سوالات حسابداری پیشرفته

. تمرین‌های چهارگزینه‌ای. برای هر یک از موارد زیر گزینه صحیح را انتخاب نمایید.

1. شرکت ساحل، شرکت دریا را تحصیل کرد. در صورتهای مالی تلفیقی تهیه شده پس از انجام این ترکیب، موجودی کالای شرکت دریا به چه مبلغی باید گزارش شود؟

الف. بهای تمام شده تاریخی

ب. درصدی از بهای تمام شده تحصیل پرداخت شده به شرکت ساحل

پ. موجودی کالا در تلفیق حذف خواهد شد.سوالات حسابداری پیشرفته

ت. به ارزش منصفانه در تاریخ انجام ترکیب تجاری

2. فرض کنید شرکت آزادی مبلغ 370 میلیون ریال وجه نقد برای تحصیل کل سهام دارای حق رأی شرکت ققنوس پرداخت کرده باشد. علاوه بر این، شرکت آزادی مبلغ 30 میلیون ریال نیز بابت هزینه‌های مستقیم ترکیب پرداخت کرده است. در این تاریخ مانده حساب سرمایه و سود انباشته شرکت اصلی به ترتیب 270 و 120 میلیون ریال و شرکت فرعی به ترتیب 170 و 100 میلیون ریال است. همچنین ارزش منصفانه خالص دارایی‌های شرکت ققنوس معادل 385 میلیون ریال است. مبلغ سرقفلی و سود انباشته گزارش شده در صورتهای مالی تلفیقی کدامند؟

الف. صفر و 120 میلیون ریال                                        ب. صفر و 220 میلیون ریال

پ. 15 و 120 میلیون ریال                                           ت. 15 و 220 میلیون ریال

3. در 29 اسفند سال 1389، شرکت سرو 000ر20 سهم 000ر1 ریالی به قیمت بازار هر سهم 800ر1 ریال، در قبال تحصیل تمام سهام عادی شرکت سالار صادر کرد. بخش حقوق صاحبان سرمایه هر دو شرکت قبل از انجام ترکیب تجاری به صورت زیر می‌باشد:سوالات حسابداری پیشرفته

در ترازنامه تلفیقی تهیه شده در تاریخ 29 اسفند 1389، صرف سهام و سرمایه به چه مبلغی باید گزارش شود؟

با استفاده از اطلاعات زیر به دو سؤال 4 و 5 پاسخ دهید:

شرکت هواپیمایی متین با پرداخت 480 میلیون ریال 60 درصد شرکت مهر را تحصیل نمود. مبلغ دفتری و ارزش منصفانه شرکت مهر در آن تاریخ به ترتیب 600 و 740 میلیون ریال است. شرکت مهر در تاریخ ترکیب مالک دارایی‌های زیر است:

4. دارایی‌های شرکت مهر به چه مبلغی در صورتهای مالی تلفیقی گزارش می‌شوند؟

4. مبلغ سرقفلی کدام‌یک از ارقام زیر است؟

الف. 60 میلیون ریال                                                   ب. 36 میلیون ریال

پ. 120 میلیون ریال                                                  ت. 200 میلیون ریال

6. در اول فروردین سال 1389 بخشی از مانده حساب‌های دو شرکت چشمه‌سار و جنگل به صورت زیر می‌باشد:

در تاریخ دوم فروردین 1389، شرکت چشمه‌سار 60 میلیون ریال بابت تحصیل 90 درصد سهام عادی شرکت جنگل پرداخت نمود. 60 درصد مازاد بهای تمام شده سرمایه‌گذاری نسبت به مبالغ دفتری خالص دارایی‌های تحصیل شده شرکت جنگل باید به موجودی کالا و 40 درصد آن به سرقفلی تخصیص داده شود.

