نکات مهم حسابرسی
1 از نکات مهم حسابرسی در شرکتهای صرافی تبدیل موجودی ارزی به
نوع دیگری از ارزهـای رایـج بمنظـور تـسهیل
عملیات شرکت درطول سال مالی چگونه ثبـتمیشود؟1 -در اینگونه موسسات، موجودیهای ارزی جزء موجودی نقد محسوب و طبقهبندی نمیشود زیـرا وسـیله مبادلـهنیست بلکه خود، مورد معامله قرار می گیرد.
2 -در موسسات صرافی موجودیهای ارزی اگرچه موجودی نقد تلقی نمیشود اما بدلیل نقدینگی بـالا و نبـود ابهـام
عمده در اندازهگیری ارزش آنها این گونه اقلام در تاریخ ترازنامـه بـر اسـاس ارزش روز و جـاری انـدازهگیـری و
بلافاصله پس از موجودی نقد طبقه بندی و گزارش میشود.نکات مهم حسابرسی
بر مبنای این پیش فرض که موجودیهای ارزی در موسسات صرافی بیش از آنچه که ماهیت موجودی نقد داشته باشند،به موجودی کالا نزدیکترند، بنابراین معاوضه ارزهای مختلف بایکدیگر بدون رد و بدل کردن وجه نقد (ریال) دراینگونه معاوضهها به ویژه در شرایطی که معاوضه برای تسهیل عملیات شرکت در طول سال انجام میگیرد نیازی بهاندازه گیری سود ندارد و ملاک ثبت ارزش ارزهای تحصیل شده، ارزش دفتری ارزهای از دست رفته است.2 حسابرسی شرکت اصلی با توجه به عدم انجـام
حـــسابرسی تمـــام یـــا بخـــش عمـــدهای از
شــرکتهــای مــشمول تلفیــق چگونــه انجــام
میشود؟
هر موسسه حسابرسی به عنوان حسابرس شرکت اصلی برای اینکه بتواند نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گـروه اظهـارنظر کند باید حسابرسی آن تعداد از شرکتهای گروه را که جمع مبالغ دارائیها و درآمد عملیاتی آنها بخش عمـدهای ازجمع مبالغ دارائیها و درآمد عملیاتی مندرج در صورتهای مالی تلفیقی گـروه را (برمبنـای اطلاعـات سـال مـالی قبـل)خود انجام دهد و در غیر اینصورت باید از پذیرش چنین رسیدگی خودداری کند.
ًنکات مهم حسابرسی
تشکیل میدهد،راسا
3 نحوه ارائه گزارش بازرس قانونی در مواردی که
به منظور اصلاح سـاختار
ًنکات مهم حسابرسی
افزایش سرمایه صرفا
و بافـت مـالی شـرکت باشـد بـه چـه صـورت
میباشد؟
تبصره 2 ماده 161 اصلاحیه قانون تجارت به صورت عام است و هرگونه افزایش سـرمایه منجملـه افـزایش سـرمایه بـهمنظور اصلاح بافت و ساختار مالی شرکت را در بر مـیگیـرد و در نتیجـه مـستلزم توجیـه توسـط مـدیریت شـرکت واظهارنظر توسط بازرس نسبت به توجیه مدیریت است.دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش بازرس قانونی در مورد رسیدگیبه گزارش توجیهی هیات مدیره در خصوص افزایش سرمایه در مورد افزایش سرمایه برای بهبود ساختار مالی نیز کاربرددارد.
4 استفاده اشخاص حقیقی از خدمات حسابداران
رسمی و نحوه گزارش دهـی بـه آنهـا بـه چـه
صورت میباشد؟
نظر باینکه ارائه گزارش حسابرسی توسط اعضای جامعه در ارتباط با اشـخاص حقیقـی مـستلزم تهیـه و ارائـه گـزارش
(صورتهای مالی) توسط اشخاص مزبور میباشد که تاکنون استاندارد حسابداری در رابطه بـا محتـوا و شـکل صـورتهای
مالی آنان تدوین نشده است، لذا صدور گزارش حسابرسی تا تدوین استاندارد حسابداری فوقالذکر امکان پذیر نمیباشد.
فني و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ توضیحات
5 رویداد گشایش اعتبـارات اسـنادی مـدتدار و
ریفاینــانس در واحــدهای تجــاری چگونــه در
نکات مهم حسابرسی
صورت جریان وجوه نقد منعکس میشود؟
دریافت اینگونه تسهیلات مالی در شرکت استفاده کننده از تسهیلات به دلیل عدم وقوع جریان واقعـی ورود وجـه نقـد
نباید در متن صورت جریان وجوه نقد شرکت انعکاس یابد. از سوی دیگر در پایان سـال مـالی هنگـام محاسـبه خـالص
جریان وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی با بکارگیری روش غیر مـستقیم، در تحلیـل مانـده حـسابهای مـرتبط بـا
رخداد مورد نظر، آثار این گونه تسهیلات باید حذف شود.
6 در چارچوب الزامات حرفهای آیا صدور گـزارش
مجزا نسبت به صورتهای مالی جداگانه شـرکت
اصلی (از طریق عطـف بـه گـزارش تلفیقـی بـا
افزودن بند توضیحی) مجاز است؟
در مورادی که وضیعت مالی، نتایج عملیات و جریان وجوه تقد شرکت اصلی در مقایسه با وضیعت مالی نتایج عملیات و
جریان وجوه نقد تلفیقی دارای تفاوت با اهمیت یا اساسی است صدور گزارش جداگانه نسبت به صورتهای مالی شرکت
اصلی همراه با اظهارنظر مقبول، مغایر با استانداردهای حسابرسی است.
7 یکی از الزامات شناسائی درآمد ساخت امـلاک
طبق بند 26 استاندارد حـسابداری شـماره 29
وصول حداقل 20 درصد از بهای فروش اسـت.
آیا میتوان با دریافت اسـناد دریـافتنی درآمـد
شناسائی نمود؟
نکات مهم حسابرسی
منظور از دریافت، وصول وجه نقد میباشد و در صورت دریافت اسناد دریافتنی مانند چک، شناسائی درآمد تا زمان
دریافت وجه نقد به تعویق میافتد.
8 در خصوص فروش املاک، آیا در صورت تنظیم
قرارداد فروش (مبایعه نامه) فروشنده میتوانـد
درآمد فروش را درحسابها ثبت کند؟
باید شرایط انتقال مزایا و مخاطرات عمده مالکیت به خریدار تحقق یافته باشد.
الف- قسمت عمده بهای خرید دریافت شده باشد.
ب – استفاده از دارایی در اختیار خریدار قرار گرفته شده باشد.
پ – منافع و هزینههای استفاده از دارائی متعلق به خریدار باشد.
ت – چنانچه خسارت عمدهای به دارائی وارد شود متوجه خریدار باشد.
9 تصمیم متخذه از سـوی اکثریـت اعـضا هیـات
مدیره ( مشتمل بر تصویب صورتهای مالی) که
مـستند بـه صورتجلـسه هیـات مـدیره نباشـد
چگونه وجهه قانونی مییابد؟
طبق ماده 121 اصلاحیه قانون تجارت تصمیمات هیات مدیره باید با اکثریت اراء حاضر در جلسه اتخاذ گردد مگر اینکه
در اساسنامه اکثریت بیشتری مقرر شده باشد. به نظر میرسد تصویب صورتهای مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
10 در صورت تغییـر در دفـاتر و صـورتهای مـالی
توسط شرکت، پس از انجام حسابرسی وظیفـه
حسابرس و بازرس قانونی برای سال حسابرسی
شده و سال بعد به چه صورت میباشد؟
در این خصوص به بند 14 بخش 56 استانداردهای حسابرسی مراجعه شود.
فني و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ توضیحات
11 شرکتهای تابعـهای کـه شـرکت اصـلی قـصد
واگذاری آن ها را در طی سال مـالی آتـی دارد
در چــه صــورتی ازشــمول تلفیــق مــستثنی
میشوند؟نکات مهم حسابرسی
تنها شرکتهایی که به قصد واگذاری طی 12 ماه (از تاریخ تحصیل) تحصیل شده است و در تاریخ تهیه صورتهای مالی،
تکمیل شده باشد، از تلفیق مستثنی میشود (بنـدهای 9 و
ًنکات مهم حسابرسی
شرایط واگذاری آن مشخص و فرآیند واگذاری آن نیز اساسا
11 استاندارد18 (شرکتهایی که قبلاً مشمول تلفیق قرارگرفته اند، نتایج عملیات آنها باید تا زمان واگذاری، در صـورت
سود و زیان تلفیقی منظور گردد(بند 30 استاندارد).
نحوه برحورد حسابرس با اطلاعات اضافی ارائـه 12
شده توسط مدیریت به همراه صـورتهای مـالی
به چه صورت میباشد؟
چنانچه ارائه اطلاعات اضافی همراه صورتهای مالی طبق استانداردهای حسابداری یا قوانین و مقـررات مربـوط ضـرورت
دارد، اما جزء صورتهای مالی اساسی نمیباشد، حسابرس باید آنها را طبق بخش 72 استانداردهای حسابرسی رسـیدگی
و درباره آنها گزارش نماید اما چنانچه ارائه اطلاعات مزبور طبق استانداردهای حسابداری یـا قـوانین و مقـررات مربـوط
ممهـور
الزامی نشده است و حسابرس نیز آنها را حسابرسی نکرده است باید این اطلاعات بـه مهـر” حـسابرسی نـشده”
گردد و حسابرس نیز در گزارش خود درج نماید که اطلاعات مزبور را حسابرسی نکرده است.
در صورت عدم ارائـه اطلاعـات لازم و یـا عـدم 13
اطمینان به اطلاعات ارائه شده توسط مـدیریت
شرکت، نحوه برخورد حسابرس به چه صـورت
میباشد؟نکات مهم حسابرسی
طبق بند 107 بخش 5-31 استانداردهای حسابرسی نگرانی درباره صداقت مدیریت واحد مورد رسیدگی ممکـن اسـت
چنان جدی باشد که حسابرس را به این نتیجه برساند که احتمال ارائه نادرست صورتهای مالی توسط مدیریت در حدی
است که انجام حسابرسی میسر نیست همچنین نگرانی درباره وضیعت و قابلیت اعتمـاد سـوابق واحـد مـورد رسـیدگی
ممکن است سبب این نتیجهگیری حسابرس شود که دسترسی به شواهد حسابرسی متناسب و کافی بـرای اظهـار نظـر
مقبول درباره صورتهای مالی امکان پذیر نیست. حسابرس در چنین شرایطی، ارائه نظر مشروط یـا عـدم اظهـار نظـر را
مورد توجه قرار میدهد اما گاه تنها چاره حسابرس ممکن است کنارهگیری از کار باشد.
بر طبق بند 65 بخش 24 استانداردهای حسابرسی، حسابرس هنگام تصمیمگیـری دربـاره کنـارهگیـری از کـار و
ًنکات مهم حسابرسی
ضمنا
اقدام مناسب، با در نظر گرفتن ماهیت شرایط استثنایی و لزوم رعایت الزامات قانونی، نظر مشاور خود را جویا میشود.
مابهالتفاوت تغییر نرخ بهره و مابهالتفاوت ناشی 14
از تبدیل تسهیلات یورویی بـه دلاری (موضـوع
حمایت از اسـتفاده کننـدگان تـسهیلات ارزی
غیر از دلار) که جهت خرید دارائی ثابت مـورد
استفاده قرار گرفته به بهای تمام شـده دارائـی
ثابت که در سنوات قبل به بهره برداری رسیده
و یا به حساب سود و زیان سال جـاری منظـور
میشود؟
طبق بند 31 استاندارد حسابداری شماره 6 ،آثار تغییر در برآوردهای حـسابداری بایـد در تعیـین سـود و زیـان خـالص
دورهای منظور شود که در آن تغییر صورت گرفته است و ارجح است که سود ناشی از آن در صورت سـود و زیـان جـزء
اقلام استثنایی طبقه بندی شود.
فني و استاندارد
1391/5/25
15 عمليات حسابداري شركتهاي منحله و متوقف
فرعي در صـورتهاي مـالي تلفيقـي و شـركت
اصلي چگونه است؟
طبق ”پاسخ به پرسشهاي فني“ شماره 55 كميته فني سازمان حسابرسي.
پاسخ فني سازمان حسابرسي:
هدايت كامل سياستهاي مـالي و عمليـاتي
ًنکات مهم حسابرسی
”در چنين وضعيتي شركت سرمايهگذار عملا
شركت فرعي در جريان تصفيه براي دستيابي به منافع اقتصادي حاصل از فعاليتهاي آن
را برعهده ندارد و مقصود، فروش داراييها و پرداخت بدهيهاي شـركت فرعـي در جريـان
تصفيه و تقسيم منافع باقيمانده بين صاحبان سرمايه است. علاوه بر اين، مفاد مواد 223
و 225 اصلاحيه قانون تجارت نيز در تقسيم داراييهاي شـركت در جريـان تصـفيه بـين
صاحبان سهام آن محدوديت ايجاد كرده اسـت. در نتيجـه، در چنـين شـرايطي اعمـال
هرگونه كنترل توسط شركت سرمايهگذار بر شركت سرمايهپذير محدود و موقتي خواهد
بود و لذا چنانچه عمليات تصفيه به طور مؤثري آغاز و پيشبيني شود در آينـده نزديـك
خاتمه مييابد، تلفيق صورتهاي مالي آن بايد از تاريخ ثبت انحلال در اداره ثبت شركتها،
متوقف شود. بديهي است تلفيق نتايج عمليات و جريان وجوه نقد شركت سرمايهپذير بـا
صورتهاي مالي شركت اصلي تا تاريخ مزبور ادامه مييابد.
