حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

زمان تعلق مالیات بر ارزش افزوده
طبق مادۀ (۱۱) قانون مالیات بر ارزش افزوده زمان تعلق مالیات بر ارزش افزوده به صورت زیر می¬باشد:
الف)‌در مورد عرضه کالا:
۱) تاریخ صورتحساب، زمان تحویل کالا یا زمان تحقق معامله کالا، هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد.۲) در موارد مربوط به کالاهایی که خریداری و تحصیل یا تولید شده به عنوان دارایی در دفاتر ثبت می¬شود یا برای مصارف شخصی برداشت گردد و عرضه به خود،‌تاریخ ثبت دارائی در دفاتر یا شروع استفاده، هر کدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت،‌حسب مورد.۳) در مورد کالاهای معوض، تاریخ معاوضه.ب) در مورد خدمات:۱)‌ تاریخ صورتحساب،‌یا زمان ارائه خدمت،‌هر کدام که مقدم باشد حسب مورد.
۲) در مورد کالاهای موضوع ماده (۹) قانون،‌تاریخ معاوضه.
ج- در مورد صادرات و واردات کالا هنگام صدور یا ترخیص کالا از گمرک و در مورد ارائه خدمت، هنگام پرداخت ما به ازاء.
تبصره- در صورت استفاده از ماشین¬های صندوق،‌ تاریخ معلق هنگام ثبت معامله در ماشین می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
محاسبات مالیات بر ارزش افزوده چگونه است؟
مالیات بر ارزش افزوده مابه¬التفاوت مالیات دریافتی بابت فروش محصولات و مالیات پرداختی بابت خرید مواد اولیه و محصولات جهت تولید کالا است که از جانب مؤدی به سازمان امور مالیاتی پرداخت می¬شود و یا در صورت اضافه پرداختی توسط مؤدی از جانب سازمان امور مالیاتی به مؤدی استرداد می¬شود.
طبق مادۀ‌(۱۰)‌لایحه مالیات بر ارزش افزوده محاسبه این نوع مالیات سه ماهانه انجام می¬پذیرد:‌هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه که از اول فروردین¬ماه هر سال شروع و به پایان خرداد، شهریور، آذر و اسفندماه هر سال خاتمه می¬یابد تقسیم می¬شود. در صورتی که شروع یا خاتمه فعالیت مؤدی در خلال یک دوره مالیاتی سه ماهه باشد،‌زمان فعالیت مؤدی طی دوره مربوط یک دوره مالیاتی تلقی می¬شود. هیأت وزیران مجاز است با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور مدت هر دوره مالیاتی را برای هر گروه از مؤدیان که مقتضی بداند تغییر دهد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
اقلام اصلی هر یک از این دو نوع مالیات (مالیات پرداختی بابت خریدها و مالیات دریافتی بابت فروشها) عبارتند از:
مالیات دریافتی بابت فروش که مؤدی باید آنرا به خزانه واریز نماید،‌باید در حسابهای پرداختنی مالیات بر ارزش افزوده ثبت شود.
مالیات پرداختی بابت خرید مواد اولیه و واسطه و خدمات که به دولت پرداخت می¬شود، باید در حسابهای دریافتنی مالیات بر ارزش افزوده ثبت شود.
مالیات دریافتنی:‌مالیاتی است که مؤدی هنگام خرید کالاها و خدمات از مؤدی دیگر مالیات بر ارزش افزوده به آن مؤدی پرداخت کرده است. در واقع مؤدی این مالیات را از سازمان امور مالیاتی کشور طلبکار است و باید دریافت کند.
مالیات پرداختنی: مالیاتی است که مؤدی هنگام فروش کالاها و خدمات از مؤدی دیگر مالیات بر ارزش افزوده یا مصرف¬کننده نهایی دریافت می¬کند. در واقع مؤدی این مالیات را باید به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

می¬توان با افتتاح حسابی به نام «مالیات بر ارزش افزوده» کلیه عملیات فوق را به شرح ذیل در حساب مذکور ثبت نمائیم.
حساب مالیات بر ارزش افزوده
ردیف شرح بدهکار بستانکار
خرید ×
هزینه¬های انجام¬شده ×
خرید دارائی ثابت ×
برگشت از فروش ×
برگشت از خرید ×
فروش کالا یا خدمات ×
فروش دارائیهای ثابت ×
سایر درآمد ها ×
×××× ××××
و در پایان هر دورۀ سه ماهه چنانچه جمع بستانکار بیش از مانده بدهکار باشد بدین معنی است که مؤدی مالیاتی باید مابه¬التفاوت بستانکار را به سازمان امور مالیاتی بپردازد و برعکس چنانچه جمع بدهکار بیش از جمع بستانکار باشد مؤدی مالیاتی معادل مابه¬التفاوت از سازمان امور مالیاتی طلبکار می¬¬شود که می¬تواند این طلب را طبق مقررات یا مطالبه نماید و یا آن را بعنوان اعتبار مالیاتی به دورۀ بعدی منتقل نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
فاکتور
ویژگی¬های فاکتوری که از جانب مؤدی مالیات بر ارزش افزوده تنظیم می¬شود چیست؟
هر مؤدی باید هنگام تسلیم کالا یا ارائه خدمات فاکتور فروش صادر نماید. فاکتور مذکور مشابه فاکتورهای عادی است بعلاوۀ برخی اطلاعات ضروری دیگر که برای محاسبۀ مالیات بر ارزش افزودۀ پرداختی باید موجود باشد.
مواردی که در فاکتور باید وجود داشته باشد:
فاکتور باید لااقل شامل موارد زیر باشد:
شماره سریال فاکتور بصورت چاپی
اسم، آدرس و شماره ثبت¬نام فروشنده
تاریخ عرضه (فروش) قطعی کالا یا خدمات
تاریخ صدور صورتحساب
اسم، آدرس و شماره ثبت¬نام خریدار
شرح کالا و خدمات شامل:
مقدار کالا یا میزان خدمات ارائه شده
قیمت واحد کالا یا خدمات
مبلغ کل کالا یا خدمات
تخفیف
مبلغ پس از کسر تخفیف
مالیات برا رزش افزوده اخذشده
جمع کل مبلغ (همراه با مالیات بر ارزش افزوده)
جمع مبلغ دریافت¬شده یا پرداخت شده
مبلغ پیش¬دریافت در صورت پرداخت قسطی
شرایط فروش شامل:‌نقدی،‌ غیرنقدی،‌ معاوضه، عرضه به خود
در صفحه بعد نمونه¬ای از صورتحسابی که باید توسط مؤدی مالیات بر ارزش افزوده هنگام فروش محصول صادر شود، نمایش داده شده است.

صورتحساب فروش کالا و خدمات
شماره سریال:…………………………
تاریخ: ………………………………….

مشخصات کالا یا خدمات مورد مامله
ردیف کدکالا شرح کالا یا خدمت تعداد/مقدار واحد اندازه¬گیری مبلغ واحد (ریال) مبلغ کل (ریال) مبلغ تخفیف مبلغ کل پس از تخفیف (ریال) مالیات (ریال) عوارض (ریال)‌ جمع مالیات و عوارض (ریال) جمع مبلغ کل بعلاوه جمع مالیات و عوارض (ریال)
ذغال¬سنگ

رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

جمع کل

شرایط و نحوه فروش : نقدی  معاوضه  سایر  …………………………………………………………..
توضیحات:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. علی¬الحساب / پیش پرداخت

کل مانده قابل پرداخت

مهر ام امضاء فروشنده

مهر و امضاء خریدار

رهنمودهای قانون مالیات بر ارزش افزوده
نحوه احتساب خدمات مالی در محاسبه مالیات و عوارض
خدمات بانکی در نظام مالیات بر ارزش افزوده مطابق قانون معاف بوده و مشمول مقررات این نظام مالیاتی نمی-باشد. بنابراین در زمان ارائه خدمات مالی و دریافت کارمزد از دریافت¬کنندگان این نوع خدمت مبلغی به عنوان مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده دریافت نخواهد شد.
نحوه احتساب خدمات بیمه در محاسبه مالیات و عوارض
خدمات بیمه در نظام مالیات بر ارزش افزوده مطابق قانون، مشمول مقررات این نظام مالیاتی می¬باشد. بنابراین در زمان ارائه خدمات بیمه¬ای و دریافت کارمزد از دریافت¬کنندگان این نوع خدمت مبلغی به عنوان مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده خواهد شد.
اشتباه در صورتحساب و نحوه اصلاح آن:
ممکن است که مبالغ مالیات و عوارض مندرج در صورتحساب غلط باشد،‌یعنی به دلایلی مؤدی در محاسبه اشتباه نماید،‌نرخ مالیاتی نادرست را اعلام کرده و یا مالیات و عوارض برای عرضه معاف در صورتحساب منظور نموده باشد،‌در نتیجه ممکنست مبلغی بسیار پائین یا بسیار بالا برای مالیات و عوارض در صورتحساب درج شود.
سازمان امور مالیاتی امکان تصحیح صورتحساب¬های اشتباه برای شفاف¬کردن وضعیت مؤدی را منطبق با آیین¬نامه¬ها و دستورالعمل¬های مربوط فراهم خواهد نمود. لازم به توضیح است که هنگامی که مبالغ مندرج در صورتحساب تغییر می-کنند، صورتحسابهای قدیمی باید توسط عرضه¬کننده تصحیح و به مشتری داده شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
افزایش مبلغ مندرج در صورتحساب و نحوه اصلاح آن
اگر مبلغ مالیات بر ارزش افزوده درج شده در صورتحساب بالاتر از میزان واقعی آن باشد، عرضه¬کننده بایستی برگ اعتباری صادر و مبلغ اشتباه را اصلاح نماید.
کاهش مبلغ مندرج در صورتحساب و نحوه اصلاح آن
اگر مبلغ مالیات و عوارض درج¬شده در صورتحساب کمتر از مقدار واقعی آن باشد، عرضه¬کننده بایستی برگه بستانکاری صادر و مبلغ اشتباه را اصلاح نماید.
صورتحساب صادرشده توسط افراد فاقد ثبت¬نام
در صورتحساب صادره توسط شخص ثبت¬نام نشده در نظام مالیات بر ارزش افزوده، نبایستی مبلغی به عنوان مالیات و عوارض درج و از مشتری وصول شده باشد. زیرا مطابق قانون افراد ثبت¬نام نشده، شامل این نظام مالیاتی نبوده و مجاز به دریافت این مالیات و عوارض از مشتریان محصولات خود نمی¬باشند.
در ضمن چنانچه فعال اقتصادی که مؤدی نظام مالیات بر ارزش افزوده نیست، صورتحسابی را صادر نموده و مبلغی را به عنوان مالیات و عوارض در آن درج و از خریدار وصول نماید،‌در ازای صورتحساب صادر شده متعهد است و برای عملیات ناصحیح بایستی پاسخگو باشد. از سوی دیگر خریداران نیز بایستی در زمان خرید کالا و خدمات به دقت صورتحساب صادره توسط فروشنده را کنترل نمایند.
صورتحساب الکترونیکی (کاغذی)
کلیه مواردی که بایستی مطابق قانون در خصوص صدور صورتحساب رعایت شود در روش صدور صورتحساب الکترونیکی نیز جاری می¬باشد. بنابراین صورتحساب¬های الکترونیکی نیز باید ستونی جهت درج میزان مبلغ مالیات و عوارض دارا باشد. نمونه صورتحساب الکترونیکی کالا یا خدمت به قرار زیر می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

صورتحساب فروش کالا و خدمات شماره سریال:‌
تاریخ:
فروشنده نام شخص حقیقی/حقوقی:
شماره اقتصادی:
کدپستی (۱۰رقمی):
نشانی: تلفن:
مشخصات کالا یا خدمات مورد معامله
ردیف کد کالا شرح کالا یا خدمت تعداد/ مقدار مبلغ کل (ریال)
1
۲
۳
4
5
6
7
8
جمع کل بهای کالا
(تخفیف)
جمع کل بهای کالا بعد از کسر تخفیف
مالیات
عوارض
جمع مبلغ قابل پرداخت (با مالیات و عوارض)‌
مهر یا امضاء فروشنده
صورتحساب¬ها با قید مبلغ ارز خارجی
صورتحساب¬های که مبلغ آن به ارز خارجی صادر می¬شود بایستی که معادل ریالی آن نیز محاسبه شود. نسخ مختلف این صورتحساب¬ها بایستی نشان¬دهنده اقلام یکسانی باشد. این مطلب در خصوص برگه¬های اعتباری و غیره نیز جاری می-باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مدت قانون و شرایط نگهداری صورتحسابهای خرید و فروش
مؤدیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده بایستی از دفاتر،‌صورتحسابها و سایر فرمهای مربوط،‌ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می¬کند، استفاده نمایند و مدارک مذکور را به مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط نگهداری و در صورت مراجعه مأموران مالیاتی به آنان ارائه نمایند. مطابق قانون مالیات بر ارزش افزوده عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست و پنج درصد (25٪) مالیات متعلقه مشمول جریمه خواهد بود.
نحوه پرکردن اظهارنامه برای مشمولین مالیات بر ارزش افزوده
مؤدی پس از دریافت فرم اظهارنامه از واحد خدمات مؤدیان،‌برای هر دوره مالیاتی اقدام به تکمیل آن می-نماید. در قسمت اول فرم،‌تاریخ تکمیل، دوره مالیاتی مربوطه، مشخصات و شمارۀ شناسائی (شماره ثبت¬نام) مؤدی درج می¬گردد. در قسمت دوم،‌مشخصات و اطلاعات عمومی اعم از نام و نام خانوادگی، آدرس و کدپستی و … ثبت می-شود و در قسمت سوم، مشخصات مالیات اظهارشده شامل، مبلغ کل خرید و فروش کالاها و خدمات معاف و مشمول،‌میزان واردات و صادرات و در نهایت مبلغ مالیاتی قابل پرداخت در طی دوره که معادل تفاوت بین مالیاتهای دریافتی به هنگام فروش از مالیاتهای پرداختی به هنگام خرید مؤدی می¬باشد، اظهار می¬گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مهلت، نحوه و محل قانونی تسلیم اظهارنامه
مؤدی پس از ثبت¬نام و دریافت فرم اظهارنامه برای هر دورۀ مالیاتی اقدام به تکمیل فرم اظهارنامه می¬نماید. اظهارنامه تکمیل¬شده باید حداکثر تا 15 روز از تاریخ انقضای هر دوره مالیاتی به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل داده شود. واحد خدمات مؤدیان، اظهارنامه تکمیل شده را در سه نسخه از مؤدی دریافت و یکی را به عنوان رسید به مؤدی تحویل می¬دهد. در صورت عدم تحویل اظهارنامه تا موعد مقرر، مؤدی مشمول جریمه¬ای معادل 50٪ مالیات متعلقۀ مندرج در قانون مالیات بر ارزش افزوده می¬گردد.
نحوه ارائه اظهارنامه اشخاص حقیقی و حقوقی دارای چند نوع یا چند محل فعالیت
برای اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند،‌تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت، مطابق قانون مالیات بر ارزش افزوده، بطور جداگانه الزامی است. در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی که نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر،‌فروشگاه یا شعبه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، تسلیم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می¬گردد.
اشتباه در پرکردن اظهارنامه و نحوه اصلاح آن:
چنانچه مؤدی در تکمیل و یا ارائه اطلاعات مندرج در اظهارنامه اشتباه نماید می¬تواند اظهارنامه اصلاحی را با مراجعه به واحد خدمات مؤدیان دریافت و پس از رفع اشکال مجدداً اظهارنامه را به همان واحد تسلیم نماید.
محل و نحوه پرداخت مالیات و عوارض
زمانی که مؤدی اظهارنامه مالیاتی خود را به واحد خدمات مؤدیان تسلیم و رسید آن را دریافت کند، پس از کنترل و تأیید مبلغ ابرازی در اظهارنامه توسط واحد حسابداری،‌ برای وی فیش پرداختی صادر می¬گردد که این فیش توسط واحد خدمات مؤدیان به مؤدی برای پرداخت ارائه می¬گردد.
نحوه دریافت رسید پرداخت مالیات و عوارض متعلقه
پس از دریافت فیش پرداختی از واحد خدمات مؤدیان، مؤدی با مراجعه به بانک اقدام به پرداخت مالیات متعلقه نموده و سپس رسید پرداخت را مجدداً به آن واحد ارائه می¬نماید. از سوی دیگر با توجه به گردش عملیات بانکی،‌سازمان پس از دریافت رسید پرداختها توسط بانک، یک نسخه از فیشها را در پرونده مؤدی بایگانی و یک نسخه از آن را به عنوان رسید برای مؤدی ارسال نموده که مؤدی بایستی آن را به عنوان مدرک مثبته نزد خود نگهداری نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
اشتباهات در محاسبه و پرداخت مالیات و عوارض (کم-پردازی و بیش¬پردازی):
چنانچه مؤدی در زمان تکمیل اظهارنامه در محاسبات مالیات و عوارض متعلقه اشتباه نماید،‌پس از کنترل اولیه توسط واحد فناوری اطلاعات سازمان امور مالیاتی، اظهارنامه وی به واحد خدمات مؤدیان عودت و این واحد نیز اظهارنامه اصلاحی را برای اصلاح اشتباهات در اختیار مؤدی قرار می¬دهد.
اگر اشتباه در زمان پرداخت فیش مالیات و عوارض به بانک باشد پس از کنترل نهایی در واحد حسابداری، اعلامیۀ مغایرت صادر و به واحد خدمات مؤدیان ابلاغ می-گردد و این واحد نیز مطابق مابه¬التفاوت مبلغ، فیش پرداختی مجدد برای مؤدی صادر می¬نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مراجع قانونی پاسخگو به سئوالات مربوط به اشتباه در پرداخت مالیات و عوارض
مرجع پاسخگو به سئوالات مربوط به اشتباه در پرداخت مالیات و عوارض، واحد خدمات مؤدیان سازمان امور مالیاتی کشور می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

نحوۀ پرکردن اظهارنامه برای موسسات تازه تأسیس:

چنانچه مدت فعالیت شغلی مؤدی کمتر از مدت یک دوره مالیاتی (کمتر از سه ماه) باشد،‌تکمیل فرم اظهارنامه برای دوره مالیاتی مذکور پس از ثبت¬نام و بلافاصله توسط وی مطابق قانون مالیات بر ارزش افزوده الزامی می¬باشد.
لزوم نگهداری اسناد و مدارک:
مؤدیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده مکلفند از دفاتر، صورتحسابها و سایر فرمهای مربوط،‌ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می¬کند، استفاده نمایند. مدارک مذکور بایستی به مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط توسط مؤدیان نگهداری و در صورت مراجعه مأموران مالیاتی به آنان ارائه شود.
اسناد ملزم به نگهداری
اسناد و مدارکی که یک مؤدی در نظام مالیات بر ارزش افزوده بایستی به عنوان اسناد و مدارک مثبته ثبت و نگهداری نماید عبارتند از:
۱- گواهی ثبت¬نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
۲- کلیه صورتحسابهای مربوطه به خرید و فروش مؤدیان نظام مالیات بر ارزش افزوده
۳- دفاتر حسابداری مربوط به ثبت عملیات خرید و فروش
4- نسخه اظهارنامه اصلی و اصلاحی، مهر و امضاء‌شده توسط واحد خدمات مؤدیان سازمان
5- رسید بانکی پرداخت مالیات و عوارض مربوط به هر دوره مالیاتی
6- برگه¬های اعلامیه بدهکاری و بستانکاری
7- نوارهای صندوق
8- اسناد گمرکی، حمل¬ونقل و بیمه
عوارض خاص آلاینده¬ها (عوارض آلایندگی)‌
واحدهای تولیدی آلایندۀ محیط زیست که استاندارد و ضوابط حفاظت از محیط زیست را رعایت نمی¬نمایند،‌طبق تشخیص و اعلام سازمان حفاظت محیط زیست (تا پانزدهم اسفندماه هر سال برای اجراء در سال بعد)،‌همچنین پالایشگاهههای نفتی و واحدهای پتروشیمی،‌علاوه بر مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده، مشمول پرداخت یک درصد (1٪) از قیمت فروش به عنوان عوارض آلایندگی می¬باشند، که این عوارض، مشمول اعتبار مالیاتی نبوده و قابل کسر از مالیات¬ها عوارض دریافتی به هنگام فروش نمی¬باشد.
مالیات نقل¬وانتقال خودرو
مالیات نقل¬وانتقال انواع خودرو به استثناء ماشینهای راهسازی، کارگاهی، معدنی، کشاورزی، ‌شناورها، موتورسیکلت و سه چرخه موتوری اعم از تولید داخل یا وارداتی، حسب مورد معادل یک درصد (۱٪) قیمت فروش کارخانه (داخلی) و یا یک درصد (۱٪) مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی آنها تعیین می¬شود. مبنای محاسبه این مالیات، به ازای سپری¬شدن هر سال از سال مدل خودرو و حداکثر تا شش سال به میزان سالانه ده درصد (10٪) و حداکثر تا شصت درصد (60٪) تقلیل می¬یابد.
مالیات و عوارض خدمات حمل¬ونقل برون شهری مسافر در داخل کشور
عوارض حمل¬ونقل برون شهری مسافردر داخل کشور با وسایل زمینی (به استثنای ریلی)، دریایی و هوایی پنج درصد(5٪) بهای بلیط می¬باشد. اشخاصی که مبادرت به حمل-ونقل برون شهری مسافر در داخل کشور با وسایل نقلیه زمینی، دریایی و هوایی می¬نمایند، مکلفند پنج درصد (5٪) بهای بلیط را با درج در بلیط و یا قرارداد به عنوان عوارض از مسافران اخذ و عوارض مربوط به هر ماه را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به حساب شهرداری محل فروش بلیط واریز نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
فروشنده نام شخص حقیقی/حقوقی:
شماره اقتصادی:
کدپستی (۱۰رقمی):
نشانی: تلفن:
عوارض سالیانۀ خودروهای سواری
مالکان خودروهای سواری و وانت دوکابین اعم از تولید داخل یا وارداتی بایستی عوارض سالیانه خودروهای متعلق به خود، را به نرخ یک در هزار قیمت فروش کارخانه (داخلی) و یا مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی (وارداتی)‌بر اساس قیمتهای مندرج در جداولی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می¬گردد،‌ محاسبه و به حساب شهرداری محل واریز نمایند.
در مورد خودروهای با عمر بیش از ده سال (به استثنای خودروهای گازسوز) به ازای سپری¬شدن هر سال (تا مدت ده سال) به میزان سالانه ده درصد (10٪) و حداکثر تا صد در صد (100٪) عوارض مربوطه افزایش می¬یابد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
عوارض و مالیات شماره¬گذاری خودرو
عوارض و مالیات شماره¬گذاری انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین اعم از تولید داخل و یا وارداتی به استثنای خودروهای سواری عمومی درون شهری یا برون شهری، سه درصد (۳٪)قیمت فروش کارخانه و یا مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی آنها {دو درصد (۲٪) مالیات و یک درصد (۱٪) عوارض{ می¬باشد.
واردکنندگان یا مالکان خودروهای سواری وانت دوکابین وارداتی (به استثنای خودروهای سواری که عنوان خودروهای عمومی شماره¬گذاری می¬شوند) مکلفند قبل از شماره¬گذاری با مراجعه به ادارات مالیاتی شهر محل شماره¬گذاری نسبت به پرداخت مالیات و عوارض فوق اقدام نمایند.
عوارض فرودگاهی بلیط پروازهای داخلی
به منظور تأمین هزینه اجرای برنامه¬های نگهداری، بهسازی و امنیت پرواز و توسعه زیربناها در فرودگاهها و نیز استفاده از تجهیزات و سیستمهای جدید فرودگاهی و هوانوردی و امنیتی،‌ شرکت فرودگاههای کشور با تصویب شورای عالی هواپیمایی، دو درصد (۲٪) قیمت فروش بلیط مسافران پروازهای داخلی را به عنوان عوارض دریافت نماید.
نمایۀ تخلفات و جرائم مندرج در ماده (17) قانون مالیات بر ارزش افزوده
ردیف شرح تخلفات ردیف شرح تخلفات
17-1 صدور صورتحساب جعلی 17-13 عدم اظهار کالاها و خدمات خریداری شده
17-2 جعل اسناد و مدارک و مستندسازی جعلی 17-14 عدم تسلیم اظهارنامه
عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت¬نام یا شناسائی به بعد حسب مورد،‌معادل پنجاه درصد (50٪) مالیات متعلق
17-3 عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزودۀ واردات 17-15 عدم نگهداری اسناد و مدارک
17-4 اظهار نادرست مالیات 17-16
عدم ارائۀ اطلاعات درخواستی
عدم ارائه دفارت با اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست-وپنج درصد (25٪)مالیات متعلقه
17-5 عدم ارائه درست اطلاعات خرید و فروش 17-17 نقض مفاد قانونی مربوط
17-6 کسر نادرست مالیات بر نهاده 17-18 عدم رعایت دستورالعملهای مربوطه
17-7 کم¬نمایی فروش یا بیش-نمایی خرید
(عدم درج صحیح در صورتحساب معادل یک برابر مابه¬التفاوت مالیات متعلقه)‌ 17-19 تأخیر در تسلیم اظهارنامه
17-8 عدم ارائه اسناد فروش 17-20 عدم پرداخت مالیات
17-9 عدم ارائه اسناد خرید 17-21 تأخیر در پرداخت مالیات
تأخیر در پرداخت مالیاتهای موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه¬ای به میزان دو درصد (۲٪) در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تأخیر خواهد بود.
17-10 دستکاری یا جعل اسناد فروش 17-22 فرار مالیاتی
17-11 عدم ثبت¬نام
عدم ثبت¬نام مودیا ندر مهلت مقرر معادل هفتاد و پنج درصد (75٪)مالیات متعلقه تا تاریخ ثبت¬نام یا شناسائی حسب مورد می-باشد. 17-23 پرهیز از پرداخت مالیات
17-12 عدم اعلام تغییر اطلاعات ثبت¬نامی شرکت
موارد الزامی مندرج در صورتحساب
موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده
تاریخ:
شماره سریال چاپی:
نام و آدرس فروشنده:
نام و آدرس مشتری:
شماره شناسائی فروشنده و خریدار:
مشخصات کالا یا خدمت مورد معامله شامل:
کد کالا
شرح کالا یا خدمت:‌
تعداد/ مقدار:
واحد کالا و قمیت هر واحد
مبلغ خالص:
مبلغ مالیات:‌
مبلغ عوارض
جمع مالیات بر ارزش افزوده و عوارض:‌
مبلغ ناخالص
مهر و امضاء فروشنده و خریدار:‌
مثال نمونه¬ (۱)‌
شرکت تولیدی قطعات فلزی روناک جهت تولید محصولات خود نسبت به خرید قطعات اولیه از کشور فرانسه و واردات آن از گمرک بندرعباس اقدام می¬کند. شرکت تولیدی قطعات فلزی روناک طی اظهارنامۀ مربوطه، واردات این قطعات را به گمرک اظهار می¬نماید. گمرک پس از بررسی اظهارنامۀ واردات قعطات، میزان حقوق ورودی را بر اساس تعرفه¬های قانونی تعیین و با لحاظ نرخ مالیات بر ارزش افزوده و عوارض بر مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی مبلغ مالیات بر واردات را اخذ می¬کند. شرکت تولیدی قطعات فلزی روناک می¬تواند باستناد اظهارنامه گمرکی و سوابق پرداخت،‌این مالیات بر ارزش افزوده را به عنوان ادعای اعتبار مالیاتی منظور نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۲)
شرکت تولیدی قطعات فلزی روناک اقدام به صادرات سوله-های فلزی به کشور ارمنستان می¬نماید و چنانچه این شرکت بابت قطعات اولیه،‌مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کرده باشد، ‌در چنین حالتی شرکت روناک اظهارنامۀ صادرات محصول را تکمیل و به گمرک ارائه می¬کند. گمرک نیز پس از بررسی اظهارنامه صادراتی در صورت تأیید مندرجات آن، ‌پروانه صادراتی صادر می¬کند. شرکت روناک براساس این پروانه صادراتی می¬تواند تقاضای استرداد مالیات بر ارزش افزوده و عوارض پرداختی بابت این محصولات صادراتی را از سازمان امور مالیاتی بنماید. بدیهی است عوارض قابل استرداد،‌عوارض مندرج در قانون مالیات بر ارزش افزوده می¬باشد و ارتباطی به حقوق ورودی کالاها و مواد اولیه که در زمان ورود گمرک مطالبه می¬کند ندارد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۳)‌
شرکت ذوب¬آهن از مؤدیان ثبت¬نام شده در مالیات بر ارزش افزوده،‌برای تهیه محصولات خود نیازی به یکسری مواد اولیه دارد. از جمله موارد مورد نیاز شرکت ذوب-آهن،‌ذغال¬سنگ می¬باشد. شرکت ذوب¬آهن در تاریخ 17/7/1387 مقدار 10.000 تن ذغال¬سنگ از معدن زرند کرمان (که جزء مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده می¬باشد) خریداری کرده است. شماره شناسایی شرکت ذوب¬آهن 1563248970 و شماره شناسایی معدن زرند کرمان 6532129806 می¬باشد.
قیمت هر تن ذغال سنگ70.000 ریال می¬باشد. با توجه به میزان خرید شرکت ذوب¬آهن مبلغ کل خرید ذغال¬سنگ از معدن زرند کرمان 700.000.000 ریال می¬باشد:‌
700.000.000=70.000×10.000
هنگام خرید، معدن زرند کرمان هیچ گونه تخفیفی برای شرکت ذوب¬آهن قائل نشده است. نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۳ ٪می¬باشد،‌با توجه به میزان خرید شرکت ذوب-آهن،‌میزان مالیات بر ارزش افزوده آن 21.000.000 ریال می-باشد:‌
21.000.000=۳٪×700.000.000
در مجموع شرکت ذوب¬آهن برای خرید 10.000 تن ذغال¬سنگ باید 700.000.000 ریال قیمت خود ذغال¬سنگ به علاوه 21.000.000 ریال مالیات بر ارزش افزوده آنرا به معدن زرند کرمان بپردازد:‌
721.000.000=21.000.000+700.000.000
هنگام خرید ذغال¬سنگ توسط شرکت ذوب¬آهن،‌معدن زرند کرمان صورتحسابی برای شرکت ذوب¬آهن به صورت صفحه بعد صادر می-کند:

صورتحساب فروش کالا و خدمات

مشخصات کالا یا خدمات مورد مامله
ردیف کدکالا شرح کالا یا خدمت تعداد/مقدار واحد اندازه¬گیری مبلغ واحد (ریال) مبلغ کل (ریال) مبلغ تخفیف مبلغ کل پس از تخفیف (ریال) مالیات (ریال) عوارض (ریال)‌ جمع مالیات و عوارض (ریال) جمع مبلغ کل بعلاوه جمع مالیات و عوارض (ریال)
ذغال¬سنگ 10.000 تن 70.000 700.000.000 — 700.000.000 10.500.000 10.500.000 21.000.000 721.000.000

جمع کل

شرایط و نحوه فروش : نقدی  معاوضه  سایر 
توضیحات:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. علی¬الحساب / پیش پرداخت

کل مانده قابل پرداخت 721.000.000
—
721.000.000

مهر و امضاء فروشنده

مهر و امضاء خریدار

مثال نمونه (۴)
شرکت ذوب¬آهن پس از خرید مواد اولیه مورد نیاز طی فرآیندی مواد اولیه خریداری شده را به محصول نهایی تبدیل می¬کند. از جمله محصولات تولیدی این شرکت تیرآهن می¬باشد. شرکت ذوب¬آهن با شماره شناسایی 1563248970 مقدار 3.000 تن تیرآهن به قیمت هر تن 100.000 ریال به بنگاه آهن¬آلات شیرانی با شماره شناسایی 9856382419 در تاریخ 14/8/1387 می¬فروشد.
مبلغی که بنگاه آهن¬آلات شیرانی به شرکت ذوب¬آهن بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده باید بپردازد 300.000.000 ریال می¬باشد.
300.000.000=100.000×3.000
شرکت ذوب¬آهن برای بنگاه آهن¬آلات شیرانی تخفیفی به میزان 10.000.000 ریال در نظر گرفته است. پس از کسر تخفیف مورد نظر، مبلغی که بنگاه آهن¬آلات شیرانی بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده باید به شرکت ذوب¬آهن بپردازد 290.000.000.000 ریال می¬باشد:‌
290.000.000=10.000.000-300.000.000
بنگاه آهن¬آلات شیرانی علاوه بر قیمت محصول خریداری¬شده باید مالیات بر ارزش افزوده آنرا نیز به شرکت ذوب¬آهن بپردازد. با احتساب ۳٪ مالیات بر ارزش افزوده، بنگاه آهن¬آلات شیرانی باید مبلغ 8.700.000 ریال بابت مالیات بر ارزش افزوده به شرکت ذوب¬آهن بپردازد:‌
8.700.000=3٪×290.00.000
صورتحسابی که شرکت ذوب¬آهن در نهایت برای بنگاه آهن¬آلات شیرانی صادر می¬کند به میزان 298.700.000 ریال که شامل قیمت محصول و مالیات بر ارزش افزوده آن است،‌می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
298.700.000=8.700.000 ÷290.000.000
نمونه صورتحساب صادره توسط شرکت ذوب¬آهن برای بنگاه آهن¬آلات شیرانی به شکل صفحه بعد است.