در ترازنامه تلفیقی تهیه شده در تاریخ دوم فروردین سال 1389، مبالغ ذکر شده برای اقلام زیر کدام است؟

7. شرکت تولیدی تحریر 70 دصد سهام شرکت تولیدی کاج را به مبلغ 280 میلیون ریال تحصیل نمود. مانده حساب سرمایه و سود انباشته شرکت تحریر به ترتیب 45 و 780 میلیون ریال است. سرمایه شرکت کاج نیز 30 میلیون ریال و سود انباشته آن 300 میلیون ریال است. در این تاریخ ارزش منصفانه بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت تولیدی کاج مبلغ 350 میلیون ریال است. براساس هر کدام از تئوری‌های سهم اقلیت و استانداردهای حسابداری ایران، مبلغ حقوق صاحبان سرمایه در صورتهای مالی تلفیقی عبارتست از:

8. شرکت پاسارگاد 90 درصد شرکت آناهیتا را تحصیل می‌نماید. در تاریخ تحصیل، مبلغ دفتری و ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت پاسارگاد به ترتیب 250 و 370 میلیون ریال می‌باشد. مبلغ دفتری و ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت آناهیتا نیز در این تاریخ به ترتیب 180 و 230 میلیون ریال می‌باشد.سوالات حسابداری پیشرفته

براساس هریک از تئوری‌های زیر و استانداردهای حسابداری ایران، رقم گزارش شده به عنوان موجودی در ترازنامه تلفیقی تهیه شده در تاریخ تلفیق چه مبلغی خواهد بود؟سوالات حسابداری پیشرفته

9. در ابتدای سال 1389 شرکت آمازون 80 درصد سهام عادی (ارزش سهمی هر سهم 000ر1 ریال) شرکت خلیج فارس را در ازای پرداخت 975 میلیون ریال تحصیل نمود. در این تاریخ مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت خلیج فارس 000ر1 میلیون ریال بود. ارزش منصفانه دارایی‌ها و بدهی‌های قابل تشخیص شرکت خلیج‌فارس به جز در مورد دارایی‌های ثابت مشهود (خالص) که 100 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری آنها بوده است. مساوی بوده‌اند. سود خالص سال 1389 شرکت خلیج‌فارس 190 میلیون ریال و تقسیم سود آن 125 میلیون ریال بوده است. (CPA, 2003)سوالات حسابداری پیشرفته

در ترازنامه تلفیقی به تاریخ اول فروردین سال 1389، سرقفلی و سهم اقلیت باید به چه مبلغی گزارش شود؟سوالات حسابداری پیشرفته

10. شرکت «الف» 80 درصد سهام شرکت «ب» را در اول مهر 1389 تحصیل و در ازای آن 200 میلیون ریال و 200 هزار سهم عادی 000ر1 ریالی خود را که ارزش بازار آن 000ر2 ریال است به شرکت «ب» واگذار کرد. اگر مبلغ دفتری و ارزش روز خالص دارایی‌های شرکت «ب» در تاریخ معامله به ترتیب 400 و 500 میلیون ریال باشد، سرقفلی تلفیقی و سهم اقلیت در تاریخ تحصیل به ترتیب چند میلیون ریال است؟ (آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 1390)

الف. 200 و 80 میلیون ریال                                         ب. 200 و 100 میلیون ریال

پ. 280 و 80 میلیون ریال                                           ت. 280 و 100 میلیون ریال

11. مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت آلفا 000ر300 ریال گزارش شده است. ارزش بازار این دارایی‌ها 000ر300 ریال است. اگر شرکت بتا 80 درصد شرکت آلفا را به مبلغ 000ر275 ریال خریداری کند، سرقفلی در ترازنامه تلفیقی به چه مبلغی گزارش می‌شود؟ (آزمون سراسری کارشناسی ارشد 1389)

الف. 000ر5 ریال                                    ب. صفر ریال

پ. 000ر10 ریال                                             ت. 000ر25

12. شرکت آلفا 80 درصد سهام شرکت بتا را در یک ترکیب به صورت تحصیل و به روش خرید تملک کرد. سهم اقلیت براساس تئوری شخصیت جداگانه در صورت‌های مالی تلفیق منعکس می‌شود. در این زمان خالص دارایی‌های شرکت بتا به مبلغ دفتری 15 میلیون ریال و به ارزش منصفانه 18 میلیون ریال بود. بهای تمام شده سرمایه‌گذاری برای شرکت آلفا 16 میلیون ریال است. سهم اقلیت و سرقفلی تلفیقی به ترتیب چند میلیون ریال است؟ (آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 1388)

