دو بخش (الف) گزارش‌های مالی تاریخی و (ب) سایر اطلاعات، تقسیم می‌گردد. انواع گوناگون خدمات حسابداری در بخش پایانی این فصل ارائه می‌شود.

نقش اعتباردهی خدمات حسابداری

استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی را انجمن‌های حرفه‌ای حسابداری به منظور راهنمایی حسابرسان در حسابرسی صورت‌های مالی تاریخی، وضع کرده‌اند. گسترش نقش اعتباردهی سبب شده است که حرفه حسابداری، استانداردهای عمومی اعتباردهی بیشتری را وضع و منتشر کند. استانداردهای اعتباردهی که در شکل 1-19 می‌آید، چارچوب کلی و گستره نقش اعتباردهی را تعیین می‌کنند.

خدمات حسابداری

بدینسان، استانداردهای اعتباردهی، سایر استانداردهای حرفه‌ای را نقض نمی‌نماید. ارتباط استانداردهای اعتباردهی با سایر استانداردهای حرفه‌ای در شکل 2-19 نشان داده می‌شود.

نقش اعتباردهی مستلزم وجود هم ضوابط پذیرفته شده (چون صول پذیرفته شده حسابداری) و هم این مطلب است که اطلاعات، از آن ضوابط پیروی کرده است.

خدمات حسابداری

در زمان حاضر، استانداردهای اعتباردهی، سه نوع کار رسیدگی، برسی و اجرای روش‌های مورد توافق را به رسمیت می‌شناسد. هر سه این کارها به گزاش‌هایی ختم می‌شود که درجه‌ای از اطمینان را نسبت به انطباق اطلاعات ارائه شده با ضوابط خاص مربوط، فراهم می‌آورد.

خدمات حسابداری

رسیدگی‌هایی که در مورد صورت‌های مالی تاریخی به آن حسابرسی گویند، به منظور تأمین بالاترین سطح از اطمینان طراحی شده است. حسابرسان برای اجرای رسیدگی‌ها، روش‌هایی را از بین تمام روش‌های قابل اجرا انتخاب می‌کنند که شواهد لازم را برای صدور گزارش حاوی نظر مثبت درباره انطباق اطلاعات با استانداردهای مقرر یا تعریف شده، بدست دهد.

خدمات حسابداری

بررسی، شامل روش‌هایی است که عموماً به پرس و جو و روش‌های تحلیلی محدود  می‌شود. گزارش حاصل از بررسی، تنها تا حدودی اطمینان به دست می‌دهد. چنین اطمینانی را اطمینان سَلبی[4] نیز گویند؛ زیرا، گزارش حسابرسان درباره اطلاعات مورد رسیدگی، اظهارنظر نمی‌کند اما، حاوی جمله‌ای است چون «این مؤسسه تعدیلات با اهمیتی را نیافته است که باید انجام شود» تا آن اطلاعات با ضوابط مورد نظر منطبق گردد. بدیهی است، هر زمان که حسابرسان، انحراف تصحیح نشده‌ای بیابند، گزارش آنان باید آن را بیان دارد.

خدمات حسابداری آرمان

سرانجام، شرکت‌ها و برخی از استفاده‌کنندگان اطلاعات ممکن است حسابرسان را برای اجرای روش‌های مورد توافق، دعوت به کار کنند. در این گونه موارد، حسابرسان به اجرای روش‌هایی می‌پردازند که خواسته استفاده‌کنندگان را برآورده نماید. از آنجا که نوع و ماهیت این روش‌ها را یک طرف خاص تعیین می‌کند، استفاده از گزارش‌ حاصل از این گونه کارها نیز تنها به آن طرف خاص محدود می‌شود.

خدمات حسابداری

گزارش‌های مربوط به روش‌های مورد توافق را برخلاف گزارش‌های «همگانی»، مانند گزارش‌های رسیدگی و بررسی‌ها که در دسترس هر شخص ثالثی می‌تواند قرار گیرد، گزارش‌های «با نشر محدود» نیز نامند.

اعتباردهی- گزارش‌های مالی تاریخی خدمات حسابداری

گرچه حسابرسی صورت‌های مالی سالانه شرکت‌ها به تفصیل در این کتاب مطرح شد، حسابرسان مستقل با انواع گوناگون دیگری از گزارش‌های مالی تاریخی نیز ارتباط پیدا می‌کنند. در این بخش، گزارش‌های ویژه، حسابرسی صورت‌های مالی تهیه شده برای استفاده در سایر کشورها، بررسی گزارش‌های مالی تاریخی و نامه پشتیبانی مورد بحث قرار می‌گیرد.

گزارش‌های ویژه خدمات حسابداری

حسابرسان از اصطلاح گزارش‌های ویژه برای توصیف گزارش‌هایی استفاده می‌کنند که درباره هر یک از موارد زیر صادر می‌نمایند:

1. صورت‌های مالی تهیه شده برمبنای یک سیستم جامع حسابداری به غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری (برای مثال، صورت‌های مالی مبتنی بر فرض نقدی).
2. عناصر، حساب‌ها یا اقلام خاصی از صورت‌های مالی (مانند،‌ مبالغ فروش خالص سرمایه در گردش).
3. رعایت مفاد قراردادها یا الزامات قانونی مربوط به صورت‌های مالی حسابرسی شده (مانند، رعایت مفاد قراردادهای انتشار اوراق قرضه توسط صاحبکار).

4. خدمات حسابداری

5. گزارش‌های مالی حسابرسی و ارائه شده در فرمهای مقرر که مستلزم به کارگیری شکل خاصی از گزارش حسابرسان می‌باشد (مانند،‌ گزارش‌های ارائه شده به مقامات ذیصلاح قانونی).

گرچه اصطلاح گزارش‌های ویژه، کلی به نظر می‌رسد، اما، کاربرد آنها تنها به موارد چهارگانه بالا منحصر می‌شود. استانداردهای حسابرسی[5]، راهنمایی‌های لازم را در مورد صدور گزارش‌های ویژه برای حسابرسان فراهم کرده است. در تمام موارد صدور این گونه گزارش‌ها، حسابرسان باید دامنه کار خود را مشخص و یافته‌هایشان را به روشنی گزارش کنند.

1. سایر مبانی خدمات جامع حسابداری

3. گاه، از حسابرسان خواسته می‌شود تا صورت‌های مالی تهیه شده بر اساس مبانی جامع حسابداری به غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری را حسابرسی کنند. حسابرسان می‌توانند این گونه کارها را بپذیرند، اما باید گزارش خود را از جهات مختلف، تعدیل نمانید.

4. خدمات حسابداری

5. از همه مهمتر آن که گزارش باید مبنای حسابداری مورد استفاده را توصیف کند یا به یادداشت همراه صورت‌های مالی که مبنای مزبور را تشریح کرده است، عطف بدهد. اولین استاندارد گزارشگری رابه خاطر بیاورید. این استاندارد مقرر نمی‌دارد که صورت‌های مالی باید طبق اصول پذیرفت شده حسابداری ارائه شود؛ بلکه، از حسابرسان می‌خواهد منطبق بودن یا نبودن صورت‌های مالی را با اصول پذیرفته شده حسابداری در گزارش خود بیان دارند. بدین ترتیب، چنانچه صورت‌های مالی براساس سایر مبانی جامع حسابداری تهیه شده باشد، گزارش حسابرسان باید به صراحت بیان دارد که آن صورت‌های مال، طبق اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه نشده است.

6. خدمات حسابداری

سرانجام، حسابرسان باید بانام‌های تخصیصی به صورت‌های مالی با هشیاری برخورد کنند. نام‌هایی چون «ترازنامه»، «صورت سود و زیان»، و «صورت گردش وجوه نقد» عموماً به آن دسته از صورت‌های مالی اختصاص داده می‌شود که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، ارائه شده باشد؛ در نتیجه، حسابرسان باید اصرار ورزند که نام‌های گویاتری به صورت‌های مالی تهیه شده براساس سایر مبانی حسابداری، تخصیص داده شود؛ برای مثال، استفاده از «صورت‌ دارایی‌ها و بدهی‌های ناشی از معاملات نقدی» برای «ترازنامه» تهیه شده با فرض نقدی، به مراتب مناسبتر است.

خدمات حسابداری

صورت‌های مالی مبتنی بر فرض نقدی شاید متداولترین نوع صورت‌های مالی است که براساس مبنایی غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه می‌شود. نمونه‌ای از گزارش موافق (مقبول) ویژه در بازار صورت‌های مالی مبتنی بر فرض نقدی در زیر می‌آید. عبارت‌های متمایزکننده این گزارش از گزارش‌های موافق (مقبول) استاندارد، مورد تأکید قرار گرفته است.

عصاره این گزارش ویژه، اظهار نظر در این خصوص است که صورت‌های مورد گزارش طبق آنچه باید ارائه شود به نحو مطلوب ارائه شده است. عبارت‌پردازی یادداشت مورد اشاره در گزارش حسابرسان، بسته به مورد، فرق خواهد کرد تا محتوای صورت‌ها را به دقت بیان دارد.

2. عناصر، حساب‌ها یا اقلام خاص صورت‌های مالی

3. خدمات حسابداری

4. حسابرسان ممکن است برای اعتباردهی به عناصر، حساب‌ها یا اقلام خاصی از صورت‌های مالی به کار دعوت شوند؛ برای مثال، مستاجر[6] یک قرارداد اجاره بلند مدت ممکن است از حسابرسان بخواهد که تنها درباره درآمد شرکت، گزارش دهند. قراردادهای اجاره بلند مدت معمولاً ضرورت تهیه این گونه گزارش‌ها را مقرر می‌دارد و برای محاسبه پرداخت‌های اجاره مبتنی بر درآمد شرکت اجاره گیرنده، می‌توان بر این گزارش‌ها اتکا کرد. این گونه کارهای حسابرسی ممکن است مستلزم اظهارنظر درباره عناصری از صورت‌های مالی یا گزارشگری نتایج اجرای روش‌های مورد توافق باشد.
5. خدمات حسابداری

هنگامی که حسابرسان برای اظهارنظر درباره عناصر یا حساب‌هایی از صورت‌های مالی به کار دعوت می‌شوند، آنان گزارش خود را به گونه‌ای تعدیل می‌کنند که گزارش آنان، اطلاعات مورد رسیدگی، مبنای حسابداری مورد استفاده و مطلوب بودن یا نبودن ارائه آن اطلاعات را طبق مبنای مزبور، بیان دارد. اهمیت از دیدگاه این گونه کارها، در رابطه با اطلاعات ارائه شده تعیین می‌گردد؛ میزان این اهمیت عموماً کمتر از اهمیتی خواهد بود که در حسابرسی مجموعه صورت‌های مالی به کار گرفته می‌شود.

خدمات جامع حسابداری

گاه، صاحبکار از حسابرسان می‌خواهد که روش‌های لازم را برای اظهارنظر، اجرا نکنند، اما، روش‌های مورد توافق محدودی را به منظور اثبات عناصر صورت‌های مالی به مرحله اجرا درآورند؛ برای مثال، صاحب ملک یک مرکز (بزرگ) تجاری[7] ممکن است از حسابرسان بخواهد که درآمد مستأجران مرکز تجاری را تنها با مطابقت صورت‌های مالی درون سازمانی با اظهارنامه‌های مالیاتی آنان اثبات کنند. دلیل محدود کردن روش‌های پی‌جویی حسابرسان معمولاً کاهش هزینه آن است.

خدمات حسابداری

استانداردهای حسابرسی[8]، راهنمایی‌های لازم را برای حسابرسانی که جهت اجرای روش‌های مورد توافق به منظور اثبات عناصر صورت‌های مالی به کار دعوت می‌شوند، ارائه کرده است. حسابرسان در صورتی می‌توانند این گونه کارها را بپذیرند که (الف) طرف‌های درگیر، شناخت روشنی از روش‌هایی که قرار اس اجرا شود، داشته باشند و (ب) گزارش حسابرسان تنها بین طر‌ف‌های مزبور توزیع شود.

