قوانین مالیات ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده

1- کلیات و تعاریف

تعریف ارزش افزوده

ارزش افزوده، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می­باشد.

قلمرو نظام مالیات بر ارزش فزوده

عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و همچنین واردات و صادرات آنها مشمول مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد. منظور از عرضه کالا انتقال کالا از طریق هر نوع معامله و منظور از ارائه خدمات انجام خدمت برای دیگران در قبال دریافت ما به ازا نقد یا غیرنقدی می­باشد.

تعریف مودی

اشخاصی که به عرضه کالا و ارائه خدمت و واردات و صادرات آنها مبادرت می­نمایند به عنوان مودی شناخته شده و مشمول مقرارت خواهند بود.

دوره مالیاتی

هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه تقسیم می­شود. در صورتی که شروع یا خاتمه فعالیت مودی در خلال یک دوره مالیاتی باشد زمان فعالیت مودی طی دوره مربوطه یک دوره مالیاتی تلقی می­شود.قوانین مالیات ارزش افزوده

کالاها و خدمات مشمول و معاف

کالاهای مشمول

عرضه و فروش کلیه کالاها و ارائه خدمات در ایران همچنین صادرات و واردات آنها مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد. بنابراین به جز کالاها و خدمات معاف کلیه کالاها و خدمات مشمول اخذ مالیات و عوارض ارزش افزوده خواهند بود.

نکته: عرضه اموال منقول مستعمل و اسقاطی توسط مودیان مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، نیز مشمول پرداخت مالیات و عوارض می­باشد. عرضه اموال مذکور توسط مودیان غیر مشمول اجرای قانون یاد شده، مشمول پرداخت مالیات و عوارض نمی­باشد.

* منظور از عرضه کالا، انتقال کالا از طریق هر نوع معامله است. کالاهای موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده که توسط مودی خریداری، تحصیل یا تولید می­شود در صورتی که برای استفاده شغلی به عنوان دارایی در دفاتر ثبت گردد یا برای مصارف شخصی برداشته شود، عرضه کالا به خود محسوب و مشمول مالیات خواهد شد.

* معاوضه کالاها و خدمات در قانون مالیات بر ارزش افزوده، عرضه کالا یا خدمت از طرف هر یک از متعاملین تلقی و به طور جداگانه مشمول مالیات می­باشند.

* منظور از ارائه خدمات، انجام خدمات برای غیر در قبال مابه ازاء می­باشد. این مابه ازاء می­تواند نقدی و غیرنقدی باشد.

* ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور یا از مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی کشور از لحاظ قانون مالیات بر ارزش افزوده واردات محسوب می­شود.

نکته: ارائه خدمات در ایران برای غیر و در قبال ما به ازاء و عرضه کالاها از طریق هر نوع معامله (اعم از عقد بیع، صلح، هبه و…) به استثنای موارد معاف مصرح در ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده و همچنین واردات آنها با رعایت ترتیبات قانونی و دستورالعمل­های صادره مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده می­باشد.

* صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور یا به مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی از لحاظ قانون مالیات بر ارزش افزوده صادرات محسوب می­شود.

نکته: برابر بند 4 بخشنامه شماره 29/93/200 مورخ 5/3/93 از آنجایی که به موجب ماده 8 قانون مالیات بر ارزش افزوده، اشخاصی که به عرضه کا لا و ارائه خدمات و واردات و صادرات آنها مبادرت می­نمایند به عنوان مودی شناخته شده و مشمول مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشند، لذا مادامی که اشخاص مقیم مناطق مذکور، کالا یا خدمت مشمول مالیات و عوارض را از مودیان مشمول و ثبت نام شده واقع در قلمرو گمرکی (خارج از مناطق یاد شده) خریداری نمایند، مکلف به پرداخت مالیات و عوارض مطالبه شده از سوی آنان خواهند بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

کالاها و خدمات معاف

مطابق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می­باشد:

1- محصولات کشاورزی فرآوری[1] نشده

2- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان[2]

3- انواع کود، سم، بذر و نهال؛

4- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان؛

5- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات؛

نکته: برابر بخشنامه شماره 4913/260/د مورخ 14/11/1392 روغن نباتی خام (تصفیه نشده) از شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف می­باشد.

نکته: برابر بخشنامه شماره 37/93/200 مورخ 13/3/1393 آگهی­های منتشره در روزنامه­ها و نشریات از مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف می­باشد.

6- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه­ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تایید هیات وزیران و حوزه­های علمیه با تایید حوزه گیرنده هدایا

7- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات وارد کشور می­شود. مازاد بر آن طبق مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مشمول مالیات خواهد بود.

8- اموال غیرمنقول

نکته- به استناد بند 8 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده عرضه اموال غیرمنقول اعم از عین و منفعت از پرداخت مالیات و عوارض معاف می­باشد. این معافیت قابل تسری به ارائه خدمات هتلداری، انبارداری، غرفه­های نمایشگاهی و امثالهم و همچنین ارائه خدمات اجاره اموار منقول از قبیل ماشین آلات منصوبه در آنها و تاسیسات شهربازی­ها نخواهد بود.

9- انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی انسانی، حیوانی و گیاهی و خدمات توانبخشی و حمایتی

نکته 1- برابر بخشنامه شماره 3376/260/د مورخ 6/8/1392 واردات و عرضه ویتامین­ها و مکمل­های غذایی از مالیات بر ارزش افزوده معاف می­باشد.

نکته 2- برابر بخشنامه شماره 9253 مورخ 9/7/1390 وفق مقررات بند 9 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده عرضه و واردات انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی و همچنین ارائه خدمات درمانی انسانی، حیوانی و گیاهی و خدمات توانبخشی و حمایتی مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده نمی­باشد.

از آنجاییکه ارائه خدمات درمانی که از طریق انعقاد قرارداد به نیابت از طرف کارفرمایان شبکه­های بهداشت و درمان دانشکده­های پزشکی و خدمات بهداشتی استان­ها، بیمارستان­ها و مراکز درمانی به صورت غیرمستقیم و با واسطه ارائه می­شوند، نیز مشمول مقررات بند 9 ماده 12 قانون خواهد بود و از پرداخت م الیات و عوارض معاف است. ارائه خدمات تشخیص و درمان بیماری، اورژانس و حمل بیمار به وسیله آمبولانس در قالب قرارداد، نیز از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف می­باشد. با توجه به بند 9 ماده 12 قانون موصوف، شمول این معافیت منحصر به ارائه خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی بوده و قابل تسری به سایر خدمات از قبیل خدمات بیمه درمان و تکمیل درمان، ارائه خدمات مدیریت و نظارت بر امور درمانی و همچنین قراردادهای تامین نیروی انسانی (اعم از پزشک و دیگر کارکنان) نخواهد بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

10- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات­های مستقیم؛

11- خدمات بانکی و اعتباری بانک­ها، موسسات و تعاونیهای اعتباری و صندوق­های قرض­الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس­ها و بازارهای خارج از بورس.

نکته: معافیت خدمات بانکی و اعتباری از پرداخت مالیات و عوارض صرفاً در خصوص بانک­ها و موسساتو تعاونی­های اعتباری و صندوق قرض­الحسنه مجاز و صندوق تعاون موضوعیت داشته و قابل تسری به ارائه این گونه خدمات توسط سایر اشخاص نخواهد بود.

نکته: برابر بخشنامه شماره 22109/200 مورخ 9/11/1391 دفاتر نمایندگی بانک­های خارجی در ایران که با مجوز بانک مرکزی فعالیت می­نمایند بابت وجوه ارزی دریافتی توسط دفاتر مذکور از بانک­ها و ادارات مرکزی متبوع خود در خارج از کشور و ارائه خدمات آنها در ایران جزء فعالیتهای بانکی بند (11) ماده (12) قانون مالیات بر ارزش افزوده محسوب می­گردند.

12- خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون شهری جاده­ای، ریلی، هوایی و دریایی؛

نکته: برابر بخشنامه شماره 4531 مورخ 4/4/90 از آنجایی که وفق بند 12 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون شهری و برون شهری، جاده­ای، ریلی، هوایی و دریایی به صورت کلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف می­باشد. لذا ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مسافری از طریق انعقاد قرارداد نیز مشمول مقررات بند 12 ماده یاد شده خواهد بود و از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف است.