اما چنانچه شركت فرعي پس از تصميم مجمـع عمـومي فـوقالعـاده مبنـي بـر انحـلال
شركت، همچنان به فعاليتهاي مستمر خود ادامه دهد و بـراي انجـام امـور جـاري خـود
قراردادهاي جديد منعقد كند و يا با شركت اصلي معاملاتي را به شكل مكرر انجام دهد،
”نکات مهم حسابرسی
صورتهاي مالي آن بايد همچنان با صورتهاي مالي شركت اصلي تلفيق شود.
16 نحوه ارزشگذاري مؤسسات منحله و متوقف كـه
صورتهاي مالي خود را براساس مندرجات نشـريه
شماره 155 تهيه مـيكننـد، در صـورتهاي مـالي
شركت اصلي و تلفيقي گروه به چه صورت است؟
سـرمايهگـذاري در شـركتهايي كـه بـه دليـل توقـف يـا انحـلال از شـمول تلفيـق خـارج مـيشـوند،
در صورتهاي مالي شركت اصلي (سرمايهگـذار) اعـم از صـورتهاي مـالي جداگانـه و تلفيقـي بـه روش
بهاي تمام شده به كسر ذخيره كاهش ارزش دائمي منعكس ميگردد.
17 آيا بررسي و اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي
تلفيقي شركتي كه حسابرس شـركت اصـلي و
در ارتباط با پذيرش كار اين چنين، رعايت بند 6 اسـتاندارد حسابرسـي شـماره 60) ارزيـابي كفايـت
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
شركتهاي زيرمجموعه آن، سازمان حسابرسي و
اعضا جامعه حسابداران رسمي ايران ميباشـند،
مجاز است؟
ميزان مشاركت) ضرورت دارد.
18 در شركتي كه داراي واحدهاي تجاري فرعي و
وابسته بوده، ليكن با توجه به شـرايط منـدرج
در بنــد 6 اســتاندارد حســابداري شــماره 18
صورتهاي مالي تلفيقي ارائه نمـينمايـد، نحـوه
افشا سرمايهگـذاري در شـركتهاي وابسـته، در
صورتهاي مالي با توجه به بند 13 پيشنـويس
استاندارد حسابداري شماره 20 ،تحـت عنـوان
”ســرمايهگـذاري در واحــدهاي تجـاري وابســته“
چگونه است؟
اعمال روش ارزش ويژه نسبت به سرمايهگذاري شركتهاي مشمول بند 6 استاندارد 18 در شـركتهاي
وابسته الزامي نميباشد.
19 باتوجـه بـه اينكـه در رعايـت اسـتانداردهاي
حسابداري، هزينههاي تاسيس و هزينـههـاي
قبل از بهره برداري بايد به هزينههـاي دوره و
سود و زيان شركت منظـور گـردد و براسـاس
بند 4 ماده 149 قانون مالياتهـا، هزينـههـاي
تأسيس تا مدت ده سال از تاريخ بهره برداري
قابل استهلاك ميباشد، نحوه برخورد با تضاد
موجود چگونه است؟
با توجه به قسمت آخر جزء الـف مـاده 272 قـانون مالياتهـاي مسـتقيم كـه مقـرر مـيدارد گـزارش
حسابرسي مالياتي بايد با رعايت اصول، ضوابط و استانداردهاي حسابداري تنظـيم شـود، بـهكـارگيري
استانداردهاي حسابداري ازجمله استاندارد حسابداري شماره 24 ،نه تنها تضادي با قـانون مالياتهـاي
مستقيم ندارد، بلكه بكارگيري آن طبق ماده مزبور الزامي است. بنابراين سرفصـل جداگانـهاي تحـت
عنوان هزينههاي قبل از بهره برداري كه قابل استهلاك طبق بنـد 4 مـاده 149 قـانون مزبـور باشـد،
موضوعيت ندارد.نکات مهم حسابرسی
20 طبق بند 4 بخش 800 استانداردهاي حسابرسـي
با عنوان گزارش حسابرسي در حسابرسـي مـوارد
خاص، حسابرس به منظور پيشگيري از هرگونـه
رعايت متن استاندارد الزامي ميباشد و مطالب ارائـه شـده در پيوسـت اسـتانداردها جنبـه توصـيف و
راهنمايي دارد.
فني و استاندارد
1391/5/25
استفاده نابجا از گزارش خود، بايد هـدف از تهيـه
گزارش خاص حسابرسي و هرگونه محدوديت در
توزيع و چگونگي استفاده از آن را در گزارش خود
تصريح كند. ليكن در نمونههـاي ارائـه شـده
پيوست بخش 800 استانداردهاي حسابرسي
بند مزبور ارائه نگرديده است.
21 نحـوه طبقـهبنــدي مبلـغ سـيلندرهاي گــاز
شركتهاي گاز در ترازنامه اينگونه شركتها.
ارزش سيلندرهاي گاز تحت عنوان ”سيلندرهاي در گردش“، در قسمت داراييهاي غير جاري ترازنامـه
طبقهبندي ميگردد.
22 كمي نمودن مفاد بند 6 استاندارد حسابرسي
600 در حسابرسي صورتهاي مالي تلفيقي.
در اين خصوص مشكلات اجرايي استاندارد جمعبندي و به سازمان ارائه مـيشـود و لازم اسـت تـلاش
در جهت اجراي هرچه بهتر استاندارد باشد.
23 چگونگي انطباق مفاد ماده 16 اساسنامه مؤسسات
حسابرسي با مفاد استاندارد كنترل كيفيـت (1 (و
استاندارد حسابرسي (220 (كنترل كيفيت.
جهت استاندارد بخش (1 ،(چكليست يا نظامنامه كنترل كيفيت تهيه مـيشـود كـه قابليـت اجـرا در
مؤسسات بزرگ، متوسط و كوچك را دارا باشد.
24 نحوه انعكاس زيان تقبل شده توسط سهامداران
شركت در صورتهاي مالي با توجه به پرسـش
و پاســخ شــماره 59 كميتــه فنــي ســازمان
حسابرسي.
زيان شركت تقبل شده توسط صاحبان سهام، تغييري در ميزان مالكيت سهامداران ندارد، لذا به منزله
آورده صاحبان سهام تلقي نگرديده و همان گونه كه در فرم پرسش و پاسـخ شـماره 59 كميتـه فنـي
سازمان حسابرسي منعكس است، موضوع از مصاديق كمك بوده و ميبايست در صـورت سـود و زيـان
دوره به عنوان درآمد شناسايي گردد.
25 موضوع تطبيق نحوه تجديد ارزيابي داراييهـاي
ثابت مشهود توسط بنگاههاي اقتصـادي مقـرر
در آييننامه اجرايي موضـوع بنـد ”ب“ قـانون
بودجه سال 1390 با استانداردهاي حسابداري
افزايش سرمايه از محل مازاد تجديد ارزيابي داراييهاي ثابت هنگـامي كـه تجديـد ارزيـابي بـر اسـاس
مقررات قانوني انجام ميگيرد بلامانع است.
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
درخصــوص انتقــال مــازاد تجديــد ارزيــابي
داراييهاي ثابت به حساب سرمايه.
26 نرخ ارز مورد عمل در مورد فروشهاي صادراتي؟ معاملات ارزي طبق استاندارد حسابداري شماره 16 با عنوان تسعير ارز بايد به نرخ تسعير ارز در زمان
انجام معامله در حسابها ثبت گردد.
در شرايط تك نرخي نبودن نرخ ارز براي تسعير بايد از نرخي استفاده شود كه براي واحد تجاري قابـل
تحقق و دستيابي بوده و انتظار ميرود مبناي تسويه مطالبات و يا بدهيهاي مربوط قرار گيرد.
تفاوت ناشي از تغييرات نرخ ارز در فاصله زماني انجام معامله تا تاريخ تسـويه يـا تـاريخ ترازنامـه بايـد
به عنوان تفاوت تسعير ارز شناسايي گردد.
27 شركتهاي مشمول مصوبه شماره 192976/ت
هيئــــت 1386/11/28 مــــورخ ه 33068
وزيران و اصـلاحيه مـورخ 29/11/1387 آن،
در مـورد بخشـودگي مابـهالتفـاوت نـرخ ارز،
در چــه زمــاني مــيتواننــد درآمــد ناشــي از
بخشودگي را شناسايي كنند؟
نظـر بـه اينكـه اسـتفاده از بخشـودگي مـورد نظـر مسـتلزم رعايـت شـرايطي ازجملـه اخـذ تأييديـه
حسابدار رسمي، پرداخت ماليات مربوط و اخذ تأييديـه سـازمان امـور ماليـاتي اسـت. لـذا شـركتهاي
مشمول بايد درآمد مربوط را در زمان اخذ تأييديه سازمان امور مالياتي شناسايي كنند. بـا ايـن حـال،
با توجه به آثار احتمالي اجراي اين مصوبه بر نتايج عملكرد لازم است تا زمان شناسايي درآمد، موضوع
به طور كامل در يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي ميان دورهاي يا سالانه افشـا گـردد و حسـابرس
مستقل موضوع را به عنوان تأكيد بر مطلب خاص در گزارش خود درج كند.
28 وجوه دريافتي از دولـت بـراي جبـران زيـان،
چگونه در صورت جريان وجوه نقـد مـنعكس
ميشود؟
به منظور جبران زيان عملياتي دريافت ميگردد، لذا در اجراي
ًنکات مهم حسابرسی
با توجه به اينكه كمكهاي مزبور عمدتا
استاندارد حسابداري شماره 2 با عنوان ”صورت جريان وجوه نقد“، ميبايست تحت سرفصل فعاليتهاي
عملياتي و به طور جداگانه با عنوان فرعي ”كمكهاي دريافتي از دولت بابت جبران زيـان“ در صـورت
جريان وجوه نقد منعكس گردد.
29 بدهي واحد تجاري بابـت اعتبـارات اسـنادي
اعم از يوزانس، فاينانس، ريفاينـانس و نظـاير
آن، در كـــدام سرفصـــل صـــورتهاي مـــالي
طبقهبندي ميشود؟
تا زماني كه بدهي واحد تجاري بابت اعتبارات اسنادي ياد شده در وجه فروشنده پرداخت نشده باشـد،
تحت سرفصل حسابهاي پرداختني (حسب مورد، تجـاري يـا غيـر تجـاري) انعكـاس مـييابـد. لـيكن
در صورت پرداخت وجه به فروشنده توسط بانك مربوط، اين بدهي به عنوان طلب بانك محسوب و در
سرفصل تسهيلات مالي طبقهبندي ميشود. بديهي است تا زماني كه قرارداد تسهيلات با بانك منعقـد
نشده و نحوه بازپرداخـت مشـخص نگرديـده اسـت، بـدهي مزبـور بايـد بـه عنـوان بـدهي جـاري در
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
صورتهاي مالي طبقهبندي شود.
30 وجوه دريافتي از مشتركين بابت حق انشعاب
يــا وديعــه آب، بــرق، گــاز و تلفــن (حقــوق
عمومي) توسط شركتهاي ذيـربط چگونـه در
صــورتهاي ســود و زيــان جــامع و جريــان
وجوه نقد انعكاس مييابد؟
طبق ماده واحده مصوب 6/8/1377 مجلس شوراي اسلامي، وجوه مـذكور بـه عنـوان حقـوق عمـومي
اينگونه وجوه در صورت درخواست مشترك، قابل استرداد نيـز
ً
محسوب و درآمد تلقي نميشود. مضافا
تحـت
نکات مهم حسابرسی
ميباشد. لذا در اجراي ماده واحده مذكور ضرورت دارد، وجوه مزبور در زمان دريافت، مسـتقيما
عنوان حقوق عمومي طبقهبندي گردد. براين اساس انعكاس آن در صورت سود و زيان جـامع صـحيح
نيست و در صورت جريان وجوه نقد نيز بايد در بخش فعاليتهاي تأمين مالي طبقهبندي گردد.
31 نحوه برخورد حسابداري با مخارج اورهـال در
شركتهايي از قبيل صنايع هواپيمايي، كشتيراني،
پتروشيمي و نيروگاهها كه بـا توجـه بـه نـوع
فعاليت، انجـام ايـن مخـارج در دورههـاي بـا
تناوب چند سـاله اجتنـابناپـذير مـيباشـد،
چگونه است؟
طبق بند 14 استاندارد حسابداري شماره 11 ،اينگونه مخـارج بـه شـرط احـراز معيارهـاي شـناخت،
در زمان وقوع به عنوان مخارج سرمايهاي محسوب و به گونهاي مناسـب طـي دوره منتهـي بـه انجـام
اورهال بعدي، به هزينه منظور ميشود. معيارهاي شناخت به شرح زير است:
الف) ادامه استفاده مؤثر و كارا از داراييهاي مربوط مستلزم انجام بازرسي عمده (اورهال) باشد.
ب ) جريان منافع اقتصادي آتي مرتبط با مخارج سرمايهاي به درون واحد تجاري محتمل باشد.
پ ) بهاي تمام شده مخارج انجام شده به گونهاي اتكاپذير قابل اندازهگيري باشد.