الف. 2 و 4 میلیون ریال                                      ب. 2 و 5 میلیون ریال

پ. 4 و 2 میلیون ریال                                       ت. 5 و 2 میلیون ریال

13. بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت سهامی آسان‌بر در پایان سال مالی 1384 شامل سهام عادی و سود انباشته به ترتیب به مبلغ 900 و 650 میلیون ریال است. شرکت در ابتدای سال 1385 بابت تحصیل کل سهام شرکت بالابر 000ر40 سهم عادی 000ر1 ریالی به ارزش بازار 500ر1 ریال صادر نمود. سهام عادی و سود انباشته شرکت بالابر نیز به ترتیب 25 و 10 میلیون ریال است. در روش خرید بلافاصله پس از ترکیب، خالص دارایی‌های تلفیقی چند میلیون ریال است؟ (آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 1387)سوالات حسابداری پیشرفته

الف. 550ر1 میلیون ریال                                    ب. 575ر1 میلیون ریال

پ. 585ر1 میلیون ریال                                     ت. 610ر1 میلیون ریال

14. مبلغ ریالی کدام‌یک از موارد زیر در صورتهای شرکت‌های اصلی با صورتهای مالی تلفیقی آن برابر نخواهد شد؟ (آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 1386)

الف. سود انباشته

ب. سرمایه سهام عادی

پ. سرمایه‌گذاری در سهام شرکت فرعی

ت. سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت سایر شرکت‌ها

15. چنانچه سود سهام از محل اندوخته‌ها یا سود انباشته مصوب و پیش از تحصیل سرمایه‌گذاری اعلام شود، این مبالغ معرف … (آزمون عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران سال 1390)

الف. بازیافت بخشی از بهای تمام شده سرمایه‌گذاری است.

ب. درآمد غیرعملیاتی است.

پ. درآمد عملیاتی است.

ت. درآمد عملیاتی است ولی باید به طور جداگانه گزارش شود.سوالات حسابداری پیشرفته

16. سهم اقلیت براساس تئوری شخصیت جداگانه 250 میلیون ریال و براساس تئوری شرکت اصلی 60 میلیون ریال است. اگر شرکت اصلی 80 درصد سهام شرکت فرعی را در اختیار داشته باشد و دارایی‌ها به میزان 50 میلیون ریال بیشتر تجدید ارزیابی شده باشد، سرقفلی طبق استاندارد ایران چند میلیون ریال است؟ (آزمون عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران 1389)

الف. 720 میلیون ریال                                       ب. 950 میلیون ریال

پ. 900 میلیون ریال                                        ت. 000ر1 میلیون ریال

17. در ابتدای سال 1388 شرکت «ب» دارای 000ر400 ریال دارایی و 000ر100 ریال بدهی است. ارزش روز برابر با مبلغ دفتری می‌باشد. در این زمان شرکت «الف» دارای 000ر900 ریال دارایی و 000ر200 ریال بدهی می‌باشد. در دارایی‌های شرکت «الف» مبلغ 000ر350 ریال سرمایه‌گذاری در شرکت «ب» را در ابتدای سال 1388 خریداری کرده باشد، جمع دارایی‌ها در ترازنامه تلفیقی طبق استاندارد ایران به چه مبلغی گزارش خواهد شد؟ (آزمون عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران سال 1389)

الف. 000ر900 میلیون ریال                                ب. 000ر950 میلیون ریال

پ. 000ر000ر1 میلیون ریال                              ت. 000ر300ر1 میلیون ریال

مسائل

20- تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت‌های فرعی کاملاً تحت تملک. شرکت خورشید کل سهام شرکت ستاره را در پایان سال 1389 به مبلغ 450 میلیون ریال تحصیل نمود. مانده‌های تراز آزمایشی شرکت خورشید و شرکت ستاره قبل از انجام ترکیب تجاری به صورت زیر بوده است:

خواسته‌ها

1. ثبت تحصیل شرکت ستاره
2. تهیه ترازنامه تلفیقی.
3. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت‌های فرعی کاملاً تحت تملک. شرکت زیباجامگان کل سهام شرکت زیباپوشان را در تاریخ 29 اسفند 1390، به مبلغ 495 میلیون ریال خریداری نمود. شرکت زیباپوشان مالک دارایی‌هایی می‌باشد که هنوز در دفاتر ثبت نشده است.

در جریان تعیین قیمت خرید، شرکت زیباجامگان ارزیابی از مبالغ دفتری و ارزش‌های منصفانه دارایی‌های شرکت زیباپوشان انجام داد که نتیجه آن به صورت زیر است:

اطلاعات مربوط به صورتهای مالی دو شرکت در 29 اسفند 1390 به شرح زیر است:

خواسته

تهیه ترازنامه تلفیقی شرکت زیباجامگان و زیباپوشان در تاریخ 29 اسنفد 1390.

22. تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت‌های فرعی دارای سهامدار اقلیت. در پایان سال 1389 شرکت لادن 90 درصد سهام شرکت مینا را تحصیل نمود. برای این‌منظور شرکت لادن مبلغ 000ر3 میلیون ریال اوراق مشارکت و تعداد 000ر200 سهم به ارزش اسمی هر سهم 000ر1 ریال و ارزش بازار 10 هزار ریال منتشر نمود. شرکت لادن به حسابداران، وکلا، و واسطه‌هایی که به انجام این معامله کمک کرده بودند، مبلغ 3 میلیون ریال پرداخت نمود. قبل از انجام ترکیب تجاری ترازنامه دو شرکت به صورت زیر بوده است:

با توجه به ارزشیابی‌های انجام شده مشخص گردید که ارزش منصفانه موجودی کالا مبلغ 150 میلیون ریال، زمین 250 میلیون ریال و ساختمان 380 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری این اقلام است.سوالات حسابداری پیشرفته

خواسته

تهیه کاربرگ ترازنامه تلفیقی در تاریخ 29 اسفند 1389.

23. سرقفلی. شرکت خراسان 100 درصد سهام شرکت رشت را به قیمت 5ر77 میلیون ریال خریداری می‌کند. در تاریخ تحصیل، مبلغ سرمایه، اندوخته‌ها، و سود انباشته شرکت رشت به ترتیب مبلغ 5، 20 و 18 میلیون ریال است. مبلغ دفتری و ارزش منصفانه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت رشت در تاریخ تحصیل به صورت زیر است:

خواسته

شناسایی مبلغ سرقفلی.

24. سرقفلی و سهم اقلیت. شرکت پدرام 80 درصد شرکت قائم را در پایان فروردین سال 1389 به مبلغ 200 میلیون ریال خریداری نمود. تراز آزمایشی این دو شرکت قبل از تحصیل به صورت مندرج در صفحه بعد بوده است:

خواسته‌ها

1. محاسبه سرقفلی.
2. محاسبه سهم اقلیت.
3. تهیه کاربرگ ترازنامه تلفیقی.
4. سرقفلی. شرکت میهن 70 درصد شرکت وطن را به مبلغ 315 میلیون ریال خریداری نمود. در تاریخ تحصیل، تراز آزمایشی شرکت وطن به شرح مندرج در صفحه بعد است:

خواسته

محاسبه مبلغ سرقفلی در تاریخ تحصیل براساس شخصیت جداگانه.

