اعتبارات اسنادی
ما به طور خلاصه میتوان از چهار مرحلهی اصلی در این روش پرداختی سخن گفت:
مرحلهی اول، مرحلهی گشایش اعتبار در بانک گشاینده است. برای این امر لازم است که ابتدا طرفین بر سر یک معامله توافق کرده باشند و مجموعه اسنادی را از قبیل پیشفاکتور تهیه کرده باشند که نشاندهندهی قصد انجام معامله توسط آنهاست. پس از حصول توافقات اولیه، خریدار (یا وارد کنندهی کالا / متقاضی گشایش اعتبار) از بانکی (در کشور خود) درخواست گشایش اعتبار و ابلاغ آن به فروشنده را مینماید.
مرحلهی دوم مرحلهی ابلاغ این اعتبار اسنادی به فروشنده است. در این مرحله فروشنده متن ال سی را مطابق با شرایط اعتبار از بانک ابلاغ کننده دریافت میکند و پس از دریافت آن اقدامات لازم را جهت تولید و بستهبندی کالا و تنظیم اسناد نهایی فروش انجام میدهد.
در مرحلهی بعدی پس از ارسال کالا و اخذ اسناد مربوطه، فروشنده با بانک گشاینده اعتبار تسویه میکند و وجه، برای او مطابق توافق طرفین واریز میشود.
در نهایت در مرحلهی آخر خریدار یا وارد کنندهی کالا، کالاهای دریافتی خود را از گمرکات (بنادر؛ در حمل دریایی و فرودگاهها؛ در حمل هوایی) ترخیص میکند.
این بیان ساده و خلاصهای بود از مراحل گشایش اعتبار تا تحویل نهایی کالا و خدمات اما نکتهای که باید در نظر داشت این است که طرفین میتوانند درمواردی، هر شرط دیگری را که با توجه به اوضاع و احوال و شرایط خود و طرف معامله لازم میدانند به هریک از این مراحل اضافه کنند یا بعضا برخی از مقررات را برای سهولت کار با توافق یکدیگر حذف کنند. برای آگاهی کامل از اصطلاحات مرتبط با کالا، صادرات و واردات، ترخیص کالا، حمل و نقل، بیمه و … در حوزهی تجارت بینالملل لازم است به اینکوترمز (Incoterms) مخفف (International commercial terms / اصطلاحات بازرگانی بینالمللی) مراجعه کنید.
انواع ال سی یا همان اعتبارات اسنادی
برای اعتبارات اسنادی با توجه به ویژگیها یا امتیازات یا بعضا محدودیتهایی که ممکن است برای آنها در نظر گرفته شود، اقسامی مطرح میشود. برخی از شناخته شدهترین آنها از دیدگاه نویسندگان این حوزه عباتند از:
اعتبارات اسنادی تأیید شده و تأیید نشده: منظور از اعتبارات اسنادی تأیید شده اعتباراتی است که خریدار باید اعتبار صادر شده از سوی بانک خود را به تأیید هر بانکی که مدنظر فروشنده باشد، برساند اما در اعتبارتأیید نشده چنین شرطی لازم نیست.
تقسیم دیگری که مطرح میشود اعتبار اسنادی قابل انتقال و غیرقابلانتقال است: در اعتبار اسنادی قابل انتقال، فروشنده یا ذینفع میتواند تمام یا بخشی از این اعتبار را به دیگری واگذار کند اما در اعتبار اسنادی غیرقابلانتقال چنین اختیاری برای فروشنده یا شخص ذینفع وجود ندارد.
اعتبار اسنادی مدتدار یا نسیه و اعتبار دیداری: در اعتبار مدتدار این امتیاز پیشبینی شده است که وجه اعتبار بلافاصله پس از ارائهی اسناد از طرف فروشنده به بانک پرداخت نمیشود بلکه پرداخت بعد از مدت معینی که توافق شده است، صورت میگیرد. در حقیقت در این نوع اعتبار اسنادی یک امتیاز به خریدار اعطا شده است تا پس از دریافت کالا و سپری شدن یک مهلت یا فروش آن کالا، وجه آن را بپرازد. اما بر عکس در اعتبار اسنادی دیداری بانک بلافاصله پس از رؤیت اسناد تحویل کالا به خریدار و وجود شرایط مورد توافق در اعتبار اسنادی، وجه را به فروشنده کالا پرداخت میکند.
اعتبار اسنادی قابل برگشت و غیرقابلبرگشت: ویژگی این اعتبارات این است که در اعتبارات اسنادی قابل برگشت، خریدار یا بانک میتواند بدون اطلاع فروشنده هر تغییر یا اصلاحی را که در شرایط اعتبار لازم میداند، انجام بدهد بدون نیاز به کسب اجازه و موافقت از فروشنده و برعکس در اعتبارات اسنادی غیرقابلبازگشت چنین اختیاری برای خریدار یا بانک وجود ندارد و هرگونه تغییر یا اصلاح باید با موافقت فروشنده باشد.
اعتبار اسنادی اتکایی: این نوع از اعتبارات اسنادی از دو اعتبار مجزا تشکیل میشود اعتبار اول به نفع فروشندهی اول ایجاد میشود که خود او نمیتواند کالای مورد معامله را تهیه و ارسال کند. به همین دلیل با اتکا به این اعتباری که به نفعش ایجاد شده است اعتبار دیگری برای فروشندهی دیگر (فروشندهی دوم) ایجاد میشود که او میتواند کالا را تهیه و ارسال کند