صورتحساب فروش کالا و خدمات
شماره سریال:…………………………
تاریخ: ………………………………….

مشخصات کالا یا خدمات مورد مامله
ردیف کدکالا شرح کالا یا خدمت تعداد/
مقدار واحد اندازه¬گیری مبلغ واحد (ریال) مبلغ کل (ریال) مبلغ تخفیف مبلغ کل پس از تخفیف (ریال) مالیات (ریال) عوارض (ریال)‌ جمع مالیات و عوارض (ریال) جمع مبلغ کل بعلاوه جمع مالیات و عوارض (ریال)
ذغال¬سنگ 3.000 تن 100.000 300.000.000 10.000.000 290.000.000 4.350.000 4.350.000 8.700.000 298.700.000

جمع کل

شرایط و نحوه فروش : نقدی  معاوضه  سایر  …………………………………………………………..
توضیحات:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. علی¬الحساب / پیش پرداخت

کل مانده قابل پرداخت 298.700.000
—

مهر ام امضاء فروشنده

مهر و امضاء خریدار

صدور فاکتور بر اساس ارزهای خارجی

در صورت صدور فاکتور بر اساس ارزهای خارجی مؤدی مالیاتی باید میزان مالیات بر ارزش افزوده بر اساس ریال ایران با توجه به قیمت ارز که توسط بانک مرکزی اعلام می¬شود، محاسبه و در ثبت¬های حسابداری قید شود. در این حالت ثبت مالیات بر ارزش افزوده با ارزش ارزی در فاکتور مجاز خواهد بود.
تذکر:

درباره قیمت ارز در محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده باید بر قیمت رسمی آن (که از طریق مراجعه به سایت بانک مرکزی www.cbi.ir قابل دسترسی است) در تاریخ تعلق مالیات یا هنگام تحویل کالا، صدور فاکتور یا تاریخ دریافت کالا (هر کدام زودتر واقع شود) اتکا نمود.
محاسبۀ اعداد در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چگونه انجام می¬شود؟
منطقی است که مجموع مالیات متعلقه کالاها و خدمات در اظهارنامه¬های دوره¬ای به سمت بالا گرد شود. بعبارت دیگر ارقام کمتر از یک هزارم ریال در اظهارنامه¬ها بصورت صعودی گرد می¬شوند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
برگ رسید نقدی:
رسید نقدی برای مؤدیان خاصی استفاده می¬شود که معاملات خود را بصورت نقدی و بدون صدور فاکتور انجام می¬دهند. اینگونه مؤدیان بعد از کسب موافقت سازمان امور مالیاتی کشور با برگ رسید نقدی معاملات که مشخصات فاکتور را دارا باشد می¬توانند معاملات خود را انجام دهند.
برای برگ رسید نقدی شکل و روش خاصی مدنظر نمی-باشد،‌بلکه این برگ باید مشخصات زیر را دارا باشد:
شماره و تاریخ برگ رسید نقدی
اسم،‌آدرس و شماره ثبت¬نام مالیات بر ارزش افزوده فروشنده کالا یا خدمت
اسم، آدرس و شماره ثبت¬نام مالیات بر ارزش افزوده خریدار کالا یا خدمات
توضیح کالا یا خدمت،‌قیمت آن و میزان آن
ثبت اینکه کالا یا خدمات از مالیات معاف است یا اینکه مشمول مالیات بر ارزش افزوده می¬باشد.
قمیت کالا یا خدمت برای یک واحد
قیمت کالا یا خدمت برای مجموع کل
میزان تخفیف
مبلغ کل شامل میزان مالیات بر ارزش افزوده
برگ اعتبار یا برگ استرداد
برگ اعتبار چیست؟‌
این سند از طرف فروشنده یا ارائه¬کننده کالا و خدمات، در صورت هر گونه تغییر بعد از صدور فاکتور یا هنگام برگشت کالای فروش رفته تنظیم می¬گردد. این گواه علاوه بر اطلاعاتی که مؤدی مایل به ذکر آنست باید شامل موارد زیر باشد:‌
شماره و تاریخ فاکتور اصلی که هنگام عملیات فروش یا ارائه کالا صادر شده است.
شماره سریال سند فعلی و تاریخ آن.
اسم، آدرس و شماره ثبت تحویل¬دهندۀ کالا و یا ارائه-کننده خدمات در ادارۀ مالیات بر ارزش افزوده.
اسم، آدرس و شماره شناسایی خریدار.
دلیل صدور سند، بعنوان مثال «برگشت کالای فروش رفته»
شرح کالا یا خدمتی که قیمتش تغییر کرده است.
تعداد و ارزش کالا یا خدمت مربوطه.
جمع کل.
میزان مالیات محاسبه¬شده برای کالای برگشتی.
تعویض
هنگامی که خریدار خواستار تعویض کالایی است که در گذشته خریداری کرده و مالیات بر ارزش افزودۀ آنرا پرداخت نموده است، فروشنده باید بدین صورت عمل نماید:‌
صدور سند برگشت از فروش برای کالای برگشتی و صدور فاکتور جدید برای کالای جایگزین.
مثال:‌روناک یک دوربین عکاسی به قیمت 100.000 ریال خریداری کرده است. وی روز بعد خواستار تعویض دوربین فوق با دوربین دیگری می¬شود که 10.000 ریال گرانتر از دوربین اولی است. در این حالت باید فاکتور اول باطل شده و فاکتور جدیدی با قیمت 110.000 ریال صادر و مالیات بر ارزش افزوده بر همین اساس محاسبه گردد.
مدارک ثبت حسابداری
با اجرای مالیات بر ارزش افزوده مؤدیان مکلفند که کلیه دفاتر حسابداری مربوطه و عملیات مربوط به خرید و فروش کالاها و خدمات خود را به دقت در دفاتر حسابداری ثبت نمایند.
ماده ۳۴ قانون مالیات بر ارزش افزوده- مؤدیان مشمول مالیات موضوع این قانون مکلفند از دفاتر، صورتحسابها و سایر فرمهای مربوط،‌ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می¬کند،‌استفاده نمایند. مدارک مذکور بایستی تا مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط توسط مؤدیان نگهداری و در صورت مراجعه مأموران مالیاتی به آنان ارائه شود.
چگونگی محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده:
دو روش برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد که مؤدی در انتخاب آن مختار است. بشرط آنکه میزان مالیات متعلقه را بطور شفاف مشخص سازد:
الف) روش اول: محاسبه مالیات ضمن قیمت کالا
ب) روش دوم: محاسبه مالیات مجزا از قیمت کالا
الف) محاسبه مالیات ضمن درج قیمت کالا یا خدمات
در این حالت فرد موظف است که برای مصرف¬کننده توضیح دهد که قیمت کالا با احتساب مالیات محاسبه گردیده است. همچنین لازمست قیمت خالص کالا و میزان مالیات بطور مجزا در فاکتور یا رسید مشتری و در دفاتر حسابداری قید شود.
مالیات بدین صورت محاسبه می¬گردد:‌
میزان مالیات= مبلغ خاص (پس از کسر تخفیف) × ( نرخ مالیات ۳)/( 100)
مثال نمونه ۵)
شرکت «پدیده» ضبط صوتی به ارزش 148.500 ریال (شامل مالیات) خریداری کرده و 5٪ نیز تخفیف گرفت. مالیات این خرید بدین صورت محاسبه می¬شود:
مبلغ ضبط صوت 148.500
تخفیف 7.425
مبلغ خالص (پرداختی توسط پدیده): 141.075 ریال

میزان مالیات پرداختی از طرف پدیده = مالیات بر ارزش افزوده
ب) محاسبه مالیات مجزی از قیمت کالا یا خدمات
در این روش قیمت اصلی کالا و مبلغ مالیات از یکدیگر تفکیک می¬شوند:‌و این تفکیک در فاکتور،‌رسید و دفاتر حسابداری نمایان می¬شود. محاسبۀ مالایت در این روش بصورت زیر است:
میزان مالیات = قیمت خالص (پس از کسر تخفیف)‌× (مالیات نرخ )/100

مثال نمونه (۶)
شرکت «فواد» یک عدد دوچرخه با قیمت 135.000 ریال (قبل از کسر مالیات) خریداری کرده و 5٪ از فروشنده تخفیف گرفت. مالیات آن بدین صورت محاسبه می¬گردد:
مبلغ قابل پرداخت برای دوچرخه 135.000
تخفیف (6.750)
مبلغ خالص قبل از احتساب مالیات 128.250
مالیات (۳٪) 3.847
مبلغ پرداخت¬شده توسط فواد برای خرید دوچرخه 132.097
کالا و خدمات خریداری شده
در مؤسسات بازرگانی برای ثبت معاملات مربوط به خرید کالا و محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده معمولاً حسابهای زیر را نگهداری می¬کنند:
حساب خرید کالا
حساب برگشت از خرید و تخفیفات
حساب تخفیفات نقدی
حساب هزینه حمل کالای خریداری شده
حساب خرید کالا:‌ بهای کالاهایی که طی دوره مالی برای فروش خریداری می¬شود معمولاً در حسابی به نام خرید یا خرید کالا ثبت می¬شوند. حساب خرید در نتیجه خرید نقد و نسیه بدهکار می¬شود و در پایان دوره مالی مانده بدهکار دارد.
حساب خرید فقط برای کالاهایی که برای فروش خریداری می-شود مورد استفاده قرار می¬گیرد و خرید اقلام دیگر دارایی نظیر: میز، صندلی، دارایی¬های ثابت و … که برای استفاده در عملیات یک مؤسسه خریداری می¬شود به حساب خرید انتقال نمی¬یابد. همانطور که قبلاً توضیح داده شد، هنگام خرید کالا و مواد اولیه شخص خریدار باید مالیات بر ارزش افزوده کالای خریداری شده را بپردازد.
مثال نمونه (7)
شرکت خاطره چهار دستگاه دوچرخه از قرار هر دستگاه 500.000 ریال از شرکت آرام خریداری کرده است و بهای آنرا به صورت نقد پرداخت کرده است. ثبت حسابداری خرید فوق به همراه مالیات بر ارزش افزوده آن به صورت زیر می-باشد (نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۳٪ می¬باشد)
مبلغ کل خرید دوچرخه 2.000.000-4×500.000
مالیات بر ارزش افزوده قابل پرداخت 60.000=3٪×2.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا
مالیات ارزش افزوده 2.000.000
60.000
صندوق (خرید ۴ دستگاه دوچرخه از شرکت آرام)‌ 2.060.000
حال اگر شرکت خاطره دوچرخه¬های خریداری شده را بصورت نسبیه از شرکت آرام خریداری می¬کرد و مالیات بر ارزش افزوده آنرا به صورت نقد به شرکت آرام پرداخت می¬کرد ثبت حسابداری آن به صورت زیر بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا 2.000.000
مالیات ارزش افزوده 60.000
بستانکاران (خرید ۴ دستگاه دوچرخه از شرکت آرام به طور نسیه) 2.000.000
صندوق 60.000
اگرشرکت خاطره در قبال دوچرخه¬های خریداری شده سفته یا سندی دال بر بدهکاربودن به شرکت آرام می¬داد، ثبت حسابداری آن به صورت زیر بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا
مالیات ارزش افزوده 2.000.000
60.000
اسناد پرداختنی (صدور سفته بابت خرید نسیه ۴ دستگاه دوچرخه) 2.060.000
حساب برگشت از خرید و تخفیفات:‌در معاملات تجاری گاه تمام یا بخشی از کالای فروخته شده بنا به دلایلی به فروشنده از طرف خریدار برگشت داده شده و معامله کلاً یا به نسبت کالای برگشتی فسخ می¬شود. در مواردی که عیب آن جزئی باشد، فروشنده ممکن است با اعطای تخفیف یا تفاوت قیمت خریدار را از برگرداندن کالا منصرف نماید. برگشت-دادن کالا و گرفتن تخفیف به علت عیب و نقص کالا ماهیت یکسانی دارند و موجب کاهش مبلغ خرید می¬شوند. این کاهش معمولاً در حسابی به نام برگشت از خرید و تخفیفات بستانکار می¬شود. در هنگام برگشت کالا به نسبت کالای برگشت داده شده، مالیات بر ارزش افزوده آن از فروشنده کالا دریافت می¬شود. درباره تخفیفات در صفحات بعدی بیشتر با این موضوع آشنا می¬شویم.
مثال نمونه (۸)
اگر شرکت خاطره دو دستگاه از دوچرخه¬های خریداری شده از شرکت آرام را برگشت دهد و خرید آنها به صورت نقدی بوده باشد و شرکت آرام نیز مبلغ کالای برگشتی را به صورت نقد به صبا پرداخت نماید، ثبت حسابداری آن برای شرکت خاطره به صورت زیر خواهد بود:‌
قیمت کالای برگشت داده شده 1.000.000= 500.000×۲
مالیات بر ارزش افزوده برای کالای برگشت داده شده 30.000=3٪ ×1.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 1.030.000
برگشت از خرید و تخفیفات
(برگشت دو دستگاه دوچرخه به شرکت آرام) 1.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 30.000
اگر خرید به صورت نسیه بوده باشد ثبت آن در دفاتر شرکت خاطره به صورت زیر خواهد بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای پرداختنی 1.030.000
برگشت از خرید و تخفیفات
(برگشت دو دستگاه دوچرخه به شرکت آرام) 1.000.000
مالیات ارزش افزوده 30.000
اگر خرید به صورت نسیه همراه با ارائه سفته یا سند بوده باشد، ثبت آن به صورت زیر خواهد بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
اسناد پرداختنی
مالیات ارزش افزوده 1.030.000
برگشت از خرید و تخفیفات
(برگشت دو دستگاه دوچرخه به شرکت آرام)‌ 1.000.000
مالیات ارزش افزوده 30.000
حساب تخفیفات نقدی خرید:‌ برخی از مؤسسات تولید و عمده-فروشی به مشتریانی که مبلغ فاکتور خرید را زودتر از موعد مقرر و طی دوره زمانی مشخصی پرداخت کنند، تخفیفی در نظر می¬گیرند که به آن تخفیف نقدی خرید می¬گویند. درباره این مبحث در آینده توضیح بیشتر داده خواهد شد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۹)
اگر شرکت خاطره مبلغ خریدهای را که به صورت نسیه از شرکت آرام انجام داده باشد در مدت زمان کمتر از ده روز به شرکت آرام پرداخت نماید، شرکت آرام تخفیفی به میزان ۲٪ برای شرکت خاطره قائل خواهد شد. در فاکتور هنگام خرید شرط خرید به صورت ن/۳۰ و ۲/10 روزه قید شده است. ثبت خرید فوق در دفاتر حسابداری شرکت خاطره به صورت زیر خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا
مالیات ارزش افزوده 2.000.000
مالیات ارزش افزوده 60.000
بستانکاران (خرید ۴ دستگاه دوچرخه از شرکت آرام) 2.060.000
حال اگر شرکت خاطره زودتر از موعد مقرر یعنی کمتر از ۱۰ روز مبلغ دوچرخه¬ها را به شرکت آرام پرداخت نماید ثبت آن در دفاتر حسابداری به صورت زیر خواهد بود:‌
میزان تخفیف نقدی خرید
میزان مالیات مربوط به تخفیف
مبلغ کل دوچرخه¬ها
میزان مالیات بر ارزش افزوده قابل پرداخت توسط شرکت خاطره
مبلغ قابل پرداخت توسط شرکت خاطره
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بستانکاران 2.060.00
صندوق 2.018.800
مالیات ارزش افزوده 1.200
تخفیفات نقدی خرید 40.000
حساب هزینه حمل کالای خریداری شده: کالاهای فروخته شده معمولاً در محل فروشگاه یا انبار فروشنده به خریدار تحویل می¬شود و حمل آن به عهده خریدار است. در این روش، که معمولترین روش خرید کالا است،‌تعهد فروشنده نسبت به تسلیم کالا، پس از تحویل آن به خریدار پایان می¬پذیرد. ولی این قاعده¬ای الزامی نیست و طرفین معامله می¬توانند برخلاف آن توافق کنند. مخارجی که خریدار بابت حمل¬ونقل و تخلیه کالای خریداری شده متحمل می¬شود معمولاً به حسابی به نام حساب هزینه حمل کالای خریداری شده بدهکار می¬شود. حساب هزینه حمل کالای خریداری شده مانده بدهکار دارد و برای تعیین بهای تمام شده کالای خریدرای شده به رقم خرید خالص اضافه می¬شود.
مثال نمونه (۱۰)
شرکت خاطره برای حمل دوچرخه¬های خریداری شده از شرکت آرام مبلغ 40.000 ریال به شرکت صبا پرداخت می¬کند. نحوۀ ثبت هزینه حمل دوچرخه¬های خریداری شده به صورت زیر می-باشد.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
هزینه حمل کالای خریداری شده 40.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.200
صندوق 41.200
دارایی:
اموال، مطالبات و سایر منابع متعلق به یک مؤسسه که در نتیجه معاملات،‌ عملیات مالی یا سایر رویدادها ایجاد شده و قابل تقویم به پول و دارای منافع آتی است دارایی نامیده می¬شود. اموالی که صاحب یک مؤسسه فردی به عنوان آورده نقدی یا غیرنقدی به مؤسسه اختصاص می-دهد، از لحاظ حسابداری جزو دارایی مؤسسه محسوب می¬شود. مؤسسات بر حسب نوع و حجم فعالیت و اندازه دارایی¬های گوناگونی دارند. اقلام زیر از جمله دارایی¬هایی است که معمولاً‌در کلیه مؤسسات وجود دارد:
وجوه نقد: وجوه نقد یکی از انواع دارایی¬ها است که در کلیه مؤسسات وجود دارد و شامل پول موجود در صندوق یک مؤ،سسه،‌موجودی حسابهای جاری و سپرده و حواله¬ها و چکهای بانک است.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مطالبات: مؤسسات در جریان فعالیت و دادوستدهای خود از اشخاص و مؤسسات دیگر طلبکار می¬شوند. مطالبات یکی از رایج¬ترین انواع داراییهای مؤسسات است و به دو نوع عمده زیر تقسیم می¬شود:‌
بدهکاران:‌مطالبات یک مؤسسه که در اثر فروش کالا یا انجام¬دادن خدمت یا دادن قرض به اشخاص و مؤسسات دیگر ایجاد شده است بدهکاران نامیده می¬شود. بدهکاران یک مؤسسه قاعدتاً متعهدند که بدهیهای خود را در موعد معین بپردازند. برخی از مؤلفان حسابداری، این نوع دارایی مؤسسات را حسابهای دریافتنی نامیده¬اند.
اسناد دریافتنی: مطالبات یک موسسه که در مقابل آن از بدهکار سند تجارتی نظیر سفته یا برات گرفته شده است، اسناد دریافتنی نامیده می¬شود. در اسناد تجارتی موعدی معین برای پرداخت بدهی تعیین می¬شود و این اسناد قابل نقل و انتقال به دیگران است.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
موجودیهای جنسی:‌ اجناس را که مؤسسات در جریان فعالیت خود به قصد فروش یا تولید کالا و یا مصرف در عملیات خریداری و نگهداری می¬کنند موجودیهای جنسی نامیده می-شود. موجودیهای جنسی معمولاً به سه نوع عمده زیر تقسیم می¬شوند:
موجودی کالا: اجناسی که به قصد فروش خریداری یا تولید شده¬اند،‌موجودی کالا نامیده می¬شود.
موجودی مواد:‌مواد اولیه و دیگر اجناسی که به قصد تولید کالا برای فروش خریداری شده¬اند موجودی مواد نامیده می¬شود.
موجودی ملزومات: اجناسی که برای مصرف در عملیات یک مؤسسه خریداری شده و در روال عادی فعالیت یک موسه قصد فروش آنها وجود ندارد، موجودی ملزومات نامیده می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
دارایی ثابت: اموال بادوامی که به قصد نگهداری بلندمدت خریدای یا ساخته شده و در عملیات یک مؤسسه مورد استفاده قرار می¬گیرند دارایی ثابت نامیده می¬شود. زمین، ‌ساختمان،‌ماشین¬آلات،‌اثاثه، ابزار و وسایل نقلیه در شمار داراییهای ثابت به حساب می¬آیند. حساب اقلام مختلف یا گروههای عمده داراییهای ثابت معمولاً به تفکیک نگهداری می¬شود اما در گزارشهای مالی می¬توان آنها را در یک یا چند گروه طبقه¬بندی کرد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
خرید دارایی¬های ثابت
طبق بند (8) ماده (۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده،‌دارایی¬های ثابت اگر جزء اموال غیرمنقول باشند از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشند. در غیر اینصورت مشمول این نوع مالیات می¬باشند. مثلاً ساختمان جزء اموال غیرمنقول بوده و از مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشد. ولی وسائط نقلیه جزء دارایی¬های ثابتی است که جزء اموال غیرمنقول نمی¬باشد.
مثال نمونه ۱۱
شرکت فرهاد یک دستگاه آپارتمان جهت دفتر کار خود به قیمت 500.000.000 ریال بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده خریداری می¬کند. نحوۀ ثبت این خرید در دفاتر این مؤدی به صورت زیر می¬باشد.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
ساختمان 500.000.000
صندوق 500.000.000
مثال نمونه (۱۲)
شرکت امیر یک دستگاه یخچال صنعتی در تاریخ 15/7/1387 از تاجری که جزء‌مؤدیان مالیات محسوب می¬شود با قیمت 12.500.000 ریال (قبل از کسر مالیات) خرید. نحوه ثبت حسابهای آن به شرح ذیل خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
ماشین¬آلات و تجهیزات
(خرید یک دستگاه یخچال صنعتی) 12.500.000
مالیات ارزش افزوده 375.000
صندوق 12.875.000
خرید دارایی¬های ثابت مشمول مالیات از طرف شخص مؤدی با معافیت از مالیات
اگر شخصی، مؤدی مالیات بر ارزش افزوده باشد و اقدام به خرید دارایی ثابتی بنماید، هنگام خرید،‌مالیات بر ارزش افزوده آنرا پرداخت می¬کند. ولی اگر این شخص فعالیتش معاف از مالیات بر ارزش افزوده باشد، نمی-تواند مالیات پرداختی را بابت دارایی ثابت دریافت نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۱۳)
شرکت یارمحمد اقدام به خرید ابزاری صنعتی مشمول مالیات برای تولید کالایی معاف بدون حق تخفیف با قیمت ۲00.000.000 ریال نمود این خرید مشمول مالیاتی برابر 6.000.000 ریال می¬گردد و ثبت حسابداری آن در دفاتر شرکت یارمحمد به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
ابزار و تجهیزات 206.000.000
صدوق 1.000.000
چنانچه شخصی (حقیقی یا حقوقی) به عنوان مؤدی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام کرده باشد،‌معاملات وی به یکی از اشکال زیر خواهد بود:‌
خرید کالا و خدمات مشمول مالیات توسط مؤدی با فعالیت مشمول مالیات بر ارزش افزوده.
خرید کالا و خدمات مشمول مالیات توسط مؤدی با فعالیت معاف از مالیات بر ارزش افزوده.
خرید کالا و خدمات معاف از مالیات توسط مؤدی با فعالیت مشمول مالیات بر ارزش افزوده
خرید کالا و خدمات معاف از مالیات توسط مؤدی با فعالیت معاف از مالیات بر ارزش افزوده
خرید کالا و خدمات مشمول مالیات توسط مؤدی از شخصی که در مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام نشده است.
خرید کالا و خدمات معاف از مالیات توسط مؤدی از شخصی که در مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام نشده است.
خرید کالا و خدمات مشمول مالیات،‌توسط مؤدی صاحب فعالیت مشمول مالیات
چنانچه مؤدی جزو مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده باشد و کالاها یا خدماتی که ارائه می¬کند طبق ماده ۱۲ لایحه مالیات بر ارزش افزوده از مالیات بر ارزش افزوده معاف نباشد، به چند شرط می¬تواند اقدام به کسر مالیات پرداختی از مالیات دریافتی نماید:
۱- در صورتی که خریدهای مؤدی جزو فعالیتهای مشمول مالیات باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
۲- دوم آنکه هنگام خرید،‌فاکتور خرید را از فروشنده با تمام جزئیات مربوطه دریافت کرده باشید و فاکتور مذکور در اسناد حسابداری وی موجود باشد.
3- شخص فروشنده جزو مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده باشد.
طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده «کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده» عبارتند از:
۱- محصولات کشاورزی فرآوری نشده.
۲- دام و طیور زنده آبزیان، زنبور عسل،‌نوغان.
۳- انواع کود، سم، بذر و نهال.
۴- آرد خبازی، نان، گوشت،‌قند، شکر،‌برنج،‌حبوبات و سویا، شیر،‌پنیر،‌روغن¬نباتی و شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان.
5- کتاب،‌مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ،‌تحریر و مطبوعات
6- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه¬ها، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأیید هیأت وزیران و حوزه¬های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا.
7- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می¬شود. مازاد آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
8- اموال غیرمنقول
9- انواع دارو،‌لواز مصرفی درمانی،‌خدمات درمانی (انسانی،‌حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی.
10- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق،‌موضوع قانون مالیاتهای مستقیم
11- خدمات بانکی و اعتباری بانکها،‌موسسات و تعاونی¬های اعتباری و صندوق¬های قرض¬الحسنه مجاز و صندوق تعاون.
12- خدمات حمل¬ونقل عمومی مسافری درون و برون شهری جاده¬ای، ریلی، هوایی و دریایی.
13- فرش دستباف.
14- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق ضوابط مقرر در آیین¬نامه¬ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه¬های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی تهیه ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می¬رسد.
15- خوراک دام و طیور.
16- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می¬رسد.
17- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی)‌و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلم و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می¬رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجار خواهد بود.
مثال نمونه ۱۴
شرکت پدیده که یک مؤدی مالیاتی بر ارزش افزوده است. کالایی به ارزش 10.000.000 ریال (قبل از کسر مالیات) از یک مؤدی مالیات بر ارزش افزوده خریده باشد و کالای خریدرای شده از مالیات بر ارزش افزوده معاف نباشد، ثبت حسابداری آن به صورت ذیل خواهد بود:
مالیات بر ارزش افزوده پرداختی ۳00.000=3 ٪×10.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا 10.000.000
مالیات ارزش افزوده * 300.000
صندوق / بانک 10.300.000
* این مالیات در واقع به مؤدی دیگری پرداخت شده است و مؤدی آنرا از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت می¬کند.
خرید کالا و خدمات مشمول مالیات توسط مؤدی با فعالیت معاف از مالیات
اگر یک مؤدی که فعالیت وی معاف از مالیات است، کالا یا خدمات مشمول مالیات را از مؤدی دیگری خریداری نماید،‌در چنین حالتی مؤدی اولیه مشمول مالیات بر ارزش افزوده می¬گردد و نمی¬تواند مالیات پرداختی را از سازمان امور مالیاتی استرداد نماید. (تبصره ۲ ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورتی که مؤدیان به عرضه کالاها یا خدمات معاف از مالیات اشتغال داشته باشند و یا طبق مقررات این قانون مشمول مالیات نباشند، مالیاتهای پرداخت شده مربوط به کالاها یا خدمات مزبور مسترد نمی¬شود.)
مثال نمونه (۱۵)‌
فعالیت شرکت روناک تولید گوشت می¬باشد. طبق بند (۲)‌ماده (۱۲)‌قانون مالیات بر ارزش افزوده، تولید گوشت از مالیات بر ارزش افزوده معاف است. چنانچه شرکت روناک برای بسته¬بندی گوشت از کارتن و نایلون استفاده کند، مجاز نمی¬باشد که مالیات پرداختی بابت خرید نایلون و کارتن را از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد کند، بلکه باید مالیات پرداختی را جزء قیمت کالا محاسبه کند.
در صورتی که کارتن و نایلون مذکور برای بسته¬بندی گوشت به ارزش 50000.000 ریال بعلاوۀ 1.500.000 ریال مالیات بر ارزش افزوده خریداری شده باشد،‌ثبت حسابداری آن در شکل ذیل ارائه شده است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید نایلون و کارتن 515.500.000
صندوق/ بانک 51.500.000
توضیح: در چنین حالتی مؤدی می¬تواند طبق تبصرۀ ۴ مادۀ 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده مالیاتهای پرداختی را جزء هزینه¬های قابل قبول در مالیاتهای مستقیم حساب کند.
تبصره 5 ماده 17- آن قسمت از مالیاتهای ارزش افزوده پرداختی مؤدیان که طبق مقررات این قانون قابل تهاتر یا استرداد نیست جزء هزینه¬های قابل قبول موضوع قانون مالیاتهای مستقیم محسوب می¬شود.
حال اگر مؤدی مالیات بر ارزش افزوده، همزمان به فعالیت معاف از مالیات و مشمول مالیات مشغول باشد، در این صورت مالیاتهای پرداختی برای فعالیتهای مشمول مالیات، از سازمان امور مالیاتی کشور قابل دریافت می-باشد.
«تبصره ۳- ماده 17 در صورتیکه مؤدیان به عرضه کالا یا خدمت مشغول مالیات و معاف از مالیات اشتغال داشته باشند، مالیاتهای پرداخت¬شده مربوط به کالاها یا خدمات مشمول مالیات در حساب مالیاتی مؤدی منظور می¬شود.»
مثال نمونه 16
فعالیت شرکت پدیده تولید گوشت و چرم است. طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده گوشت معاف از مالیات و چرم مشمول مالیات است. اگر این شرکت برای بسته¬بندی گوشت 50.000.000 ریال نایلون و کارتن و برای بسته¬بندی چرم 30.000.000 ریال نایلون و کارتن خریداری نماید، نحوۀ محاسبه مالیات بر ارزش افزوده پرداختی برای کارتن¬ها و نایلون¬های خریداری شده بدینصورت خواهد بود:
مالیات پرداختی بابت خرید کارتن و نایلون برای بسته-بندی گوشت.
1.500.000=۳٪ ×50.000.000
مالیات پرداختی بابت خرید کارتن و نایلون برای بسته-بندی چرم
900.000=3 ٪×30.000.000
ثبت حسابداری خریدهای فوق به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید نایلون و کارتن 81.500.000
مالیات بر ارزش افزوده دریافتنی 900.000
صندوق / بانک 82.400.000
طبق تبصره ۳ ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده این مؤدی فقط مالیات پرداختی بابت خرید نایلون و کارتن، جهت بسته¬بندی چرم را می¬تواند از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت نماید.
اگر میزان کارتن و نایلون مصرف¬شده برای گوشت و چرم به طور مجزا مشخص نباشد از نسبت فروش استفاده می¬کنیم. یعنی نسبت گوشت را به نسبت چرم فروخته شده محاسبه نموده و مالیات برای کالای مشمول را از آن طریق محاسبه می¬کنیم.
مثال نمونه 17
اگر شرکت پدیده در مجموع 80.000.000 ریال برای خرید کارتن و نایلون برای بسته¬بندی گوشت و چرم پرداخت کند، چون کالای خریداری شده از مالیات بر ارزش افزوده معاف نمی¬باشد، باید از 2.400.000 ریال به عنوان مالیات پرداخت نماید. حال اگر این مؤدی 0۳00.000.00 ریال گوشت و 100.000.000 ریال چرم بفروشد چه میزان مالیات بر ارزش افزوده می¬تواند از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد کند.
میزان کل فروش 400.000.000=100.000.000÷ ۳00.000.0000
نسبت فروش گوشت به کل فروش
نسبت فروش چرم به کل فروش
میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداختی بابت خرید نایلون= 2.400.000
مالیات بر ارزش افزوده قابل استرداد از سازمان امور مالیاتی کشور

