مالیات حق تمبر

به محض صدور برخی اسناد، اوراق و مدارک توسط صادر کنندگان (بانک­ها، شرکت­های تجاری، موسسات تجاری، وزارتخانه­ها، سازمانهای دولتی، اتحادیه­ها و مجامع امور صنفی، اتاق­های بازرگانی و…) مبالغی تحت عنوان حق تمبر به صورت الصاق و ابطال تمبر و یا دریافت وجه اخذ می­گردد. اسناد مشمول حق تمبر و میزان مالیات آن موضوع مواد 44، 45، 46، 47 و 48 ق.م.م در جدول ذیل به تفکیک درج گردیده است.

نکته: برابر بخشنامه شماره 23838/200/ص مورخ 27/12/1392 نظر به سوالات و ابهامات مطرح شده در خصوص حواله­های ارزی و تسری مقررات ماده 45 قانون مالیاتهای مستقیم به آن، بدینوسیله مقرر می­دارد:

1- در صورتی که در مراودات تجاری حواله ارزی صرفاً به مفهوم دستور پرداخت به بانک­ها یا موسسات مالی و اعتباری جهت حواله به ذینفع مشخص و بدون انجام تعهد خاصی از طرف مقابل انجام گیرد در این گونه موارد موضوع از مصادیق ماده 45 قانون یاد شده نبود و مشمول پرداخت حق تمبر نمی­باشد.

2- در مواردی که حواله­های ارزی به مفهوم انتقال دین بر ذمه شخص ثالثی باشد از جمله آنکه بانکها یا موساست مالی و اعتباری متعهد شوند در صورت مراجعه ذینفع مشخص و ارائه اسناد و مدارک مربوط مبالغ را به وی پرداخت نمایند. در این گونه موارد موضوع از مصادیق ماده 45 قانون مالیاتهای مستقیم بوده و مشمول مالیات حق تمبر می­باشد. شایان ذکر است برابر ماده 45 ق.م.م از برات، فته طلب (سفته) و نظایر آنها نسبت به مبلغ آنها معادل سه در هزار حق تمبر اخذ می­شود.

وظایف اشخاص حقوقی در مورد حق تمبر سرمایه

مطابق ماده 48 ق.م.م سهام و سهم الشرکه کلیه شرکت­های ایرانی موضوع قانون تجارت به استثنای شرکت­های تعاونی براساس ارزش اسمی سهام یا سهم الشرکه به قرار دو در هزار مشمول حق تمبر خواهد بود. ضمناً برابر تبصره ماده 48 ق.م.م حق تمبر سهام و سهم الشرکه باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت و در مورد افزایش سرمایه و سهام اضافی از تاریخ ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت­ها از طریق ابطال تمبر پرداخت شود. افزایش سرمایه در مورد شرکت­هایی که قبلاً سرمایه خود را کاهش داده­اند تا میزانی که حق تمبر آن پرداخت شده است مشمول حق تمبر مجدد نخواهد بود.

نکته- به استناد رأی شماره 8129/4/30 مورخ 24/4/78 هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی روز ثبت شرکت در اداره ثبت شرکتها و روز پرداخت حق تمبر موضوع ماده 48 ق.م.م در مهلت دو ماهه پرداخت حق تمبر قابل احتساب نمی­باشد.

وظایف اشخاص ثالث راجع به حق تمبر

مطابق ماده 49 ق.م.م در صورتی که اسناد مشمول حق تمبر موضوع مواد 45، 46، 47 و 48 ق.م.م در ایران صادر شده باشد صادر کنندگان باید تمبر مقرر را بر روی آنها الصاق و ابطال نمایند. به عنوان نمونه به استناد بند یک تبصره ماده 46 ق.م.م نیروی انتظامی مکلف است از کارت معافیت هر یک از مشمولان که به انحای مختلف از انجام دادن خدمت وظیفه معاف می­شوند بابت صدور کارت معافیت مذکور مبلغ ده هزار (10.000) ریال بابت حق تمبر دریافت نماید.

هر گاه اسناد مذکور در مواد 45 و 46 و 47 و 48 ق.م.م در خارج از کشور صادر شده باشد اولین شخصی که اسناد مزبور را متصرف می­شود باید قبل از هر نوع امضا اعم از ظهرنویسی یا معامله یا قبولی یا پرداخت نسبت به الصاق و ابطال تمبر اقدام نماید.

جرایم مقرر مربوط به حق تمبر

مطابق ماده 51 ق.م.م در صورت تخلف از مقررات فصل حق تمبر متخلف علاوه بر اصل حق تمبر معادل دو برابر آن جریمه خواهد شد.

مثال 1- شرکت رامین در تاریخ 25/5/1388 تحت شماره 3815771 و مبلغ یک میلیارد ریال سرمایه در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسید و در تاریخ 8/6/1388 خلاصه اساسنامه آن جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی آگهی گردید. با توجه به مفروضات ذیل حق تمبر و در صورت تعلق جریمه، جریمه متعلق را محاسبه نمایید.

الف- در صورتی که حق تمبر سرمایه شرکت در تاریخ 15/6/88 پرداخت شود:

حق تمبر سرمایه                 2.000.000 = 0002/0 × 1.000.000.000

ب- در صورتی که حق تمبر سرمایه شرکت در تاریخ 1/8/88 پرداخت شود:

حق تمبر سرمایه                 2.000.000 = 002/0 × 1.000.000.000

جریمه حق تمبر سرمایه        4.000.000 = 2  ×2.000.000

جمع اصل و جریمه حق تمبر سرمایه 6.000.000 = 4.000.000 + 2.000.000

ج- براساس مصوبه مجمع عمومی مورخ 20/2/89 سرمایه شرکت از یک میلیارد ریال به دو میلیارد ریال افزایش می­یابد و مصوبه یاد شده در مورخ 20/3/89 در اداره ثبت شرکتها ثبت می­گردد. در صورتی که حق تمبر افزایش سرمایه در تاریخ 27/7/89 پرداخت شود:

میزان افزایش سرمایه                    1.000.000.000 = 1.000.000.000- 2.000.000.000

حق تمبر افزایش سرمایه       2.000.000 = 002/0 × 1.000.000.000

جریمه حق تمبر افزایش سرمایه  4.000.000 = 2  ×2.000.000

جمع اصل و جریمه حق تمبر افزایش سرمایه 6.000.000 = 4.000.000 + 2.000.000

مثال 2- سرمایه شرکت راهبر در تاریخ 15/1/87 مبلغ 3.000.000.000 ریال بوده است این شرکت در تاریخ 25/2/87 سرمایه خود را به مبلغ 2.500.000.000 ریال کاهش و در تاریخ 22/7/87 به مبلغ 3.200.000.000 ریال افزایش داده است در این صورت حق تمبر بابت افزایش سرمایه عبارت است از:

افزایش سرمایه­ای که حق تمبر آن باید مطالبه شود 200.000.000 = 3.000.000.000 – 3.200.000.000

حق تمبر افزایش سرمایه 400.000 = 002/0 × 200.000.000

پرسش­های چهار گزینه­ای

1- حق تمبر سهام و سهم الشرکه که شرکت­های ایرانی موضوع قانون تجارت بر چه مبنایی تعیین می­شود؟

الف) مبلغ فروش سهام                            ب) مبلغ اسمی سهام یا سهم الشرکه

ج) میانگین قیمت اسمی قیمت فروش            د) مبلغ فروش سهام در بورس اوراق بهادار

2- در صورت تخلف از مقررات مربوط به حق تمبر متخلف علاوه بر حق تمبر مشمول جریمه­ای معادل:

الف) یک برابر آن خواهد بود.                    ب) دو برابر آن خواهد بود.

ج) 50% آن خواهد بود.                             د) 20% آن خواهد بود.

3- حق تمبر سهام و سهم الشرکه که کلیه شرکت­های ایرانی:

الف) ظرف یک ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت باید پرداخت شود.

ب) ظرف شش ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت باید پرداخت شود.

ج) ظرف دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت باید پرداخت شود.

د) معاف است.

مسائل

1- سرمایه یک شرکت سهامی عام حسب مصوبه مجمع عمومی فوق العاده مورخ 4/10/86 از مبلغ یکصد میلیون ریال به سیصد میلیون ریال افزایش یافته و در تاریخ 25/10/86 در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسیده است. مبلغ حق تمبر افزایش سرمایه چقدر است؟

2- سرمایه شرکت شهاب در تاریخ 15/1/82 مبلغ 1.000.000.000 ریال بوده است. این شرکت در تاریخ 15/2/83 سرمایه خود را به مبلغ 800.000.000 ریال کاهش و در تاریخ 12/8/84 به مبلغ 1.600.000.000 ریال افزایش داده است. مبلغ حق تمبر افزایش سرمایه چقدر است؟

3- شرکت سهند در تاریخ 25/12/89 تحت شماره 5825876 و مبلغ 500.000.000 ریال سرمایه در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسید و در تاریخ 14/1/90 خلاصه اساسنامه آن جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی آگهی گردید. با توجه به مفروضات ذیل حق تمبر و در صورت تعلق جریمه، جریمه متعلق را محاسبه نمایید.

الف- در صورتی که حق تمبر سرمایه شرکت در تاریخ 15/2/90 پرداخت شود.

ب- در صورتی که حق تمبر سرمایه شرکت در تاریخ 1/3/90 پرداخت شود