تاًثير استقرار واحد حسابرسي داخلي و تشکيل كميته حسابرسي در ارتقای سطح

تاًثير استقرار واحد حسابرسي داخلي و تشکيل كميته حسابرسي در ارتقای سطح

تذکرات:

دانشجويان دوره کارشناسي ارشد مي توانند يك استاد راهنما و حداکثر دو استاد مشاور و

دانشجويان دوره دکتری حداکثر تا دو استاد راهنما و دو استاد مشاور مي توانند انتخاب نمايند.

در صورتي که اساتید راهنما و مشاور مدعو مي باشند، لازم است سوابق تحصیلي، آموزشي و پژوهشي

کامل ايشان )رزومه کامل( شامل فهرست پايان نامه های کارشناسي ارشد و رساله های دکتری دفاع

شده و يا در حال انجام که اساتید مدعو، راهنمايي و يا مشاوره آنرا بر عهده داشته اند، به همراه

مدارك مربوطه و همچنین آخرين حكم کارگزيني )حكم هیأت علمي( ضمیمه گردد.

اساتید راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذيرش پروپوزال، به سقف ظرفیت پذيرش خود توجه

نموده و در صورت تكمیل بودن ظرفیت پذيرش، از ارسال آن به دانشكده و حوزه پژوهشي و يا در

نوبت قراردادن و ايجاد وقفه در کار دانشجويان جداً پرهیز نمايند. بديهي است در صورت عدم رعايت

موازين مربوطه، مسئولیت تأخیر در ارائه پروپوزال و عواقب کار، متوجه گروه تخصصي و دانشكده

خواهد بود.

اطلاعات مربوط به استاد راهنمای اول:

دانشگاهي

نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصیلي  :……………………………….

حوزوی

تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي )مرتبه علمي(: …………………… تلفن همراه: …………………………………

تلفن منزل يا محل کار:……………………………….. پست الكترونیك (Email) …………………………………………………….. :

نحوه همكاری با واحد علوم و تحقیقات:

تمام وقت نیمه وقت مدعو

Telegram.me/paphd

4

اطلاعات مربوط به استاد راهنمای دوم:

دانشگاهي

نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصیلي  :……………………………….

حوزوی

تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي )مرتبه علمي(: …………………… تلفن همراه: …………………………………

تلفن منزل يا محل کار:……………………………….. پست الكترونیك (Email) …………………………………………………….. :

نحوه همكاری با واحد علوم و تحقیقات:

تمام وقت نیمه وقت مدعو

اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول:

دانشگاهي

نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصیلي  :……………………………….

حوزوی

تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي )مرتبه علمي(: …………………… تلفن همراه: …………………………………

تلفن منزل يا محل کار:……………………………….. پست الكترونیك (Email) …………………………………………………….. :

نحوه همكاری با واحد علوم و تحقیقات:

تمام وقت نیمه وقت مدعو

Telegram.me/paphd

5

اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم:

دانشگاهي

نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصیلي  :……………………………….

حوزوی

تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي )مرتبه علمي(: …………………… تلفن همراه: …………………………………

تلفن منزل يا محل کار:……………………………….. پست الكترونیك (Email) …………………………………………………….. :

نحوه همكاری با واحد علوم و تحقیقات:

تمام وقت نیمه وقت مدعو

8 اطلاعات مربوط به پایان نامه: –

الف عنوان تحقيق –

9 عنوان به زبان فارسي: –

تاًثير استقرار واحد حسابرسي داخلي و تشکيل كميته حسابرسي در ارتقای سطح

مسئوليت پاسخگویي مالي بانک ها

4 عنوان به زبان انگليسي/)آلماني، فرانسه، عربي(: –

The effect of the establishment of the internal audit units and audit committees on promoting financial accountability in IRAN banks

Telegram.me/paphd

6

تذکر: صرفاً دانشجويان رشته های زبان آلماني ،فرانسه و عربي مجازند عنوان پايان نامه خود را به زبان مربوطه در

اين بخش درج نمايند و برای بقیه دانشجويان، عنوان بايستي به زبان انگلیسي ذکر شود.

ب تعداد واحد پایان نامه: 9 واحد –

ج بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي )شامل تشریح مسأله و معرفي آن، بيان جنبه های مجهول و –

مبهم، بيان متغيرهای مربوطه و منظور از تحقيق( :

جهت دسترسي به اهداف موسسات و به دنبال آن جهت دسترسي به اهداف کلان اجتماعي بايستي

چارچوبي منظم تدوين گردد به عبارت ديگر مصرف منابع مالي متضمن دو نوع مسئولیت پاسخگويي شامل

پاسخگويي مالي و پاسخگويي عملیاتي است ايفای مسئولیت پاسخگويي مالي مستلزم اعمال يك سیستم نظارت

مالي و ادای مسئولیت پاسخگويي عملیاتي نیز نیاز به اعمال يك سیستم نظارت عملیاتي مبتني بر مسئولیت

پاسخگويي است. نظارت مالي که موضوع اصلي اين رساله مي باشد شامل کلیه کنترل هايي است که قبل و بعد از

مصرف منابع مالي اعمال مي گردد. هدف اساسي برقراری کنترل های لازم به منظور حصول اطمینان از رعايت

قوانین و مقرررات در جهت دسترسي به اهداف مذبور مي باشد.