32 آيا مبايعهنامه يا ساير اشكال قرارداد مـرتبط بـا
فروش داراييهـاي غيـر جـاري، بـه ويـژه بـين
اشخاص وابسته، به تنهايي مبناي مناسبي براي
شناسايي درآمد ناشي از فروش فراهم ميكند؟
اگرچه مبايعهنامه ميتواند يكي از مستندات قانوني انجام يك معامله باشد، ليكن بـا توجـه بـه مفهـوم
رجحان محتواي اقتصادي بر شكل قانوني براي شناسايي معاملات، موارد ياد شده، به ويژه در شرايطي
كه اين نوع معاملات بين اشخاص وابسته صورت ميپـذيرد، بـه تنهـايي بـراي شـناخت درآمـد كـافي
نيست. در اين موارد درآمد بايد در زمان انتقال مزايـا و مخـاطرات مالكيـت شناسـايي شـود. مزايـا و
مخاطرات در صورت احراز كليه شرايط زير منتقل ميشود:
الف) مابهازاي معامله دريافت شده و يا دريافت آن محتمل باشد،
ب ) مالكيت قانوني به خريدار منتقل شده يا قبل از انتقال مالكيت قانوني منافع مالكيتي مرتبط بـا
دارايي در كنترل خريدار قرار گرفته و شواهد كافي درخصوص انتقال مخـاطرات مـالكيتي نيـز
فني و استاندارد
1391/8/9
وجود داشته باشد،
ج ) كارهاي تكميلي عمدهاي طبق قرارداد برعهده فروشنده نباشد.
در مورد معاملات با اشخاص وابسته، حق فسخ يا خريد مجدد مـورد معاملـه و يـا سـاير شـرايط
نکات مهم حسابرسی
ضمنا
حاكي از واقعي نبودن معامله، وجود نداشته باشد.
33 در شركتهاي ليزينـگ هزينـههـاي مـالي در
كدام سرفصل صورت سود و زيان طبقهبنـدي
ميشود؟
باتوجه به تشابه ماهيت فعاليت شركتهاي ليزينگ با فعاليت بانكها و مؤسسـات اعتبـاري، هزينـههـاي
ماهيت عمليـاتي داشـته و لـذا مـيبايسـتي بـه عنـوان هزينـه
ً
تأمين مالي در اينگونه شركتها عموما
عملياتي در صورت سود و زيان طبقهبندي شود، مگر اينكه تسهيلات مالي دريافتي در غير فعاليتهـاي
عملياتي استفاده شده باشد.
34 چنانچــه يــك شــركت فرعــي در اجــراي
جزء ”ب“ بند 78 قانون بودجـه سـال 1390
اقدام به تجديد ارزيابي داراييهاي ثابـت خـود
نموده باشد، در تهيه صورتهاي مالي تلفيقـي
گروه با اين موضوع چگونه برخورد ميشود؟
طبق بند 28 استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان ”صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايهگـذاري
در واحدهاي تجاري فرعي“، صورتهاي مالي تلفيقـي بايـد بـا اسـتفاده از رويـههـاي حسـابداري يكسـان
در مورد معاملات و ساير رويدادهاي مشابهي كـه تحـت شـرايط يكسـان رخ داده اسـت، تهيـه شـود.
با توجه به مطلب فوقالذكر، در صورتي كه برخي از شركتهاي مشمول تلفيق، داراييهاي ثابـت خـود را
تجديد ارزيابي نمـوده باشـند، لازم اسـت در رعايـت اسـتاندارد مـذكور تعـديل لازم از ايـن بابـت در
صورتهاي مالي تلفيقي به عمل آيد (حسب مـورد داراييهـاي مشـابه در سـاير شـركتهاي عضـو گـروه
تجديد ارزيابي شود يا آثار تجديد ارزيابي شركتهاي ديگر در تعديلات تلفيق حذف شود).
1391/6/6
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
رديف پرسش پاسخ شماره و تاريخ صورتجلسه
35 با توجه بـه الزامـات اسـتاندارد حسـابداري شـماره يـك
در خصوص درج اقلام مقايسهاي در صـورت هـاي مـالي،
در مواقعي كه در صورتهاي مالي اقلام مقايسـه اي دورة
مشابه سال مالي قبل درج نمـي شـود، و از طرفـي عـدم
درج اقــلام مقايســه اي ســال مــالي قبــل در صــورت
سود و زيان و يادداشتهاي همراه صورتهاي مالي فاقـد
آثار مالي بر صورتهاي مالي بوده، درج ايـن موضـوع در
بند اظهار نظر حسابرس و برخورد با آن بـه صـورت بنـد
عدم توافق به شكل “به استثناي آثار موضـوع منـدرج در
بند … اين گزارش”، صحيح به نظر نميرسد.
طبق استانداردهاي حسابرسي (بخش 700 (چنانچه حسـابرس دربـاره موضـوعاتي ماننـد انطبـاق رويـه هـاي
حسابداري انتخاب شده با استانداردهاي حسابداري، شيوههاي بكارگيري آنها و يا كفايـت افشـاي اطلاعـات در
صورتهاي مالي با مديريت توافق نداشته باشد و اينگونه موارد با اهميت ولـي غيـر اساسـي (فراگيـر) باشـد،
حسابرس بايد ضمن درج يك بند توضيحي، در بند اظهار نظر با عبارت “به نظر اين مؤسسه، به اسـتثناي آثـار
مورد مندرج در بند … بالا، صورتهاي مالي … نظر مشروط اظهار كند.”
دي ماه 1390
36 كمك دريافتي از دولـت بـه چـه صـورت در حسـابها
انعكاس مييابد.
«كمكهاي بلاعوض دولت مشمول بند 13 استاندارد حسابداري شماره 10 بـا عنـوان “ كمـكهـاي بلاعـوض
دولت” بوده و با رعايت ضوابط مقرر در بند مزبور بايد به حساب سود و زيان سال مربوط منظور گردد».
نکات مهم حسابرسی
37 نرخ ارز مورد عمل در مورد فروشهاي صـادراتي، نـرخ
چه زماني است؟
طبق استاندارد حسابداري شماره 16 با عنوان “ تسعير ارز”، معاملات ارزي بايـد بـه نـرخ تسـعير ارز در زمـان
انجام معامله در حسابها ثبت گردد. در شرايط تك نرخي نبودن نرخ ارز، براي تسـعير بايـد از نرخـي اسـتفاده
شود كه براي واحد تجاري قابل تحقق و دستيابي بوده و انتظار ميرود مبناي تسـويه مطالبـات يـا بـدهيهاي
مربوط قرار گيرد. تفاوت ناشي از تغييرات نرخ ارز در فاصله زماني انجام معامله تا تاريخ تسويه يا تاريخ ترازنامه
بايد به عنوان تفاوت تسعير ارز شناسايي گردد.
ارديبهشت 1391
38 در شركت تعاوني كه موضوع آن حمل و نقل مسـافر
و توشه در داخل و خارج از كشور است و با مشاركت
اعضاي حقيقي عمدتاً دارنده وسيله نقليـه تشـكيل
شده، و شركت متعهد به جذب مسافر و اخـذ كرايـه
از مسافر و تهيه صورت حساب براي وسـيله نقليـه و
قراردادهاي ذكر شده از مصاديق حقالعملكاري بوده و شركت مكلف به شناسايي حقالزحمه دريافتي به عنوان
درآمد ميباشد.
مهر 1391
فني و استاندارد
1392/1/28 2
رديف پرسش پاسخ شماره و تاريخ صورتجلسه
كسر كسورات پيشبينـي شـده اسـت و كسـورات از
مبلغ كرايه كسر و باقيمانده به عضو تعاوني (دارنـده
وسيله نقليه) پرداخت ميشود. درآمد شركت چگونه
شناسايي ميشود. كل مبلغ دريافتي بابت حمل بـار
يا توشه به عنوان درآمد شركت شناسايي ميشود يا
حقالزحمه (حـق العمـل) متعلـق بـه شـركت طبـق
قرارداد فيمابين شركت يا دارنده وسيله نقليه.
39 چنانچــه يــك شــركت فرعــي در اجــراي جــزء “ب”
بنــد 78 قــانون بودجــه ســال 1390 اقــدام بــه
تجديد ارزيابي داراييهاي ثابـت خـود نمـوده باشـد و
اقدام به افزايش سرمايه از محل مازاد تجديد ارزيـابي
داراييهاي ثابـت نمايـد، آيـا گـزارش هـاي تـوجيهي
افــزايش ســرمايه شــركتهــايي كــه از محــل مــازاد
تجديد ارزيابي داراييهاي ثابت تهيه و ارائه مـي شـود
با توجه به عدم ايجاد جريان نقدي در نتيجـه اجـراي
آن، نياز به اطلاعـات مـالي آتـي مثـل سـود و زيـان
بــرآوردي، جريانــات نقــدي و تعيــين دوره برگشــت
سرمايه و … دارند؟
گزارش توجيهي هيأت مديره حداقل بايد داراي توضيحات كافي در خصوص منـافع ناشـي از افـزايش سـرمايه
مزبور و نيز آثار كمي و كيفي افزايش سرمايه بـر روي EPS شـركت ، در سـنوات بعـد باشـد. ضـمناً چنانچـه
داراييهاي مزبور استهلاكپذير باشند، ضرورت دارد اطلاعات ارائه شده شامل صورت سود و زيان نيز باشد.
40 آيا تهيه گزارش حسابرس مستقل به تـاريخي غيـر از
سال مالي شركت، امكانپذير است؟
“ اگرچه در استانداردهاي حسابرسي، محـدوديتي در خصـوص تهيـه گـزارش حسـابرس مسـتقل نسـبت بـه
صورتهاي مالي به تاريخي غير از تاريخ پايان سال مالي شركت وجود ندارد، ليكن با توجـه بـه ايـن كـه دوره
مالي گزارشگري تغيير كرده است، رعايت الزامات مندرج در استانداردهاي حسابرسي در اين خصوص، به ويـژه
اثبات موجوديهاي جنسي (از طريق نظارت بر شمارش آنها در پايان سال)، بررسي وقايع بعد از تاريخ ترازنامه
و … ضرورت دارد.”
تير ماه 1391
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
رديف پرسش پاسخ شماره و تاريخ صورتجلسه
41 يكي از بانكهاي غيـر دولتـي بـه دليـل عـدم ايفـاي
تعهدات چند شركت حقوقي عضو يك گروه، ناگزير از
تمليك مستقيم و غيـر مسـتقيم سـهام شـركت هـاي
مزبـور و اداره آنهـا در قالـب تشـكيل يـك هلـدينگ
گرديده و متعاقب اقدام فوق امكان كنترل مؤثر بـراي
بانك بـر شـركت هـاي مزبـور ايجـاد شـده اسـت و از
آنجايي كه طبق قـوانين نـاظر بـر فعاليـت بانـك هـا ،
به صورت عام، بانكها ملزم به فروش امـوال تمليكـي
غير منتقول ظرف مـدت معـين (دو سـال) بـا اطـلاع
بانك مركـزي مـي باشـند، ماهيـت امـوال تمليكـي و
همچنين لزوم تهيه و ارائه صورتهاي مالي تلفيقي بـا
شركتهاي ياد شده به چه صورت است؟
با توجه به وجود كنترل بانك بر شركتهاي مورد نظر، ارائه صورتهاي مالي تلفيقي در اين خصوص ضـرورت
دارد و موارد مستثني شده از تلفيق در بند 6 استاندارد حسـابداري شـماره 18 بـا عنـوان صـورت هـاي مـ الي
تلفيقي و حسابداري سرمايهگذاري در واحدهاي تجاري فرعي ذكر گرديده كه بانـك مـورد نظـر مشـمول بنـد
مزبور نميباشد.
نکات مهم حسابرسی
42 با توجه به تمديد استفاده از معافيت مالياتي درآمـد و
2 در هزار افزايش سـرمايه ناشـي از تجديـد ارزيـابي
داراييها در بودجه مصـوب سـال 1391 ،ايـن سـئوال
مطــرح اســت كــه آيــا رعايــت بنــد 33 اســتاندارد
شماره 11 حسابداري تجديد ارائه در دوره تناوب 3 يا
5 سال الزامي است يا خير.
نظر به اينكه شركت طبق قانون بودجه سال 1390 اقدام به تجديد ارزيابي نموده است و در قانون مزبور و نيـز
آييننامه مربوط به تداوم تجديد ارزيابي داراييها پيشبيني نگرديده است، لذا در اين خصـوص رعايـت تنـاوب
دوره پيشبيني شده در استاندارد حسابداري مربوط ضرورت ندارد.
آبان ماه 1391
43 آيــا انجــام تعــديلات لازم در خصــوص گزارشــهاي
بررسي اجمالي به منظور همـاهنگي بـا گ زارشـگري
بــر اســاس بخــش 700 اســتانداردهاي حسابرســي
ضرورت دارد؟
دستورالعمل گزارشگري بررسي اجمالي صورتهاي مـالي ميـان دورهاي بـر اسـاس آخـرين اسـتانداردهاي
مصوب مربوط تهيه شده است، لذا در صورت انجام تغييرات در استانداردهاي حسابرسي مربوط متناسب بـا
آن دستورالعمل گزارشگري فوقالذكر تعديل خواهد شد.
آبان ماه 1391
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
رديف پرسش پاسخ شماره و تاريخ صورتجلسه
44 در موارد تك نرخي نبودن نرخ ارز، داراييها و بدهيها
ارزي با كدام يك از نرخهاي ارز تسعير ميگردد.
“طبق استاندارد حسابداري شماره 16 با عنوان تسعير ارز “معاملات ارزي بايـد بـه نـرخ تسـعير ارز در زمـان
انجام معامله در حسابها ثبت گردد. در شرايط تك نرخي نبودن نرخ ارز، براي تسـعير بايـد از نرخـي اسـتفاده
شود كه براي واحد تجاري قابل تحقق و دستيابي است و انتظار ميرود، مبناي تسـويه مطالبـات يـا بـدهيهاي
مربوط قرار گيرد. تفاوت ناشي از تغيرات نرخ ارز در فاصله زماني انجام معامله تا تاريخ تسويه يا تاريخ ترازنامـه
بايد به عنوان تفاوت تسعير ارز شناسايي گردد.”