قضیه برای بحث

26. مابه‌ازای پرداختی ترکیب تجاری. شما به عنوان مشاور مالی شرکت جام مشغول به کار هستید. شرکت جام قصد دارد بخشی از سهام شرکت پگاه را خریداری کند. برای این منظور شرکت جام از شما تقاضای کمک می‌کند. مالکان 70 درصد سهام شرکت پگاه (معادل 000ر70 سهم) حاضر به فروش سهم خود از آن شرکت به شرکت جام شده‌اند و در ازای آن درخواست 000ر5 سهم شرکت جام را دارند. ارزش اسمی هر سهم شرکت جام 000ر1 ریال و ارزش منصفانه آن در این تاریخ 000ر30 ریال است.
27. سوالات حسابداری پیشرفته
28. از نظر شرکت جام این معامله فرصت خوبی است اما مدیر مالی شرکت چنین نظری ندارد ومعتقد است سرمایه‌گذاری در شرکت پگاه زیان‌آور است. همچنین یک دعوای حقوقی علیه شرکت پگاه مطرح می‌باشد که به دلیل نقص در تولیدات این شرکت و صدمه زدن به مشتریان به وجود آمده است. شرکت پگاه معتقد است که این دعوای حقوقی زیانی متوجه شرکت نخواهد کرد اما از نظر مشاور حقوقی احتمال زیادی وجود دارد شرکت پگاه از این بابت مجبور به پرداخت مبلغ 5 میلیون ریال جریمه گردد.

مبالغ ترازنامه شرکت پگاه در پایان سال 1390 به شرح زیر است:

به منظور ارائه مشاوره به شرکت جام، شما بررسی‌های تحلیلی انجام می‌دهید که نتیجه آن به این شرح است:

– مبلغ 2 میلیون ریال از حسابهای دریافتنی جزء مطالباتی محسوب می‌شود که احتمال دریافت آنها تقریباً صفر است.سوالات حسابداری پیشرفته

– مبلغ 5 میلیون ریال از موجودی کالا جزء کالاهای ناباب تلقی شده و عملاً ارزشی ندارد ولی ارزش مابقی موجودی کالا در بازار 33 میلیون ریال برآورد می‌شود.

– ارزش منصفانه دارایی‌های ثابت مشهود (خالص) مبلغ 35 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری آنها است.

– بدهی‌های جاری و غیرجاری به ارزش منصفانه گزارش شده‌اند، اما در مورد دعوای حقوقی ذکر شده باید ذخیره لازم گرفته شود.

خواسته

طبق بررسی‌های انجام شده، شما معتقدید که مبالغ گزارش شده در ترازنامه شرکت پگاه منصفانه نیست و این صورت مالی نیازمند تجدید ارائه است. اما مدیر شرکت جام با نظر شما در این مورد کاملاً موافق نیست. بنابراین برای جلب توافق وی شما در مورد دو موضوع زیر توضیحاتی ارائه دهید:

1. آیا مابه‌ازای پرداختی برای این معامله، مناسب است؟
2. در صورت انجام این معامله، چه روش حسابداری در دفاتر شرکت پگاه و در فرآیند تلفیق باید استفاده شود؟

فصل 3. صورتهای مالی تلفیقی پس از تاریخ تحصیل

اهداف آموزشی

• تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال اول پس از تاریخ تحصیل
• تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال دوم پس از تاریخ تحصیل
• تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال سوم پس از تاریخ تحصیل
• تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی دارای سهامدار اقلیت در سال دوم پس از تاریخ تحصیل
• تشریح حسابداری تحصیل شرکت فرعی طی دوره مالی
• تشریح نحوه برخورد با تغییرات ارزش منصفانه سرمایه‌گذاری

فصل سوم. صورتهای مالی تلفیقی پس از تاریخ تحصیل

مقدمه

در فصل گذشته نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در تاریخ تحصیل تشریح شد. در تاریخ تحصیل تنها ترازنامه تلفیقی تهیه می‌شود چون نتایج عملیات شرکت فرعی پس از تاریخ تحصیل در صورتهای مالی تلفیقی منعکس می‌گردد. مبانی اصلی تلفیق بعد از تاریخ تحصیل نیز مشابه با این بمانی در تاریخ تحصیل است. اما گذشت زمان، پیچیدگی‌های تلفیق را بیشتر می‌کند.سوالات حسابداری پیشرفته