حمل و نقل برون شهری مسافر در داخل کشور (اعم از اینکه با قرارداد یا بدون قرارداد باشد) با وسائل نقلیه زمینی (به استثناء ریلی)، دریایی و هوایی مشمول عوارض موضوع بند «الف» ماده (43) قانون مذکور می­باشد، بنابراین اشخاص و موسسات حمل و نقل مسافر مکلف به پرداخت عوارض مزبور مطابق مقررات خواهند بود. در مواردی که فعالان اقتصادی مطابق قراردادهای منعقده صرفاً وظیفه برنامه­ریزی و مدیریت امور حمل و نقل را اجرا و در واقع اقدام به ارائه خدمات مدیریت و حمل و نقل نمایند (به عبارتی درآمد تحصیلی آنان مطابق قرارداد منعقده، ناشی از حمل و نقل مسافر نباشد) در این صورت ارائه خدمات مزبور مشمول معافیت موضوع بند (12) ماده (12) قانون نخواهد بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

13- فرش دستباف

14- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی

15- خوراک دام و طیور

16- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه­ها

17- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی نظامی و انتظامی و امنیتی

صادرات کالا و خدمت به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی مشمول مالیات و عوارض نمی­باشد و مالیات و عوارض پرداخت شده بابت آنها با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک در مورد کالا و اسناد و مدارک مثبته مسترد می­گردد.

نکته 1- به استناد مفاد ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده صرفاً عرضه کالاها و ارائه خدمات و همچنین واردات آنها که در 17 بند ماده مذکور به صراحت مشخص گردیده­اند از پرداخت مالیات و عوارض معاف می­باشند. این معافیت قابل تسری به  نهاده­ها و عوامل غیر معاف به کارگیری شده نظیر مواد اولیه کالاهای معاف و خدمات حمل و نقل باری، بیمه­ای، توزیع و بازاریابی، مهندسی و مشاوره­ای سردخانه­ای و… در عرضه کالاها و ارائه خدمات معاف نمی­باشد.

نکته 2- برابر بخشنامه 15332/200/ص مورخ 29/8/1392 ارائه خدمات حمل و نقل دریایی بار بین بنادر ایران و خارج از کشور و بالعکس به صاحبان کالا به عنوان حمل و نقل بین­المللی محسوب شده و مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده نمی­باشد. بدیهی است معافیت مزبور قابل تسری به خدمات ارائه شده از سوی کارگزاری­ها و نمایندگی­ها به نسبت کارمزد دریافتی آنها بابت خدمات جانبی حمل و نقل از قبیل تخلیه، بارگیری، یدک­کشی، سوخت رسانی و… در داخل ایران نخواهد بود.

تاریخ تعلق مالیات و عوارض

تاریخ تعلق مالیات و عوارض در مورد عرضه کالا

تاریخ صورتحساب تاریخ تحویل کالا یا تاریخ تحقق معامله کالا هر کدام که مقدم باشد.

در موارد عرضه به خود تاریخ ثبت دارایی در دفاتر یا  تاریخ شروع استفاده هر کدام که  مقدم باشد یا  تاریخ برداشت

در موارد معاوضه تاریخ معاوضه

تاریخ تعلق مالیات و عوارض در مورد ارائه خدمات

تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمات، هر کدام که مقدم باشد.

در موارد معاوضه، تاریخ معاوضه.

نکته: تاریخ تعلق مالیات و عوارض در مورد ارائه خدمات در قالب فعالیت­های پیمانکاری نیز تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمت هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد خواهد بود. پیمانکاران مکلف­اند مالیات و عوارض متعلقه را در تاریخ تعلق شناسایی و در صورتحساب­ای صادره درج و از خریداران (کارفرمایان) مطالبه و وصول نمایند. در صورتیکه مبلغ صورتحساب­های صادره (صورت وضعیت) توسط کارفرما تعدیل گردد، مالیات و عوارض متعلقه در دوره مالیاتی ثبت تعدیلات در دفاتر پیمانکاری (جاری یا دوره آتی حسب مورد) به مأخذ مابه التفاوت ایجاد شده قابل تعدیل خواهد بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

تاریخ تعلق مالیات و عوارض در مورد صادرات و واردات

در مورد صادرات، هنگام صدور (از حیث استرداد) و در مورد واردات تاریخ ترخیص ک الا از گمرک و در خصوص خدمت، تاریخ پرداخت مابه ازاء.

نرخ­های مالیات و عوارض

* به موجب تبصره 2 ماده 117 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394-1390) دولت مکلف است با اجرای کامل قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده را از سال اول برنامه سالانه یک واحد درصد اضافه نماید، به گونه­ای که در پایان برنامه نرخ آن به هشت درصد برسد.

سهم شهرداری­ها و دهیاری­ها از نرخ مزبور سه درصد (به عنوان عوارض) و سهم دولت پنج درصد تعیین می­شود. نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده از سال اول برنامه، سالانه یک واحد درصد افزایش یافت، مع الوصف از اول سال 90 نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده کالاها و خدمات عمومی به چهار درصد (2/2% مالیات و 8/1% عوارض) و از ابتدای سال 91 نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده کالاها و خدمات عمومی به پنج درصد (9/2% مالیات و 1/2% عوارض) و از ابتدای سال 92 نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده کالاها و خدمات عمومی به شش درصد (6%) (6/3% مالیات و 4/2% عوارض) و از ابتدای سال 93 نرخ مالیات و عوارض بر ارزش افزوده کالاها و خدمات عمومی به هشت درصد (8%) (3/5% مالیات و 7/2% عوارض) افزایش یافته است.

نحوه محاسبه

هر یک از مودیان ثبت نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده خود عاملی برای جمع­آوری ثبت و اظهار مالیات بر ارزش افزوده و عوارض مربوط به سازمان امور مالیاتی می­باشند. بدین معنای که هر مودی هنگام فروش بایستی با اضافه کردن مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متعلق به قیمت فروش خود و صدور صورتحساب فروش مالیات بر ارزش افزوده و عوارض را از خریداران کالاها و خدمات دریافت نماید.

مودی وجه دریافتی مذکور را تا پایان دوره مالیاتی نزد خود نگهداری نموده و در نهایت مابه التفاوت مالیات­ها و عوارض­های دریافتی هنگام فروش و مالیات­ها و عوارض­های پرداختی خود به هنگام خرید را به سازمان امور ما لیاتی اظهار و تسویه می­نماید. در این  حالت در صورتی که م انده این تفاضل بدهی مودی به سازمان امور مالیاتی را  نشان دهد مابه التفاوت به عنوان مالیات و عوارض قابل پرداخت به سازمان امور مالیاتی پرداخت می­گردد اما در صورتی که طلب مودی از دولت بیش از طلب دولت از ایشان باشد مودی می­تواند مانده طلب خود را با ارائه درخواست از سازمان امور مالیاتی مسترد نماید.قوانین مالیات ارزش افزوده

مأخذ محاسبه

ماخذ محاسبه مالیات و عوارض بهای کالا یا خدمت مندرج در صورتحساب خواهد بود. در مواردی که صورتحساب موجود نباشد و یا از ارائه آن خودداری شود و یا به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز شود که ارزش مندرج در آنها واقعی نیست ماخذ محاسبه مالیات و عوارض بهای روز کالا یا خدمت به تاریخ روز تعلق مالیات و عوارض می­باشد. در موارد برگشت کالا فروشنده باید مالیات و عوارض مربوط به کالای برگشت شده را به خریدار برگرداند.

ماخذ محاسبه مالیات و عوارض واردات کالا ارزش گمرکی کالا قیمت خرید،  هزینه حمل و نقل و حق بیمه به علاوه حقوق ورودی حقوق گمرکی و سود بازرگانی مندرج در اوراق گمرکی می­باشد. ماخذ محاسبه مالیات و عوارض واردات خدمت نیز معادل ارزش ریالی مربوط به مابه ازاء واردات خدمت مزبور می­باشد.

موارد زیر جز مأخذ محاسبه مالیات و عوارض نمی­باشد:

الف- تخفیفات اعطایی

ب- مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده که قبلاً توسط عرضه کننده کالا یا خدمت پرداخت شده است

ج- سایر مالیات­های غیرمستقیم و عوارضی که هنگام عرضه کالا یا خدمت به آن تعلق گرفته است.

