حسابداری کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
تشریح حسابداری تحصیل غیرمتوالی در کنترل غیرمستقیم. همان‌گونه که در بخش‌های قبل یذکر شد، در کنترل غیرمستقیم، تاریخ تحصیل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فرعی بر محاسبات مربوط به تهیه صورتهای مالی تلفیقی مؤثر است. در مثال 1 شرایطی تشریح گردید که ابتدا شرکت اصلی (آسمان) اقدام به تحصیل شرکت فرعی اول (ستاره) و سپس شرکت فرعی اول (ستاره) ادقام به تحصیل شرکت فرعی دوم (سیاره) نموده اس. اما دراین قسمت وضعیتی تشریح می‌گردد که در آن ابتدا شرکت فرعی اول اقدام به تحصیل شرکت فرعی دوم می‌نماید و سپس شرکت اصلی اقدام به تحصیل شرکت فرعی اول می‌نماید. به عبارتی دیگر در این حالت یک تحصیل غیرمتوالی روی می‌دهد.کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
نکته‌ای که در تحصیل غیرمتوالی مطرح می‌شود، این است که در تاریخی که شرکت اصلی، شرکت فرعی او را تحصیل می‌نماید، یکی از دارایی‌های شرکت فرعی اول، سرمایه‌گذاری در سهام شرکت فرعی دوم است. در این تاریخ شرکت اصلی جهت پرداخت مابه‌ازای تحصیل، باید ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری شرکت فرعی اول در شرکت فرعی دوم را نیز همانند سایر دارایی‌های شرکت فرعی اول مدنظر قرار دهد (Alfredson et al., 2005, P:854).کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
مثال 4. فرض کنید شرکت مارال در اول فروردین 1389 معادل 70 درصد سهام شرکت کیا را تحصیل می‌کند. در این تاریخ مانده حسابهای بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت کیا شامل 450 میلیون ریال سرمایه و 330 میلیون ریال سود انباشته است. مبلغ پرداختی توسط شرکت مارال از این بابت، 700 میلیون ریال است. در تاریخ تحصیل، ارزش منصفانه زمین شرکت کیا 510 میلیون ریال است که 120 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری آن است. در این تاریخ ارزش منصفانه سایر دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت کیا مساوی با مبلغ دفتری آنهاست که در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی ارائه شده است. علاوه بر این سود شرکت‌های کیا و مارال طی سال 1389 به ترتیب 100 و 150 میلیون ریال بوده و هیچ‌گونه تقسیم سودی توسط این دو شرکت صورت نگرفته است. هر گونه سرقفلی هم طی 20 سال مستهلک خواهد شد. با توجه به اطلاعات بالا، نمودار روابط بین شرکت‌های عضو گروه به شکل مندرج در صفحه بعد است:
در ادامه مثال فرض می‌شود که در اول فروردین 1390 شرکت پویا، 80 درصد سهام شرکت مارال را در مقابل پرداخت مبلغ 140/1 میلیون ریال تحصیل می‌کند. در این تاریخ ارزش منصفانه حساب سرمایه‌گذاری شرکت مارال در شرکت کیا مبلغ 5/817 میلیون ریال است. ارزش منصفانه سایر دارایی‌های شرکت کیا مساوی مبلغ دفتری آنهاست که در کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی ارائه شده است. عمر مفید سرقفلی (در صورت وجود) 10 سال در نظر گرفته می‌شود.
کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
برااس اطلاعات ارائه شده، نمودار روابط بین شرکت‌های عضو گروه به این صورت خواهد
تعدیلات تلفیقی
ثبت 1. تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری
| 1-1 | سرمایه شرکت مارال | 600 | |
| سود انباشته شرکت مارال | 550 | ||
| سرمایه‌گذاری شرکت مارال در شرکت کیا (700-5/817) | 5/117 | ||
| سرقفلی | (1)126 | ||
| سرمایه‌گذاری شرکت پویا در شرکت مارال | 140ر1 | ||
| سهم اقلیت | (2)5/253 | ||
| حذف مانده حسابهای بخش حقوق صاحبان سهام شرکت مارال و شناسایی سهم اقلیت از آن | |||
| 1-2 | سرمایه شرکت کیا | 450 | |
| سود انباشته شرکت کیا | 330 | ||
| زمین | 120 | ||
| سرقفلی | 70 | ||
| سرمایه‌گذاری شرکت مارال در شرکت کیا | 700 | ||
| سهم اقلیت | 270 | ||
| حذف مانده حسابهای بخش حقوق صاحبان سهام شرکت کیا و شناسایی سهم اقلیت از آن. | |||
این ثبت دقیقاً همانند ثبت سال قبل می‌باشد، دلیل این امر هم استفاده از روش بهای تمام شده است. با انجام این ثبت مانده اولیه حساب سرمایه‌گذاری شرکت مارال در شرکت کیا حذف می‌شود اما با توجه به اینکه مبلغ 5/117 میلیون ریال به مانده این حساب در ثبت شماره 1-1 اضافه شده است، این مبلغ باید در صورتهای مالی تلفیقی حذف شود. لذا ثبت شماره 1-3 به شرح زیر انجام می‌شود.کنترل غیرمستقیم تحصیل غیرمتوالی
| 3-1 | سود انباشته 70%´(330-430) | 70 | |
| سرقفلی | 5/47 | ||
| سرمایه‌گذاری شرکت مارال در شرکت کیا | 5/117 |