و از آنجائیكه رؤسای اين نوع موسسات به دلیل وظايف سنگین مالي و سرمايه گذاری فرصت کافي برای

امور نظارت مالي بر موسسه تحت سرپرستي خود ندارند و از سويي تفويض کامل اين مسئولیت به مسؤولین هر

يك از واحدها نیز موجب کاهش سطح کیفیت سیستم کنترل داخلي مي شودء لذا به نظر مي رسد تشكیل کمیته

های حسابرسي و استقرار واحدهای حسابرسي داخلي در موسسات فوق الذکر برای کمك به رئیس موسسه، از

اهمیت و ضرورت درخور ملاحظه ای برخوردار مي باشد.

به طور کلي پیچیدگي سازماني و گسترش معاملات و رويدادهای مالي در اغلب کشورها موجب شده است که

مديران اغلب نهادهای دولتي و خصوصي با توجه به مسئولیت خود و در راستای دستیابي به اهداف سازماني و به

منظور حصول اطمینان از هدايت بهینه کلیه منابع، واحدی را به نام حسابرسي داخلي تشكیل دهند. بنگاه های

اقتصادی دريافته اند که برای برقراری کامل رويه ها و رعايت خط مشي ها و دستورالعملها، وجود بخش حسابرسي

) داخلي به دلیل مداومت همكاری آن با بنگاه و پافشاری و پیگیری در رفع نقايص ضروری است.)سیفي، 9839

انجمن حسابرسي داخلي) IIA ( حسابرسي داخلي را چنین تعريف کرده است:

“حسابرسي داخلي، فعالیتي مستقل و مشاوره ای با اهداف مطمئن مي باشد که برای آفريدن ارزش و

بهبود عملكرد سازماني طراحي شده است. حسابرسي داخلي به شرکت کمك مي کند تا بوسیله يك رويكرد

7

سیستماتیك و انظباطي که اثربخشي ريسك مديريت، کنترل و فعالیت ها را ارزيابي و بهبود میبخشد، به اهداف

خود برسد.” )گودوين 9 )4779،

اين تعريف مشخص کننده اين موضوع مي باشد که حسابرسي داخلي تاکنون به عنوان حسابرسي ساده

مالي پنداشته مي شد اکنون به حوزه وسیعتری ارتقا يافته و در بالا بردن ارزش افزوده ايفای نقش نموده و وظايف

آن، دربرگیرنده عملیات مشاوره ای و تضمیني و همچنین اصلاح عملكرد واحد و اثر بخشي آن خواهد بود. اين

تعريف در مورد سازمانهای عمومي و همچنین سازمانهای خصوصي مصداق دارد.

تعريف انجمن حسابرسي داخلي) IIA ( از حسابرس داخلي همچنین بیانگر اهمیت استقلال و بیطرفي

فعالیت حسابرسي داخلي است.

استانداردهای حسابرسي داخلي و همچنین ISA شماره 997 بر اين موضوع تاکید دارد که قطعاً واحد

حسابرسي داخلي گزارش خود را میبايستي به بالاترين سطح مديريت ارائه کند و از هرگونه دخالت عملیات

) اجرايي و تصدی مسئولیتي در سازمان بپرهیزد.)گودوين، 4779

با اين ترتیب، حسابداری و گزارشدهي مالي ، محیط کنترلي و روشهای کنترل ، با تاثیر پذيری از

ويژگیهای محیط فعالیت به نحوی طراحي و به مورد اجرا گذشته مي شود که در تحقق و ارتقای سطح مسئولیت

پاسخگويي نقش اساسي ايفا کنند. تحقق و ايفای مسئولیت پاسخگويي مستلزم به کارگیری سازو کارهای مناسب

است و به همین دلیل ساختار کنترلهای داخلي شامل محیط کنترلي، سیستم حسابداری، روشهای کنترل و غیره،

به طريق مقتضي در فرايند تحقق مسئولیت پاسخگويي فعالیتها مشارکت دارند.

د اهميت و ضرورت انجام تحقيق )شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقيقاتي موجود، ميزان نياز به –

موضوع، فواید احتمالي نظری و عملي آن و همچنين مواد، روش و یا فرآیند تحقيقي احتمالاً جدیدی

كه در این تحقيق مورد استفاده قرار مي گيرد:

به علت فشارهای روزافزون ناشي از قوانین و مقررات، همچنین رقابت های بازار آزاد، هیات مديره به ناچار

نقشي فعالتر و مسئولیت بیشتر در قبال سهامداران و مديران اجرايي بر عهده دارد. اين کنترل و نظارت در بیشتر

موسسات از طريق کمیته حسابرسي فعال میگردد. چنانچه ضعف های عمده ای در سیستم کنترل داخلي کشف

شود بايد به کمیته بررسي کننده غیر اجرايي گزارش شود زيرا میتواند نشانه ضعف کلي مديريت قسمت مورد

رسیدگي باشد.