مانده بدهی یا اضافه پرداختی

پس از کسر مجموع مالیات و عوارض پرداختی قابل قبول در هنگام خرید (به استناد صورت­حساب­های صادره) از مجموع دریافتی­ها به هنگام فروش، حاصل معادله یا یک مانده بدهی (مبلغ مثبت) و یا اضافه پرداختی (مبلغ منفی) خواهد بود. مانده بدهی باید به حساب­های اعلام شده واریز و اضافه پرداختی نیز به عنوان طلب یا بستانکاری مودی نزد سازمان امور مالیاتی کشور منظور خواهد شد.قوانین مالیات ارزش افزوده

استرداد یا تهاتر اضافه پرداختی مالیات

در صورتی که مودیان مشمول حکم ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده در هر دوره مالیاتی اضافه پرداختی داشته با شند، (یعنی به هر دلیلی میزان مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید طی دوره بیشتر از مالیات و عوارض وصولی در هنگام فروش کالا یا ارائه خدمات باشد.) مالیات و عوارض اضافه پرداخت شده به حساب مالیات و عوارض دوره­های بعد مودیان منظور و در صورت تقاضای مودیان، اضافه مالیات و عوارض پرداخت شده توسط سازمان امور مالیاتی مسترد می­شود. در صورتی که مدت تاخیر کمتر از یک ماه باشد، به میزان مدت تاخیر کمتر از یک ماه نیز خسارت (جریمه) قابل محاسبه و پرداخت می­باشد.

نکته: چنانچه به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز گردد، که بخشی از مطالبات بهای فروش کالا و خدمات لاوصول (سوخت شده) می­باشد. مالیات و عوارض آن بخش از مطالبات سوخت شده در دوره مالیاتی تحقق موضوع، قابل تعدیل و از مالیات و عوارض دوره مزبور قابل کسر خواهد بود.

نکته: مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی توسط مودیان مشمول قانون بابت آب، برق، گاز، تلفن (در قالب صورتحساب­های صادره ارائه دهندگان خدمات یاد شده) برای فعالیت­های اقتصادی خود به عنوان اعتبار مالیاتی قابل کسر از مالیات و عوارض متعلقه کالا و خدمات ارائه شده توسط آنها خواهد بود.

* مطابق تبصره 3 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورتی که مودیان به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول مالیات و عوارض و معاف از مالیات و عوارض در حساب مالیاتی مودی منظور خواهد شد.

نکته: مودیان مالیاتی مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده که به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول و معاف از مالیات و عوارض قانون اشتغال دارند، مکلف­اند مالیات و عوارض پرداختی بابت تحصیل کالا و خردی خدمت را برای کالاها و خدمات مشمول و معاف به تفکیک تخصیص نمایند و نسبت به آن بخش از باقیمانده مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی مشترک که امکان تخصیص آن میسر نمی­باشد، از طریق تسهیم بر مبنای میزان فروش کالا یا درآمد خدمات (مادامی که مبنای معقول و منطقی باشد) اقدام نمایند (مشروط بر اینکه نتیجه تسهیم در یک سال مالی در رابطه با کل درآمد یا فروش کالای معاف و غیرمعاف رعایت شده باشد).

مطابق تبصره 5 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده آن قسمت از مالیات و عوارض پداختی مودیان که طبق مقررات قانون یاد شده قابل کسر از مالیات و عوارض وصول شده یا قابل استرداد نیست جز هزینه­های قابل قبول موضوع قانون مالیاتهای مستقیم محسوب می­شود بنابراین مالیات و عوارض پرداختی مودیانی که عرضه کننده کالاها و خدمات معاف بوده و یا فعالان اقتصادی که در نظام مالیات بر ارزش افزوده ملزم به ثبت نام و اجرای قانون نشده­اند قابل تسویه حساب یا استرداد نیست و تنها می­تواند جز هزینه­های قابل قبول در محاسبه مالیات بر درآمد سالانه آنها منظور شود. شایان ذکر است صرفاً مالیات و عوارض پرداختی مربوط به کالاها یا خدمات مشمول در حساب مالیات مودی منظور می­گردد و قابل کسر از مالیات و عوارض متعلقه خواهد بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

مطابق تبصره 4 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده مالیات بر ارزش افزوده و عوارض پرداختی مودیان بابت کالاهای خاص موضوع تبصره ماده 16 و بندهای ب و ج و د ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده صرفاً در مراحل واردات تولید و توزیع مجدد آن کالاها توسط وارد کنندگان و تولید کنندگان و توزیع کنندگان آن قابل کسر از مالیات و عوارض وصول شده و یا قابل استرداد به آنها خواهد بود و در صورت مصرف این اقلام مالیات و عوارض پرداختی آن قابل تهاتر نمی­باشد چنانچه کالای مزبور توسط اشخاص مودیان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده و سایر اشخاص که مشمول قانون یاد شده نمی­باشند خریداری و مصرف گردد مالیات و عوارض پرداختی مربوط به آن به عنوان اعتبار مالیاتی منظور نخواهد شد. به عنوان مثال مالیات پرداختی بابت بنزین خریداری شده که در وسائط نقلیه شرکت مصرف شده است به عنوان اعتبار مایاتی قابل احتساب نخواهد بود.

ثبت حسابداری مالیات و عوارض

در راستای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و تکالیف قانونی مربوط و با توجه به رهنمود حسابداری جامعه حسابداران رسمی ایران در زمینه ثبت حسابداری مالیات بر ارزش افزوده مودیان ثبت نام شده و مکلف به وصول این مالیات و عوارض باید در دفاتر کل سرفصل­های حساب با عناوین ذیل افتتاح نمایند.

حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید

حساب عوارض خرید

حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش

حساب عوارض فروش

با توجه به اینکه تکلیف قانونی فعالان اقتصادی مشمول وصول مالیات و عوارض به ماخذ بهای کالا یا ما به ازا مربوط به ارائه خدمات از مشتریان می­باشد مالیات­های وصولی بر روی فروش کالا یا ارائه خدمات عملاً حکم دیون مالیاتی را دارا می­شوند.

از سوی دیگر مالیات و عوارضی را که مودیان مالیات بر ارزش افزوده به استناد صورتحساب­های خرید خود در قبال دریافت کالا یا خدمت پرداخت می­نمایند در حکم اعتبار یا بستانکاری مالیاتی خواهد بود.

بنابراین ثبت حسابداری موضوع قانون مالیات بر ارزش افزده در زمینه مالیات و عوارض وصولی فروش (حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش و حساب عوارض فروش) ثبت بستانکار و مالیات و عوارض پرداختی بر روی خرید (حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید و حساب عوارض خرید) ثبت بدهکار خواهند داشت. مودیان مالیات بر ارزش افزوده پس از وصول مالیات­ها در هنگام فروش کالا یا ارائه خدمات مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده، باید در پایان هر دوره مالیاتی اقدام به تکمیل اظهارنامه و تسویه حساب مالیاتی در این زمینه نمایند.قوانین مالیات ارزش افزوده

وظایف و تکالیف قانونی مودیان مالیات بر ارزش افزوده

ثبت نام

مطابق ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده مودیان مکلف­اند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می­نماید نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرمهای مربوط اقدام و ثبت نام نمایند. ضوابط و رویه­های اجرایی ثبت نام طی فراخوان­های ثبت نام مرحله­ای  مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی مشخص و اعلام می­گردد.

صدور صورتحساب

تمامی مودیان مالیات بر ارزش افزوده مکلف­اند در قبال عرضه کالا یا خدمات مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده صورتحسابی با رعایت قانون نظام صفنی و حاوی مشخصات متعاملین و مورد معامله به ترتیبی که توسط سازمان  امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می­شود صادر و مالیات و عوارض متعلق را در ستون مخصوص درج و وصول نمایند. در مواردی که از ماشین­های فروش استفاده می­شود نوار ماشین جایگزین صورتحساب خواهد شد.

وصول مایات و عوارض

مودیانی که با توجه به ضوابط اعلام شده سازمان امور مالیاتی کشور ملزم به ثبت نام و اجرای قانون شده­اند باید علاوه بر اینکه در هنگام عرضه کالا یا ارائه خدمات اقدام به صدور صورتحساب مورد تایید سازمان امور مالیاتی می­نمایند مالیات بر ارزش افزوده و عوارض را به نیابت از سازمان امور مالیاتی کشور از طرف دیگر معامله خود وصول و تا پانزده روز پس از پایان هر دوره مالیاتی با تسلیم اظهارنامه تسویه حساب نمایند. در بخش واردات کالاها گمرک ملزم به وصول مالیات و عوارض قبل از ترخیص کالا از واردکنندگان و درج آن در پروانه­های گمرکی و یا فرمهای مربوط حسب مورد می­باشد. ضمناً گمرک مکلف است مالیات و عوارض هر ماه را تا پانزدهم ماه بعد به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نماید.

نکته 1- خریداران کالا و خدمات اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مکلف­اند صرفنظر از نوع فعالیت آنها به صورت صنفی یا غیرصنفی دولتی، خصوصی و تعاونی مادامیکه کالاها و خدمات غیرمعاف را از مودیان مشمول اجرای قانون تحصیل می­نمایند نسبت به پرداخت مالیات و عوارض متعلقه وفق مقررات موضوعه اقدام نمایند.

