مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی
انواع فعالیتهای اشخاص حقوقی خارجی
* شرکتهای خارجی که در کشور محل ثبت خود شرکت قانونی شناخته میشوندف مشروط به عمل متقابل در کشور متبوع، میتوانند برای فعالیت در ایران در زمینههای زیر براساس مقررات آییننامه اجرایی قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی و سایر قوانین و مقررات مربوط نسبت به ثبت شعبه یا نمایندگی خود اقدام نمایند:
1- ارائه خدمات بعد از فروش کالاها یا خدمات شرکت خارجی
2- انجام عملیات اجرایی قراردادهایی که بین اشخاص ایرانی و شرکت خارجی منعقد میشود.
3- بررسی و زمینهسازی برای سرمایه گذاری شرکت خارجی در ایران
4- همکاری با شرکتهای فنی و مهندسی ایرانی برای انجام کار در کشورهای ثالث
5- افزایش صادرات غیرنفتی
6- ارائه خدمات فنی و مهندسی و انتقال دانش فنی و فنآوری
7- انجام فعالیتهای که مجوز آن توسط دستگاههای دولتی که به طور قانونی مجاز به صدور مجوز هستند، صادر میگردد. از قبیل ارائه خدمات در زمینههای حمل و نقل، بیمه و بازرسی کالا، بانکی، بازاریابی و غیره.
* شعبه شرکت خارجی، واحد محلی تابع شرکت اصلی است که مستقیماً موضوع و وظایف شرکت اصی را در محل، انجام میدهد. فعالیت شعبه در محل، تحت نام و با مسئولیت شرکت اصلی خواهد بود.
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی
مطابق ماده 107 ق.م.م درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران به شرح زیر تشخیص میگردد:
الف- در مورد پیمانکاری در ایران نسبت به عملیات هر نوع کار ساختمانی، تاسیسات فنی و تاسیساتی شامل تهیه و نصب موارد مذکور و نیز حمل و نقل و عملیات تهیه طرح ساختمانها و تاسیسات، نقشهبرداری، نقشهکشی، نظارت و محاسبات فنی، دادن تعلیمات و کمکهای فنی، انتقال دانش فنی و سایر خدمات در تمام موارد درآمد مشمول مالیات با توجه به تاریخ انعقاد قرارداد به شرح ذیل میباشد:
1- درآمد مشمول مالیات قراردادهای پیمانکاری که قبل از سال 1382 منعقد گردیدهاند از طریق اعمال ضریب مالیاتی معادل دوازده درصد (12%) به ماخذ کل دریافتی سالانه محاسبه خواهد شد.
12% × کل دریافتی سالانه اشخاص حقوقی خارجی = درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی
2- درآمد مشمول مالیات قراردادهای پیمانکاری که از سال 1382 به بعد منعقد میگردند همانند شرکتهای ایرانی مطابق ماده 106 ق.ک.ک در صورت رعایت تکالیف مقرر از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی و در صورت عدم رعایت تکالیف قانونی از طریق علی الرأس تشخیص خواهد شد. این حکم نسبت به قراردادهایی که قبل از سال 82 منعقد گردیده و فعالیت آنها در سال 82 و سنوات بعد از آن نیز ادامه مییابد جاری نبوده و از نظر تعیین درآمد مشمول مالیات کماکان مشمول مقررات بند 1 یاد شده خواهد بود.ب- درآمد از ایران بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود و واگذاری فیلمهای سینمایی که به عنوان بها یا حق نمایش یا هر عنوان دیگر عاید آنها میشود طبق آیین نامه خاص هیأت وزیران به مأخذ بیست درصد (20%) تا چهل درصد (40%) مجموع وجوهی که ظرف یک سال مالیاتی عاید آنها میگردد مشمول مالیات میباشد.پرداخت کنندگان وجوه مزبور و همچنین پرداخت کنندگان وجوه مذکور در بند الف ماده 107 ق.م.م مکلفاند در هر پرداخت مالیات متعلق را با توجه به مبالغی که از اول سال تا آن تاریخ پرداخت کردهاند کسر و ظرف مدت ده روز به اداره امور مالیاتی محل اقامت خود پرداخت کنند. در غیر این صورت دریافت کنندگان متضامناً مشمول پرداخت اصل مالیات و متعلقات آن خواهند بود.ج- درآمد مشمول مالیات در مورد بهرهبرداری از سرمایه و سایر فعالیتهایی که اشخاص حقوقی و موسسات مزبور به وسیله نمایندگی از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آنها در ایران انجام میدهند مطابق مقررات ماده 106 ق.م.م در صورت رعایت تکالیف مقرر از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی و در صورت عدم رعایت تکالیف قانونی از طریق علی الرأس تشخیص خواهد شد.
نکته- برابر بخشنامه شماره 46502 مورخ 27/9/1385 نظر به اینکه درآمد اشخاص خارجی از محل سود و کارمزد دریافتی از جمله فعالیتهای آنان و از مصادیق بهرهبرداری از سرمایه در ایران میباشد بنابراین اعطای وام و تسهیالت مالی توسط سرمایه گذاران و بانکهای خارجی که فعالیت خود را از طریق غیر مقر دائم و یا شعبه، نمایندگی، کارگزار و امثال آنها در ایران انجام میدهند حسب مورد مشمول مالیات بر درآمد طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم میباشند و سازمان امور مالیاتی کشور بنا به اختیار حاصل از مقررات تبصره ماده 159 قانون یاد شده مقرر میدارد: مودیان محترم مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی هنگام پرداخت وجوه مذکور، ابتدا میزان مالیات متعلقه را از ادارات امور مالیاتی ذیربط استعلام و سپس نسبت به کسر و پرداخت مالیات از سود و کارمزد پرداختی در مهلت مقرر قانونی اقدام نمایند. در غیر این صورت علاوه بر مالیات متعلقه مشمول جریمه مقرر در قانون نیز خواهند بود. ادارات امور مالیاتی و حسابداران رسمی مکلفند در رسیدگی پرونده مالیاتی اشخاص مذکور از کسر و پرداخت به موقع مالیاتهای متعلقه اطمینان حاصل نموده و در گزارش خود موارد را قید نمایند.