8

بانك ها در دنیای کنوني که محور اصلي پاسخگويي مي باشند با افزايش عوامل و فشارهای درون

سازماني و برون سازماني مواجه مي باشند. همچنین کاهش منابع، افزايش هزينه ها، افزايش اندازه و پیچیدگي

اين نوع موسسات و همچنین ازدياد قوانین بانكي اين واحدها را با مسائل و مشكلات زيادی در اين دهه نموده

است.

چیزی که در دهه گذشته واضح و روشن بوده اين است که افزايش فساد مالي در بنگاه های مالي و به تبع

آن در بانك ها باعث با اهمیت تر شدن بیش از پیش وجود کمیته حسابرسي و حسابرسي داخلي شده است چرا

که تمامي ذينفعان ازجمله سهامداران ، مردم و از يك طرف سیاستگذاران و دولتمردان نیز در مورد انجام عملیات

اصلي بانك ها جهت دستیابي به اهداف اين واحد ها، پاسخ خواه خواهند بود.

به نظر محقق واحد حسابرسي داخلي در واقع بهترين ياری رسان مديران اجرايي اين واحدها برای تحقق

و ارتقای سطح پاسخگويي مالي و عملیاتي مي تواند باشد. و همچنین واحد حسابرسي داخلي بايستي استقلال

لازم را داشته باشد تا گزارش خود را به عیني و صريح و در رابطه با هر آنچه که هست تهیه کند نه هر آنچه که

مديريت خواستار آن است. اين استقلال به حسابرسان داخلي اين اجازه را مي دهد تا گزارش خود را به صورت

بیطرف و آزاد و در راستای اهداف سازماني تهیه کند. بدون اعطای اين نوع استقلال مطلوبیت مورد انتظار از کار

حسابرسان داخلي به هیچ وجه ايجاد نخواهد شد.

در اين ارتباط و در راستای اثربخشي بیشتر واحد حسابرسي داخلي وجود واحدی مجزا و مستقل به نام

کمیته حسابرسي انكار ناپذير مي باشد. در واقع بدون وجود اين واحد مستقل تاثیر مطلوب و دلخواه واحد

حسابرسي داخلي کسب نخواهد شد.

واضح و بديهي است که کمیته حسابرسي و واحد حسابرسي داخلي در واقع مانند يك گروه با هدف

مشترك به منظور اثربخشي بیشتر عمل مي کنند. نقش اصلي کمیته حسابرسي در اين راستا بررسي عملكرد

حسابرسي داخلي، تعیین اعظای حسابرسي داخلي و حمايت و پیشرفت فعالیت های حسابرسي داخلي در سازمان

مي باشد.)مارلین 9 )4773،

ه مرور ادبيات و سوابق مربوطه )بيان مختصر پيشينه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج كشور –

پيرامون موضوع تحقيق و نتایج آنها و مرور ادبيات و چارچوب نظری تحقيق(:

مطالعات خارجي:

9

کالینز 9 9119 ( در مقاله ای به بررسي رابطه کمیته حسابرسي برای و حسابرسي داخلي پرداخت. او طي (

تحقیق خود نشان داد که کمیته حسابرسي برای بررسي حوزه های برنامه ريزی شده فعالیت حسابرسي داخلي و

برای اطمینان از جامعیت و مقتضي بودن نیازهای سازمان لازم است ملاقاتهای متعددی با حسابرس داخلي

سازمان داشته باشد. کمیته حسابرسي مي تواند وضعیت کاری حسابرسي داخلي را تقويت و تحكم ببخشد در

صورتي که يك رابطه گزارشگری مداوم و مستقیم بین اين دو برقرار شود.

کروگوستاد، ريتنبرگ 4 9111 ( تحقیقي در خصوص آينده حرفه حسابرسي داخلي انجام دادند که در آن (

به بررسي نقش و جايگاه حسابرسي داخلي و گرايش به سمت حسابرسي بر مبنای فعالیت مشاوره ای پرداختند.

محققین به بررسي تغییرات در مفهوم اصلي حرفه حسابرسي داخلي در سال 9110 توسط کمیته تحقیق

رهنمودها پرداختند که طي اولین توصیه خود موکداً خواستار تعريف گسترده تری از حسابرسي داخلي شدند تا

بتوانند حدود رهنمودها را به نحو موثرتری توسعه دهند. کمیته ضمن حفظ نكات اساسي مورد نظر، تعريف جديد

حرفه حسابرسي داخلي را ارائه نمود که در پنج عرصه مفهومي با عناوين فعالیت مستقل و بي طرفانه، فعالیت

اطمینان دهي و مشاوره ای، افزودن ارزش، هدفهای سازماني و امتیاز ويژه تفاوت داشته است. نتیجه تحقیق به

صورت تعريفي از حسابرسي داخلي ارائه شد که اهمیت استقلال و بیطرفي فعالیت حسابرسي داخلي را نشان داد و

بوسیله تجزيه و تحلیل ها و پیشنهادات خود برای بهبود و پیشرفت سازمان ارزش مي آفرينند.

ريتنبرگ 8 9111 ( به بررسي کار حسابرسي داخلي، انواع و اهمیت آن پرداخت و خاطر نشان کرد که يك (

روند جهاني قوی به سمت فعالیت های حسابرسي داخلي در شرکت ها و موسسات وجود داشته است و اين بخش،

يك قسمت يكپارچه و جامع از شرکت ها خواهد شد.

کلوين 9 4778 ( در تحقیقي به بررسي ساختار و جايگاه حسابرسي داخلي در جلوگیری از تخلفات و (

اشتباهات میپردازد. محقق معتقد است که حسابرسي داخلي که جايگاه سازماني مناسبي داشته و به هیات مديره

يا کمیته حسابرسي گزارش میدهد در مقايسه با گزارش به مديريت از توانائي بیشتری برای حفاظت در برابر

تخلفات و خطاهای گزارش شده برخوردار مي باشد. يافته های اين محقق، اهمیت رهنمودهای در خصوص تامین

جايگاه سازماني مناسب حسابرسان داخلي SEC جديد برای بالا بردن سطح استقلال و اثربخشي فعالیت

حسابرسي داخلي را مشخص مي سازد.

مطالعات داخلي:

1 . Kolins W.A & M.P.Canyemi & P.A Tomasko.

8 . Krogstad L. & J.Ridley & E.Rittenberg

11

کرامتي) 9809 ( تحقیقي پیرامون عوامل موثر در عدم استفاده از حسابرسان داخلي توسط مديران انجام

داد. محقق معتقد است که اطلاعات مندرج در گزارشهای ارائه شده توسط حسابرسان داخلي از کیفیت مطلوب

برخوردار نبوده که اين عامل، مانع اصلي به کارگیری حسابرسان داخلي توسط مديران واحدهای تجاری مي باشد.

همچنین مديران واحد های تجاری به وظايف حسابرسان داخلي آشنايي کافي دارند ولي به علت رسیدگي به

عملكرد امور مالي گزارشات آنها نیازهای مديريت ذا مرتفع نمي سازد. در اين تحقیق با بررسي عملكرد حسابرسان

مستقل در خصوص اتكا به کار حسابرسان داخلي و با توجه به مصاحبه های به عمل آمده مشخص شد که

حسابرسان مستقل عملیات حسابرسي داخلي را به عنوان قسمتي از ساختار کنترل داخلي واحد تجاری مورد

بررسي و ارزيابي قرار نمیدهن و بر کار حسابرسان داخلي اتكايي ندارند.

ديلمي پور) 9809 ( تحقیقي در زمینه وظايف حسابرسي داخلي در ايران انجام داده است. محقق معتقد

است که اگرچه در پاره ای موارد بنابه توصیه حسابرسان مستقل، مديران موسسات تجاری واحد حسابرسي داخلي

را ايجاد مي کنند ولي استقرار سیتم ها که به تحول و ارتقای کیفي حسابرسي در ايران کمك مي کند مي تواند

حل صحیح مساله باشد. نتايج تحقیق نشان مي دهد که ضعف حسابدهي و حساب پذيری و پاسخگوئي در

خصوص منابع مالي و عدم توجه دولت به اين رشته از عوامل اصلي عدم تكامل و رشد حسابرسي داخلي مي باشد

که آغاز ضرورت حسابرسي نوين در ايران شناسائي عوامل قانوني مي باشد که تحولات بعدی آن از کانال تفكیك

مالكیت از مديريت خواهد بود که باعث ارتقاء تئوری حسابداری خواهد شد.

نیكخواه آزاد، قناد ) 9809 ( در تحقیق خود به تجزيه و تحلیل عوامل عدم توسعه و روش های ارتقاء

حسابرسي داخلي در ايران پرداخته اند. نتايج اين تحقیق نشان مي دهد که 89 عامل مهم عدم توسعه حسابرسي

داخلي در سه گروه سازماني، محیطي و فردی بر مبنای سطح اهمیت، اولويت بندی میشوند. از عوامل بسیار مهم

در عدم توسعه حسابرسي داخلي موارد زير را مي توان برشمرد:

-9 عدم شناخت کافي مديران از نقش و اهمیت حسابرسي داخلي

-4 کمبود نیروی انساني متخصص

-8 فقدان استانداردهای حرفه ای حسابرسي داخلي

-9 عدم وجود پشتوانه اجرائي برای پیگیری گزارشهای حسابرسي داخلي

-9 عدم استقلال حسابرسان داخلي از فعالیتها و عملیاتي که حسابرسي مي شوند

-9 جايگاه نامناسب سازماني واحد حسابرسي داخلي

-0 ضعف مديريت واحد حسابرسي داخلي

-3 عدم وجود تحقیقات در زمینه حسابرسي داخلي

-1 فقدان الزام قانوني جهت ايجاد واحد حسابرسي داخلي

-97 فقدان انجمن حرفه ای حسابرسي داخلي.

11

و جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقيق: –

با توجه به وقايع اخیری که در شبكه نظام بانكي کشور به خصوص فساد مالي بزرگي که اتفاق افتاده است

به نظر میرسد که ضرورت ويژه برای چنین تحقیقي وجود داشته باشد و از طرفي با اين چنین ضرورتي تا به حال

به موضوع سطح پاسخگوئي واحد حسابرسي داخلي و کمیته حسابرسي در بانك ها پرداخته نشده است که اين

تحقیق به دنبال همین مطلب است.

ز اهداف مشخص تحقيق )شامل اهداف آرماني، كلي، اهداف ویژه و كاربردی(: –

نظارت مالي به دو بخش نظارت مالي قبل از خرج و نظارت مالي بعد از خرج تقسیم مي شود :

هدف از اعمال نظارت مالي قبل از خرج، تطبیق درخواست ها و خدمات دستگاه اجرايي با قوانین و مقررات مربوط

و حصول اطمینان از و وجود منابع مالي لازم برای تاديه تعهدات مي باشد. در حالي که هدف اصلي نظارت مالي

بعد از خرج، انجام تمام کنترلهايي است که بعد از مصرف منابع مالي و با همان اهداف نظارت قبل از خرج صورت

میگیرد.

هدف اصلي اين تحقیق يافتن پاسخي مناسب برای اين سوال است که تشكیل کمیته حسابرسي و استقرار واحد

حسابرسي داخلي در اين قبیل موسسات ضروری است.

ح در صورت داشتن هدف كاربردی، نام بهره وران )سازمان ها، صنایع و یا گروه ذینفعان( ذكر شود )به –

عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی(:

بانكها و مؤسسات پولي و مالي

محققین و دانشجويان تحصیلات تكمیلي

شرکت های بورسي و ارگان های دولتي

موسسات حسابرسي و جامعه حسابداران

ط سؤالات تحقيق: –

آيا استقرار واحد حسابرسي داخلي و تشكیل کمیته حسابرسي در ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي مالي

بانك ها تاثیر دارد؟

12

ی فرضيه های تحقيق: –

فرضیه 9: تشكیل کمیته حسابرسي در بانك ها موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي مالي اين قبیل

موسسات میشود.

فرضیه 4: استقرار واحد حسابرسي داخلي در بانك ها موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي مالي اين

قبیل موسسات میشود.

ك تعریف واژه ها و اصطلاحات فني و تخصصي )به صورت مفهومي و عملياتي(: –

حسابرسي: فرآيند منظم و با قاعده جهت جمع آوری و ارزيابي بیطرفانه شواهد درباره ادعاهای مربوط به

فعالیت ها و رويدادهای اقتصادی، به منظور تعیین میزان انطباق اين ادعاها با معیار های از پیش تعیین شده و

گزارش نتايج به افراد ذينفع.

حسابرسي داخلي: ارزيابي مستقلي که توسط مديريت بنگاه اقتصادی برای بررسي سیستم کنترل داخلي

ايجاد مي شود. حسابرسي داخلي، کفايت سیستم کنترل داخلي را از لحاظ درست، مناسب، اقتصادی، اثربخش و

کارآمد بودن منابع موسسه، آزمون، ارزيابي و گزارش مي کند.

حسابرس داخلي: کارمند)کارمندان( شرکت يا موسسه مستقلي که مسئولیت انجام حسابرسي داخلي

شرکت را به عهده مي گیرد.

کمیته حسابرسي: هیأتي که معمولاً از اعضای غیر موظف هیأت مديره يا مديران رده بالای شرکت تشكیل

میشود و برنامه ها و عملكرد حسابرسي مستقل و حسابرسي داخلي را با توجه به سیستم کنترل داخلي مورد

بررسي قرار مي دهند.

سیتم کنترل داخلي: همه سیستم های کنترل داخلي، اعم از مالي و غیر مالي، که توسط مديريت موسسه

برقرار مي شوند تا فعالیت های موسسه به گونه ای منظم و کارآمد انجام شوند، سیاستهای مديريت به گونه ای

مطمئن اعمال گردد، از دارايي های موسسه حفاظت شود و اسناد و مدارك تا حد امكان، درست و کامل باشند.

کنترل های داخلي: اجزاء تشكیل دهنده سیستم کنترل داخلي را کنترل ها يا کنترل های داخلي

گويند.اعمال اين کنترل ها،از انجام شدن فرآيندها در راستای اهداف سیستم کنترل داخلي، اطمینان ايجاد مي

کند.

مسئولیت پاسخ گويي: در چارچوب نظری مبتني بر مسئولیت پاسخگويي ، هدف حسابداری ايجاد يك

سیستم مناسب جريان اطلاعات بین حسابده يا پاسخگو ( Accountor ) و پاسخ خواه يا صاحبان حق ( Accountee) است. اين چارچوب بر پايه ارتباطي دو طرفه بنا شده است . براساس اين ارتباط پاسخ خواه حق دارد

بداند ، همانطور که پاسخگو حق دارد در افشای اطلاعات حريمي قانوني برای خود قائل شود . اغلب چارچوبهای

13

نظری حسابداری بر مبنای تصمیم گیری ، يك سويه به سود استفاده کنندگان تدوين يافته است ، در حالي که

چارچوب نظری مبتني بر مسئولیت پاسخگويي دوطرفه بوده و منافع هر دو طرف را تضمین مینمايد. ايجیری در

مقاله خود عنوان مي کند که واقعیت حسابداری نگهداری دفاتر برای استفاده شخصي نمي باشد ، زيرا در اين

حالت نیازی به تدوين استانداردهای حسابداری و رعايت آن احساس نمي گرديد . حسابداری در حقیقت نگهداری

دفاتر برای ديگران است ، البته اين بدان معني نیست که دفاتری که برای ديگران نگهداری مي شود مورد استفاده

شخص يا سازمان قرار نمي گیرد .

9 روش شناسي تحقيق: –

الف شرح كامل روش تحقيق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء )شامل مواد، تجهيزات و –

استانداردهای مورد استفاده در قالب مراحل اجرایي تحقيق به تفکيک(:

گردآوری « ، تذکر: درخصوص تفكیك مراحل اجرايي تحقیق و توضیح آن، از به کار بردن عناوين کلي نظیر

و غیره خودداری شده و لازم است در هر مورد » انجام آزمايش ها « ،» تهیه نمونه های آزمون « ،» اطلاعات اولیه

توضیحات کامل در رابطه با منابع و مراکز تهیه داده ها و ملزومات، نوع فعالیت، مواد، روش ها، استانداردها،

تجهیزات و مشخصات هر يك ارائه گردد.

با توجه به اهداف تحقیق و بر اساس مباني نظری ارائه شده به منظور ارائه تحلیل مناسب در ارتباط با

ضرورت تشكیل کمیته حسابرسي و استقرار واحد حسابرسي داخلي و بحث و بررسي درباره حدود و نحوه تحقیق

اين امر، علاوه بر استفاده از روش کتابخانه ای جهت تدوين مباني نظری پژوهش، از ابزار پرسشنامه و روش تحقیق

دلفي استفاده میشود. بدين معني که پرسشنامه حاوی سوالات و مطابق با فرضیه تحقیق تهیه و بین اشخاص

ذيربط در مسائل مالي در بانك ها نظیر حسابرسان مستقل و معاونین امور مالي و اداری، مديران مالي و کارمندان

مالي توزيع مي شود تا از وجود يا عدم وجود اجماع نظر آنها در خصوص موضوع اطمینان حاصل شود.

قابلیت اطمینان و اعتبار پرسشنامه )پايايي و روايي ابزار اندازه گیری( از طريق آزمون های آماری انجام

مي پذيرد و اطلاعات بدست آمده مورد بررسي و نتیجه گیری قرار میگیرد.

ب متغيرهای مورد بررسي در قالب یک مدل مفهومي و شرح چگونگي بررسي و اندازه گيری متغيرها: –

حسابرسي داخلي: ارزيابي مستقلي که توسط مديريت بنگاه اقتصادی برای بررسي سیستم کنترل داخلي

ايجاد مي شود. حسابرسي داخلي، کفايت سیستم کنترل داخلي را از لحاظ درست، مناسب، اقتصادی، اثربخش و

کارآمد بودن منابع موسسه، آزمون، ارزيابي و گزارش مي کند.

14

کمیته حسابرسي: هیأتي که معمولاً از اعضای غیر موظف هیأت مديره يا مديران رده بالای شرکت تشكیل

میشود و برنامه ها و عملكرد حسابرسي مستقل و حسابرسي داخلي را با توجه به سیستم کنترل داخلي مورد

بررسي قرار مي دهند.

ج شرح كامل روش )ميداني، كتابخانه ای( و ابزار )مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، –

فيش برداری و غيره( گردآوری داده ها :

تحقیق انجام شده از نوع توصیفي است.

روش دلفي:

زماني که بخواهیم درباره اتفاق نظر يك جمع صاحب نظر درباره يك موضوع خاص به بررسي بپردازيم از

روش دلفي استفاده میشود. برای اين منظور اولین قدم آن است که مجموعه ای از سوالها درباره مسائل تهیه کرد

و آن را برای تمامي مسئولین ذيربط در تحقیق ارسال داشت و از آنان خواست تا درجه اهمیت هر يك از سوالات

را مشخص کنند.

اطلاعات لازم جهت اثبات فرضیه های تحقیق از طريق پرسشنامه جمع آوری میگردد. ظمن اينكه طرح

سوالات از طريق پرسشنامه باعث میشود تا پاسخ دهندگان وقت بیشتری برای فكر کردن داشته باشند و نیز

استفاده از پرسشنامه عملي تر بوده و به محقق اين امكان را میدهد تا از نمونه های بیشتری در طي بررسي های

خود جهت تعمیم پذيری راحت تر موضوع استفاده کند.

يكي از موضوعات اصلي روش تحقیق، قابلیت اطمینان )پايايي( ابزار اندازه گیری است بدين معني که اگر

ابزار اندازه گیری را در موقعیت های کاملاً يكسان و در فواصل زماني کوتاه بكار ببريم، نتیاج بدست آمده کاملاً

يكسان باشد.

يكي از معروفترين معیارهای سنجش پايايي، استفاده از معیار آلفای کرونباخ است که به صورت زير

تعريف مي شود:

که در آن si

4 واريانس سوال i ام، s4

sum واريانس مجموع سوالها و k تعداد سوالهای پرسشنامه است.

تجزيه و تحلیل داده های جمع آوری شده در اين تحقیق با استفاده از نرم افزار spss و excel انجام

میشود. آزمون فرضیه ها در سطح معني دار 9٪ انجام مي پذيرد.

در اين تحقیق به صورت کلي از تحلیل های آماری پارامتريك استفاده شده است. تحلیل های آماری

پارامتريك، تحلیل آماری مقايسه میانگین T ( T-student ( خواهد بود. هرگاه هدف مقايسه میانگین يك متغییر يا

نمونه با يك مقدار ثابت باشد، میتوان از آزمون T-student استفاده کرد. در اين آزمون فرض نرمال بودن لازم

است )اگر تعداد نمونه بیشتر از 87 باشد، بر اساس قضیه حد مرکزی توزيع نرمال خواهد شد(

15

د جامعه آماری، روش نمونه گيری و حجم نمونه )در صورت وجود و امکان(: –

جامعه آماری:

جامعه آماری در اين تحقیق متشكل از معاونین مالي و اداری، مديران مالي و حسابرسان مستقر در بانك

ها میباشد .

روش نمونه گيری:

نمونه گیری فرآيندی است که طي آن تعدادی از واحدها به گونه ای برگزيده مي شوند که معرف جامعه

) ای که از آن انتخاب شده اند، باشند )گي، 9114 9 . در اين تحقیق از روش نمونه گیری ساده استفاده مي شود اين

روش برای انتخاب بخشي از جامعه، به گونه ای که همه نمونه های ممكن که دارای ثابت n هستند برای انتخاب

) شدن احتمال ثابت يكسان داشته باشند، به کار مي رود.)خاکي، 9801

حجم نمونه:

تعیین اندازه نمونه با توجه به روش آماری مورد استفاده برای آزمون فرضیه ها صورت مي پذيرد و بسته

به اين که از چه روشي استفاده خواهد شد، روش تعیین )فرمول( اندازه و نمونه تغییر مي نمايد. البته ذکر اين

نكته ضروری است که به هر حال تفاوت بین فرمول های مختلف، به و يژه در جوامع آماری کوچك تاثیر چندان با

اهمیتي بر اندازه نمونه نخواهد گذاشت.

تعداد نمونه ها بر مبنای در دسترس بودن بانك ها و مقدور بودن ارسال و پاسخ پرسشنامه ها و جمع

% آوری آنها برای محقق خواهد بود. چنانچه اندازه نمونه به شرح فوق تعیین و انتخاب شود با ضريب اطمینان 19

میتوان مطمئن بود که خطای برآورد کمتر از 9 درصد است. بنابر اين با پذيرش اين مقدار خطا، مي توان ادعا

نمود که اين نمونه تمام خصوصیات، ويژگي ها و شرايط جامعه آماری مورد تحقیق را در بردارد.

ه روش ها و ابزار تجزیه و تحليل داده ها: –

تجزيه و تحلیل داده های جمع آوری شده در اين تحقیق با استفاده از نرم افزار spss و excel انجام

میشود.

در اين تحقیق به صورت کلي از تحلیل های آماری پارامتريك استفاده شده است. تحلیل های آماری

پارامتريك، تحلیل آماری مقايسه میانگین T ( T-student ( خواهد بود.

1 . Gay L.R

16

در ضمن در جهت بررسي نرمال بودن يا نبودن توزيع از آزمون کالموگروف اسمیرنف استفاده مي شود. –

در تجزيه و تحلیل توصیفي اطلاعات سوال های ويژگي های فردی جمعیت شناختي پاسخ دهندگان شامل شش

سوال در مورد : جنسیت، سن، سطح تحصیلات، سمت، سابقه کاری مرتبط و نوع بانك است که اين متغیرها با

مقیاس اسمي و اسمي مرتب شده اندازه گیری شده است.

و علاوه بر سوالات شناسه، گونه دوم سوالات متشكل از سوال های اصلي و مرتبط با متغیر های تحقیق

است اين سوالات از طريق پیوستارهای حاوی امتیاز صفر تا نه از طیف مخالف به موافق، نقش تشكیل کمیته

حسابرسي و استقرار واحد حسابرسي داخلي در ارتقای سطح مسئولیت پاسخ گويي مالي را مورد سنجش قرار مي

دهد.

سوالات پرسشنامه به شرح ذیل مي باشد:

17

شماره سوال

پرسشنامه

عنوان سوال

9

انتخاب حسابرس مستقل ماهر موجب ارتقای سطح کارايي و اثربخشي مصرف منابع مي شود.

4

پشنهاد حسابرس منتخب هیات توسط اعضای غیر موظف هیات مديره موجب ارتقای اثربخشي حسابرسي مي شود.

8

اثربخشي حسابرسي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي بانك مي شود.

9

پیشنهاد حسابرس مستقل توسط کمیته حسابرسي راهكار مناسبي برای انتخاب حسابرس مي باشد.

9

استقلال کمیته حسابرسي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي بانك مي شود.

9

استقرار کمیته حسابرسي تحت نظر رئیس موسسه استقلال آن را تامین مي کند.

0

حفظ استقلال حسابرس مستقل موجب ارتقای اثر بخشي حسابرسي مستقل مي شود.

3

دريافت گزارش حسابرس مستقل و نامه مديريت از طريق کمیته حسابرسي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي بانك مي شود.

1

استقرار سیستم کنترل داخلي کارآمد موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي موسسه مي شود.

97

استقرار کمیته حسابرسي موجب ارتقای سطح کیفي سیستم کنترل داخلي موسسه مي گردد.

99

ارتقای سطح کیفي سیستم کنترل داخلي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي موسسه مي شود.

94

استقلال واحد حسابرسي داخلي از طريق ارتقای سطح جايگاه اين واحد تامین مي شود.

98

استقرار واحد حسابرسي داخلي تحت نظر رئیس موسسه جايگاه مناسبي برای استقلال اين واحد فراهم مي نمايد.

99

تشكیل کمیته حسابرسي جهت نظارت بر وظايف واحد حسابرسي داخلي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي موسسه مي شود.

99
انجام وظیفه واحد حسابرسي داخلي تحت نظر کمیته حسابرسي، استقلال واحد حسابرسي را تامین مي کند.99ارتباط واحد حسابرسي داخلي با رئیس موسسه از طرف کمیته حسابرسي موجب ارتقای سطح مسئولیت پاسخگويي موسسه مي شود.90تعیین چارچوب و ساختار کلي وظايف واحد حسابرسي داخلي توسط کمیته حسابرسي موجب اثربخشي بیشتر حسابرسي داخلي مي گردد.93تعیین وظايف اصلي و مكانیزم های کنترلي قابل اعمال توسط حسابرسي داخلي از طرف کمیته حسابرسي موجب تحقق و ارتقای اهدافبخش حسابرسي داخلي مي گردد.
91

گزارشگری نتايج عملیات حسابرسي داخلي به کمیته حسابرسي موجب پیگیری و اثربخشي بیشتر گزارش مذکور مي گردد.

ارتقای سطح مسئوليت

پاسخگویي مالي این قبيل موسسات

ميشود.

47

استقرار واحد حسابرسي داخلي مكانیزم حصول اطمینان از رعايت قوانین و مقررات داخلي مي باشد.

49

استقرار واحد حسابرسي داخلي مكانیزم حصول اطمینان از رعايت قوانین و مقررات برون سازماني مي باشد.

44

استقرار واحد حسابرسي داخلي ساز و کار مناسب برای اعمال کنترل های داخلي مالي در جهت اجرای عملیات سازمان مي باشد.

48

تشكیل واحد حسابرسي داخلي باعث اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات مديريت و رعايت خط مشي مربوط به فعالیت اصلي سازمان مي گرد د.

18

49
استقرار واحد حسابرسي داخلي راهكار مناسبي برای اطمینان از رعايت دستورالعمل ها و آيین نامه های مصوب در موسسه مي باشد.49استقرار واحد حسابرسي داخلي موجب حرکت موسسه به سمت نیل به اهداف اصلي مي شود.49استقرار واحد حسابرسي داخلي راهكار مناسبي برای تسريع در اجرای عملیات در جهت اهداف همراه با صرفه جويي در هزينه و زمان مي باشد .40استقرار واحد حسابرسي داخلي موجب افزايش بازده عملیاتي در مورد استفاده از منابع موسسه مي گردد.43

تشكیل واحد حسابرسي داخلي موجب تخصیص بهینه متابع موسسه به بخشهای مختلف مي شود.

41

استقرار واحد حسابرسي داخلي راهكار مناسبي جهت افزايش بهره وری کارکنان موسسه مي باشد.

87

استقرار واحد حسابرسي داخلي موجب ثبت به موقع رويدادها و عملیات مالي موسسه مي گردد.

89

تشكیل کمیته حسابرسي از طريق کنترل و نظارت بر ثبت و طبقه بندی رويدادهای مالي باعث افزايش دقت و اطمینان در ثبت فعالیت هایمالي مي گردد.84استقرار واحد حسابرسي داخلي و نظارت بر تهیه صورت های مالي موسسه موجب افزايش قابلیت اتكای صورت های مذکور مي گردد.88استقرار واحد حسابرسي داخلي راهكاری مناسب جهت حفظ و ارتقای ويژگي به موقع بودن گزارشهای مالي موسسه مي شود.
89

حفظ و حراست از منابع و دارايیهای موسسه از طريق استقرار سیستم کنترل داخلي میسر مي گردد.

89

استقرار واحد حسابرسي داخلي موجب تسهیل ارتباط حسابرس مستقل با کمیته حسابرسي موسسه مي شود.

89

استقرار واحد حسابرسي داخلي و اعمال نظارت بر کنترل های داخلي موسسه از طريق آن موجب اتكای حسابرس مستقل بر سیستم کنترل های سازمان مي گردد.

80

اتكای حسابرس مستقل بر سیستم کنترل های داخلي سازمان موجب کاهش زمان حسابرسي و صرفه جويي در وقت و هزينه حسابرسي برای موسسه گردد.