نکته 2- مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 ق.م.م قبل از احتساب مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده قابل اعمال می­باشد و تکلیف کسر آن بر عهده کارفرما گیرندگان خدمات می­باشد. در حالی که تکلیف مطالبه و وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از ماخذ کل صورتحساب یا صورت وضعیت قبل از کسر پنج درصد (5%) مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 قانون صدرالذکر بر عهده پیمانکار (ارائه دهندگان خدمات) خواهد بود که از طرف کارفرما باید به پیمانکار پرداخت گردد.قوانین مالیات ارزش افزوده

نکته: فعالیت­های پیمانکار تامین نیروی انسانی از جمله ارائه خدمات مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود. ارائه دهندگان این خدمات مکلف­اند مالیات و عوارض متعلقه را به مأخذ مبلغ ناخالص مندرج در صورتحساب محاسبه و از طرف دیگر معامله وصول نمایند. خدمات پیمان مدیریت تأمین نیروی انسانی در شرایطی موضوعیت دارد که کارفرما حقوق و دستمزد نیروی انسانی را به صورت مستقیم و بی واسطه تخصیص یا پرداخت و در دفاتر قانونی خود تحت هزینه حقوق و دستمزد ثبت نمایند و لیست بیمه و مالیات حقوق به نام کارفرما به سازمان­های ذیربط ارائه گردد. در این صورت صرفاً کارمزد ارائه خدمات مدیریتی مشمول مالیات و عوارض خواهد بود.

نکته: آن بخش از قراردادهای منعقده قبل از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده (صرفنظر از تاریخ انعقاد قرارداد و عدم پیش­بینی مالیات و عوارض متعلقه) که بعد از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون یاد شده عملیاتی و اجرایی می­گردد، مشمول مالیات و عوارض خواهد بود. آن بخش از قراردادها که به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز گردد، قبل از تاریخ اجرای قانون عملیاتی و اجرایی گردیده­اند، صرفنظر از تاریخ صدور صورتحساب یا صورت وضعیت حسب مورد مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مذکور نخواهد بود.

ثبت و نگهداری اسناد و مدارک

مودیان مشمول مالیات بر ارزش افزوده مکلفند از دفاتر، صورتحساب­ها و سایر فرم­های مربوط، ماشین­های صندوق و یا سایر وسایل و روش­های نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می­کند، استفاده نمایند. مدارک مورد نظر باید به مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط، توسط مودیان نگهداری و در صورت مراجعه ماموران مالیاتی به آنان ارائه شود.

تسلیم اظهارنامه

انجام تسویه حساب مالیاتی از طریق اظهارنامه مالیاتی می­باشد، که مودیان باید، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره مالیاتی سه ماهه، اظهارنامه مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شده است به ترتیب مقرر، تکمیل و با تسلیم آن، مالیات و عوارض متعلقه به دوره را محاسبه و در مهلت تعیین شده مذکور به حسابی که  توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام گردیده، واریز نمایند.قوانین مالیات ارزش افزوده

انواع اظهارنامه با توجه به قانون مالیات بر ارزش افزوده به شرح ذیل می­باشد:

• اظهارنامه عادی: مودیانی که کالا و خدمات مورد معامله آنان مشمول نرخ عمومی صدر ماده (16) و بند الف ماده (38) قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد.
• اظهارنامه ویژه سوخت: مودیانی که کالاهای مورد معامله آنان مشمول نرخ بند (2) تبصره ماده 16 و بندهای ج و د ماده (38) قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد.
• اظهارنامه ویژه دخانیات: مودیانی که موضوع فعالیت آنها مرتبط با بند (1) تبصره ماده (16) و بند ب ماده (38) قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد.

جرایم

مطابق ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزده مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر و یا در صورت تخلف از مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده علاوه بر پرداخت مالیات و عوارض متعلق و جریمه تاخیر مشمول  جریمه­ای به شرح زیر خواهند بود:

1- عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل هفتاد و پنج درصد (75%) مالیات و عوارض متعلق تا تاریخ ثبت نامن یا شناسایی حسب مورد

2- عدم صدور صورتحساب معادل یک برابر مالیات و عوارض متعلق

3- عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات و عوارض متعلق

4- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست و پنج درصد (25%) مالیات و عوارض متعلق

5- عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد معادل پنجاه درصد (50%) مالیات و عوارض متعلق

6- عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست و پنج درصد (25%) مالیات و عوارض متعلق

مطابق ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده تاخیر در پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده در مواعد مقرر موجب تعلق جریمه­ای به میزان دو درصد (2%) در ماه نسبت به مالیات و عوارض پرداخت نشده و مدت تاخیر خواهد بود.

نکته 1- ماخذ محاسبه جرایم موضوع ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده در موارد بندهای شش گانه ماده مزبور مالیات و عوارض متعلق به عرضه کالاها یا ارائه خدمات طی دوره قبل از کسر مالیات و عوارض پرداختی برای تحصیل کالاها یا خدمات در همان دوره خواهد بود.

نکته 2- ماخذ محاسبه جرایم تاخیر موضوع ماده 23 قانون مالیات و عوارض متعلق به دوره پس از کسر مالیات و عوارض پرداخت نشده و مدت تاخیر محاسبه و مطالبه می­گردد. در صورتی که مدت تاخیر کمتر از یک ماه باشد به میزان مدت تاخیر کمتر از یک ماه نیز جریمه قابل محاسبه و مطالبه است.

نکته 3- چنانچه مودی مشمول جریمه عدم ثبت نام موضوع بند 1 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده گردد مطالبه جریمه عدم تسلیم اظهارنامه تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد منتفی می­باشد و مطالبه جریمه عدم تسلیم اظهارنامه صرفاً از تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد موضوعیت دارد بنابراین مطالبه توام جرایم بندهای 1 و 5 ماه مذکور در یک محدوده زمانی معین موضوعیت نخواهد داشت.قوانین مالیات ارزش افزوده

نکته 4- در صورت عدم صدور صورتحساب موضوع بند 2 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده، معادل یک برابر مالیات و عوارض متعلق، جریمه محاسبه و مطالبه می­گردد. مطالبه جرایم بندهای 3 و 4 در مورد همان صورتحساب موضوعیت نخواهد داشت.

نکته 5- مهلت مقرر برای ثبت­نام مودیان، پایان انقاضی مهلت تسلیم اظهارنامه اولین دوره مالیاتی که مودی مشمول ثبت نام و اجرای قانون خواهد شد، می­باشد. در صورت عدم ثبت­نام مودیان در مهلت مزبور، جریمه عدم ثبت­نام از تاریخ اولین دوره شمول اجرای قانون تا تاریخ ثبت نام یا شناسایی حسب مورد قابل محاسبه و مطالبه خواهد بود.

نکته 6- در صورتی که مودی در صورتحساب­های صادره مالیات و عوارض متعلق که جزء اقلام اطلاعاتی صورتحساب طبق نمونه اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور است، را درج ننماید، در این صورت نیز مشمول جریمه­ای معادل بیست و پنج درصد مالیات و عوارض متعلق موضوع بند 4 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود.

نکته 7- مبدأ احتساب جریمه تأخیر موضوع ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده در مورد مالیات و عوارض پرداخت نشده (اعم از ابرازی مودی یا مطالبه شده) هر دوره مالیاتی، تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و سررسید پرداخت مالیات و عوارض دوره مزبور خواهد بود.

نکته 8- به استناد بند 6 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده، جریمه عدم ارائه دفاتر معادل بیست و پنج درصد مالیات و عوارض متعلق و جریمه عدم ارائه اسناد و مدارک نیز معادل بیست و پنج درصد مالیات و عوارض متعلق خواهد بود. در صورتی که مودیان از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک خودداری نمایند، مشمول پرداخت جریمه جمعاً معادل پنجاه درصد مالیات و عوارض متعلق می­باشند. عدم ارائه صورتحساب، در حکم عدم صدور آن بوده و در صورتی که مودیان از ارائه صورتحساب خودداری، لیکن دفاتر و دیگر اسناد و مدارک درخواستی مامورین مالیاتی را ارائه نمایند وصول جریمه موضوع بند 2 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده کفایت داشته و در این حالت وصول جریمه بند 6 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده موضوعیت نخواهد داشت.

نحوه اعتراض

مطابق ماده 29 قانون مالیات بر ارزش افزوده در مواردی که اوراق مطالبه مالیات یا برگ استرداد مالیات اضافه پرداختی به مودی ابلاغ می­شود، در صورتی که مودی معترض باشد، می­تواند ظرف بیست روز پس از ابلاغ اوراق یاد شده اعتراض کتبی خود را به اداره امور مالیاتی مربوط برای رفع اختلاف تسلیم نماید و در صورت رفع اختلاف با مسئول ذیربط، پرونده مختومه می­گردد. چنانچه مودی در مهلت مذکور کتباً اعتراض ننماید مبالغ مندرج در اوراق مطالبه مالیات و یا برگ استرداد مالیات اضافه پرداختی به استثناء مواردی که اوراق موضوع این ماده ابلاغ قانونی شده باشد، حسب مورد قطعی محسوب می­گردد.