خدمات جامع حسابداری آرمان پرداز خبره

گزارش حسابرسان درباره اطلاعات مورد رسیدگی، اظهار نظر نمی‌کند؛ اما،‌ در صورتی که روش‌های حسابرسان مواردی را فاش نسازد که اصلاحاتی را ضروری سازد، گزارش مزبور فراهم‌کننده اطمینانی سلبی خواهد بود. به طور کلی، گزارش حسابرسان باید 1) اطلاعاتی که روش‌های مزبور در مورد آنها به کار گرفته شده است، مشخص کند، 2) محدود بودن توزیع گزارش را تصریح نماید، 3) روش‌های اجرا شده را بیان دارد، 4) یافته‌های حسابرسان را بیان کند، 5) نسبت به اطلاعات مورد رسیدگی،  عدم اظهار نظر ارائه کند و 6) تصریح نماید که گزارش حسابرسان به مجموعه صورت‌های مالی تسری پیدا نمی‌کند. نمونه‌ای از بند آخر چنین گزارشی که حسابرسان، یافته‌های خود، عدم اظهارنظر و عدم تسری گزارش مزبور به مجموعه صورت‌های مالی در آن را بیان کرده‌اند، در زیر می‌آید. عباراتی از گزارش اطمینان سلبی را مشخص می‌سازد، مورد تأکید قرار گرفته است.

3. گزارش‌های رعایت (مفاد قراردادها، الزامات خدمات جامع حسابداری

5. قانونی، …)
7. الزامات قانونی و مفاد قراردادهای وام در اغلب موارد، شرکت‌ها را ملزم می‌دارد که گزارش‌های رعایتی را به مراجع ذیربط ارائه دهند که حسابرسان مستقل آنان، تهیه کرده باشند. این گونه گزارش‌ها، سومین نوع گزارش‌های ویژه است. گزارشی که شرکت‌ها به عنوان شواهدی از رعایت محدودیت‌های مقرر در قرارداد انتشار اوراق بهادار ارائه می‌کنند، نمونه بارزی از این نوع گزارش ویژه است.

8. خدمات حسابداری

9. حفظ برخی نسبت‌های مالی در یک سطح معیّن و محدودیت‌های مربوط به پرداخت سود سهام، نمونه‌های متداولی از محدودیت‌های مقرر در این گونه قراردادهاست.

حسابرسان تنها در صورتی می‌توانند گزارش رعایت صادر کنند که قبل از آن، صورت‌های مالی مربوط را حسابرسی کرده باشند. گزارش رعایت، تا حدودی اطمینان می‌دهد که صاحبکار، الزامات مقرر در قرارداد را رعایت کرده است.

4. صورت‌های مالی ارائه شده در شکل‌ها یا فرم‌های مقرر

6. حسابرسان می‌توانند به مطلوبیت اطلاعات ارائه شده در فرم‌های مقرر، مانند درخواست وام و صورت‌های ارائه شده به مقامات ذیصلاح قانونی، اعتبار دهند. اما، عبارات مندرج در برخی از این فرم‌ها ممکن است حسابرسان را مجبور به اظهاراتی در گزارشگری آنان کند که با وظیفه و مسئولیت آنان همسو نباشد.

7. خدمات حسابداری

8. در این گونه موارد، حسابرسان باید عبارات فرم مزبور را تغییر دهند یا گزارش جداگانه‌ای صادر و به آن فرم مزبور پیوست کنند. این شکل از گزارش حسابرسان، آخرین نوع گزارش‌های ویژه است.

صورت‌های مالی تهیه شده خدمات جامع حسابداری برای استفاده در سایر کشورها

شرکتی که مقرّ اصلی آن داخل کشور است می‌تواند صورت‌های مالی خود را برای استفاده در سایر کشورها نیز تهیه کند؛ برای مثال، شرکت ممکن است دارای یک شرکت فرعی در آلمان باشد و ممکن است صورت‌های مالی خود را برای استفاده آن شرکت فرعی تهیه کند تا شرکت فرعی بتواند سرمایه بیشتری را از بازار سرمایه آلمان تحصیل نماید.

خدمات حسابداری

مسئولیت‌های حسابرسان را در این گونه موارد، استانداردهای حسابرسی[9] مشخص کرده‌اند. حسابرسان باید هم از استانداردهای حسابداری و هم از استانداردهای حسابرسی مورد استفاده در کشور دیگر شناخت کافی داشته باشند. حسابرسان باید تأییدیه‌ای نیز از صاحبکار دریافت کنند که در آن، منظور و موارد استفاده از این صورت‌ها بیان شده باشد.

خدمات حسابداری

حسابرسان هنگام حسابرسی این اطلاعات (یا گزارش‌ها) باید استانداردهای عمومی و اجرای عملیات را به میزانی که مناسب تشخیص می‌دهند، بکار بندند. علاوه بر این و در صورت درخواست صاحبکار، حسابرسان می‌توانند استانداردهای حسابرسی کشور دیگر را به کار بندند و در گزارش خود نیز به آن اشاره کنند.

خدمات حسابداری

گزارشی که صادر می‌شود بستگی به این دارد که تنها در خارج از کشور استفاده خواهد شد یادر داخل کشور. چنانچه قرار است از گزارش حسابرسان در خارج از کشور استفاده شود، حسابرسان می‌توانند (الف) گزارش استانداردی صادر کنند که برای نشان دادن اصول مورد استفاده در کشور دیگر، به گونه‌ای مناسب تعدیل شده باشد یا (ب) در صورت درک کامل مسئولیت‌های مربوط به صدور گزارش در کشور دیگر، گزارش خود را به شکل متداول در آن کشور صادر نمایند.

خدمات حسابداری

در مواردی که قرار است از گزارش حسابرسان در داخل کشور استفاده شود، حسابرسان باید گزارش استانداردی ارائه دهند که به لحاظ هر گونه انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری، تعدیل شده باشد. در بیشتر موارد، دو مجموعه صورت‌های مالی و دو گزارش حسابرسان تهیه می‌شود؛ یکی، طبق اصول پذیرفته شده حسابداری و برای توزیع در داخل کشور و دیگری طبق اصول حسابداری کشور دیگر و به منظور توزیع در خارج از کشور.

گزارش‌های خدمات حسابداری بررسی صورت‌های مالی میان دوره‌ای شرکت‌های سهامی عام

کمیسیون اوراق بهادار و بورس طی مجموعه گزارش‌های مالی شماره 1 خود افشای پاره‌ای اطلاعات میان دوره‌ای (گزارش‌های مالی سه ماهه) را در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی سالانه از شرکت‌های سهامی عام خواسته است.

خدمات حسابداری

یادداشت‌های مزبور می‌تواند با مهر «حسابرسی نشده» علامتگذاری شود، هر چند که جزئی از یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی است.

خدمات حسابداری

طبق مقررات کمیسیون اوراق بهادار و بورس، گزارش‌های مالی میان دوره‌ای شرکت‌های سهامی عام تحت نظارت کمیسیون باید حداکثر تا 45 روز پس از پایان هر یک از سه دوره سه ماهه اول سال و به شکل خاصی[10] به کمسیون مزبور ارائه شود. بررسی[11] این گونه صورت‌های مالی میان دوره‌ای و حسابرسی نشده را توسط حسابرسان مستقل، کمیسیون به شدت توصیه کرده است.

خدمات حسابداری

رهنمودهای لازم در موارد بررسی گزارش‌های مالی میان دوره‌ای را استاندارد حسابرسی[12] برای حسابرسان فراهم آورده است. هدف بررسی، فراهم آوردن اطمینان نسبی[13] از انطباق اطلاعات موجود در صورت‌های مالی دوره‌ای با اصول پذیرفته شده حسابداری است. چنین اطمینانی لزوماً محدود و نسبی است؛ زیرا، بررسی شامل تنها روش‌های محدود رسیدگی می‌شود. اجرای این روش‌های محدود نمی‌تواند تضمینی را برای یافتن تمام موارد عمده‌ای فراهم آورد که حسابرسان با انجام حسابرسی ممکن است پیدا کنند.

خدمات حسابداری

روش‌های مورد استفاده در بررسی گزارش‌های میان دوره‌ای اساساً شامل پرس و جو و اجرای روش‌های تحلیلی است. پرس و جو از مدیریت صاحبکار درباره عملکرد سیستم حسابداری و تغییرات رخ داده در سیستم کنترل داخلی؛ اجرای روش‌های تحلیلی درباره اطلاعات ملی میان دوره‌ای و با بهره‌گیری از اطلاعات میان دوره‌ای گذشته، بودجه‌ها و ساسیر اطلاعات؛ مطالعه صورتجلسات مجامع عمومی صاحبان سهام، هیأت مدیره و کمیته‌های آن؛ و دریافت تأییدیه مدیران نسبت به چگونگی ارائه و کامل بودن اطلاعات میان دوره‌ای، از جمله روش‌های تحلیلی است که در بررسی اطلاعات میان دوره‌ای به کار می‌رود.

خدمات حسابداری

چنانچه حسابرسان با انحرافی از اصول پذیرفته شده حسابداری برخورد نکنند که مستلزم افشا باشد، استانداردهای حسابرسی، نمونه زیر را برای گزارشگری نتایج بررسی پیشنهاد کرده است (تأکید از مؤلفان):

بررسی، برای اظهارنظر کردن حسابرسان درباره مطلوبیت صورت‌های مالی، کافی نیست. بنابراین، بند میانی گزارش حسابرسان با ارائه عدم اظهارنظر به پایان می‌رسد. در صورت کشف هر گونه انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری در اثر انجام شدن بررسی، گزارش‌های حسابرسان باید تعدیل شود تا آن انحراف (یا انحراف‌ها) را توصیف کند.

خدمات حسابداری

هر صفحه از صورت‌های مالی میان دوره‌ای باید به روشنی با مهر «حسابرسی نشده» علامتگذاری شود و تاریخ گزارش نیز باید تاریخ تکمیل بررسی باشد.

خدمات حسابداری

برای آن که حسابرسان بتوانند بررسی را انجام دهند باید شناخت کاملی از سیستم و نحوه عمل حسابداری و گزارشگری صاحبکار داشته باشند. چنین شناختی مبنای پرس و جوی هوشمندانه و تفسیر نتایج حاصل از اجرای روش‌های تحلیلی را برای حسابرسان فراهم می‌آورد. از آنجا که حسابرسان، صورت‌های مالی سال گذشته صاحبکار را حسابرسی کرده‌اند، معمولاً چنین شناختی را دارند.

خدمات حسابداری

چنانچه صورت‌های مالی سال گذشته صاحبکار توسط حسابرسان فعلی حسابرسی نشده باشد، چنین شناختی باید پیش از اجرای بررسی به دست آید. حسابرسان که بررسی را انجام می‌دهند باید به گونه مقرر در آئین رفتار حرفه‌ای، مستقل از صاحبکار باشند.

خدمات حسابداری بررسی برای شرکت‌های سهامی خاص

حسابرسی برای شرکت‌های سهامی عام به دو دلیل توجیه اقتصادی دارد: 1) جدایی مالکیت از مدیریت این گونه شرکت‌ها و 2) صرفه اقتصادی- با بزرگتر شدن اندازه شرکت، هزینه حسابرسی به همان مقیاس افزایش نمی‌یابد.

اما در مورد شرکت‌های کوچکتر، ممکن است هزینه حسابرسی از منافع حاصل از آن بیشتر باشد؛ برای مثال، فرض کنید یک شرکت کوچک می‌خواهد مبلغ 000/000/2 ریال وام از بانک دریافت کند. چنانچه بانک، صورت‌های مالی حسابرسی شده متقاضی را به عنوان یکی از شرایط دادن وام بخواهد، هزینه حسابرسی سالانه شرکت ممکن است به مراتب بیشتر از هزینه بهره سالانه آن وام باشد. حسابرسی نباید انجام شود مگر آن که انتظار رود منافع آن بیش از هزینه انجامش باشد.

خدمات حسابداری

بنابراین، شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس اوراق بهادار به عموم مردم عرضه نمی‌شود، الزامی به حسابرسی سالانه ندارند. این گونه شرکت‌ها مختارند که تنها خدماتی را از حسابرسان بخواهند که به آن نیاز دارند و قادر به پرداخت هزینه آنها می‌باشند.

نیازهای شرکت‌های سهامی خاص[14] می‌تواند کاملاً با نیازهای شرکت‌های سهامی عام، متفاوت باشد. در جایی که شرکت‌های سهامی عام از وجود یک دایره بزرگ حسابداری برخوردارند که می‌تواند صورت‌های مالی شرکت را تهیه کند، یک شرکت سهامی خاص ممکن است نتواند حتی یک حسابدار را به طور تمام وقت به کار گیرد.