تعدیل هزینه استهلاک و حذف معاملات و مانده‌های درون‌گروهی و سودهای تحقق نیافته، از جمله مسائلی است که پس از تاریخ تحصیل ظاهر می‌شود. افزون بر این، تهیه صورت سود و زیان تلفیقی و صورت جریان وجوه نقد تلفیقی، بعد از تاریخ تحصیل لازم است. در این فصل نحوه تهیه ترازنامه تلفیقی و صورت سود و زیان تلفیقی مطرح می‌شود و صورت جریان وجوه نقد تلفیقی در فصل 6 تشریح خواهد شد.سوالات حسابداری پیشرفته

شرکت فرعی کاملاً تحت تملک- سال اول پس از تاریخ تحصیل

هدف 1:

تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیق در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال اول پس از تاریخ تحصیل: در اکثر موارد اصول تلفیق در تاریخ تحصیل است که در فصل قبل تشریح شد. نکته اساسی در مورد تلفیق پس از تاریخ تحصیل این است که دارایی‌ها و بدهی‌ها در صورتهای مالی شرکت فرعی براساس مبالغ دفتری است اما برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت فرعی براساس ارزش منصفانه در تاریخ تحصیل منعکس می‌شود. انعکاس دارایی‌ها و بدهی‌ها براساس ارزش‌های متفاوت در صورتهای مالی شرکت فرعی و صورتهای مالی تلفیقی بر اقلام صورت و زیان نیز مؤثر است. برای مثال، استهلاک دارایی‌های ثابت مشهود در صورت سود و زیان شرکت فرعی براساس مبالغ دفتری است و برای انعکاس در صورت سود و زیان تلفیقی نیاز به تعدیل دارد.

سوالات حسابداری پیشرفته

پس از تاریخ تحصیل، ممکن است بین شرکت اصلی و شرکت فرعی معملاتی انجام شود. این معاملات، درون‌گروهی نامیده می‌شود و آثار آنها باید در صورتهای مالی تلفیقی حذف شود. نحوه حذف معاملات درون‌گروهی در فصل‌های 4 و 5 مطرح می‌شود. به منظور تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در اولین سال پس از تاریخ تحصیل، مثال 1 مطرح می‌شود.سوالات حسابداری پیشرفته

مثال 1. شرکت زاگرس 100 درصد سهام شرکت البرز را در ابتدای سال 1389 به مبلغ 500 میلیون ریال تحصیل کرده است. مبلغ دفتری و ارزش منصفانه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت البرز در ابتدای سال 1389 و همچنین بخش حقوق صاحبان سرمایه آن به شرح زیر است:سوالات حسابداری پیشرفته

شرکت البرز برای مستهلک کردن تمام دارایی‌ها از روش خط مستقیم استفاده می‌کند. عمر مفید باقیمانده دارایی‌های ثابت مشهود 5 سال و دارایی‌های نامشهود 10 سال است. برای ارزشگذاری موجودی کالا از روش فایفو استفاده می‌شود.سوالات حسابداری پیشرفته

شرکت زاگرس (شرکت اصلی)، در دفاتر خود سرمایه‌گذاری در شرکت البرز را به بهای تمام شده ثبت می‌کند.سوالات حسابداری پیشرفته

مبلغ پرداخت شده بابت سرمایه‌گذاری با مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت البرز 150 (350-500) میلیون ریال تفاوت دارد. بخشی از این تفاوت (120 میلیون ریال) مربوط به تفاوت ارزش منصفانه دارایی‌ها و مابقی آن سرقفلی است.سوالات حسابداری پیشرفته

سرقفلی تفاوت بین بهای تمام شده سرمایه‌گذاری و خالص ارزش منصفانه دارایی‌های قابل تشخیص شرکت البرز است.سوالات حسابداری پیشرفته

صورت سود و زیان شرکت‌های البرز و زاگرس برای سال 1389 و همچنین ترازنامه آنها در 29 اسفند ماه 1389 در جدول زیر ارائه شده است.

