واحد حسابرسی داخلی و ترتیبات رسمی
واحد حسابرسی داخلی: برخی سازمانها دارای گروههای مختلف حسابرسی میباشند. برای مثال، یک سازمان ممکن است توسط ممیزهای مالیاتی، حسابرسان بیمههای اجتماعی، حسابرسان بانک طرف حساب، حسابرسان شرکت طرف قرارداد و…. مورد حسابرسی قرار گیرد. شرکتهای بزرگ چند ملیتی ممکن است دارای واحدهای حسابرسی در سطح گروه، منطقه و شرکت باشند. در این گونه موارد، برخی از این حسابرسیها تداخل مییابد.
بنابر موارد بالا، بیان مشخصات واحد حسابرسی روی جلد گزارش به شدت توصیه میشود.
اگر یک سازمان فقط دارای یک گروه کوچک حسابرسی باشد، باز هم نامگذاری آن (مانند حسابرسی داخلی شرکت …) سبب میشود واحد حسابرسی از هویتی مستقل برخوردار شود و این که حسابرسان چه کسانی هستند کمتر مورد پرسش قرار گیرد.
ترتیبات رسمی
برخی ترتیبات رسمی وجود دارد که معمولاً باید در ابتدای گزارش آورده شود. ترتیبات رسمی را گاه به عنوان مقدمه یا، شاید، حتی یک نامه ارسالی در نظر میگیرند.
واحد حسابرسی داخلی
این ترتیبات، جزیی جدا ناشدنی از گزارش است و نباید تنها به عنوان یک نامه ارسالی تصور شود. همان گونه که در زیر میآید، اطلاعات ارائه شده در این بخش گزارش از اهمیت ویژهای برخوردار است. این بخش از گزارش معمولاً بین یک یا سه صفحه میباشد.
ترتیبات رسمی گزارش معمولاً در برگیرنده موارد زیر است:
- تاریخ گزارش یا تاریخ ارسال
- گیرنده (نام، عنوان، آدرس و…)
- پیشگفتار، مقدمه یا تاریخچه
- دامنه رسیدگی یا هدفهای حسابرسی
- ماهیت یافتهها یا خلاصه خطرها
- پاسخ مورد انتظار
- امضا
- اسامی حسابرسان درگیر کار حسابرسی
واحد حسابرسی داخلی
- توزیع نسخ
- فهرست مطالب
شکل 4-9، ترتیبات رسمی یک گزارش حسابرس را نشان میدهد.
تاریخ گزارش یا تاریخ ارسال. این تاریخ معمولاً همان تاریخی است که کار حسابرسی شامل بررسی نهایی در آن به پایان رسیده است. این تاریخ نمایانگر تاریخ گزارش است. این تاریخ معمولاً در بالای صفحه اول گزارش نوشته میشود. تاریخ ارسال گزارش لزوماً نباید با تریخی که روی جلد گزارش نوشته میشود، مطابقت داشته باشد؛ زیرا جلد معمولاً تاریخی را نشان میدهد که معاملات یا شرایط تا آن تاریخ مورد رسیدگی قرار گرفتهاند یا طول مدت حسابرسی یا دورهای که حسابرسی در آن انجام شده است.
تاریخ گزارش معمولاً تاریخی است که گزارش حسابرس صادر و توزیع میشود و این تاریخ گاه ممکن است پس از یک ماه از پایان دوره مورد رسیدگی یا تاریخی باشد که رسیدگیها انجام شده است.
گیرنده (یا مخاطب) گزارش: گیرنده گزارش ممکن است یک شخصیت حقوقی یا گروهی چون هیات مدیره یا کمیتهاجرایی شرکت باشد. گیرنده گزارش میتواند یکی از مدیران اجرایی مانند رییس، سرپرست کارگزینی، مدیرعملیات و… نیز باشد.
حسابرس معمولاً در مرحله برنامهریزی حسابرسی، گیرنده گزارش حسابرس را مشخص میکند. گزارش حسابرس معمولاً به مدیر قسمت مورد رسیدگی یا رییس با فردی ارائه میشود که قسمت مورد رسیدگی به او گزارش میکند. انتظار میرود گیرنده گزارش، کسی باشد که بتواند تغییرات یا اصلاحات مورد نظر را اعمال کند.واحد حسابرسی داخلی
مقدمه، پیشگفتار یا تاریخچه: این بخش از گزارش حاوی اطلاعاتی کافی است تا سازمان یا قسمت مورد رسیدگی به درستی معرفی و هدفها و موارد با اهمیت آن تشریح شود. این اطلاعات میتواند به تعیین آهنگ بیان و شکل گزارش نیز کمک کند. بیان دلیل انجام شدن حسابرسی، همواره سودمند است.
برای مثال، تغییر مدیریت، درخواست یا الزامات خاص، بخشی از یک برنامه جاری حسابرسی، استقرار یک سیستم جدید و… چنانچه اطلاعات این بخش از گزارش بسیار جامع و گسترده با شد، بهتر است تحت یک عنوان جداگانه آورده شود. در نوشتن این بخش از گزارش باید از اظهارنظر یا نتیجهگیری درباره عدم کارایی مدیریت، بی اعتمادی، یا استفاده از کلماتی که میتواند سبب رنجش یا اضطراب بی مورد قسمت مورد رسیدگی شود، پرهیز گردد.
دامنه رسیدگی یا هدفهای حسابرسی. در اینجا،دایره یا بخشی از عملیات که بررسی، حسابرسی یا مطالعه شده است همراه با بیان عمق یا گستردگی رسیدگیها، توصیف میشود. چنانچه رویکرد حسابرسی منحصر به فرد باشد، بهتر است که درباره آن رویکرد توضیح مختصری داده شود. همواره باید از بکار بردن عبارات بیش از اندازه فنی یا تفصیلی پرهیز گردد. هر گونه محدودیت در دامنه رسیدگی باید به گونهای تشریح شود که هیچ کس نتواند فرض کند که کاری بیش از حسابرسی که واقعاً انجام شده، صورت گرفته است.
ماهیت یافتهها یا خلاصه اظهارنظر: ماهیت یافتهها، برعکس جزییات باید در یک یا دو بند آورده شود. این توضیحات در گزارشهای کوتاه میتواند به عنوان نکات عمده حسابرسی یا خلاصهای برای مدیران محسوب شود.
در گزارشهای بلند معمولاً خلاصهای برای مدیران در یک یا دو صفحه بیدرنگ پس از مقدمه یا ترتیبات رسمی آورده میشود.
ماهیت یافتهها خواننده را برای درک وضعیت موجود آماده میکند.واحد حسابرسی داخلی
برای مثال، یافتهها به خواننده میگوید که شرایط، نسبتاً خوب یا بد است، یا در حال بهبودی یا وخیمتر شدن است. این یافتهها، خواننده را از نارساییهای موجود، صرفهجوییهایی که میتواند حاصل شود یا وجود خطرهایی که به مراتب بزرگتر از آن است که مدیریت بتواند آسوده خاطر بپذیرد، آگاه میکند. یک تعادل و توازن باید بین یافتههای منفی و مثبت به وجود آورد. لزومی ندارد که یافتههای مثبت به همان اندازه یافتههای منفی تشریح شود. اما، چنانچه تقریباً همه چیز رو به راه شد، بیان نکات مثبت نیز مطلوب است.
ماهیت یافتهها کمک میکند تا میل و رغبت خواننده گزارش افزایش یابد و حتی به آنچه که خواننده باید از گزارش استخراج کند نیز یاری میرساند. دست کم این که ماهیت یافتهها خواننده را راهنمایی میکند (نگاه کنید به مباحث تکمیلی درباره اظهارنظرها).
پاسخ یا اقدامات مورد انتظار. این که قسمت مورد رسیدگی بداند چه واکنشی را باید نسبت به گزارش حسابرس نشان دهد دارای اهمیت است برای مثال:
طبق سیاستها و روشهای موجود پاسخ کتبی به گزارش حسابرس ظرف مدت 60 روز پس از دریافت آن الزامی است. پاسخ تهیه شده باید به مدیر بخش و یک نسخه از آن به رییس حسابرسی داخلی داده شود.
برخی از حسابرسان خلاصهای از پاسخ قسمت مورد رسیدگی یا برنامه زماین اقدامات آن را برای هر یافته یا پیشنهاد مندرج در گزارش تهیه میکنند. در این گونه موارد قسمت مورد رسیدگی ناچار نیست پاسخ جداگانهای برای افرادی غیر از حسابرسان ارسال کند. در هر حال پاسخ باید کتبی باشد و توسط فرد مسئولی از قسمت مورد رسیدگی امضا شود. حسابرسان این پاسخ کتبی را همچون سایر مستندات مهم برای پروندههای خود نیاز دارند. این کار از اهمیت ویژهای برخوردار است به ویژه در مواردی که پاسخ به یافتهها و پیشنهادها اساساً به صورت برنامه زمانی برای اقداماتی باشد که در زمان مقرر انجام خواهد شد.
امضای گزارش. گزارشها معمولاً توسط سرپرست یا رییس حسابرسی امضا میشود. طبق بولتن 1-82 استانداردهای حرفهای. استانداردها مشخص نمیکنند که چه کسی باید گزارش را امضا کند. گرچه رییس حسابرسی داخلی یا دارنده امضای مجاز باید گزارشها را پیش از صدور تایید و تصویب کند اما گزارش میتواند توسط هر فردی امضا شود که در واحد حسابرسی داخلی دارای مسئولیتی است البته بهتر است شخص مسئولی که در عملیات حسابرسی نیز مشارکت داشته است گزارش را امضا کند.واحد حسابرسی داخلی
در شرکتهایی که تهیه برنامهای زمانی برای اقداماتی لازم است که درباره هر یافته یا پیشنهاد حسابرسی انجام شود مدیر عملیات مورد حسابرسی معمولاً جایی نزدیک به امضای مدیر حسابرسی را امضا میکند و از این طریق اقداماتی را که طبق گزارش باید انجام یا برنامه ریزی شود میپذیرد.
در بیشتر گزارشهای کوتاه امضا میتواند در انتهای گزارش قرار گیرد. در گزارشهای بلدن همانطور که در شکل 4-9 نشان داده شد گزارش معمولاً در پایان ترتیبات رسمی آن امضا میشود.
اسامی حسابرسان درگیر کار حسابرسی: هر چند در این مورد هیچگونه الزام حرفهای وجود ندارد اما برخی گروههای حسابرسی ترجیح میدهند نام و نشان اعضای گروه حسابرسی را در گزارش درج کنند. این کار معمولاً در انتهای ترتیبات رسمی گزارش و نزدیک به محل امضا صورت میگیرد.
برخی ازدلایلی که برای درج نام و نشان اعضای گروه حسابرسی در گزارش وجود دارد به شرح زیر است:
آگاه کردن مدیریت از این که چه کسانی در این حسابرسی مشارکت داشتهاند شرط ادب است.واحد حسابرسی داخلی
ذکر نام و نشان در گزارش سبب میشود تا همه حسابرسان خود را در محصول نهایی کار حسابرسی سهیم بدانند. چنانچه حسابرسان بدانند که نام آنان در گزارش خواهد آمد کوشش بیشتری میکنند تا کنترل کیفی کار حسابرسی افزایش یابد.
پس از صدور گزارش معمولاً پرسشهایی درباره حسابرسی مطرح میشود ذکر اسامی منبع اطلاعاتی را فراهم میآورد که در کاربرگهای حسابرسی وجود ندارد.
توزیع نسخ گزارش. قسمتهای مورد رسیدگی معمولاً حق دارند که بدانند مسایل آنها به چه کسانی اظهار میشود. قاعده کلی این است که گزارش حسابرس نباید برای کسانی ارسال شود که استحقاق دریافت آن را ندارند یا نیازی به آن ندارند. توزیع نسخ گزارش معمولاً در پایان ترتیبات رسمی گزارش و زیر نام حسابرسان درگیر حسابرسی میآید.
از آنجا که گزارش حسابرس معمولاً محرمانه است و اگر بدست کسانی بیافتد که نه حق دریافت آن و نه نیاز به اطلاعات آن را دارند. میتواند برای مدیریت قسمت مورد رسیدگی ناخوشایند و یا پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد. این به ویژه در مواردی مصداق دارد که قسمت مورد رسیدگی نسبت به برخی یافتههای حسبارسی حساس یا ناخشنود باشد. افشای توزیع نسخ گزارش به حسابرس کمک میکند تا این گونه حساسیتها را کاهش دهد.
گاه تنها بخشی از گزارش برای برخی افراد فرستاده میشود. در چنین مواردی گزینش توزیع در گزارش افشا میشود. برای مثال فرض کنید که یک گروه حسابرسان هزینههای تولیدی را در دو کارگاه شرکت حسابرسی کردهاند. بدیهی است که معاون مدیرعامل در تولید هم حق و هم نیاز دارد که از نتایج کل حسابرسی آگاه شود.واحد حسابرسی داخلی
هر مدیر کارگاه تنها به آن بخش از گزارش حسابرس نیاز دارد که به فعالیتهای کارگاه زیر نظر وی مربوط میشود. در چنین مواردی، گزارش به گونهای تهیه میشود که نتایج حاصل به آسانی قابل تفکیک و توزیع باشد. توزیع هر بخش تفکیک شده معمولاً در ترتیبات رسمی گزارش، افشا میشود.
فهرست مطالب: تهیه فهرست مطالب در موارد ارائه گزارشهای بلند، سودمند است.
برای گزارشهای کمتر از 20 صفحه معمولاً فهرست مطالب تهیه نمیشود، به ویژه اگر یافتهها به خوبی عنوانبندی شود.
اهم نکات یا خلاصهای برای مدیران
برخی دریافت کنندگان گزارش حسابرسی داخلی، به ویژه مدیریت رده بالای سازمان، به جزییات یافتههای حسابرسی علاقه چندانی ندارند. خلاصهای برای مدیران میتواند این منظور را براورده کند. مزیت دیگر چنین خلاصهای این است که خواننده میتواند به نکات کلیدی گزارش، پیش از آن که وارد جزییات مختلف شود، پی ببرد. این خلاصه، زمینه را برای درک بهتر مسایل جزیی فراهم میکند. کانون توجه این گونه خلاصهها بر روی خطرها متمرکز است و این که هر یک از نقاط ضعف موجود در کنترلهای داخلی چگونه این خطرها را افزایش میدهد.
خلاصهها معمولاً تنها در یک یا دو صفحه تهیه میشود و اغلب از 5 درصد کل اندازه گزارش تجاوز نمیکند. برای گزارشهای کمتر از 10 تا 12 صفحه، معمولاً خلاصهای تهیه نمیشود. در گزارشهای کوتاهتر، خلاصه یا اهم نکات (شاید به صورت یک یا دو بند) در ترتیبات رسمی یا مقدمه آورده میشود. چنانچه اهم نکات یا خلاصه طولانی باشد، بهتر است که زیر یک عنوان جداگانه آوره شود. در هر دو صورت باید توجه داشت که از تکرار بیهوده مطالب، پرهیز شود.واحد حسابرسی داخلی
دو رویکرد کلی برای نوشتن اهم نکات یا خلاصه وجود دارد:
- رویکرد «فشردن و حذف کردن». تهیه خلاصهها با استفاده از این رویکرد، توصیف یافتههای حسابرسی به اختصار میباشد. این کار مستلزم تعیین این است که کدامیک از یافتههای حسابرسی، بیشترین اهمیت را دارد. این گونه یافتهها یا هر پیشنهاد حسابرسی برحسب اهمیت آنها و متعاقب آن، اظهارنظرهای کلی حسابرسان یا نتیجهگیریهای آنان آورده میشود. بدیهی است این کار هنگامی سودمندتر میشود که به شماره صفحه یا صفحههایی که تفصیل هر یافته در آن آمده است، در متن گزارش عطف داده شود.
- رویکرد «خلاصه کردن»، حسابرس با استفاده از این رویکرد، نقش پیشنهاد دهنده یا مشاور را خواهد داشت. حسابرس در این رویکرد، تنها یافتهها را فهرست نمیکند. دلایل، پیشنهادها و تفسیرهای خود را خلاصه میکند.
یافتههای تفصیلی: اندازه گزارش در بیشتر موارد به جزییاتی بستگی دارد که در گزارش درج میشود و این جزییات نیز به گیرنده یا مخاطب گزارش و دلیل انجام حسابرسی بستگی دارد. برخی واحدهای حسابرسی داخلی تاکید دارند که گزارش حسابرس نباید از تعداد صفحاتی که احتمالاً 20 صفحه یا در همین حدود است بیشتر باشد. برخی واحدهای دیگر هیچ محدودیتی برای اندازه گزارش قایل نمیشوند.
بدون در نظر گ رفتن اندازه گزارش یافتههای تفصیلی باید شامل اطلاعاتی کافی باشد تا خواننده بتواند به ماهیت یافتهها و اقداماتی که لازم است برای اصلاح موارد انجام شود پی ببرد. حتی برای گزارشهای خلاصه شده اطلاعات تفصیلی باید دست کم شامل شرایط اثر یا خطرهای شرایط بر عملیات و همه پیشنهادها باشد هر چند کاری که خود به روشنی تمام معلوم و مشخص است نیازی به پیشنهاد ندارد.واحد حسابرسی داخلی
یافتههای تفصیلی از کار برگ نکات عمده حسابرسی بدست میآید که شرح آن در فصل پیشین آمد. شرایط، معیارها، آثار، دلایل و پیشنهادهای حسابرس برای هر یافته حسابرسی در کاربرگ نکات عمده میآید.
کاربرگ نکات عمده به گونهای طراحی میشود که با استانداردهای گزارشگری مطابقت داشته باشد تا یافتهها به گونهای واقعی و روشن، موجز و سازنده تشریح گردد. شکل 6-9 چگونگی تهیه گزارش در روی کاربرگ نکات عمده حسابرسی را نشان میدهد.
کاربرگ نکات عمده حسابرسی معمولاً در طول انجام حسابرسی و به صورت دستی یا به وسیله کامپیوترهای شخصی تهیه میشود. کاربرگ نکات عمده از جمله کاربرگهای با اهمیت حسابرسی میباشد اما کپی آنها را میتوان در طول یا اواخر کار حسابرسی به قسمت مورد رسیدگی داد تا آن قسمت بتواند برنامهریزی دقیقی را برای حل و فصل مسایل و موارد مطرح شده تهیه کند. یافتههای تفصیلی بر حسب اهمیت آنها در گزارش حسابرس آورده میشود. کاربرگ نکات عمده حسابرسی معمولاً به ترتیبی سازماندهی میشود که کار انتقال یافتههای مورد نظر به گزارش حسابرس را آسان کند.
تشریح یافتهها تا حدی مجاز است که اثربخش باشد. حسابرس در تشریح هر یافته به جایی میرسد که باید آن را متوقف کند و به تشریح یافته بعدی بپردازد. تشریح اضافی و بی مورد، سبب میشود تا اصل مطلب فراموش گردد.
خیلی به ندرت اتفاق میافتد که حسابرس مجبور باشد همه آنچه را که میداند، به خواننده منتقل کند. اگر کوشش کنید که همه چیز را بگویید، گزارش شما ممکن است طولانی، خسته کننده و احتمالاً بی اثر شود.
عامل دیگری که بر طول یافتههای حسابرسی موثر است، واکنش قسمت مورد رسیدگی به موضوع آن است. چنانچه قسمت مورد رسیدگی، موضوع را پذیرفته و آماده است که اقدامات لازم را انجام دهد، دیگر ضرورتی ندارد که حسابرس همه شواهد و دلایل را در گزارش خود مطرح کند.واحد حسابرسی داخلی
در این گونه شرایط، بیشتر حسابرسان ترجیح میدهند به جای پرداختن به جزییات، اقدامات اصلاحی در دست اجرا را مطرح کندن و بدین ترتیب، نگرانی قسمت مورد رسیدگی را به حداقل برسانند.
این کار با استاندارد گزارشگری شماره 03/430 (گزارش باید واقعی، روشن، مختصر و سودمند باشد) و استاندارد 05/430 (اقدامات اصلاحی باید مطرح شود) مطابقت دارد. در مواردی که انتظار میرود قسمت مورد رسیدگی در برابر یافتهای مقاومت کند، حسابرسان بیشتر مایلند که همه شواهد و دلایل را در گزارش خود بیاورند تا بتوانند با دفاعیات احتمالی مندرج در واکنش کتبی قسمت مورد رسیدگی مقابله کنند. هر تفصیلی که ارائه میشود باید با استاندارد شماره 03/430 منطبق باشد.
معمولاً هیچ کس حق حسابرسی را در تعیین این که چه چیز را گزارش کند و چه عباراتی را برای تشریح یافتهها یا پیشنهادهای خود بکار گیرد، انکار نمیکند. این حق نباید حسابرس را در برابر نقطه نظرهای قسمت مورد رسیدگی سرسخت و بی تفاوت کند. رعایت شرط انصاف و عدالت از ویژگیهای بیطرفی است. حسابرسان اگر چه از فعالیت عملیاتی مستقل میباشند اما، مقاصد حسابرسان با بیشتر قسمتهای مورد رسیدگی یکی است. همکاری و ارتباط صمیمانه (بین حسابرس و قسمت مورد رسیدگی) معمولاً نتایج بهتری را در پی خواهد داشت.
نمودارها و پیوستها
نمودارها، فهرستها، نقشهها، جدولها و… (در صورت وجود) باید نزدیک یا بلافاصله پس از صفحهای قرار گیرد که در آن، موضوع مربوط مطرح شده است. این اطلاعات اگر به اندازهای است که مانع خواندن آسان گزارش میشود باید در پیوست ارائه شود.واحد حسابرسی داخلی
نمودارها و پیوستها باید دارای عنوان روشن باشد. چنانچه این اطلاعات از طریق مطالعه اجمالی به سادگی قابل درک نباشد باید توضیح یا تفسیری درباره آن ارائه شود.
ارائه نظرهای حسابرس داخلی در گزارش
حسابرسان داخلی اغلب نظری ارائه میکنند که خلاصهای کلی از ارزیابیهای به عمل آمده از فعالیتهای مورد رسیدگی را برای مدیریت فراهم میکند. مدیریت اغلب میپرسد که «نظر شما درباره فعایتهایی که حسابرسی کردهاید چیست؟»
در این گونه موارد، مدیریت به دنبال اظهارنظر کلی حسابرسان است. آیا همه چیز خوب است؟ یک نظر حسابرس میتواند همه چیز را برای مدیریت جمعبندی کند یا درباره مسایل و موارد احتمالی، به مدیریت هشدار دهد.
رهنمود شماره 04/430 مقرر میدارد که «……… هر جا که لازم باشد، گزارش باید حاوی نظر حسابرس باشد.»واحد حسابرسی داخلی
استانداردهای حرفهای، بولتن شماره 13/82 پیشنهاد میکند که حسابرسان داخلی در اظهارنظرهای خود از عبارات استاندارد شده استفاده کنند اما، هیچ پیشنهادی را در این مورد ارائه نداده است. هر واحد حسابرسی داخلی میتواند برای خودش مشخص کند که (الف) میخواهد در هر مورد، نظر ارائه کند، (ب) شکل اظهارنظر، استاندارد شده، باشد و (پ) از چه عبارات استاندارد شدهای استفاده کند.
بولتن شماره 13/82 برای مواردی که حسابرس میخواهد نظر موافق و بدون شرط ارائه کند، استفاده از گزارشی با دو بند را پیشنهاد میکند؛ بند اول برای تشریح دامنه حسابرسی داخلی و بند دوم برای اظهارنظر.
در گزارشهای حاوی شرط یا ایراد، این دو بند مفصلتر میشود.
مثالهای زیر چگونگی ارائه این گونه اظهارنظرها را نشان میدهد:
مثال 1 (نظر موافق)
«کفایت و اثربخشی کنترلهای داخلی مربوط به دایره حمل و ارسال انبار شرکت سپید را مورد آزمون و ارزیابی قرار دادیم. در این رسیدگی، شیوهها و روشهای حسابرسی مناسب در شرایط موجود را به کار گرفتیم. آزمونهای ما عمیات حمل و ارسال انبار و حسابداری معاملات مربوط به آن را در بر گرفته است.»
براساس رسیدگیهای انجام شده بر این باوریم که کنترلهای داخلی کافی، برقرار شده است و به خوبی اعمال میشود؛ کالاها به موقع و به مقادیر و قیمتهای درست به محلهای مورد نظر ارسال شده است. معاملات مربوط به حمل و ارسال به گونهای مناسب در سیستم حسابداری شرکت ثبت شده است.واحد حسابرسی داخلی
مثال 2 نظر ناموافق: کفایت و اثربخشی کنترلهای داخلی مربوط به بازاریابی و تولیداتی را مورد آزمون و ارزابی قرار دادهایم که احتمالاً سبب کاهش سهم بازار شرکت از تاریخ شهریور 1 × 13 تا خرداد 2 × 13 شده است. در این رسیدگی شیوهها و روشهای حسابرسی مناسب در شرایط موجود را بکار گرفتیم. آزمونهای ما برداشت خریداران از محصولات شرکت کنترلهای تولید، توزیع محصولات و هماهنگی بین بازاریابی و تولید شرکت را در برگرفته است.
به نظر ما کاهش سهم شرکت از بازار به دلیل نامرغوب بودن محصولات بوده است که به نوبه خود از ناکافی بودن کنترلهای تولید و بازرسی ناشی میباشد. انتظارات مربوط به کیفیت کالاهای تولیدی باید به تفصیل و به صورت نوشته تهیه شود. آموزش کارکنان باید در تمام بخشها به مورد اجرا درآید. بازرسی باید در مراحل اصلی و کلیدی به عمل آید.واحد حسابرسی داخلی
چگونگی ارائه: این اظهارنظر به ویژه در صورت استفاده از عبارات استاندارد شده را میتوان در بخشی مشخص از گزارش حسابرس و با عنوان اظهارنظر حسابرسی داخلی ارائه کرد. این اظهارنظر را میتوان در بخش مقدمه یا ترتیبات رسمی گزارش حسابرس و پیش از تفصیل یافتهها آورد. اظهارنظرها را میتوان در خلاصهای برای مدیران نیز آورد.
مزایا و معایب اظهارنظرهای حسابرسی داخلی: اظهارنظرها دیدگاهی کلی را از محتوای گزارش بدست میدهند. آنها نتیجه گیریهای حسابرسان را درباره فعالیتهای حسابرسی شده به مدیریت انتقال میدهند. مدیریت میتواند از این دیدگاه کلی برداشتها و تفسیرهای بیشتری را بدست آورد.
معایب اظهارنظرهای حسابرسی داخلی از مزایای آن ناشی میشود. مدیریت ارشد قسمتهای مورد رسیدگی معمولاً در برابر اظهارنظرهای حسابرس واکنش شدید نشان میدهند و سایر اطلاعات مهم گزارش را نادیده میگیرند. از آنجا که نتایج حسابرسی همواره در هم آمیخته میشود، اظهارنظر کلی بدون ایجاد توازن بین نتایج مثبت و منفی کاری دشوار است.
برای مثال حسابرسان ممکن است به این نتیجه رسیده باشند که کنترلهای داخلی یک سیستم در کل خوب است اما انجام پارهای اصلاحات در آن ضرورت دارد. ارائه نظر موافق ممکن است باعث شود تا قسمت مورد رسیدگی به این نتیجه برسد که چون اظهارنظر حسابرس موافق بوده است دیگر نیازی نیست درباره مسایل یا پیشنهادهای ارائه شده در گزارش اقدامی صورت گیرد. از سوی دیگر نظر ناموافق کلی ممکن است اثر هر گونه نکته مثبت مطرح شده را از بین ببرد. به خاطر داشته باشید که هدف حسابرسی کمک به مدیریت و هیات مدیره در انجام وظایف و مسئولیتهایشان است نه صرفاً ارائه نظر. مثال زیر بند دوم گزارش حسابرسی را با توازن بیشتری نشان میدهد.واحد حسابرسی داخلی
مثال 3 نظر متوازن: براساس نتایج حاصل از رسیدگیها بر این باوریم که در کل موجودیهای مواد و کالا در سال مورد رسیدگی به گونهای مطلوب اداره شده است اما اثر تغییر جدیدی که در سیاست شرکت داده شده است به تدریج به شکل خالی ماندن انبار خودنمایی میکند. این موضوع که به طور خلاصه در گزارش به آن اشاره شده است نشان میدهد باید درباره آن اقدام فوری به عمل آید.
پاسخهای قسمت مورد رسیدگی در گزارشهای حسابرسان: رهنمود شماره 06/430 چنین مقرر میدارد: نظرات قسمت مورد رسیدگی درباره نتایج یا پیشنهاد حسابرسی را میتوان در گزارش حسابرس آورد. عبارت میتوان در گزارش حسابرس آورد نشان دهنده اختیار عمل حسابرسان داخلی است. درج نظرات یا پاسخهای قسمت مورد رسیدگی در گزارش حسابرس معمولاً به قبول برخورد قسمت مورد رسیدگی و میزان همکاریهای موجود بستگی دارد. بهترین کار ممکن این است که قسمت مورد رسیدگی نسبت به نتایج حسابرسی و حل و فصل مسایل علاقمند و با حسابرسان داخلی همکاری مناسبی داشته باشد. هواداران چنین برخوردی مزایای زیرا را برمیشمرند:
بر ابتکار عمل مدیریت و تلاش آن برای اصلاح و رفع موارد تاکید میشود نه بر نقاط ضعف کشف شده توسط حسابرسان داخلی
به گزارش حسابرس توازن میبخشد.
روابط کاری مثبت را رواج میدهد.
اصلاح و رفع موارد را سرعت میبخشد.
خواننده منتظر پاسخ مدیریت نمیشود.
سه راه برای درج پاسخ (قسمت مورد رسیدگی) در گزارش حسابرس وجود دارد.واحد حسابرسی داخلی
جایگاه طبیعی این مطالب در سطور انتهایی ترتیبات رسمی گزارش است.
حسابرسان این خلاصه پاسخ قسمت مورد رسیدگی، را معمولاً از طریق یادداشت برداری در جلسات، یادداشتی که قسمت مورد رسیدگی به حسابرسان ارائه میکند و غیره، تهیه میکنند. این گونه پاسخهای خلاصه شده باید پیش از آن که در گزارش حسابرس آورده شود با مدیریت قسمت مورد رسیدگی در میان گذاشته شود تا از درستی انعکاس دیدگاه آنان اطمینان بدست آید.واحد حسابرسی داخلی
راه دیگر برای درج پاسخ قسمت مورد رسیدگی در گزارش حسابرس این است که حسابرسان پاسخ هر یافته حسابرسی را بطور جداگانه در گزارش بیاورند. قسمت مورد رسیدگی نیز باید هر یک از دیدگاهها یا پاسخهای خود را بررسی و تایید کند.
راه سوم این که قسمت مورد رسیدگی پاسخ خود را درباره یافتهها به صورت کتبی به حسابرسان ارائه میدهد تا پیوست گزارش حسابرس شود.
از آنجا که قسمتهای مورد رسیدگی معمولاً پاسخهای خود را درباره یافتههای حسابرسی اغلب پس از دریافت گزارش حسابرس، به صورت کتبی و رسمی ارائه میدهند، بنابراین، این روش کمتر از روشهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
تعداد اندکی از گروههای حسابرسان، پاسخ قسمت مورد رسیدگی یا برنامه زمانی انجام کار آن را پس از امضای هم حسابرسان و هم قسمت مورد رسیدگی، همراه گزارش حسابرس ارائه میدهند.واحد حسابرسی داخلی
حسابرسان باید گزارشهای خود را بموقع ارائه کنند. ارائه بموقع گزارش حسابرس عامل موثری است در تصمیمگیری حسابرسان درباره این که پاسخ قسمت مورد رسیدگی را در گزارش بیاورند یا نه.
بررسی، ویرایش و تکمیل گزارش (حسابرس)
استانداردهای حرفهای بر اهمیت بررسی و ویرایش گزارش حسابرس داخلی تاکید میورزند. این استانداردها به شرح زیر است: حسابرسی داخلی
4-02/230 رییس حسابرسی داخلی مسئول نظارت بر کار حسابرسی است تا (اطمینان یابد) گزارش حسابرس، درست، واقعی، روشن، مختصر، سازنده و به موقع تهیه شود. حسابرسی داخلی
07/430 رییس حسابرسی داخلی یا جانشین وی باید گزارش نهایی حسابرس را پیش از صدور، بررسی و تایید کند.
گزارشهای حسابرسان معمولاً پیش از صدور، مورد بررسی دقیق قرار میگیرند. ضربالمثل «نوشتن، دوبارهنویسی است» در بیشتر سازمانها مصداق دارد. همان گونه که از این ضربالمثل برمیآید، جایی برای یکه تازی در امر نگارش در این کار وجود ندارد.
تهیه یک گزارش معمولاً حاصل تلاش افراد مختلف است، هر چند که (طبق استانداردها) رییس حسابرسی داخلی مسئولیت نهایی گزارش را به عهده دارد. حسابرسی داخلی
چک لیست بررسی و ویرایش (گزارشها)
بودن چک لیست بررسی و ویرایش گزارشها، سودمند است. نمونهای از این چک لیست در شکل 8-9 میآید. در صورت استفاده از چک لیست، بررسی کنندگان کمتر ممکن است بی توجهیهای عمده، اشتباهات یا نقایص مشابه را نادیده بگیرند. همان گونه که در شکل 8-9 میبینید، نه تنها محتوای اصلی و عبارتبندی گزارش مورد توجه قرار گرفته بلکه به سازماندهی گزارش به منظور خواندن آسانتر آن نیز پرداخته شده است.واحد حسابرسی داخلی