خدمات حسابداری

بنابراین، شرکت‌های کوچک احتمالاً برای تهیه صورت‌های مالی خودبه حسابرسان روی می‌آورند. در جایی که شرکت‌های سهامی عام به حسابرسی‌های سالانه وبررسی‌های سه ماهه‌ای نیاز دارند، شرکت‌های کوچک ممکن است تنها در مواردی خاص به حسابرسان نیاز داشته باشند که به صورت‌های مالی آنها، اعتبار بیشتری ببخشند. در این گونه موارد، بررسی ممکن است نیاز این شرکت‌ها را با هزینه‌ای برآورده سازد که به مراتب کمتر از هزینه حسابرسی است.

خدمات حسابداری

بخش بزرگی از فعالیت‌ حرفه‌ای اغلب مؤسسات حسابرسی را برآورده کردن نیازهای واحدهای تجاری کوچک تشکیل می‌دهد. شرکت‌های سهامی خاص احتمالاً تنها صاحبکاران مؤسسات حسابرسی خیلی کوچک را تشکیل می‌دهند. انجمن حسابداران رسمی آمریکا به منظور راهنمایی حسابرسان در انجام دادن کارهای حسابداری این گونه شرکت‌ها اقدام به تشکیل کمیته استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری[15] نموده است.

خدمات حسابداری

مسئولیت وضع استانداردهای حرفه‌ای مربوط به ارتباط حسابرسان با صورت‌های مالی حسابرسی نشده شرکت‌های کوچکی که سهامی عام نمی‌باشند به عهده این کمیته واگذار شده است. استانداردهای وضع شده توسط این کمیته که با شماره ترتیب‌های پیاپی منتشر می‌گردد، بیانیه استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری[16] نامیده می‌شود.

خدمات حسابداری

حکم 202 آئین رفتار حرفه‌ای، اعضای انجمن را به رعایت استاداردهای وضع شده در بیانیه استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری ملزم می‌کند. بدینسان، اختیارات کمیته استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری با اختیارات هیأت استانداردهای حسابرسی و هیأت‌ استانداردهای حسابداری مالی همسان است.

خدمات حسابداری

بیانیه استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری شماره 1 دو نوع کار را در ارتباط با صورت‌های ملی حسابرسی نشده شرکت‌های سهامی خاص مقرر داشته است: 1) تنظیم (صورت‌های مالی)، شامل تهیه صورت‌های مالی بدون تلاش برای اثبات مطلوبیت ارائه آنها و 2) بررسی (صورت‌های مالی)، شامل پی جویی‌های محدود، به مراتب محدودتر از حسابرسی، به منظور تأمین اطمینان نسبی از ارائه شدن صورت‌های مزبور طبق اصول پذیرفته شده حسابداری[17]. مقررات زیر درباره انتخاب صاحبکار[18] و ضرورت تهیه موافقتنامه (خدمات) هم در مورد تنظیم صورت‌های مالی و هم در مورد بررسی صورت‌های مالی، کاربرد دارد. خدمات تنظیم صورت‌های مالی، گونه‌ای از خدمات حسابداری است که در بخش آخر این فصل به طور مفصل بحث می‌شود.

خدمات حسابداری

انتخاب کردن صاحبکار   یکی از عناصر اساسی کنترل کیفیت در مؤسسات حسابرسی، شیوه‌های انتخاب صاحبکاران و تداوم همکاری با آنان است. هدف این گونه رویه‌ها و سیاست‌ها، به حداقل رسانیدن خطر وابستگی با صاحبکارانی است که مدیریت آنها، درستکار نیست. برقرار کردن ارتباط با حسابرسان قبلی، راهی است برای کسب اطلاعات درباره صاحبکار بالقوه.

بیانیه استانداردهای خدمات حسابداری

، رهنمودهایی را برای برخی پرس و جوها از حسابرسان قبلی جهت حسابرسان ارائه نموده است.[19] این پرس و جوها باید شامل پرسش درباره درستکاری مدیریت، هر گونه عدم توافق در مورد اصول حسابداری و دلایل تغییر حسابرسان توسط صاحبکار، باشد. تصمیم‌گیری درباره تماس گرفتن یا نگرفتن با حسابرسان قبلی به قضاوت حسابرسان جانشین بستگی دارد. اما چنانچه برقراری ارتباط با رضایت صاحبکار باشد، حسابرسان قبلی عموماً باید این درخواست را اجابت کنند.

موافقتنامه خدمات حسابداری بررسی و تنظیم صورت‌های مالی 

تنظیم صورت‌های مالی و بررسی، خیلی متفاوت از حسابرسی می‌باشد. ضرورت تفهیم نوع و ماهیت کار را دعوای شرکت تعاونی 1136 مستأجر علیه روثنبرگ (به شرح فصل 3 از جلد اول) به خوبی روشن می‌کند. حسابرسان باید از این که دیگران سایر خدمات آنان را حسابرسی تلقی کنند، به شدت بپرهیزند. از این رو، تهیه و تنظیم موافقنامه‌ای که نوع و ماهیت خدمات و مسئولیتی را که حسابرسان به عهده می‌گیرند، به روشنی معلوم کند برای حسابرسان حایز اهمیت است. این موافقتنامه باید محدودیت خدمات مورد ارائه و نوع گزارشی را روشن سازد که قرار است حسابرسان صادر کنند.

روش‌های بررسی

خدمات حسابداری

   ماهیت روش‌های بررسی در شرکت‌های سهامی خاص همانند روش‌های بررسی صورت‌های مالی میان دوره‌ای شرکت‌های سهامی عام است. بررسی متضمن ارزیابی سیستم کنترل داخلی و کسب شواهد کافی به منظور اظهارنظر درباره صورت‌های مالی نیست.

خدمات حسابداری

حسابرسان برای ارزیابی پاسخ‌های دریافتی و نتایج حاصل از دیگر روش‌هایشان باید شناختی از اصول و رویه‌های حسابداری در صنعت صاحبکار و شناختی کامل از فعالیت صاحبکار بدست آورند. شناخت فعالیت‌های صاحبکار باید شامل شناختی کلی از سازمان شرکت، شیوه‌های عملیاتی آن و نوع و ماهیت حساب‌های مندرج در صورت‌های مالی آن باشد.

خدمات حسابداری

روش‌های بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی خاص، پرس و جو از رؤسا و مدیران؛ بکارگیری روش‌های تحلیلی در مورد گزارش‌های مالی با توجّه به صورت‌های مالی سال قبل، بودجه‌ها و سایر اطلاعات عملیاتی؛ و پرس و جو درباره تصمیمات گرفته شده در جلسات مجامع عمومی، هیأت مدیره و کمیته‌های هیأت مدیره را دربرمی‌گیرد. پرس و جوی حسابرسان باید بر محور انطباق صورت‌های مالی با اصول پذیرفته شده حسابداری و یکنواختی کاربرد آنها و همچنین، درباره تغییرات رخ داده در فعالیت شرکت و رویدادی عمده بعد از تاریخ ترازنامه باشد.

خدمات حسابداری

چنانچه حسابرسان متوجه شوند که اطلاعات مزبور، صحیح، کامل یا، به هر دلیلی، کافی نیست باید روش‌های اضافی دیگر را نیز اجرا کنند. حسابرسان باید این روش‌ها را به میزانی اجرا کنند که برای حصول اطمینان نسبی از نبود تعدیلات با اهمیت ضروری در صورت‌های مورد بررسی، لازم تشخیص می‌دهند.

گزارش‌های بررسی

خدمات حسابداری

 بررسی، مبنایی را برای حسابرسان فراهم می‌آورد که با اطمینان نسبی اظهار دارند مورد (یا مواردی) را نیافته‌اند که سبب شود تعدیلات با اهمیتی در صورت‌های مالی صورت گیرد. به دلیل محدود بودن دامنه روش‌های مورد استفاده، این اطمینان نسبی، کفایت می‌کند. نمونه‌ای از گزارش استاندارد بررسی در زیر می‌آید:

خدمات حسابداری

تاریخ گزارش باید همان تاریخ تکمیل روش‌های بررسی باشد و تمام صفحه‌های صورت‌های مالی باید با «نگاه کنید به گزارش بررسی حسابداران» علامتگذاری شود.

تأمین هر میزانی از اطمینان برای اشخاص خارج از شرکت مستلزم استقلال حسابرس (یا حسابدار) است. پس، حسابدارانی که به کار بررسی می‌پردازند باید مستقل از صاحبکارشان باشند.

انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری   عدم یکنواختی کاربرد اصول پذیرفته شده حسابداری یا وجود ابهام عمده، سبب تغییری در گزارش بررسی نمی‌شود؛ اما، در صورت انحراف با اهمیت از اصول پذیرفته شده حسابداری، گزارش مزبور باید تعدیل گردد. نوع و ماهیت انحراف و آثار آن بر صورت‌های مالی، در صورت مشخص بودن، در بند جداگانه‌ای از گزارش بازرسی باید تشریح شود. نمونه‌ای از این بند گزارش که به تشریح انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری می‌پردازد، در زیر می‌آید:

گزارش های حسابرسان درباره صورت‌های مالی مقایسه‌ای خدمات حسابداری

حسابرسانی که صورت‌های مالی مقایسه‌ای را بررسی می‌کنند باید همانند موارد حسابرسی صورت‌های مالی، درباره صورت‌های مزبور، گزارش ارائه نمایند. بیانیه‌های استانداردهای خدمات برسی و حسابداری[20]، رهنمودهای لازم را جهت نگارش گزار حسابرسان درباره صورت‌های مالی مقایسه‌ای برای حسابرسان ارائه کرده است. در بیشتر موارد، حسابرسان برای صورت‌های مالی سال جاری و صورت‌های مالی ارائه شده برای مقاصد مقایسه‌ای، یک گزارش تهیه می‌کنند. در مواردی که صورت‌های مالی سال جاری را حسابرسان تنظیم می‌کنند نباید گزارش بررسی صورت‌های مالی سال قبل را بهنگام نمایند. بهنگام کردن گزارش مزبور به معنای اجرای روش‌های برسی تا تاریخ گزارش سال جاری خواهد بود. در این گونه موارد، حسابرسان باید گزارش قبلی خود را با تاریخ اولیه آن دوباره منتشر کنند و بیان دارند که پس از آن تاریخ، روش‌های بررسی را اجرا نکرده‌اند یا به شکل زیر به گزارش سال قبل خود اشاره نمایند:

در مواردی که صورت‌های مالی سال قبل صاحبکار توسط حسابرسان دیگری بررسی شده باشد و گزارش آنان پیوست صورت‌ها نباشد، گزارش سال جاری باید حاوی مطلبی مشابه آنچه در بالا آمد، باشد.

نامه پشتیبانی خدمات حسابداری

مؤسسات سرمایه‌گذاری که انتشار اوراق بهادار را تضمین می‌کنند، اغلب از حسابرسان مستقلی که صورت‌های مالی (شرکت ناشر اوراق بهادار) را حسابرسی کرده‌اند می‌خواهند که نامه‌ای خطاب به آنان بنویسند. این نامه که به طور متداول نامه پشتیبانی[21] نامیده می‌شود معولاً شامل موارد زیر است:

1. عباراتی حاکی از استقلال حسابرسان.

2. اظهار نظر نسبت به این که صورت‌های مالی حسابرسی شده همراه تقاضای پذیرش[22]ع از تمام جنبه‌های بااهمیت از مفاد قانون اوراق بهادار 1933 و مقررات کمیسیون اوراق بهادار و بورس پیروی کرده است.
3. تأمین اطمینان سلبی نسبت به رعایت مفاد قانون اوراق بهادار 1933 و مقررات کمیسیون اوراق بهادار و بورس در تهیه هر گونه صورت‌های مالی و صورت‌های مالی خلاصه حسابرسی نشده همراه تقاضای پذیرش و یکنواختی مبنای تهیه آنها با صورت‌های مالی حسابرسی شده.
4. صدور اطمینان سلبی نسبت به رخ دادن یا ندادن هر گونه تغییری در بدهی‌های بلند مدت یا سهام سرمایه در طول یک دوره زمانی مشخص شده پس از تاریخ آخرین صورت‌های مالی یا به وجود آمدن یا نیامدن هر گونه کاهشی در اقلام خاص صورت‌های مالی در طول همان دوره.