* مطابق تبصره یک ماده 107 ق.م.م در مواردی که تمام یا قسمتی از عملیات پیمانکاری موضوع بندهای الف و ب ماده 107 ق.م.م به اشخاص حقوقی پیمانکار ایرانی واگذار میگردد، پرداخت کننده وجه باید از هر پرداخت به پیمانکاران ایرانی دو و نیم درصد به عنوان مالیات علی الحساب آنها کسر و ظرف سی روز از تاریخ پرداخت به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی
مطابق تبصره (2) ماده 105 ق.م.م اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران به استثنای مشمولان تبصره (5) ماده 109 ق.م.م (موسسات بیمه خارجی) و ماده 113 ق.م.م (موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی) از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهرهبرداری سرمایه در ایران یا از فعالیتهایی که مستقیماً یا به وسیله نمایندگی از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن در ایران انجام میدهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمکهای فنی یا واگذاری فیلمهای سینمایی از ایران تحصیل میکنند به نرخ مذکور در ماده 105 ق.م.م یعنی بیست و پنج درصد مشمول مالیات خواهند بود.
معافیتهای مالیاتی خاص اشخاص حقوقی خارجی
1- مطابق تبصره (2) ماده 107 ق.م.م در مورد عملیات پیمانکاری موضوع بند (الف) ماده 107 ق.م.م در صورتی که کارفرما، وزارتخانهها، موسسات و شرکتهای دولتی یا شهرداریها باشند آن قسمت از مبلغ قرارداد که از طریق خرید داخلی یا خارجی به مصرف خرید لوازم و تجهیزات میرسد مشروط بر آنکه در قرارداد یا اصلاحات و الحاقات بعدی آن مبالغ لوازم و تجهیزات به طور جدا از سایر اقلام قرارداد درج شده باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
2- مطابق تبصره (3) ماده 107 ق.م.م شعب و نمایندگیهای شرکتها و بانکهای خارجی در ایران که بدون داشتن حق انجام دادن معامله به امر بازاریابی و جمعآوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال دارند و برای جبران مخارج خود از شرکت مادر وجوهی دریافت میکنند نسبت به آن مشمول مالیات بر درآمد نخواهند بود.
3- مطابق تبصره 4 ماده 107 ق.م.م در مواردی که پیمانکاران خارجی تمام یا قسمتی از پیمانکاری موضوع بند الف ماده 107 ق.م.م را به پیمانکاران دست دوم اشخاص حقوقی ایرانی واگذار کنند معادل آن مبلغ از لوازم و تجهیزات مذکور در قرارداد دست اول که توسط پیمانکار دست دوم خریداری میگردد از دریافتی پیمانکار دست اول از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهد بود.
مثال- شعبه شرکت انگلیسی نفت بی پی که در ایران به ثبت رسیده است قراردادی به مبلغ 12.000.000 یورو در خصوص امور پیمانکاری با شرکت می نفت ایران منعقد نموده است. شرکت اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 84 خود را در موعد مقرر با ابراز مبلغ شش میلیارد ریال درآمد حاصل از فعالیتهای پیمانکاری با شرکت نفت و مبلغ پنج میلیارد و پانصد میلیون ریال بابت هزینهها و نهایتاً مبلغ پانصد میلیون ریال سود ویژه تسلیم اداره امور مالیاتی نموده است. برابر دفترچه ضرایب سال 84 ضریب درآمد مشمول مالیات فعالیت شرکت 15% میباشد. نحوه محاسبه مالیات شرکت با توجه به مفروضات ذیل عبارت است از:
1- قرارداد در سال 80 منعقد گردیده است.
1-1- در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده از سوی شرکت برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی قابل رسیدگی تشخیص داده شود.
درآمد مشمول مالیات عملکرد سال 84 720.000.000 = 12% × 6.000.000.000
مالیات عملکرد سال 84 180.000.000 = 25% × 720.000.000
1-2- در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی ذیربط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نموده باشد.
درآمد مشمول مالیات عملکرد سال 84 720.000.000 = 12% × 6.000.000.000
مالیات عملکرد سال 84 180.000.000 = 25% × 720.000.000
2- قرارداد در سال 83 منعقد گردیده است.
2-1- در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده از سوی شرکت برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی قابل رسیدگی تشخیص و درآمد مشمول مالیات ابرازی عیناً پذیرفته شود:
درآمد مشمول مالیات عملکرد سال 84 500.000.000
مالیات عملکرد سال 84 125.000.00 = 25% × 500.000.000
2-2- در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی ذیربط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نموده باشد.
درآمد مشمول مالیات عملکرد سال 84 900.000.000 = 15% × 6.000.000.000
مالیات عملکرد سال 84 225.000.000 = 25% × 900.000.000