با توجه به اینکه سود تقسیم شده توسط شرکت البرز از محل سودهای انباشته مصوب قبل از تحصیل است، به بستانکار حساب سرمایه‌گذاری منظور می‌شود نه درآمد. با این فرض که تقسیم سود به صورت نقدی انجام شده است نحوه ثبت آن توسط شرکت زاگرس به شرح زیر است:سوالات حسابداری پیشرفته

چنانچه سود تقسیم شده از محل سودهای انباشته مصوب شرکت فرعی بعد از تاریخ تحصیل باشد، شرکت اصلی آن را به حساب درآمد سود سهام منظور می‌کند.سوالات حسابداری پیشرفته

کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی

در فصل گذشته با تهیه ترازنامه تلفیقی در تاریخ تحصیل آشنا شدید. فرآیند تهیه صورتهای مالی تلفیقی پس از تاریخ تحصیل تا حد زیادی مشابه انجام این کار در تاریخ تحصیل است. اما گذشت زمان آثاری دارد که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:سوالات حسابداری پیشرفته

• سود سهام دریافت شده توسط شرکت اصلی از شرکت فرعی، باید حذف شود. چون تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت فرعی در صورت سود و زیان تلفیقی با درآمدها و هزینه‌های شرکت اصلی جمع می‌شود، در صورت حذف نشدن، این رقم دو بار در صورتهای مالی تلفیقی گزارش خواهد شد (یکبار از طریق درآمد شرکت اصلی و یکبار از طریق سود شرکت فرعی).سوالات حسابداری پیشرفته

• هزینه استهلاک دارایی‌های شرکت فرعی که ارزش منصفانه آنها در تاریخ تحصیل با مبلغ دفتری متفاوت است باید تعدیل شود، زیرا هزینه استهلاک این دارایی‌ها در صورتهای مالی شرکت فرعی براساس مبالغ دفتری قبل از تاریخ تحصیل است.
• همه مانده حساب‌های مربوط به معاملات درون‌گروهی باید حذف یا تعدیل شود. برای مثال، اگر شرکت فرعی به شرکت اصلی بدهکار باشد، حساب‌های پرداختنی و دریافتنی مربوط به آن در ترازنامه تلفیقی حذف می‌شود، زیرا گروه از این بابت به اشخاص از گروه طلب یا بدهی ندارد. هر دو شرکت اصلی و فرعی عضو گروه هستند و بدهی گروه به خودش معنی ندارد.

تعدیلات تلفیقی

ثبت 1. تخصیص بهای تمام شده سرمایه‌گذاری

منابع اولیه سرمایه‌گذاری در شرکت البرز (500 میلیون ریال) به طور کامل حذف می‌شود چون سرمایه‌گذاری بیانگر سهم شرکت اصلی از خالص دارایی‌های شرکت فرعی است. سهم شرکت اصلی با انعکاس دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت فرعی به طور جداگانه در ترازنامه تلفیقی ارائه می‌شود. برای این منظور ابتدا مانده حساب‌های حقوق صاحبان سرمایه شرکت البرز در مقابل حساب سرمایه‌گذاری در شرکت البرز حذف می‌شود.سوالات حسابداری پیشرفته

با انجام ثبت شماره 1-1 مبلغ 350 مییون ریال از سرمایه‌گذاری در شرکت البرز کسر می‌شود و مانده آن به 150 میلیون ریال می‌رسد. 120 میلیون ریال از این مبلغ مربوط به تفاوت بین مبلغ دفتری و ارزش منصفانه خالص دارایی‌های قابل تشخیص در تایخ تحصیل و 30 میلیون ریال مربوط به سرقفلی است.

