سرمایه گذاری  در واحدهای تجاری وابسته

هدف مدیریت افزایش ثروت مالکان

سرمایه گذاری  در داخل واحد  تجاری

سرمایه گذاری  در خارج از   واحد تجاری

خلق ارزش  افزوده

3

اهداف سرمایه گذاری

4

حسابداری سرمایه گذاری

100% 50% 20% 0%

حق کنترل نفوذ قابل ملاحظه ناچیز

روش مالکانه (روش ارزش ویژه)روش های غیر مالکانه

در قالب صورتهای مالی تلفیقی در قالب حساب سرمایه گذاری  – روش گزارشگری حقوق سرمایه گذار 4

– میزان سرمایه گذاری 1

– میزان تاثیر بر تصمیمات سرمایه پذیر 2

– روش اندازه گیری حقوق سرمایه گذار 3

– نام سرمایه پذیر 5

فرعی وابسته سرمایه پذیر

5

ارزش بازار • خالص ارزش فروش • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای تک تک اقلام • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای پرتفوی • بهای تمام شده • مبلغ تجدید ارزیابی •

روشهای غیرمالکانه

6

سرمایه گذاری

نوعی  دارای ی است  که  واحد سرمایه گذار برای  افزایش   منافع  اقتصادی  از طریق  توزیع  منافع  (به  شکل  سود سهام ، سود تضمین  شده  و اجاره )، افزایش  ارزش  یا  سایر مزایا (مانند مزایای  ناش ی از مناسبات  تجاری  ) نگهداری  م یکند.

7

وجود قصد  نگهداری برای طولانی مدت

وجود محدودیت در  واگذاری

سرمایه گذاری   غیر جاری

8

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل

روش ارزش ویژه

9

واحد تجاری وابسته

یک  واحد سرمای هپذیر که  واحد سرمایه گذار در آن   نفوذ قابل  ملاحظه  دارد، اما واحد تجاری  فرعی  یا مشارکت  خاص  واحد سرمایه گذار نیست .

10

معیارهای تشخیص وجود نفوذ قابل ملاحظه

قدرت  رأی  کاف ی واحد سرمایه گذار در واحد سرمای هپذیر. عضویت  در هیأ تمدیره  یا دیگر ارکان  ادار هکننده  مشابه  واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در تصمی مگیری  برا ی پرداخت  یا نگهدار ی سود واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در سایر فرایندهای  سیاست گذاری  واحد سرمایه پذیر. معاملات  عمد ه بی ن واحد سرمایه گذار و واحد سرمای هپذیر. تباد ل کارکنان  رد ه مدیریت . وابستگی  به  اطلاعا ت فنی  اساسی .

توانایی  مشارک ت در تصمی مگیریهای  مربوط  به  سیاستهای  مالی  و عملیاتی  واحد تجاری ، ولی  نه  در حد کنترل  سیاستهای  مزبور. نفوذ قابل ملاحظه

11

چنانچه سرمایه گذار یک گروه باشد، سهم آن در • واحد تجاری وابسته عبارت از مجموع سهام متعلق به واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است .سهام متعلق به سایر واحدهای تجاری وابسته برای تعیین سهم واحد سرمایه گذار در نظر گرفته  نمی شود.

نکات برجسته

12

پرسش

کدامیک از موارد زیر نشان دهنده توان اعمال نفوذ قابل ملاحظه توسط واحد سرمایه گذار بر واحد سرمایه پذیر نیست؟

– تبادل کارکنان رده مدیریت 1 – توانایی نصب و عزل اکثریت اعضای هیئت مدیره 2

– معاملات عمده بین واحد سرمایه گذار و واحد سرمایه پذیر 3

– مشارکت در تصمیم گیری برای پرداخت یا نگهداری سود واحد سرمایه پذیر 4

13

اگر واحد سرمایه پذیر ب ه طور مستمر سیاستها ی • ناسازگار با استراتژیهای  واحد سرمایه گذار را اعما ل کند، واحد سرمایه گذار دارای  نفوذ قاب ل ملاحظ ه در واحد سرمایه پذیر نیست .

نکات برجسته

14

روش ارزش ویژه

یک  روش  حسابداری  است  که  براساس  آن  سرمایه گذاری  در  تاریخ  تحصیل  به  بهای  تمام شده  ثبت  می شود و پس  از آن  بابت  تغییر در سهم  واحد سرمایه گذار از خالص  داراییهای   واحد سرمای هپذیر پس  از تاریخ  تحصیل ، تعدیل  م یشود . سهم  واحد سرمایه گذار از نتایج  عملکرد واحد سرمایه پذیر در  صورت  سود و زیان  منعکس  می شود.

15

پرسش

بر اساس استاندارد حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته، کدام مورد از ویژگی های اصلی روش ارزش ویژه نیست؟

. – سرمایه گذاری ابتدا به روش بهای تمام شده ثبت می شود 1 – مبلغ دفتری سرمایه گذاری به میزان سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد 2 سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل افزایش یا کاهش می یابد. – سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل، در 3 صورت سود یا زیان واحد سرمایه گذار گزارش می شود. – سود سهام دریافتی یا دریافتنی، به عنوان درآمد سرمایه گذاری تلقی شده و مبلغ 4 دفتری سرمایه گذاری را به همان میزان افزایش  می دهد.

16

مراحل بکارگیری روش ارزش ویژه  در هنگام شناخت اولیه، سرمایه گذاری را به بهای تمام شده ثبت کنید. مبلغ  دفتری  سرمایه گذار ی را ب ه میزا ن سود سها م دریافت ی یا دریافتن ی از واحد  سرمایه پذیر کاه ش دهید. مبل غ دفتری  سرمایه گذار ی را به  میزان  سهم  واحد سرمایه گذار از سود یا زیان  واحد  سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  افزایش  یا کاه ش دهید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار تفاوت ارزشهای بازار و دفتری خالص داراییهای واحد تجاری سرمایه پذیر که در تاریخ سرمایه گذاری وجود داشته است و نیز آثار استهلاک سرقفلی تعدیل کنید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار مبادلات فی مابین تعدیل کنید.

در هنگام قطع شناخت، سرمایه گذاری را به مبلغ دفتری از حسابها حذف نمائید.

مبل غ دفتری  سرمایه گذاری  را در صورت  لزوم ، به  میزان  سه م واحد سرمایه گذار از تغییر در حقوق  صاحبان  سرمایه  واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  که  آثار آن  در صورت  سود و زیان  واحد سرمایه پذیر انعکاس  نیافته  است،  تعدیل  کنید.

17

پرسش

در کاربرد روش ارزش ویژه، برای شرکت های وابسته کدامیک از گزینه های  زیر نادرست است؟

. – در این روش همانند روش خرید برای شرکتهای فرعی، سرقفلی محاسبه می شود 1 – در این روش سهم سرمایه گذار از سود خالص پس از تعدیلات به حساب سرمایه 2 گذاری اضافه می شود. – در این روش همانند تلفیق، سود تحقق نیافته ناشی از معاملات بین سرمایه گذار و 3 شرکت وابسته، حذف می شود. – در این روش همانند تلفیق، مانده های مربوط به مطالبات و بدهی های فی مابین 4 سرمایه گذار و شرکت وابسته، حذف می شود  .