در صورتی که مودی ظرف مهلت مقرر اعتراض خود را کتباً به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نماید ولی رفع اختلاف نشده باشد و همچنین در مواردی که اوراق مذکور ابلاغ قانونی شده باشد پرونده امر ظرف بیست روز از تاریخ دریافت اعتراض یا تاریخ انقضاء مهلت اعتراض در موارد ابلاغ قانونی جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم احاله می­شود. رای هیات بدوی قطعی و لازم الاجرا می­باشد مگر اینکه ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای از طرف ماموران مالیاتی مربوط یا مودیان مورد اعتراض کتبی قرار گیرد که در این صورت پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر احاله خواهد شد. رای هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر قطعی و لازم الاجرا می­باشد لازم به ذکر است که رای هیات حل اختلاف مالیاتی قطعی و لازم الاجرا بوده و قابل طرح و بررسی در شورای عالی مالیاتی نمی­باشد.قوانین مالیات ارزش افزوده

دستورالعمل تشخیص مالیات و عوارض از طریق علی الراس موضوع ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده

در اجرای قسمت اخیر ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده به منظور رسیدگی به اظهارنامه یا بررسی میزان معاملات برای تعیین مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده مبلغ فروش یا درآمد و تشخیص مالیات و عوارض متعلق دوره یا دوره­های مالیاتی مودیان مالیات بر ارزش افزوده به صورت علی الراس براساس این دستورالعمل می­بایست اقدام لازم به عمل آید.

الف- مواردی که تشخیص مالیات و عوارض ارزش افزوده از طریق علی الراس صورت می­گیرد:

1- عدم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک درخواستی در مواعد مقرر در دستورالعمل رسیدگی به عملکرد مودیان مالیات بر ارزش افزوده موجب تشخیص مالیات و عوارض ارزش افزوده به روش علی الراس خواهد شد.

2- چنانچه طبق دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده از سوی مودی از جمله دفاتر سفید و نانویس اسناد و مدارک غیرقابل استناد و غیره امکان تعیین ماخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده وجود نداشته باشد مراتب می­بایست توسط مامور مالیاتی یا مسئول گروه رسیدگی کننده کتباً و با ذکر دلایل کافی به رئیس گروه مالیاتی ذیربط طبق فرم پیوست اعلام و در صورت پذیرش دلایل مذکور توسط نامبرده مراتب جهت اظهارنظر به رئیس امور مالیاتی مربوط احاله و در صورت تائید تعیین ماخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده و مالیات و عوارض متعلق براساس مفاد این دستورالعمل امکان پذیر خواهد بود.

ب- مواردی که تشخیص مالیات و عوارض ارزش افزوده از طریق علی الرأس صورت نمی­گیرد:

1- ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد در مواعد مقرر در دستورالعمل رسیدگی به عملکرد مودیان مالیات بر ارزش افزوده؛

2- صرف عدم قبول دفاتر (رد دفاتر) در اجرای مقررات بند 3 ماده 97 ق.م.م، موجب تشخیص علی الرأس نخواهد بود و در صورت مشاهده موارد مغایر با قانون و مقررات می­بایست براساس بند (2) قسمت (الف) این دستورالعمل اقدام گردد؛

3- عدم ثبت­نام و یا ثبت­نام در خارج از موعد مقرر؛

4- عدم تسلیم اظهارنامه و یا تسلیم خارج از موعد مقرر قانونی.

ج- مأخذ و قرائن مالیاتی به شرح زیر می­باشد:

• عرضه (فروش) کالاها و ارائه خدمات؛
• خرید داخلی و خارجی (واردات) کالا و خدمات؛
• میزان تولید کالا و ارائه خدمات؛
• سایر عوامل.

د- نحوه رسیدگی و تعیین مأخذ مالیات و عوارض ارزش افزوده از طریق علی الرأس:

1- در مواردی که اسناد و مدارک فروش ارائه  نگردد و یا براساس مستندات خرید واصله، امکان تعیین بهای روز کالا یا خدمت نباشد، در این صورت می­بایست طبق مستندات خرید (داخلی یا خارجی) هر دوره و یا یک سال شمسی با استفاده از فرمول:

و با توجه به عدد ضرایب پیش­بینی شده برای هر فعالیت در جدول ضرایب سال مربوط (موضوع ماده 154 ق.م.م)، حسب مورد پس از تعیین مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده (مبلغ فروش) و مالیات و عوارض متعلق هر دوره، وفق مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به مطالبه مالیات و عوارض و جرائم متعلق اقدام نمود. چنانچه سال مالی منطبق با سال شمسی نباشد، با استفاده از اطلاعات مودی می­بایست مأخذ مشمول مالیات هر دوره محاسبه و نسبت به مطالبه مالیات و عوارض و جرائم متعلق اقدام گردد.

2- در مواردی که احراز گردد مالیات و عوارض متعلق به اسناد و مدارک خرید و فروش واصله در هر دوره قبلاً از طریق رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک یا علی الرأس مطالبه نگردیده، در خصوص اسناد و مدارک خرید می­بایست طبق بند (1) قسمت (د) این دستورالعمل و در خصوص اسناد و مدارک و فروش براساس مبلغ فروش نسبت به تعیین و مطالبه مالیات و عوارض و جرائم متعلق به دوره مربوط اقدام شود.قوانین مالیات ارزش افزوده

3- در مواردی که اسناد و مدارک فروش واصله در هر دوره از لحاظ نوع و میزان کالا قابل کنترل با اسناد و مدارک خرید دوره یا دوره­های قبل بوده و مالیات و عوارض مربوط به خریدهای مزبور قبلاً به صورت علی الراس یا رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک نیز تعیین و مطالبه شده باشد در صورت احراز مطالبه مجدد مالیات و عوارض برای فروش مذکور موضوعیت نخواهد داشت.

بدیهی است چنانچه مبلغ فروش واصله از فروش تشخیصی دوره مروبط بیشتر باشد در این صورت می­بایست نسبت به مطالبه مالیات و عوارض مابه التفاوت فروش­های مذکور و جرائم متعلق وفق مقررات اقدام شود.

4- در خصوص اسناد و مدارک واصله مربوط به خرید و فروش یک دوره چنانچه احراز شود بخشی از مدارک فروش یا تمام آن مربوط به کل خریدهای بدست آمده در همان دوره است مالیات و عوارض صرفاً براساس مبلغ فروش مذکور قابل مطالبه خواهد بود و تعیین مبلغ فروش طبق بند 1 قسمت د این دستورالعمل موضوعیت نخواهد داشت.

5- در مواردی که همزمان دوره­های مالیاتی مختلف در دست رسیدگی می­باشد و طبق اسناد و مدارک واصله مربوط به خرید و فروش احراز شود که کل خرید مربوط به یک دوره در همان دوره یا دوره­های بعد به فروش رسیده براساس اسناد و مدارک فروش مذکور می­بایست وفق مقررات نسبت به تعیین و مطالبه مالیات و عوارض متعلق فروش دوره یا دوره­های مربوط اقدام لازم به عمل آید.

6- در خصوص اسناد و مدارک واصله مربوط به خرید و فروش یک دوره چنانچه احراز شود بخشی از مدارک فروش یا تمام آن مربوط به بخشی از خریدهای واصله در همان دوره است می­بایست علاوه بر مطالبه مالیات و عوارض براساس مبلغ فروش مذکور نسبت به آن بخش از خرید که مدارک فروش آن واصل نشده است و یا نوع کالا متفاوت می­باشد طبق بند 1 قسمت د این دستورالعمل اقدام شود.قوانین مالیات ارزش افزوده

7- در مواردی که همزمان دوره­های مالیاتی مختلف در دست رسیدگی می­باشد و طبق اسناد و مدارک واصله مربوط به خرید و فروش احراز شود که بخشی از خریدهای موصوف مربوط به یک دوره در همان دوره یا دوره­های بعد طبق اسناد و مدارک فروش واصله به فروش رسیده است می­بایست علاوه بر مطالبه مالیات و عوارض براساس مبلغ فروش مذکور در دوره مربوط نسبت به آن بخش از خرید که مدارک فروش آن واصل نگردیده است در دوره مربوط به خرید طبق بند 1 قسمت د این دستورالعمل اقدام شود.

8- چنانچه اطلاعات واصله اعم از خرید و فروش کالا و خدمات به شکل سالانه و قابل تفکیک به دوره­های مالیاتی موضوع ماده 10 قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد تعیین مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده و تشخیص مالیات و عوارض متعلق با توجه به اطلاعات مکتسبه براساس مفاد این دستورالعمل برای هر دوره صورت خواهد پذیرفت. در صورتی که اطلاعات مذکور قابل تفکیک به دوره­های مالیاتی نباشد می­بایست اطلاعات یاد شده به نسبت دوره­های فعال سالانه تقسیم و متناسب با دوره­هایی که مودی مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده بوده مالیات و عوارض ارزش افزوده تشخیص و مطالبه شود.

9- در خصوص کالای وارداتی، قیمت تمام شده واردات عبارت از ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل و حق بیمه) به علاوه حقوق ورودی می­باشد، بدیهی است در مواردی که طبق اسناد و مدارک مثبته احراز گردد هزینه­های دیگری از جمله هزینه حمل و نقل از گمرک به مقصد صاحب کالا و یا شخص دیگری به حساب صاحب کالا صورت پذیرفته باشد، هزینه­های مزبور می­بایست در قیمت تمام شده کالای وارداتی منظور و براساس مفاد این دستورالعمل حسب مورد اقدام لازم به عمل آوره شود.

10- در مواردی که مودی علی­رغم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک، از ارائه قسمتی از اسناد و مدارک یا حساب یا به هر دلیلی از ثبت بخشی از درآمد، فروش یا خرید کالا و خدمات در دفاتر خودداری نموده باشد، مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده و مالیات و عوارض متعلق نسبت به موارد موصوف از طریق علی الرأس به شرح زیر تعیین می­گردد:

الف- چنانچه عدم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک، مربوط به خرید کالا و یا مواد اولیه­ای باشد که در فرآیند فعالیت مودی منتج به فروش کالای خریداری شده و یا کالای تولیدی گردیده و طبق اسناد و مدارک مثبته احراز شود به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته منظور شده، لیکن فروش آن ابراز نگردیده است، در این گونه موارد می­بایست طبق مفاد بند (1) قسمت (د) این دستورالعمل و وفق مقررات قانونی اقدام لازم به عمل آید.قوانین مالیات ارزش افزوده

ب- چنانچه اسناد و مدارک واصله مربوط به خرید کالا و خدماتی باشد که مودی ضمن عدم ارائه آن اسناد و مدارک، از ثبت آنها در دفاتر به هر دلیل خودداری کرده، می­بایست صرفاً نسبت به این قسمت از خرید مزبور حسب مورد طبق مفاد این دستورالعمل و وفق مقررات قانونی اقدام لازم به عمل آید.

ج- چنانچه اسناد و مدارک واصله مربوط به فروش کالا و یا خدمات مشمول بوده به طوری که مودی نسبت به ثبت آن در دفاتر و همچنین از ارائه آن به هر دلیل خودداری نموده باشد،  مطالبه مالیات و عوارض و جرائم متعلق به این بخش، می­بایست براساس مبلغ فروش بدست آمده برای هر دوره مالیاتی صورت پذیرد.

د- مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده و مالیات و عوارض متعلق، نسبت به دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.

11- برای تعیین مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده آن دسته از واحدهای تولیدی که از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک در موعد مقرر در دستورالعمل رسیدگی به عملکرد مودیان مالیات بر ارزش افزوده خودداری نموده­اند ابتدا می­بایست مقدار تولید هر محصول به شرح ذیل برآورد شود:

برآورد مقدار تولید:

• بررسی مصرف واقعی مواد اولیه؛
• استعلام از واحد رسیدگی به پرونده عملکرد مالیاتهای مستقیم مودی؛
• بررسی انبار مواد اولیه و انبار کالای تولیدی از حیث میزان موجودی و نوع مواد اولیه و کالای ساخته شده در تاریخ تهیه گزارش
• بررسی فرایند تولید هر محصول
• بررسی فرمول ساخت هر محصول
• کنترل عوامل تولید از جمله تعداد کارکنان، تعداد شیفت کاری، تعداد دستگاه­ها و ماشین آلات فعال قبوض آب و برق و گاز تعداد کارگاه­ها و سایر عوامل موثر بر تولید
• ظرفیت اسمی مندرج در مجوزهای صادره از طرف مراجع ذیربط از جمله پروانه بهره­برداری گواهی فعالیت و غیره
• بهای فروش هر واحد کالای تولیدی برآوردی می­بایست براساس بهای روز آن تعیین شود که از نتیجه حاصلضرب مقدار تولید برآوردی در بهای فروش به دست آمده ماخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده مشخص می­گردد.قوانین مالیات ارزش افزوده

12- چنانچه طبق اسناد و مدارک ارائه شده  توسط مودی یا واصله احراز گردد مودی قسمتی از خرید کالا و خدمات و تولیدات خود را به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی صادر نموده است صادرات مذکور مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات و عوارض ارزش افزوده نخواهد بود.

13- در مواردی که هیچگونه دفاتر و اسناد و مدارکی جهت رسیدگی به پرونده مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاران و سایر فعالان بخش خدماتی واصل نشده باشد و همچنین در مواردی که اطلاعات واصله صرفاً محدود به قبوض واریزی مالیاتهای تکلیفی توسط کارفرمایان باشد، ماموران مالیاتی مکلفند با استعلام از اداره امور مالیاتی عملکرد مالیاتهای مستقیم یا کارفرمایان براساس کل دریافتی یا درآمد ابرازی در اظهارنامه تسلیمی یا درآمد قطعی شده مودی قبل از هر گونه اعمال ضریب یا معافیت مالیاتی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و در صورت امکان به تفکیک درآمد ناشی از صادرات خدمات به خارج از کشور خدمات معاف موضوع بندهای 9 و 11 و 12 و 14 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده و خدمات مشمول مالیات ماخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده میزان کل دریافتی پیمانکاری را تعیین و با مستند قرار دادن اطلاعات فوق الذکر و براساس این دستورالعمل نسبت به مطالبه مالیات و عوارض و جرائم متعلق اقدام نمایند.

لازم به ذکر است در مواردی که احراز شود مالیاتهای مکسوره توسط کارفرمایان از ماخذ کل صورت وضعیت اعم از کالا و ارائه خدمات می­باشد در این صورت ماخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده میزان کل دریافتی پیمانکار از طریق فرمول میزان کل دریافتی = کل مبلغ مالیات مکسوره  نرخ ماده 104 ق.م.م تعیین می­گردد. در غیر این صورت چنانچه مالیات مکسوره صرفاً از ماخذ خدمات محاسبه گردیده می­بایست براساس مفاد صدر این بند اقدام لازم به عمل آورده شود.

14- در مواردی که دفاتر و هیچگونه اسناد و مدارکی جهت رسیدگی به پرونده مالیات بر ارزش افزوده مودیان به دست نیامده باشد، ماموران مالیاتی مکلفند به شرح زیر اقدام نمایند:

• انجام تحقیقات کامل و جامع از محل فعالیت و نوع فعالیت مودی از طریق:
• مراجعه به محل فعالیت مودیان؛
• بازرسی، پرسش و مشاهده کلیه قسمت­های محل فعالیت مودی؛
• مشاهده و نمونه­گیری از میزان فروش کالا و ارائه خدمات؛

اخذ اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات اشخاص ثالث از جمله بانک­های اطلاعاتی، ذیحسابی­ها و…

استعلام میزان خرید و فروش کالا و خدمات مشمول و معاف به تفکیک اعم از ابرازی در اظهارنامه تسلیمی یا اطلاعیه­های واصله یا برآوردهای به عمل آمده توسط اداره امور مالیاتی رسیدگی کننده به پرونده عملکرد مالیاتهای مستقیم مودی که در نهایت منجر به قطعیت پرونده شده است.قوانین مالیات ارزش افزوده

15- در مورد آن بخش از مستندات فروش یا خرید کالا و خدمات که مالیات و عوارض ارزش افزوده آن مورد مطالبه قرار گرفته، چنانچه احراز شود مودی در موقع خرید کالا و خدمات مشمول و به استناد صورتحسابهای صادره توسط مودیان مشمول نظام مایات بر ارزش افزوده و همچنین اطلاعات واصله از سایر مراجع از جمله گمرک و  غیره، مالیات و عوارض ارزش افزوده و همچنین اطلاعات واصله از سایر مراجع از جمله گمرک و غیره، مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداخت نمود، مالیات و عوارض مذکور با رعایت سایر شرایط به عنوان اعتبار مالیاتی مودی موصوف قابل پذیرش خواهد بود. ادارات امور مالیاتی مکلفند در موارد پیش­بینی شده در این دستورالعمل، با واحدهای مالیاتی مربوط همکاری لازم را به عمل آورند.