نامه پشتیبانی به ضامن انتشار (پذیره‌نویس)[23] یاری می‌رساند تا بتواند در اجرای تعهدات خود، پی‌جویی‌های منطقی را نسبت به تقاضای پذیرش اوراق بهادار اجرا کند. بنابراین، ضامن انتشار باید کفایت روش‌های حسابرسان را به عنوان مبنای نامه پشتیبانی، تأیید کند. حسابرسانی که بخواهند نامه پشتیبانی بنویسند باید به استاندارد حسابرسی شماره 49، نامه برای ضامن انتشار، که رهنمودهای لازم را در این باره ارائه می‌کند، مراجعه نمایند.[24]

خدمات اعتباردهی- سایر اطلاعات

خدمات حسابداری

با  تغییر خواسته‌های جامعه در اثر گذشت زمان، حسابرسان نیز به اعتباردهی به اطلاعات و گزارش‌های دیگری غیر از صورت‌های مالی تاریخی فراخوانده شده‌اند. در این بخش، سه نوع از کارهای اعتباردهی حسابرسان، یعنی، صورت‌های مالی برآوردی[25]، سیستم کنترل داخلی حسابداری و حسابرسی عملکرد مدیریت، بحث می‌شود.

صورت‌های مالی برآوردی

تحلیل‌گران اوراق بهادار و مسئولین وام‌ها روز به روز به صورت‌های مالی برآوردی بیشتر توجه نشان می‌دهند. گرچه این گونه صورت‌ها می‌تواند به شکل‌های گوناگونی ارائه شود، حسابرسان اغلب با برآوردهای مالی[26] درگیرند. برآوردهای مالی، اطلاعاتی را درباره وضعیت مالی، نتایج عملیات و گردش وجوه نقد مورد انتظار شرکت، ارائه می‌ند؛ در حالی که، پیش‌بینی‌های خاص مالی، نتایج مورد انتظار را با در نظر گرفتن یک یا چند پیش فرض، ارائه می‌دارد. برای مثال، پیش‌بینی خاص، ممکن است نتایج مورد انتظار را از فرض توسعه شرکت یا افزایش سرمایه آن را ارائه دهد. برآوردهای مالی می‌تواند برای عموم منتشر شود؛ در حالی که، پیش‌بینی‌های خاص باید تنها برای استفاده طرفی صادر گردد که به خاطر وی تهیه شده است؛ مثلاً، برای بانکی که قرار است وامی را به منظور توسعه در اختیار شرکت قرار دهد. برآوردهای مالی و پیش‌بینی‌های خاص مالی، هر دو، باید حداقلی از اقلام صورت‌های مالی برآوردی، پیشینه اطلاعاتی و فهرستی از مفروضات و رویه‌های حسابداران را دارا باشد.[27]

استفاده‌کندگان از برآوردها و پیش‌بیین‌های خاص خواستار آنند که این گونه اطلاعات آینده‌نگرانه، به گونه‌ای مطلوب و مبتنی بر مفروضات منطقی تهیه و ارائه شود. برای ایجاد چنین اطمینانی ممکن است از حسابرسان خواسته شود که صورت‌های مالی برآوردی را رسیدگی کنند یا برخی روش‌های مورد توافق را انجام دهند.[28]

رسیدگی  حسابداران برای رسیدگی[29] به صورت‌های مالی برآوردی، شواهدی را درباره روش‌های صاحبکار برای تهیه صورت‌های مزبور بدست می‌آورند، مفروضات زیربنای صورت‌ها را ارزیابی می‌کنند، تأییدیه‌ای کتبی از صاحبکار می‌گیرند و پیروی صورت‌های مزبور را از رهنمودهای رسمی، ارزیابی می‌نماید. گزارشی که حسابداران صادر می‌کنند، بیان‌کننده آن است که ارائه صورت‌های مزبور، طبق رهنمودهای رسمی می‌باشد و مفروضات زیربنای تهیه آنها، مبنایی منطقی برای آن صورت‌هاست. گزارش حسابداران تحت هیچ شرایطی نباید قابلیت دستیابی پیش‌بینی‌ها را گواهی کند.

گزارش پیش‌بینی‌های خاص نیز مشابه گزارش بالاست با این تفاوت که بندی توضیحی و قبل از بند اظهار نظر دارد که در آن، محدود بودن استفاده از گزارش به استفاده‌کنندگان خاص ذکر می‌شود و بند اظهارنظر آن نیز مفروضات به کار گرفته شده را به صراحت بیان می‌دارد.

روش‌های مورد توافق  برخی استفاده‌کنندگان (از خدمات حسابداران و حسابرسان) ممکن است اجرای برخی روش‌های مورد توافق را نسبت به صورت‌های مالی برآوردی از حسابداران بخواهند. در این گونه موارد، حسابداران می‌توانند روش‌های مزبور را اجرا کنند و نسبت به آن صورت‌ها، اطمینان سلبی فراهم آورند؛ برای مثال، گزارش ممکن است بیان کند که «با موردی برخورد نکردیم که ضرورت اصلاح صورت‌ها را ایجاب نماید یا عدم صحت محاسبات ریاضی برآوردها را سبب باشد». همانند هر مورد اجرای روش‌های مورد توافق، گزارش باید محدودیت استفاده از گزارش را به استفاده‌کنندگان خاص، بیان دارد.

گزارش سیستم کنترل داخلی خدمات حسابداری

یکی دیگر از گونه‌های خاص گزارش حسابداران، گزارش درباره کفایت سیستم کنترلی داخلی حسابداری صاحبکار است. رهنمودهای لازم برای صدور چنین گزارشی را استاندارد حسابرسی «گزارش سیستم کنترل داخلی حسابداری» ارائه کرده است.[30] این گزارش می‌تواند بر پایه یک مطالعه و بررسی خاص یا تنها بر پایه ارزیابی سیستم کنترل داخلی که در اجرای حسابرسی صورت‌های مالی به عمل آمده است، صادر شود. در هر دو حالت، حسابرسان صادرکننده گزارش باید مستقل از صاحبکار باشند.

خدمات جامع حسابداری

تفاوت گزارش سیستم کنترل داخلی با  نامه مدیریت[31] در این است که گزارش سیستم کنترل داخلی به قصد توزیع بین اشخاص خارج از شرکت صادر می‌شود. برعکس، نامه مدیریت تنها برای استفاده مدیریت شرکت صادر می‌گردد و نیاز به عبارات پیشگیرانه‌ای ندارد که در گزارش‌های به اشخاص خارج از شرکت به کار گرفته می‌شود. اشخاص خارج از شرکت که مایل به آگاهی از کفایت سیستم کنترل داخلی شرکت می‌باشند به احتمال خیلی زیاد عبارتند از مقامات ذیصلاح قانونی و پیمانکارانی که با شرکت، قرارداد امانی دارند.

خدمات جامع حسابداری

حسابداران ممکن است به گونه‌های مختلف زیر برای ارائه گزارش سیستم کنترل داخلی به کار دعوت شوند:

1. اظهارنظر درباره سیستم کنترل داخلی براساس نتایج مطالعه و بررسی خاص. در این گونه موارد، نیازی به ایجاد محدودیت در توزیع چنین گزارشی نیست.
2. ارائه گزارش، تنها براساس ارزیابی سیستم کنترل داخلی در اجرای حسابرسی صورت‌های مالی صاحبکار به عمل آمده است. استفاده از این گزارش‌ به مدیریت، کمیته حسابرسی و سایر اشخاص مشخص خارج از شرکت محدود است.
3. ارائه گزارش درباره کل یا بخشی از سیستم، براساس ضوابط تعیین شده توسط مقامات ذیصلاح قانونی. استفاده از این گزارش به مدیریت و مقامات مشخص محدود می‌شود.
4. ارائه گزارش درباره کل یا بخشی از سیستم براساس ضوابط تشریح شده در گزارش. استفاده از این گزارش نیز به مدیریت و اشخاص مشخص خارج از شرکت منحصر می‌شود.

اظهارنظر درباره سیستم کنترل داخلی خدمات حسابداری 

هدف سیستم کنترل داخلی حسابداری، فراهم آوردن اطمینانی منطقی است برای مدیریت شرکت که از دارایی‌های شرکت محافظت می‌شود و مدارک مالی شرکت برای تهیه صورت‌های مالی، قابل اتکاست. اظهارنظر حسابرسان درباره سیستم کنترل داخلی حسابداری، اطمینان حسابرسان را نسبت به کافی بودن یا نبودن کنترل‌های موجود برای رسیدن به هدف‌های مزبور، بیان می‌دارد. چنانچه رسیدگی‌های حسابرسان ضعف‌های با اهمیتی را در سیستم مشخص کند، آن ضعف‌ها باید در گزارش تشریح شود.

خدمات جامع حسابداری

هنگامی که حسابرسان، سیستم کنترل داخلی حسابداری را به منظور اظهارنظر درباره سیستم‌، رسیدگی می‌کنند باید 1) دامنه کار را مشخص کنند، 2) طراحی سیستم را بررسی نمایند، 3) اثربخشی عملیاتی روش‌های مقرر را آزمون کنند و 4) نتایج آزمون‌ها را ارزیابی نمایند. مراحل یاد شده با مراحل مورد استفاده حسابرسان در سیستم ارزیابی سیستم کنترل داخلی برای مقاصد حسابرسی،  مشابه است، اما، دامنه کار فرق می‌کند. آزمون‌های سیستم برای مقاصد حسابرسی، آزمون‌های جامعی نیست؛ در نتیجه، ارزیابی حسابرسان از سیستم کنترل داخلی حسابداری برای مقاصد حسابرسی عموماً برای اظهار درباره کلیت سیستم، کافی نمی‌باشد.

نمونه‌ای از گزارش موافق (مقبول) درباره سیستم کنترل داخلی حسابداری در زیر می‌آید (برخی از عبارات پیشگیرانه، مورد تأکید قرار گرفته است):

در صورتی که مطالعه و ارزیابی سیستم، ضعف‌های با اهمیتی را فاش سازد یا محدودیتی در دامنه مطالعه وجود داشته باشد، اظهار نظر باید تعدیل شود.

نظر حسابرسان نباید به گونه‌ای اظهار شود که رعایت مفاد مربوط به امور حسابداری مقرر توسط برخی قوانین خاص را نیز دربرگیرد؛ زیرا، این یک مسأله حقوقی است نه حسابداری.

گزارش‌های با نشر محدود درباره سیستم کنترل داخلی خدمات حسابداری 

حسابرسان ممکن است تنها درباره بخش‌های محدودی از سیستم کنترل داخلی حسابداری صاحبکار، گزارش ارائه کنند. این گونه گزارش‌ها می‌تواند برای استفاده اختصاصی از مدیریت یا اشخاص ثالث مشخصی، چون مقامات ذیصلاح قانونی، تهیه شود. این گزارش‌ها باید محدودیت‌ هدف از ارزیابی سیستم کنترل داخلی حسابداری را تشریح و توزیع آن را محدود کند. حسابرسان باید در گزارش خود به روشنی بیان دارند که درباره کلیت سیستم، اظهارنظر نمی‌کنند و ضعف‌هایی ممکن است در سیستم وجود داشته باشد که آنها را نیافته‌اند.

نمونه‌ای از گزارش سیستم کنترل داخلی که تنها به استناد ارزیابی انجام شده برای حسابرسی صورت‌های مالی صادر می‌شود در فصل 5 (از جلد اول) ارائه شد.

حسابرسی عملکرد مدیریتخدمات جامع حسابداری

اصطلاح حسابرسی عملکرد مدیریت[32] به معنای رسیدگی جامع به یک واحد عمیاتی از یک سازمان به منظور ارزیابی عملکرد آن در مقایسه با هدف‌های تعیین شده مدیریت است. حسابرسی مالی به ارزیابی وضعیت مالی و نتایج عملیات می‌پردازد، در صورتی که حسابرسی عملکرد مدیریتی بر کارایی[33] و اثربخشی[34] یک واحد عملیاتی بخصوص از سازمان متمرکز است. حسابرسان عملکرد، کنترل‌های اداری مربوط به فعالیت‌های گوناگونی چون خرید، دریافت کالا، حمل و ارسال کالا، خدمات دفتری، روابط عمومی و تبلیغات مهندسی را ارزیابی می‌کنند.

استفاده‌کنندگان عمده از گزارش حسابرس عملکرد مدیریت، مدیران سطوح مختلف می‌باشند. مدیریت ارشد می‌خواهد مطمئن شوند که هر یک از اجزای سازمان، در جهت رسین به هدف‌های آن به گونه‌ای مطلوب کار می‌کند؛ برای مثال، مدیریت (ارشد) به موارد زیر نیاز دارد:

1. اطمینان از جامع، هماهنگ و یکنواخت بودن برنامه‌های سازمان (به شرح فهرست هدف‌ها، برنامه‌ها، بودجه‌ها و رهنمودها) و درک آنها توسط کلیه سطوح عملیاتی.
2. اطلاعات عینی و دقیق درباره چگونگی اعمال سیاست‌ها و رویه‌های مقرر در تمام زمینه‌های عملیاتی.
3. اطمینان مضاعف از قابلیت اتکای گزارش‌های عملیاتی به عنوان مبنا برای اقدامات.
4. اطلاعات مربوط به ضعف‌های موجود در کنترل‌های اداری، به ویژه درباره منشأ احتمالی ریخت و پاش‌ها.
5. کمک در اندازه‌گیری کارآیی عملیات از طریق اطلاعات دریافتی از سیستم (بازخور) مربوط به کیفیت و بهای تمام شده و رعایت جداول زمان‌بندی

حسابرسان عملکرد به منظور برآوردن این نیازهای مدیریت، نمونه‌ای از کارهای انجام شده را انتخاب می کنند تا ببینند که آن کارها طبق روش‌های مصوب انجام شده است یا نه. حسابرسان عملکرد دقت و یکنواختی اطلاعات موجود در گزارش‌ها را بازبینی و شکل گزارش‌ها را مطالعه و بررسی می‌کنند تا از ارائه اطلاعات به شکلی معنادار اطمینان یابند.

علاوه بر اینها، حسابرسان عملکرد همواره به دنبال نشانه و فرصتی برای بهبود جریان امور و عملیات واحد تجاری می‌باشند. مسئولیت حفاظتی حسابرسان که باید از حفاظت دارایی‌های شرکت در برابر تقلب اطمینان یابند بدان اندازه گسترش می‌یابد که باید در برابر هر گونه اتلافی، سپر حفاظتی تأمین کنند. شرکتی ممکن است چنان سیستم قوی کنترل داخلی برای وجوه نقد، موجودی‌های مواد و کالا و سایر اموال خود داشته باشد که هرگز از تقلب یا سرقت دچار زیان جدی نشود، اما، زیان‌های هنگفتی از ریخت و پاش‌های مخفی متحمل گردد.

ریخت و پاش به شکل‌های گوناگون رخ می‌دهد؛ برای مثال، اتلاف مواد اولیه به دلیل ضعف برنامه‌های خرید یا عدم کفایت محافظت از انبارها؛ اتلاف نیروی انسانی به دلیل نیروی کار مازاد یا ضعف برنامه‌های زمان‌بندی؛ اتلاف ماشین‌آلات به دلیل برنامه‌های نادرست نیازمندی‌ها؛ اتلاف سرمایه به دلیل کوتاهی در ارسال صورتحساب‌ها و وصول به موقع دریافتنی‌ها یا داشتن موجودی‌های مواد و کالای مازاد بر نیاز؛ سرمایه‌گذاری‌های نابجا یا کوتاهی در استفاده از منابع بلااستفاده به گونه‌ای مؤثر و به راه‌های بی‌شمار دیگر. بزرگترین منبع احتمالی ریخت و پاش‌ها که حسابرسان باید نسبت به آن هشیار باشند، تمایل به پیشنهاد استقرار کنترل‌های اداری است که حفاظت یا نتایج حاصل از آن در مقایسه با مخارج سنگین استقرارشان، توجیه‌پذیر نباشد.

گزارش حسابرسان عملکرد به مدیریت ارشد سازمان ارائه می‌شود و حاوی خلاصه‌ای از یافته‌های حسابرسان است. این گزارش عموماً پیشنهادهایی را برای بهبود کنترل‌های داخلی اداری ارائه می‌دهد و مواردی را مشخص می‌کند که میزان رعایت کنترل‌های اداری، کمتر از حد کفایت است.

در زمان حاضر، فشارهای اقتصادی، شرکت‌ها و دولت‌ها را ناگزیر از صرفه‌جویی در تمام سطوح کرده است که نتیجه آن، تقاضای فزاینده برای اطلاعاتی است که حسابرسان عملکرد فراهم می‌آورند. این نیاز به قدری شدید است که حسابرسی عملکرد مدیریت را جزئی از وظیفه حسابرسی داخلی بسیاری از شرکت‌های بزرگ در آورده است. حسابرسان دولتی نیز به نحو چشمگیری درگیر ارزیابی مخارج و اثربخشی برنامه‌های دولتی هستند. ماهیت غیر انتفاعی دستگاه‌های دولتی، مناسبت ویژه‌ای است برای حسابرسی عملکرد مدیریت آنها. واحدهای خدمات مشاوره مدیریت بسیاری از مؤسسات حسابرسی نیز، در مقیاس کوچکتر، به حسابرسی عملکرد واحدهای انتفاعی و غیر انتفاعی می‌پردازند. هرچه عدم وابستگی حسابرسان عملکرد از قسمتی که حسابرسی می‌کنند بیشتر باشد، بهتر است؛ اما، نیازی نیست که استقلال آنان به اندازه حسابرسان مستقل باشد.

خدمات حسابداری

از آنجا که حسابرسان مستقل در زمینه‌های حسابداری و نیز اعتباردهی تخصص دارند، بسیاری از صاحبکاران از آنان می‌خواهند که علاوه بر اعتباردهی یا به جای آن، خدمات حسابداری به آنان ارائه کنند. گزارش‌های حاصل از خدمات حسابداری هیچ اطمینان صریحی را درباره مطلوبیت ارائه اطلاعات به صاحبکار نمی‌دهد. به همین دلیل، حسابدارانی که خدمات حسابداری را ارائه می‌کنند، لزوماً نباید مستقل از صاحبکار باشند، گرچه عدم استقلال آنان نیز باید در گزارش آنان ذکر شود. تنظیم صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی خاص، سایر موارد «ارتباط» با صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی عام و تنظیم گزارش‌های مالی برآوردی، مطالبی است که در این بخش بحث می‌شود.

خدمات جامع حسابداری تنظیم صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی خاص

تنظیم یعنی تهیه صورت‌های مالی از روی مدارک حسابداری و سایر ادعاهای صاحبکار. هدف از تنظیم، مرتب کردن ادعاهای صاحبکار به شکل صورت‌های مالی است.

بیانیه استانداردهای خدمات برسی و حسابداری شماره 1 از حسابرسان می‌خواهد که پیش از ارائه خدمات صورت‌ مالی، شناخت مناسبی از اصول و رویه‌های حسابداری رشته صنعتی که صاحبکار در آن فعالیت می‌کند و شناختی کلی از معاملات تجاری و مدارک حسابداری صاحبکار بدست آورند. حسابرسان باید ادعاهای صاحبکار را با معیار شناخت‌های مزبور بسنجند.

حسابرسان حداقل باید صورت‌های تنظیم شده را از لحاظ تناسب شکل و یافتن اشتباهات با اهمیت آشکار، مطالعه کنند. حسابرسانی که به خدمات تنظیم صورت‌های مالی می‌پردازند نباید اطلاعاتی را بپذیرند که ظاهرشان منطقی نیست! چنانچه اطلاعات ارائه شده توسط صاحبکار، نادرست، ناقص یا به هر شکل ناراضی‌کننده به نظر رسد، حسابرسان باید برای تجدیدنظر در آن اطلاعات اصرار ورزند. چنانچه صاحبکار از تجدیدنظر در آن اطلاعات خودداری کند، حسابرسان باید از کار کناره‌گیری نمایند. فراتر از رعایت این الزامات اولیه، حسابرسان هیچ گونه مسئولیتی برای اجرای روش‌های پی‌جویانه به منظور اثبات ادعاهای صاحبکار ندارند.

از آنجا که حسابرسان نمی‌توانند با تنظیم صورت‌های مالی نسبت به مطلوبیت آن صورت‌های نظری پیدا کنند، گزارش آنان نیز باید حاوی عدم اظهار نظر باشد. نمونه پیشنهادی برای گزارش حسابداران درباره تنظیم صورت‌های مالی در زیر می‌آید (تأکید افزوده شده است):

تمام صفحه‌های صورت‌های مالی حسابرسی نشده باید با «به گزارش حسابداران نگاه کنید» علامتگذاری شود و گزارش حسابداران نیز باید به تاریخ تکمیل تنظیم صورت‌ها تاریخگذاری گردد.

حسابداران می‌توانند درباره یک یا چند صورت مالی، بدون تنظیم مجموعه کامل صورت‌ها، گزارش تنظیم صادر کنند. صورت‌های مالی نیز می‌تواند بر اساس یک مبنای جامع حسابداری به غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری، تنظیم شود. در این صورت، مبنای حسابداری مورد استفاده باید یا در صورت‌ها یا در گزارش حسابداران افشا گردد.

انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری  چگونگی برخورد با انحرافات از اصول پذیرفته شده حسابداری، همانند برخوردی است که در بررسی صورت‌های مالی می‌شود. وجود انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری مستلزم توصیف آن در بند جداگانه‌ای از گزارش تنظیم حسابداران است. عدم یکنواختی در کاربرد اصول پذیرفته شده حسابداری یا وجود ابهام‌های عمده، گزارش را تعدیل نمی‌کند.

تنظیم تقریباً بدون افشا خدمات جامع حسابداری

افشای موارد گوناگون و فراوان خواسته شده در اصول پذیرفته شده حسابداری احتمالاً در مورد صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی خاص چندان مفید نباشد، به ویژه، هنگامی که صورت‌های مزبور برای استفاده درون سازمانی تهیه می‌شود. بنابراین، صاحبکار سهامی خاص ممکن است از حسابرسان بخواهد که صورت‌های مالی آن را تقریباً با حذف کلیه موارد افشای لازم طبق اصول پذیرفته شده حسابداری،‌ تنظیم کند. حسابرسان به شرطی می‌توانند چنین صورت‌هایی را تنظیم کنند که حذف موارد افشا، در گزارش حسابداران تصریح شود. در این گونه موارد، حسابداران باید بند زیر را به آخر گزارش خود اضافه کنند:

چنانچه صاحبکار بخواهد تنها برخی از موارد افشای لازم طبق اصول پذیرفته شده حسابداری را همراه صورت‌های مالی ارائه دهد، آن موارد افشا باید با «اطلاعات انتخابی- تقریباً تمام موارد افشای لازم طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، ارائه نشده است» علامتگذاری شود.

تنظیم اطلاعات در فرم های مقررخدمات جامع حسابداری 

فرم‌های مقرر یعنی فرم‌های استاندارد و آماده شده توسط مقاماتی که آن فرم‌ها باید به آنها تسلیم شود. فرم درخواست وام از بانک (و اظهارنامه مالیاتی) نمونه‌ای از این گونه فرم‌هاست. حسابرسان می‌توانند صورت‌های مالی را در فرم‌های مورد نیاز، تنظیم کنند. در بسیاری از موارد، اطلاعات درخواستی باید برمبنایی غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری در فرم‌ها ارائه شود. فرض بر آن است که اطلاعات خواسته شده توسط مقامات طراح فرم، نیازهای آنان را برآورده می‌کند. بنابراین، نیازی نیست که حسابرسان انحرافات مشخصی از اصول پذیرفته شده حسابداری را فاش سازند. بیانیه استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری شماره 3 تعدیل زیر را در گزارش تنظیم حسابداران برای موادی پیشنهاد می‌کند که فرم مزبور، افشای انحرافات از اصول پذیرفته شده حسابداری را خواسته باشد.

تنظیم صورت‌های مالی هنگامی که حسابرسان استقلال ندارند  از آنجا که تنظیم از جمله خدمات حسابداری است نه اعتباردهی، حسابرسان می‌توانند آن را انجام دهند، حتی در مواردی که از صاحبکارخود مستقل نباشند. حسابرسان باید عدم استقلال خود را، به شرح زیر، در آخرین بند گزارش اظهار دارند:

سایر موارد «ارتباط» با صورت‌های ملی شرکت‌های سهامی عامخدمات جامع حسابداری

حسابرسان ممکن است از طریق کمک کردن به شرکت در تهیه صورت‌های مالی یا ارائه صورت‌ها به صاحبکار یا دیگر اشخاص ثالث نیز با صورت‌های مالی یک شرکت سهامی عام مربوط شوند. در این گونه موارد، حسابرسان هیچ گونه مسئولیتی برای اجرای روش‌های پی‌جویانه ندارند به جز آن که صورت‌های مزبور را به منظور یافتن اشتباهات آشکار، بخوانند. هنگامی که حسابرسان به صورت‌های مالی یک شرکت سهامی عام مربوط می‌شوند اما نه آنها را حسابرسی کرده‌اند نه بررسی،‌ آنان باید هر صفحه از صورت‌های مالی را با «حسابرسی نشده» علامتگذاری و عدم اظهار نظری به شرح زیر ارائه کنند:

چنانچه حسابرسان بدانند که صورت‌های مالی حسابرسی نشده از اصول پذیرفته شده حسابداری پیروی نکرده یا اطلاعات آگاه‌کننده را افشا ننموده است باید نسبت به تجدیدنظر مناسب در آنها اصرار ورزند یا باید ایرادشان را در عدم اظهارنظر خود بگنجانند.

عدم استقلال مؤسسه حسابرسی  گرچه مؤسسه حسابرسی که نسبت به صاحبکاری استقلال نداشته باشد نمی‌تواند حسابرسی یا بررسی صورت‌های مالی آن را انجام دهد، اما، می‌تواند با صورت‌های مالی حسابرسی نشده آن صاحبکار ارتباط داشته باشد. در چنین مواردی، حسابرسان باید به گونه‌ خاصی از عدم اظهارنظر را ارائه کنند که در آن، عدم استقلال را افشا نمایند. عبارات زیر برای این گونه عدم اظهارنظرهای به خصوص پیشنهاد شده است:

همان گونه که ملاحظه می‌شود،‌ دلیل عدم استقلال را گزارش بالا مشخص نمی‌کند. هیأت استانداردهای حسابرسی بر این باور است که بیان دلایل (یا دلایل) عدم استقلال، سبب سردرگمی استفاده‌کنندگان خواهد بود.

تنظیم صورت‌های مالی برآوردی

حسابرسان می‌توانند علاوه بر رسیدگی به صورت‌های مالی برآوردی، صاحبکاران خود را در تنظیم این گونه اطلاعات آینده‌نگر نیز یاری رسانند. تنظیم (صورت‌های مالی برآوردی) عبارت است از گردآوری اطلاعات مالی برآوردی، تا حد مورد نیاز؛ اجرای روش‌های گوناگون پرس و جو؛ ارزیابی اطلاعات و گزارش‌ها برای حصول اطمینان از نبود اشتباهات ریاضی آشکار و عدم رعایت یکنواختی؛ و دریافت تأییدیه از صاحبکار. از آنجا که این یک امر حسابداری است نه اعتباردهی، گزارشی که صادر می‌شود هیچ گونه اطمینان صریحی نسبت به چگونگی ارائه صورت‌ها یا معقول بودن مفروضات زیربنایی آن ارائه  نمی‌کند.

خلاصه گزارشگریخدمات جامع حسابداری

تعدد و گوناگونی خدماتی که حسابرسان ارائه می‌دهند، ممکن است خواننده را گیج کرده باشد. نقش حسابرسان در سال‌های اخیر تغییر بسیار یافته است تا حسابرسان بتوانند جوابگوی تقاضای جامعه برای ارائه انواع خدمات باشند. انتظار می‌رود که خدمات تنظیم، اجرای روش‌های مورد توافق، بررسی و رسیدگی که در این فصل بحث شد، عمده مسئولیت‌های حسابرسان را در سال‌های آینده تشکیل دهد. شکل 3-19 خلاصه‌ای از جنبه‌های اساسی هر یک از این خدمات را نشان می‌‌دهد.

اصطلاحاتی که در فصل 19 معرفی یا بر آن تأکید شده است.

اطمینان سلبی Negative Assurance  بیان این مطلب توسط حسابرسان که پس از اجرای تکینک‌های محدود پوی‌جویانه درباره برخی از اطلاعات، تعدیل در چگونگی ارائه آن اطلاعات را ضروری نمی‌دانند. معادل اطمینان نسبی.

اطمینان سلبی خدمات جامع حسابداریLimited Assurance  اطمینان داده شده توسط حسابسرانی که خدمات اعتباردهی را با دامنه کمتر از حسابرسی، انجام داده‌اند. اطمینانی به مراتب کمتر از آنچه با حسابرسی بدست می‌آید.

اعتباردهی Attestation  ایجاد اطمینان نسبت به این که اطلاعات، طبق ضوابط مناسبی ارائه شده است. به عبارت دیگر،  تأیید مطلوبیت و قابلیت اتکای آن اطلاعات.

بررسی Review  گونه‌ای اعتباردهی، اساساً با بکارگیری روش‌های تحلیلی و پرس و جو به منظور دادن اطمینان سلبی نسبت به پیروی اطلاعات گزارش شده از ضوابط معیّن.

برآوردهای مالیخدمات جامع حسابداری

Financial Frorecasts  صورت‌های مالی پیش‌بینی‌شده‌ای که وضعیت مالی، نتایج عملیات و گردش وجوه نقد مورد انتظار یک شرکت را برای یک یا چند سال آینده نشان می‌دهد.

پیش‌بینی‌های خاص مالی Financial Projections  صورت‌های مالی پیش‌بینی شده‌ای که نتایج مورد انتظار را با در نظر گرفتن یا یا چند پیش‌فرض نشان می‌دهد.

تنظیم (صورت‌های مالی) Compilation  خدمتی حسابداری شامل تهیه گزارش‌ها از روی مدارک صاحبکار. در تنظیم، هیچ‌گونه اطمینانی داده نمی‌شود.

شرکت سهامی عام Public Company  شرکتی که سهام آن در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود یا شرکتی که سهام آن در حال پذیرش برای معامله در بورس اوراق بهادار است.

شرکت سهامی خاص Nonpublic Company  شرکتی به غیر از شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود یا به غیر از شرکتی که در جهت معامله اوراق بهادار خود در بورس اوراق بهادار اقدامات لازم را به عمل می‌آورد.

صورت‌های مالی برآوردی Propspective Financial Statements  خدمات جامع حسابداری

برآوردهای مالی یا پیش‌بینی خاص مال، شامل خلاصه مفروضات عمده و اهم رویه‌های حسابداری.

گزارش سیستم کنترل داخلی Report on Internal Control  این گزارش می‌تواند برمبنای مطالعه خاص از سیستم کنترل داخلی یا براساس ارزیابی حسابرسان از سیستم کنترل داخلی که در طول حسابرسی صورت‌های مالی صاحبکار انجام می‌دهند، صادر می‌شود.

گزارش ویژه Special Report  گزارش حسابرسان که درباره هر یک از موارد زیر صادر شود: 1) صورت‌‌های مالی تهیه شده براساس یک مبنای جامع حسابداری به غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری، 2) عناصر صورت‌های مالی، 3) رعایت مفاد قراردادها یا 4) اطلاعات حسابرسی شده‌ای که در فرم‌های مقرر ارائه می‌شود.

نامه پشتیبانی Comfort Letter خدمات جامع حسابداری

نامه‌ای که حسابرسان مستقل طبق قانون اوراق بهادار 1933 برای ضامن انتشار (پذیره‌نویس) و دوباره اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس می‌نویسند. نامه پشتیبانی به مسائلی چون استقلال حسابرسان و پیروزی اطلاعات حسابرسی نشده از مقررات کمیسیون اوراق بهادار و بورس می‌پردازد.

نامه مدیریت Management Letterخدمات جامع حسابداری

  گزارشی به مدیریت حاوی پیشنهادهای اصلاحی برای رفع هر گونه نارسایی سیستم کنترل داخلی که بر اثر مطالعه و ارزیابی کنترل‌های داخلی توسط حسابرسان کشف می‌شود. نامه مدیریت علاوه بر تأمین اطلاعاتی مفید برای مدیریت، در مواردی که یک ضعف کنترلی به زیان صاحبکار منجر شود نیز می‌تواند در کاهش مسؤولیت حسابرسان مؤثر باشد. به گزارش سیستم کنترل داخلی نیز نگاه کنید.

پرسش و مسألهخدمات جامع حسابداری

گروه 1- پرسش

1-19. نظر خود را درباره مطلب زیر بنویسید:

«حسابرسان به کارهای مربوط به امور اعتباردهی می‌پردازند و حسابداران، خدمات حسابداری را ارائه می‌دهند».

2-19. آیا حسابرسانی که به حسابرسی صورت‌های مالی می‌پردازند باید استانداردهای اعتباردهی را رعایت کنند؟ توضیح دهید.

3-19. تمایز بین نقش اعتباردهی در موارد «نشر عمومی» و «نشر محدود» (گزارش حسابرسان) را بنویسید.

4-19. «کلیه شرکت‌ها باید به طور سالانه حسابرسی شوند». این مطلب را ارزیابی کنید.

5-19. آیا حسابرسان مستقل می‌توانند نسبت به صورت‌های مالی که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری ارائه نشده است، نظر موافق (مقبول) اظهار کنند؟ توضیح دهید.

6-19. آیا حسابرسان در مکماتبات خود با صاحبکارشان باید خود را حسابرس بخوانند یا حسابدار؟

7-19. صدور یک گزارش ویژه براساس روش‌های مورد توافق، نشانه کار حسابرسی است یا ارائه خدمات حسابداری؟

8-19. در بررسی صورت‌های مالی سه ماهه یک شرکت سهامی عام چه روش‌هایی اجرا می‌شود؟

9-19. انواع گزارش‌های حسابرسان را برای شرکت‌های داخلی کشور که آن را منحصراً برای استفاده در خارج از کشور می‌خواهند، بنویسید.

10-19. حسابرسان در ارتباط با صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی خاص چه خدماتی را می‌توانند ارائه دهند؟

11-19. تفاوت بین صورت‌های مالی یک شرکت سهامی خاص و حسابرسی را بنویسید.

12-19. انواع روش‌هایی را بنویسید که در بررسی صورت‌های مالی یک شرکت سهامی خاص اجرا می‌شود.

13-19. آیا برای خدمات بررسی و حسابداری نیز به موافقتنامه حسابرسی نیاز است؟ توضیح دهید.

14-19. در مورد شرکت‌های سهامی خاص، آیا حسابرسان می‌توانند نسبت به صورت‌های مالی که اساساً فاقد الزامات افشا طبق اصول پذیرفته شده حسابداری است، گزارش ارائه کنند؟ توضیح دهید.

15-19. اگر حسابرسان مستقل متوجه شوند صورت‌های مالی که مشغول تنظیم آن می‌باشند حاوی انحراف با اهمیتی از اصول پذیرفته شده حسابداری است، چه باید بکنند؟ توضیح دهید.

16-19. منظور از «نامه پشتیبانی» چیست؟ بحث کنید.

17-19. هدف از رسیدگی به پیش‌بینی‌های مالی چیست؟

18-19. آیا حسابرسان می‌توانند براساس ارزیابی سیستم کنترل داخلی که در اجرای حسابرسی به عمل آورده‌اند، نسبت به سیستم کنترل داخلی گزارش دهند؟ توضیح دهید.

19-19. مراحل مورد نیاز را برای اظهار نظر نسبت به یک سیستم کنترل داخلی حسابداری، بنویسید.

20-19. حسابرسی عملکرد مدیریت چیست؟

21-19. استفاده‌‌کنندگان عمده از گزارش‌های حسابرسی عملکرد مدیریت چه کسانی می‌باشند؟ بحث کنید.

22-19. دو گونه از کارهایی را  نام ببرید که حسابرس مستقل می‌تواند انجام دهد بدون آنکه نسبت به صاحبکارش استقلال داشته باشد.

گروه 2- پرسش‌های تحلیلیخدمات جامع حسابداری

23-19. مؤسسه حسابرسی روشن‌بین رسیدگی به صورت‌های مالی سال منتهی به 30 آذر 4×13 شرکت دُرفام را به گونه‌ای رضایت‌بخش به پایان رسانیده است. یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی که شرکت به پیوست اظهارنامه مالیاتی (صورت‌های مالی براساس فرض نقدی) ارائه داده است حاکی از درگیری شرکت در یک دعوای طولانی و به مبلغی گزاف به دلیل نقض امتیاز یکی از شرکت‌های رقیب است.

خدمات حسابداری

مبلغ خسارت ناشی از این دعوا در تاریخ تکمیل رسیدگی‌ها، غیرقابل تعیین است. صورت‌های مالی سال قبل همراه صورت‌های مالی سال جاری ارائه نشده است.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

تنظیم گزارش ویژه و موافق (مقبول) حسابرسان درباره شرکت دُرفام. گزارش حسابرسان باید دو بند توضیحی داشته باشد؛ یکی برای توصیف مبنای حسابداری مورد استفاده و دیگری، تأکید بر دعوای مطرح شده. گزارش را خطاب به شرکت دُرفام بنویسید.

24-19. گزارش حسابرسان در مواردی که خدمات حسابداری ارائه می‌کنند، هیچ گونه اطمینانی به دست نمی‌دهد. از این رو، چنین گزارش‌هایی را می‌توان «گزارش ویژه» نامید.

مطلوب خدمات جامع حسابداری:

الف- تشریح کامل موافقت یا عدم موافقت خود با مطلب بالا.

ب- بحث درباره انواع عمده گزارش‌های ویژه.

پ- ذکر نمونه‌ای از خدمات حسابداری.

25-19. استانداردهای اعتباردهی، سه شکل اصلی ارتباط (حسابرسان) را با اطلاعات به رسمیت می‌شناسد.

الف- سه شکل ارتباط را بنویسید.

ب- نوع اطمینانی را که هر یک از سه شکل تأمین می‌کند، بنویسید.

26-19. صورت‌های مالی شرکت ورجاوند، سهامی عام، شامل ترازنامه به تاریخ 30 بهمن و صورت‌های سود و زیان و سود (زیان) انباشته برای سال منتهی به آن تاریخ است. گزارش حسابداران پیوست صورت‌های مالی مزبور حاوی سه بند با عبارات گزارش استاندارد موافق (مقبول) و بند چهارمی به شرح زیر بود:

خدمات حسابداری

پاسخ دهید:

الف- ایا مؤسسه حسابرسی بیدگل و همکاران در رسیدگی‌ به صورت‌های مالی شرکت ورجاوند دارای استقلال بوده‌اند؟ توضیح دهید.

ب- آیا گزارش حسابرسان را رسا می‌دانید؟ توضیح دهید.

27-19. بسیاری از مؤسسات حسابرسی به گزارشگری درباره عناصر، حساب‌ها و اقلام خاص صورت‌های مالی می‌پردازند.

مطلوب است:

خدمات حسابداری

الف- بحث درباره دو نوع گزارش ویژه‌ای که می‌تواند نسبت به عناصر، حساب‌ها و اقلام خاص صورت‌های مالی ارائه شود.

ب- بیان دلیل محدودیت نشر گزارش‌های مربوط به استفاده از روش‌های مورد توافق درباره اطلاعات مالی

28-19. شرکت پیمان، سهامی خاص، از شما خواسته است که صورت‌های مالی سال منتهی به 31 شهریور ××13 آن را بررسی کنید. به منظور آماده‌سازی خود برای اجرای کار، شما بیانیه‌های استانداردهای خدمات بررسی و حسابداری را مطالعه می‌کنید.

مطلوب است:

الف- بحث درباره روش‌های لازم برای اجرای بررسی صورت‌های مالی.

ب- تشریح محتوای گزارش مربوط به بررسی صورت‌های مالی.

پ- بحث درباره مسئولیت‌های خود در صورتی که صورت‌های مالی، حاوی انحرافی با اهمیت از اصول پذیرفته شده حسابداری باشد.

29-19. شرکت آرمین، یک شرکت سهامی خاص، از شما خواسته است پیشنهادتان را برای حسابرسی صورت‌های مالی آن ارائه دهید. پس از بررسی‌های لازم در مورد شرکت و سیستم‌های مدیریت و حسابداری آن، به مدیرعامل شرکت اطلاع می‌دهید که حق‌الزحمه حسابرسی، حدود 000/000/1 ریال خواهد شد. مدیرعامل شرکت تا حدود زیادی متعجب می‌شود و پس از مذاکره با دیگر اعضای هیأت مدیره،‌ به شما اطلاع می‌دهد که شرکت وی توان تحمل چنین هزینه‌ای را ندارد.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

الف- توصیف راه‌کارهای دیگری که مدیریت شرکت می‌تواند به جای حسابرسی صورت‌های مالی داشته باشد.

ب- تشریح مواردی که شرکت آرمین باید پیش از تصمیم‌گیری نسبت به نوع خدماتی که شما می‌توانید به شرکت ارائه کنید، مورد توجّه قرار دهد.

30-19. آقای ورزیده، حسابرس مستقل، صورت‌های مالی شرکت آینه‌ساز، سهام عام و کوچک، را تهیه و تنظیم کرده است. آقای ورزیده صورت‌های مالی شرکت را طبق استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی، حسابرسی نکرده است و درباره استانداردهایی که باید رعایت کند تردید دارد.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

الف- توصیف مراجعی که آقای ورزیده می‌تواند به آنها مراجعه کند.

ب- بحث درباره مفهوم ارتباط حسابرسی مستقل با صورت‌های مالی.

پ- تشریح مسئولیت‌های آقای ورزیده در ارتباط با تهیه و تنظیم صورت‌های مالی.

31-19. مدیریت شرکت تعاونی شهرک دنا شما را برای امور ثبت و دفترداری شرکت به کار گرفته است. از شما انتظار می‌رود که صورت‌های مالی حسابرسی نشده را تنظیم و همراه با گزارش استاندارد تنظیم صورت‌های مالی ارائه کنید. ضمن انجام دادن کار متوجه می‌شوید که مدارک پشتوانه‌ای برای 000/500/2 ریال از خرج کردهای مدیریت شرکت، وجود ندارد. مدیر شرکت به شما می‌گوید که تمام مخارج، به درستی انجام شده است.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

تشریح اقداماتی که در این شرایط باید به عمل آورید.

32-19. در ارتباط با عرضه عمومی اوراق قرضه شرکت گیتی، ضامن انتشار اوراق قرضه شرکت از حسابرسان مستقل شرکت گیتی خواسته است تا یک نامه پشتیبانی حاوی اطمینان هرچه بیشتر نسبت به صورت‌های مالی سه ماهه منتهی به 31 خرداد شرکت (که حسابرسی نشده است) به ضامن بدهد. حسابرسان مستقل، نسبت به صورت‌های مالی سال منتهی به 29 اسفند سال گذشته شرکت، نظر موافق (مقبول) اظهار کرده‌اند. حسابرسان همچنین، صورت‌های مالی دوره سه ماهه منتهی به 31 خرداد شرکت گیتی را مورد بررسی قرار داده‌اند و با هیچ موردی برخورد نکرده‌اند که تردید آنان را نسبت به درستی صورت‌های مالی 31 خرداد برانگیزد.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

الف- تشریح مطالبی که می‌تواند درباره صورت‌های مالی حسابرسی نشده در نامه پشتیبانی مطرح شود.

ب- توصیف سایر مواردی که به طور متداول در نامه‌های پشتیبانی می‌آید.

33-19. شرکت وارسته قصد دارد اوراق قرضه منتشر کند. مدیریت شرکت مزبور به منظور افزایش قابلیت داد و ستد این اوراق تصمیم گرفته است که برآوردهای مالی را همراه اعلامیه پذیره‌نویسی، ارائه کند. مدیریت شرکت وارسته از مؤسسه حسابرسی شما خواسته است که برآوردهای مالی مزبور را رسیدگی کنید تا بر اعتبار آنها افزوده شود.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

الف- تشریح اقداماتی که برای رسیدگی به برآوردهای مالی ضرورت دارد.

ب- توصیف محتوای گزارش مربوط به برآوردهای مالی (گزارش را ننویسید).

34-19. حسابرسی صورت‌های مالی شرکت کاشان را سال‌هاست که شما به عهده دارید. مدیرعامل شرکت کاشان اخیراً مقاله‌ای را درباره مزایای حسابرسی عملکرد مدیریت خوانده و اکنون، با پرسش‌های زیادی درباره حسابرسی عملکرد مدیریت به شما مراجعه کرده است.

مطلوب است:

الف- تشریح تفاوت بین حسابرسی صورت‌های مالی و حسابرسی عملکرد مدیریت.

ب- توصیف استفاده‌کنندگان عمده از گزارش‌های حسابرسی عملکرد مدیریت.

پ- نام بردن انواع حسابرسانی که به حسابرسی عملکرد مدیریت می‌پردازند.

35-19. بهترین پاسخ را برای پرسش‌های زیر انتخاب کنید و دلیل انتخاب خود را به طور کامل توضیح دهید.

الف- هنگامی که حسابرسان درباره سیستم کنترل داخلی یک واحد تجاری، گزارش موفق (مقبول) ارائه می‌کنند به معنای کدام مورد زیر است؟

1) احتمال تقلب مدیریت یا کارکنان، بعید است.

2) ‌واحد تجاری، قانون مدنی را نقض نکرده است.

3) صورت‌های مالی واحد تجاری، حسابرسی شده است.

4) مدارک مالی و حسابداری شرکت به اندازه‌ای قابل اتکاست که تهیه صورت‌های مالی را ممکن می‌سازد.

ب- گزار‌های ویژه برای کدام مورد زیر مناسب است؟

1) بررسی محدود از صورت‌های مالی میان دوره‌ای.

2) رعایت الزامات قانونی مربوط به صورت‌های مالی حسابرسی شده.

3) برآوردها (ی مالی).

4) مطالعات امکان‌سنجی.

خدمات حسابداری

پ- کدام یک از روش‌های زیر برای بررسی صورت‌های مالی یک شرکت سهامی خاص ضروری نیست؟

1) پرس و جو از مدیریت شرکت.

2) پرس‌ و جو درباره رویدادهای پس از تاریخ ترازنامه.

3) هر گونه روشی که برای یافتن روابط غیرعادی بین اطلاعات ارائه شده، طراحی شده باشد.

4) ارزیابی سیستم کنترل داخلی.

ت- کدام مورد زیر، حسابرسی عملکرد مدیریت را به بهترین وجه توصیف می‌کند؟

1) مستلزم بررسی مستمر کنترل‌های داخلی اداری، تا جایی که به عملیات شرکت مربوط می‌شود، توسط حسابرسان داخلی است.

2) بر پیاده‌سازی و استقرار کنترل‌های مالی و حسابداری در یک شرکت نوپا تأکید دارد.

3) بر یافتن زمینه‌هایی از عملیات تأکید دارد که با ایجاد کنترل‌های داخلی می‌توان ضایعات آن راکاهش داد.

4) به منظور اثبات مطلوبیت ارائه نتایج عملیات شرکت، طراحی شده است.

ث- حسابرسان در کدام گزارش زیر نباید اطمینان سلبی ارائه کنند؟

1) گزارش استاندارد تنظیم درباره صورت‌های مالی یک شرکت سهامی خاص.

2) گزارش استاندارد بررسی درباره صورت‌های مالی یک شرکت سهامی خاص.

3) گزارش استاندارد بررسی درباره صورت‌های مالی میان دوره‌ای یک شرکت سهامی عام.

4)نامه استاندارد پشتیبانی درباره گزارش‌های مالی همراه تقاضای پذیرش (در بورس اوراق بهادار).

ج- نامه پشتیبانی معمولاً توسط کدام مقام زیر امضا می‌شود؟

1) حسابرس مستقل.

2) صاحبکار.

3) وکیل حقوق صاحبکار.

4) حسابرس داخلی.

خدمات حسابداری

گروه 3- مسأله

36-19. مؤسسه حسابرسی بابک و همکاران در تاریخ 12 تیر 5×13 حسابرسی صورت‌های مالی موزه تمدن را برای سال منتهی به 29 اسفند 4×13 به پایان رساند. موزه تمدن، صورت‌های مالی مقایسه‌ای را با استفاده از روش‌ نقدی ارائه می‌کند. دارایی‌ها، بدهی‌ها، وجوهات مربوط به امور خاص گوناگون، درآمد و هزینه‌ها هنگامی شناسایی می‌شود که وجه نقد مربوط دریافت یا پرداخت شود به جز آن که موزه تمدن، برای ساختمان‌ها و تجهیزات خود ذخیره استهلاک نیز در نظر می‌گیرد. از دیدگاه مؤسسه حسابرسی بابک، سه صورت مالی که موزه تمدن براساس یک مبنای جامع حسابداری به غیر از اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه می‌کند برای مقاصد موزه کفایت دارد و مؤسسه حسابرسی بابک می‌خواهد درباره صورت‌های مالی موزه تمدن گزارش ویژه حسابرسان را صادر کند.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

تهیه پیش‌نویس گزارش‌ حسابرسان درباره صورت‌های مالی مقایسه‌ای موزه تمدن.

37-19. شرکت خدمات کاریابی شرکتی است که برای مشتریان خود، کارکنان موقت می‌یابد. مدارک حسابداری شرکت براساس وجوه نقد دریافتی و پرداختی ثبت و نگهداری می‌شود. شما صورت‌های مالی شرکت را برای سال منتهی به 29 اسفند 6×13 حسابرسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اید که صورت‌های مالی شرکت، طبق روش بالا به  نحو مطلوب ارائه شده است.

خدمات حسابداری

مطلوب است:

الف- تنظیم پیش‌نویس گزارش موافق (مقبول) حسابرسان نسبت به صورت‌های مالی شرکت (صورت دارایی‌ها وبدهی‌ها و صورت‌ درآمدهای دریافت شده و هزینه‌های پرداخت شده) برای سال منتهی به 29 اسفند 6×13.

ب- توصیف و توجیه تعدیلاتی که نسبت به گزارش استاندارد مربوط به صورت‌های مالی مبتنی بر فرض تعهدی اعمال کرده‌اید.

38-19. آقای نوروز لاله‌گون، یکی از اعضای کم تجربه تیم رسیدگی شما، صورت‌های مالی شرکت تره‌بار را تنظیم کرده است. آقای لاله گون پیش‌نویس گزارش حسابرسان را به شرح زیر برای بررسی به شما ارائه نموده است:

خدمات حسابداری

مطلوب است:

توصیف نارسایی‌های گزارش بالا، بیان دلایل اینکه چرا نارسا می‌باشد و توصیف چگونگی اصلاح گزارش. مخاطب، امضا و تاریخ گزارش را بحث نکنید. پاسخ خود را به شکل زیر سازمان دهید:

39-19. مؤسسه حسابرسی میلاد پس از تکمیل ارزیابی سیستم کنترل داخلی که در راستای حسابرسی صورت‌های مالی شرکت وینا صورت گرفته گزارش زیر را درباره سیستم کنترل داخلی شرکت صادر کرده است:

مطلوب است:

تهیه فهرست نارسایی‌ها و از قلم افتادگی‌های گزارش بالا و توضیح هر یک و تشریح چگونگی اصلاح آنها. پاسخ خود را به شکل زیر سازمان دهید:

40-19. صورت‌های مالی شرکت تیراژه هرگز توسط حسابرسان مستقل، حسابرسی نشده است. مدیریت شرکت تیراژه از آقای بردبار، حسابرس مستقل، خواسته است که گزارشی درباره سیستم کنترل داخلی شرکت ارائه دهد.

خدمات حسابداری

این مأموریت مشاوره مدیریت شامل رسیدگی به صورت‌های مالی شرکت تیراژه نیست. آقای بردبار پس از تکمیل ارزیابی سیستم کنترل داخلی شرکت تیراژه تصمیم دارد گزارشی تهیه و ارائه کند که الزامات استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی مربوط به گزارشگری درباره سیستم کنترل داخلی در آن رعایت شده باشد.

مطلوب است:

الف- توصیف محدودیت‌های ذاتی که در ارزیابی اثربخشی بالقوه هر سیستم کنترل داخلی باید مورد توجّه قرار گیرد.

ب- تشریح و مقایسه ارزیابی سیستم کنترل داخلی به عنوان بخشی از حسابرسی صورت‌های مالی با مطالعه و ارزیابی سیستم کنترل داخلی به منظور اظهارنظر درباره آن به گونه‌ای که موارد زیر را دربرگیرد:

1) هدف‌های بررسی یا مطالعه.

2) دامنه بررسی یا مطالعه.

3) نوع و محتوای گزارش.

پاسخ خود را به شکل زیر سازمان دهید:

41-19. محدودیت مسئولیت‌های حرفه‌ای حسابرسان مستقل در مواردی که با صورت‌های مالی حسابرسی نشده ارتباط پیدا می‌کنند، اغلب سوء تعبیر می‌شود. چنانچه حسابرسان مستقل مقررات حرفه‌ای را در جریان انجام دادن مأموریت‌های خود رعایت کنند و سایر اقدامات مناسب را به عمل آورند، این سوء تعبیرها می‌تواند به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.

مطلوب است:

هفت وضعیت در زیر تشریح شده است که حسابرسان مستقل ممکن است در موارد ارتباط آنان با صورت‌های مالی حسابرسی نشده با آن روبروشوند.

تشریح مختصر میزان مسئولیت حسابرسان مستقل و، در صورت مناسب تشخیص دادن، اقداماتی که باید برای به حداقل رسانیدن این گونه سوء تعبیرها به عمل آورند.

خدمات حسابداری

1) از حسابرسان مستقل به طور تلفنی برای ثبت دفاتر و تنظیم صورت‌های مالی دعوت شده است. صاحبکار بر این باور است که حسابرسان را برای حسابرسی صورت‌های مالی و رسیدگی به مدارک مالی به کار دعوت کرده است.

خدمات جامع حسابداری

2) گروهی سرمایه‌گذار، مالک یک کشت و صنعت می‌باشند که زیر نظر یک نماینده مستقل اداره می‌شود. این گروه برای تنظیم صورت‌های مالی سه ماهه از حسابرسان مستقل دعوت کرده است. حسابرسان، صورت‌های مالی را از روی اطلاعاتی تهیه می‌کنند که نماینده مزبور در اختیارشان می‌گذارد.

خدمات حسابداری

سرمایه‌گذاران در نهایت متوجه می‌شوند که صورت‌های مالی کشت و صنعت به دلیل سوءاستفاده نماینده مستقل از وجوه نقد، ناردرست می‌باشد. گروه مزبور از پرداخت حق‌الزحمه حسابرسان مستقل، خودداری و آنان را برای کشف نکردن این سوء استفاده، سرزنش می‌کند، چون معتقد است که حسابرسان مستقل نباید به اظهارت نماینده مستقل اتکار می‌کردند.

خدمات جامع حسابداری

3) حسابرسان مستقل ضمن مقایسه تراز آزمایشی با دفتر کل متوجه حسابی به نام «حق‌الزحمه حسابرسی» می شوند که صورتحساب‌های سه ماهه‌ای حسابرسان را بابت خدمات حسابداری شامل تنظیم صورت‌های مالی حسابرسی نشده سه ماهگی، در آن ثبت کرده است.

4) ‌نامه زیر را حسابرسان همراه صورت‌های مالی حسابرسی نشده یک شرکت سهامی عام به شرکت ارائه داده‌اند:

5)‌حسابرسان مستقل به منظور تعیین درستی طبقه‌بندی حساب‌ها، تعدادی از فاکتورهای صاحبکار را رسیدگی کردند. حسابرسان وجود نداشتن برخی از فاکتورها را در کاربرگ‌های خود یادداشت نمودند، اما، کار دیگری انجام ندادند، چون بر این تصور بودند که فقدان این فاکتورها بر صورت‌های مالی حسابرسی نشده که مشغول تنظیم آن بودند، اثری ندارد.

خدمات حسابداری

هنگامی که نهایتاً صاحبکار متوجه شد که تعدادی از فاکتورهایش گم شده است به حسابرسان هنگامی که نهایتاً صاحبکار متوجه شد که تعدادی از فاکتورهایش گم شده است به حسابرسان مستقل ایراد گرفت که نبایستی این موضوع را نادیده می‌گرفتند و مسئولیتشان ایجاب می‌کرد که لااقل این موضوع را به صاحبکار اطلاع دهند.

6) حسابرسان مستقل پیش‌نیوس صورت‌های مالی حسابرسی نشده از روی مدارک صاحبکار تنظیم کردند. ضمن مرور این صورت‌ها با صاحبکار، آگاه شدند که زمین و ساختمان به قیمت‌های تجدید ارزیابی منعکس شده است.

خدمات حسابداری

7) برای تنظیم صورت‌های مالی حسابرسی نشده از حسابرسان مستقل دعوت شده است. حسابرسان ضمن انجام دادن مأموریت خود متوجه تعدادی از اقلام صورت‌ها می‌شوند که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، تعدیل صورت‌ها و یادداشت‌های همراه را ایجاب می‌کند.

خدمات حسابداری

مدیر امور مالی شرکت با تعدیل صورت‌های مالی موافقت دارد، اما، به تعدیل یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی اعتقادی ندارد، چون فکر می‌کند صورت‌های مالی مزبور، حسابرسی نشده است.

خدمات جامع حسابداری

42-19. آقای زادمهر، حسابرس مستقل، صورت‌های مالی شرکت کنگان، سهامی عام، را برای سال منتهی به 31 خرداد 6×13 را بررسی می‌کند. مأموریت آقای زادمهر طبق موافقتنامه مربوط شامل اظهار نظر نمی‌شود.

مطلوب است:

الف- توضیح دلیل (یا دلایل) این که بررسی، مبنایی برای اظهارنظر را فراهم نمی‌آورد.

ب- توصیف روش‌های بررسی که آقای زادمهر باید اجرا کند و هدف هر یک از آن روش‌ها.

پاسخ خود را به شکل زیر سازمان دهید:

43-19. آقای کوهزاد، صاحب و مدیر یک شرکت کوچک، تلفنی از آقای بهزاد، حسابرس مستقل، می‌خواهد که صورت‌های مالی شرکت را تنظیم کند و تأکید می‌نماید که صورت‌های مالی را ظرف دو هفته و برای مقاصد تأمین مالی از خارج از شرکت می‌خواهد.

خدمات حسابداری

هنگامی که آقای بهزاد درباره نحوه استفاده از صورت‌های مالی درخواستی سؤال کرد، پاسخ درستی از آقای کوهزاد نشنید. آقای بهزاد مجاب شده است که آقای کوهزاد فکر می‌کند وی، صورت‌های مالی را حسابرسی خواهد کرد و برای پیشگیری از آشفتگی تصمیم می‌گیرد از تشریح این که کارش فقط تنظیم صورت‌های مالی خواهد بود، خودداری کند. آقای بهزاد با این تصور که اگر کار در مدت دو هفته پایان پذیرت، حق‌الزحمه هنگفتی دریافت خواهد کرد، این مأموریت را می‌پذیرد و بیدرنگ شروع به کار می‌کند.

خدمات جامع حسابداری

آقای بهزاد ضمن انجام دادن کار با هزینه پرداخت نشده‌ای به نام «حق‌الزحمه‌های حرفه‌ای» برخورد که مانده آن، حق‌الزحمه وی بود. آقای بهزاد به حسابدار شرکت پیشنهاد می‌کند که نام حساب را به «حق‌الزحمه حسابرسی محدود» تغییر دهد.

آقای بهزاد به منظور تشخیص درستی طبقه‌بندی حساب‌ها،  تعدادی از فاکتورها را نیز بررسی کرد. برخی از فاکتورها موجود نبود که آقای بهزاد شماره آنها را در کاربرگ‌هایش یادداشت  نمود و توضیحی بر آنها نوشت که در نوبت بعدی باید پیگیری شود.

آقای بهزاد همچنین متوجه شد که دارایی‌های ثابت شرکت به قیمت برآوردی جایگزینی در مدارک شرکت ثبت شده است.

خدمات جامع حسابداری

آقای بهزاد با توجّه به مدارک موجود، ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت حقوق صاحبان سهام را تنظیم کرد. علاوه بر این، آقای بهزاد پیش‌نویس یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی را تدوین نمود، اما، فکر کرد که هر گونه اشاره‌ای به قیمت‌های جایگزینی سبب گمراهی استفاده‌کنندگان خواهد شد.

به همین دلیل، به آقای کوهزاد پیشنهاد کرد مفهوم و آثار بهای تمام شده برآوردی جایگزینی دارایی‌های ثابت را در نامه‌ای جداگانه برای استفاده‌کنندگان توضیح دهد. آقای بهزاد صورت‌های مالی و یادداشت‌های همراه آن را با ذکر یادداشت زیر بر روی هر صفحه آنها برای آقای کوهزاد پست کرد.

مطلوب است:

شناسایی اقدامات نامناسب آقای بهزاد و بیان آنچه آقای بهزاد باید برای پیشگیری از هر یک از اقدامات نامناسب، انجام می‌داد.

خدمات جامع حسابداری

تنظیم صورت‌های مالی صاحبکار توسط حسابسران مستقل براساس گزاره‌های مدیریت، با بیان این نکته که نسبت به انطباق صورت‌های مالی با اصول پذیرفته شده حسابداری، اطمینانی نمی‌دهند.