18

بهای  تمام  شده    شامل  مخارج  مالی  تحمل شده  دررابطـه  با ایجـاد تدریجی  یک  سرمایه گذاری  نیست   . بهای  تمام  شده  پرتفوی  سرمایه گذاریها برمبنای  ت کتک  سرمایه گذاریهای  آن  تعیین  می شود.

نکات برجسته

19

مثال

450ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  40 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  210ر000 مازاد ارزش منصفانه ساختمان واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده ساختمان – سال  60ر000 مازاد مبلغ دفتری  تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه    3 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  500ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  200ر000 سود انباشته – ریال  800ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   40ر000 000 120ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  50ر000 000 150ر 1388

20

450ر000 سرمایه گذاری 1386/1/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر000ر000 = 50ر000

فرض اول- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای دوره بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 800ر000+ 50ر000+210ر000-60ر000= 1ر000ر000

21

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × %40 = 48ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × %40 = )16ر800 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × %40 = 8ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )50ر000(/20=)2ر500 ( )2ر500 ( )2ر500 درآمد سرمایه گذاری 700 16ر 700 68ر 700 48ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

22

16ر700 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

16ر700 سرمایه گذاری 1386/12/29  16ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 700 16 ر 000 16 ر 700 450 ر

23

68ر700 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

68ر700 سرمایه گذاری 1387/12/29  68ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر700 700 68 ر 000 32 ر 400 487 ر

24

48ر700 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

48ر700 سرمایه گذاری 1388/12/29  48ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

487ر400 700 48 ر 000 20 ر 100 516 ر

25

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر030ر000 =38ر000

فرض دوم- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای تیرماه بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های واحد وابسته 800ر000 +120ر000 ×3/12 + 50ر000 +210ر000 -60ر000 = 1ر030ر000

450ر000 سرمایه گذاری 1386/4/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

26

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × 9/12 × %40 = 36ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × 9/12 × %40 = )12ر600 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × 9/12 × %40 = 6ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )38ر000(/20 × 9/12 =)1ر425 ( )1ر900 ( )1ر900 درآمد سرمایه گذاری 975 7ر 300 69ر 300 49ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

27

7ر975 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

7ر975 سرمایه گذاری 1386/12/29  7ر975 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 975 7 ر 000 16 ر 975 441 ر

28

69ر300 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

69ر300 سرمایه گذاری 1387/12/29  69ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

441ر975 300 69 ر 000 32 ر 275 479 ر

29

49ر300 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

49ر300 سرمایه گذاری 1388/12/29  49ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

479ر275 300 49 ر 000 20 ر 575 508 ر

مازاد موجودی مازاد زمین  کاهش سود اثر ندارد  1 کاهش سود کاهش سود  2  اثر ندارد  افزایش سود 3   افزایش سود  افزایش سود 4

30

پرسش

تحصیل  13×1 درصد سهام شرکت ب را در ابتدای سال 30شرکت الف معادل کرده است که موجب نفوذ قابل ملاحظه در آن شرکت شده است .در ابتدای سال   ارزش منصفانه موجودی ها و زمین شرکت ب بیش از مبلغ دفتری آن 13×1 است .مازاد ارزش منصفانه یاد شده چه تاثیری بر سهم شرکت الف از سود شرکت ب طبق روش ارزش ویژه دارد؟

31

اگر در روش ارزش ویژه، سهم واحد سرمایه گذار • از زیانهای واحد تجاری وابسته، مساوی یا بیش از  مبلغ دفتری سرمایه گذاری شود، واحد سرمایه گذار باید احتساب زیان را متوقف و سرمایه گذاری را به  مبلغ صفر گزارش کند.

نکات برجسته

32

مثال

220ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  10 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  300ر000 مازاد ارزش منصفانه  زمین شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  80ر000 مازاد مبلغ دفتری  ماشین آلات شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    8 عمر باقیمانده ماشین آلات- سال

1381/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  1ر000ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  400ر000 صرف سهام عادی – ریال  300ر000 سود انباشته – ریال  1ر700ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   300ر000 000 800ر 1381  400ر000 000 600ر 1382

33

220ر000 سرمایه گذاری 1381/1/1  220ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

ثبت های دفاتر سرمایه گذار

سال سود تقسیم شده

300ر000 1381

400ر000 1382

30ر000 نقد 1381/12/29  30ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

40ر000 نقد 1382/12/29  40ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

34

ادامه مثال

سود خالص سود تقسیم شده سال   600ر000 000 1ر000ر 1383  500ر000 000 700ر 1384

800ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  40ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  100ر000 مازاد ارزش منصفانه  تجهیزات شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده تجهیزات- سال  40ر000 مازاد مبلغ دفتری  حق اختراع شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    4 عمر باقیمانده حق اختراع- سال  70ر000 مازاد مبلغ دفتری  زمین شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه

35

10% 30 % 40 %

نفوذ قابل ملاحظه

800ر000 سرمایه گذاری 1383/1/1  800ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

عطف به ماسبق  روش ارزش ویژه

36

=سرقفلی 220ر000-%10× 1ر970ر000 = 23ر000

سرمایه گذاری نخستین واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 1ر700ر000+ 50ر000+300ر000-80ر000= 1ر970ر000

سال شرح  81 سال 82  سهم از سود خالص 000 800ر000  × %10 = 80ر 000 60ر

تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150 درآمد سرمایه گذاری 850 74ر 850 59ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %10 = )5ر000

37

سود تقسیم  شده

درآمد سرمایه سال گذاری   300ر000 850 74ر 1381

400ر000 850 59ر 1382

عطف به ماسبق روش ارزش ویژه

سرمایه گذاری 220ر000 1381/1/1  74ر850 1381/12/29 1381/12/29  30ر000

264ر850 1382/1/1  59ر850 1382/12/29 1382/12/29  40ر000

284ر700 1383/1/1

284ر700 000 220ر 700 64 تعدیل مورد نیاز ر

38

64ر700 سرمایه گذاری 1383/1/1  64ر700 تعدیلات سنواتی تغییر روش از بهای تمام شده به ارزش ویژه

ریال شرح   1381 سود انباشته ابتدای سال 000 300ر 1381سود خالص سال 000 800ر 1381 (سود تقسیم شده سال  )300ر000 1382 سود انباشته ابتدای سال 000 800ر 1382سود خالص سال 000 600ر 1382 (سود تقسیم شده سال  )400ر000 1383 سود انباشته ابتدای سال 000 1ر000ر 1383محاسبه مبلغ دفتری خالص داراییها در ابتدای سال  سرمایه سهام عادی 000 1ر000ر صرف سهام عادی 000 400ر 1383/1/1 مبلغ دفتری خالص دارایی ها در 000 2ر400ر

39

=سرقفلی 800ر000-%30× 2ر430ر000 = 71ر000

سرمایه گذاری ثانویه واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 2ر400ر000 + 40ر000 + 100ر000 -40ر000 – 70ر000 = 2ر430ر000

سال شرح  83 سال 84  سهم از سود خالص 000 1ر000ر000  × %40 = 400ر 000 280ر تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی اول  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150

درآمد سرمایه گذاری 300 381ر 300 273ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )40ر000( × %30 = )12ر000  (تعدیل بابت تجهیزات  )100ر000( × 1/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 تعدیل بابت حق امتیاز 000 40ر000 × 1/4 × %30 = 3ر 000 3ر (تعدیل بابت سرقفلی دوم  )71ر000(/20 =)3ر550 ( )3ر550

40

381ر300 درآمد سرمایه گذاری  600ر000 سود تقسیم  شده

240ر000 نقد 1383/12/29  240ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

381ر300 سرمایه گذاری 1383/12/29  381ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر084ر700 300 381 ر 000 240 ر 000 1ر226 ر

41

273ر300 درآمد سرمایه گذاری  500ر000 سود تقسیم  شده

200ر000 نقد 1384/12/29  200ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

273ر300 سرمایه گذاری 1384/12/29  273ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر226ر000 300 273 ر 000 200 ر 300 1ر299 ر

42

هنگام ی که  تهیه صورتها ی مالی  به یک تاریخ • غیرعملی  است ، م یتوان  از صورتها ی مالی  تنظیم   شده  براسا س تاریخها ی مختل ف گزارشگری  استفاد ه کرد ب ه شرط  این  که  پایان  دور ه مالی  واحد تجاری   وابست ه بیش  از س ه ماه  قب ل از پایان  دور ه مالی  واحد سرمای هگذار نباشد.

نکات برجسته

43

مثال

200ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  100ر000 مازاد ارزش منصفانه اثاثه واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده اثاثه – سال  30ر000 مازاد ارزش دفتری موجودی کالای واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  20ر000 مازاد ارزش دفتری تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  4 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  300ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  150ر000 سود انباشته – ریال  550ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   60ر000 000 150ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  30ر000 000 100ر 1388

44

=سرقفلی 200ر000-%30× 600ر000 = 20ر000

%سود به شرکت سرمایه  20 ریال با 100ر000فروش کالاهایی به مبلغ  %آنها در پایان سال موجود است و آن ها نیز  40 که 1387گذار در سال  . به فروش رسیده اند1388در سال   =ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 550ر000+ 100ر000 – 30ر000 – 20ر000= 600ر000

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 150ر000  × %30 = 45ر 000 60ر 000 30ر

تعدیل بابت تجهیزات 500 20ر000 × 1/4 × %30 = 1ر 500 1ر 500 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )20ر000(/20 =)1ر000 ( )1ر000 ( )1ر000

درآمد سرمایه گذاری 500 48ر 100 52ر 900 26ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت اثاثه  )100ر000(/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 ( )6ر000

-تعدیل بابت سود تحقق نیافته  ( )2ر400 400 2ر

تعدیل بابت موجودی کالا 000 30ر000 × %30 = 9 -ر

45

پرسش

سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته در صورت های مالی جداگانه واحد سرمایه گذار که صورت های مالی تلفیقی منتشر می کند باید به  ……………….منعکس شود.

– ارزش ویژه 1 – بهای تمام شده 2 – بهای تمام شده پس از کسر ذخیره کاهش دائمی در ارزش یا ارزش ویژه 3 – بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته یا مبلغ تجدید ارزیابی 4

46

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل و یا در یادداشتهای  همراه

روش ارزش ویژه

سرمایه گذاری  در واحدهای تجاری وابسته

هدف مدیریت افزایش ثروت مالکان

سرمایه گذاری  در داخل واحد  تجاری

سرمایه گذاری  در خارج از   واحد تجاری

خلق ارزش  افزوده

3

اهداف سرمایه گذاری

4

حسابداری سرمایه گذاری

100% 50% 20% 0%

حق کنترل نفوذ قابل ملاحظه ناچیز

روش مالکانه (روش ارزش ویژه)روش های غیر مالکانه

در قالب صورتهای مالی تلفیقی در قالب حساب سرمایه گذاری  – روش گزارشگری حقوق سرمایه گذار 4

– میزان سرمایه گذاری 1

– میزان تاثیر بر تصمیمات سرمایه پذیر 2

– روش اندازه گیری حقوق سرمایه گذار 3

– نام سرمایه پذیر 5

فرعی وابسته سرمایه پذیر

5

ارزش بازار • خالص ارزش فروش • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای تک تک اقلام • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای پرتفوی • بهای تمام شده • مبلغ تجدید ارزیابی •

روشهای غیرمالکانه

6

سرمایه گذاری

نوعی  دارای ی است  که  واحد سرمایه گذار برای  افزایش   منافع  اقتصادی  از طریق  توزیع  منافع  (به  شکل  سود سهام ، سود تضمین  شده  و اجاره )، افزایش  ارزش  یا  سایر مزایا (مانند مزایای  ناش ی از مناسبات  تجاری  ) نگهداری  م یکند.

7

وجود قصد  نگهداری برای طولانی مدت

وجود محدودیت در  واگذاری

سرمایه گذاری   غیر جاری

8

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل

روش ارزش ویژه

9

واحد تجاری وابسته

یک  واحد سرمای هپذیر که  واحد سرمایه گذار در آن   نفوذ قابل  ملاحظه  دارد، اما واحد تجاری  فرعی  یا مشارکت  خاص  واحد سرمایه گذار نیست .

10

معیارهای تشخیص وجود نفوذ قابل ملاحظه

قدرت  رأی  کاف ی واحد سرمایه گذار در واحد سرمای هپذیر. عضویت  در هیأ تمدیره  یا دیگر ارکان  ادار هکننده  مشابه  واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در تصمی مگیری  برا ی پرداخت  یا نگهدار ی سود واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در سایر فرایندهای  سیاست گذاری  واحد سرمایه پذیر. معاملات  عمد ه بی ن واحد سرمایه گذار و واحد سرمای هپذیر. تباد ل کارکنان  رد ه مدیریت . وابستگی  به  اطلاعا ت فنی  اساسی .

توانایی  مشارک ت در تصمی مگیریهای  مربوط  به  سیاستهای  مالی  و عملیاتی  واحد تجاری ، ولی  نه  در حد کنترل  سیاستهای  مزبور. نفوذ قابل ملاحظه

11

چنانچه سرمایه گذار یک گروه باشد، سهم آن در • واحد تجاری وابسته عبارت از مجموع سهام متعلق به واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است .سهام متعلق به سایر واحدهای تجاری وابسته برای تعیین سهم واحد سرمایه گذار در نظر گرفته  نمی شود.

نکات برجسته

12

پرسش

کدامیک از موارد زیر نشان دهنده توان اعمال نفوذ قابل ملاحظه توسط واحد سرمایه گذار بر واحد سرمایه پذیر نیست؟

– تبادل کارکنان رده مدیریت 1 – توانایی نصب و عزل اکثریت اعضای هیئت مدیره 2

– معاملات عمده بین واحد سرمایه گذار و واحد سرمایه پذیر 3

– مشارکت در تصمیم گیری برای پرداخت یا نگهداری سود واحد سرمایه پذیر 4

13

اگر واحد سرمایه پذیر ب ه طور مستمر سیاستها ی • ناسازگار با استراتژیهای  واحد سرمایه گذار را اعما ل کند، واحد سرمایه گذار دارای  نفوذ قاب ل ملاحظ ه در واحد سرمایه پذیر نیست .

نکات برجسته

14

روش ارزش ویژه

یک  روش  حسابداری  است  که  براساس  آن  سرمایه گذاری  در  تاریخ  تحصیل  به  بهای  تمام شده  ثبت  می شود و پس  از آن  بابت  تغییر در سهم  واحد سرمایه گذار از خالص  داراییهای   واحد سرمای هپذیر پس  از تاریخ  تحصیل ، تعدیل  م یشود . سهم  واحد سرمایه گذار از نتایج  عملکرد واحد سرمایه پذیر در  صورت  سود و زیان  منعکس  می شود.

15

پرسش

بر اساس استاندارد حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته، کدام مورد از ویژگی های اصلی روش ارزش ویژه نیست؟

. – سرمایه گذاری ابتدا به روش بهای تمام شده ثبت می شود 1 – مبلغ دفتری سرمایه گذاری به میزان سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد 2 سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل افزایش یا کاهش می یابد. – سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل، در 3 صورت سود یا زیان واحد سرمایه گذار گزارش می شود. – سود سهام دریافتی یا دریافتنی، به عنوان درآمد سرمایه گذاری تلقی شده و مبلغ 4 دفتری سرمایه گذاری را به همان میزان افزایش  می دهد.

16

مراحل بکارگیری روش ارزش ویژه  در هنگام شناخت اولیه، سرمایه گذاری را به بهای تمام شده ثبت کنید. مبلغ  دفتری  سرمایه گذار ی را ب ه میزا ن سود سها م دریافت ی یا دریافتن ی از واحد  سرمایه پذیر کاه ش دهید. مبل غ دفتری  سرمایه گذار ی را به  میزان  سهم  واحد سرمایه گذار از سود یا زیان  واحد  سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  افزایش  یا کاه ش دهید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار تفاوت ارزشهای بازار و دفتری خالص داراییهای واحد تجاری سرمایه پذیر که در تاریخ سرمایه گذاری وجود داشته است و نیز آثار استهلاک سرقفلی تعدیل کنید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار مبادلات فی مابین تعدیل کنید.

در هنگام قطع شناخت، سرمایه گذاری را به مبلغ دفتری از حسابها حذف نمائید.

مبل غ دفتری  سرمایه گذاری  را در صورت  لزوم ، به  میزان  سه م واحد سرمایه گذار از تغییر در حقوق  صاحبان  سرمایه  واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  که  آثار آن  در صورت  سود و زیان  واحد سرمایه پذیر انعکاس  نیافته  است،  تعدیل  کنید.

17

پرسش

در کاربرد روش ارزش ویژه، برای شرکت های وابسته کدامیک از گزینه های  زیر نادرست است؟

. – در این روش همانند روش خرید برای شرکتهای فرعی، سرقفلی محاسبه می شود 1 – در این روش سهم سرمایه گذار از سود خالص پس از تعدیلات به حساب سرمایه 2 گذاری اضافه می شود. – در این روش همانند تلفیق، سود تحقق نیافته ناشی از معاملات بین سرمایه گذار و 3 شرکت وابسته، حذف می شود. – در این روش همانند تلفیق، مانده های مربوط به مطالبات و بدهی های فی مابین 4 سرمایه گذار و شرکت وابسته، حذف می شود  .

18

بهای  تمام  شده    شامل  مخارج  مالی  تحمل شده  دررابطـه  با ایجـاد تدریجی  یک  سرمایه گذاری  نیست   . بهای  تمام  شده  پرتفوی  سرمایه گذاریها برمبنای  ت کتک  سرمایه گذاریهای  آن  تعیین  می شود.

نکات برجسته

19

مثال

450ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  40 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  210ر000 مازاد ارزش منصفانه ساختمان واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده ساختمان – سال  60ر000 مازاد مبلغ دفتری  تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه    3 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  500ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  200ر000 سود انباشته – ریال  800ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   40ر000 000 120ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  50ر000 000 150ر 1388

20

450ر000 سرمایه گذاری 1386/1/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر000ر000 = 50ر000

فرض اول- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای دوره بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 800ر000+ 50ر000+210ر000-60ر000= 1ر000ر000

21

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × %40 = 48ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × %40 = )16ر800 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × %40 = 8ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )50ر000(/20=)2ر500 ( )2ر500 ( )2ر500 درآمد سرمایه گذاری 700 16ر 700 68ر 700 48ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

22

16ر700 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

16ر700 سرمایه گذاری 1386/12/29  16ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 700 16 ر 000 16 ر 700 450 ر

23

68ر700 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

68ر700 سرمایه گذاری 1387/12/29  68ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر700 700 68 ر 000 32 ر 400 487 ر

24

48ر700 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

48ر700 سرمایه گذاری 1388/12/29  48ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

487ر400 700 48 ر 000 20 ر 100 516 ر

25

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر030ر000 =38ر000

فرض دوم- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای تیرماه بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های واحد وابسته 800ر000 +120ر000 ×3/12 + 50ر000 +210ر000 -60ر000 = 1ر030ر000

450ر000 سرمایه گذاری 1386/4/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

26

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × 9/12 × %40 = 36ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × 9/12 × %40 = )12ر600 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × 9/12 × %40 = 6ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )38ر000(/20 × 9/12 =)1ر425 ( )1ر900 ( )1ر900 درآمد سرمایه گذاری 975 7ر 300 69ر 300 49ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

27

7ر975 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

7ر975 سرمایه گذاری 1386/12/29  7ر975 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 975 7 ر 000 16 ر 975 441 ر

28

69ر300 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

69ر300 سرمایه گذاری 1387/12/29  69ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

441ر975 300 69 ر 000 32 ر 275 479 ر

29

49ر300 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

49ر300 سرمایه گذاری 1388/12/29  49ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

479ر275 300 49 ر 000 20 ر 575 508 ر

مازاد موجودی مازاد زمین  کاهش سود اثر ندارد  1 کاهش سود کاهش سود  2  اثر ندارد  افزایش سود 3   افزایش سود  افزایش سود 4

30

پرسش

تحصیل  13×1 درصد سهام شرکت ب را در ابتدای سال 30شرکت الف معادل کرده است که موجب نفوذ قابل ملاحظه در آن شرکت شده است .در ابتدای سال   ارزش منصفانه موجودی ها و زمین شرکت ب بیش از مبلغ دفتری آن 13×1 است .مازاد ارزش منصفانه یاد شده چه تاثیری بر سهم شرکت الف از سود شرکت ب طبق روش ارزش ویژه دارد؟

31

اگر در روش ارزش ویژه، سهم واحد سرمایه گذار • از زیانهای واحد تجاری وابسته، مساوی یا بیش از  مبلغ دفتری سرمایه گذاری شود، واحد سرمایه گذار باید احتساب زیان را متوقف و سرمایه گذاری را به  مبلغ صفر گزارش کند.

نکات برجسته

32

مثال

220ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  10 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  300ر000 مازاد ارزش منصفانه  زمین شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  80ر000 مازاد مبلغ دفتری  ماشین آلات شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    8 عمر باقیمانده ماشین آلات- سال

1381/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  1ر000ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  400ر000 صرف سهام عادی – ریال  300ر000 سود انباشته – ریال  1ر700ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   300ر000 000 800ر 1381  400ر000 000 600ر 1382

33

220ر000 سرمایه گذاری 1381/1/1  220ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

ثبت های دفاتر سرمایه گذار

سال سود تقسیم شده

300ر000 1381

400ر000 1382

30ر000 نقد 1381/12/29  30ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

40ر000 نقد 1382/12/29  40ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

34

ادامه مثال

سود خالص سود تقسیم شده سال   600ر000 000 1ر000ر 1383  500ر000 000 700ر 1384

800ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  40ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  100ر000 مازاد ارزش منصفانه  تجهیزات شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده تجهیزات- سال  40ر000 مازاد مبلغ دفتری  حق اختراع شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    4 عمر باقیمانده حق اختراع- سال  70ر000 مازاد مبلغ دفتری  زمین شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه

35

10% 30 % 40 %

نفوذ قابل ملاحظه

800ر000 سرمایه گذاری 1383/1/1  800ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

عطف به ماسبق  روش ارزش ویژه

36

=سرقفلی 220ر000-%10× 1ر970ر000 = 23ر000

سرمایه گذاری نخستین واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 1ر700ر000+ 50ر000+300ر000-80ر000= 1ر970ر000

سال شرح  81 سال 82  سهم از سود خالص 000 800ر000  × %10 = 80ر 000 60ر

تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150 درآمد سرمایه گذاری 850 74ر 850 59ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %10 = )5ر000

37

سود تقسیم  شده

درآمد سرمایه سال گذاری   300ر000 850 74ر 1381

400ر000 850 59ر 1382

عطف به ماسبق روش ارزش ویژه

سرمایه گذاری 220ر000 1381/1/1  74ر850 1381/12/29 1381/12/29  30ر000

264ر850 1382/1/1  59ر850 1382/12/29 1382/12/29  40ر000

284ر700 1383/1/1

284ر700 000 220ر 700 64 تعدیل مورد نیاز ر

38

64ر700 سرمایه گذاری 1383/1/1  64ر700 تعدیلات سنواتی تغییر روش از بهای تمام شده به ارزش ویژه

ریال شرح   1381 سود انباشته ابتدای سال 000 300ر 1381سود خالص سال 000 800ر 1381 (سود تقسیم شده سال  )300ر000 1382 سود انباشته ابتدای سال 000 800ر 1382سود خالص سال 000 600ر 1382 (سود تقسیم شده سال  )400ر000 1383 سود انباشته ابتدای سال 000 1ر000ر 1383محاسبه مبلغ دفتری خالص داراییها در ابتدای سال  سرمایه سهام عادی 000 1ر000ر صرف سهام عادی 000 400ر 1383/1/1 مبلغ دفتری خالص دارایی ها در 000 2ر400ر

39

=سرقفلی 800ر000-%30× 2ر430ر000 = 71ر000

سرمایه گذاری ثانویه واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 2ر400ر000 + 40ر000 + 100ر000 -40ر000 – 70ر000 = 2ر430ر000

سال شرح  83 سال 84  سهم از سود خالص 000 1ر000ر000  × %40 = 400ر 000 280ر تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی اول  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150

درآمد سرمایه گذاری 300 381ر 300 273ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )40ر000( × %30 = )12ر000  (تعدیل بابت تجهیزات  )100ر000( × 1/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 تعدیل بابت حق امتیاز 000 40ر000 × 1/4 × %30 = 3ر 000 3ر (تعدیل بابت سرقفلی دوم  )71ر000(/20 =)3ر550 ( )3ر550

40

381ر300 درآمد سرمایه گذاری  600ر000 سود تقسیم  شده

240ر000 نقد 1383/12/29  240ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

381ر300 سرمایه گذاری 1383/12/29  381ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر084ر700 300 381 ر 000 240 ر 000 1ر226 ر

41

273ر300 درآمد سرمایه گذاری  500ر000 سود تقسیم  شده

200ر000 نقد 1384/12/29  200ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

273ر300 سرمایه گذاری 1384/12/29  273ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر226ر000 300 273 ر 000 200 ر 300 1ر299 ر

42

هنگام ی که  تهیه صورتها ی مالی  به یک تاریخ • غیرعملی  است ، م یتوان  از صورتها ی مالی  تنظیم   شده  براسا س تاریخها ی مختل ف گزارشگری  استفاد ه کرد ب ه شرط  این  که  پایان  دور ه مالی  واحد تجاری   وابست ه بیش  از س ه ماه  قب ل از پایان  دور ه مالی  واحد سرمای هگذار نباشد.

نکات برجسته

43

مثال

200ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  100ر000 مازاد ارزش منصفانه اثاثه واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده اثاثه – سال  30ر000 مازاد ارزش دفتری موجودی کالای واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  20ر000 مازاد ارزش دفتری تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  4 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  300ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  150ر000 سود انباشته – ریال  550ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   60ر000 000 150ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  30ر000 000 100ر 1388

44

=سرقفلی 200ر000-%30× 600ر000 = 20ر000

%سود به شرکت سرمایه  20 ریال با 100ر000فروش کالاهایی به مبلغ  %آنها در پایان سال موجود است و آن ها نیز  40 که 1387گذار در سال  . به فروش رسیده اند1388در سال   =ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 550ر000+ 100ر000 – 30ر000 – 20ر000= 600ر000

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 150ر000  × %30 = 45ر 000 60ر 000 30ر

تعدیل بابت تجهیزات 500 20ر000 × 1/4 × %30 = 1ر 500 1ر 500 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )20ر000(/20 =)1ر000 ( )1ر000 ( )1ر000

درآمد سرمایه گذاری 500 48ر 100 52ر 900 26ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت اثاثه  )100ر000(/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 ( )6ر000

-تعدیل بابت سود تحقق نیافته  ( )2ر400 400 2ر

تعدیل بابت موجودی کالا 000 30ر000 × %30 = 9 -ر

45

پرسش

سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته در صورت های مالی جداگانه واحد سرمایه گذار که صورت های مالی تلفیقی منتشر می کند باید به  ……………….منعکس شود.

– ارزش ویژه 1 – بهای تمام شده 2 – بهای تمام شده پس از کسر ذخیره کاهش دائمی در ارزش یا ارزش ویژه 3 – بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته یا مبلغ تجدید ارزیابی 4

46

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل و یا در یادداشتهای  همراه

روش ارزش ویژه

سرمایه گذاری  در واحدهای تجاری وابسته

هدف مدیریت افزایش ثروت مالکان

سرمایه گذاری  در داخل واحد  تجاری

سرمایه گذاری  در خارج از   واحد تجاری

خلق ارزش  افزوده

3

اهداف سرمایه گذاری

4

حسابداری سرمایه گذاری

100% 50% 20% 0%

حق کنترل نفوذ قابل ملاحظه ناچیز

روش مالکانه (روش ارزش ویژه)روش های غیر مالکانه

در قالب صورتهای مالی تلفیقی در قالب حساب سرمایه گذاری  – روش گزارشگری حقوق سرمایه گذار 4

– میزان سرمایه گذاری 1

– میزان تاثیر بر تصمیمات سرمایه پذیر 2

– روش اندازه گیری حقوق سرمایه گذار 3

– نام سرمایه پذیر 5

فرعی وابسته سرمایه پذیر

5

ارزش بازار • خالص ارزش فروش • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای تک تک اقلام • اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش بر مبنای پرتفوی • بهای تمام شده • مبلغ تجدید ارزیابی •

روشهای غیرمالکانه

6

سرمایه گذاری

نوعی  دارای ی است  که  واحد سرمایه گذار برای  افزایش   منافع  اقتصادی  از طریق  توزیع  منافع  (به  شکل  سود سهام ، سود تضمین  شده  و اجاره )، افزایش  ارزش  یا  سایر مزایا (مانند مزایای  ناش ی از مناسبات  تجاری  ) نگهداری  م یکند.

7

وجود قصد  نگهداری برای طولانی مدت

وجود محدودیت در  واگذاری

سرمایه گذاری   غیر جاری

8

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل

روش ارزش ویژه

9

واحد تجاری وابسته

یک  واحد سرمای هپذیر که  واحد سرمایه گذار در آن   نفوذ قابل  ملاحظه  دارد، اما واحد تجاری  فرعی  یا مشارکت  خاص  واحد سرمایه گذار نیست .

10

معیارهای تشخیص وجود نفوذ قابل ملاحظه

قدرت  رأی  کاف ی واحد سرمایه گذار در واحد سرمای هپذیر. عضویت  در هیأ تمدیره  یا دیگر ارکان  ادار هکننده  مشابه  واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در تصمی مگیری  برا ی پرداخت  یا نگهدار ی سود واحد سرمایه پذیر. مشارکت  در سایر فرایندهای  سیاست گذاری  واحد سرمایه پذیر. معاملات  عمد ه بی ن واحد سرمایه گذار و واحد سرمای هپذیر. تباد ل کارکنان  رد ه مدیریت . وابستگی  به  اطلاعا ت فنی  اساسی .

توانایی  مشارک ت در تصمی مگیریهای  مربوط  به  سیاستهای  مالی  و عملیاتی  واحد تجاری ، ولی  نه  در حد کنترل  سیاستهای  مزبور. نفوذ قابل ملاحظه

11

چنانچه سرمایه گذار یک گروه باشد، سهم آن در • واحد تجاری وابسته عبارت از مجموع سهام متعلق به واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است .سهام متعلق به سایر واحدهای تجاری وابسته برای تعیین سهم واحد سرمایه گذار در نظر گرفته  نمی شود.

نکات برجسته

12

پرسش

کدامیک از موارد زیر نشان دهنده توان اعمال نفوذ قابل ملاحظه توسط واحد سرمایه گذار بر واحد سرمایه پذیر نیست؟

– تبادل کارکنان رده مدیریت 1 – توانایی نصب و عزل اکثریت اعضای هیئت مدیره 2

– معاملات عمده بین واحد سرمایه گذار و واحد سرمایه پذیر 3

– مشارکت در تصمیم گیری برای پرداخت یا نگهداری سود واحد سرمایه پذیر 4

13

اگر واحد سرمایه پذیر ب ه طور مستمر سیاستها ی • ناسازگار با استراتژیهای  واحد سرمایه گذار را اعما ل کند، واحد سرمایه گذار دارای  نفوذ قاب ل ملاحظ ه در واحد سرمایه پذیر نیست .

نکات برجسته

14

روش ارزش ویژه

یک  روش  حسابداری  است  که  براساس  آن  سرمایه گذاری  در  تاریخ  تحصیل  به  بهای  تمام شده  ثبت  می شود و پس  از آن  بابت  تغییر در سهم  واحد سرمایه گذار از خالص  داراییهای   واحد سرمای هپذیر پس  از تاریخ  تحصیل ، تعدیل  م یشود . سهم  واحد سرمایه گذار از نتایج  عملکرد واحد سرمایه پذیر در  صورت  سود و زیان  منعکس  می شود.

15

پرسش

بر اساس استاندارد حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته، کدام مورد از ویژگی های اصلی روش ارزش ویژه نیست؟

. – سرمایه گذاری ابتدا به روش بهای تمام شده ثبت می شود 1 – مبلغ دفتری سرمایه گذاری به میزان سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد 2 سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل افزایش یا کاهش می یابد. – سهم واحد سرمایه گذار از سود یا زیان واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ تحصیل، در 3 صورت سود یا زیان واحد سرمایه گذار گزارش می شود. – سود سهام دریافتی یا دریافتنی، به عنوان درآمد سرمایه گذاری تلقی شده و مبلغ 4 دفتری سرمایه گذاری را به همان میزان افزایش  می دهد.

16

مراحل بکارگیری روش ارزش ویژه  در هنگام شناخت اولیه، سرمایه گذاری را به بهای تمام شده ثبت کنید. مبلغ  دفتری  سرمایه گذار ی را ب ه میزا ن سود سها م دریافت ی یا دریافتن ی از واحد  سرمایه پذیر کاه ش دهید. مبل غ دفتری  سرمایه گذار ی را به  میزان  سهم  واحد سرمایه گذار از سود یا زیان  واحد  سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  افزایش  یا کاه ش دهید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار تفاوت ارزشهای بازار و دفتری خالص داراییهای واحد تجاری سرمایه پذیر که در تاریخ سرمایه گذاری وجود داشته است و نیز آثار استهلاک سرقفلی تعدیل کنید. سهم از سود یا زیان سرمایه پذیر را بابت آثار مبادلات فی مابین تعدیل کنید.

در هنگام قطع شناخت، سرمایه گذاری را به مبلغ دفتری از حسابها حذف نمائید.

مبل غ دفتری  سرمایه گذاری  را در صورت  لزوم ، به  میزان  سه م واحد سرمایه گذار از تغییر در حقوق  صاحبان  سرمایه  واحد سرمایه پذیر بعد از تاریخ  تحصیل  که  آثار آن  در صورت  سود و زیان  واحد سرمایه پذیر انعکاس  نیافته  است،  تعدیل  کنید.

17

پرسش

در کاربرد روش ارزش ویژه، برای شرکت های وابسته کدامیک از گزینه های  زیر نادرست است؟

. – در این روش همانند روش خرید برای شرکتهای فرعی، سرقفلی محاسبه می شود 1 – در این روش سهم سرمایه گذار از سود خالص پس از تعدیلات به حساب سرمایه 2 گذاری اضافه می شود. – در این روش همانند تلفیق، سود تحقق نیافته ناشی از معاملات بین سرمایه گذار و 3 شرکت وابسته، حذف می شود. – در این روش همانند تلفیق، مانده های مربوط به مطالبات و بدهی های فی مابین 4 سرمایه گذار و شرکت وابسته، حذف می شود  .

18

بهای  تمام  شده    شامل  مخارج  مالی  تحمل شده  دررابطـه  با ایجـاد تدریجی  یک  سرمایه گذاری  نیست   . بهای  تمام  شده  پرتفوی  سرمایه گذاریها برمبنای  ت کتک  سرمایه گذاریهای  آن  تعیین  می شود.

نکات برجسته

19

مثال

450ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  40 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  210ر000 مازاد ارزش منصفانه ساختمان واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده ساختمان – سال  60ر000 مازاد مبلغ دفتری  تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه    3 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  500ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  200ر000 سود انباشته – ریال  800ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   40ر000 000 120ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  50ر000 000 150ر 1388

20

450ر000 سرمایه گذاری 1386/1/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر000ر000 = 50ر000

فرض اول- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای دوره بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 800ر000+ 50ر000+210ر000-60ر000= 1ر000ر000

21

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × %40 = 48ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × %40 = )16ر800 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × %40 = 8ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )50ر000(/20=)2ر500 ( )2ر500 ( )2ر500 درآمد سرمایه گذاری 700 16ر 700 68ر 700 48ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

22

16ر700 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

16ر700 سرمایه گذاری 1386/12/29  16ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 700 16 ر 000 16 ر 700 450 ر

23

68ر700 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

68ر700 سرمایه گذاری 1387/12/29  68ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر700 700 68 ر 000 32 ر 400 487 ر

24

48ر700 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

48ر700 سرمایه گذاری 1388/12/29  48ر700 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

487ر400 700 48 ر 000 20 ر 100 516 ر

25

=سرقفلی 450ر000-%40× 1ر030ر000 =38ر000

فرض دوم- تاریخ سرمایه گذاری ابتدای تیرماه بوده است.

=ارزش منصفانه خالص دارایی های واحد وابسته 800ر000 +120ر000 ×3/12 + 50ر000 +210ر000 -60ر000 = 1ر030ر000

450ر000 سرمایه گذاری 1386/4/1  450ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

26

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 120ر000 × 9/12 × %40 = 36ر 000 80ر 000 60ر

(تعدیل بابت ساختمان  )210ر000(/5 × 9/12 × %40 = )12ر600 ( )16ر800 ( )16ر800 تعدیل بابت تجهیزات 000 60ر000 × 1/3 × 9/12 × %40 = 6ر 000 8ر 000 8ر (تعدیل بابت سرقفلی  )38ر000(/20 × 9/12 =)1ر425 ( )1ر900 ( )1ر900 درآمد سرمایه گذاری 975 7ر 300 69ر 300 49ر

روش ارزش ویژه

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %40 = )20ر000

27

7ر975 درآمد سرمایه گذاری  40ر000 سود تقسیم  شده

16ر000 نقد 1386/12/29  16ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

7ر975 سرمایه گذاری 1386/12/29  7ر975 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

450ر000 975 7 ر 000 16 ر 975 441 ر

28

69ر300 درآمد سرمایه گذاری  80ر000 سود تقسیم  شده

32ر000 نقد 1387/12/29  32ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

69ر300 سرمایه گذاری 1387/12/29  69ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

441ر975 300 69 ر 000 32 ر 275 479 ر

29

49ر300 درآمد سرمایه گذاری  50ر000 سود تقسیم  شده

20ر000 نقد 1388/12/29  20ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

49ر300 سرمایه گذاری 1388/12/29  49ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

479ر275 300 49 ر 000 20 ر 575 508 ر

مازاد موجودی مازاد زمین  کاهش سود اثر ندارد  1 کاهش سود کاهش سود  2  اثر ندارد  افزایش سود 3   افزایش سود  افزایش سود 4

30

پرسش

تحصیل  13×1 درصد سهام شرکت ب را در ابتدای سال 30شرکت الف معادل کرده است که موجب نفوذ قابل ملاحظه در آن شرکت شده است .در ابتدای سال   ارزش منصفانه موجودی ها و زمین شرکت ب بیش از مبلغ دفتری آن 13×1 است .مازاد ارزش منصفانه یاد شده چه تاثیری بر سهم شرکت الف از سود شرکت ب طبق روش ارزش ویژه دارد؟

31

اگر در روش ارزش ویژه، سهم واحد سرمایه گذار • از زیانهای واحد تجاری وابسته، مساوی یا بیش از  مبلغ دفتری سرمایه گذاری شود، واحد سرمایه گذار باید احتساب زیان را متوقف و سرمایه گذاری را به  مبلغ صفر گزارش کند.

نکات برجسته

32

مثال

220ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  10 میزان سرمایه گذاری – درصد  50ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  300ر000 مازاد ارزش منصفانه  زمین شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  80ر000 مازاد مبلغ دفتری  ماشین آلات شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    8 عمر باقیمانده ماشین آلات- سال

1381/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  1ر000ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  400ر000 صرف سهام عادی – ریال  300ر000 سود انباشته – ریال  1ر700ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   300ر000 000 800ر 1381  400ر000 000 600ر 1382

33

220ر000 سرمایه گذاری 1381/1/1  220ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

ثبت های دفاتر سرمایه گذار

سال سود تقسیم شده

300ر000 1381

400ر000 1382

30ر000 نقد 1381/12/29  30ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

40ر000 نقد 1382/12/29  40ر000 درآمد سرمایه گذاری شناسایی درآمد سرمایه گذاری

34

ادامه مثال

سود خالص سود تقسیم شده سال   600ر000 000 1ر000ر 1383  500ر000 000 700ر 1384

800ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  40ر000 مازاد ارزش منصفانه موجودی کالای شرکت وابسته نسبت به مبلغ دفتری  100ر000 مازاد ارزش منصفانه  تجهیزات شرکت وابسته  نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده تجهیزات- سال  40ر000 مازاد مبلغ دفتری  حق اختراع شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه    4 عمر باقیمانده حق اختراع- سال  70ر000 مازاد مبلغ دفتری  زمین شرکت وابسته نسبت به ارزش منصفانه

35

10% 30 % 40 %

نفوذ قابل ملاحظه

800ر000 سرمایه گذاری 1383/1/1  800ر000 نقد شناخت اولیه سرمایه گذاری

عطف به ماسبق  روش ارزش ویژه

36

=سرقفلی 220ر000-%10× 1ر970ر000 = 23ر000

سرمایه گذاری نخستین واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 1ر700ر000+ 50ر000+300ر000-80ر000= 1ر970ر000