16- ادارات امور مالیاتی مکلفند در تنظیم گزارش رسیدگی موضوع این دستورالعمل از فرم «گزارش رسیدگی به عملکرد مودیان مالیات بر ارزش افزوده» استفاده نمایند.

تذکر:در مواردی که نحوه رسیدگی و تعیین مالیات و عوارض ارزش افزوده مودیان براساس تفاهم­نامه منعقده با سازمان امور مالیاتی کشور مورد توافق قرار گرفته است، کلیه بندهای تفاهم­نامه مزبور برای دوره یا دوره­های مالیاتی مورد توافق مناط اعتبار خواهد بود.

مثال 1- شرکت رنگینه که تولید کننده دو محصول رنگ و اسپری می­باشد در یک دوره مالیاتی سه ماهه در سال 88 برای تولید محصولات خود کالاها و خدماتی خریداری نموده و در مقابل کالاهایی به فروش رسانده است. نرخ مالیات بر ارزش افزوده 5/1 درصد و نرخ عوارض 5/1 درصد می­باشد.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

1- فروش کالا و مواد

شرکت رنگینه از بین محصولات تولیدی خود بخشی از اسپری تولید شده را به کشور عراق صادر می­کند. مطابق ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده صادرات کالا و خدمت به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی، مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی­باشد و مالیات و عوارض پرداخت شده بابت آنها با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک (در مورد کالا) و اسناد و مدارک مثبته، مسترد می­گردد. (صادرات مشمول نرخ صفر می­باشد). بنابراین اوراق گمرکی صادر شده حکم صورتحساب را دارد و شرکت مزبور در ازای فروش اسپری به مشتریان خارجی، مبلغی را به عنوان مالیات و عوارض از آنها دریافت نمی­نماید.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

2- خرید کالاها و خدمات

شرکت رنگینه در راستای انجام فعالیت اقتصادی خود برای فروش محصولات، نیازمند دریافت یا خرید برخی کالاها و خدمات می­باشد که چنانچه این کالاها و خدمات را از سایر مودیان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده خریداری نماید، در هنگام خرید، 3 درصد کل قیمت خرید خود را به عنوان مالیات و عوارض پرداخت خواهد کرد که تمامی این 3 درصدهای پرداختی حکم اعتبار یا پیش پرداخت مالیات را برای وی خواهد داشت که قابلیت کسر از محل مالیات و عوارض دریافتی هنگام فروش را دارا می­باشد.

تعداد 1000 عدد اسپری معادل 1.000.000 ریال به شرکت رنگینه در طی دوره سه ماهه  عودت[3] داده شده است. شرکت رنگینه در هنگام بازپرداخت به مشتریان باید علاوه بر بهای دریافتی معادل 1.000.000 ریال معادل 3 درصد آن را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده و عوارض به مشتریان بازگرداند.قوانین مالیات ارزش افزوده

با توجه به گام اول تا چهارم ملاحظه می­گردد که این کارخانه تولیدی در یک دوره م الیاتی سه ماهه جهت انجام فعالیت فروش خود عملاً اقدام به خرید و دریافت کالاها و خدمات مختلف نموده و در هر بار خرید 3 درصدهای مالیات و عوارض را پرداخت می­نماید. کارخانه مذکور در طی این دوره مالیاتی سه ماهه جمعاً به میزان 36.500.000 ریال خرید کالا و خدمت مشمول داشته و مالیات و عوارض پرداختی طی دوره نیز کلاً معادل مبلغ 10.095.000 ریال بوده که به فروشندگان و ارائه دهندگان خدمات پرداخت کرده است.

مالیات مناطق آزاد تجاری

مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی عبارتند از: چابهار، قشم، کیش، اروند، انزلی، ارس و ماکو

مالیات­های موضوع قانون مالیات­های مستقیم

مطابق ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی، اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت­های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره­برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات­های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضای بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیات وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.

1- به استناد بخشنامه شماره 37756/9246/30 مورخ 30/6/76، معافیت مالیاتی مناطق آزاد تجاری فارغ از محل اقامتگاه قانونی اشخاص، صرفاً ناظر به آن قسمت از فعالیت اقصتادی مودیان خواهد بود که با رعایت مقررات مربوط در محدوده مناطق مزبور صورت می­پذیرد و نیز بدیهی است که این معافیت مالیاتی شامل آن قسمت از درآمد اشخاص که از فعالیت در خارج از مناطق یاد شده حاصل می­شود ولو آنکه اقامتگاه قانونی آنها در مناطق آزاد باشد نخواهد بود. برابر بخشنامه شماره 29/93/200 مورخ 5/3/93 و دادنامه شماره 612-619 مورخ 4/9/92 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، فعالیت در محدوده مناطق آزاد با اقامت اشخاص در مناطق مذکور ملازمه داشته و این اقامت منتصرف از اقامت موضوع ماده 590 قانون تجارت اعلام شده است. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد تجاری با اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح (سازمان مسئول مناطق ذیربط) به فعالیت مبادرت می­نمایند مقیم محسوب می­گردند.

با توجه به قوانین و مقررات مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی، مرجع ذی صلاح صدور مجوز فعالیت برای فعالان اقتصادی حسب مورد، سازمان مسئول مناطق ذیربط خواهد بود. شرط عدم شمول مالیات و عوارض ارزش افزوده نسبت به عرضه کالا و ارائه خدمات توسط فعالان اقتصادی در مناطق مذکور داشتن مجوز فعالیت از مراجع ذی صلاح طبق نمونه پیوست متضمن درج نوع فعالیت در ان بوده و تاریخ صدور مجوز ملاک عمل خواهد بود. لکن در مواردی که مجوز فعالیت قبلاً صادر گردیده مجوز صادره از تاریخ لازم الاجرا شدن این بخشنامه (تاریخ صدور رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری) مبنای عدم شمول مالیات و عوارض خواهد بود. عدم شمول مالیات و عوارض مستلزم دریافت مجوز فعالیت تحت همین عنوان خواهد بود و شامل عناوین تاییدیه و یا گواهی انجام فعالیت و سایر عناوین مشابه نمی­باشد.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

2- به استناد بند 1 رای شماره 5586/4/30 مورخ 22/5/76 شورای عالی مالیاتی معافیت­های مالیاتی موضوع ماده 13 قا نون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری -صنعتی جمهوری اسلامی ایران شامل ماخذ محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی که در دوره معافیت منحل  می­شوند (مالیات دوره انحلال) نیز می­باشد اما دارایی­های اشخاص مشمول ماده 13 مزبور واقع در نقاط خارج از این مناطق و غیر مربوط با فعالیتهای موضوع ماده 13 اخیر الذکر در زمان انحلال مشمول این معافیت  نخواهد بود.قوانین مالیات ارزش افزوده

3- به استناد بند 2 رای شماره 5586/4/30 مورخ 22/5/76 شورای عالی مالیاتی ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی معافیت مالیاتی را برای اشخاصی قائل شده است که در این مناطق مبادرت به سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی می­نمایند بنابراین در موارد فوت اشخاص مزبور در حقیقت متوفی اقدام به سرمایه گذاری و یا به هر ترتیب فعالیت اقتصادی می­نموده است و نه وراث وی بالنتیجه وراث به مناسبت اینکه اموال یا حقوق مالی مورث آنها در مناطق آزاد تجاری صنعتی واقع است نمی­توانند بابت اموال و حقوق مذکور از معافیت مالیاتی بهره­مند گردند.

4- درآمد حقوق کارکنان شاغل در مناطق آزاد تجاری صنعتی با رعایت مقررات ماده 13 قانون مناطق آزاد از مالیات معاف می­باشد.

5- برابر تبصره 2 ماده 119قانون برنامه پنجم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر شرط برخورداری از هر گونه معافیت مالیاتی می­باشد که برابر بخشنامه شماره 16930/230/د مورخ 23/6/1392 حکم تبصره یاد شده شامل مشمولین حکم معافیت مالیاتی موضوع ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران نیز می­گردد.

مالیات بر ارزش افزوده

صادرات کالاها و خدمات از مناطق مذکور به خارج از کشور و همچنین واردات کالا و خدمات خارج از کشور به مناطق یاد شده مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی­باشد.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

واردات کالا و خدمات از مناطق یاد شده به قلمرو گمرکی کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد.

مناطق ویژه اقتصادی

مالیات­های موضوع قانون مالیات­های مستقیم

اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق ویژه اقتصادی به انواع فعالیتهای اقتصادی اشتغال دارند نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در مناطق یاد شده مشمول مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات­های مستقیم می­باشند.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده

صادرات کالاها و خدمات از مناطق مذکور به خارج از کشور و همچنین واردات کالا و خدمات خارج از کشور به مناطق یاد شده مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی­باشد.

واردات کالا و خدمات از مناطق یاد شده به قلمرو گمرکی کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده می­باشد.

ممنوع الخروجی

برابر ماده 202 ق.م.م وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می­تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها از ده میلیون ریال بیشتر است از کشور جلوگیری نماید. حکم ماده یاد شده در مورد مدیر یا مدیران مسئول اشخاص حقوقی خصوصی بابت بدهی قطعی مالیاتی شخص حقوقی اعم از مالیات بر درآمد شخص حقوقی یا مالیات­هایی که به موجب قانون، شخص حقوقی مکلف به کسر و ایصال آن می­باشد و مربوط به دوران مدیریت آنان بوده نیز جاری است. برابر تبصره ماده یاد شده در صورتی که مودیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر و یا فرزندان نمایند سازمان امور مالیاتی کشور می­تواند نسبت به ابطال اسناد مذکور از طریق مراجع قضایی اقدام نماید.قوانین مالیات ارزش افزودهنکته: برابر بخشنامه شماره 24246/200 مورخ 28/12/1392 نظر به اینکه طبق بند (ک) تبصره (9) قانون بودجه سال 1393 کل کشور، مبلغ مندرج در ماده 202 قانون مالیات­های مستقیم برای واحدهای تولید کالا و یا خدمات تولید شده دارای پروانه بهره­بردار (اشخاص حقیقی و حقوقی) به پنج میلیارد ریال افزایش یافته است، لذا بدینوسیله مقررمی­دارد:

• حکم موضوع این بند صرفاً در خصوص واحدهای تولید کالا و یا خدمات تولید شده دارای پروانه بهره­برداری (اشخاص حقیقی و حقوقی) بابت کلیه فعالیت­های آنها و بابت کلیه سال­های عملکرد، تکلیفی، حقوق و مالیات و عوارض ارزش افزوده می­باشد و به سایر فعالان اقتصادی و حتی واحدهای تولیدی فاقد پروانه بهره­برداری تسری ندارد.

• بنا به اختیار حاصل از ماده 202 قانون مالیاتهای مستقیم مبلغ مذکور برای سایر اشخاص حقوقی مبلغ یک میلیارد ریال و برای سایر اشخاص حقیقی مبلغ یکصد میلیون ریال تعیین می­گردد.

• ادارات کل امور مالیاتی می­بایست نسبت به رفع ممنوع الخروجی هر یک از مودیان مذکور که قبلاً در اجرای ماده 202 قانون مالیاتهای مستقیم بابت بدهی کمتر از مبالغ یاد شده در بندهای صدرالاشاره ممنوع الخروج شده­اند اقدام نمایند بدیهی است این امر مانع از انجام اقدامات اجرایی برای وصول بدهی­های مالیاتی با رعایت مقررات موضوعه نخواهد بود.

نکته 2- برابر بخشنامه شماره 11425/111150/210 مورخ 21/6/1384 در خصوص اشخاص حقوقی مدیرانی باید ممنوع الخروج شوند که اختیار و مسئولیت انجام وظایف قانونی اداره امور شخص حقوقی که یکی از آن وظایف پرداخت دیون مالیاتی می­باشد بعهده آنان بوده است و اوراق حاکی از بدهی قطعی مالیات در دوران مدیریت آنان ابلاغ شده باشد و ممنوع الخروج نمودن مدیرانی که حق امضا اوراق مالی و پرداختهای اشخاص حقوقی را نداشته یا اینکه از اعضا غیرموظف هیات مدیره اشخاص حقوقی بوده­اند به ملاحظه اینکه برای تادیه دیون مالیاتی اختیاری نداشته­اند موجه به نظر نمی­رسد.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

نکته 3- برابر بند 3 بخشنامه شماره 11660/230/د مورخ 30/4/1392 مدیر یا مدیران مسئول اشخاص حقوقی خصوصی موضوع ماده 202 ق.م.م مدیرانی هستند که وفق مادتین 135 و 142 قانون تجارت در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت داشته و وظیفه اداره امور شخص حقوقی به عهده آنها بوده و اوراق مالیاتی و به تبع آن بدهی مالیاتی صرف نظر از سال عملکرد در دوران مدیریت آنان قطعی و یا ایجاد شده باشد لذا با توجه به مفاد رای شماره 13543/4/30 مورخ 25/11/1378 هیات عمومی شورایعالی مالیاتی اگر ختم دوره مدیریت مدیر قبلی در زمانی صورت گیرد که فرجه قانونی برای تسلیم اظهارنامه و صورتهای مالی و یا ارسال مدارک مربوط به مالیاتهای تکلیفی و پرداخت مالیات­های متعلق باقی باشد مسئولیت و به تبع آن اعمال ضمانت اجرائی متوجه مدیر بعدی خواهد بود همچنین بعنوان مثال چنانچه بدهی و مالیاتهای قعی شرکت صرفنظر از سال عملکرد آن دردوران مدیریت مدیران قبلی تقسیط و چکهای مربوط به آن برای تادیه در سررسید مقرر تحویل اداره امور مالیاتی شده باشد لیکن در دوران مدیریت مدیران بعدی وجوه آن تامین و پرداخت نگردد مدیر یا مدیران بعدی مسئول بوده و اقدامات اجرائی قانونی بایستی نسبت به آنان صورت پذیرد.قوانین مالیات ارزش افزوده

نکته 4- برابر بند 2 بخشنامه شماره 33811/3532/230 مورخ 25/6/1382 ادارات کل مالیاتی از درخواست ممنوعیت خروج از کشور در مورد اشخاص ذیل اجتناب نمایند:

الف) اشخاصی که اموال و دارائیهای آنها در اجرای حکم حکومتی حضرت امام خمینی (ره) و با احکام قطعی دادگاه­ها و با قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران و با سایر قوانین موضوعه مصادره یا ملی اعلام گردیده و با بهره­برداری از آنها به جهت قانونی از عهده مالک خارج شده باشد مشروط بر اینکه ایجاد بدهی مالیاتی ناشی از تعلق مالیات به همان اموال و دارائیها با درآمد مربوط به آنها باشد.

ب) ورشکستگان براساس گواهی اداره تصفیه امور ورشکستگی

ج) اشخاصی که بدهی آنها مالیاتی نبوده و صرفاً وظیفه وصول آن بدهی­ها در اجرای ماده 48 قانون محاسبات عمومی کشور و سایر قوانین موضوعه به وزارت دارائی با سازمان مالیاتی احاطه شده باشد.قوانین مالیات بر ارزش افزوده

د) مدیر و مدیران مسئول اشخاص حقوقی دولتی نهادها و موسسات عمومی غیردولتی و شرکتهای تحت پوشش آنها به استثنای مدیران موضوع ماده واحده قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی مصوب 1373 و تبصره 1 ذیل آن و اصلاحات بعدی.

هـ) اشخاصی که به عنوان مدیر یا مدیر مسئول اشخاص حقوقی غیردولتی و شرکتهای وابسته به نهادها و موسسات عمومی غیردولتی نسبت به انجام تکالیف و وظایف قانونی خود از جمله تسلیم بموقع اظهارنامه و ترازنامه و سود و زیان و پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات سود ابرازی و سایر مالیاتهای قطعی و ابلاغ شده در دوران مدیریت خود همراه با مالیاتهایی که مکلف به کسر و ایصال آن بوده اقدام نموده باشند و اسناد پرداختی امضا شده توسط آنها برگشت و یا واخواهی و نکول نشده باشد.

ر) کلیه بدهکاران مالیاتی و مدیر و مدیران مسئول اشخاص حقوقی که به میزان بدهی مالیاتی قطعی شده آنها حسب مورد از اموار و دارائیهای شخص حقیقی و حقوقی در توقیف و بازداشت واحد اجرائیات بوده و معارضی نداشته باشد.

ز) اشخاصی که به میزان بدهی مالیاتی قطعی شده نسبت به معرفی وثیقه ملکی با ارائه ضمانت نامه بانکی با واریز وجه نقد به حساب سپرده بنفع سازمان امور مالیاتی کشور با سررسید و حداکثر مهلت یکساله اقدام نموده باشند.قوانین مالیات ارزش افزوده

[1] منظور از فرآوری آن است که ستاده، متفاوت از نهاده باشد.

[2] کرم ابریشم

[3] برگشت از فروش در نظام مالیات بر ارزش افزوده درحکم خرید مجدد تلقی می­گردد و 3 درصد مالیات و عوارض که به مشتری عودت می­شود در حکم اعتبار مالیاتی برای مودی منظور خواهد شد.