نسخهای از صورتهای شمارش موجودیها را دریافت، درستی محاسبات آن را آزمودن و شمارشهای آزمایشی خود را به آنها ردیابی کنید.
آزمون کردن محاسبات افقی و عمودی صورتهای نهایی شمارش موجودیها ممکن است تحریفاتی را در موجودیهای مواد و کالا آشکار سازد. این آزمون در بیشتر موارد عبارت است از جمع زدن تقریبی ستون صدگان یا هزارگان مبالغ مندرج در صورتهای مزبور به طور ذهنی. برای آزمون جمعهای افقی و عمودی صورتهای شمارش موجودیها میتوان از برنامههای عمومی حسابرسی نیز بهره گرفت.
حسابرسان هنگام آزمون محاسبات افقی باید نسبت به دو منبع اشتباهات عمده- یعنی، علامت اعشاری که غلط علامتگذاری شده و محاسبه غلط تعداد شمارش شده ضرب در قیمت واحد- هشیار باشند؛ برای مثال، محاسبهای که حاصل ضرب 000/1 واحد را در 100 ریال (برای هر 100 واحد)، 000/100 ریال نشان میدهد به مبلغ 000/99 ریال بیش از واقع خواهد بود. از سوی دیگر، محاسبهای که حاصلضرب 000/1 ورق آهنی را از قرار هر کیلو 100 ریال به مبلغ 000/100 ریال نشان دهد، ارزش موجودیها را به مقدار قابل ملاحظهای کمتر از واقع نشان خواهد داد؛ زیرا، وزن هر ورق آهنی به مراتب بیشتر از یک کیلو است.
حسابرسان باید نتایج شمارشهای آزمایشی را که در طول نظارت بر شمارش موجودیها انجام دادهاند نیز به صورتهای تکمیل شده شمارش موجودیها ردیابی کنند. حسابرسان در طول این مرحله ردیابی همواره باید نسبت به نشانههایی از تغییرات اعمال شده (دستکاری) در برگههای شمارش موجودیها یا ایجاد برگههای شمارش واهی، هشیار باشند. حسابرسان هچنین، شماره ترتیب برگههای شمارش موجودیها را که در صورتیهای شمارش موجودیها ثبت شده است با شماره برگههای استفاده شده در طول شمارش که در کاربرگهایشان ثبت کردهاند، مقایسه میکنند. این روش به منظور حصول اطمینان از حذف نشدن اقلامی از موجودیها یا افزوده نشدن اقلامی که در طول شمارش، موجود نبوده، طراحی گردیده است.
مطابقت دادن و مغایرتگیری شمارش موجودیها با مدارک ثبت موجودیها، آزمون دیگری است برای تعیین صحت محاسبات ریاضی صورتهای شمارش موجودیها. مقادیر موجود و ارزش اقلام موجودیها، هر دو، باید با مدارک ثبت موجودیهای شرکت مقایسه شود. مجموع ارزش هر گروه از موجودیها نیز باید با حساب کنترل مربوط در دفتر کل مقایسه گردد. مجموع ارزش هر گروه ازموجودیها نیز باید با حساب کنترل مربوط در دفترکل مقایسه گردد. هر گونه اختلاف عمدهای که مشاهده شود باید به طور کامل پیجویی گردد. تعداد، نوع ودلیل اختلافاتی که بدین ترتیب آشکار میشود، نقش عمدهای در ارزیابی کنترلهای داخلی موجودیهای مواد و کالا دارد.
کیفیت و وضعیت موجودیها را ارزیابی کنید.