سال شرح  81 سال 82  سهم از سود خالص 000 800ر000  × %10 = 80ر 000 60ر

تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150 درآمد سرمایه گذاری 850 74ر 850 59ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )50ر000( × %10 = )5ر000

37

سود تقسیم  شده

درآمد سرمایه سال گذاری   300ر000 850 74ر 1381

400ر000 850 59ر 1382

عطف به ماسبق روش ارزش ویژه

سرمایه گذاری 220ر000 1381/1/1  74ر850 1381/12/29 1381/12/29  30ر000

264ر850 1382/1/1  59ر850 1382/12/29 1382/12/29  40ر000

284ر700 1383/1/1

284ر700 000 220ر 700 64 تعدیل مورد نیاز ر

38

64ر700 سرمایه گذاری 1383/1/1  64ر700 تعدیلات سنواتی تغییر روش از بهای تمام شده به ارزش ویژه

ریال شرح   1381 سود انباشته ابتدای سال 000 300ر 1381سود خالص سال 000 800ر 1381 (سود تقسیم شده سال  )300ر000 1382 سود انباشته ابتدای سال 000 800ر 1382سود خالص سال 000 600ر 1382 (سود تقسیم شده سال  )400ر000 1383 سود انباشته ابتدای سال 000 1ر000ر 1383محاسبه مبلغ دفتری خالص داراییها در ابتدای سال  سرمایه سهام عادی 000 1ر000ر صرف سهام عادی 000 400ر 1383/1/1 مبلغ دفتری خالص دارایی ها در 000 2ر400ر

39

=سرقفلی 800ر000-%30× 2ر430ر000 = 71ر000

سرمایه گذاری ثانویه واحد سرمایه گذار

=ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 2ر400ر000 + 40ر000 + 100ر000 -40ر000 – 70ر000 = 2ر430ر000

سال شرح  83 سال 84  سهم از سود خالص 000 1ر000ر000  × %40 = 400ر 000 280ر تعدیل بابت ماشین آلات 000 80ر000 × 1/8 × %10 = 1ر 000 1ر (تعدیل بابت سرقفلی اول  )23ر000(/20 =)1ر150 ( )1ر150

درآمد سرمایه گذاری 300 381ر 300 273ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت موجودی کالا  )40ر000( × %30 = )12ر000  (تعدیل بابت تجهیزات  )100ر000( × 1/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 تعدیل بابت حق امتیاز 000 40ر000 × 1/4 × %30 = 3ر 000 3ر (تعدیل بابت سرقفلی دوم  )71ر000(/20 =)3ر550 ( )3ر550

40

381ر300 درآمد سرمایه گذاری  600ر000 سود تقسیم  شده

240ر000 نقد 1383/12/29  240ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

381ر300 سرمایه گذاری 1383/12/29  381ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر084ر700 300 381 ر 000 240 ر 000 1ر226 ر

41

273ر300 درآمد سرمایه گذاری  500ر000 سود تقسیم  شده

200ر000 نقد 1384/12/29  200ر000 سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود توزیع شده

273ر300 سرمایه گذاری 1384/12/29  273ر300 درآمد سرمایه گذاری شناسایی سهم از سود وابسته

1ر226ر000 300 273 ر 000 200 ر 300 1ر299 ر

42

هنگام ی که  تهیه صورتها ی مالی  به یک تاریخ • غیرعملی  است ، م یتوان  از صورتها ی مالی  تنظیم   شده  براسا س تاریخها ی مختل ف گزارشگری  استفاد ه کرد ب ه شرط  این  که  پایان  دور ه مالی  واحد تجاری   وابست ه بیش  از س ه ماه  قب ل از پایان  دور ه مالی  واحد سرمای هگذار نباشد.

نکات برجسته

43

مثال

200ر000 بهای تمام شده سرمایه گذاری – ریال  30 میزان سرمایه گذاری – درصد  100ر000 مازاد ارزش منصفانه اثاثه واحد وابسته نسبت به مبلغ دفتری  5 عمر باقیمانده اثاثه – سال  30ر000 مازاد ارزش دفتری موجودی کالای واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  20ر000 مازاد ارزش دفتری تجهیزات واحد وابسته نسبت به ارزش منصفانه  4 عمر باقیمانده تجهیزات – سال

1386/1/1 حقوق صاحبان سهام عادی واحد تجاری وابسته  300ر000 سرمایه سهام عادی – ریال  100ر000 صرف سهام عادی – ریال  150ر000 سود انباشته – ریال  550ر000 مجموع

سود خالص سود تقسیم شده سال   60ر000 000 150ر 1386  80ر000 000 200ر 1387  30ر000 000 100ر 1388

44

=سرقفلی 200ر000-%30× 600ر000 = 20ر000

%سود به شرکت سرمایه  20 ریال با 100ر000فروش کالاهایی به مبلغ  %آنها در پایان سال موجود است و آن ها نیز  40 که 1387گذار در سال  . به فروش رسیده اند1388در سال   =ارزش منصفانه خالص دارایی های وابسته 550ر000+ 100ر000 – 30ر000 – 20ر000= 600ر000

سال شرح  86 سال  87 سال 88  سهم از سود خالص 000 150ر000  × %30 = 45ر 000 60ر 000 30ر

تعدیل بابت تجهیزات 500 20ر000 × 1/4 × %30 = 1ر 500 1ر 500 1ر (تعدیل بابت سرقفلی  )20ر000(/20 =)1ر000 ( )1ر000 ( )1ر000

درآمد سرمایه گذاری 500 48ر 100 52ر 900 26ر

محاسبه درآمد  سرمایه گذاری

(تعدیل بابت اثاثه  )100ر000(/5 × %30 = )6ر000 (   )6ر000 ( )6ر000

-تعدیل بابت سود تحقق نیافته  ( )2ر400 400 2ر

تعدیل بابت موجودی کالا 000 30ر000 × %30 = 9 -ر

45

پرسش

سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته در صورت های مالی جداگانه واحد سرمایه گذار که صورت های مالی تلفیقی منتشر می کند باید به  ……………….منعکس شود.

– ارزش ویژه 1 – بهای تمام شده 2 – بهای تمام شده پس از کسر ذخیره کاهش دائمی در ارزش یا ارزش ویژه 3 – بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته یا مبلغ تجدید ارزیابی 4

46

سرمایه گذاری  بلندمدت

عدم وجود قدرت

وجود قدرت

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

وجود نفوذ قابل ملاحظه

وجود حق کنترل

الزام به تهیه صورتهای مالی تلفیقی

عدم الزام به تهیه صورتهای  مالی تلفیقی

در متن صورتهای مالی  اساسی

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

روش بهای  تمام شده روش مبلغ تجدید ارزیابی

در صورتهای  مالی جداگانه

در صورتهای  مالی تلفیقی

روش ارزش ویژه

مشمول تلفیق

روش مبلغ تجدید ارزیابی

روش بهای  تمام شده

در صورتهای  مالی مکمل و یا در یادداشتهای  همراه

روش ارزش ویژه

47