نکات مهم حسابرسی
45 در مواردي كه نرخ ارز قابل دسترس براي واحد مـورد
رسيدگي نامشخص باشد، نحوه برخورد حسـابرس بـا
اين موضوع چگونه است؟
حسابرس بايد با اطمينان بالايي از قابل اتكا بودن نرخ ارز مورد استفاده توسط واحد تجاري بـراي تسـعير داراييهـا و
بدهيهاي ارزي اطمينان حاصل نمايد. در صورت مناسب نبـودن نـرخ ارز مـورد اسـتفاده و در صـورتي كـه آثـار آن
با اهميت باشد، موضوع در قالب بند تحريف صورتهاي مالي در گزارش حسابرس مسـتقل مطـرح و حسـب مـورد،
نظر مشروط يا مردود اظهار خواهد شد. در صورت مشخص نبودن نرخ قابل دستيابي، موضوع بايد به صورت ابهـام و
با توجه به دامنه آثار مالي آن حسب مورد بعد از بنـد اظهـار نظـر (در مـواردي كـه آثـار مـالي آن بـا اهميـت ولـي
غير فراگير باشد) و يا قبل از بند اظهار نظر (در موارد فراگيـر بـودن آثـار مـالي آ ن) در گـزارش حسـابرس مسـتقل
مطرح شود.
نکات مهم حسابرسی
46 با توجـه بـه اينكـه صـورت هـاي مـالي شـهرداري هـا
بر اساس روش غير تعهدي تهيه ميگردد آيـا تشـريح
مبنــاي حســابداري مــورد اســتفاده جهــت تهيــه
صورتهاي مالي ميبايست به عنوان تأكيد بر مطلـب
خاص درج شود؟
دستورالعمل گزارشگري جديد، مربوط به بخشهاي 700 ،705 و 706 استانداردهاي حسابرسـي مـي باشـد و
در مواردي كه مبناي حسابداري صاحبكار غير از مبناي تعهدي باشد، لازم است گزارشگري مزبـور بـر مبنـاي
بخش 800 استانداردهاي حسابرسي صورت گيرد.
آذر ماه 1391
47 شركت الف بر شـركت هـاي (ب) و (ج) كنتـرل و بـر
شركت (د) نفوذ قابـل ملاحظـه دارد. « شـركت هـاي
(ب) و (ج) شــركت فرعــي و شــركت (د) وابســته
ميباشند) سال مالي تمام شركتها منتهي بـه پايـان
اسفند هر سال است.
همانگونه كه در پاسخ به پرسشهاي فني شماره 64 سازمان حسابرسي نيز ذكـر گرديـده، طبـق اسـتاندارد
حسابداري شماره 5 با عنوان “رويدادهاي بعد از ترازنامه”، شناسايي زودهنگام سود سهام به دليـل تعـديلي
بودن رويداد تصويب سود سهام، تنها در مورد سود سهام حاصـل از سـرمايه گـذاري در “واحـدهاي تجـاري
فرعي و وابسته” مجاز است. بنابراين در خصوص واحدهاي مورد پرسش، عليرغم اينكه هر دو تحت كنتـرل
يا نفوذ قابل ملاحظه مشترك يك واحد تجاري هستند. اما خود كنترل يا نفـوذ قابـل ملاحظـه بـر يكـديگر
فني و استاندارد
نکات مهم حسابرسی
رديف پرسش پاسخ شماره و تاريخ صورتجلسه
شركت (ب) نيز مالك 2 درصـد سـهام شـركت (ج) و
3 درصد سـهام شـركت (د) اسـت لـيكن بـه تنهـايي
بر آنها نفوذ ندارند و مجامع عمومي شركتهاي (ج) و
(د) براي سال مالي 1×13 در سال 2×13 و قبل از تاريخ
تصويب صورتهاي مالي شركت (ب) برگزار شده است.
ندارند، از اين رو، تصويب سود سهام مربوط به اينگونه سرمايهگذاريها، رويداد تعديلي نيست و سـود سـهام
مربوط بايد در دوره مالي احراز دريافت توسط واحد سرمايهگذار شناسايي شود.
شركت (ب) طبق رويه خود، تقسيم سود شركتهـاي
(ج) و (د) را به عنوان رويـداد تعـديلي بعـد از تـاريخ
ترازنامه تلقي و درآمد سود سـهام سـرمايه گـذاري در
شركتهاي مزبور را در صورتهاي مـالي سـال 1×13
خود شناسايي نموده است.
آيا شركت (ب) با استناد به دلايل زير ميتوانـد سـود
سهام مصوب شركتهاي (ج) و (د) را به عنـوان يـك
رويداد تعـديلي تلقـي و در صـورت هـاي مـالي سـال
1×13 خود شناسايي كند؟
1 . شركت مادر (شركت الف) و گروه بر شـركت هـاي
(ج) و (د) كنترل و نفـوذ دارنـد و شـركت (ب)
نيز يكي از شركتهاي گروه ميباشد و ميتواند
از نفوذ و كنترل مذكور استفاده كند.
2 . شــركت (ب) بايــد از رويــه شــركت (الــف)
(شركت مادر) تبعيت كند زيرا در صـورت هـاي
مالي تلفيقي گروه بايد رويه مشابهي بـراي يـك
رويداد يكسان (شناسايي سود سهام سرمايهگـذاري
در شركتهاي (ج) و (د) بكار گرفته شود.
رديف پرسش پاسخ تاريخ
صورتجلسه
48 آيا صدور گزارش حسابرس مستقل، قبل از دريافت
صورتهاي مالي تأييد شده توسط هيئتمديره، مجاز
است؟
صدور گزارش حسابرس مستقل منوط به دريافت صورتهاي مالي تأييد شده
توسط هيئتمديره است . بنابراين در صورت عدم تأييد صورتهاي مالي
توسط هيئتمديره، صدور گزارش حسابرسي در اين خصوص، امكانپذير
نميباشد.
نکات مهم حسابرسی
49 تغييرات نرخ ارز پس از تاريخ ترازنامه، از جمله رويدادهاي
تعديلي است يا غير تعديلي؟
چنانچه در نرخ ارز قابل دسترس براي تسعير بدهيهاي ارزي در تاريخ
ترازنامه، ابهام وجود داشته باشد، تغييرات نرخ ارز بعد از تاريخ ترازنامه از
مصاديق وقايع تعديلي است. ليكن، در صورتيكه در تاريخ ترازنامه نرخ ارز
قابل دسترس با اطمينان بالايي قابل تعيين باشد، تغييرات بعدي در نرخ ارز
بعد از تاريخ ترازنامه، وقايع غيرتعديلي محسوب ميگردد.
1391/12/21
50 نحوه انعكاس مخارج تغيير كاربري ساختمان چگونه است؟ نظر به اينكه مخارج مربوط به تغيير كاربري ساختمان داراي منافع اقتصادي
آتي است و دوره استفاده آن به عمرمفيد ساختمان محدود نميشود و از
طرفي با توجه به بند 8 استاندارد مزبور مرتبط با يك عنصر عيني (زمين و
ساختمان) است، لذا اينگونه مخارج به دليل نامعين بودن دوره استفاده از آن
به بهاي تمام شده زمين منظور ميگردد. با اين حال در مواردي كه تفكيك
بهاي تمام شده زمين و ساختمان اطلاعات مفيدي ارائه نميكند، اينگونه
مخارج به بهاي تمام شده ساختمان منظور ميشود، ليكن در مبلغ
استهلاكپذير ساختمان لحاظ نميگردد.
نکات مهم حسابرسی
51 آيا مخارج انجام شده بابت پروژهها با پيش دريافت از اعضا
در شركتهاي تعاوني مسكن كاركنان،قابل تهاتر است؟
شركتهاي تعاوني مسكن، داراي شخصيت مستقل از اعضاي خود ميباشد و
لذا نسبت به داراييهاي خود (پروژههاي در جريان) داراي حقوق بوده و
نسبت به بدهيها (پيشدريافت از اعضاء) متعهد ميباشند. بنابراين طبق بند
،
31 استاندارد حسابداري شماره يك با عنوان “نحوه ارايه صورتهاي مالي”
مجاز به تهاتر داراييها و بدهيهاي فوقالذكر نميباشند.
1392/02/30
52 آيا تهيه صورتهاي مالي تلفيقي در خصوص
سرمايهگذاري شركت تعاوني اصلي در شركتهاي تعاوني
ديگر، ضروري است؟
طبق مفاد ماده 7 قانون شركتهاي تعاوني مصوب 16 خرداد ماه 1350 ،هر
عضو تعاوني قطع نظر از تعداد سهام در شركتهاي تعاوني ، فقط داراي يك
رأي است . شركت تعاوني اصلي با هر درصدي از مالكيت در شركتهاي
تعاوني ديگر، فاقد كنترل نسبت به شركتهاي مزبور بوده و در اينصورت
تهيه صورتهاي مالي تلفيقي موضوعيت ندارد.
نکات مهم حسابرسی
53 آيا در شركتهاي كارگزاري، تسهيلات دريافتي توسط
شركت با حسابهاي دريافتني (مشتريان)، قابل تهاتر
است؟
با توجه به اينكه شركتهاي كارگزاري بايت تسهيلات دريافتي به بانكهاي
ذيربط متعهد هستند و از سوي ديگر نسبت به حسابهاي دريافتني
(مطالبات مشتريان) داراي حقوق ميباشند، لذا حق قانوني تهاتر وجود ندارد
و در تيجه تهاتر آن طبق بند 31 استاندارد حسابداري شماره يك با عنوان
“نحوه ارايه صورتهاي مالي”، مجاز نميباشد.
1392/09/18
54 نحوه برخورد حسابرس با زيان ناشي از تسعير ازر اصل
بدهي ارزي يا بهره و جريمه ديركرد آن چگونه است؟
با توجه به متن اصلاحيه سال 1392 سازمان حسابرسي در رابطه با استاندارد
حسابداري 16 با عنوان تسعير نرخ ارز، تفكيكي بابت نرخ ارز بدهي يا بهره و
جريمه دركرد به عمل نيامده است، لذا در چارچوب اصلاحيه مزبور ، زيان
تسعير ارز به حساب داراييها منظور ميشود.
نکات مهم حسابرسی
55 چگونگي نگارش بند اظهار نظر در شرايطي كه محدوديت
اساسي منجر به عدم اظهارنظر گرديده و همزمان صورت
جريان وجوه نقد نيز ارايه نشده است.
در چنين شرايطي، موضوع عدم ارايه صورت جريان وجوه نقد به عنوان يك
بند تحريف در گزارش حسابرس درج گردد، ليكن به دليل محدوديتهاي
اساسي كه منجر به عدم اظهارنظر شده است، در بند اظهار به اين مطلب
(صورت جريان وجوه نقد) اشارهاي نشود.
1393/08/05
56 نحوه انعكاس بند مربوط به رعايت مقررات پولشويي در
گزارش بررسي اجمالي صورتهاي مالي ميان دورهاي،
چگونه است؟
در گزارش بررسي اجمالي صورتهاي مالي مياندورهاي، به لحاظ نوع و
ماهيت روشهاي رسيدگي، رعايت مفاد بند 16 دستورالعمل تهيه
گزارشهاي مربوطه و همچنين ماده 33 دستورالعمل اجرايي مبارزه با
پولشويي توسط حسابرسان، موضوعيت ندارد. بديهي است، معاملات و
عمليات مشكوك كه در فرآيند انجام بررسي اجمالي در واحدهاي مورد
رسيدگي مشاهده ميشود، ميبايست توسط حسابرس گزارش شود.
نکات مهم حسابرسی
57 نحوه شناخت درآمد حاصل از فعاليتهاي ساخت سفارش
مشتريان در واحدهاي مورد رسيدگي، چگونه است؟
در صورتيكه فعاليت ساخت مرتبط با سفارش مشتريان، از نظر فعاليت دوره
داراي چنان اهميت نسبي باشد كه عدم انعكاس درآمد و هزينه عملياتي و
سود مربوط به آن منجر به مخدوش شدن درآمد و هزينه عملياتي و نتايج
دوره و عدم ارايه مطلوب صورتهاي مالي گردد، بايد به عنوان پيمان
بلندمدت محسوب شود و اين رويه به طور يكنواخت در سالهاي بعد اعمال
گردد.
1393/10/29
58 نحوه برخورد حسابرس با رويدادهاي مالي ثبت شده در
حساب جاري شركاء چگونه است؟
معاملات انجام شده با شركاء جزء معاملات با اشخاص وابسته بوده و بايد
طبق استانداردهاي حسابداري در صورتهاي مالي افشا و گزارش گردد.
انعكاس معاملات مزبور در صورت جريان وجوه نقد با توجه به ماهيت آنها
صورت ميگيرد. در صورتيكه عمده معاملات شركت از طريق جاري شركاء
انجام شود، حسابرس بايد از وجودكنترلهاي داخلي مناسب در رابطه با
صحت و كامل بودن كليه معاملات در حسابهاي شركت، اطمينان حاصل
كند و در صورت عدم وجود كنترلهاي داخلي مناسب، موضوع را در قالب
بند محدوديت در گزارش حسابرس درج نمايد.
1394/01/17
59 نحوه انعكاس يارانه دريافتي از وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشكي در حسابهاي شركتهاي توزيعكننده
داروهاي يارانهاي، چگونه است؟
از آنجاييكه طبق مفاد بند 6 تفاهمنامه تهيه و توزيع داروهاي يارانهاي
فيمابين، يارانه دريافتي بابت جبران بخشي از ارزش فروش دارو پرداخت
ميگرد، لذا طبق مفاد بند 22 استاندارد حسابداري شماره 10 با عنوان
“حسابداري كمكهاي بلاعوض”، اين مبالغ بايد به عنوان درآمد شناسايي و
در صورت سود و زيان انعكاس يابد.
نکات مهم حسابرسی
رديف پرسش پاسخ توضيحات
1394 /01/17
1394 /02/14
1394 /02/14
جهت هماهنگي تمام حسابداران، چك ليست مذكور در رسيدگي به
شركتها و واحدهاي بورسي، توسط حسابرسان تكميل و موارد عدم
رعايت چك ليست به عنوان عدم رعايت مقررات سازمان بورس، در
گزارش بازرس درج گردد.
موسسات حسابرسي و حسابداران رسمي شاغل انفرادي عضو جامعه، طبق
برگ پاسخ به پرسشهاي فني شماره 89 مورخ 5/12/1392 كميته فني
سازمان حسابرسي عمل نمايند.
در صورتي كه از روشها و دستورالعملها و آييننامه هاي دهياريها
جهت رسيدگي به صورتجلسه كل بودجه و تعادل درآمد و اعتبارات
استفاده شود، گزارش حسابرس بايد بر مبناي استاندارد شماره 4400
(اجراي روشهاي توافقي و رسيدگي به اطلاعات مالي) انجام شود. در
صورتي كه صورتهاي مالي براساس يك مبناي حسابداري غير از
استانداردهاي حسابداري (تعهدي) تهيه شده است، حسابرس
بايدگزارشخودرادرچارچوباستانداردحسابرسيبخش 800 ارائه كند.
نحوه گزارشگري نتايج بررسي چك ليست رعايت الزامات كنترلهاي داخلي حاكم
بر گزارشگري مالي در شركتهاي بورسي ( تهيه شده توسط سازمان حسابرسي)،
چگونه است؟
نحوه برخورد حسابرس با موضوع افشاء و كفايت پوشش بيمهاي داراييها چگونه
است؟
گزارش حسابرسي در دهياريهاي كشور، در چارچوب كدام استاندارد حسابرسي
تهيه و تنظيم شود؟
60
61
62
1394 /03/25
به طور كلي حسابرس بايد از صدور مجدد گزارش حسابرس نسبت به
صورتهاي مالي يك سال مالي، خودداري نمايد. ليكن در شرايط
استثنايي با رعايت موارد زير ميتواند نسبت به صدور گزارش حسابرس
جديد، نسبت به صورت هاي مالي تجديد نظر شده اقدام نمايد. 1-
واحد مورد گزارش از نوع سهامي عام نباشد. 2-
تجديد نظر در صورتهاي مالي در جهت رعايت استانداردهاي حسابداري
و رفع تحريفهاي با اهميت گزارش حسابرسي اوليه باشد.
3 -به منظور رفع محدوديت مطرح شده در گزارش حسابرسي اوليه
نباشد.
4 -حسابرس نسبت به نبود سوء نيت در اين خصوص اطمينان حاصل
كند.نکات مهم حسابرسی
5 – مفاد بندهاي 15 و 16 استاندارد حسابرسي 560 در خصوص صدور
گزارش تجديد نظر شده، به طور كامل رعايت گردد. از جمله:
الف- دلايل تهيه صورتهاي مالي تجديد نظر شده در صورتهاي مالي
افشا شود.
ب- در ساير بندهاي توضيحي گزارش حسابرس، يك بند توضيحي از
اين بابت درج گردد.
پ- تاريخ صورتهاي مالي تجديد نظر شده بايد مطابق با تاريخ تصويب
صورتهاي مالي جديد باشد.
ت- تاريخ گزارش جديد حسابرس نبايد قبل از تاريخ تاييد صورتهاي
مالي تجديدنظر شده باشد.
شرايط صدور گزارش حسابرسي مجدد براي صورتهاي مالي تجديدنظر شده
براي يك سال مالي، چيست ؟
63
1395 /03/25
1394 /04/22
1394 /05/19
ث- روشهاي مندرج در بندهاي 4 و 5 استاندارد حسابرسي 560 بايد تا
تاريخ گزارش جديد حسابرس اجرا شود.
ج- نسبت به آگاه شدن كليه دريافت كنندگان صورتهاي مالي اوليه و
گزارش حسابرس درباره آن از وضعيت جديد، اطمينان حاصل كند.
اگر حسابرس بر اساس رسيدگيهاي انجام شده طبق دستور العمل
حسابرسي، از رعايت كليه قوانين مربوط به بيمه و سازمان تامين اجتماعي
توسط واحد مورد رسيدگي اطمينان يابد و مطمئن شود كه با توجه به
رسيدگي انجام شده، آنچه كه در حسابها منظور گرديده بابت برآورد
بدهيهاي مربوط كافي ميباشد و بدهيهاي محتملي وجود ندارد، در
چنين شرايطي نيازي به درج بند شرط در گزارش حسابرس مستقل
نيست.
از آنجايي كه اين قانون در سال 1394 تصويب شده است، لذا رويداد غير
تعديلي است و طبق استانداردهاي حسابداري بايد موضوع به صورت كامل
در صورتهاي مالي سال 1393 افشاء شود . ليكن به دليل نامشخص
بودن آثار مالي ناشي از بخشنامه مذكور ، موضوع به عنوان بند تاكيد بر
مطلب خاص در گزارش حسابرس درج گردد.
آثار بندهاي مطروحه در گزارش حسابرسي صورتهاي مالي واحد تجاري
وابسته ، در صورت اهميت بايد در گزارش حسابرسي صورتهاي مالي
گروه يا مجموعه ، در بند مباني تعديل ارائه شود.
چگونگي برخورد حسابرسان بابت مطالباتي كه بعد از تاريخ رسيدگي
حسابرسي، توسط سازمان تامين اجتماعي از شركتها مطالبه ميگردد؟
نحوه برخورد حسابرس با آثار مالي ناشي از اجراي مفاد تبصره 1 ماده 20 قانون
رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور مصوب 20/02/1394
مبني بر اينكه ” گيرندگان تسهيلات ارزي از محل حساب ذخيره در سنوات
قبل تا 3 ماه فرصت دارند تا بدهي خود را به قيمت روز گشايش اعتبار با
بانكهاي عامل ….. و تعيين تكليف نمايند” در صورت هاي مالي سال 1393
چگونه است؟
نحوه برخورد حسابرس گروه يا مجموعه با آثار بندهاي مطروحه در گزارش
حسابرسي صورتهاي مالي واحد تجاري وابسته، چگونه است؟
64نکات مهم حسابرسی
65
66
1394 /05/19
1394 /05/19
1394 /06/16
1394 /06/16
1394 /07/06
چنانچه درخواست مزبور مبتني بر پشتوانه قانوني و مقرراتي باشد،
حسابرس جديد ميتواند نسبت به انجام حسابرسي مجدد اقدام و گزارش
جديد صادر نمايد.
نفوذ قابل ملاحظه در شرايطي برقرار است كه واحد تجاري سرمايه گذار
توانايي مشاركت موثر در تصميمگيريهاي مربوط به
عملاً و رأساً
سياستهاي مالي و عملياتي واحد تجاري سرمايه پذير را داشته باشد.
در رسيدگي به تعهدات ارزي ناشي از اجراي مفاد ماده 46 قانون رفع
موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور، طبق قراردادها و
گزارشهاي نمونه كه توسط سازمان حسابرسي با بانك مركزي توافق شده
است، عمل شود.
به دليل اينكه شهرداري تهران هيچگونه مالكيتي در سازمان صندوق
بازنشستگي شهرداري تهران ندارد، لذا باتوجه به مفاد بند 10 استاندارد
حسابداري شماره 18 ،صورتهاي مالي سازمان مزبور مشمول تلفيق در
صورتهاي مالي شهرداري تهران نيست.
براساس جزء (ب) بند 10 استاندارد حسابداري شماره 17 ،مجوز فعاليت
كارگزاري به عنوان دارايي هاي نامشهود قابل تشخيص است مگر آنكه به
صورت قابل اتكا نتوان ارزش آن را تعيين نمود.
نحوه برخورد حسابرس با درخواست حسابرسي مجدد صورتهاي مالي شركتي كه
توسط موسسه حسابرسي ديگري قبلاً حسابرسي شده و گزارش آن صادر گرديده
است، چگونه است؟
شرايط برقراري نفوذ قابل ملاحظه واحد سرمايه گذار در واحد سرمايه پذير به
عنوان واحد وابسته، چيست؟
انعقاد قرارداد و صدور گزارش در ارتباط با حسابرسي ويژه اطلاعات تعهدات ارزي
سررسيد گذشته بانكها (موضوع ماده 46 قانون رفع موانع توليد رقابتپذير و
ارتقاي نظام مالي كشور)، چگونه است؟
لزوم تلفيق صورتهاي مالي سازمان صندوق بازنشستگي شهرداري تهران در
صورتهاي مالي شهرداري تهران؟
آيا بخشي از مابه التفاوت ارزش منصفانه دارايي ها در شركت هاي كارگزاري
مشمول تلفيق، در صورتهاي مالي تلفيقي مربوط به عنوان دارايي هاي نامشهود،
قابل تشخيص است؟
67
68
69
70نکات مهم حسابرسی
71
1394 /07/06
1394 /09/02
باتوجه به اينكه رويدادهاي تعديلي تا تاريخ تهيه صورتهاي مالي پيش
بيني شده و همچنين با عنايت به نمونه هاي درج شده در بند 7 استاندارد
شماره 5 به ويژه بند 7) ج) آن، نمونه مورد سوال به مصاديق رويدادهاي
تعديلي اشاره شده نزديكتر است، لذا بايد به عنوان رويداد تعديلي تلقي
گردد.
الف- تمامي مخارج انجام شده شامل بهاي زمين ، مخارج ساختمان و
كليه مخارج مرتبط با عوارض اخذ پروانه ساخت و تغيير كاربري، به بهاي
تمام شده واحدهاي ساخته شده اعم از مسكوني و اداري و تجاري
تخصيص مييابد. تخصيص مخارج به واحدهاي در جريان ساخت و تكميل
شده، از جمله سرقفلي، بايد براساس منطقي ترين روش در شرايط موجود
صورت پذيرد و در صورت امكانپذير نبودن لازم است از ارزش فروش
واحدها براي انجام اين امر استفاده شود.
ب- پس از تعيين بهاي تمام شده واحدهاي تجاري به شرح فوق ، به
منظور تعيين بهاي تمام شده سرقفلي بدون واگذاري حق مالكيت و بهاي
تمام شده حق مالكيت، ميتوان از ارزش فروش هريك از موارد مزبور
(سرقفلي يا حق مالكيت و سرقفلي بدون حق مالكيت) استفاده شود.
پ- حق مالكيت نگهداري شده توسط شركت موضوع بند “ب” فوق، بايد
به عنوان دارايي نامشهود در صورتهاي مالي طبقه بندي شود.
خريد و فروشي كه در شركتهاي وابسته صورت گرفته و معامله در سال مالي بعد
و قبل از انتشار صورتهاي مالي شركت فروشنده، اقاله شده است، آيا در چنين
شرايطي اقاله معامله مزبور از مصاديق رويدادهاي تعديلي است يا خير؟
نحوه محاسبه بهاي تمام شده سرقفلي واحدهاي تجاري ساخته شده توسط واحد
مورد رسيدگي و نحوه انعكاس آن در صورت هاي مالي ، چگونه است؟
72
73نکات مهم حسابرسی
1394 /09/02
1394 /09/02
1394 /09/02
1394 /10/22
با فرض اينكه مشاركت انجام شده ، مشاركت خاص نميباشد، واحدهاي
اداري و تجاري مجتمع ساخته شده متعلق به شركت ، بايد به بهاي تمام
شده زمين واگذار شده به مشاركت، در حسابها صورتهاي مالي انعكاس
يابد.
با توجه به اينكه عدم اظهار نظر ميتواند منجر به اظهارنظر مقبول،
مشروط و يا مردود شود، لذا اظهارنظر مردود ارائه ميشود.
با فرض اينكه سرمايه گذاري سريعالمعامله در بازار در سر فصل جاري
طبقه بندي شده باشد، فقط نرخ بازار در ارزيابي آن استفاده شود.
سرمايه گذاري سريع المعامله در بازار در صورتي كه به عنوان دارايي
جاري نگهداري ميشود، به خالص ارزش فروش در تاريخ ترازنامه، منعكس
ميگردد.
نحوه انعكاس بهاي تمام شده واحدهاي اداري و تجاري متعلق به شركت ( سهم
شركت مربوط به مشاركت انجام شده توسط شركت كه در آن زمين شركت به
عنوان آورده غير نقد بوده و در پايان ساخت واحدهاي متعلق به شركت مشخص
گرديده است)، در صورتهاي مالي چگونه است؟
در مواردي كه گزارش حسابرس مستقل داراي عدم توافق اساسي و همزمان از
بندهاي محدوديت يا ابهام اساسي باشد، نوع اظهار نظر حسابرس چگونه خواهد
بود؟
نحوه انعكاس سرمايه گذاري كوتاه مدت در صورتهاي مالي واحد مورد رسيدگي،
چگونه است؟
نحوه برخورد با كاهش ارزش سرمايه گذاري جاري، چگونه است؟
74
75
76
77
1394 /10/22
1394 /10/22
1394 /11/03
در بررسي اجمالي صورتهاي مالي ميان دورهاي شركتهاي پذيرفته شده
در بورس كه توسط موسسات حسابرسي گزارش بررسي اجمالي حسابرس
مستقل صادر ميشود، ضمن توجه به استاندارد حسابرسي شماره 250،
چك ليستهاي مورد نظر سازمان بورس و اوراق بهادار نيز تكميل گردد.
در پروژه هاي اكتشاف و بهرهبرداري از چاههاي نفتي و استحصال گاز
مايع از گازهاي مازاد چاههاي نفتي ، درصورتي كه قابليت اجرايي فني و
اقتصادي پروژه محرز شده باشد و همچنين امكان پذيري تكنيكي و
قابليت تداوم سوددهي تجاري استخراج منابع معدني قابل اثبات گردد،
مخارج انجام شده در پروژه در چارچوب استانداردهاي حسابداري ” دارايي
ثابت مشهود” و ” دارايي نامشهود” به بهاي تمام شده دارايي منظور
ميگردد. در صورتي كه مخارج اكتشاف و ارزيابي مربوط به قبل از اثبات
قابليت فني و تجاري پروژه باشد، طبق استاندارد بينالمللي شماره 6 كه
ترجمه آن در دسترس ميباشد، عمل شود.
با توجه به مفاد بند 7 استاندارد حسابداري شماره 21 ،از آنجايي كه در
اجاره هاي سرمايهاي تمامي مخاطرات و مزاياي ناشي از مالكيت دارايي
منتقل ميشود، لذا در صورتي كه ابهام جدي و با اهميتي در پرداخت
ديون و انتقال مالكيت وجود نداشته باشد، تجديد ارزيابي زمينهاي در
فوق الذكر و انتقال مازاد آن به حساب سرمايه طبق قوانين و مقررات
مربوط، بلامانع است.
نحوه اجراي دستورالعمل سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص گزارش موارد
عدم رعايت قوانين و مقررات در حسابرسي صورتهاي مالي ميان دورهاي
شركتهاي پذيرفته شده در بورس، چگونه است؟
نحوه شناسايي مخارج انجام مطالعات مهندسي و فني در مرحله قبل از آغاز
عمليات اجرايي، در پروژههاي اكتشاف و بهره برداري از چاههاي نفتي و استعمال
گاز مايع، چگونه است؟
نحوه برخورد با افزايش سرمايه از محل مازاد تجديد ارزيابي اراضي خريداري شده
از طريق اجاره به شرط تمليك، با توجه به عدم انتقال قطعي مالكيت اراضي
خريداري شده به خريدار در تاريخ تجديد ارزيابي ، چگونه است؟
78
79
80
1394 /11/03
1395 /02/20
1395 /04/14
گزارش توجيهي هيئت مديره حداقل بايد داراي اطلاعات و توضيحات
كافي در خصوص منافع ناشي از افزايش سرمايه مزبور و نيز آثار كمي و
كيفي افزايش سرمايه بر رويEPS شركت در سنوات بعد باشد. ضمنا
چنانچه داراييهاي مزبور استهلاك پذير باشند، ضرورت دارد اطلاعات
ارائه شده شامل صورت سود وزيان نيز باشد.
با توجه به مقررات شهرداري و توافق نامه فيمابين ، چنانچه واحد مورد
رسيدگي بخشي از زمينهاي خود را در قبال تغيير كاربري زمينهاي
باقيمانده به شهرداري واگذار نموده باشد، نظر به اينكه امتياز تحصيل شده
بابت تغيير كاربري، مرتبط با يك عنصر عيني يعني زمين بوده و به
صورت جداگانه به عنوان يك دارايي قابل شناسايي نيست، لذا واگذاري
بخشي از زمينهاي واحد مورد رسيدگي در قبال تحصيل امتياز تغيير
كاربري بابت باقيمانده زمينها، معاوضه محسوب نميشود، در چنين
شرايطي معادل بهاي دفتري زمينهاي واگذار شده بايد به بهاي تمام شده
زمينهاي باقيمانده منظور شود. .نکات مهم حسابرسی
با توجه به اينكه صورتهاي مالي نمونه ابلاغي بانك مركزي بعضا غير
منطبق با استانداردهاي حسابداري مصوب ميباشد، لذا تا تعيين تكليف
نهايي موضوع از طريق سازمان حسابرسي به عنوان مرجع تدوين ضوابط و
محتواي گزارش توجيهي هيئت مديره در خصوص افزايش سرمايه كه از محل
مازاد ناشي از تجديد ارزيابي داراييهاي ثابت كه در چارچوب مقررات ماده 17
قانون استفاده از حداكثر توان توليدي و به منظور بهره مندي از مزاياي مالياتي
صورت ميگيرد، شامل چه اطلاعاتي ميباشد؟
نحوه شناسايي تحصيل امتياز تغيير كاربري زمين در قبال واگذاري بخشي از
زمينها به شهرداري، چگونه است؟
نحوه برخورد حسابرس با صورتهاي مالي بانكهايي كه طبق نمونه ابلاغ شده
توسط بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، تهيه شده است؟
81
82
83
1395 /06/08
1395 /06/08
اصول حسابداري و حسابرسي، موسسات حسابرسي جامعه بايد تا رفع
شبهات و موارد عدم انطباق با استانداردهاي حسابداري مصوب، گزارش
خود را به نحوي صادر نمايند كه موارد غير منطبق با استانداردهاي
حسابداري مزبور ( از جمله سر فصل حقوق صاحبان سپردههاي سرمايه
گذاري در ترازنامه با عناصر مندرج در چارچوب مفاهيم نظري مغايرت
دارد و نيز تفكيك صورت عملكرد سپردههاي سرمايه گذاري از صورت
سود و زيان كه موجب عدم انعكاس بخشي از رويدادها در صورت سود و
زيان شده است…..)، به روشني مشخص گردد.
در استانداردهاي حسابرسي منعي بابت ارائه تاييديه دريافتي به صاحبكار ،
پيش بيني نشده است.
وجوهي كه از سهامداران به دليل كمبود نقدينگي و وچود شرايط تحريم
دريافت ميشود، به عنوان جريان وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي تامين
مالي در صورت جريان وجوه نقد طبقه بندي و گزارش ميگردد( بند 37
استاندارد حسابداري شماره2(
آيا حسابرس مجاز به ارائه تاييديه دريافتي از مشتريان به صاحبكار ميباشد يا
خير؟
نحوه انعكاس وجوهي كه توسط سهامداران به اشخاص طرف قرارداد با واحد مورد
رسيدگي پرداخت نموده و به عنوان مطالبات سهامداران در حسابها ثبت ميشود،
در صورت جريان وجوه نقد ، چگونه است؟
84
85نکات مهم حسابرسی
کارگروه فنی و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ تاریخ صورتجلسه
Alavi / K -2 = ها کارگروه پاسخ و پرسش P \1396 2 10
68 آیا صدور گزارش حسابرس مستقل بر مبناا اساتاادار
حسابرسی شاااره 077 ،اساب با صاتر هاا ماا ی
میان ورها مجاز اس ؟
رسیدگی و صدور گزارش حسابرس مستقل نسبت به صورتهای مالی که بررای وور هرای متتفر
میانی تهیه و ارائه میشوو، مغایرتی با استانداروهای حسابرسی نردارو . لرین بایرد بره ایر م فر
توجه واشت که هرچه وور های مالی گزارشگری کوتا تر باشد، قابفیت اتنا به اطالعرات ن کراه
خواهد یافت. بردیهی اسرت، ارائره اقرالا مقایسره ای وور هرای میرانی ور صرورت هرای مرالی وور
مورو گزارش، ضرورت وارو.
9911/0/91
60 چنااچ رأ هیأ حل اختالف ما یاتی باب ما یا هاا و
جرایم مطا ب شده سنتا قبال، پایش از تااریخ تأییاد
صتر ها ما ی تتسط هیاأ مادیره ، با واحاد ماتر
رسیدگی ابالغ و متضتع ب هیأ ما ه 119 مکرر قاااتن
ما یا ها مستقیم ارجاع شده و ر حال رسایدگی باشاد ،
یکن از اتیج اهایی آن اطالعاتی ر ساترس اباشاد،
احته برختر حسابرس ر این خصتص چگتا اس ؟
رأی هیأت حل اختالف مالیاتی پی از تاریخ تأیید صرورت هرای مرالی توسر هیرأت مردیر ، ابرال
گروید است، لذا موضوع از مصاویق رویداوهای تعدیفی بروو و عردا احتسراخ رخیرر از ایر بابرت
توس واحد مورو رسیدگی، از موارو تحری میباشد و با توجه بره ارزیرابی نررار مرالی ن برر کفیرت
صورتهای مالی )با اهمیت یا اساسی(، حسابرس باید حس مورو نظر مشروط یا مرووو اظهار نماید.
9911/1/11
66 ر شرایط اظهار اظر مر و اسب ب صتر سات و زیاان،
اظهار اظر اسب ب صتر جریان وجته اقد ب عنتان یا
صتر ما ی مستقل چگتا باید باشد؟
ور شرای خاص، چنانچه اهمیت نرار موارو تحری ، محدوویت ور کس شواهد حسابرسی و ابهراا
اساسی بر هر یک از صورتهای مالی متفاوت باشد، ممنر اسرت اظهرار نظرر متفراوت نسربت بره
هر یک از صورتهای مالی ضرورت یابد.
9911/1/11
61 ر شرایطی ک عاده جریانهاا اقاد مان کح تحا
سرفصلها اصلی پیشبینای شاده ر صاتر جریاان
وجته اقد، منطبق بر جریااا واق ی ورو و خروج وج اقاد
طی وره اباشد، اتع اظهار اظر اسب ب صاتر ماوکتر
چگتا باید باشد؟
با توجه به ارزیابی نرار مالی موضوع، حسابرس باید نسبت به صورت جریا وجو نقد، حس مورو،
نظر مشروط یا مرووو اظهار نماید.
9911/1/11نکات مهم حسابرسی
کارگروه فنی و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ تاریخ صورتجلسه
Alavi / K -2 = ها کارگروه پاسخ و پرسش P \1396 2 10
17 رصترتی ک مباای اظهاراظر حسابرس مستقل اسب ب صتر
جریان وجتهاقد بر اظهاراظر و اساب با ترازااما و صاتر
ست وزیان بالاثر باشد، آیا ر گزارش حسابرسی الزم اس مبااای
و اظهاراظر مربتطب صتر موکتر تفکی گر ؟
ور صورتی که مبانی اظهار نظر نسبت به صورت جریا وجو نقد بر اظهار نظر نسبت به ترازنامره و
صورت سوو و زیا بال ارر باشد، مبانی و اظهار نظر بایستی تفنیک شوو.
9911/1/11
19 آیا حسابرس مستقل میتتااد اسب با تاراز عالیااتی و
صتر عالکر و بت ج حساا هاا مساتقل ااااگاه
و تی اظهار اظر اااید؟
حسابرس مستقل قبل از انعقاو قرارواو و پذیرش کار کتباً به وانشگا اعالا نماید کره صرورت هرای مرالی
باید طبق استانداروهای حسابداری بت عمرومی تهیره گرروو، لرین چنانچره واحرد مرورو رسریدگی
نسبت به تهیه صورتهای مالی اقداا ننند، ور گزارش حسابرس ور بار صرورت هرای مرالی تهیره شرد
بر اساس سایر منابع جامع حسابداری، باید مبنای حسابداری مرورو اسرتفاو تصرری و یرا بره یاوواشرت
همرا صورتهای مالی که مبنای مزبور ور ن تشری شد است، اشار شوو. حسرابرس بایرد نسربت بره
م فوبیت ارائه صورتهای مالی از تماا جنبههای با اهمیت بر اساس مبنای حسرابداری مشرتش شرد ،
اظهار نظر کند. همچنی گزارش حسابرسی نسبت به صورتهای مالی بر اساس یک چارچوخ با مقاصرد
خاص باید شامل یک بند تأکید بر م ف خاص برای نگاهی استفاو کنندگا از گزارش حسابرس باشرد،
مبنیبر ایننه صورتهای مالی بر مبنرای اسرتانداروهای بتر عمرومی تهیره نشرد و برر اسراس یرک
چارچوخ با مقاصد خاص تهیه و ارائه گروید و ور نتیجه ممن است برای مقاصد ویگر مناس نباشد.
9911/97/99
11 پروادهها حسابرسی سنتا گوشت ، برا چند سال باید
اگهدار شت ؟
طبق استانداروهای حسابرسی، پروند های حسابرسی باید حداقل برای مردت پرنس سراگ نگهرداری
گروو. ای مدت برای مواروی است که به تشتیش حسابرس، اوعا یا اوعاهرایی نسربت بره گرزارش
حسابرس و نرار اظهار نظر وی ور نیند وجروو نداشرته باشرد . ور غیرر ایر صرورت، پرونرد هرای
حسابرسی باید برای مدت الزا به تشتیش حسابرس، نگهداری شوو. شایا تأکیرد اسرت ، چنانچره
حسابرس به هر ولیل نسبت به عدا نگهداری پروند های حسابرسی پس از سپری شد پنس سراگ،
کمتری تروید را واشته باشد یا کمتری احتماگ را بدهد که ور نیند )نزویک یا وور( ممن اسرت
موضوع پروند مورو نظر، توس ویگرا مورو پرس و یا بررسی قرار گیرو، بایرد ن پرونرد را ترا
رفع همه نگرانیهای حرفهای نگهداری کند.
9911/97/99نکات مهم حسابرسی
کارگروه فنی و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ تاریخ صورتجلسه
Alavi / K -2 = ها کارگروه پاسخ و پرسش P \1396 2 10
19 آیا شرک هایی ک ر راستا ما ه )90 )قاااتن “حاداکرر
استفا ه از تتان تت ید و خدماتی ر تأمین ایازها کاتر و
تقتی آاها ر امار صاا را )مصات 9/1/9919 مجلاح
شترا اسالمی(”، اقدام ب تجدیاد ارزیاابی ارایای هاا
شرک اات هااد، مااتل بند 99 اساتاادار حساابدار
شااره 99 ” اراییها ثاب ماهت ” مبنیبر تجدید ارزیاابی
ب د طی وره تناو 9 یا 1 سا هستند؟
نظر به ایننه شرکت طبق قانو مزبور اقداا به تجدید ارزیابی نموو است و ور قرانو مزبرور و نیرز
نیی نامه مرتب ، تداوا تجدید ارزیابی واراییها پی بینری نگرویرد اسرت، لرذا ور ایر خصروص،
رعایت وور پی بینی شد ور استاندارو حسابداری مربوط ضرورت ندارو. ضمنا با توجه به شررای
جدید طبق تبصر )1 )ماو )141 )قانو اصالحیه قرانو ما لیرات هرای مسرتقیم مصروخ تیرر مرا
1914 که افزای بهای ناشی از تجدید ارزیابی واراییهای اشتاص حقوقی با رعایت اسرتانداروهای
حسابداری، مشموگ پرواخت مالیات بر ورنمد نمیباشد، منعی ور خصوص تجدید ارزیابی بعردی ور
وور تناوخ 9 یا 5 ساله واراییهای تجدید ارزیابی شد ، وجوو ندارو.
9911/99/99
19 آیا حسابرسان شرک ها گروه )اعم از حسابرسان شرک
اصلی و شرک ها فرعی( مجاز ب ارائ خدما مااورها
و تنظیم صتر ها ما ی طبق استاادار ها باین ا اللای
گزارشگر ما ی ب شرک صاحبکار حسابرسای و یگار
شرک ها گروه میباشند؟
ور رعایت نیی رفتار حرفهای و مقررات موجوو، ارائه خدمات مذکور توس حسابرس شرکت اصرفی
و حسابرسا شرکتهای گرو ، مجاز نمیباشد.
9911/99/99
11 آیا حسابرسان شرک ها گروه، اعم از حسابرساان شارک
اصلی و شرک ها فرعی، مجاز ب ارائ گازارش حسابرسای
ر خصتص صتر ها ما ی تنظیای بر اساس اساتاادار ها
بینا اللی گزارشگر ما ی شرک ها یگر گروه کا خات
ارا حسابرس و بازرس قااتای یگر هستند، میباشند؟
با رعایت ضواب و استانداروهای حسابرسی و قروانی و مقرررات حراکم، ارائره گرزارش حسابرسری
ور مورو صورتهای مالی تهیه شد بر اساس استانداروهای بی المففی گزارشگری مالی شرکتهایی
که خوو وارای حسابرس و بازرس قانونی ویگری هستند، مجاز میباشد.
9911/99/99
18 مبنا صدور گزارش حسابرسی جه صاتر هاا ماا ی
تهی شده بر اساس استاادار ها بینا اللی گزارشاگر
ما ی، چیس ؟نکات مهم حسابرسی
گزارش حسابرسی بایستی بر مبنای استانداروهای حسابرسی )گرو 077 )با انجاا تعردیالت مرورو
نیاز تهیه و ارائه گروو. همچنری ضرروری اسرت موضروع ور یرک بنرد توضریحی مبنری برر ایننره
صورتهای مالی واحد مورو گزارش، تهیه شد بر مبنرای اسرتانداروهای حسرابداری ایررا ، مرورو
حسابرسی قرار گرفته و گزارش حسابرسی جداگانهای نسبت به صرورت هرای مرالی مرذکور منتشرر
گروید است، ورج گروو.
9911/99/99
کارگروه فنی و استانداردها
ردیف پرسش پاسخ تاریخ صورتجلسه
Alavi / K -2 = ها کارگروه پاسخ و پرسش P \1396 2 10
10 اظهار اظر حسابرس ر خصتص احته برختر با صتر هاا
ما ی شرک ها فرعی و وابست با تتج ب اینکا ر تهیا
صتر ها ماا ی بار مبناا اساتاادار ها باین ا اللای
گزارشگر ما ی، آخرین استاادار ها متجت ب کار گرفتا
میشت ، چگتا اس ؟
صورتهای مالی تففیقی تهیه شد بر اساس استانداروهای بی المففی گزارشگری مالی، باید حاصرل
تففیق صورتهای مالی شرکت اصفی و شررکت هرای فرعری، تهیره شرد برر اسراس اسرتانداروهای
گزارشگری مالی بی المففی باشد. همچنی صدور گزارش حسابرسی نسر بت بره صرورت هرای مرالی
تففیقی توس حسابرس واحد اصفی، با ور نظر گرفت استانداروهای حسابرسی گرو 077 و انجراا
تعدیالت مورو نیاز، الزامی است.
9911/99/99
16 چنااچ سرمای گوار ر سهام سریعا ا امل ک با اقال
بها تاام شده و خا ص ارزش فروش ارزیاابی مای گار ،
ااا آن ب یل عدم تاکیل مجاع عاتمی و یا عدم افااا
اطالعا متر ایاز بسات و م اامال آن متتقاش شاده
باشد، پح از تاریخ ترازااما و قبال از تااریخ تصاتی
صتر ها ما ی، ااا آن بازگاایی و ب بهاا کاتار از
بها خرید قبلی شرک عرضا گار ، احاته برخاتر
حسابرس با کاهش ارزش سرمای گوار چگتا اس ؟
چنانچه اطالعات وریافتی بعد از تاریخ ترازنامره بیرانگر ن باشرد کره ارزش یرک وارایری ور تراریخ
ترازنامه کاه یافته، یا مبفغ زیا کراه ارزش شناسرایی شرد قبفری بررای ن وارایری نیازمنرد
تعدیل است، لذا بایستی م ابق استانداروهای حسابداری، از ای بابت رخیر کراه ارزش وارایری
ور حساخها منظور گروو.
9911/99/11
11 چنااچ شارک اصالی ارا زیاان ااباشات باشاد، اماا
صتر ها ما ی تلفیقی گروه و شرک اصلی فات،، ارا
ست خا ص و ست ااباشت باشد، احته برختر حسابرس با
مفا ما ه )999 اصالحی قااتن تجار ، چگتا اس ؟
صورتهای مالی تففیقی ور راستای گزارشگری مالی گرو به عنوا یک شتصیت حسرابداری و نره
یک شتصیت حقوقی ارائه میگرروو . برر ا یر اسراس، برازرس قرانونی ورخصروص گرزارش مروارو
عدا رعایت قوانی و مقررات، از جمفه ماو )141 )اصالحیه قرانو تجرارت، ور ارتبراط برا شررکت
اصفی به عنوا یک شتصیت حقوقی، وارای مسئولیت میباشد.
نکات مهم حسابرسی
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
100 چنانچه سال مالي شركت اصلي 2 ماه قبـل از سـال مـالي
شركت فرعي باشد، آيا قابليت تلفيق وجود دارد؟
طبق بند 29 استاندارد حسابداري شماره 18) صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايهگذاري
در واحدهاي تجاري فرعي)، شركت فرعي بايستي صورتهاي مالي به تاريخ صورتهاي مالي واحد
اصلي تهيه نمايد، لذا قابليت تلفيق وجود ندارد.
1396/1/28
101 تحت شرايط مطرح شـده در سـؤال شـماره 100 ،چنانچـه
شركت فرعي مطابق سال مالي شركت اصلي، صـورتهـاي
مالي 10 ماهه، ارائـه نمايـد، آيـا ايـن صـورتهـاي مـالي
قابلتلفيق با صورتهاي مالي ساليانه واحد اصلي ميباشد؟
طبق پاسخ ارائه شده در ارتباط با سؤال شماره 100 ،دوره گزارشگري واحـد فرعـي بايـد بـا دوره
گزارشگري واحد اصلي يكسان باشد، لذا قابليت تلفيق وجود ندارد.
نکات مهم حسابرسی
102 در صورتي كه شركت اصلي مالك 34 %شركت “الف” باشد،
آيا ميتوان صورتهاي مالي شركت “الف” را با صورتهـاي
مالي واحد اصلي تلفيق نمود؟
در صورتي كه شركت اصلي با دارا بودن مالكيت 34 %سهام شركت “الف”، بر اين شـركت كنتـرل
داشته باشد، شركت “الف” مشمول تلفيق ميباشد.
1396/1/28
103 در صورتي كه در خصوص رسيدگي بـه يـك قلـم خـاص
از يك صورت مالي، حسابرس با محدوديت مواجه باشد،
و همزمان در صورتهاي مالي افشاي لازم طبق استانداردهاي
حسابداري نسبت به آن قلم انجام نشـده باشـد، نحـوه
برخورد حسابرس چگونه است؟
در صورت اهميت، موضوع محدوديت دسترسي به اطلاعات لازم جهت رسـيدگي و موضـوع عـدم
افشاي لازم طبق استانداردهاي حسابداري، بايستي در گزارش حسابرس مستقل ارائه گردد.
1396/1/28
104 آيا عدم امكان حسابرسي اطلاعات مالي بخـشهـاي يـك
گروه (شركتهاي فرعـي، شـعب، مشـاركتهـاي مـدني،
شركتهاي وابسته و …) توسط حسابرس گروه، در نتيجـه
تصميمات اتخاذ شـده توسـط اركـان صـلاحيتدار گـروه
مبنيبر متفاوت بودن حسابرس گروه از حسابرس بخشهـا،
محدوديت در رسيدگي حسابرس گروه تلقي ميگردد؟
با توجه به مسئوليت حسابرس واحد اصلي در رابطه با حسابرسي صورتهاي مالي تلفيقي، رعايت
كامل استاندارد حسابرسي شماره 600) ملاحظات خاص در حسابرسي صورتهـاي مـالي گـروه-
شامل كار حسابرسان بخش) بهويژه ملاحظات مربوط به مشاركت حسـابرس گـروه در حسابرسـي
بخش و لزوم ارتباط با حسابرسان آنها (موضوع بند 12 استاندارد فوق)، بايد مورد توجه حسـابرس
گروه قرار گرفته و در قرارداد حسابرسي منعقده با واحد اصلي، موضوع امكان مشاركت و نيز عـدم
ايجاد محدوديت براي حسابرس گروه در خصـوص اخـذ اطلاعـات و مسـتندات لازم از حسـابرس
بخشها، به نحو مناسب درج شود.
نکات مهم حسابرسی
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
105 در صورتي كه استهلاك داراييهاي ثابت مشهود، بـر اسـاس
برآورد عمر مفيد داراييهاي مزبور از طريق انجام كارشناسي،
بيش از عمر مفيد آن طبق جدول استهلاكات موضـوع مـاده
149 قانون مالياتهـاي مسـتقيم محاسـبه و در حسـابهـا
منعكسشدهباشد، نحوهبرخورد حسابرس چگونه است؟
بر اساس استاندارد حسـابداري شـماره 11 بـا عنـوان “دارايـيهـاي ثابـت مشـهود”، عمـر مفيـد
داراييهاي ثابت مشهود برحسب استفاده مورد انتظار واحد تجاري از دارايي مزبور تعريف ميشود.
همچنين طبق بخشنامه شماره 87/95/200 مورخ 4/6/1395 سـازمان امـور ماليـاتي، مؤسسـات
مجاز ميباشند كه داراييهاي استهلاكپذير خود را بيش از مدت و يا با نرخي كمتر از نـرخهـاي
مقرر در جدول استهلاكات بخشنامه مزبور مستهلك نمايند، مشروط بر اينكه فهرست داراييهـاي
مربوط و نحوه استهلاك آنها را تا پايان انقضاي مهلت تسـليم اظهارنامـه عملكـرد سـال تحصـيل
دارايي، به اداره امور مالياتي ذيربط اعلام نمايند.
نکات مهم حسابرسی
106 آيا در گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل نسـبت بـه
صورتهاي مالي ميان دورهاي، درج بند توضيحي در خصوص
پيگيري تكاليف مقرر در مجمـع عمـومي عـادي سـاليانه،
امكانپذير ميباشد؟
با توجه به اينكه، درج بند توضيحي در خصوص پيگيري تكاليف مقرر در مجمـع عمـومي عـادي
ساليانه، در گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل نسبت به صورتهاي مالي ميـان دورهاي، در
دستورالعمل تهيه و ارائه گزارش حسابرس مستقل در مورد بررسي اجمالي، پـيشبينـي نگرديـده
است، لذا درج آن در گزارش ياد شده، منطبق با دستورالعمل مزبور نميباشد.
1396/2/4
107 مبناي تصميمگيري مجمع عمومي عـادي سـاليانه بـراي
تقسيم سود قابل تقسيم بين صـاحبان سـهام، اشـخاص
سهامدار در تاريخ ترازنامه است و يا اشـخاص سـهامدار
در تاريخ تشكيل مجمع عمومي عادي ساليانه؟
بر اساس مفاد ماده 240 قانون تجارت، “مجمع عمومي پس از تصويب حسابهاي سال مالي و احـراز
اينكه سود قابل تقسيم وجود دارد، مبلغي از آن را كه بايد بين صاحبان سـهام تقسـيم شـود، تعيـين
مينمايد.” بنابر اين، سود سهام مصوب مجمع عمومي عادي ساليانه صـاحبان سـهام بـه سـهامداراني
تعلق ميگيرد كه در تاريخ برگزاري مجمع عمومي عادي ساليانه، مالك سهام شركت باشند، مگر اينكه
در اساسنامه و يا ساير توافقات فيمابين سهامداران شركت، ترتيبات ديگري مقرر شده باشد.
نکات مهم حسابرسی
108 آيا مؤسسات حسابرسي مجاز به پذيرش كـار حسابرسـي
دستگاههاي دولتي و شهرداريها كه فاقـد دفـاتر قـانوني
هستند و اظهارنامه مالياتي نيز به سـازمان امـور ماليـاتي
ارائه نمينمايند، ميباشند.
پذيرش حسابرسي صورتهاي مالي دستگاههاي دولتي و شهرداريها كه طبـق قـانون مكلـف بـه
نگهداري دفاتر قانوني نيستند، توسط مؤسسات حسابرسي عضو جامعه حسابداران رسـمي ايـران،
منعي ندارد. تعديل فرمت گزارشها و قراردادها نيز به تناسب توافق و نوع خدماتي كـه حسـابرس
ارائه ميكند، ضرورت دارد.
1396/3/29
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
109 با توجه به تصويب و انتشار استانداردهاي حسابداري بخـش
عمومي توسط سازمان حسابرسي والزام شهرداريها به تهيه
صورتهاي مالي بـر مبنـاي حسـابداري تعهـدي ورعايـت
استانداردهاي مزبور از ابتداي سال 1395 ،چنانچه عليـرغم
الزام مزبور، صورتهاي مالي شهرداريها بر اسـاس مبنـاي
نقدي تهيه وارائه شود، نحوه برخورد حسابرس چگونه است؟
بـه شـهرداري مربـوط اعـلام نمايـد كـه
ً
حسابرس مستقل قبل از انعقاد قرارداد و پذيرش كـار كتبـا
صورتهاي مالي بايد طبق استانداردهاي حسابداري بخش عمومي تهيه گردد، ليكن چنانچه شهرداري
مورد رسيدگي نسبت به تهيه صورتهاي مالي بر اساس استانداردهاي مزبور اقـدام نكنـد، در گـزارش
حسابرس درباره صورتهاي مالي تهيه شده بر اسـاس سـاير مبـاني جـامع حسـابداري، بايـد مبنـاي
حسابداري مورد استفاده تصريح و يا به يادداشت همراه صورتهاي مالي كه مبناي مزبور در آن تشريح
شده است، اشاره شود. حسابرس بايد نسبت به مطلوبيت ارائه صورتهـاي مـالي از تمـام جنبـههـاي
با اهميت، بر اساس مبناي حسابداري مشخص شده و در چارچوب استاندارد حسابرسي شـماره 800،
اظهار نظر كند. همچنين گزارش حسابرس نسبت به صورتهاي مالي مـذكور، بايـد شـامل يـك بنـد
تأكيد بر مطلب خاص براي آگاهي اسـتفادهكننـدگان از گـزارش حسابرسـي باشـد، مبنـيبـر اينكـه
صورتهاي مالي بر مبناي استانداردهاي بخش عمومي تهيه نشده و بر اساس مبناي نقدي تهيه و ارائه
گرديده و در نتيجه ممكن است براي مقاصد ديگر مناسب نباشد.
1396/3/29
نحـوه اسـتعلام حسـابرس جـايگزين از حسـابرس قبلـي، 110
در صورتي كه مؤسسه حسابرسي قبلي منحل شـده باشـد،
چگونه بايد انجام شود؟
تصميمگيري در خصوص پذيرش يا عدم پـذيرش كـار حسابرسـي، بـا توجـه بـه ضـوابط مربـوط در
استانداردهاي حسابرسي و آيين رفتار حرفهاي، همچنين موارد مطروحه در آخرين گزارش حسـابرس
مستقل و بازرس قانوني، به عهده و مسئوليت حسابرس جايگزين ميباشد. در صورت عدم دسترسي به
پروندههاي حسابرسي سال قبل جهت استفاده از آنها در ارتباط با ارزيابي نحوه و نتـايج رسـيدگي بـه
ماندههاي ابتداي دوره، اين موضوع در قرارداد حسابرسي سال جديد، مورد توجه قرار گيرد.
1396/3/29
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
Nikokar/P/K-2/كارگروهها پاسخ و پرسش /F استانداردها و فني = 1396/8/1
111 صورتهاي مالي و اظهارنامه مالياتي يك شـركت قبـل از
بهرهبرداري، در ارتباط با هزينههاي قبل از بهرهبـرداري،
با دفاتر قانوني آن مطابقـت نـدارد. علـت عـدم انطبـاق
ناشي از اين است كه هزينههاي قبل از بهـرهبـرداري در
دفاتر قانوني و اظهارنامه مالياتي تحت عنوان هزينه دوره
منعكس گرديده، ليكن در صورتهـاي مـالي بـه عنـوان
دارايي نامشـهود انعكـاس يافتـه اسـت. نحـوه برخـورد
حسابرس با موضوع فوق چگونه است؟
طبق مصوبات شوراي عالي جامعه حسابداران رسمي ايران، صورتهـاي مـالي مـورد حسابرسـي
توسط اعضاي جامعه، بايستي متكي به دفاتر قانوني باشد، در غير اين صورت حسابرس بايسـتي
از پذيرش چنين كـاري خـودداري نمايـد. در وضـعيت بـالا، چنانچـه شـركت مـورد رسـيدگي
نسبت به ثبت اسناد اصلاحي لازم در دفاتر قانوني جهت انطباق با صورتهـاي مـالي آن، اقـدام
نمايد، صدور گزارش توسط مؤسسه حسابرسي پس از ارزيابي آثار مالياتي ناشي از عدم تطبيـق
اظهارنامه مالياتي با دفاتر قـانوني و انعكـاس مناسـب آن، بلامـانع اسـت. در غيـر ايـن صـورت،
حسابدار رسمي مجاز به صدور گزارش نميباشد و بايد از كار كنارهگيري نمايد.
نکات مهم حسابرسی
112 تعدادي از مؤسسات حسابرسي كه عهـدهدار حسابرسـي
صورتهاي مالي بانكهـا هسـتند، مـوارد عـدم رعايـت
ضوابط و مقررات بانـك مركـزي را هماننـد مـوارد عـدم
رعايت ضـوابط و مقـررات سـازمان بـورس، در گـزارش
حسابرسي صورتهاي مـالي بانـكهـا، در بخـش سـاير
مسئوليتهاي قانوني حسابرس مستقل ارائـه مـيكننـد،
ليكن تعداد ديگري از مؤسسات حسابرسـي نسـبت بـه
موارد عدم رعايت ياد شـده، موضـعگيـري ننمـودهانـد.
مسئولين بانك مركزي نيز با توجه به شرايط و مشـكلات
موجود بانكها، تمايل دارند كه موارد عدم رعايت ضـوابط
و مقررات توسط بانكها، بهصورت يك گـزارش جداگانـه
تهيه و به بانك مركزي اعـلام گـردد. پـذيرش خواسـته
مسئولين بانك مركزي در چه شرايطي ميسر است؟
موارد عدم رعايت ضوابط و مقررات بانك مركزي، در چارچوب چكليستهاي ابلاغي آن بانـك،
بايد در بخش ساير مسئوليتهاي قانوني حسابرس، در گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانوني
درج گردد.
نکات مهم حسابرسی9
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
Nikokar/P/K-2/كارگروهها پاسخ و پرسش /F استانداردها و فني = 1396/8/1
113 برخورد حسابرس مستقل در رابطـه بـا مـوارد افشـاهاي
خاصي كه در صورتهاي مالي بانكها (تهيـه شـده طبـق
نمونه بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران)، ارائـه گرديـده
است، آيا از نوع تحريف و عدم توافق است و يا اينكـه بايـد
بهعنوان بند تأكيد بر مطلب خاص، پس از بنـد اظهـار نظـر
حسابرس، درگزارش حسابرس مستقل ارائه شود؟
به دليل عدم انطباق بـا اسـتانداردهاي حسـابداري ملـي، مـوارد مـذكور از مصـاديق تحريـف و
عدم توافق ميباشند.
نکات مهم حسابرسی
114 در شرايط فعلي كه بانكها دو سري صـورتهـاي مـالي
متفاوت، يكي بر اساس نمونه ابـلاغ شـده توسـط بانـك
مركزي جمهوري اسلامي ايران و ديگري بر اساس نمونـه
ابلاغ شده توسط سـازمان بـورس و اوراق بهـادار، تهيـه
ميكنند و هر دو مرجع فوقالذكر برگزاري مجامع بانكها
را منوط به ارائـه صورتهاي مالي ابلاغي خود نمودهانـد،
آيا صدور دو گـزارش حسابرسـي جداگانـه نسـبت بـه
دو نمونه صورتهاي مالي مزبور، بر اسـاس اسـتانداردهاي
حسابرسي شماره 700 امكانپذير است؟
تهيه و ارائه گزارش حسابرسي براي هر دو نمونه امكانپذير است. چنانچه صورتهـاي مـالي ارائـه
شده بر اساس استانداردهاي حسابداري ايران تهيه شـده باشـد، گزارشـگري بـر اسـاس اسـتاندارد
حسابرسي شماره 700 و در غير اين صورت گزارشگري بر اساس استاندارد حسابرسي شماره 800
خواهد بود. در صورت گزارشگري بر اساس استاندارد حسابرسي شماره 800 ،در گزارش حسابرس
بايستي يك بند تأكيد بر مطلب خاص مبني بر اينكه گـزارش مـذكور بنـا بـه درخواسـت مرجـع
درخواستكننده (در اينجا بانك مركزي يا سازمان بورس) صادر شده است و امكان دارد استفاده از
آن براي ساير مقاصد مناسب نباشد، درج گردد.
نکات مهم حسابرسی
115 نحوه برخورد حسابرس با عدم دريافت پاسخ تأييديههاي
درخواستي از بانكها، چگونه است؟
از آنجايي كه اطلاعات مورد درخواست در تأييديههاي بانكي متنوع بوده و در صورت حسـابهـاي
گردش و مانده حساب درج ميشود، بنابر اين صـورت حسـابهـاي بـانكي نمـيتوانـد
ًنکات مهم حسابرسی
بانكي صرفا
جايگزين تأييديههاي درخواستي از بانكها شود. در صورت عدم دريافت پاسخ تأييديههاي بـانكي،
حسابرس بايد روشهاي حسابرسي جايگزين را براي كسب شواهد حسابرسي مربوط و قابل اعتماد
اجرا كند و چنانچه حسابرس نتواند شواهد مذكور را از طريـق اجـراي سـاير روشهـاي حسابرسـي
كسب نمايد، بايد آثار محدوديت را بر گزارش حسابرسي ارزيابي كند.
نکات مهم حسابرسی
كارگروه فني و استانداردها
رديف پرسش پاسخ تاريخ صورتجلسه
Nikokar/P/K-2/كارگروهها پاسخ و پرسش /F استانداردها و فني = 1396/8/1
116 چنانچه كليه شركتهاي فرعي مربوط بـه يـك شـركت
اصلي كه سال مالي آنها بـا سـال مـالي شـركت اصـلي
يكسان اسـت (بـهعنـوان مثـال 29/12/1394 ،(منحـل
گرديده و مراتب انحلال نيز در مرجـع ثبـت شـركتهـا
به ثبت رسيده و در دوره مالي منتهي به انحلال نيز فاقـد
فعاليت بـا اهميـت مـالي و پـولي باشـند، نحـوه ارائـه
صورتهاي مالي گروه و شركت اصلي بـراي سـال مـالي
منتهي به 30 اسفند ماه 1395 ،چگونه است؟
با توجه به انحلال كليه شركتهاي فرعي و فقدان فعاليت مالي و پولي بـا اهميـت آنهـا تـا تـاريخ
صورتهاي مالي شركت اصلي براي سال مالي منتهي بـه 30 اسـفند مـاه 1395
ً
انحلال، لذا صرفا
سال مالي (شامل اقلام مقايسهاي مربوط) قابل ارائه است و ارائه صورتهـاي مـالي تلفيقـي گـروه
براي سال مالي مزبور، موضوعيت ندارد.
نکات مهم حسابرسی
117 يك مؤسسه حسابرسي، وظيفه حسابرس مستقل و بـازرس
قانوني يـك شـركت هلـدينگ و دو شـركت فرعـي آن را
به عهده دارد، آيا اجـراي درخواسـت هلـدينگ مبنـيبـر
رسيدگي ويژه در چارچوب استاندارد حسابرسـي شـماره
4400 تحت عنوان “اجراي روشهاي توافقي رسـيدگي بـه
اطلاعات مالي آتي”، در دو شركت فرعي مذكور به صورت
همزمان با انجام وظيفه مزبور مجاز است يا خير؟
اجراي روشهاي توافقي با شرايط ياد شده، در چارچوب استاندارد حسابرسي شماره 4400 ،منعي
ندارد، ليكن بايستي حسابرس در نظر داشته باشد نوع و ماهيت خـدماتي را كـه ارائــه مـيدهـد،
محدود كننده استقلال حسابرس به عنوان حسـابرس و بـازرس قـانوني شـركتهـاي مـذكور و از
مصاديق خدمات تخصصي و حرفهاي موضوع بند 8-16 آيـين رفتـار حرفـهاي جامعـه حسـابداران
رسمي ايران نباشد.
نکات مهم حسابرسی
118 نحوه برخورد حسابرس در موارد عدم كفايت پوشش بيمهاي
داراييها، چگونه است؟
با توجه به موارد مندرج در پاسخ به پرسش فني شماره 89 مورخ 5/12/1392 سازمان حسابرسي،
چنانچه در تاريخ گزارش حسابرس مستقل، پوشش بيمهاي داراييها كفايت داشته باشد و اتفـاقي
كه منجر به ورود خسارت عمده به داراييهاي تحت پوشش بيمه گردد، در سال مالي مورد گزارش
تا تاريخ گزارش حسابرس مستقل واقع نشده باشد، درج بند كسـري پوشـش بيمـهاي در گـزارش
حسابرس مستقل و بازرس قانوني سال مورد گزارش، ضرورتي ندارد. ليكن چنانچه طي دوره زماني
مزبور اتفاقي كه منجر به خسارت عمده به داراييهاي شركت شده باشد، واقع گرديده و فقدان يـا
عدم كفايت پوشش بيمهاي، بازيافت تمام يا بخش عمدهاي از خسارت وارده را امكـانپـذير نكنـد،
موضوع بايستي جهت آگاهي استفادهكنندگان از صورتهاي مالي، در گزارش حسابرس مسـتقل و
بازرس قانوني، درج شود.
نکات مهم حسابرسی