ثبت شماره 1-2 به ما اجازه می‌دهد که دارایی‌های شرکت فرعی را براساس ارزش منصفانه (در تاریخ تحصیل) در ترازنامه تلفیقی ارائه کنیم و رقم سرمایه‌گذاری در شرکت البرز را نیز به طور کامل حذف نماییم.سوالات حسابداری پیشرفته

ثبت 2. شناسایی هزینه استهلاک مابه‌التفاوت

عمر مفید سرقفلی 10 سال، عمر مفید باقیمانده دارایی‌های ثابت مشهود 5 سال و عمر مفید باقیمانده دارایی‌های نامشهود 10 سال است. هزینه استهلاک اضافی که باید در صورتهای مالی تلفیقی منعکس شود به شرح زیر حساب می‌شود:

استهلاک اضافی در سرفصل هزینه‌های عمومی، اداری و فروش ثبت می‌شود. با توجه به اینکه دارایی‌ها به طور خالص (پس از کسر استهلاک انباشته) در ترازنامه شرکت اصلی و فرعی ارائه شده است، طرف بستانکار هزینه استهلاک، خود دارایی است.سوالات حسابداری پیشرفته

برای موجودی کالا از روش فایفو استفاده می‌شود. بنابراین فرض می‌شود موجودی کالای اول دوره در دوره جاری فروخته شده است. به همین دلیل، تفاوت بهای تمام شده و ارزش منصفانه موجودی کالای اول دوره شرکت فرعی، به حساب بهای تمام شده فروش منظور می‌شود. لازم به ذکر است که بهای تمام شده فروش شرکت البرز براساس مبلغ دفتری در تاریخ تحصیل محاسبه شده است نه ارزش منصفانه.

ثبت 3. حذف مانده حسابها و معاملات درون‌گروهی

منابع اولیه سرمایه‌گذاری در شرکت البرز 500 میلیون ریال بود. اما در ترازنامه 29 اسفند 1389 این رقم 440 میلیون ریال است زیرا 60 میلیون ریال تقسیم سود از محل سود انباشته قبل از تاریخ تحصیل از آن کسر شده است. از سوی دیگر، سود انباشته در تاریخ تحصیل 80 میلیون ریال بود که با تقسیم 60 میلیون ریال آن به 20 میلیون ریال کاهش یافت.

سود تقسیم شده درون‌گروهی به طور کامل حذف می‌شود و سرمایه‌گذاری در شرکت البرز از این بابت اصلاح می‌شود. بنابراین ثبت تعدیلی شماره 3 انجام می‌شود. در صورتهای مالی تلفیقی تنها سود تقسیم شده بین سهامداران شرکت اصلی گزارش می‌شود.

´ نقل از صورت سود و زیان

´´ نقل از گردش حساب سود (زیان) انباشته

جمع ستون تعدیلات تلفیقی برای هر صورت مالی به طور جداگانه برابر نیست، زیرا برخی تعدیلات طرف بدهکار و بستانکار آن در یک صورت مالی درج نشده است. برای مثال، طرف حساب تعدیل هزینه‌های عمومی و اداری در بستانکار ستون تعدیلات ترازنامه اعمال شده است. اما جمع ستون بدهکار و بستانکار تعدیلات بدون در نظر گرفتن ارقام انتقالی (تکراری) که با علامت (´) یا (´´) مشخص شده است، برابر است.

شرکت فرعی کاملاً تحت تملک- سال دوم پس از تاریخ تحصیل

هدف 2:

تشریح نحوه تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً تحت تملک در سال دوم پس از تاریخ تحصیل: به منظور توضیح حسابداری وضعیت مالی و نتایج عملیات شرکت فرعی کاملاً تحت تملک شرکت اصلی در دومین سال پس از تاریخ تحصیل مجدداً مثال شرکت زاگرس و البرز را دنبال می‌کنیم.

مثال 2. در ادامه مثال 1، فرض می‌شود اطلاعات مربوط به صورت سود و زیان و ترازنامه شرکت‌های زاگرس و البرز در سال 1390 به صورت زیر است:

با توجه به اطلاعات ارائه شده، سود تقسیمی شرکت البرز در سال 1390 معادل 200 میلیون ریال بوده است. شرکت زاگرس از این بابت در زمان تصویب سود توسط مجمع، ثبت الف را انجام می‌دهد:سوالات حسابداری پیشرفته

و در زمان دریافت سود که حداکثر 8 ماه از تاریخ تحصیل می‌باشد، ثبت ب انجام می‌شود: