مفاهيم نگهداشت سرمايه
هر يك از نظام هاي اندازه گيري مبتني بر يكي از مفاهيم نگهداشت سرمايه است . از آ نجا كه هر گاه مصرف فرد بر درآمدش فزوني يابد رفاه اقتصادي
(سرمايه) وي كاهش مي يابد لذ ا در هر واحد تجاري ، فزوني توزيع سود بر سود اكتسابي موجب كاهش سرمايه واحد تجاري مي گردد. از اين رو تعيين سود با
حفظ سرمايه واحد تجاري مرتبط است. به عبارت ديگر، نگهداشت سرمايه عامل مهمي در تعيين سود است.
ارزش براي واحد تجاري
بهاي جايگزيني
اقل
مبلغ بازيافتني
اكثر
خالص ارزش فروش ارزش اقتصادي
24 فصل اول: چارچوب نظري گزارشگري مالي خارجي در ايران
بموجب مفهوم نگهداشت سرمايه مال ي ، سود تنها در شرايطي تحصيل مي شود كه مبلغ پولي خالص دارايي ها در پايان دوره پس از حذف اثرات هر گونه
توزيع بين صاحبان سرمايه يا دريافتي از ايشان نسبت به مبلغ پولي خالص دارايي ها در ابتداي دوره فزوني يابد . به عبارت ديگر سود صرفاً زماني شناسايي
خواهد شد كه مبلغ پولي حاصل از درآمد فروش شركت بيش از مبلغ پولي سرماي هگذاري شده در داراي ي فروخته شده باشد. به عنوان مثال فرض كنيد كه
22 ريال به فروش مي رساند. مبلغ پولي ,   1 ريال خريداري كرده و پس از مدتي آنرا به بهاي  ,   يك واحد تجاري كالايي را به بهاي تمام شده
سود (بازده سرمايه) حاصل از اين رويداد مالي بشرح زير محاسبه م يگردد:
بازده سرمايه (سود)= سرمايه گذاري بازيافت شده جريان نقدي ورودي حاصل از فروش كالا
22,   1 ,   12,  
نكته 46 : نظام اندازه گيري م بتني بر بهاي تمام شده تاريخي مقر ر مي دارد كه قبل از گزارش سود، مبلغ پولي حقوق صاحبان سرمايه در ابتداي
است. « مفهوم نگهداشت سرمايه مالي » دوره مورد نگهداشت قرار گيرد كه اين امر مبتني بر
براساس مفهوم نگهداشت سرمايه فيزيكي (عملياتي)، هر گاه سرمايه برحسب ظرفيت توليدي فيزيكي تعريف گردد، سود بيانگر افزايش در سرمايه
مزبور طي دوره است . براساس اين مفهوم سود صرفاً زماني شناسايي خواهد شد كه ظرفي ت توليدي فيزيكي (ظرفيت عملياتي ) واحد تجاري در پايان دوره
پس از حذف اثرات هر گونه توزيع بين صاحبان سرمايه يا دريافتي از ايشان نسبت به ظرفيت توليدي فيزيكي ابتداي دوره فزوني يابد و به عبارتي سود تنها
زماني ايجاد خواهد شد كه عايدي شركت از محل درآمد فروش افزون تر از بهاي جاري جايگزيني آن قلم فروخته شده باشد به عنوان مثال و با توجه به
15 ريال باشد . مبلغ سود (بازده سرمايه )حاصل از اين رويداد ,   مفروضات مثال قبل فرض كنيد بهاي جاري جايگزيني كالاي فروخته شده بالغ بر
مالي براساس مفهوم نگهداشت سرمايه فيزيكي بشرح زير محاسبه م يگردد:
بازده سرمايه (سود) = بهاي جاري جايگزيني كالاي فروخته شده جريان نقدي حاصل از فروش كالا
22,   15,    7,  
نكته 47 : در نظام اندازه گيري مبتني بر ارزش جاري، درآمدهاي عملياتي از درآمدها ي حاصل از فعاليت هاي اصلي واحد تجاري پس از كسر بخشي
از آن، جهت نگهداشت دارايي هاي لازم براي حفظ فعاليت هاي اصلي در همان سطح م يباشد. هرگونه در آمد حاصل از افزايش در ارزش داراي ي عملياتي
مزبور از قبيل افزايش بهاي موجوديها يا افزايش در ارزش داراي ي هاي ثابت مشهود، درآمد نگهداري تلقي مي گردد. اين نحوه شناسايي درآمد مبتني بر مفهوم
نگهداشت سرمايه فيزيكي است.
در يك شرايط تورمي استف اده از مفاهيم فوق الذكر اطلاعات مربوطي را در اختيار كاربران صورت هاي مالي قرار نمي دهد و لذا استفاده از مفهوم
نگهداشت قدرت خريد ثابت سرمايه مفيدتر خواهد بود . بر طبق اين مفهوم ، سود صرفاً زماني وجود خواهد داشت كه عايدي شركت از محل
درآمدهايش بيش از قدرت خريد ثابت سرمايه گذاريش باشد. با توجه به مفروضات مثال قبل فرض كنيد شاخص سطح عمومي قيم تها در فاصله زمان خريد