خرید کالا و خدمات معاف از مالیات توسط مؤدی با فعالیت مشمول مالیات بر ارزش افزوده
هرگاه شخصی که فعالیتش مشمول مالیات می¬باشد، کالای معاف از مالیات خریداری نماید، نباید مالیاتی به فروشنده پرداخت کند.
مثال نمونه 18)‌
شرکت روناک که فعالیت آن تولید همبرگر است، برای تولید این محصولات نیاز به گوشت دارد. چون طبق بند ۲ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده، گوشت از مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشد لذا این شرکت نباید هنگام خرید گوشت مالیاتی پرداخت کند اگر این شرکت 40.000.000 ریال گوشت از کشتارگاه خریداری نماید ثبت آن به صورت زیر است:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید گوشت 400.000.000
صندوق/ بانک 40.000.000
خرید کالا و مواد اولیه مشمول مالیات توسط مؤدی مالیات بر ارزش افزوده از مؤدی ثبت¬نام نشده، مؤدی معاف از پرداخت این نوع مالیات و شخص غیر مؤدی در فعالیت مشمول مالیات
تبصره ۲ ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورتیکه مؤدیان به عرضه کالاها یا خدمات معاف از مالیات اشتغال داشته باشند و یا طبق مقررات این قانون مشمول مالیات نباشند، مالیاتهای پرداخت شده مربوط به کالاها یا خدمات مزبور مسترد نمی¬شود.
اگر شخص مؤدی اقدام به خرید کالا از مؤدی ثبت¬نام نشده یا مؤدی معاف از پرداخت این نوع مالیات نماید،‌چون شخص غیر مؤدی در سیستم مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام ننموده است و اگر مالیاتی از دیگران دریافت نماید آن مالیات را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمی-کند. لذا اگر شخص مؤدی اقدام به چنین خریدی نماید و مالیات بر ارزش افزوده بابت آن خرید پرداخت کند، نمی-تواند آن را از مالیاتهای پرداختی در سیستم مالیات بر ارزش افزوده کسر نماید و اصولاً طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده شخص غیر مؤدی حق دریافت مبلغی با عنوان مالیات بر ارزش افزوده از شخص دیگری ندارد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه 19
شرکت ناهید کالایی را به ارزش 10.000.000 ریال (بدون احتساب مالیات) از یک شخص غیر مؤدی (مؤدی ثبت¬نامه نشده) خریداری می¬نماید، چون شخص غیر مؤدی حق دریافت چنین مالیاتی را ندارد به همین دلیل قیمت فروش کالا بدون احتساب میزان مالیات بر ارزش افزوده بوده و ثبت آن بصورت ذیل خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا 10.000.000
صندوق / بانک 10.000.000
واردات کالا و خدمات
واردات، عمل آوردن یا فراهم¬نمودن موجبات ورود هر نوع کالایی به داخل یک قلمرو گمرکی می¬باشد.
واردات می¬تواند به یکی از اقسام زیر صورت پذیرد:
الف) واردات قطعی:
واردات قطعی رویه¬ای است که به موجب آن اجازه داده می-شود تا کالای وارده به قلمرو گمرکی برای مصرف در داخل کشور است و به طور دایم قرار است در کشور بماند با پرداخت هر گونه حقوق ورودی و مالیاتهای متعلقه و انجام تشریفات گمرکی قطعی از گمرک مرخص شود. حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض در صورت تعلق، فقط از واردات قطعی دریافت می¬شوند (ماده ۱ آیین¬نامه اجرایی قانون امور گمرکی) تنها در مورد کالای برگشتی که آنهم در صورت انجام کار یا تغییر یا تعمیر، فقط حقوق گمرکی به میزان حداکثر 15٪ کار انجام شده در صورت تعلق پرداخت خواهد شد.
ب) واردات موقت
1. ورود موقت کالا به منظور تعمیر یا تکمیل (مانند ورود موقت پارچه برای تهیه پیراهن) و یا برای شرکت در نمایشگاه¬ها.
۲. ورود موقت دستگاههای فیلم¬برداری و عکسبرداری هوایی، دستگاههای علمی، فنی و غیره.
3. ورود موقت وسایط نقلیه موتوری و غیرموتوری.
4. ورود موقت کانتینر و محفظه¬های مشابه.
5. ورود موقت دام برای تعلیف.
6. ورود موقت کالاهای مربوط به قراردادهای گمرکی بین-المللی.
ج) ترانزیت: ترانزیت خارجی عبارت از اینست که کالای خارجی به منظور عبور از خاک ایران از یک نقطه مرزی کشور وارد و از نقطه مرزی دیگر خارج شود. کالایی که تحت عنوان ترانزیت از کشور عبور می¬کند جزو واردات و صادرات قطعی محسوب نبوده و از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است.
د) کالای مرجوعی (اعاده به خارج)
ماده 6 قانون مالیات بر ارزش افزوده: منظور از واردات در این قانون، ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی می-باشد.
مناطق آزاد تجاری
طبق بند ۶۶ واژه¬نامه بین¬المللی گمرک منتشره توسط سازمان گمرک،‌منطقه آزاد بخشی از قلمرو یک کشور است که کالای عرضه¬شده در آنجا بطور کلی از لحاظ حقوق ورودی،‌ مانند کالایی محسوب می¬شود که خارج از قلمرو گمرکی بوده و مشمول نظارتهای معمول گمرکی نیست.
توضیحات:‌
می¬توان بین مناطق آزاد صنعتی و بازرگانی تمایز قائل شد. در مناطق آزاد بازرگانی کالاها به شرطی پذیرفته می-شوند که بعداً بفروش برسند، ولی پردازش و ساخت آنها عموماً ممنوع است. کالاهای پذیرفته¬شده در مناطق آزاد صنعتی را می¬توان تحت عملیات پردازش مجاز قرار داد.
– مناطق آزاد در ضمیمه و “-1” کنوانسیون کیوتر ذکر شده است.
در بعضی از کشورها، مناطق آزاد تحت نامهای دیگر مانند “بنادر آزاد” “انبارهای آزاد”‌یا “مناطق تجارت خارجی”‌شناخته می¬شود.
منطقه آزاد یک منطقه گمرکی است که در آن تولید و معامله کالاها و خدمات بدون پرداختن هیچ گونه مالیات یا تعرفه گمرکی امکان¬پذیر است.
در ایران ماده یک قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی اشعار می¬دارد: به منظور تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه¬گذاری و افزایش درآمد عمومی،‌ایجاد اشتغال سالم و مولد،‌تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه¬ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی، به دولت اجازه داده می-شود مناطق ذیل را به عنوان مناطق آزاد تجاری و صنعتی بر اساس موازین قانونی و این قانون اداره نماید:‌
الف) منطقه آزاد جزیره کیش
ب) منطقه آزاد قشم
ج) منطقه آزاد چابهار.
د) منطقه آزاد اروند.
هـ) منطقه آزاد انزلی (سهند)
لازم بیادآوری است که هنگام واردات مواد اولیه،‌دارائیهای ثابت و کالا بمنظور مصرف در داخل کشور، مالیات متعلقه در گمرکات مرزی طبق تبصرۀ مادۀ ۱۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده باید پرداخت شود.
تبصره (۱) مادۀ 19 قانون مالیات بر ارزش افزوده- گمرک ایران مکلف است مالیات موضوع این قانون را قبل از ترخیص از واردکنندگان کالا وصول و در پروانه¬های گمرکی و یا فرمهای مربوط حسب مورد درج نماید.
طبق مادۀ‌۱۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده مأخذ محاسبه این نوع مالیات هنگام واردات بصورت زیر است:
مأخذ محاسبه مالیات واردات کالا عبارت است از ارزش CIF‌کالا (قیمت خرید+هزینه حمل¬ونقل+ حق بمیه) به علاوه حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی و سایر عوارض مندرج در اوراق گمرکی.
میزان مالیات بر ارزش افزوده پرداختی باید بطور دقیق در اسناد قید شود تا برای مؤدی مالیات امکان کسر مالیات پرداختی از مالیاتهای دریافتی فراهم شود.
مثال نمونه ۲۰
شرکت زعفران اقدام به واردات کالایی با ارزش ۲۲.000.000 ریال (قبل از مالیات) نموده (با ارائه سفته) و معادل 1.100.000 ریال (ارزش CIF‌ کالا به علاوه حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی،‌و سایر عوراض مندرج در اوراق گمرکی)‌به گمرک پرداخت کرده است. طبق مادۀ ۱۵ قانون مأخذ محاسبه مالیات واردات،‌ارزش CIF به علاوه حقوق و عوارض گمرکی می¬باشد.
مجموع قیمت خرید به علاوه حقوق ورودی 23.100.000 = 1.100.000+22.000.000
مالیات بر ارزش افزوده قابل پرداخت 693.000=۳٪×23.100.000
ثبت مالیات بر ارزش افزوده پرداختی و خرید کالا به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید 22.000.000
حقوق ورودی 1.100.000
مالیات بر ارزش افزوده 693.000
صندوق/ بانک 1.793.000
اسناد پرداختنی 22.000.000
اگر فرد مؤدی اقدام به خرید خدمات از شخص (اعم از حقیقی یا حقوقی) غیر مقیم ایران (که جزو مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده به حساب نمی¬آید) نماید،‌چنانچه این شخص خارجی نماینده¬ای در داخل کشور نداشته باشد در اینصورت شخص مؤدی باید مالیات متعلق به وی را مستقیماً به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید، یعنی مؤدی نباید مالیات بابت قرارداد، با شخص غیرمقیم را به آن شخص پرداخت نماید. بلکه باید آنرا مستقیماً به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نماید.
لازم به ذکر است تعریف غیر مقیم در مالیات بر ارزش افزوده شامل اشخاصی می¬شود که محل اقامت واقعی و ثابتی در داخل کشور نداشته باشند. ولی اگر شخص غیر مقیم (از طریق ثبت شعبه یا نمایندگی)‌در سیستم مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام نموده باشد،‌همانند سایر مودیان با او رفتار می¬شود. یعنی می¬تواند از خریدار مالیات دریافت نماید و همچنین به فروشنده مالیات بپردازد ودر پایان نیز اگر مالیاتهای دریافتی او کمتر از مالیاتهای پرداختی باشد،‌مابه¬التفاوت را از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت نماید.
مثال نمونه ۲۱
شرکت «نارگان» از یک کارشناس خارجی خواسته است تا در ازاء مبلغ 70.000.000 ریال (قبل از کسر مالیات) خدمات معینی را به آنها ارائه نماید. اگر کارشناس خارجی در ایران وکیلی نداشته باشد و یا اینکه از جانب شرکتی که در ایران نمایندگی دارد مأمور نشده باشد و شخص خریدار مصرف¬کننده نهایی باشد و در آن صورت ثبت دفاتر حسابداری خریدار به صورت زیر است:
مالیات قابل پرداخت
2.100.000= 3٪×70.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید خدمات 72.100.000
صندوق/ بانک 70.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 2.100.000
ولی اگر شرکت نارگان مصرف¬کننده نهایی نباشد و خدمات خریداری شده را در خدمات قابل ارائه در وضعیت تاییدشده خود را به مبلغ 150.000.000 ریال به کارفرما ارائه نماید در اینصورت ثبت حسابداری به صورت زیر خواهد بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 154.500.000
فروش کالا 150.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 4.500.000
تذکر۱:
مؤدی مالیات بر ارزش افزوده نباید مالیاتی را بابت دریافت خدمات یا کالا از شخص غیر مقیم به این شخص غیرمقیم بپردازد، بلکه باید مستقیماً این مالیات را به سازمان امور مالیاتی کشور بپردازد.
تذکر۲:
بر اساس تجارب کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده، هر شخص که محل اقامتی ثابت در داخل کشور ندارد،‌قبل از انجام هر گونه عملیات تحویل کالا یا ارائه خدمت در کشور موظف است نماینده¬ای که مقیم ایران باشد، با موافقت سازمان امور مالیاتی کشور معرفی نماید.
اشخاصی که با افراد غیرمقیم وارد معامله می¬شوند، در صورت عدم وجود نمایندگی در داخل کشور، موظفند هزینه مالیات و خسارت وارده یا جرایم را مستقیماً‌به سازمان امور مالیاتی کشور را تأدیه نمایند.
مالیات پرداختی بر روی سایر هزینه¬های شرکت برای تولید
مالیات پرداختی بر روی کلیه هزینه¬های شرکت که در جهت تولید کالا یا خدمت بکار می¬رود. قابل استرداد می¬باشند و در حساب بدهکاران مالیات بر ارزش افزوده وارد می-شوند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۲۲)
میزان مصرف برق کارخانه شرکت تولیدی فولاد خراسان برای یک دوره سه ماهه ۳.000.000 ریال (بدون احتساب مالیات)‌و هزینه تلفن 35.000.000 ریال (بدون احتساب مالیات) می-باشد. ثبت حسابداری هزینه برق و تلفن به صورت زیر می-باشد:
مالیات بر ارزش افزوده پرداختی جهت برق 900.000=3٪×30.000.000
مالیات بر ارزش افزوده پرداختی جهت تلفن 1.050.000=3٪×35.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
هزینه برق 30.000.000
هزینه تلفن 35.000.000
مالیات ارزش افزوده 1.950.000
صندوق/ بانک 66.950.000
تحویل کالا یا خدمات به خود یا شرکاء و سهامداران
طبق تبصره مادۀ (۴) قانون مالیات بر ارزش افزوده: کالاهای موضوع این قانون که توسط مؤدی خریداری، تحصیل و یا تولید می¬شود در صورتیکه برای استفاده شغلی به عنوان دارائی در دفاتر ثبت گردد و یا برای مصارف شخصی برداشت شود عرضه کالا به خود محسوب و مشمول مالیات خواهد شد.
ماده 17 مالیات بر ارزش افزوده:‌مالیاتهائی که مؤدیان در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیتهای اقتصادی خود به استناد صورتحسابهای صادره موضوع این قانون پرداخت نموده¬اند،‌ حسب مورد از مالیاتهای وصول شده توسط آنها و یا به آنها مسترد می¬گردد.
بدین معنی که کالاهایی که برای استفاده شغلی خریداری و تحصیل می¬شوند،‌میتوان مالیاتهای پرداختی بابت آنها را استرداد نمود. ولی کالاهایی که برای مصارف شخصی به عنوان مصرف¬کننده نهایی می¬باشند،‌مالیاتهای پرداخت شده بابت آن کالاها قابل استرداد نمی¬باشد.
در جائیکه کالا یا خدمات به شرکاء برای مصارف شخصی ارائه می¬شود، شرکت موظف است مالیات بر ارزش افزوده کالا یا خدمات مورد نظر را محاسبه نموده و از آنها دریافت کند، که ثبت حسابداری آن به صورت زیر خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق/بانک ××
فروش کالا یا خدمت مشمول مالیات ×
مالیات بر ارزش افزوده ×
مثال نمونه (۲۳)
قیمت تمام شده هر اتومبیل تولیدی شرکت ایران¬خودرو مبلغ 50.000.000 ریال می¬باشد. شرکت مزبور خودروهای تولیدشده را به قیمت 65.000.000 ریال به مصرف¬کننده می-فروشد و علاوه بر قیمت خودرو مالیات بر ارزش افزوده را نیز یعنی 1.950.000 ریال از خریدار دریافت می¬کند. این شرکت به آقای رضا یکی از مدیران خود خودرویی را با 10٪ تخفیف می¬فروشد. چون این شرکت خودرو مزبور را به مدیر فروخته است و در واقع این خودرو تحت تملک مدیر می¬باشد لذا شرکت موظف است مالیات بر ارزش افزوده آنرا از مدیر دریافت نموده و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نماید. نحوۀ‌ثبت دفاتر شرکت مزبور هنگام فروش خودرو به این مدیر به صورت زیر است:
میزان تخفیف اعطائی به مدیر (تخفیف 10٪ می-باشد)‌6.500.000=10 ٪×65.000.000
قیمت خودرو پس از کسر تخفیف 58.500.000=6.500.000-65.000.000
مالیات بر ارزش افزوده دریافتی از آقای رضا 1.755.000=۳٪×58.500.000
دفتر روزنامه شرکت ایران¬خودرو
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق/ بانک 60.255.000
خودرو 58.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.755.000
فروشها:
در مؤسسات بازرگانی برای ثبت معاملات مربوط به فروش کالا و محاسبه فروش خالص معمولاً حسابهای زیر نگهداری می-شود:‌
حساب فروش
حساب برگشت از فروش و تخفیفات
حساب تخفیفات نقدی فروش
همانطور که می¬دانید در سیستم مالیات بر ارزش افزوده مؤدیان مالیاتی به مثابه میزان مالیاتی می¬باشند و در هنگام فروش کالا و خدمات علاوه بر قیمت کالا و خدمت مورد نظر میزان مالیات آنرا نیز از خریدار دریافت می¬کند. طبق ماده (۲۰)‌قانون مالیات بر ارزش افزوده، مؤدیان مالیاتی مکلفند مالیات موضوع این قرارداد را محاسبه و از طرف دیگر معامله وصول نمایند. طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده برخی کالاها و خدمات از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. در زیر به بررسی هر یک از حسابهای فروش و نحوۀ وصول مالیات بر ارزش افزوده می-پردازیم.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
حساب فروش: مؤسسات بابت هر کالایی که به فروش می¬رسانند درآمد کسب می¬کنند. این درآمد در حسابی به نام فروش یا فروش کالا ثبت می¬شود. حساب فروش کالا مشابه حساب درآمد در مؤسسات خدماتی است و بر اثر فروش نقد و نسیه کالا، بستانکار می¬شود و در پایان دوره مالی مانده بستانکار دارد. حساب فروش کالا فقط برای ثبت درآمد فروش کالا مورد استفاده قرار می¬گیرد و فروش اقلام دیگر دارایی نظیر اثاثیه و ساختمان در حساب فروش ثبت نمی¬شود.
مثال نمونه ۲۴
شرکت آرام یکصد عدد دوچرخه به قمیت واحد هر عدد 440.000 ریال به شرکت صبا فروخته است. با احتساب نرخ سه درصد مالیات بر ارزش افزوده، ثبت حسابداری فروش فوق به صورت زیر می¬باشد.
میزان مالیات بر ارزش افزوده برای کالای فروخته شده 1.320.000=3٪ ×44.000.000
اگر کالای فروخته شده به صورت نقد باشد،‌ثبت حسابداری آن در دفتر روزنامه شرکت آرام به صورت زیر می¬باشد.
دفترروزنامه شرکت آرام
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 45.320.00
فروش کالا
(فروش نقدی ۱۰ دستگاه دوچرخه به شرکت صبا) 44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.320.000
اگر فروش کلاای فوق به صورت نسیه باشد و مالیات بر ارزش افزوده دریافتی از خریدار به صورت نقد باشد، ثبت حسابداری آن به صورت زیر می¬باشد.
دفتر روزنامه شرکت آرام
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بدهکاران/ اسناد دریافتنی 440.000.000
صندوق 1.320.000
فروش کالا (فروش نسیه ۱۰ دستگاه دوچرخه) 44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.320.000
اگر کل فروش و مالیات بر ارزش افزوده آن به صورت نسیه باشد، ثبت حسابداری آن به صورت زیر خواهد بود:‌
دفتر روزنامه شرکت آرام
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بدهکاران/ اسناد دریافتنی 45.320.000
فروش کالا (فروش ده دستگاه دوچرخه به شرکت صبا) 44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.320.000
در اینصورت فروشنده موظف است مالیات بر ارزش افزوده¬ای را که بابت کالای خریداری شده باید دریافت می¬کرد،‌در دوره مالیاتی از خریدار دریافت کند در غیر اینصورت مالیات را خود باید به حساب سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.
حساب برگشت از فروش و تخفیفات:‌همانطور که در قسمت حساب برگشت از خرید و تخفیفات توضیح داده شد، خریدار حق دارد تمام یا بخشی از کالاهای خریداری شده را به فروشنده برگشت دهد و معامله را کلاً یا به نسبت کالای برگشت داده شده فسخ نماید. در مواردی فروشنده ممکن است با اعطای تخفیفی به خریدار از برگردانده¬شدن کالای مورد نظر توسط خریدار جلوگیری نماید. برگشت کالای فروخته شده و تخفیف اعطایی به علت عیب و نقص ماهیت یکسانی دارند و موجب کاهش درآمد فروش می¬شوند. این کاهش معمولاً به حسابی به نام برگشت از فروش و تخفیفات اعطایی بستانکار می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۲۵)
شرکت صبا تعداد ۲ دستگاه از دوچرخه¬های خریداری شده را به شرکت آرام برگشت می¬دهد. قیمت هر دستگاه دوچرخه 440.000 ریل می¬باشد. اگر خرید شرکت صبا از شرکت آرام نقدی بوده باشد،‌ثبت حسابداری برگشت از خرید در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر خواهد بود:
میزان کل کالای برگشت داده شده 880.000=2×440.000
میزان مالیات برای کالای برگشت داده شده 26.400=3 ٪×880.000
کل مبلغی که شرکت صبا باید از شرکت آرام پس بگیرد. 905.400=25.400+880.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
برگشت از فروش و تخفیفات 880.000
مالیات بر ارزش افزوده 26.400
صندوق 906.400
اگر شرکت صبا کالاهای برگشت داده شده را به صورت نسیه خریداری کرده باشد و مالیات بر ارزش افزوده کالای برگشتی را نیز پرداخت نکرده باشد ثبت آن در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر خواهد بود:

تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
برگشت از فروش و تخفیفات 880.000
مالیات ارزش افزوده 26.400
بدهکاران/ اسناد دریافتنی (برگشت دو دستگاه دوچرخه توسط صبا) 906.400
اگر شرکت صبا کالاهای برگشتی را به صورت نسیه خریده باشد و مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خریداری شده را نقداً پرداخت کرده باشد و شرکت آرام این مبلغ را به صورت نقد به شرکت صبا پرداخت نماید،‌ثبت حسابداری کالاهای برگشتی در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر خواهد بود:‌
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
برگشت از فروش و تخفیفات 880.000
مالیات ارزش افزوده 26.400
بدهکاران/ اسناد دریافتنی
(برگشت دو دستگاه دورچخه توسط صبا) 906.400
اگر شرکت صبا کالاهای برگشتنی را به صورت نسیه خریده باشد و مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خریداری شده را نقداً پرداخت کرده باشد و شرکت آرام این مبلغ را به صورت نقد به شرکت صبا پرداخت نماید،‌ثبت حسابداری کالاهای برگشتنی در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
برگشت از فروش و تخفیفات 880.000
مالیات بر ارزش افزوده 26.400
بدهکاران/اسناد دریافتنی (برگشت دو دستگاه دوچرخه توسط صبا)‌ 880.000
صندوق 26.400
حساب تخفیفات نقدی فروش:‌برخی مؤسسات برای تسریع در وصول مطالبات ناشی از فروش نسیه کالا به مشتریانی که در موعد مقرر در فاکتور‌، مبلغ فاکتور را پرداخت نمایند در صدی از مبلغ فاکتور را تخفیف می¬دهند. تخفیفات نقدی که مشتریان در طول دوره مالی از آن استفاده می¬کنند به حساب تخفیفات نقدی فروش بدهکار می-شود. حساب تخفیفات نقدی فروش یک حساب کاهنده درآمد فروش است. که مانده بدهکار دارد و برای تعیین رقم فروش خالص از مانده حساب فروش کم می¬شود.
مثال نمونه 26)
شرکت صبا یکصد عدد دوچرخه از شرکت آرام به مبلغ هر یک 440.000 ریال به صورت نسیه خریداری کرده و مالیات بر ارزش افزوده¬های آنرا نیز به صورت نسیه پرداخته است. در صورتی که در فاکتور شرط فروش ن/۳0 و ۲/10 قید شده باشد و شرکت صبا در مدت کمتر از ۱۰ روز مبلغ دوچرخه¬ها را به شرکت آرام بدهد، ثبت حسابداری این فروش در دفتر شکرت آرام به صورت زیر خواهد بود:
میزان تخفیف اعطایی شرکت آرام به شرکت صبا 880.000=۲٪×44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده مربوط به میزان تخفیف 26.400=۳٪×880.000
مبلغ کل دوچرخه¬ها 43.120.000=880.000-44.000.000
میزان مالیات بر ارزش افزوده متعلق به کالای فروخته شده 1.293.600=۳٪×43.120.000
دفتر روزنامه شرکت آرام
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 44.413.600
تخفیفات نقدی فروش 880.000
مالیات بر ارزش افزوده 26.400
بدهکاران 45.320.000
ولی اگر شرکت صبا هنگام خرید نسیه یکصد عدد دوچرخه مالیات بر ارزش افزوده آنرا بصورت نقد پرداخت کرده باشد، با توجه به شرایط قیدشده در فاکتور،ثبت حسابداری کالاهای خریداری شده در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر خواهد بود:
هنگام فروش
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بدهکاران 440.000.000
صندوق 1.320.000
فروش کالا
(فروش ده دستگاه دوچرخه به شرکت صبا)‌ 44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.320.000
هنگام تسویه شرکت صبا بابت خرید ده دستگاه دوچرخه و استفاده از شرط فروش نقدی:
میزان تخفیف اعطایی شرکت آرام به شرکت صبا 880.000=۲٪×44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده مربوط به میزان تخفیف 26.400=3٪×880.000
مبلغ کل دوچرخه¬ها 43.120.000=880.000-44.000.000
میزان مالیات بر ارزش افزوده متعلق به کالای فروخته شده
1.293.600=3٪×43.120.000
چون قبلاً صبا بابت خرید کالا به قیمت 44.000.000 ریال مالیات پرداخت کرده است ولی اکنون قیمت کالا 43.120.000 ریال می¬باشد، لذا شرکت آرام موظف است که به میزان تخفیف مالیات بر ارزش افزوده آنرا را نیز به شرکت صبا برگشت دهد.
مبلغ کل پرداختی توسط شرکت صبا بابت خرید دوچرخه¬ها
44.413.600=1.293.600+43.120.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 44.093.600
تخفیفات نقدی فروش 880.000
مالیات بر ارزش افزوده 26.400
بدهکاران 44.000.000
صادرات:‌فروش و یا عرضه خارجی کالاها و خدمات یک کشور به کشورهای دیگر در ازاء دریافت کالاها،‌خدمات،‌ارزش، طلا،‌تسویه بدهی¬ها و یا به منظور کمک¬های بلاعوض، تعمیر،‌ تکمیل و یا شرکت در نمایشگاه¬ها به انحاء ذیل:
صادرات قطعی، صادرات موقت، صادرات مجدد.
صادرات به دو بخش تفکیک می¬شود:
۱- صادرات مرئی (کالائی) که شامل مواد اولیه، مصنوعات، ماشین¬آلات و سایر کالاها می¬باشد که بطور فیزیکی از کشور صادر می¬گردد.
۲- صادرات نامرئی که شامل خدمات نظیر بیمه،‌بانکداری،‌حمل¬ونقل، پرداخت بهره،‌سود سهام، توریسم و خدمات اتباع شاغ کشور در خارج می¬باشد.
تعریف صادرات قطعی: (ماده ۲07 آئین¬نامه اجرایی قانون امور گمرکی)
صادرات قطعی کشور عبارت از کالایی است که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران به خارج ایران فرستاده می¬شود.
تعریف صادرات موقت:‌ عبارت از کالایی است که برای عرضه در نمایشگاه¬ها و یا برای تعمیر و تکمیل،‌بطور موقت از کشور خارج و پس از حصول هدف مورد نظر دوباره به کشور بازگردانده می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
تعریف صادرات مجدد:‌صدور کالا از یک قلمرو گمرکی،‌که قبلاً به آن قلمرو وارد شده است.
کابوتاژ: (ماده ۲۳۴ آئین¬نامه اجرایی قانون امور گمرکی)‌
کابوتاژ عبارت از حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه دریا یا رودخانه¬های مرزی است و کالایی که از لحاظ نزدیکی راه یا رعایت صرفه تجراتی از یک نقطه به نقطه دیگر کشور یا عبورا ز خاک کشور به خارج حمل شود نیز مشمول مقررات کابوتاژ‌می¬شود و در این موارد هرگاه کالای کابوتاژی یا وسائط نقلیه داخلی حمل شود وسیلۀ نقلیه نیز تابع تشریفات کالای کابوتاژي خواهد بود.
کالای کابوتاژي از پرداخت حقوق گمرکی،‌سود بازرگانی و عوارض در موقع ورود مجدد معاف است و لیکن مشمول پرداخت هزینه¬های گمرکی مذکور در آئین¬نامه آ.ا.ق.ا.گ می¬باشد. (ماده 236 آ.ا.ق.ا.گ)‌
طبق بند ۴ ماده ۳7 قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350: صادرات کشور به طور کلی از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض معاف می¬باشد.
ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده: صادرات کالاها و خدمات به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی مشمول مالیات موضوع این قانون نبوده و مالیاتهای پرداختی با ارائه اسناد و مدارک مثبته مسترد می¬گردد.
تبصره- مالیات کالاهای همراه مسافران تبعه کشورهایی که از تاریخ خرید آنها تا تاریخ خروج از کشور بیش از دو ماه نگذشته باشد به هنگام خروج افراد مذکور از کشور،‌تا میزان مقرر در قوانین موضوعه در مقابل ارائه اسناد و مدارک مثبته مشمول استرداد خواهد بود. ضوابط اجرائی این تبصره توسط سازمان امور مالیاتی کشور قانون و به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارائی می¬رسد.
طبق ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده، کالاهایی که به خارج از کشور صادر می¬شوند از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. تفاوت کالاهای مشمول مالیات که به خارج از کشور صادر می¬شوند با کالاهایی که از پرداخت این نوع مالیات معاف هستند در این است که مالیات بر ارزش افزوده پرداختی بابت کالاهایی که معاف هستند را نمی¬توان از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد نمود ولی در مورد کالاهایی که صادر می¬شوند، کلیه مالیات بر ارزش افزوده¬های پرداختی بابت تولید آن محصولات به صادرکننده مسترد می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۲7)‌
شرکت رامپکو کالایی به ارزش 44.000.000 ریال فروخته است که در آن 29.000.000 ریال کالای مشمول مالیات با نرخ سه درصد 5.000.000 ریال کالای معاف از مالیات و 10.000.000 ریال کالای صادراتی (نرخ صفر) وجود دارد ثبت عملیات حسابداری این فعالیت به شرح ذیل خواهد بود:‌
مالیات متعلق مربوط به کالای مشمول این نوع مالیات 870.000=3٪×29.000.000
دفتر روزنامه شرکت رامپکو
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 44.870.000
فروش کالای مشمول مالیات 29.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 870.000
فروش کالای مشمول نرخ صفر 10.000.000
فروش کالای معاف از مالیات 5.000.000
تذکر: ‌کالاهایی که معاف از مالیات بر ارزش افزوده باشند و در داخل کشور به فروش برسند طبق تبصره ۲ ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده، پرداختی¬ها بابت آن کالا را نمی¬توان از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد کرد. ولی اگر کالای معاف از مالیات به خارج از کشور صادر شده باشد می¬توان تمام مالیات بر ارزش افزوده¬های پرداختی بابت آن را از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد کرد.
تخفیفات
مؤسسات بازرگانی برای افزایش حجم فروشهای نقدی تدابیر گوناگونی را بکار می¬گیرند که یکی از مهمترین آنها، اعطای تخفیف تجاری است. تخفیف تجاری، کاهشی است که در قیمت فروش کالا نسبت به قیمت رسمی مندرج در فهرست قیمتها، کاتالوگ یا برچسب قیمت کالای یک مؤسسه داده می-شود. تخفیف تجاری معمولاً‌برحسب درصدی از قیمت فروش کالا تعیین می¬شود و ممکن است به مشتریان مختلف با نرخهای متفاوت اعطا شود.
مؤسسات بازرگانی معمولاً در موارد زیر به گروههای مختلف مشتریان تخفیف اعطا می¬کنند:‌
* تخفیفات تجاری شامل:
مشتریان عمده و مشتریانی که از مقدار معینی بیشتر خریداری می¬کنند.
مشتریانی که در زمان معین مثلاً‌آخر پاییز یا بهار کالاهای مؤسسه را خریداری می¬کنند. این کار بیشتر در فروشگاههای بزرگ متداول است و اصطلاحاً حراج نامیده می-شود.
تخفیفی که بعضی مشتریان از فروشنده دریافت می¬کنند و به اصطلاح چانه¬زنی می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
تخفیفات تجاری معمولاً‌در دفاتر خریدار و فروشنده ثبت نمی¬شود. مثلاً اگر کالایی که قیمت آن طبق فهرست قیمت¬ها ۱.000 ریال است با 10٪ تخفیف یعنی به قیمت 900 ریال خریداری شود، این معامله به همین قیمت 900 ریال در دفاتر خریدار و فروشنده ثبت می¬شود. زیرا طبق اصل واقعیت در استانداردهای حسابداری باید کوشید تا عملیات حسابداری و صورتحسابها و گزارشهای مالی مبتنی بر حقایق و واقعیات باشد،‌تا عملاً معامله¬ای واقع نشده، انتقال یا معاوضه¬ای صورت نگرفته،‌قرارداد و موافقت¬نامه¬ای تنظیم نشده یا اقلام دارایی و بدهی یک مؤسسه تغییر نیافته است. نباید رقمی در دفاتر ثبت شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
تخفیف به علت نقص یا عیب کالا:‌اغلب اتفاق می¬افتد که چون خریدار می¬خواهد معامله را به دلیل وجود عیب در کالا یا بیشتر بودن قیمت کالا از قیمت متعارف یا شرطی که بین خریدار و فروشنده قرار داده شده باشد،‌معامله را فسخ کند. ددر بیشتر مواقع فروشنده قبول می¬کند که قسمتی از بهای کالا را به عنوان تخفیف به فروشنده مسترد کند تا خریدار از برگشت کالای خریداری شده منصرف شود. این نوع تخفیف در حقیقت مانند برگشت از خرید (از نظر خریدار) و برگشت از فروش (از نظر فروشنده)‌می¬باشد. به همین جهت معمولاً‌حسابداران چنین تخفیفی را با برگشت از خرید یا برگشت از فروش در حساب واحدی ثبت می¬کنند و بجای برگشت از خرید حسابی به نام برگشت از خرید و تخفیفات و بجای برگشت از فروش حسابی به نام برگشت از فروش و تخفیفات نگاهداری می¬کنند.
تخفیفات نقدی: در مواردی که خرید و فروش کالا بطور نسیه انجام می¬یابد،‌ برخی فروشندگان بزرگ به خریداران کالا اجازه می¬دهند که در ظرف مدت معینی مثلاً‌۳۰ روزه بهای کالای خریداری شده را بپردازند. در اینصورت گفته می¬شود که شرط فروش ن/۳۰ (نسیه ۳۰ روزه)‌می¬باشد. ممکن است فروشندگان برای تشویق خریداران به پرداخت بهای کالای خریداری شده در مدتی کوتاهتر برای آنان نوع خاصی تخفیف بعنوان جایزه قائل شوند،‌ که این تخفیف را معمولاً‌تخفیف نقدی می¬گویند. تخفیفات نقدی هم در دفاتر خریدار هم در دفاتر فروشنده ثبت می¬شوند. این تخفیف را می¬توان در مؤسسه خریدار در حساب خاصی به نام «تخفیفات دریافتی» یا تخفیفات نقدی خریدار و در مؤسسه فروشنده در حساب خاصی به نام «تخفیفات اعطایی» یا تخفیفات نقدی فروش ثبت کرد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
ماده ۱۴ قانون مالیات بر ارزش افزوده: مأخذ محاسبه مالیات، بهای کالا یا خدمت مندرج در صورتحساب خواهد بود در مواردی که صورتحساب موجود نباشد و یا از ارائه آن خودداری شود و یا بموجب اسناد و مدارک مثبته احراز شود که ارزش مندرج در آنها واقعی نیست مأخذ محاسبات مالیات بهای روز کالا یا خدمت به تاریخ روز تعلق مالیات می¬باشد.
تبصره- موارد زیر جزء مأخذ محاسبات مالیات نمی¬باشد:
الف) تخفیفات اعطائی:
ب) مالیات موضوع این قانون که قبلاً توسط عرضه¬کننده کالا یا خدمت پرداخت شده است؛
ج)‌سایر مالیاتهای غیرمستقیم و عوارضی که هنگام عرضه کالا یا خدمت به آن تعلق گرفته است.
تخفیف شرطی
برخی فروشندگان در صورتی که خریدار تا مبلغ معینی (یا تعداد معینی)‌ خرید نماید، ‌تخفیفاتی را در نظر می-گیرند. در این حالت فروشنده طبق موازین و محاسبات شفاف و اعلان شده اقدام به کسر تخفیف می¬نماید، به شرط آنکه قیمت در فاکتور ذکر شده باشد مالیات بر ارزش افزوده خالص محاسبه و پرداخت می¬گردد. این تخفیف در اسناد حسابداری نشان داده نمی¬شود و از نوع تخفیفات تجاری است.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۲8)‌
شرکت «کیسون»‌ده دستگاه کامپیوتر هر یک به قیمت 1.200.000 ریال (قبل از مالیات) خریداری کرد. فروشنده نیز در ازاء این خرید عمده به ازاء‌هر دستگاه کامپیوتر مبلغ 50.000 ریال به خریدار تخفیف داد. نحوه ثبت دفاتر و محاسبه مالیات آن به صورت زیر می¬باشد:‌
فاکتور فروش بدین صورت خواهد بود:‌
قیمت کل کامپیوترها 12.000.000=1.200.000×10
میزان تخفیف 500.000=50.000×10
مبلغ مشمول مالیات 11.500.000=500.000-12.000.000
میزان مالیات (۳٪) 34.500.000=3٪×11.500.000
مبلغ قابل پرداخت به اضافه مالیات 11.845.000=345.000+11.500.000
ثبت خرید فوق در دفاتر حسابداری شرکت کیسون به شرح زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید 11.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 345.000
صندوق 11.845.000
ثبت فروش کامپیوترها در دفتر فروشنده به صورت زیر خواهد بود:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 11.845.000
فروش 11.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 345.000
تخفیف نقدی در پایان دوره¬ای معین
برخی اوقات فروشنده بعد از اتمام عملیات فروش و پرداخت مالیات از طرف خریدار، تخفیفاتی مربوط به خریدهای وی در یک دورۀ زمانی معین به او اعطا می-نماید. ثبت حسابداری آن در صورتیکه موازین تخفیف فروشنده شفاف و اعلان شده باشد بشکل زیر خواهد بود:‌
مثال نمونه (۲۹)‌
آقای «خسرو» یازده فیلم از «مرکز تئاتر ایران» به قیمت واحد 3.000.000 ریال (قبل از مالیات) خریداری نمود. در پایان سال تئاتر به مشتریانی که خرید سالیانۀ آنها از ۳0.000.000 ریال فراتر رفته تخفیفی به ارزش ۲.000.000 ریال اعطا نمود. از آنجا که آقای خسرو به میزان ۳۳.000.000 ریال خرید نموده است،‌مرکز تئاتر گواهی تخفیفی (برگ استرداد) برای 2.000.000 ریال بعلاوۀ مالیات 60.000 ریالی برای وی صادر می¬نماید در اینصورت مرکز تئاتر آنرا مسترد می¬نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
ثبت دفاتر حسابداری مرکز تئاتر هنگام فروش فیلم به خسرو بدینگونه است:
هنگامی که آقای خسرو (۱۱) فیلم را خریده است:
میزان کل کالای فروخته شده به خسرو 33.000.000=3.000.000×11
میزان مالیات متعلقه برای کالای خریداری شده 990.000=۳٪×33.000.000
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 33.990.000
فروش کالا (فروش ۱۱ عدد فیلم به خسرو) 33.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 990.000
هنگامی که خسرو از تخفیف استفاده می¬نماید،‌ثبت دفاتر حسابداری مرکز تئاتر بدینگونه است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
تخفیفات اعطایی ۲.000.000
مالیات پرداختنی 60.000
صندوق / بانک 2.060.000
ثبت دفاتر حسابداری خسرو در هنگام تخفیف به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 2.060.000
تخفیفات اعطایی
(تخفیف مربوط به خرید فیلم از مرکز تئاتر)‌ 2.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 60.000
در صورت وجود چنین تخفیفی اگر تخفیف داده شده در دوره مالیاتی قبل اتفاق افتاده باشد، مؤدی باید برگ استرداد (برگ اعتبار مالیاتی) در مورد مالیاتی که باید به خریدار بازپرداخت نماید تکمیل نماید و مالیات تخفیفی را از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد نماید.
تخفیف در زمان پرداخت یا تخفیفات نقدی خرید
برخی اوقات اگر خریدار زودتر از موعد مقرر یا در موعد مقرر قیمت کالا یا خدمات خود را بپردازد، فروشنده تخفیفاتی به خریدار اعطا می¬نماید. در این حالت مالیات پس از کسر تخفیف مورد نظر محاسبه می¬گردد. در حالتی که تخفیف در آینده اعطا شود،‌مالیات مبلغ تخفیفی محاسبه شده و به خریدار پس داده می¬شود.
مثال نمونه (۳۰)
شرکت «بهادر» ده عدد دوچرخه به مبلغ هر دستگاه 4.400.000 ریال از شرکت آرام خریداری نموده است. بهادر خرید را به صورت نسیه انجام داده است. شرط فروش ن/۳0 روزه و 4/10 روزه می¬باشد. فاکتور نشان می¬دهد که تخفیفی به میزان 4 ٪درصورتیکه مبلغ ظرف مدت ده روز از تاریخ فاکتور پرداخت شود، تعلق خواهد گرفت.
مبلغ کل خرید توسط بهادر 44.000.000=10 × 4.400.000
میزان مالیات بر ارزش افزوده متعلق به کالای فروخته شده 1.320.000=3٪×44.000.000
مبلغ قابل پرداخت توسط بهادر به شرکت آرام 45.320.000=1.320.000+44.000.000
ثبت حسابداری دفاتر شرکت آرام هنگام فروش کالا به بهادر صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای دریافتنی 45.320.000
فروش کالا
(فروش 10 دستگاه دوچرخه به بهادر)‌ 44.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.320.000
در حالی که مبلغ همراه با مالیات ظرف مدت ۱۰ روز پرداخت گردد و خریدار از تخفیف 4٪ استفاده نماید،‌مالیات بر اساس تخفیف 4٪ محاسبه خواهد گردید.
میزان تخفیف اعطایی به بهادر 1.760.000=4٪×44.000.000
مالیات متعلق به مبلغ کسرشده 52.800=3٪×1.760.000
مبلغ قابل پرداخت توسط بهادر پس از کسر مالیات 42.240.000=1.760.000-44.000.000
میزان مالیات برای کالای خریداری شده 1.267.200=۳٪×42.240.000
کل مبلغ پرداختی توسط بهادر همراه با مالیات 43.507.200=1.267.200+42.240.000
ثبت تخفیفات فوق در دفاتر شرکت آرام به صورت زیر می-باشد.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 43.507.200
تخفیفات نقدی یا اعطایی 1.760.000
مالیات بر ارزش افزوده 52.800
حسابهای دریافتنی 45.320.000
کالاهای برگشتی
گاهی اوقات اتفاق می¬افتد که خریدار کالای خریداری شده را به هر دلیلی، پس از صدور فاکتور باز می¬گرداند. اگر کالایی برگشت داده شود،‌فروشنده اقدام به صدور صورتحساب دیگری شامل شماره و تاریخ فاکتور صادره هنگام فروش می-نماید. همچنین فروشنده، چه خریدار جزو ثبت¬نام¬شدگان مالیات بر ارزش افزوده باشد چه نباشد، مالیات را به وی باز می¬گرداند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۳۱)
شرکت «پیروز» کالایی به قیمت 44.000.000 ریال (قبل از مالیات) با ضافه 1.320.000 مالیات به آقای نادر فروخته است. سپس نادر قسمتی از آن معادل 10.000.000 ریال (قبل از مالیات) را برگشت داد. ثبت حسابداری آن در دفاتر فروشنده به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کامپیوتر 100.000.000
مالیات بر ارزش افزوده ۳.000.000
حسابهای پرداختنی 103.000.000

تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
برگشت از فروش و تخفیفات 10.000.000
مالیات بر ارزش افزوده ۳00.000
صندوق 10.300.000
در اینصورت فروشنده باید برگ اعتبار مالیاتی یا برگ استرداد را جهت دریافت مالیات کالای برگشتی از سازمان امور مالیاتی کشور تکمیل نماید تا بتواند مالیات کالای برگشتی را دریافت کند.
تعویض:
هنگامیکه خریدار کالایی را خریداری کرده و مالیات بر ارزش افزودۀ آنرا نیز پرداخت نموده است و مایل به تعویض کالاست، فروشنده با صدور صورتحساب برگشت از فروش برای کالای تعویضی، و فاکتور جدید برای کالای دوم به این عمل اقدام می¬نماید. ثبت¬های حسابداری در این حالت نیز مانند ثبت کالاهای برگشتی است.
مثال نمونه (۳۲)
آقای حیدر یک وسیلۀ برقی را که 1.500.000 ریال از شرکت پارس خریداری (قبل از مالیات) نموده بود بعلت وجود نقص با یک وسیلۀ مشابه دیگر به قیمت ۲.000.000 (قبل از مالیات) معاوضه نموده فروشنده با صدور فاکتور برگشت از خرید برای کالای اول و صدور فاکتور جدید برای کالای دوم مابه¬التفاوت قیمت و مالیات را از حیدر دریافت می¬کند. ثبت مربوط به خریدهای فوق در دفاتر خریدار و فروشنده به صورت زیر می¬باشد:
ثبت در دفاتر خریدار هنگام خرید کالا:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا (خرید یک دستگاه بخاری از شرکت پارس) 1.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 45.000
صندوق 1.545.000
ثبت در دفاتر خریدار هنگام برگشت کالا
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 1.545.000
برگشت از خرید و تخفیفات (برگشت یک دستگاه بخاری خریداری شده از شرکت پارس) 1.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 45.000
ثبت در دفاتر خریدار هنگام خرید کالای جدید
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا (خرید یک دستگاه بخاری مدل 1400 از شرکت پارس) 2.000.000
مالیات ارزش افزوده 60.000
صندوق 2.060.000
ثبت حسابهای فوق در دفاتر فروشنده به صورت زیر می-باشد:
هنگام فروش یک دستگاه بخاری به مبلغ 1.500.000 ریال
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 1.545.000
فروش کالا (فروش یک دستگاه بخاری مدل 1200 به حیدر) 1.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 45.000
برگشت کالای فوق توسط حیدر:‌
برگشت از فروش و تخفیفات
(برگشت یک دستگاه بخاری مدل 1200 توسط حیدر) 1.500.000
مالیات بر ارزش افزوده 45.000
صندوق 1.545.000
فروش کالای جدید به آقای حیدر
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 2.060.000
فروش (فروش یک دستگاه بخاری مدل 1200 به حیدر) 2.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 60.000
در صورتی که آقای حیدر وسیله¬ای با قیمت ۲.000.000 ریال را با کالایی به قیمت 1.500.000 ریال تعویض نموده بود، مابه¬التفاوت قیمت و مالیات به حیدر پرداخت می¬شد.
مطالبات لاوصول یا مطالبات سوخت¬شده
در سیستم مالیات بر ارزش افزوده هنگامی که فروش،‌یا معامله¬ای اتفاق افتاد بر اساس ماده ۱۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده تاریخ تعلق مالیات به شرح زیر است:
الف) در مورد عرضه کالا:
۱- تاریخ صورتحساب، زمان تحویل کالا یا زمان تحقق معامله کالا، هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد.
۲- در موارد مذکور در تبصره ماده ۲ این قانون، تاریخ ثبت دارائی در دفاتر یا شروع استفاده، هر کدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت حسب مورد.
۳- در مورد معاملات موضوع ماده ۹ این قانون،‌تاریخ معاوضه
ب) در مورد خدمات:
۱- تاریخ صورتحساب، یا زمان ارائه خدمت، هر کدام که مقدم باشد.
حسب مورد
۲- در مورد معاملات موضوع ماده ۹ این قانون،‌تاریخ معاوضه.
ج- در مورد صادرات و واردات هنگام صدور یا ترخیص کالا از گمرک و در خصوص خدمت، هنگام پرداخت ما به ازاء.
تبصره- در صورت استفاده از ماشینهای صندوق،‌تاریخ تعلق مالیات هنگام ثبت معامله در ماشین می¬باشد.
همانطور که ملاحظه می¬شود هنگامی که معامله¬ای اتفاق افتاد، مالیات بر ارزش افزوده نیز به آن تعلق می¬گیرد و فروشنده، سهم سازمان امور مالیاتی را باید به صورت نقد از خریدار دریافت نماید. بنابراین اگر فروشنده¬ای مالیاتی را که باید به صورت نقد دریافت می¬کرد به صورت نسیه و اسناد دریافتنی از خریدار دریافت نماید،‌مسئولیت وصول آن به عهده فروشنده است و اگر اسناد دریافتنی وصول نشد یا به هر دلیلی خریدار مبلغ کالای خریداری شده را به فروشنده پرداخت نکرد، فروشنده باید مالیات بر ارزش افزوده کالای فروخته شده را اگرچه نتوانسته است از خریدار دریافت کند به سازمان امور مالیاتی کشور بپردازد.
مثال نمونه (۳۳)
شرکت «تولیدی مبل سمرقندی» یک دست مبل را به قیمت 4.000.000 ریال فروخت. با توجه به نرخ مالیات سه درصدی شرکت می¬بایست 4.120.000 ریال دریافت می¬نمود که تنها توانست 2.500.000 ریال آنرا وصول کند.
مبلغی که شرکت باید به حساب سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کند.
120.000=۳٪×4.000.000
مالیات بر ارزش افزوده برای مبلغی که وصول شده است. 75.000=3٪×2.500.000
میزان مالیاتی که فروشنده باید خود مسئولیت آنرا تقبل کند و در واقع خود به سازمان امور مالیاتی کشور بپردازد.
مالیات بر ارزش افزوده که به شرکت سمرقندی تحمیل می-شود.45.000=75.000-120.000
پیش¬پرداخت
طبق ماده ۱۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده،‌مالیات مذکور زمانی دریافت می¬شود که کالایی رد و بدل شده باشد یا صورتحسابی صادر شده باشد و یا معامله¬ای تحقق پیدا کرده باشد. در مورد پیش¬پرداخت چون با پرداخت مبلغی فرض بر این است که معامله انجام شده است. تمام مالیات متعلق به معامله باید توسط فروشنده از خریدار دریافت شود و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود. در مواردی هم که معامله بنا به دلایلی فسخ گردد، فروشنده با صدور برگ رسید اعتبار می¬تواند مالیات بر ارزش افزوده دریافتی را از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت و به شخص خریدار بازپرداخت نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
اجاره
طبق بند (8) ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده اموال غیر منقول از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشند.
در قانون مدنی اموال غیر منقول اینگونه تعریف شده است:
ماده ۱۲ قانون مدنی: مال غیر منقول آن مالی است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود. اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا بواسطه عمل انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
ماده ۱۸: حق استفاده از اشیاء غیر منقوله مثل حق عمری و سکنی همچنین حق ارتفاق نسبت به ملک غیر از قبیل حق العبور و حق¬المجری و دعاوی راجعه به اموال غیر منقول تابع اموال غیرمنقول است.
ماده ۴۰: حق انتفاع عبارت است از حقی که به موجب آن شخص می¬تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند.
ماده ۴۱:‌عمری حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی برقرار باشد.
ماده ۴۲:‌رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی برقرار می¬گردد.
ماده ۴۳:‌اگر حق انتفاع عبارت از سکونت در مسکنی باشد سکنی یا حق سکنی نامیده می¬شود و این حق ممکن است به طریق عمری یا به طریق رقبی برقرار شود.
اموال منقول:
ماده ۹۹ قانون مدنی:‌اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است.
ماده ۲۰: کلیه دیون از قبیل قرض و ثمن مبیع و مال-الاجاره عین مستاجره از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول است و لو اینکه مبیع یا عین مستاجره از اموال غیر منقوله است.
طبق ماده ۲۰ قانون مدنی مال¬الاجاره جزء اموال منقول است اما چون مقوله اجاره در زمره کالا و خدمات نمی¬باشد ارزش افزوده به درآمد حاصل از اجاره املاک نیز تعلق نمی¬گیرد.
کالاهای مستعمل
در هنگام خرید کالایی مستعمل در برابر فروش کالایی نو، باید مالیات کالای خریداری شده (مستعمل) پرداخت شده و همچنین مالیات کالای فروخته شده دریافت شود.
مثال نمونه (۳۴)
شرکت فریبا اقدام به فروش رایانه¬ای نو به شرکت درسارایانه با قیمت 50.000.000 ریال نمود. شرکت درسا رایانه نیز به فروش رایانه¬ای مستعمل به شرکت فریبا با قیمت 20.000.000 ریال اقدام نمود. در اینصورت دو شرکت باید فاکتورهای زیر را صادر نمایند:
فاکتور شرکت فریبا:‌ فاکتور شرکت درسارایانه
قیمت ثبت شده در فاکتور 50.000.000 قیمت ثبت شده در فاکتور 20.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.500.000 مالیات بر ارزش افزوده 600.000
جمع کل 51.500.000 جمع کل 20.600.000
محاسبه مالیات برای رایانه فروخته شده به شرکت درسارایانه:
میزان مالیات بر ارزش افزوده متعلق 1.500.000=3٪×50.000.000
مجموع مبلغ دریافتی توسط شرکت فریبا 51.500.000=1.500.000+50.000.000
ثبت دفاتر حسابداری برای شرکت فریبا به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 51.500.000
فروش کالا (فروش یک دستگاه رایانه به شرکت درسارایانه) 50.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.500.000
ثبت در دفاتر درسارایانه:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا (خرید یک دستگاه رایانه از شرکت فریبا) 50.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 1.500.000
صندوق 51.500.000
محاسبه مالیات برای رایانه خریداری شده از شرکت درسارایانه:
میزان مالیات بر ارزش افزوده متعلق 600.000=۳٪×20.000.000
مجموع مبلغ دریافتی توسط شرکت فریبا 20.600.000=600.000+20.000.000
ثبت دفاتر حسابداری برای شرکت فریبا به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کالا (خرید یک دستگاه رایانه از شرکت دردسا رایانه) 20.000.000
مالیات ارزش افزوده 600.000
صندوق 20.060.000
ثبت دفاتر حسابداری برای شرکت درسارایانه به صورت زیر است:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
صندوق 20.060.000
فروش کالا (فروش یک دستگاه رایانه به شرکت فریبا) 20.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 600.000
اعطای حق فروش در مکانی خاص
برخی شرکتهای تجاری بزرگ حق عرضه و فروش کالاهای خود را به برخی شرکتهای دیگر اعطا می¬نمایند. این شرکتهای تجاری براساس یکی از دو روش زیر با دیگر شرکتها تعامل می¬نمایند:
الف) کالای موجود در شرکتهای کوچک به عنوان کالای امانی محسوب می¬گردد لذا هیچگونه ثبت حسابداری قبل از فروش کالا چنانچه در گذشته ذکر شد انجام نمی¬پذیرد.
ب) کالاهایی که از طرف شرکت بزرگ در اختیار شرکتهای کوچکتر قرار گرفته، تحت مالکیت شرکتهای کوچک فروخته می¬شود و فاکتور فروش توسط شرکتهای کوچک صادر می¬گردد. اگر شرکتهای کوچک مؤدی مالیات بر ارزش افزوده نباشند مالیات بر این کالا تعلق نمی¬گیرد،‌حتی در صورتیکه آن شرکت تجاری بزرگ که کالا در آن محل فروخته شده است جزو مؤدیان کالای مذکور باشد. در این حالت بر نوع ارتباط شرکتهای تجاری بزرگ و شرکتهای دیگر تکیه می¬شود.
فرض کنیم که شرکتهایی همچون مینو، گلرنگ،‌پارس و. … محصولات خود را به صورت کالای امانی در فروشگاه شهروند می¬فروشند. در آنصورت مانند کالاهای امانی با آنان برخورد می¬شود. حال اگر شرکتی که مؤدی مالیات بر ارزش افزوده نیست اقدام به فروش کالاهایی مثلاً چای در فروشگاه شهروند بنماید،‌حق ندارد از خریداران مالیاتی دریافت نماید، مگر اینکه جزئی از شکرت شهروند باشد. یعنی این شرکت در صورتی می¬تواند مالیات بر ارزش افزوده دریافت نماید که تحت مالکیت شرکت شهروند باشد.
تذکر:‌
اگر شما مکانی تجاری در داخل یک شرکت تجاری بزرگتر در اختیار دارید و دریافت مبالغ در صندوق شرکت بزرگ¬تر انجام می¬پذیرد لازم است که فاکتورها را در سه نسخه صادر نماید. نسخه اول نزد صندوق،‌نسخه دوم نزد مشتری و نسخه سوم نزد شما خواهد بود. همچنین می¬بایست به صورت شفاف مالیات بر ارزش افزوده در فاکتورهای صادره مشخص باشد.
پرداخت بدهی با کالا
در صورتیکه بدهکار نتواند بدهی¬های خود را پرداخت نماید شخص طلبکار اقدام به فروش کالای وی نموده و طلب خود را از این طریق وصول می¬نماید که این فروش مشمول پرداخت مالیات خواهد بود. در صورتیکه شخص طلبکار که اقدام به فروش کالای شخص بدهکار می¬نماید،‌مؤدی مالیت بر ارزش افزوده باشد هنگام فروش کالا باید مالیات بر ارزش افزوده آنرا نیز از شخص خریدار دریافت نماید و هنگامی که کالا را از شخص بدهکار می¬گیرد باید مالیات بر ارزش افزوده آنرا نیز به شخص بدهکار بپردازد.
هدایا
طبق بند 6 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورتی که شخص هدیه¬ای به وزارتخانه¬ها یا مؤسسات دولتی یا عمومی بدهد تا میزان مشخصی که توسط هیأت وزیران مشخص خواهد شد از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف خواهد بود:
ماده ۱۲- عرضه کالاها و خدمات زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می¬باشد:
کالاهای اعطائی بصورت بلاعوض به وزارتخانه¬ها و مؤسسات دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام¬المنفعه؛ تشخیص اهدائی¬بودن کالاهای یادشده با هیات وزیران است. ولی اگر شخص مؤدی هدیه را به غیر از وزارتخانه¬ها و مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی و عام-المنفعه بدهد مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود. منطقی است که سازمان امور مالیاتی کشور تا حد مشخصی از هدایا را از مشمول مالیات بر ارزش افزوده معاف کند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
فروش غیرنقدی یا قسطی
مالیات بر ارزش افزوده بر فرآیندهای مختلف فروش غیرنقدی تعلق می¬گیرد. البته مالیات بر ارزش افزوده با شرایطی که در ابتدا ذکر شد یکجا تعلق می¬گیرد نه در هر نوبت قسط. در برخی حالات قیمت کالا یا خدمات فروش رفته اقساطی از دو جزء تشکیل می¬شود: یک بخش برابر با قیمت کالا یا خدمات فروش رفته است و بخش دیگر متضمن سود حاصل از فروش است. در اینصورت طبق اصل بهای تمام شده فروشنده مکلف است از قیمت کالا و سود دریافتی مالیات بر ارزش افزوده دریافت نماید. فرض می¬شود که شخصی که مؤدی مالیات بر ارزش افزوده است کالاهای خود را به دو صورت نقدی و اقساطی می¬فروشد. در صورت فروش نقدی کالا را به قیمت A ریال می¬فروشد و مالیات آنرا نیز از شخص خریدار دریافت می¬کند. در صورت فروش قسطی،‌همان کالا را به قیمت A+20‌ریال می¬فروشد، در آنصورت باید مالیات بر ارزش افزوده را از A+20‌ریال دریافت نماید. البته لازم به ذکر است که مالیات بر ارزش افزوده را باید در ابتدا به سازمان امور مالیاتی پرداخت نماید.
کالای تلف شده
اگر شخصی مؤدی مالیات بر ارزش افزوده باشد و کالایی خریداری نماید و مالیات بر ارزش افزوده کالای فوق را به فروشنده که او نیز مؤدی مالیات بر ارزش افزوده می-باشد، پرداخت کرده باشد، در مسیر حمل کالا به انبار یا محل کارخانه یا محل مورد نظر مؤدی تمام یا قسمتی از کالا تلف شود، در پایان دوره دوماهه در اظهارنامه مالیاتی شخص مؤدی اظهار می¬کند که چه میزان مالیات بابت کالای خریداری شده پرداخت نموده است. و چه میزان مالیات بابت کالای فروخته شده دریافت نموده است. در اینصورت مالیات پرداختی بابت کالای تلف شده را می¬تواند از سازمان امور مالیاتی کشور استرداد کند. ولی اگر شخص خریدار مؤدی مالیات بر ارزش افزوده نباشد، کالا را به عنوان مصرف¬کننده نهایی خریداری می¬کند و در صورت تلف¬شدن کالای فوق نمی¬تواند هیچ گونه مالیاتی را از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت نماید.
حسابداری مؤسسات پیمانکاری
در مؤسسات تولیدی پیمانکاری برخلاف سایر مؤسسات تولیدی، مبلغ قرارداد هنگام پایان و تحویل کار، به پیمانکار پرداخت نمی¬شود بلکه در فواصل معینی از کارهای انجام شده صورت وضعیت تهیه و بر طبق شرایط پیش-بینی شده در قرارداد وجه آن بوسیله کارفرما به پیمانکار پرداخت می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
دستگاه نظارت معمولاً در فواصل معینی با کمک نماینده پیمانکار بر مبنای پیشرفت واقعی کارها،‌صورت وضعیت تمام کارهایی را که پیمانکار از شروع کار تا تاریخ تنظیم صورت وضعیت انجام داده است و همچنین وضعیت مصالح پای کار را تعیین و پس از تأیید براساس نرخهای پیمان تقویم و تسلیم کارفرما می¬کند.
کارفرما پس از رسیدگی به صورت وضعیت و وضع مبالغ زیر که بر طبق قانون یا قرارداد ملزم به کسر آن است تتمه قابل پرداخت را با تنظیم سند حداکثر ظرف ده روز با صدور چک به پیمانکار پرداخت می¬کند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
1. وجوهی که بابت صورت وضعیت قبلی پرداخت شده است.
۲. 10٪ وجه¬الضمان یا سپرده حسن انجام کار.
۳. اقساط پیش پرداخت
4. ۵٪ مالیات تکلیفی موضوع ماده ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم.
5. 6٪حق بیمه قرارداد طرحهای عمرانی.
6. سایر کسور بر طبق قانون یا قرارداد.
طبق بند 6 ماده ۱۰ آئین¬نامه معاملات دولتی دستگاه مناقصه¬گزار مکلف است هر گونه مالیات یا عوارض را که بابت کار به طرف قرارداد تعلق می¬گیرد در موقع پرداخت مطالبات مورد عمل قرار دهند.
طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده چون پیمانکار به عنوان فروشنده خدمات می¬باشد، لذادر هنگام صدور صورت وضعیت باید مالیات بر ارزش افزوده آنرا نیز از کارفرما دریافت نماید و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کند.
در زیر نمونه¬ای از صورت وضعیتی که توسط پیمانکار برای کارفرما صادر می¬شود آمده است.

صورت وضعیت موقت شماره:
کارکرد از تاریخ:
تا تاریخ شماره پیمان:
تاریخ پیمان
کارفرما: دستگاه نظارت:‌
نام پروژه: پیمانکار:
محل پروژه: مدت پیمان:
فهرست بهای ضمیمه قرارداد،‌پایه سال:‌ مبلغ پیمان:

ردیف شرح کارکرد و مصالح پای کار مبلغ (ریال) ملاحظات

مبلغ ناخالص کارکرد تا پایان این صورت وضعیت:‌
کسر می¬شود مبلغ ناخالص کارکرد تا پایان صورت وضعیت قبل:
مبلغ ناخالص کارکرد این صورت وضحیت (با احتساب مالیات بر ارزش افزوده)
به حروف

پیمانکار دستگاه نظارت نماینده دستگاه اجرایی مجری
اسم اسم
اسم اسم
امضاء امضاء
امضاء امضاء
در شکل زیر فرآیند یک فعالیت پیمانکاری تشریح شده است:

مثال نمونه(۳۵)
کل یک پیمان اجرای طرحهای دولتی ده میلیون ریال است، این مبلغ با تهیه صورت وضعیت¬های زیر به پیمانکار پرداخت می¬شود:
صورت وضعیت شماره (۱) با مبلغ 3.000.000 ریال
صورت وضعیت شماره (۲)‌با مبلغ 7.000.000 ریال
ثبت هر یک از صورت وضعیت¬ها در دفاتر پیمانکار و کارفرما به صورت زیر خواهد بود:
ثبت مبلغ کارکرد صورت وضعیت شماره (۱):‌حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری بر مبنای تعهدی انجام می¬گیرد؛‌از این رو، صورت وضعیت¬های پیشرفت کار پس از تأیید کارفرما در دفاتر پیمانکار به حساب صورت وضعیت-های تأیید¬شده (کار گواهی شده) و در دفاتر کارفرما به حساب دارایی در جریان ساخت منظور می¬شود:
ثبت در دفتر پیمانکار:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای دریافتنی (کارفرما) 3.090.000
صورت وضعیت¬های تأیید شده 3.000.000
مالیات بر ارزش افزوده (صورت وضعیت شماره ۱) 90.000
کارفرما پس از رسیدگی و تصحیحات احتمالی و وضع مبالغ زیر که بر طبق قانون یا قرارداد ملزم به کسر آن است تتمه قابل پرداخت را با تنظیم سندی به پیمانکار پرداخت می¬کند:
ردیف شرح
۱ سپرده حسن انجام کار (وجه¬الضمان) 10٪
۲ اقساط پیش پرداخت (دو قسط 600.000 و 1.400.000 ریالی) *
۳ پیش¬پرداخت مالیات موضوع ماده 10۴ قانون مالیاتها 5٪
4 حق بیمه قرارداد طرح¬های عمرانی 6٪
ثبت پرداخت صورت وضعیت شماره (۱) در دفتر روزنامه پیمانکار به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بانک 1.992.000
حساب¬های دریافتنی (سپرده حسن انجام کار) 300.000
پیش¬دریافت 600.000
پیش¬پرداخت مالیات (۵٪) 150.000
حق بیمه پیمان در دست اجرا (6/1٪) 48.000
حساب¬های دریافتنی- کارفرما (دریافت وجه صورت وضعیت شماره ۱) 3.090.000
ثبت صورت وضعیت شماره (۱)‌در دفاتر کارفرما:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
دارایی در جریان ساخت 3.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 90.000
حسابهای پرداختنی (پیمانکار- مبلغ صورت وضعیت شماره ۱) 3.090.000
ثبت پرداخت صورت وضعیت شماره (۱) در دفتر روزنامه کارفرما به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای پرداختنی- پیمانکار (پرداخت وجه صورت وضعیت شماره ۱)‌ 3.090.000
دارایی در جریان ساخت (حق بیمه 4/4٪) 132.000
بانک 1.992.000
حسابهای پرداختنی (سپرده حسن انجام کار) 300.000
پیش¬پرداخت 600.000
مالیات تکلیفی 5٪ 150.000
سازمان تأمین اجتماعی 180.000
ثبت مبلغ کارکرد صورت وضعیت شماره (۲):‌چون صورت وضعیت-هایی که در پایان هر ماه تهیه می¬شود کار انجام شده از شروع تا تاریخ تنظیم صورت وضعیت را نشان می¬دهد؛ بنابراین، ‌برای تعیین مبلغ ناخالص کارکرد صورت وضعیت شماره (۲)‌باید مبلغ کارکرد صورت وضعیت قبلی از آخرین صورت وضعیت کسر شود. (آخرین صورت وضعیت معادل کل مبلغ پیمان است).
اگر فرض شود که صورت وضعیت شماره ۲ آخرین صورت وضعیت صادرشده می¬باشد ثبت آن به صورت زیر در دفاتر پیمانکار و کارفرما می¬باشد:
ثبت در دفاتر پیمانکار
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای دریافتنی (کارفرما)‌ 7.210.000
صورت وضعیت¬های تأییدشده 7.000.000

مالیات بر ارزش افزوده (صورت وضعیت شماره ۲)‌ 210.000
تکذر:
به موجب بخشنامه شمارۀ 3823/56 مورخ 1/5/87 ذیحسابان مکلفند سه درصد مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده را که توسط پیمانکاران،‌مشاوران در صورتحساب¬ها یا صورت¬وضعیت¬ها لحاظ می¬شود پرداخت نمایند.
ثبت صورت وضعیت شماره ۲ در دفاتر روزنامه پیمانکار به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
بانک 4.648.000
حسابهای دریافتنی (سپرده حسن انجام کار) 700.000
پیش¬دریافت 1.400.000
پیش¬پرداخت مالیات مستقیم 5٪ 350.000
حق بیمه پیمان در دست اجرا (6/1٪) 112.000
حساب¬های دریافتنی- کارفرما (دریافت وجه صورت وضعیت شماره ۲) 7.210.000
ثبت صورت وضعیت شماره (۲)‌در دفاتر کارفرما:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
دارایی در جریان ساخت 7.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 210.000
حسابهای پرداختنی (پیمانکار- مبلغ صورت وضعیت شماره ۲) 7.210.000
ثبت پرداخت صورت وضعیت شماره ۲ در دفاتر روزنامه کارفرما به صورت زیر می¬باشد:
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
حسابهای پرداختنی- پیمانکار (پرداخت وجه صورت وضعیت شماره ۲) 7.210.000
دارایی در جریان ساخت (حق بیمه 4/4٪) 308.000
بانک 4.648.000
حسابهای پرداختنی (سپرده حسن انجام کار) 700.000
پیش¬پرداخت 1.400.000
مالیات تکلیفی 5٪ 350.000
سازمان تأمین اجتماعی 420.000
مثال نمونه(36)
شرکت تولیدی ایران خودرو جهت تولید یک دستگاه اتومبیل لوازم و متعلقات ذیل را در یک دورۀ سه ماهه خریداری می¬کند.
۱- ورق فولادی به مبلغ ده میلیون ریال.
۲- موتور اتومبیل به مبلغ پانزده میلیون ریال.
۳- شاسی و بدنه بمبلغ دوازده میلیون ریال.
۴- خرید چهار عدد تایر و رینگ بمبلغ هشتصد هزار ریال.
۵- خرید یک قوطی بزرگ رنگ بملغ پانصد هزار ریال.
چنانچه در همین دورۀ سه ماهه یک دستگاه اتومبیل بملغ 70.000.000 ریال بفروش برسد. مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده¬ای که شرکت ایران¬خودرود باید بپردازد.

مجموع مالیاتهای پرداختنی 1.149.000=15.000+24.000+360.000+450.000+300.000
مالیات دریافتی 2.100.000=3٪× 70.000.000
اعتبار مالیاتی 951.000=1.149.000-2.100.000
مثال نمونه (۳7)
شرکت نارگان قراردادی را با شرکت ملی گاز ایران جهت بهره¬برداری از منابع گازی LNG‌بمبلغ دویست میلیون یورو به شرح ذیل در تاریخ 1/1/1386 منعقد نموده است. صورت وضعیت شماره (۳) که در تاریخ 17/7/1387 صادر و به تایید کارفرما رسیده عبارتند از:
ارائه خدمات مهندسی به مبلغ ۴۲ میلیون یورو که شامل خرید خدمات فنی و مهندسی (مهندسی پایه)‌از شرکت توتال فرانسه بمبلغ 15 میلیون یورو.
خرید تعلیمات کمکهای فنی از شرکت آجیپ بملغ ده میلیون یورو در تاریخ 2/7/1387.
چنانچه نرخ هر یورو 13.000 ریال باشد مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده این صورتحساب.
مالیات بر ارزش افزوده پرداختی نارگان
مالیات دریافتی 3.900.000.000=3٪×13.000×10.000.000
مالیات دریافتی 5.850.000.000=3٪×13.000×15.000.000
مالیات بر ارزش افزوده که در سه ماهه منتهی به 30/9/1387 باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود.
مثال نمونه (۳۸)
شرکت کیسون قراردادی را با شرکت ملی صنایع پتروشیمی بمبلغ 15 میلیون یور (هر یورو معادل 13.000ریال) در تاریخ 1/3/1387 منعقد نمودها ست. شرکت پتروپی بابت انجام این قرارداد در تاریخ 9/3/1387 تجهیزات فنی بمبلغ ۲ میلیون یورو از خارج و لوازم فنی بمبلغ سه میلیارد ریال در تاریخ 1/8/1387 خریداری نموده است و در تاریخ 16/8/1387 صورت وضعیت شمارۀ (۱)‌را بمبلغ ده میلیارد و پانصد میلیون ریال صادر که مورد تایید کارفرما نیز قرار گرفته است. مطلوبست نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده صورت وضعیت مذکور:
خرید تجهیزات از خارج قبل از لازم¬الاجرا شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده
26.000.000.000=13.000×2.000.000
مالیات بر ارزش افزوده پرداختی باید خرید تجهیزات داخلی
90.000.000=۳٪×3.000.000.000
مالیات بر ارزش افزوده خدمات ارائه شده
315.000.000=۳٪×10.500.000.000
مالیات بر ارزش افزوده در سه ماهه منتهی به 30/9/1387
225.000.000=90.000.000-315.000.000
تذکر:
از آنجا که مبلغ خرید خارجی به مبلغ دو میلیون یورو (26 میلیارد ریال) فوق قبل از لازم¬الاجرا شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده صورت گرفته شرکت پتروپی هیچگونه وجهی از بابت مالیات بر ارزش افزوده متحمل نشده لذا در محاسبه سه ماهه منتهی به ۳0/9/87 نیز از این بابت هیچگونه کسوراتی نخواهد داشت.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه (۳۹)
شرکت صنعتی بوتان تولیدکننده آب گرمکن گازی می¬باشد. این شرکت جهت تولید آبگرمکن مواد اولیه و ابزار به شرح ذیل خریداری نموده است:
۱- خرید ورق گالوانیزه بمبلغ ده میلیون ریال در تاریخ 1/3/1387.
2- خرید ورق فولاد روغنی بمبلغ بیست میلیون ریال در تاریخ 31/6/1387.
3- خرید شیر کنترل و پیلوت بمبلغ سی میلیون ریال در تاریخ ۳/7/1387
4- خرید رنگ کوره¬ای بمبلغ ده میلیون ریال در تاریخ 5/7/1387 بطور نسیه.
5-خرید ترموستات و لوله مسی به مبلغ بیست میلیون ریال در تاریخ 10/7/1387.
چنانچه این شرکت طی سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 تعداد سی دستگاه آبگرمکن بمبلغ یکصد و هشتاد میلیون ریال بطور نقد و نسیه بالمناصفه بفروش رسانده باشد که کلیه مواد اولیه و ابزار فوق در آنها مصروف شده باشد مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده این دورۀ مالیاتی.
توضیح:‌مواد اولیه و تجهیزات خریداری شده ردیفهای (۱و۲)‌چون قبل از لازم¬الاجرا شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده مشمول کسر ۳٪ نمی¬باشند.
مالیات دریافتی از شرکت بوتان بابت خرید مواد اولیه و تجهیزات
1.800.000=۳٪×(۲0.000.000+10.000.000+30.000.000)
مالیات دریافتی از خریداران آبگرمکن بوتان
5.400.000=۳٪×180.000.000
مالیات پرداختنی شرکت بوتان به سازمان امور مالیاتی
3.600.000=1.800.000-5.400.000
دفتر روزنامه شرکت بوتان
ردیف شرح حساب بدهکار بستانکار
۱ مواد اولیه
صندوق بانک 10.000.000
10.000.000
2 مواد اولیه
بانک 20.000.000

20.000.000
3 مواد اولیه
مالیات بر ارزش افزوده
بانک 30.000.000
900.000

30.900.000
4 مواد اولیه
مالیات بر ارزش افزوده
بستانکاران 10.000.000
300.000

10.300.000
5 مواد اولیه
مالیات بر ارزش افزوده
بانک 20.000.000
600.000

20.600.000
6 بانک
حسابهای دریافتنی
فروش
مالیات بر ارزش افزوده 92.700.000
92.700.000

180.000.000
5.400.000
مثال نمونه (۴۰)
شرکت مگاموتور طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 مواد اولیه به شرح ذیل خریداری نموده است:
۱- واردات مواد اولیه به مبلغ پنج میلیارد ریال از گمرک بندرعباس.
۲- خرید قطعات اتومبیل از شرکت سازه گستر بمبلغ سه میلیارد ریال.
۳- خرید قطعات از شرکت ایران¬خودرو دیزل بمبلغ چهار میلیارد ریال.
4- صادرات قطعات اتومبیل به ارمنستان بمبلغ دو میلیارد ریال.
5- فروش قطعات خودردو به نمایندگیهای سایپا در سراسر کشور بمبلغ ده میلیارد ریال.
6- فروش قطعات خودرو به شرکت سایپا بمبلغ دو میلیارد ریال.
مالیات پرداختی
360.000.000=3٪×(4.000.000.000+3.000.000.000+5.000.000.000)
مالیات دریافتی 360.000.000=3٪×(۲.000.000.000+10.000.000.000)
در چنین حالتی شرکت در پایان سه ماهه هیچ رقمی به سازمان امور مالیاتی پرداخت نخواهد کرد. مضافاً بر آنکه شرکت می¬تواند نهاده¬های تولیدی سهم صادرات را بعنوان اعتبار مالیاتی از سازمان امور مالیاتی مطالبه نماید:‌
درصد به کل فروش
کل فروش شرکت ۱۴ میلیارد ریال 100٪
فروش صادراتی ۲ میلیارد ریال 15٪
فروش داخلی ۱۲ میلیارد ریال 85٪
حق¬السهم هزینه¬های تولید در فروش صادراتی 1.800.000.000=15٪×12.000.000.000
اعتبار مالیاتی صادراتی که شرکت مگاموتور می¬تواند از سازمان امور مالیاتی مطالبه نماید:‌
54.000.000=۳٪×1.800.000.000
مثال نمونه (۴۱)
عملکرد شرکت تولیدی کاشی و سرامیک دوان در سه ماهه منتهی به 30/9/1387 به شرح زیر می¬باشد:
خرید خاک و لعاب به مبلغ سه میلیارد ریال.
واردات کائولن از قزاقستان به مبلغ دو میلیارد ریال.
خرید سیمان فله از شرکت سیمان فارس و خوزستان به مبلغ چهار میلیارد ریال.
خرید کارتن بسته¬بندی به مبلغ پنج میلیارد ریال.
صادرات کاشی به کانادا به مبلغ یک میلیارد و پانصد میلیون ریال.
فروش کاشی به نمایندگیهای سراسر کشور به مبلغ ششصد میلیون ریال.
مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده شرکت طی دورۀ فوق.
مالیات پرداختی
420.000.000=۳٪×(5.000.000.000+4.000.000.000+2.000.000.000+3.000.000.000)
مالیات دریافتی 18.000.000=3٪×600.000.000
اعتبار مالیاتی شرکت 402.000.000= 18.000.000-420.000.000
مثال نمونه (۴۲)
فعالیت شرکت تولیدی قند و نیشکر آبادان طی دورۀ سه ماهه منتهی به 29/12/1387 به شرح ذیل بوده است:
۱- واردات تجهیزات سرمایه¬ای (خط تولید شکر)‌به مبلغ دو میلیون یورو که ارزش هر یورو 14.000 ریال بوده است.
۲- خرید یک هزار تن آهک بمبلغ هر تن چهارصد هزار ریال.
3- خرید دو هزار تن چغندرقند به مبلغ سه میلیارد ریال.
4- فروش پنج تن قند و شکر به مبلغ 15 میلیارد ریال.
852.0000.000= (3٪× 400.000×1.000) +(۳٪×14.000×‌2.000.000)
توضیحات:‌مواد فرآوری نشده کشاورزی و قند و شکر از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
قند و شکر از مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشد.
در چنین حالتی چون تولیدات شرکت قند و شکر آبادان مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند. لذا مالیات پرداختی اولیه بمبلغ 852 میلیون ریال قابل استرداد نخواهد بود.
مثال نمونه (۴۳)
فعالیت موسسه حسابرسی و خدماتی مالی دایارایان طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 عبارتند از:
۱- خرید کاغذ و لوازم التحریر به مبلغ بیست میلیون ریال.
۲- خرید سه دستگاه رایانه به مبلغ پانزده میلیون ریال.
۳- پرداخت فیش آب و برق و تلفن جمعاً به مبلغ ده میلیون ریال.
4- پرداخت اجاره بهای سه ماهه به مبلغ نود میلیون ریال.
5- پرداخت حقوق و مزایای کارکنان به مبلغ پانصد میلیون ریال.
6- پرداخت حق بیمه کارکنان به مبلغ پانزده میلیون ریال.
7- پرداخت حق¬الزحمه مشاوران مدیریت به مبغل بیست میلیون ریال.
8- ارائه صورتحساب خدمات ارائه شده به صاحبکاران به مبلغ چهار میلیارد ریال.
مالیات پرداختی 750.000=(۳٪×10.000.000)+(۳٪×15.000.000)
مالیات دریافتی 120.000.000=۳٪×4.000.000.000
مالیات پرداختنی دورۀ سه ماهه 119.250.000=750.000-120.000.000
مثال نمونه (۴۴)‌
عملیات شرکت داروئی داروپخش برای دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 به شرح زیر بوده است:
۱- واردات مواد اولیه داروئی به مبلغ ۴ میلیارد ریال.
۲- خرید سیلیکات سدیم و سود سوزآور به مبلغ یک میلیارد ریال.
۳- خرید ۶ دستگاه رایانه به مبلغ ده میلیون ریال.
4- خرید شیشه و جعبه به مبلغ یک میلیارد ریال.
5- خرید کیسه پلاستیکی به مبلغ هفتصد میلیون ریال.
6- خرید خدمات نیروی انسانی از خارج از شرکت به مبلغ پانصد میلیون ریال.
7- فروش تولیدات داروئی به شرکت پخش و توزیع داروپخش به مبلغ هفت میلیارد ریال.
مالیات پرداختی شرکت داروپخش
(۳٪×1.000.000.000)+(۳٪×4.000.000.000)
201.300.000=(۳٪×700.000.000)+(۳٪×1.000.000.000)+(۳٪×10.000.000)+
توضیح: با توجه به معافیت تولیدات داروئی، شرکت داروپخش نمی¬تواند مالیات پرداختی مراحل تولیدی خود را از سازمان امور مالیاتی مطالبه نماید.
مثال نمونه (۴۵)
فعالیت سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 شرکت خدمات رایانه-ای همکاران سیستم به شرح ذیل بوده است.
۱- واردات قطعات کامپیوتری بمبلغ چهل میلیون ریال.
۲- خرید قعطات کامپیوتری از شرکت ایزایران بمبلغ پنجاه میلیون ریال.
3- ارائه خدمات مشاوره¬ای به شرکت بهوزان به مبلغ ده میلیون ریال.
4- ارائه خدمات آموزشی به داوطلبان آموزش نرم¬افزار اوراکل به مبلغ هفت میلیون ریال.
5- ارائه خدمات اینترنتی به مبلغ ۵۰ میلیون ریال.
مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده شرکت طی دورۀ فوق.
مالیات پرداختی
۳.000.000=(۳٪×10.000.000)+(۳٪×50.000.000) + ( ۳٪×40.000.000)
مالیات دریافتی 1.500.000=۳٪×50.000.000
طلب مالیاتی شرکت همکاران سیستم 1.500.000=1.500.000-3.000.000
توضیح: خدمات آموزشی از شمول مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشند.
مثال نمونه (46)
فعالیتهای شرکت فولاد خراسان طی سه ماهه منتهی به ۳0/9/1387 به شرح ذیل بوده است:
۱- خرید گندله از کشورهای آسیای میانه به مبلغ ده میلیارد ریال.
۲- خرید گندله از بازار داخلی به مبلغ ۵ میلیارد ریال.
۳- خرید قراضه آهن خارج از کشور به مبلغ 8 میلیارد که پس از اعمال ده درصد تخفیف معادل هفت میلیارد و دویست میلیون ریال.
4- خرید مواد اولیه از شرکت ذوب¬آهن به مبلغ پانزده میلیارد ریال.
5- خرید میلگرد آجدار از شرکت فولاد خوزستان به مبلغ سی میلیارد ریال.
6- خرید ورق آهن مبلغ چهل میلیارد ریال.
7- فروش ورق فولادی به مبلغ ۳۰ میلیارد ریال به شرکت فوجی ژاپن و فروش ورقهای فولادی به مبلغ چهل میلیارد ریال در بازار داخل کشور.
مالیات پرداختی
5.000.000.000+10.000.000.000 +7.200.000.000+15.000.000.000+30.000.000.000
۳٪×(40.000.000.000+= 3.216.000.000
مالیات دریافتی 1.200.0000.000=۳٪×40.000.000.000
2.016.000.000=(1.200.000.000-3.216.000.000)
چنانچه مالیات نهاده¬های تولید تخصیصی صادرات فولاد یک میلیارد و سیصد میلیون ریال باشد شرکت فولاد خراسان می-تواند این مبلغ را از سازمان امور مالیاتی دریافت یا به اعتبار مالیات سنوات بعدی خود منتقل نماید.
مثال نمونه (47)
فعالیت شرکت تولیدی سیگار جی تی آی پارس در سه ماهه منتهی به ۳0/9/87 عبارتند از:
خرید مواد اولیه از خارج به مبلغ یک میلیون دلار که بهای هر دلار معادل 11.000 ریال می¬باشد.
خرید مواد اولیه از داخل به مبلغ دو میلیارد ریال.
خرید کاغذ رول به مبلغ سه میلیارد ریال.
پرداخت مبلغ سه میلیارد ریال اصل و فرع تسهیلات دریافتی از بانک ملی ایران.
فروش مبلغ هفت میلیارد سیگار
مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
مالیات پرداختی
480.000.000=۳٪×](3.000.000.000+۲.000.000.000)+(11.000×1.000.000)[
مالیات دریافتی 1.050.000.000=15٪×7.000.000.0000
مالیات پرداختی 570.000.000=480.000.000-1.050.000.000
توضیح:‌استفاده از خدمات بانکی مشمول مالیات نمی¬باشد.
مثال نمونه (48)
فعالیتهای مالی شرکت مهندسی، نصب و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی (رامپکو) در سه ماهه منتهی به ۳0/9/87 به شرح زیر می¬باشد:
۱- خرید 100.000.000 ریال مبلمان اداری.
۲- خرید یک دستگاه اره برقی به عنوان ماشین¬آلات 50.000.000 ریال
۳- خرید ۴ دستگاه دریل مکانیکی به مبلغ 20.000.000 ریال
۴- خرید ۲ عدد کامپیوتر به مبلغ 10.000.0000 (جهت انجام امور حسابداری)
این شرکت در این دوره مالیاتی فاقد درآمد بوده اما بابت کالاهائی که در دوره قبل به فروش رسانده است خدمات پس از فروش انجام داده است و از این طریق 50.000.000 ریال درآمد خدمات داشته است. مطلوب است محاسبه مالیات بر ارزش افزوده مربوط به این دوره.
مجموع مالیاتی پرداختی
5.400.000= ۳٪×(10.000.000+20.000.000+50.000.000+100.000.000)
1.500.000=۳٪×50.000.000
اعتبار مالیاتی شرکت 3.900.000=1.500.000-5.400.000
به علت اینکه ماشین¬آلات و تجهیزات خریداری شده جهت فعالیتهای اقتصادی این شرکت استفاده شده است لذا باید سازمان امور مالیاتی کشور مالیاتهای مربوط به آنها را به این شرکت استرداد نماید. همانطور که ملاحظه می-نمایید مالیاتهای پرداختی این شرکت در این دوره مالیاتی بیشتر از مالیاتهای پرداختی است لذا باید سازمان امور مالیاتی کشور این مبلغ را به این شرکت مسترد نماید.
مثال نمونه (49)
شرکت داروپخش جهت دورۀ منتهی به ۳0/12/1387 فعالیتهای ذیل را در دفاتر خود ثبت کرده است:
خرید قوطی و بشکه 7 میلیارد ریال نقدی
خرید اسید چوب و سود افزودنی ۳ میلیون ریال نقدی
خرید کارتن و کاغذ ۲ میلیارد ریال نسیه
خرید خاک رنگ بر ۲ میلیارد ریال نسیه
مجموع فروش سه ماهه فوق شرکت مذکور معادل ۲7 میلیارد ریال بوده است. مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
420.000=۳٪×14.000.000=(۲+2+3+7)
810.000=۳٪×27.000.000
390.000=420.000-810.000
مثال نمونه (۵۰)‌
موسسه حسابرسی دایارایان ده دستگاه رایانه را به مبلغ یکصد میلیون ریال از شرکت سونیا بصورت اقساطی خریداری که مقرر شد بهای کل رایانه¬ها را در ده قسط ده میلیون ریالی پرداخت کند. چگونگی ثبت و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه کنید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه ۵۱)
شرکت تولیدی داروپخش در یک دورۀ سه ماهه مواد اولیه را به مبلغ ده میلیون ریال بصورت نقدی خریداری کرد. طی همان دورۀ سه ماهه بخشی از مواد اولیه به مبلغ دو میلیون ریال بعلت آسیب¬دیدگی ضایع و تلف شده است. مطلوبست نحوه ثبت حسابداری و محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید مواد اولیه 10.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 3.000.000
بانک 103.000.000
هزینه ضایعات 2.000.000
موجودی مواد 2.000.000
مثال نمونه ۵۲:
خریدهای شرکت داروسازی بهوزان طی یک دورۀ سه ماهه معادل ۱۲ میلیون ریال بوده که شرکت طی همین دوره مبلغ ۱۳ میلیون ریال دارو به فروش رسانیده است. مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
360.000=3٪×12.000.000
و در این صورت مالیات مذکور در قیمت تمام شده داروهای تولیدی منظور نخواهد شد.
مثال نمونه (۵۳)
شرکت پتروشیمی شیراز طی یک دورۀ سه ماهه مجموعاً مبلغ ۲ میلیارد ریال بابت خرید مواد اولیه پرداخت که طی همین دوره معادل ۵ میلیارد ریال کود شیمیائی و سمووم کشاورزی به فروش رسانیده است. مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده طی دوره مذکور.
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 60.000.000=۳٪×2.000.000
چون عرضه انواع کود و سم از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می¬باشد لذا مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی باید در محاسبه قیمت تمام شده محصولات شرکت منظور گردید و این مبلغ قابل استرداد نخواهد بود.
مثال نمونه (۵۴):
شرکت داروپخش طی یک دورۀ سه ماهه مبلغ دو میلیارد ریال کالای مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده بفروش رسانیده و از این بابت صورتحسابی صادر نکرده است. ماموران اداره مالیات بر ارزش افزوده طی رسیدگی سه ماهه بعد متوجه این موضوع شدند و مطالبه مالیات نموده-اند. مبلغ مالیات و جریمه متعلقه چقدر بوده است؟
مالیات بر ارزش افزوده 60.000.000=۳٪×۲.000.000.000
مالیات و جریمه متعلقه 120.000.000.000=۲×60.000.000
مثال نمونه (۵۵)
ماموران اداره مالیات بر ارزش افزوده که بصورت نمونه-ای حسابهای شرکت بهوزان را مورد رسیدگی قرار داده¬اند به موارد ذیل طی ۶ ماهه دوم سال 1387 برخورد کرده¬اند.
۱- شرکت بابت فروش 800 میلیون ریال صورتحسابی صادر نکرده است.
2- شرکت مبلغ یکی از فروشهای مشمول مالیات خود را یکصد میلیون ریال کمتر نمایش داده است.
3- شرکت دو قلم از مالیاتهای ارزش افزوده مکسوره سه ماهه منتهی به ۳0/10/1387 به مبلغ ده میلیون ریال را تا 15/2/1388 پرداخت نکرده است. مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده متعلقه.
مالیات بر ارزش افزوده بند (۱) 24.000.000=۳٪×800.000.000
مالیات و جریمه بند (۱) 48.000.000=۲×24.000.000
مالیات ارزش افزوده بند (۲) 3.000.000=۳٪×100.000.000
مالیات و جریمه بند (۲)‌ 6.000.000=۲×3.000.000
جریمه مالیات موضوع بند (۳) 600.000=۲٪×۳×10.000.000
کل مالیات و جریمه متعلقه 54.600.000=600.000+6.000.000+48.000.000
مثال نمونه 56
عملیات مالی سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 شرکت مهندسی، نصب و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی (رامپکو) عبارت بود از:
خرید خارجی مواد اولیه ۲ میلیارد ریال
خرید داخلی مواد اولیه ۳ میلیارد ریال
خرید دارائی ثابت ۱ میلیارد ریال
چنانچه دورۀ مذکور مجموع فروش شرکت معادل 6 میلیارد ریال بوده، مالیات ارزش افزوده را محاسبه کنید:
6.000.000=1.000.000.000+3.000.000.000+2.000.000.000
مالیات بر ازش افزوده پرداختنی 180.000.000=۳٪×6.000.000.000
مالیات برا رزش افزوده دریافتی 180.00.000=۳٪×6.000.000.000
شرکت رامپکو برای دورۀ سه ماهه منتهی به 29/12/1387 هیچ رقمی به اداره مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نخواهد کرد.
مثال نمونه (57)
علمیات مالی شرکت دامداری فکا طی دورۀ سه ماهۀ منتهی به ۳0/12/1387 عبارت بوده از:‌
خرید علوفه و یونجه دو میلیارد ریال
خرید کود دو میلیارد ریال
خرید جو یک میلیارد ریال
خرید یک دستگاه ماشین شیردوشی به مبلغ سه میلیارد ریال
طی همین دوره شرکت تعداد یک هزار واحد تلیسه به مبلغ 16 میلیارد ریال به فروش رسانیده است. مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده دورۀ مذکور.
مالیات ارزش افزوده پرداختی 90.000.000=۳٪×3.000.000.000
چون فروش دام از پرداخت مالیات معاف می¬بشاد شرکت طی دورۀ مذکور مبلغ نود میلیون ریال اعتبار مالیاتی دارد که می¬تواند از اداره مالیات بر ارزش افزوده وصول نماید.
مثال نمونه 58)
شرکت رامپکو طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 فعالیتهای زیر را انجام داده است:
۱- خرید یک دستگاه ساختمان اداری به مبلغ سه میلیارد ریال.
۲- خرید دارو به مبلغ هفتاد میلیارد ریال.
۳- دریافت تسهیلات بانکی به مبلغ دو میلیارد ریال از بانک ملی ایران.
4- خرید یکصد عدد فرش دستباف به مبلغ ۳ میلیارد ریال.
5- استفاده از خدمات آموزشی مرکز آموزشهای کاربردی دانشگاه تهران به مبلغ دویست میلیون ریال (این آموزشها مشمول بند ۱۴ ماده 16 قانون مالیات بر ارزش افزوده می-باشند).
6- پرداخت بهای بلیط کارکنان اعزامی به مأموریت شرکتی به مبلغ دوازده میلیون ریال.
7- خرید یکصد جلد کتاب شاهنامه به مبلغ پنج میلیون ریال.
8- خرید سه ماهه آبدارخانه شامل قند، شکر، پنیر و نان به مبلغ دو میلیون ریال.
9- فروش کالا به مبلغ دو میلیارد ریال.
مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده.
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 60.000.000=3٪×2.000.000.000
توضیح:‌چون کلیه خریدهای سه ماهه مذکور از جمله موارد مندرج در ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده از پرداخت مالیات مذکور معاف می¬باشند لذا به آنها مالیات تعلق نگرفته است.
مثال نمونه 59
تولیدات شرکت داروپخش انواع دارو و لوازم بهداشتی می-باشد. فعالیتهای مالی طی سه ماهه منتهی به 29/12/1387 عبارت بوده از:
۱- خرید مواد اولیه جهت تولید محصولات داروئی به مبلغ دو میلیارد ریال.
۲- خرید مواد اولیه جهت تولید محصولات بهداشتی به مبلغ سه میلیارد ریال.
3- خرید یک دستگاه تزریق داروئی به مبلغ هفتصد میلیون ریال.
4- چنانچه فروش شرکت طی دورۀ مذکور معادل هفت میلیارد ریال شامل چهار میلیارد ریال تولیدات داروئی و سه میلیارد ریال تولیدات بهداشتی باشد مالیات بر ارزش افزودۀ شرکت هرمز طی دورۀ مالیاتی مذکور را محاسبه نمائید.
مجموع خرید دوره 5.700.000.000=700.000.000+3.000.000.000+2.000.000.000
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 171.000.000=۳٪×5.700.000.000
مالیات بر ارزش افزوده دریافتنی 90.000.000+ ۳٪×3.000.000.000
توضیح: شرکت طی دورۀ مذکور باید مالیات بر خرید مواد اولیه ساخت تولیدات داروئی را به قیمت تمام شده دارو اضافه نماید زیرا این مالیات بعلت معاف¬بودن تولیدات داروئی قابل استرداد نیتس.
مالیات برارزش افزوده تولیدات داروئی که قابل استرداد نیست
60.000.000=۳٪×2.000.000.000
21.000.000=90.000.000-(60.000.000-171.000.000)
مالیات بر ارزش افزوده قابل مطالبه (اعتبار مالیاتی)
مثال نمونه (60)
فعالیتهای مالی شرکت تولیدی داروپخش طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 عبارتند از:
۱- خرید مواد اولیه پنج میلیارد ریال.
۲- خرید مواد جانبی تولید چهار میلیارد ریال.
۳- استفاده از تسهیلات مالی از موسسه مالی- اعتباری جاوید به مبلغ سه میلیارد ریال که موسسه مذکور فاقد مجوز فعالیت از بانک مرکزی بوده است.
4- فروش شرکت طی دورۀ مذکور معادل نه میلیارد ریال شامل شش میلیارد ریال صادرات به خاورمیانه و سه میلیارد ریال فروش داخلی بوده است.
مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده دورۀ مذکور.
مجموع خرید 9.000.000.000=4.000.000.000+5.000.000.000
کل خرید و تسهیلات 12.000.000.000=3.000.000.000+9.000.000.000
مالیات ارزش افزوده پرداختنی 360.000.000=۳٪×12.000.0000.000
مالیات ارزش افزوده دریافتنی 90.000.000=۳٪×3.000.000.000
سهم هزینه فروش صادراتی 6.000.000.000= ×9.000.000.000
مالیات مواد اولیه فروش صادراتی 180.000.000=۳٪×6.000.000.000
اعتبار مالیاتی یا مالیات ارزش افزوده قابل مطالبه دورۀ مذکور
90.000.000=90.000.000-180.000.000
مثال نمونه (61)رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
فعالیتهای مالی شرکت فرش ایرانی طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/10/1387 شامل موارد ذیل است:
۱- واردات نخ به مبلغ ده میلیون ریال.
۲- خرید نخ از داخل کشور به مبلغ پنج میلیون ریال.
۳- خرید رنگ به مبلغ چهار میلیون ریال.
4- پرداخت حقوق و مزایا به مبلغ هفت میلیون ریال.
5- پرداخت مبلغ چهار میلیون ریال بابت هزینه تبلیغات به صداوسیما.
6- فروش صادرات فرش یازده میلیون و پانصد هزار ریال.
7- فروش داخلی فرش سی میلیون ریال.
چنانچه هزینه¬های مذکور بابت فروش تولیدات طی دورۀ مذکور انجام شده باشد مطلوبست محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
230.000.000=4.000.000+4.000.000+5.000.000+10.000.000
مالیات ارزش افزوده پرداختی 690.000=3٪×23.000.000
مالیات ارزش افزوده دریافتی 900.000=3٪×30.000.000

مالیات بر ارزش افزوده پرداختی سهم صادرات
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 555.000=345.000-900.000
مثال نمونه 62)
شرکت جی¬تی¬آی پارس تولیدکننده سیگار وینستون در ایران می¬باشد. فعالیتهای مالی سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387شرکت مذکور عبارت بوده از:
۱- خرید توتون از داخل کشور به مبلغ سه میلیارد ریال.
۲- واردات توتون خارجی به مبلغ دو میلیارد ریال.
3- خرید کاغذ بسته¬بندی یک میلیارد ریال.
4- خرید کارتن پانصد میلیون ریال.
فروش محصولات تولیدی شرکت طی دورۀ مذکور مبلغ پانزده میلیارد ریال شامل ده میلیارد ریال فروش صادراتی و پنج میلیارد ریال فروش داخلی بوده است. مطلوب است محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
خرید مشمول مالیات 1.500.000.000=500.000.000+1.000.000.000
مالایت بر ارزش افزوده پرداختنی 45.000.000=۳٪×1.500.000.000
مالیات دریافتنی 750.000.000=15٪×5.000.000.000
= 15.000.000.000 ÷1.500.000.000
هزینه تولید سهم صادرات 1.000.000.000= ×10.000.000.000
مالیات پرداختنی ارزش افزوده سهم صادرات ۳0.000.000=۳٪×1.000.000.000
675.000.000=(30.000.000+45.000.000)-750.000.000
مالیات پرداختنی واقعی پس از کسر مالیات مکسوره حق-السهم صادرات.

مثال نمونه 63)
تولید شرکت پدیده انواع محصولات شکلات و ویفر می¬باشد. طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 فعالیت مالی شرکت عبارت بوده از:‌
خرید شکر و آرد دو میلیون ریال
خرید روغن نباتی سه میلیون ریال
خرید شیرخشک چهار میلیون ریال
سایر مواد جانبی دو میلیون ریال
فروش شرکت طی دورۀ مذکور معادل سی میلیون ریال بوده است. مطلوب است محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
6.000.000=2.000.000+4.000.000
مالیات پرداختنی 180.000=۳٪×6.000.000
مالیات دریافتنی 900.000=3٪×30.000.000
مالیات پرداختنی 720.000=180.00-900.000
توضیح:‌شکر، آرد وروغن مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی¬گردد.
مثال نمونه 64)
شرکت تولیدی قند بیستون طی دورۀ سه ماهه منتهی به 29/12/1387 فعالیتهای ذیل را انجام داده است.
خرید چغندرقند به مبلغ سی میلیون ریال.
خرید مواد جانبی به مبلغ ده میلیون ریال.
خرید آهک به مبلغ پنج میلیون ریال.
چنانچه فروش شرکت طی دورۀ مذکور پنجاه میلیون ریال قند و شکر باشد مطلوب است محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده.
خرید مشمول مالیات 40.000.000=10.000.000+30.000.00
مالیات پرداختنی 1.200.000=۳٪×40.000.000
باستند بند (۴)‌ماده (۱۲)‌قند و شکر از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف است. لذا از این بابت مالیاتهای پرداختی شرکت مسترد نخواهد شد.
مثال نمونه (65)
فعالیت شرکت روغن نباتی گلنار برای دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 عبارتند از:
۱- خرید دانه آفتابگردان پنج میلیون ریال
۲- خرید پنبه دانه چهارمیلیون ریال
3- خرید کیسه و بسته دو میلیون ریال
4- خرید تجهیزات فنی کارخانه هفت میلیون ریال
چنانچه فروش این شرکت طی دورۀ مذکور هفتاد میلیون ریال باشد. مطلوب است محاسبه مالیات بر ارزش افزوده.
خرید مشمول مالیات 9.000.000=7.000.00+2.000.000
مالیات پرداختنی 270.000=۳٪×9.000.000
باستناد بند (۴) ماده (۱۲) روغن نباتی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف است. لذا هیچگونه استردادی از این بابت صورت نمی¬گیرد و شرکت مالیات مذکور را باید روی قیمت تمام شده محصول منظور نماید.
مثال نمونه (66)
تولیدات شرکت داروئی بهوزان عبارتند از دارو،‌انواع کود و سم و لوازم بهداشتی و خوراک دام و طیور و فعالیتهای مالی سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 عبارت بوده است:
۱- خرید مواد اولیه دارو دو میلیون ریال
۲- واردات مواد داروئی سه میلیون ریال
۳- خرید مواد شیمیائی چهار میلیون ریال
4- خرید ژل بهداشتی دو میلیون ریال
5- خرید دانه¬های نباتی مصنوعی دو میلیون ریال
فروشهای دورۀ مذکور شامل:
فروش دارو چهارمیلیون ریال
فروش انواع کود دو میلیون ریال
فروش لوازم بهداشتی پنج میلیون ریال
فروش خوراک دام و طیور سه میلیون ریال
مطلوب است محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده
13.000.000=2.000.000+2.000.000+4.000.000+3.000.000+2.000.000
مالیات پرداختی 390.000=۳٪×13.000.000
8.000.000=(3.000.000+5.000.000)
240.000=۳٪×8.000.000
اعتبار مالیاتی شرکت 90.000=150.000-240.000
مالایت بر ارزش افزوده مواد اولیه داروئی (ردیف ۱ و ۲) قابل استرداد نبوده و باید به بهای تمام شده دارو لحاظ گردد لذا در محاسبه مالیات بر ارزش افزوده این رقم باید مدنظر قرار گیرد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه 67
شرکت پتروشیمی مارون (در حال احداث) طی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/12/1387 فعالیتهای ذیل را در دفاتر ثبت کرده است:
۱- خرید تجهیزات و دستگاههای فنی یک میلیون و پانصد هزار یورو
۲- خرید مواد اولیه یک میلیون یورو
3- خرید گاز از شرکت ملی گاز به مبلغ یکصد میلیون ریال
4- پرداخت مبلغ سی میلیون یورو به شکرت فوجی کاما بابت حق لیسانس که مبلغ ده میلیون یوروی آن بابت نظارت بر نصب ماشین¬آلات بوده است.
5- پرداخت مبلغ ده میلیون یورو به شرکت آجیپ بابت حق رویالتی.
6- مجموع فروش دوره¬ای شرکت مذکور معادل چهل میلیون دلار صادرات کالا و چهارصد میلیارد ریال فروش داخلی بوده است. (هر یورو دوازده هزار یورو)
مطلوب است محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
30.100.000.000=100.000.000+ (12.000×1.000.000)+(12.000×1.500.000)
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 903.000.000=۳٪×3.100.000.000
مالیات بر ارزش افزوده دریافتنی 360.000.000=۳٪×(12.000×10.000.000)
مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی 543.000.000=360.000.000-903.000.000
مثال نمونه 68
مدیران شرکت داروئی بهوزان که از مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده بی¬اطلاع بوده¬اند. علاوه بر عدم ثبت¬نام از تسلیم اظهارنامه مالیاتی دورۀ سه ماهه منتهی به ۳0/10/1387 نیز خودداری و عملاً مالیاتهای متعلقه را بعلت عدم کسر پرداخت نکرده¬اند. چنانچه مجموع فروشهای این دو دورۀ مالیاتی معادل یکصد میلیون ریال بوده که در صورتحسابهائی مغایر صورتحساب نمونه اعلام شده ثبت گردیده است. ماموران ادارۀ مالیات بر ارزش افزوده در تاریخ 18/12/1387 جهت رسیدگی به اسناد و مدارک به شرکت یادشده مراجعه کرده¬اند. مطلوب است محاسبه مالیات برارزش افزوده دورۀ مذکور
3.000.000=۳٪×100.000.000
جریمه عدم تسلیم اظهار نامه عدم ثبت نام
3.750.000=(50٪×3.000.000)+ (75٪×3.000.000)
870.000= (۲×۲٪×3.000.000)+(25٪×3.000.000)
مثال نمونه 69
موسسه حسابرسی دایارایان طی دورۀ مالی منتهی به ۳0/10/1387 عملیات زیر را انجام دادم است:
1- 5 دستگاه کامپیوتر به مبلغ هشتاد میلیون ریال.
2- خرید یک بسته نرم¬افزار از شرکت همکاران سیستم به مبلغ سی میلیون ریال.
3- صدور صورتحساب ارائه خدمات به مشتریان هشتاد میلیون ریال.
مطلوب است نحوه ثبت و محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده دربارۀ دورۀ یادشده.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
خرید کامپیوتر 80.000.000
خرید بستۀ نرم افزاری 30.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 3.000.000
بانک 113.000.000
حسابهای دریافتی 82.400.000
مالیات بر ارزش افزوده 2.400.000
درآمد حاصل از خدمات 80.000.000
مثال نمونه (70)
شرکت مهندسی، نصب و نگهداری کارخانجات صنایع پتروشیمی (رامپکو) در تاریخ 12/10/1387 صورتحساب فروش خدمات به شرکت ملی نفت به مبلغ یکصد میلیون ریال صادر کرده است که در تاریخ 18/11/1387 متوجه شده که مبلغ صورتحساب ده میلیون ریال اشتباهاً زیاد درج شده است. مطلوب است محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده و نحوۀ اصلاح حساب مذکور.
تاریخ عنوان حسابها و شرح عطف بدهکار بستانکار
12/10/87 حسابهای دریافتنی 103.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 3.000.000
درآمد خدمات 100.000.000
18/11/87 درآمد خدمات 10.000.000
مالیات بر ارزش افزوده 300.000
حسابهای دریافتنی 10.300.000
چنانچه شرکت مذکور در تاریخ 11/1/1387 متوجه اشتباه شود باید ضمن ثبت اصلاحی فوق در اظهارنامه سه ماهه اول سال 1388 مبلغ سیصد هزار ریال جزء اعتبار مالیاتی خود منظور نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مثال نمونه 71
فعالیت مالی شرکت پالایشگاه آبادان طی دورۀ منتهی به ۳0/10/1387 عبارت بوده است:‌
خرید نفت خام از وزارت نفت به مبلغ یکصد میلیون ریال بصورت نسیه.
خرید مواد اولیه جانبی تولید بنزین به مبلغ ده میلیون ریال بصورت نسیه.
فروش نقدی بنزین به مبلغ دویست میلیون ریال بصورت نقد.
فروش نقدی نفت سفید به مبلغ ده میلیون ریال.
فروش نقدی نفت سفید به مبلغ ده میلیون ریال.
فروش نقدی نفت کوره به مبلغ بیست میلیون ریال.
مطلوبست محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده دوره مذکور.
مالیات بر ارزش افزوده فروش بنزین 60.000.000=(10٪+20٪)×200.000.000
مالیات بر ارزش افزوده نفت سفید 1.300.000=(10٪+۳٪) ×10.000.000
مالیات بر ارزش افزوده نفت کوره 1.600.000=(5٪+3٪)×۲0.000.000
جمع مالیات بر ارزش افزوده 74.600.000=1.600.000+1.300.000+60.000.000
مثال نمونه 71
شرکت رامپکو در موعد مقرر در اداره مالیات بر ارزش افزوده ثبت¬نام ننموده است اما بابت فروش محصولات خود به مبلغ سیصد میلیون ریال بتاریخ 15/12/1387 مبلغ نهصد هزار ریال مالیات بر ارزش فزوده دریافت و به سازمان امور مالیاتی پرداخت نموده است. ادارۀ امور مالیات بر ارزش افزوده در هنگام رسیدگی مالیات بر ارزش افزوده در تاریخ 15/12/1387 چه اقداماتی بعمل خواهند آورد؟رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده دریافتنی واقعی 9.000.000=۳٪×300.000.000
8.100.000=900.000-9.000.000
8.262.000=(۲٪× 8.100.000)+8.100.000
15.012.000=(۲٪×8.100.000)+8.100.000(٪75×9.000.000)
چون شرکت در موعد مقرر ثبت¬نام ننموده و 75 ٪ کل مالیات متعلق دورۀ مذکور از این بابت جریمه خواهد شد. مضافاً بر آنکه به دلیل کم حساب کردن مالیات مربوط به مابه¬التفاوت مالیات به اضافۀ یک ماه دیرکرد از وی مطالبه خواهد شد.
اطلاعیه مرحله اول ثبت نام مودیان مالیات بر ارزش افزوده
قابل توجه کلیه عرضه کنندگان کالاها و ارائه دهندگان خدمات و واردکنندگان و صادرکنندگان آنها
با عنایت به تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر ارزش افزوده و از آنجا که مطابق ماده (۵۳) قانون، تاریخ اجرای این نظام مالیاتی از اول مهرماه ۱۳۸۷ تعیین گردیده است، با استفاده از اختیارات حاصل از ماده (۱۸) قانون مذکور، بدینوسیله مشمولین مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی واجد حداقل یکی از شرایط زیر اعلام می‌گردند:
الف) کلیه وارد کنندگان؛ ب) کلیه صادر کنندگان؛
ج) کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در سال ۱۳۸۶ سه میلیارد ریال یا بیشتر بوده است؛
د) کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آنها در پنج ماهه آغازین سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر بوده است.
تبصره: آن دسته از فعالان اقتصادی که صرفاً به عرضه کالاها و خدمات معاف از این نظام مالیاتی (بر اساس مفاده ماده ۱۲ قانون) اشتغال دارند، از ثبت نام در این مرحله معاف می‌باشند، بدیهی است فعالانی که به عرضه توأم کالاهای مشمول و معاف اشتغال داشته و حداقل یکی از شرایط فوق را دارند مشمول این تبصره نبوده و موظف به ثبت نام در این مرحله می‌باشند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
واجدین هر یک از شرایط بندهای (الف) تا (د) فوق‌الذکر می‌توانند جهت آگاهی از قانون مذکور، مقررات مربوطه و چگونگی اجرای آن به پایگاه اینترنتی طرح استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.VAT.ir مراجعه نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
واجدین شرایط فوق الذکر در صورتی که تاکنون دعوتنامه ثبت نام در این نظام مالیاتی (حاوی نام کاربر و رمز عبور ثبت نام اینترنتی) را دریافت ننموده‌اند، می‌توانند جهت اجرای احکام قانون مذکور و ثبت نام در این نظام مالیاتی به نشانی اینترنتی www.VAT.ir/Registration مراجعه و فرآیند ثبت نام خود مشتمل بر اقدامات زیر به انجام برسانند:
۱- مراجعه به سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir و سامانه ثبت نام اینترنتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.VAT.ir/Registration و آگاهی از قانون، مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی؛
۲- در صورتی که مودی با مطالعه مستندات مربوط به این نظام مالیاتی، خود را مشمول ثبت نام در مرحله اول این نظام مالیاتی بداند، با مراجعه به سامانه ثبت نام اینترنتی فوق الذکر ، نسبت به تکمیل اطلاعات اولیه در بخش “پیش ثبت نام” و دریافت شماره رهگیری حداکثر تا تاریخ ۲۵/۶/۸۷ اقدام نماید؛
۳- پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، جهت تکمیل مراحل ثبت نام، ظرف مدت (۱۰) روز از تاریخ دریافت شماره رهگیری پیش ثبت نام به مودیان تحویل خواهد گردید. در صورتی که مودی ظرف مهلت مقرر پاکت مذکور را دریافت ننماید، ضروری است با مراجعه به قسمت “پیگیری پیش ثبت نام” نسبت به اعلام کد رهگیری اقدام نماید تا ترتیب پیگیری موضوع داده شود؛
۴- با دریافت پاکت حاوی نام کاربر و رمز عبور، ضروری است مودیان با مراجعه به پایگاه اینترنتی ثبت نام نسبت به درج کامل اطلاعات بنگاه اقتصادی در بخش “ثبت نام” سامانه اینترنتی ثبت نام اقدام نمایند. درج اطلاعات در بخش‌های مختلف فرم ثبت نام می‌تواند به صورت یکجا و یا در چند مرحله (و با “ثبت موقت” اطلاعات در هر نوبت) صورت پذیرد؛
۵- “تایید نهایی و ارسال اطلاعات” وارد شده ثبت نام و دریافت و چاپ نسخه ویژه سیستم ثبت نام که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام ارائه می‌گردد. (توجه فرمائید پس از تایید نهایی و ارسال اطلاعات اعمال هرگونه تغییر یا اصلاح در اطلاعات ثبت شده در سیستم تنها با طی فرآیند ویژه اصلاح اطلاعات ثبت نام پس از ثبت قطعی و ارسال میسر خواهد بود)؛
۶- ارسال نسخه چاپی فرم ثبت نام (که توسط پایگاه اینترنتی ثبت نام در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت). کلیه صفحات این نسخه چاپی باید توسط کاربران مهر و امضاء مجاز گردد و به همراه تصویر مدارک مورد نیاز ثبت نام به شرح مشخص شده در سامانه ثبت نام اینترنتی توسط پست پیشتاز دو قبضه به نشانی تهران، صندوق پستی‌6779/19395 حداکثر تا تاریخ1/7/1387 توسط مودیان ارسال گردد. نگهداری رسید ارسال این مدارک تا زمان دریافت گواهینامه موقت ثبت نام الزامی خواهد بود؛
۷- در صورت تکمیل صحیح اقلام اطلاعاتی و ارسال کامل مدارک توسط مودیان، گواهینامه موقت ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای مودیان صادر و به همراه کتب و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای این نظام مالیاتی حداکثر تا تاریخ 20/7/87 برای مودیان ثبت نام شده ارسال خواهد گردید. به هر ترتیب این اطلاعات از طریق سایت اینترنتی استقرار نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح فوق نیز در اختیار مودیان قرار خواهد داشت.
مودیان محترم مشمول بندهای (الف) تا (د) این دستورالعمل علاوه بر ثبت نام به شرح فوق¬الذکر، ضروری است برابر قانون اقدامات زیر را از تاریخ 1/7/87 به مورد اجرا بگذارند:
۱- اجرای مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در رابطه با چگونگی صدور صورتحساب معاملات، و همچنین محاسبه و دریافت مالیات و عوارض متعلق از تاریخ 1/7/87 ؛
۲- پس از انجام کلیه تکالیف قانونی، بویژه در رابطه با صدور صورتحساب و محاسبه و وصول مالیات، تکمیل و تسلیم اظهارنامه و محاسبه و واریز بدهی مالیاتی برابر مقررات و دستورالعمل‌های این نظام مالیاتی در هر دوره مالیاتی ضروری خواهد بود.
۳- اولین اظهار نامه این نظام مالیاتی مربوط به عملکرد فصل پائیز سال ۱۳۸۷ بوده و می‌بایستی تا تاریخ ۱۵ دی ماه سال جاری تسلیم گردد.
۴- سایر تکالیف قانون با مراجعه به قانون و مقررات مربوطه قابل شناسایی و لازم‌ الاجرا خواهد بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
بدیهی است مشمولین مراحل بعدی ثبت نام در این نظام مالیاتی در اطلاعیه‌های بعدی سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاع عموم خواهد رسید.
لازم به ذکر است برخورداری از مزایای قانونی این نظام مالیاتی و عدم مواجهه با جرائم و سایر عواقب تخلف از این قانون به شرح مندرج در تبصره ماده (۱۹) و مواد (۲۲) و (۲۳) قانون مستلزم اجرای به موقع و کامل عملیات ثبت نام و انجام کلیه تکالیف قانونی این نظام مالیاتی از تاریخ1/7/87 خواهد بود.
آن دسته از مودیان که دعوتنامه ثبت نام در این نظام مالیاتی را دریافت نموده‌اند، صرفاً نسبت به ثبت نام در چارچوب دستورالعمل مندرج در دعوتنامه دریافتی اقدام نمایند و نیازی به اجرای مفاد دستورالعمل مندرج در این فراخوان عمومی ندارند این اطلاعیه در حکم بخشنامه به ادارات کل امور مالیاتی محسوب می‌گردد.

مرحله دوم ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس توافقات بعمل آمده با شورای اصناف کشور و پیرو اطلاعیه مشترک صادره (درج شده در جراید کثیرالانتشار بهمن ماه ۱۳۸۷) بدینوسیله فعالان اقتصادی مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر اعلام می‌گردند:
مشمولین مرحله دوم ثبت نام و اجرا
کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی، صرفنظر از میزان فعالیت، که مشمول مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده بوده‌اند، شاغل به فعالیت در هر یک از موضوعات مندرج در بند (الف) ماده (۹۶) قانون مالیات‌های مستقیم (بجز فعالیت‌های معاف موضوع ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده) به شرح زیر، مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی می‌باشند:
۱-کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که برای آنها جواز تأسیس و پروانه‌ی بهره‌برداری از وزارتخانه‌ی ذیربط صادر شده یا می‌شود؛
۲-بهره‌برداران معادن؛
۳- ارائه دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری و دفترداری و همچنین خدمات مالی؛
۴- حسابداران رسمی شاغل و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران؛
۵- ارائه دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای؛
۶- ارائه دهندگان انواع خدمات انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم؛
۷- متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛
۸- بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها؛
۹- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی؛
۱۰- مؤسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذیربط، زمینی، دریایی و هوایی باربری (به استثناء واحدهایی که صرفاً به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)؛
۱۱- مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور؛
۱۲- مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.
بنا به اختیار حاصل از ماده (۱۸) قانون مالیات بر ارزش افزوده و با توجه به این که ثبت نام و آموزش مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی تاکنون در سه مرحله به انجام رسیده است، تاریخ اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام به شرح زیر اعلام می‌گردد:
مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده، مکلف به اجرای کلیه مقررات وتکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده، از جمله صدور صورتحساب، محاسبه، درج و وصول مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات و عوارض متعلقه به صورت دوره‌ای، از تاریخ اول مهر ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت (1/7/1388) می‌باشند
با عنایت به موارد فوق، ضمن تشکر از ثبت نام و شرکت در برنامه‌های آموزشی مرحله دوم اجرای این نظام مالیاتی توسط اکثر مشمولین این مرحله، موارد زیر به فعالان اقتصادی اعلام می‌گردد:
۱- آن دسته از فعالان اقتصادی مشمول مرحله دوم که تاکنون اقدام به تکمیل فرآیند ثبت نام خود در این نظام مالیاتی ننموده‌اند، بایستی حداکثر تا تاریخ 31/6/1388 با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.eVAT.ir اقدام به تکمیل عملیات پیش ثبت نام و مراحل بعدی ثبت نام خود بنمایند.
۲- آن دسته از تشکل‌های صنفی و فعالان اقتصادی که متقاضی استفاده از دوره‌های آموزشی رایگان این نظام مالیاتی می‌باشند، درخواست کتبی خود را با ذکر نام شرکت کنندگان به نمابر ۸۸۹۲۰۴۱۱ (۰۲۱) ارسال نمایند تا ترتیب شرکت ایشان در این دوره‌‌ها داده شود.
۳- جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این نظام مالیاتی و اطلاع از قانون، مقررات و فرآیند اجرائی مربوطه، فعالان اقتصادی و سایر ذینفعان و علاقه مندان می‌توانند به پایگاه اطلاع رسانی این نظام مالیاتی به نشانی www.VAT.ir مراجعه فرمایند.
۴- سوالات و استعلامات فنی در رابطه با این نظام مالیاتی از طریق ادارات کل امور مالیاتی استان‌ها (که فهرست آنها از طریق نشانی www.eVAT.ir/VATDirs در دسترس می‌باشد) و همچنین از طریق ستاد معاونت مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور (۸۸۹۲۰۴۱۱-۰۲۱) کتباً پاسخ داده می‌شود.
۵- واحدهای خدمات مودیان اختصاصی مالیات بر ارزش افزوده (که نام و نشانی آنها از طریق پایگاه اطلاع رسانی به نشانی www.eVAT.ir/VAToffices در دسترس می‌باشد) در کلیه استان‌ها و شهرستان‌های کشور آماده ارائه کلیه خدمات مورد نیاز در رابطه با این نظام مالیاتی می‌باشد.
6- شایان ذکر است برابر اطلاعیه‌های قبلی سازمان مشمولین مرحله اول ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر اعلام گردیدند:
اطلاعیه مرحله سوم ثبت نام مودیان مالیات برارزش افزوده
روابط عمومی سازمان امورمالیاتی طی اطلاعیه ای به شرح زیر اعلام نموده است :
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده ، بدینوسیله فعالان اقتصادی (عرضه کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله سوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
الف – مشمولین مرحله سوم ثبت نام و اجرای قانون :
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام ، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده اند ، در صورتی که در سال ۱۳۸۷ یا ۱۳۸۸ مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات ( غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف ) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر می باشد ، مشمول مرحله سوم ثبت نام و اجرای قانون خواهند بود.
اشخاصی که شاغل به فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده ( ۱۲ ) قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بندهای ” ب ” و ” ج ” ماده ( ۹۶ ) قانون مالیاتهای مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند ، از ثبت نام در این مرحله مستثنی خواهند بود.
اشخاص مزبور مکلفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مؤدیان مشمول و ثبت نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورتحساب ، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ضمناً: نحوه ثبت نام و اجرای قانون توسط اشخاص حقیقی مشمول بند ” الف ” ماده ۹۶ قانون مالیاتهای مستقیم در اطلاعیه مرحله دوم ( تاریخ اجرای قانون از 1/7/1388 ) اعلام شده است و در مورد مشمولین بندهای ” ب ” و ” ج ” ماده ( ۹۶ ) قانون مزبور نیز در اطلاعیه های بعدی اعلام خواهد شد.
ب – تاریخ اجراء و تکالیف قانونی :
مؤدیان محترم مشمول مرحله سوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ اول فروردین ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و نه (1/1/1389) ، مکلف به اجرای کلیه مقررات و تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب ، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض در مهلت مقرر می باشند .
ج – مهلت ثبت نام و چگونگی ثبت نام :
از مؤدیان محترم مشمول مرحله سوم ثبت نام درخواست می گردد ، از تاریخ درج اطلاعیه در جراید لغایت پایان اسفندماه سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت ( 29/12/1388 ) با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی w ww.evat.ir نسبت به ثبت نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت نام در سایت مزبور قابل دسترسی است .رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
د – ثبت نام و اجرای اختیاری (داوطلبانه) قانون مالیات بر ارزش افزوده :
اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول مراحل اول ، دوم و این مرحله (سوم) ثبت نام و اجرای قانون نمی باشند ، در صورتیکه مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف) آنها در سال ۱۳۸۷ یا ۱۳۸۸ بیشتر از دو میلیارد ریال باشد، می توانند به منظور ثبت نام و اجرای قانون به صورت اختیاری ، درخواست خود را به سازمان امور مالیاتی کشور (معاونت مالیات بر ارزش افزوده ) تسلیم نمایند. این دسته از مؤدیان در صورت کسب مجوز ثبت نام از تاریخی که سازمان مزبور تعیین و اعلام خواهد کرد ، به عنوان مؤدی مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده محسوب خواهند شد .
تذکرمهم: فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام و اجرای قانون بوده اند ، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله سوم ثبت نام این نظام مالیاتی ، جزو مؤدیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون ( برای مؤدیان مرحله اول از 1/7/1387 و مرحله دوم از 1/7/1388 ) خواهند بود .
۱ – مراکز خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استانهای کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت نام الکترونیکی این مرحله از ثبت نام خواهند بود. ( فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت نام به نشانی w ww.evat.ir قابل دسترسی است)
۲ – در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی با مراجعه به سایت مزبور برای آموزش نیز ثبت نام نمایند تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل آید .
۳ – پاسخگویی به سئوالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده مستقر در ادارات کل امور مالیاتی استانها ، از طریق شماره تلفن های ۱۷-۸۸۹۲۰۴۱۵ ( ۰۲۱ ) بخش اطلاع رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می باشد .
این اطلاعیه در حکم بخشنامه برای ادارات کل امور مالیاتی محسوب می گردد.
اطلاعیه مرحله چهارم ثبت نام مودیان مالیات برارزش افزوده
اعلام تاریخ ثبت نام،آموزش و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مودیان مرحله چهارم
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس هماهنگی و تفاهم به عمل ¬آمده با وزارت بازرگانی و شورای اصناف کشور، بدینوسیله فعالان اقتصادی( عرضه کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آموزش و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
الف- مشمولین مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول ، دوم و سوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که شاغل به فعالیتهای موضوع بند «ب» ماده «۹۶» قانون مالیاتهای مستقیم به شرح ذیل باشند، با هر میزان فروش یا درآمد مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آموزش و اجرای قانون خواهند بود.
۱-صاحبان کارگاه های صنعتی (اعم از صنفی و غیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)؛
۲- فروشندگان طلا و جواهرو سایر فلزات زینتی (شامل پلاتین و نقره)؛
۳- فروشندگان آهن‌آلات و سایر فلزات؛
۴- صاحبان تالارهای پذیرائی و رستورانها؛
۵- صاحبان متل و هتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان؛
۶- صاحبان نمایشگاهها و فروشگاههای خودرو و بنگاه معاملات املاک؛
۷- صاحبان تعمیرگاههای مجازخودرو؛
۸- چاپخانه‌داران ؛
۹- صاحبان دفاتراسناد رسمی؛
۱۰- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس+۱۰ )و دفاتر خدمات الکترونیک شهر؛
۱۱- صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی؛
۱۲- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌هاو مکانهای تفریحی و ورزشی.
اشخاصی که شاغل به فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده«۱۲» قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بند «ج» ماده «۹۶» قانون مالیاتهای مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند، از ثبت نام در این مرحله مستثنی خواهند بود. اشخاص مزبور مکلفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مودیان مشمول و ثبت‌نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورتحساب، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ب- مهلت ثبت نام و چگونگی ثبت نام
از مودیان محترم مشمول مرحله چهارم ثبت نام در خواست می‌گردد، از تاریخ درج اطلاعیه در جراید لغایت31/5/1389 با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir نسبت به ثبت نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند.ضمناً راهنمای چگونگی ثبت نام در سایت مزبورقابل دسترسی است.
ج- تاریخ اجراء و تکالیف قانونی
تاریخ اجرای قانون برای مودیان مشمول مرحله چهارم در مورد انجام به تکالیف و مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض، در مرداد ماه سال جاری اعلام خواهد شد.
قابل توجه مودیان محترم
۱- مراکز خدمات مودیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استانهای کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت نام الکترونیکی این مرحله از ثبت نام خواهند بود.(فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت نام www.evat.ir قابل دسترسی است).
۲- در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی مؤدیان می توانند با مراجعه به سایت مزبور یا به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط برای آموزش نیز ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل آید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
۳- اتحادیه های صنفی ذیربط نیز در صورت نیاز اعضای آنان جهت آموزش می توانند، فهرست اعضا خود را به ادارات کل امور مالیاتی ذیربط اعلام تا ترتیبات لازم جهت آموزش آنان فراهم گردد.
۴- پاسخگویی به سئوالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مودیان مالیات بر ارزش افزوده مستقر در ادارات کل امور مالیاتی استانها، از طریق شماره تلفن‌های۱۷-۸۸۹۲۰۴۱۵(۰۲۱) بخش اطلاع رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می باشد.
۵- تذکر مهم:
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول ، دوم و سوم ثبت نام بوده‌اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله چهارم ثبت نام این نظام مالیاتی جزء مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون(برای مودیان مرحله اول از 1/7/1387 مرحله دوم از 1/7/1388 و مودیان مرحله سوم از1/1/1389) خواهند بود.
این اطلاعیه در حکم بخشنامه برای ادارات کل امور مالیاتی محسوب می‌گردد.
«روابط عمومی سازمان امور مالیاتی کشور»

تکمیلی مورخ ۱۷شهریور ما ه ۸۹
اعلام تاریخ اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مودیان مرحله چهارم
پیرو اطلاعیه خرداد ماه سال جاری، در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس هماهنگی و تفاهم بعمل آمده با وزارت بازرگانی و شورای اصناف کشور، بدینوسیله فعالان اقتصادی (عرضه‌کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله چهارم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید.
الف- مشمولین مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول ، دوم و سوم ثبت‌نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که شاغل به فعالیتهای ذیل (از جمله فعالیتهای موضوع بند «ب» ماده۹۶ قانون مالیاتهای مستقیم) باشند، با هر میزان فروش یا درآمد، مشمول مرحله چهارم ثبت نام و اجرای قانون خواهند بود.
1- صاحبان کارگاه های صنعتی (اعم از صنفی و غیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)؛
۲- فروشندگان طلا و جواهر؛
۳- فروشندگان آهن‌آلات ؛
4- صاحبان تالارهای پذیرائی و رستورانها؛
5- صاحبان متل و هتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان؛
6- صاحبان نمایشگاهها و فروشگاههای خودرو و بنگاه معاملات املاک؛
7- صاحبان تعمیرگاههای مجازخودرو؛
8- چاپخانه‌داران ؛
9- صاحبان دفاتراسناد رسمی؛
10- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس+۱۰ )و دفاتر خدمات الکترونیک شهر ؛
11- صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی؛
۱۲- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌هاو مکانهای تفریحی و ورزشی.
اشخاصی که شاغل به فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند و همچنین اشخاص حقیقی مشمولین بند «ج» و سایر فعالیتهای اعلام نشده بند «ب» موضوع ماده (۹۶) قانون مالیاتهای مستقیم که به صورت صنفی فعالیت و تابع شورای اصناف کشور هستند، از ثبت‌نام و اجراء در این مرحله مستثنی خواهند بود. اشخاص مزبور مکلفند به هنگام خرید کالا و خدمات از مودیان مشمول و ثبت‌نام شده در این نظام مالیاتی ضمن دریافت صورتحساب، مالیات و عوارض متعلقه را به آنها پرداخت نمایند.
ب- تاریخ اجراء و تکالیف قانونی
مؤدیان محترم مشمول مرحله چهارم ثبت‌نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ اول مهر ماه سال هزاروسیصدوهشتادونه (۱/۷/۱۳۸۹)، مکلف به اجرای کلیه مقررات و تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض در مهلت مقرر می‌باشند.
ج- مهلت ثبت‌نام و چگونگی ثبت‌نام
پیرو اطلاعیه خرداد ماه سال جاری مهلت ثبت نام فعالان اقتصادی مرحله چهارم تا پایان شهریور ماه سال هزاروسیصدوهشتادونه (31/6/1389) تمدید می گردد. لذا فعالان اقتصادی می توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir نسبت به ثبت‌نام در این نظام مالیاتی اقدام نمایند. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت‌نام در سایت مزبور قابل دسترسی است.
قابل توجه مودیان محترم
۱- مراکز خدمات مودیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استانهای کشور آماده ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت‌نام الکترونیکی این مرحله از ثبت‌نام خواهند بود. (فهرست مراکز مزبور در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت‌نام به نشانی www.evat.ir قابل دسترسی است)
۲- در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی مؤدیان می‌توانند با مراجعه به سایت مزبور یا به ادارات امور مالیاتی استان، شهرستان و شهر ذیربط برای آموزش نیز ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل آید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
۳- اتحادیه های صنفی ذیربط در صورت نیاز اعضای آنان جهت آموزش می توانند، فهرست اعضاء خود را به ادارات کل امور مالیاتی ذیربط اعلام تا ترتیبات لازم جهت آموزش آنان فراهم گردد.
۴- پاسخگویی به سئوالات عمومی و کلی در زمینه این نظام مالیاتی علاوه بر واحدهای خدمات مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده مستقر در ادارات کل امور مالیاتی استانها، از طریق شماره تلفن‌های۱۷-۸۸۹۲۰۴۱۵ (۰۲۱) بخش اطلاع‌رسانی مالیات بر ارزش افزوده قابل ارائه می‌باشد.
۵- تـذکـر مهـم:
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت‌نام و اجرای قانون بوده‌اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله چهارم ثبت‌نام این نظام مالیاتی، جزو مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت‌نام و اجرای قانون (برای مودیان مرحله اول از 1/7/1387 ، مرحله دوم از 1/7/1388 و مرحله سوم از 1/1/1389 ) خواهند بود.
این اطلاعیه در حکم بخشنامه برای ادارات کل امور مالیاتی محسوب می‌گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
اعلام تاریخ ثبت¬نام، آموزش و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مؤدیان مرحله پنجم
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بنا به اختیارات حاصل از مقررات ماده «۱۸» این قانون، بدینوسیله فعالان اقتصادی ( عرضه کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات) مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را به شرح زیر تعیین و اعلام می‌نماید:
۱- مشمولین مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون
۱-۱ کلیه اشخاص حقوقی که تاکنون و بر اساس شرایط مراحل اول ، دوم، سوم و چهارم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که درهر یک از سال‌های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ یا ۱۳۸۹ مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها یک میلیارد ریال و بیشتر ‌باشد مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون خواهند بود.
۲-۱ کلیه اشخاص حقوقی که قبل یا بعد از سال ۱۳۹۰ ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده یا می‌رسند و حائز شرایط مذکور نگردیده‌اند، در صورتی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات (غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آنها در سال ۱۳۹۰ یا سال‌های بعد، به یک میلیارد ریال و بیشتر برسد، از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به آستانه مذکور، مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون خواهند شد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
۳-۱ اشخاص حقوقی که صرفاً به فعالیت عرضه کالا و ارائه خدمات معاف موضوع ماده«۱۲» قانون مالیات بر ارزش افزوده اشتغال دارند، از ثبت نام و اجرای قانون در این مرحله مستثنی می باشند.
۲- مهلت و چگونگی ثبت نام
۱-۲ از اشخاص حقوقی مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون در خواست می‌گردد، از تاریخ درج اطلاعیه در جراید لغایت ۱۳۹۰/۰۵/۳۱ با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir نسبت به ثبت نام جهت آموزش و اجرای این نظام مالیاتی اقدام نمایند تا در صورت نیاز به آموزش مقدمات آموزش آنان فراهم گردد. ضمناً راهنمای چگونگی ثبت نام در سایت مزبورقابل دسترسی است.
۲-۲ کلیه اشخاص حقوقی که از تاریخ ۱۳۹۰/۰۱/۰۱ به بعد به حد آستانه فروش کالا و ارائه خدمات در سال ۱۳۹۰ و یا سال‌های بعد می‌رسند، از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به حد آستانه مذکور در سال مورد نظر (یک میلیارد ریال و بالاتر) مشمول اجرای مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله ثبت‌نام، صدور صورتحساب و … خواهند بود.
مثال (۱): شرکتی قبل از سال ۱۳۹۰ به ثبت رسیده و در سال‌های قبل به حد آستانه فروش کالا و ارائه خدمات (یک میلیارد ریال و بالاتر) نرسیده است. اما تا تاریخ ۱۳۹۰/۰۶/۱۵ به حد آستانه مزبور می‌رسد. بنابراین شرکت مذکور مشمول اجرای مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ ۱۳۹۰/۰۷/۰۱ (اول دوره مالیاتی پائیز) خواهد بود.
مثال (۲): شرکتی در تاریخ ۱۳۹۰/۰۷/۱۰ به ثبت می رسد و تا تاریخ ۱۳۹۰/۰۹/۳۰ به حد آستانه فروش کالا و ارائه خدمات (یک میلیارد ریال و بالاتر) خواهد رسید، بنابراین شرکت مذکور مشمول اجرای مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ ۱۳۹۰/۱۰/۰۱ (اول دوره مالیاتی زمستان) خواهد شد.
۳- تاریخ اجراء و تکالیف قانونی
اشخاص حقوقی مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ ۱۳۹۰/۰۷/۰۱ مکلف به اجرای کلیه تکالیف و مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله صدور صورتحساب، درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات و عوارض در مهلت مقرر می باشند.
لازم به ذکر است مهلت مذکور برای اشخاص حقوقی که طی سال ۱۳۹۰ یا سال‌های بعد، حائز شرایط مرحله پنجم می شوند از تاریخ اولین دوره مالیاتی بعد از مشمولیت خواهد بود.
قابل توجه مؤدیان محترم
۱- مراکز خدمات مودیان مالیات بر ارزش افزوده در کلیه استانهای کشور آماده راهنمایی و پاسخگویی به سؤالات عمومی و همچنین ارائه اطلاعات مورد نیاز و انجام عملیات ثبت نام الکترونیکی این مرحله از ثبت نام خواهند بود. (فهرست مراکز مزبور و شماره تلفن آنها در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی ثبت نام www.evat.ir قابل دسترسی است.)
۲- در صورت نیاز به آموزش این نظام مالیاتی مؤدیان می توانند با مراجعه به سایت مزبور یا به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط برای آموزش نیز ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آنها که به صورت رایگان خواهد بود، بعمل آید.
این اطلاعیه در حکم بخشنامه برای ادارات کل امور مالیاتی محسوب می‌گردد.
آیین نامه بند (14) ماده (12) قانون مالیات بر ارزش افزوده
شماره235376/ت41958هـ تاریخ: 14/12/1387
ماده1ـ ارائه خدمات پژوهشی (تحقیقاتی و فناوری) و آموزشی توسط مدارس، مراکز فنی وحرفه‌ای، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، مراکز و مؤسسات آموزشی و پژوهشی که دارای مجوز از مراجع ذیصلاح قانونی باشند و انجمنهای علمی که از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوز دریافت کرده‌اند، مشمول معافیت ماده (12) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند.
تبصره ـ ارایه خدمات غیرمرتبط با خدمات آموزشی و پژوهشی و سایر فعالیتهای خارج از مجوز، توسط واحدهای یادشده مشمول پرداخت مالیات و عوارض می‌باشند.
ماده2ـ ارائه‌دهندگان خدمات موضوع ماده(1) مکلفند مجوزهای اخذشده از مراجع ذیصلاح قانونی را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه نمایند تا پس از بررسی و تأیید به‌واحدهای مالیاتی ذی‌ربط ابلاغ گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
پرویز داودی
معاون اول رئیس¬جمهور
فهرست موضوع بند ۱۷ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده
شماره 235371/ت41958 هـ تاریخ: 14/12/1387
هیئت وزیران در جلسه مورخ 27/11/1387 بنا به پیشنهاد مشترک وزارت امور اقتصادی و دارایی- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و به استناد بند (۱۷) ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده- مصوب ۱۳۸۷- تصویب نمود:
فهرست اقلام با مصارف صرفاً دفاعی ( نظامی و انتظامی) و امنیتی به شرح جدول پیوست که تایید شده به مهرپیوست تصویبنامه هیئت وزیران است، تعیین میشود.
۲- اقلام فهرست یاد شده تا زمانی که صرفاً مصارف دفاعی ( نظامی و انتظامی) و امنیتی داشته باشند و توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و از محل بودجه دفاعی و امنیتی کشور برای نیروهای مسلح اعم ازنظامی، انتظامی و امنیتی وارد و یا از داخل خریداری میشود، مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات برارزش افزوده نمیگردند.
۳- برای خودروهای مهندسی و راه سازی در ردیف ( ۱۵ ) و تجهیزات زمینی شامل کامیونهای سوخت رسان، برفروب، آتشنشانی فرودگاهی، ژنراتور (ردیف ۲۰ ) وارداتی یا خریداری شده از داخل کشور ارائه مصوبه ستاد کلنیروهای مسلح با ذکر تعداد آن ضرورت دارد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
۴- موارد اختلاف در کارگروهی با حضور نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برطرف خواهد شد.
پرویز داودی
معاون اول رئیس¬جمهور
« آیین نامه اجرایی تبصره (۲) ماده(۳۹) قانون مالیات بر ارزش افزوده»
شماره: 209320/ت42333 مورخ: ۲0/9/1386
ماده۱- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف- قانون: قانون مالیات بر ارزش افزوده- مصوب ۱۳۸۷-
ب- شـاخص جـمعیت: آخـرین سـرشـماری رسـمی انـجام شـده با تـوجه بـه تأثیـر نـرخ رشـد جمـعیت اعلامی در هر سال توسط مرکز آمار ایران.
ج- شاخص کمتر توسعه یافتگی: شاخص مبنای تعیین فهرست مناطق کمتر توسعه یافته موضوع تبصره (۱) ماده(۱۲۲) قانون مالیاتهای مستقیم- مصوب ۱۳۸۰- در ابتدای هر دوره برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
ماده۲- وجوه واریزی به حساب تمرکز وجوه به نسبت بیست درصد (۲۰%) کلان شهرها (شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت) بر اساس شاخص جمعیت، شصت درصد(۶۰%) سایر شهرها بر اساس، شاخص کمتر توسعه یافتگی و جمعیت به شرح جدول پیوست که تایید شده به مـهر ” پیـوست تـصویب نامـه هیئت وزیران” است و بیست درصد(۲۰%) دهیاری ها بر اساس شاخص جمعیت توزیع و توسط شهرداری ها و دهیاری ها هزینه می شود.
ماده۳- توزیع وجوه واریزی به حساب تمرکز وجوه وزارت کشور،تحت نظر کارگروهی متشکل از نمایندگان معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی و کشور و یک نفر ناظر به انتخاب کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی خواهد بود.
ماده۴- وجـوه قیـد شـده در تبصره (۱) ماده (۳۸) و بند (الف) ماده (۳۹) در خارج از حـریم شهرهـا پـس از کسر وجوهات موضوع مـاده (۳۷)،تبصـره(۳) ماده (۳۸) و تبصره (۱) ماده (۳۹) قـانون در حـساب تـمرکز وجـوه بـه نـام وزارت کـشور افتـتاح می گردد، واریز می شود و بر اساس مفاد این آیین نامه و شاخص جمعیت و کمتر توسعه یافتگی بین دهیاری های همان شهرستان توزیع می گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
ماده۵- عوارض موضوع بند(ب) ماده(۳۹) و بند (ج) ماده(۴۶) قانون پس از کسر وجوهات موضوع ماده (۳۷) و تبصره (۱) ماده (۳۹) قانون با رعایت شاخص جمعیت بین کلان شهرها توزیع می گردد و برای سایر شهرها با رعایت شاخص جمعیت و کمتر توسعه یافتگی و برای دهیارهای ها با رعایت شاخص جمعیت طبق فهرستی که در ابتدای هر سال توسط وزارت کشور تهیه می شود،توزیع می¬گردد.
تبصره- توزیع عوارض خارج از حریم شهرها موضوع بند (الف) و تبصره(۱) ماده (۳۸) قانون بین دهیاری ها بر اساس شاخص جمعیت و کمتر توسعه یافتگی خواهد بود.
ماده۶- هر گونه برداشت از حساب تمرکز وجوه به جز پرداخت به شهرداری ها و دهیاری¬ها و وجوه موضوع ماده (۳۷) و تبصره های(۲) و (۳) ماده (۳۸) و تبصره(۱) ماده (۳۹)ممنوع می باشد.
ماده۷- سازمان امور مالیاتی موظف است هر ماه عوارض وصولی موضوع تبصره(۲) ماده (۳۹) قانون را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به حساب تمرکز وجوه وزارت کشور واریز نماید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
ماده۸- وزارت کشور مکلف است ظرف یک ماه پس از وصول وجوه موضوع تبصره (۲) ماده (۳۹) قانون نسبت به واریز آن به حساب شهرداری ها و دهیاری ها اقدام نماید.
ماده ۹- وزارت کشور موظف است گزارش عملکرد وجوه دریافتی را هر سه ماه یکبار به شورای عالی استان ها و کمیسیون اقتصادی مجلس ارائه نماید.
ماده۱۰- چگونگی توزیع و مصرف مبالغ واریزی با توجه به سیاست های پیش بینی شده و مصوب در فصل عمران شهری و روستایی قوانین برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و برنامه های مصوب توسعه استان و با در نظر گرفتن سیاست های کلی توسعه شهری و روستایی کشور در چارچوب بودجه فصل عمران شهری و روستایی شهرداری ها و دهیاری¬ها خواهد بود.
تبصره۱- نحوه تعیین و تصویب طرح ها و پروژه های عمرانی و زیر بنایی مصوب شهرداری ها و دهیاریها و هزینه وجوه مواد (۴) و (۵) این آیین نامه مطابق مقررات مندرج در آیین نامه های مالی و معاملاتی شهرداریها و دهیاریها و سایر قوانین و مقررات مربوط خواهد بود.
تبصره۲- نظارت بر نحوه عملکرد هزینه اعتبارات واگذار شده بر عهده دفاتر استانی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور و تا قبل از تشکیل آن، بر عهده حوزه معاونت امور عمرانی استانداری ها می باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
تبصره۳- شهرداری¬ها و دهیاری ها مکلفند گزارش عملکرد هزینه اعتبارات خود را از طریق دفاتر استانی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور( در صورت عدم تشکیل از طریق حوزه معاونت امور عمرانی استانداری ها) در مقاطع سه ماهه برای سازمان یاد شده ارسال نمایند.
ماده۱۱- وزارت کشور مسئول حسن اجرای این آیین نامه می باشد.
عوارض آلایندگی پالایشگاه¬ها و واحدهای پتروشیمی موضوع تبصره (۱) ماده (۳8)
«به منظور اجرای صحیح مقررات موضوع تبصره (1) ماده (38) قانون مالیات بر ارزش افزوده در خصوص پالایشگاه ها و واحدهای پتروشیمی و با استناد به نظریه شماره 86317/10670 مورخ 4/5/1389 معاونت محترم فنی و حقوقی رئیس جمهور، پالایشگاه های نفت و واحدهای پتـروشـیمی، عـلاوه بر مالیات و عوارض متعلق موضوع این قانون، مشمول پـرداخت یـک درصد (1%) از قیـمت فـروش به عـنوان عـوارض آلایـندگی می باشند. بدیهی است پرداخت عوارض مذکور توسط آنان نیازی به درج نام آنان در فهرست صنایع آلاینده هر سال نخواهد داشت. لیکن در صورتی که پالایشگاه ها و واحدهای پتروشیمی در طی سال نسبت به رفع آلایندگی اقدام نمایند، با درخواست واحدهای مزبور و تأیید سازمان حفاظت محیط زیست از شمول عوارض آلایندگی خارج می گردند. در این صورت واحدهای یاد شده از اول دوره مالیاتی بعد از تاریخ اعلام توسط سازمان حفاظت محیط زیست به سازمان امور مالیاتی کشور، مشمول پرداخت عوارض آلایندگی نخواهد شد.
بنابراین در صورتی که از طرف سازمان حفاظت محیط زیست رفع آلایندگی پالایشگاه ها و واحدهای پتروشیمی به این سازمان اعلام گردد، مراتب از طریق این معاونت به ادارات کل امور مالیاتی جهت اقدام لازم ابلاغ خواهد شد.»
معافیت¬ از عوارض و مالیات برای آن بخش از درآمد شرکت-های حمل¬ونقل بین¬المللی مربوط به حمل کالاهای صادراتی
شماره: 656 تاریخ: 14/1/1387
در اجرای بند ۱ تصویب نامه شماره ۸۱۲۸۶/ت۲۷۸۶۲ک مورخ ۲۳/۵/۸۶ کمیسیون موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسی پیرامون برقراری معافیت از عوارض ومالیات برای آن بخش ازدرآمد شرکتهای حمل ونقل بین المللی مربوط به حمل کالاهای صادراتی ونیز درآمد حاصل از پذیرش گردشگران خارجی ورودی توسط دفاتر خدمات مسافرتی با استناد به بند د ماده ۳۳ قانون برنامه چهارم وبند هـ ماده ۴ تصویب نامه شماره ۲۰۰۸۷/ت۳۰۷۸۴ک مورخ ۲۱/۰۴/۸۳ کمیسیون مزبور وتصویب نامه شماره ۶۴۲۹/ت۳۲۱۷۲هـ مورخ ۲۱/۰۲/۸۴ هیأت محترم وزیران دستورالعمل زیر مورد تصویب قرار گرفته که مراتب جهت اقدام لازم ابلاغ می گردد.
ماده ۱- حمل ونقل ترانزیت خارجی طبق ماده ۱ قانون حمل ونقل وعبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران ودرچارچوب قانون مذکور با درنظر گرفتن شرایط ذیل معاف از مالیات وعوارض می گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
الف- درآمدهای ارزی تحصیلی دارای منشأ خارجی که توسط اشخاص حقیقی وحقوقی واز طریق سیستم بانکی از خارج از کشوربه حساب شرکت حمل ونقل صاحب درآمد واریز گردد و برای آن قرارداد یا صورتحساب صادر شده باشد.
ب- پروانه ترانزیت خارجی در چارچوب قانون حمل ونقل وعبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران برای آن صادر وعملیات ترانزیت انجام وتسویه صورت پذیرفته باشد.
ماده ۲- درآمد ارزی حاصل از حمل کالاهای صادراتی در صورتیکه مسئولیت حمل کالاها از مبدأ جمهوری اسلامی ایران تا مقاصد خارجی از کشور به عهده شرکت حمل ونقل بین المللی ایرانی واگذار شده باشد از مالیات وعوارض معاف می¬باشد.
ماده ۳- درآمد حاصل از حمل ونقل داخلی وحمل ونقل کالاهای وارداتی مشمول معافیت مالیاتی وعوارض فوق نمیگردد.
علی¬اکبر عرب¬مازار
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
بخشنامه: 4531 مورخ 4/4/1390 (شمول یا عدم شمول مالیات بر ارزش افزوده بر قراردادهای حمل و نقل عمومی مسافری)
نظر به اینکه در اجرای مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده، توسط فعالان اقتصادی که به ارائه خدمات حمل و نقل مسافر از طریق انعقاد قرارداد حمل و نقل مسافر(اعم از دورن شهری و برون شهری) اشتغال دارند،سوالاتی مطرح گردیده است، لذا به منظور اجرای صحیح قانون و همچنین اتخاذ رویه واحد برای مودیان و ادارات امور مالیاتی مقرر می دارد:
1. از آنجاییکه وفق مقررات بند(12) ماده(12) قانون مالیات بر ارزش افزوده،ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون شهری و برون شهری، جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی به صورت کلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف می باشد;لذا ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مسافری از طریق انعقاد قرارداد نیز مشمول مقررات بند (12) ماده (12) قانون خواهد بود و از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف است.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
2. حمل و نقل برون شهری مسافر در داخل کشور(اعم از اینکه با قرارداد یا بـدون قرارداد باشد) با وسائل نقلیه زمینی( به استثناء ریلی)، دریایی و هـوایـی مـشمول عوارض مـوضوع بـند«الف» ماده (43) قـانون فـوق الـذکر مـی باشد، بنابراین اشخاص و موسسات حمل و نقل مسافر مکلف به پرداخت عوارض مزبور مطابق مقررات خواهند بود.
لازم به ذکر است، در مواردی که فعالان اقتصادی مطابق قراردادهای منعقده صرفا وظیفه برنامه ریزی و مدیریت امور حمل و نقل را اجرا و در واقع اقدام به ارائه خدمات مدیریت و حمل و نقل نمایند(به عبارتی درآمد تحـصیلی آنان مطابق قرارداد منعقده، ناشی از حمل و نقل مسافر نباشد) در این صورت ارائه خدمات مزبور مشمول معافیت موضوع بند (12) ماده (12) قانون نخواهد بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
محمد قاسم پناهی
معاون مالیات بر ارزش افزوده
ترخیص ماشین¬آلات و تجهیزات خطوط تولیدی جهت تسهیل فرآیند اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده
شماره: 12374 مورخ 15/8/1387
حسب درخواست وزارت صنایع و معادن و به نظور تسهیل فرآیند اجرایی مالیات برارزش افزوده در رابطه با ترخیص ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولیدی موضوع مصوبه 24 / 2 / 59 شورای انقلاب اسلامی، اصلاحیه مورخ 26 / 1 / 1383 قانون موسوم به تجمیع عوارض (که در تبصره 2 ماده 41 قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز مستثنی گردیده و از پرداخت حقوق ورودی معاف می¬باشند) چگونگی اخذ و واریز مالیات و عوارض موضوعه این گونه ماشین آلات و تجهیزات بشرح ذیل جهت اجرا تا پایان سال 1387 ابلاغ می-گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
1- ترخیص آن دسته از ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولیدی، که بر اساس قوانین فوق الذکر معاف از حقوق ورودی می باشند، در قبال اخذ چک در وجه گمرک جمهوری اسلامی ایران معادل مجموع مالیات و عوارض متعلقه بر اساس قانون مالیات برارزش افزوده بلامانع می باشد.
2_ سازمان امور مالیاتی پس از رسیدگی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مؤدی واردکننده در صورت رعایت ضوابط قانون ی توسط مؤدی، مطابق با ماده 17 قانون فوق الذکر نسبت به ارائه تأییدیه جهت استرداد چک ارائه شده اقدام خواهد نمود و در غیر این صورت طی نامه ای به گمرک جمهوری اسلامی ایران وصول سند مربوطه به نفع حساب وصولی مالیات بر ارزش افزوده و عوارض توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران را درخواست خواهد نمود.
سیدشمس¬الدین حسینی
اجرای مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با خدمات بیمه
شماره: ۸۶۸۸۲ تاریخ: 13۸۷/۸/۲۸
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و با عنایت به جلسات متعدد برگزار شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور با بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای بیمه، در رابطه با تکالیف قانونی این دسته از شرکتها اعلام میدارد:
به استناد مقررات قانون موصوف، ارائه خدمات در ایران در قبال مابه ازاء، به استثنای موارد معاف مصرح درماده ۱۲ قانون یاد شده مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوعه می باشد و به استناد ماده قانونی مذکور هیچگونه معافیتی برای خدمات بیمه ای تصریح نشده است.
بنابراین ارائه کلیه خدمات بیمه ای مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوعه می باشد، لذا با توجه به اینکه جلسات برگزار شده با بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای بیمه و توافقات به عمل آمده در چارچوب قانون صرفاً به منظور تسهیل در اجرای قانون موصوف بوده است، بار دیگر تصمیمات متخذه به منظور اجرای قانون موصوف توسط شرکتهای بیمه و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر متذکر می گردد.
۱- انواع خدمات بیمه و فروش بیمه نامه مأخذ شمول مالیات و عوارض موضوع قانون صدرالاشاره خواهند بود
۲- تاریخ تعلق مالیات و عوارض بیمه ها (اعم از نقدی و تعهدی)، تاریخ صدور بیمه نامه می باشد.
۳- بیمه نامه صادره در حکم صورتحساب موضوع ماده ۱۹ قانون موصوف تلقی می گردد.
۴-معافیت های مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی بر اساس قوانین و مقررات مربوط قابل اعمال خواهد بود
بدیهی است با توجه به تاریخ اجرای قانون مالیات برارزش افزوده، مقررات فوق الذکرکه در جلسات گذشته نیز توسط این سازمان تبیین گردیده، از تاریخ ۱/۷/۱۳۸۷ لازم الاجرا بوده است.
علی اکبر عرب مازار
دستورالعمل اجرایی بند (۴) بخشنامه
چگونگی و نحوه اجرای قانون مالیات برارزش افزوده توسط شرکتهای بیمه به شماره 19087/200 مورخ 28/6/1389 سازمان امور مالیاتی
شماره 945 مورخ 28/1/1390
در اجرای بند (4) بخشنامه چگونگی و نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده توسط شرکتهای بیمه، ابلاغی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور،دستورالعمل نحوه شناسایی،ثبت و گزارشگری اقلام مربوط به بیمه های عمر و پس انداز به شرح زیر ابلاغ می گردد:
1- کلمات و عبارات این دستورالعمل در معانی مشروحه ذیل کاربرد دارد:
مـالیـات بـر ارزش افـزوده: منـظـور مـالیـات هـا و عـوارض مــوضـوع قـانـون مـالـیـات بــر ارزش افــزوده، مـصـوب جـلسـه مـورخ 17/2/1387 کمیسیون اقتصادی مـجلس شـورای اسلامـی کـه طـبق اصـل هشـتاد و پـنجم قـانـون اسـاسـی جمــهوری اسـلامـی ایــران بـه تـصـویـب رسـیـده اسـت و در تـاریـخ 2/3/1387 به تأئید شورای نگهبان رسیده و به مدت 5 سال به صورت آزمایشی اجرا می¬شود.

بخشنامه: منظور بخشنامه«چگونگی و نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده توسط شرکتهای بیمه» است که به شماره 19087/200 مورخ 28/6/1389 از طرف رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور جهت اجرا به مراجع مالیاتی ابلاغ شده است.
بیمه های عمر و پس انداز:منظور از بیمه های عمر و پس انداز کلیه بیمه های عمر مختلط پس انداز به شرط حیات و بیمه عمر تامین خطر فوت از قبیل; عمر و پس انداز، عمر و سرمایه گذاری، تامین آتیه و جامع می باشد.
شرکتهای بیمه: منظور کلیه شرکتهای بیمه اعم از دولتی یا خصوصی است که مبادرت به صدور بیمه نامه عمر و پس انداز می کنند.
2- با عنایت به ماهیت بیمه های عمر و پس انداز،صرفا وجوه دریافتی شرکت های بیمه گر مستقیم بابت حق بیمه، مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود و وجوه پرداختی بیمه گذاران به عنوان پس انداز که به حساب ذخیره پس انداز منظور می گردد مشمول مالیات مذکور نمی باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
3- وجوه دریافتی در هر بیمه نامه مختلط به شرط فوت و حیات اقلام زیر تشکیل شده است:
الف)حق بیمه عمر شامل، حق بیمه خطر فوت و هزینه های اداری، کارمزد،بیمه گری و وصول.
ب) حق بیمه حوادث.
ج) حق بیمه امراض.
د) حق بیمه سایر پوشش های اضافی.
ه) سود اقساط حق بیمه(در صورتی که بیمه نامه به صورت اقساطی صادر شده باشد).
و) وجوه سرمایه گذاری یا پس انداز(اندوخته قانونی) و سود مربوطه به آن.
از اقلام فوق، اقلام مندرج در بندهای«الف»، «ب»،«ج»،«د» و «ه» مشمول مالیات بر ارزش افزوده است و وجوه بند «و» یعنی وجوه سرمایه گذاری یا پس انداز ( قانونی) و سود مربوط به آن، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی باشد. شرکت های بیمه مکلفند در زمان فروش بیمه نامه سهم مالیات بر ارزش افزوده مربوط به اقلام مشمول مالیات بر ارزش افزوده را از بیمه گذاران دریافت و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نمایند.
تبصره: شرکت هایی که در عملیات خود از اصطلاحات و مفاهیمی غیر از موارد مندرج در بندهای فوق استفاده می کنند، موظفند،شمول یا عدم شمول مالیات بر ارزش افزوده بر عملیات خود را قبلا از بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران استعلام نمایند.
4- شرکت های بیمه مکلفند گزارش عملیات مربوط به وجوه بند «و» فوق را به تفکیک از سایر وجوه دریافتی بابت بیمه نامه مختلط به شرط فوت و حیات، تهیه و در اختیار مراجع مالیاتی،بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع و ناظران ذیربط قرار دهند و از ابتدای سال 1390 وجوه مذکور را در سر فصل یا کدینگ مستقل ثبت و نگهداری کنند، به گونه ای که دسترسی و بررسی آن توسط مراجع مذکور به سهولت امکان پذیر باشد.
تبصره: بهره مندی شرکت های بیمه از امتیازات بخشنامه در خصوص بیمه های عمر و پس¬انداز منوط به اجرای دقیق مفاد این بند در ثبت، نگهداری و گزارش عملیات مالی می-باشد.
دستورالعمل صدور گواهی اخذ چک به نیابت از گمرک جمهوری اسلامی ایران در رابطه با واردات ماشین آلات خطوط تولید
شماره: 87305 تاریخ: 15/8/1387
در اجرای بخشنامه شماره 127374 مورخ 15/8/87 مقام محترم وزارت امور اقتصادی ودارایی وبا عنایت به نامه شماره 229555/304/88/83 مورخ 25/8/1387 رئیس کل محترم گمرک جمهوری اسلامی ایران، به ادارات کل امور مالیاتی ومالیات بر ارزش افزوده حوزه عملکرد مالیات بر ارزش افزوده مودیان مأموریت داده می شود در اجرای بخشنامه فوق الذکر، اقدامات زیر را جهت اخذ وصدور گواهی وصول چک بر اساس درخواست گمرکات کشور به مورد اجرا بگذارند:
1- دریافت وبررسی درخواست گمرک ذیربط در رابطه با دریافت چک در اجرای بخشنامه مذکور واین دستورالعمل (طبق نمونه پیوست);
2- اخذ وبررسی اعتبار شماره اقتصادی مودی مراجعه کننده;
3- بررسی وتعلق چک تسلیمی به حسابهای مودی که در پرونده مالیات بر عملکرد مستقیم مودی اعلام گردیده است;
4- صدور گواهی دریافت چک به صورت چاپی وپرفراژ شده (بر اساس نمونه پیوست 2) به عنوان گمرک متقاضی;
5- ارسال گواهی وصول چک صادره از طریق نمابر به گمرک درخواست کننده وتحویل و نسخه اصل به مودی جهت تحویل;
6- ثبت ونگهداری سوابق در پرونده عملکرد مالیات بر ارزش افزوده مودی جهت اقدامات بعدی;
7- ارسال چک به اداره حسابداری اداره کل، جهت نگهداری به صورت امانی تا زمان رسیدگی وتعیین تکلیف پرونده مودی .
ضروری است گزارش عملکرد آن اداره کل در ارتباط با این حکم به صورت ماهیانه به معاونت مالیات بر ارزش افزوده منعکس گردد. ضمنا دستورالعمل استرداد چک تدوین و متعاقبا به ادارات کل ابلاغ خواهد گردید.
علی اکبر عرب مازار
نحوه واریز عوارض مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال 1390
در راستای اجرای قانون برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران مقتضی است از ابتدای سال ۱۳۹۰ کلیه مودیان محترم مشمول مالیات بر ارزش افزوده در هنگام واریز عوارض مالیات بر ازش افزوده موارد ذیل را مورد توجه قرار دهند.
– عوارض موضوع بند “الف” ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده اعم از داخل و خارج حریم از ابتدای سال ۱۳۹۰ به حساب عوارض ارزش افزوده داخل حریم واریز شود.
– عوارض آلایندگی موضوع تبصره “۱” ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده اعم از داخل و خارج حریم از ابتدای سال ۱۳۹۰ به حساب عوارض آلایندگی داخل حریم واریز شود.
بخشنامه شماره 1855 مورخ 11/2/1390 نحوه توزیع عوارض وصولی بین شهرداریها و دهیاریها از اول سال 1390
احتراما، در راستای قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، نظر به اینکه بر اساس حکم ماده «123» این قانون «عوارض وصولی ارزش افزوده و عوارض آلودگی واحدهای تولیدی موضوع بند «الف» و تبصره «1» ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده درهر شهرستان به نسبت جمعیت بین شهرداریها و دهیاری های همان شهرستان توزیع می گردد. در صورتی که آلودگی واحدهای بزرگ تولیدی(پنجاه نفر و بیشتر) به بیش از یک شهرستان در یک استان سرایت کند، عوارض آلودگی بر اساس سیاست های اعلامی معاونت به نسبت تأثیر گذاری، در کمیته ای مرکب ازمعاون برنامه ریزی استان ،فرمانداران شهرستان های ذیربط، مدیر کل محیط زیست و مدیر کل امور مالیاتی استان بین شهرستانهای متأثر توزیع می شود. در صورتی که شهرستانهای متأثر از آلودگی در دو یا چند استان واقع شده باشند، اعضاء کمیته توزیع کننده عوارض آلودگی واحدهای بزرگ(پنجاه نفر و بیشتر) متشکل از نماینده معاونت، معاونین برنامه ریزی استانهای ذیربط، نماینده سازمان حفاظت محیط زیست و نماینده اداره کل مالیاتی بر اساس سیاستهای اعلامی معاونت اقدام به توزیع عوارض آلودگی خواهند کرد.»
مقتضی است ادارات کل امور مالیاتی به منظور اجرای صحیح و اتخاذ رویه واحد اقدامات اجرایی ذیل را جهت توزیع عوارض از ابتدای سال 1390 به مرحله اجرا درآورند:
1- عوارض موضوع بند«الف» ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده اعم از داخل و خارج حریم از ابتدای سال 1390 توسط فعالان اقتصادی به حساب عوارض ارزش افزوده داخل حریم واریز شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
2- عوارض آلایندگی موضوع تبصره «1» ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده اعم از داخل و خارج حریم از ابتدای سال 1390 توسط فعالان اقتصادی به حساب عوارض آلایندگی داخل حریم واریز شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
3- از ابتدای سال 1390 عوارض وصولی موضوع بند «الف» و تبصره«1» ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده از فعالان اقتصادی محدوده جغرافیایی هر شهرستان اعم از داخل یا خارج از حریم (بدون در نظر گرفتن دوره مالیاتی)، بر اساس ضریب جمعیتی بین شهرداریها و دهیاریهای آن شهرستان توزیع گردد.
4- عوارض موضوع بند «الف» ماده «38» و تبصره«1» ماده «38» قانون(واحدهای کوچک تولیدی آلاینده کمتر از پنجاه نفر) در خصوص آن دسته از فعالان اقتصادی که در حریم یک یا چند شهرستان در یک استان واقع شده اند پس از مشخص نمودن سهم عوارض هر شهرستان بر اساس ضریب جمعیتی به حساب شهرداریها و دهیاریهای شهرستانهای ذیربط واریز گردد.
5- عـوارض موضوع بند «الف» ماده «38» و تبصره «1» ماده «38» قانون (واحدهای کوچک تولیدی آلاینده کمتر از پنجاه نفر)درخصوص آن دسته از فـعالان اقتصادی که درحریم یک یا چند شهرستان دربیش ازیک استان واقـع شـده اند پـس از مـشخص نـمودن سهم عوارض هر شهرستان،اداره کل مسئول رسیدگی به پرونده موظف است عوارض شهرستانهای استان حوزه مسئولیت را به حساب شهرداریها ودهیاریهای شهرستان های حوزه مسئولیت و عوارض شهرستانهای سایر استانها را به ترتیب به حساب های عوارض ارزش افزوده داخل حریم و آلایندگی داخل حریم اداره کل امور مالیاتی آن استان واریز نماید.
6- عوارض آلایندگی موضوع تبصره«1» ماده «38» قانون در مورد واحدهای بزرگ تولیدی آلاینده(پنجاه نفر و بیشتر)که آلودگی آنها به بیش از یک شهرستان در یک استان سرایت کند، مطابق سهم تعیین شده توسط کمیته موضوع ماده «123» قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و بر اساس ضریب جمعیتی به حساب شهرداریها و دهیاریهای شهرستانهای متأثر از آلودگی واریز گردد.
7- عوارض آلایندگی موضوع تبصره«1» ماده «38» در مورد واحدهای بزرگ تولیدی آلاینده (پنجاه نفر و بیشتر)که آلودگی آنها به بیش از یک شهرستان در یک یا چند استان سرایت کند، مطابق سهم تعیین شده توسط کمیته موضوع قسمت اخیر ماده «123» قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران پس از مشخص نمودن سهم هر شهرستان،اداره کل مسئول رسیدگی به پرونده موظف است که عوارض شهرستانهای استان حوزه مسئولیت اداره کل را بر اساس ضریب جمعیتی به حساب شهرداریها و دهیاریهای شهرستانهای استان حوزه مسئولیت اداره کل و عوارض شهرستانهای سایر استانها به حساب آلایندگی داخل حریم ادارات کل امور مالیاتی سایر استانهای همجوار واریز نماید.
8- ادارات کل امور مالیاتی موظفند که عوارض وصولی از اشخاص حقوقی تولیدی موضوع بند «الف» ماده «38» و تبصره «1» ماده «38» قانون(به استثناء واحدهای تولیدی پنجاه نفر و بیشتر موضوع بند«6و 7» دستورالعمل) و همچنین فروشگاههای زنجیره ای که دارای چند محل فعالیت در بیش از یک یا چند استان می باشند، را پس از مشخص شدن سهم عوارض هر شهرستان،عوارض شهرستانهای استان حوزه مسئولیت اداره کل را به حساب شهرداریها و دهیاریهای شهرستانهای استان حوزه مسئولیت و عوارض شهرستانهای سایر استانها را به ترتیب به حساب های عوارض ارزش افزوده داخل حریم و آلایندگی داخل حریم اداره کل امور مالیاتی استان مربوطه واریز نمایند.
9- چناچه در خصوص تعیین حریم شهرها بین دو یا چند شهرستان برای توزیع عوارض بند «الف» ماده «38» و تبصره «1» ماده «38» قانون(واحدهای کوچک تولیدی آلاینده کمتر از پنجاه نفر) اختلاف وجود داشته باشد.بر اساس نظر مرجع تصویب کننده حریم(شورای برنامه ریزی و توسعه استانها و دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور)اقدام گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
10- با توجه به اینکه در استان عوارض خدمات مخابراتی،آب و برق و گاز به صورت متمرکز وصول می گردد،بنابراین در صورتیکه سهم هر شهرستان از عوارض مذکور مشخص باشد، سهم مزبور بر اساس ضریب جمعیتی همان شهرستان توزیع گردد. در غیر اینصورت بر اساس ضریب جمعیتی استان بین شهرداریها و دهیاریهای استان توزیع گردد.
11- اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ موظف است عوارض وصولی بابت خدمات مخابراتی تلفن همراه را بر اساس وصول عوارض هر استان به حساب ارزش افزوده داخل حریم ادارات کل امور مالیاتی استانهای مربوط واریز نماید.
12- به منظور توزیع متمرکز عوارض در استان تهران، ادارات کل امور مالیاتی مودیان بزرگ و شهر تهران عوارض مربوط به شهرستانهای استان تهران موضوع بند «الف» و تبصره«1» ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده را به ترتیب به حساب های ارزش افزوده داخل حریم و آلایندگی داخل حریم اداره کل مالیات بر ارزش افزوده استان تهران واریز نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
13- دفـتر نظارت بر امور اجرایی مالیات بر ارزش افزوده و ادارات کل امور مـالـیاتی واریز کننده عوارض(به حساب شهرداریها و دهیاریها و سایر ادارات کـل امـور مـالـیاتی)مکلفند وجوه قانونی موضوع مواد «37»،«38»و «39» را کسر و سپس نسبت به واریز مانده عوارض به حساب شهرداریها،دهیاریها و سایر ادارات کل امور مالیاتی اقدام نمایند.
14- دفتر نظارت بر امور اجرایی مالیات بر ارزش افزوده و ادارات کل امور مالیاتی واریز کننده عوارض به حساب ارزش افزوده و آلایندگی سایر ادارات کل امور مالیاتی مکلفند در زمان واریز عوارض،سهم هر شهرستان از عوارض واریز شده را مشخص و به اداره کل مربوط اعلام نمایند.
15- عوارض واریزی توسط دفتر نظارت بر امور اجرایی مالیات بر ارزش افزوده بابت وصولی گمرک و ادارات کل امور مالیاتی سایر استانها بابت عوارض موضوع ماده «38» قانون مالیات بر ارزش افزوده به حساب های ارزش افزوده و آلایندگی استان ذیربط،به لحاظ کسر وجوهات قانونی توسط اداره امور مالیاتی وصول کننده عوارض،صرفا بر اساس ضریب جمعیتی شهرستانهای استان ذیربط، قابل واریز به حساب شهرداریها و دهیاریهای شهرستان مربوطه خواهد بود.
16- این معاونت از طریق اداره کل خزانه عناوین حسابهای ارزش افزوده داخل حریم وعوارض آلایندگی داخل حریم را به ترتیب به عنوان عوارض ارزش افزوده کالاها وخدمات وعوارض آلایندگی اصلاح و حسابهای عوارض ارزش افزوده خارج از حریم و آلایندگی خارج از حریم را مسدود خواهد کرد.
17- ادارات کل امور مالیاتی با هماهنگی ادارات کل محیط زیست استان، نسبت به تعیین واحدهای بزرگ تولیدی آلاینده(پنجاه نفر بیشتر)، بر اساس فهرست اعلامی سازمان حفاظت محیط زیست(در هر سال برای اجرا در سال بعد) که آلودگی آنها دو یا چند شهرستان در یک یا چند استان را متأثر می سازد، اقدام و مراتب را به این معاونت اعلام نمایند.
18- در صورت وجود واحدهای تولیدی بزرگ آلاینده در استان که آلودگی آنها دو یا چند شهرستان در استان را متأثر می سازد، اداره کل امور مالیاتی مسئول پیگیری و تشکیل کمیته موضوع ماده «123» در استان خواهد بود.
19- در صورت وجود واحدهای تولیدی بزرگ آلاینده در استان که آلودگی آنها دو یا چند شهرستان در بیش از یک استان را متأثر می سازد، مراتب را جهت پیگیری و تشکیل کمیته موضوع قسمت اخیر ماده«123» به این معاونت اعلام نمایند.
20- فـهرست شهرستانها، شهرها و روستاهای استان با همکاری دفـاتـرامور شهری و شوراها و دفاتر امورروستایی استانداری استان تهیه و میزان جمعیت و ضریب جمعیتی به تفکیک برحسب استان،شهرستان، شهر و روستا تعیین می شود.
21- برای واریز عوارض به حساب شهرداریها و دهیاریها در مواعد مقرر، در اسرع وقت نسبت به پیگیری افتتاح حساب سیبا نزد بانک ملی ایران توسط شهرداریها و دهیاریها اقدام شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
22- با توجه به اینکه حسابهای رابط ادارات کل امور مالیاتی نزد بانک ملی ایران مفتوح شده است،به منظور سرعت، دقت و سهولت در پرداخت عوارض، حسابهای سیبا توسط شهرداریها و دهیاریها صرفا در بانک ملی ایران و برای واریز عوارض ارزش افزوده افتتاح گردد.
23- در راستای ماده «39» قانون مالیات بر ارزش افزوده عوارض وصولی هر ماه حداکثر تا پانزدهم ماه بعد با رعایت مقررات یاد شده به حساب شهرداریها، دهیاریها و وزارت کشور حسب مورد واریز گردد.
24- ادارات کل امور مالیاتی موظفند تا زمان راه اندازی نرم افزار توزیع عوارض در سامانه الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده نسبت به تکمیل اطلاعات جدول توزیع عوارض و ارسال آن به دفتر نظارت بر امور اجرایی مالیات بر ارزش افزوده، حداکثر تا پایان هر ماه اقدام نمایند.
بدیهی است در صورت هر گونه ابهام در رابطه با تسهیم عوارض، موارد را از طریق دفتر نظارت بر امور اجرایی مالیات بر ارزش افزوده پیگیری نمایند.
محمدقاسم پناهی
معاون مالیات بر ارزش افزوده
نحوه رسیدگی به پرونده شرکت فروشگاههای زنجیره¬ای
براساس اطلاعات واصله برخی از مأموران مالیاتی واحدهای ارزش افزوده ادارات کل امور مالیاتی در استان ها ضمن مکاتبه و مراجعه به شعبه¬های شرکت فروشگاه های زنجیره ای از جمله رفاه، اتکا، سپه، شهروند اقدام به درخواست رسیدگی، مطالبه و وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده می نمایند. بنابراین به منظور وحدت رویه مقرر می دارد:
اشخاص مزبور که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند و یا نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر، شعبه و یا فروشگاه در یک یا چند محل اقتضاء می نماید، مکلفند اظهارنامه مالیات و عوارض ارزش افزوده خود را مطابق ضوابط و مقررات اجرائی و دستورالعمل مربوط، به واحدهای ارزش افزوده اداره کل امور مالیاتی مسئول رسیدگی به پرونده عملکرد تسلیم نمایند.
بدیهی است با توجه به مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده اداره امور مالیاتی که رسیدگی، مطالبه و وصول مالیات و عوارض را به عمده دارد، مالیات و عوارض وصولی را براساس حجم فعالیت هر شعبه حسب مورد به استان، شهرستان و یا شهر ذیربط تخصیص و واریز خواهد کرد.
محمد قاسم پناهی
معاون مالیات بر ارزش افزوده
پرسش و پاسخهای قانون مالیات بر ارزش افزوده
1- آیا فعالان اقتصادی (اعم از کارخانجات، شرکتها و صاحبان مشاغل) این مالیات را خواهند پرداخت؟
خیر، نظام مالیات بر ارزش افزوده نوعی نظام مالیات بر مصرف است و فعالان اقتصادی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که مؤدی این نظام مالیاتی محسوب می‌شوند، صرفاً عامل وصول و انتقال‌دهنده این مالیات آن به مصرف‌کننده تلقی می‌گردند و هیچ‌گونه مالیاتی توسط ایشان پرداخت نمی‌شود.
۲- آیا با اجرای این نظام مالیاتی، هیچ ‌یک از مالیاتهای قبلی حذف یا تعدیل خواهند گردید؟

بلی، از آنجا که مالیات بر ارزش افزوده بر پایه مصرف وضع می‌گردد جایگزین مالیات‌ها و عوارض موضوع قانون موسوم به تجمیع عوارض خواهد گردید.
3- آیا چند مرحله‌ای بودن مالیات بر ارزش افزوده و وصول آن در هر یک از مراحل واردات ـ تولید ـ توزیع موجب اخذ مضاعف مالیات نخواهد شد؟
خیر، مکانیزم اجرایی این مالیات به گونه‌ای است که مالیات بر ارزش افزوده پرداختی در هنگام خرید به عنوان اعتبار (طلب) مالیاتی ایشان محسوب شده و به صورت دوره‌ای تسویه می‌گردد. به همین دلیل هیچ مالیات مضاعفی بر فعالان اقتصادی تحمیل نمی‌شود. این مهم از ویژگی‌های بارز مالیات مورد بحث است که منجر به جایگزینی آن با دیگر انواع مالیات‌های فروش در سایر کشورهای جهان شده است.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
4- آیا ماشین آلات خطوط تولید کارخانجات و به طور کلی تجهیزات مورد استفاده در امر کسب و کار مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌گردد؟
خیر، اساساً مالیات پرداختی توسط مؤدیان ثبت¬نام شده بابت انواع نهاده¬ها از جمله ماشین آلات خطوط تولید کارخانجات و سایر تجهیزات که برای فعالیت اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته اند، از مالیاتهای وصول شده توسط آنها در اولین دوره مالیاتی با تسلیم اظهارنامه و درخواست مودیان قابل استرداد است.
5- آیا در این نظام مالیاتی خریدهای یکجای یک بنگاه تولیدی یا توزیعی و یا فرایند طولانی تولید در برخی از صنایع، موجب تحمل طولانی مدت بار مالیاتی ناشی از این مالیات تا زمان فروش کالاها یا خدمات تولید یا عرضه شده نخواهد گردید؟
خیر، مودیان این نظام مالیاتی حتی در صورت انجام یکجای خریدهای خود و یا فرایند طولانی تولید، بار مالیاتی این نوع مالیات را تا زمان تولید و فروش محصول مربوطه تحمل نخواهند نمود، بلکه درزمان تسلیم اولین اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (که دوره های کوتاه فصلی برای آن تصویب گردیده است)، اضافه پرداختی مالیات بر ارزش افزوده را از دولت بازپس خواهند گرفت.
6- آیا تکالیف عملیاتی نظام مالیات بر ارزش افزوده به سادگی توسط مودیان این نظام مالیاتی قابل اجرا خواهد بود؟
بلی، مودیان این نظام مالیاتی کافی است: در زمان فروش کالاها و عرضه خدمات صورتحساب صادر و علاوه بر بهای کالاها و خدمات عرضه شده مالیات را محاسبه و از طرف دیگر معامله اخذ نمایند، علاوه برنگهداری اطلاعات و اسناد و مدارک خرید و فروش خود (کما فی السابق)، صورت مالیاتهای پرداختی در زمان خرید و دریافتی در زمان فروش را نگهداری نمایند، با تکمیل اظهارنامه ساده فصلی، تسویه حساب نمایند. (طلب خود بابت مالیاتهای پرداختی در زمان خرید را از مالیاتهای دریافتی کسر و مابه¬التفاوت را به دولت پرداخت یا از دولت دریافت نمایند)
7- آیا اجرای این نظام مالیاتی باعث افزایش بهای کالاها و خدمات برای مصرف کننده نهائی نخواهد گردید؟
خیر، در ابتدا نرخ عمومی مالیاتی ۷ و ۱۰ درصدی برای اجرای این نظام مالیاتی پیش بینی گردیده بود. لیکن با تصمیم و پیشنهاد دولت و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی مبنی بر : کاهش نرخ این مالیات (به ۱.۵ درصد مالیات به علاوه ۱.۵ درصد عوارض)؛ حذف مالیاتها و عوارض موضوع قانون موسوم به تجمیع عوارض با اجرای مالیات بر ارزش افزوده، اعطای معافیتهای گسترده به کالاها و خدمات مورد استفاده اقشار آسیب، و تصویب این پیشنهادات در مجلس شورای اسلامی، به هیچ وجه شاهد تغییر قابل ملاحظه ای در قیمتها در اثر اجرای این قانون نخواهیم بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
8- اگر سازمان امور مالیاتی کشور استرداد ناشی از صادرات و یا ناشی از خرید یکجای ماشین¬آلات، تجهیزات و یا مواد اولیه را به موقع انجام ندهد، چه روی خواهد داد؟
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده چنانچه سازمان امور مالیاتی کشور استرداد مالیات بر ارزش افزوده را در مهلت مقرر قانونی (سه ماه) به انجام نرساند، مبالغ مالیات بر ارزش افزوده مشمول استرداد مشمول جریمه ای معادل ۲ درصد در ماه خواهد گردید که بایستی توسط این سازمان به همراه مالیاتهای مشمول استرداد به مودیان پرداخت گردد.
در قانون مالیات بر ارزش افزوده نرخ جریمه تاخیر برای مودیان و سازمان امور مالیاتی کشور به صورت یکسان در نظر گرفته شده است.
9- شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده بر فعالان اقتصادی و فعالیت‌های اقتصادی چگونه است؟
عرضه کالاها از طریق هر نوع معامله (بیع، صلح، هبه و …) و ارائه خدمات در قبال ما به ازاء و برای غیر در ایران و همچنین واردات آن‌ها به استثنای موارد معاف مصرح در ماده (۱۲) صرفنظر از دولتی، تعاونی یا خصوصی تلقی شدن اشخاص، نحوه قیمت گذاری و تعیین حق الزحمه، مشمول پرداخت مالیات و عوارض می‌باشند. در این چارچوب به استناد بخشنامه شماره۵۶/۳۸۲۳/۷۰۵۵۴ مورخ۱۳۸۷/۵/۱۳ معاون هزینه و خزانه دار کل کشور کلیه ذیحساب‌های دستگاه‌های دولتی مکلف به برقراری تمهیدات لازم در خصوص مالیات و عوارض موضوع این قانون می‌باشند.
10- دستور مقام محترم ریاست جمهوری در ارتباط با توقف اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده برای اصناف و نحوه اجرای آن چگونه است؟
به استناد بخشنامه ۷۲۰۵۹ مورخ ۱۳۸۷/۷/۲۳ سازمان امور مالیاتی کشور اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده صرفاً برای اصناف تابع شورای اصناف کشور به تعویق افتاده است. واردکنندگان، صادرکنندگان و سایر فعالان اقتصادی مطابق دستور‌العمل‌های صادره کماکان مکلف به اجرای قانون مذکور بوده و در عرضه کالاها و ارائه خدمات به خریداران (اعم از اصناف و …) می‌بایستی مالیات و عوارض متعلق را در صورتحساب‌های صادره درج و وصول نمایند.
11- با عنایت به تاریخ لازم الاجراء شدن قانون از ۱۳۸۷/۷/۱ تکلیف قراردادهای منعقده قبل از تاریخ یاد شده به دلیل عدم پیش بینی در قراردادهای منعقده و همچنین اجرای بخشی از قرارداد قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن چیست؟
قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله قوانین آمره می‌باشد که صرفنظر از تاریخ انعقاد و پیش‌بینی یا عدم پیش‌بینی در قراردادهای منعقده نسبت به آن بخش از موضوع قرارداد که پس از تاریخ لازم الاجراء شدن قانون اجرا می‌گردد، شمولیت خواهد داشت. در این راستا در صورتی‌که به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز گردد بخشی از موضوع قرارداد قبل از تاریخ۱۳۸۷/۷/۱مورد اجرا قرار گرفته است، مطالبه مالیات و عوارض این قانون نسبت به آن بخش موضوعیت نخواهد داشت.
12- تاریخ تعلق مالیات در خصوص فعالیت‌های پیمانکاری به چه ترتیبی خواهد بود؟
به استناد مفاد بند ب ماده (۱۱) قانون، تاریخ تعلق مالیات در مورد ارائه خدمات، تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمات هر کدام که مقدم باشد، (حسب مورد) خواهد بود. از آنجایی که فعالیت‌های پیمانکاری از مصادیق ارائه خدمات تلقی می‌شوند، لذا اینگونه مودیان مکلفند به هنگام صدور صورت وضعیت نسبت به درج و وصول مالیات و عوارض ذیل صورت وضعیت‌های صادره اقدام نمایند. بدیهی است در صورتی که صورت وضعیت‌‌های صادره، توسط کارفرما تعدیل، مالیات و عوارض متعلقه نیز متناسب با تعدیل انجام شده، تعدیل خواهد گردید.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
13- نحوه¬ی کسر مالیات و عوارض ارزش افزوده در فعالیت-های پیمانکاری تأمین نیروی انسانی چگونه است؟
فعالیت¬های پیمانکاری تأمین نیروی انسانی از جمله ارائه خدمات مشمول مالیات و عوارض موضوع این قانون خواهد بود. ارائه¬دهندگان این خدمات مکلفند مالیات و عوارض متعلقه را به مأخذ مبلغ ناخالص مندرج در صورت-حساب محاسبه و از طرف دیگر معامله وصول نمایند. خدمات پیمان مدیریت تأمین نیروی انسانی در شرایطی موضوعیت دارد که کارفرما حقوق و دستمزد نیروی انسانی را به صورت مستقیم و بی¬واسطه تخصیص یا پرداخت و در دفاتر قانونی خود تحت عنوان هزینه حقوق و دستمزد ثبت نمایند و لیست بیمه و مالیات حقوق به نام کارفرما به سازمان-های ذیربط ارائه گردید. بدیهی است در این صورت صرفاً کارمزد ارائه خدمات مدیریتی مشمول مالیات و عوارض خواهد بود.
14- تکلیف قراردادهای منعقده قبل از اجرای قانون که بعد از لازم¬الاجرا شدن قانون عملیاتی شده¬اند چیست؟
ج: ان بخش از قراردادهای منعقده قبل از اجرای قانون (صرف¬نظر از تاریخ انعقاد قرارداد و عدم پیش¬بینی مالیات و عوارض متعلقه) که بعد از تاریخ لازم¬الاجرا شدن این قانون عملایتی و اجرایی می¬گردد. مشمول مالیات و عوارض خواهد بود. آن بخش از قراردادها که به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز گردد،‌قبل از تاریخ اجرای قانون عملیاتی و اجرایی گردیده¬اند، صرفنظر از تاریخ صدور صورت¬حساب، یا صورت وضعیت، حسب مورد مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع این قانون نخواهد بود.
15- تاریخ تعلق مالیات و عوارض در صورت ارائه خدمات در قالب فعالیت¬های پیمانکاری چه زمانی است؟
ج: تاریخ تعلق مالیات و عوارض در مورد ارائه خدمات در قالب فعالیت¬های پیمانکاری نیز تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمت هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد خواهد بود. پیمانکاران مکلفند مالیات و عوارض متعلقه را در تاریخ تعلق، شناسایی و در صورت حساب¬های صادره درج و از خریداران (کارفرمایان) مطالبه و وصول نمایند. در صورتی که مبلغ صورت حساب¬های صادره (صورت وضعیت) توسط کارفرما تعدیل گردد، مالیات و عوارض متعلقه در دوره مالیاتی ثبت تعدیلات در دفاتر پیمانکار (جاری یا دوره آتی حسب مورد) به مأخذ مابه¬التفاوت ایجاد شده قابل تعدیل خواهد بود.
16- آیا فعالیت¬های پیمانکاران علاوه بر مالیات و عوارض موضوع این قانون مشمول مالیات و عوارض دیگری هستند یا خیر؟
ج: با توجه به اینکه فعالیت¬های پیمانکاری جزء خدمات موضوع این قانون می¬باشد و مشمول پرداخت مالیات و عوارض به میزان 3 ٪(5/1٪ مالیات و 5/1٪ عوارض) شده است، لذا به استناد مواد (۵۰) و (۵۲) قانون، وضع هر گونه عوارض به فعالیت¬های مذکور توسط سایر مراجع و مبادی ممنوع و فاقد وجاهت قانونی می¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
17- چگونگی تشخیص مودیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده توسط خریداران کالا یا خدمت ؟
کلیه مودیان ثبت نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده مکلف به درج و وصول مالیات و عوارض متعلقه ذیل صورتحساب‌های صادره می‌باشند و خریداران کالا و یا خدمت در حال حاضر می‌توانند از طریق مدارک ثبت نام اینترنتی مودی و در آینده نزدیک از طریق گواهینامه‌های صادره توسط سازمان امور مالیاتی کشور از صحت و قانونی بودن پرداخت مالیات و عوارض به فروشنده (به عنوان مودی ثبت نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده) اطمینان حاصل نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
18- نحوه عدم شمول مالیات و عوارض در خصوص کالاهای معاف به چه ترتیبی است؟
ج: به استناد مفاد ماده (۱۲) قانون، عرضه کالاها و ارائه خدمات مشخص شده در این ماده و همچنین واردات، از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشند. این معافیت قابل تسری به نهاده‌ها و عوامل غیر معاف به کارگیری شده در تولید یا عرضه کالاها و خدمات معاف نبوده و عرضه کنندگان کالا یا ارائه دهندگان خدمت معاف مکلف به پرداخت مالیات و عوارض نها‌ده‌های تولیدی (کالا یا خدمت) خود می‌باشند. لیکن به موجب تبصره‌های (۲) و (۳) ماده (۱۷) قانون، مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف قابل استرداد نمی‌باشد و به استناد تبصره (۵) ماده یاد شده مالیات و عوارض پرداختی توسط عرضه کنندگان کالای معاف یا ارائه دهندگان خدمات معاف، به عنوان هزینه قابل قبول موضوع قانون مالیات‌های مستقیم تلقی می‌گردد.
19- آیا معافیت روغن نباتی و شکر موضوع بند (۴) ماده (۱۲) قابل تسری به روغن نباتی خام و شکر تصفیه نشده می‌باشند؟
ج: به موجب بند (۴) ماده (۱۲) صرفاً روغن نباتی و شکر که قابلیت مصرف خوراکی برای مصرف کننده را دارند از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشند لیکن روغن نباتی خام و شکر تصفیه نشده مشمول پرداخت مالیات و عوارض می‌باشند. شایان ذکر است معافیت مذکور در رابطه با روغن نباتی خوراکی حاصل از ریشه نباتی از جمله روغن ذرت، سویا، کلزا، کنجد،‌ آفتابگردان، زیتون جاری می‌باشد.
۲0- آیا قراردادهای خدمات نیروی انسانی مشمول مالیات و عوارض این قانون می‌گردد؟
قراردادهای تامین نیروی انسانی از مصادیق ارائه خدمت بوده و مشمول مالیات و عوارض این قانون خواهد بود.
شایان ذکر است در خصوص قراردادهای پیمان‌های مدیریت، که هزینه حقوق و دستمزد پرسنل کلاٌ توسط کارفرما به طور مستقیم پرداخت می‌گردد (و در دفاتر کارفرما ثبت می‌شود) مالیات و عوارض این قانون صرفاً نسبت به مبلغ ریالی خدمات مدیریت ارائه شده وضع می‌گردد.
21- شرایط عدم شمول مالیات و عوارض در خصوص کالاها و خدمات صادراتی چگونه است؟
ج: طبق مفاد ماده یک قانون مالیات بر ارزش افزوده صادرات کالاها و خدمات مشمول مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد. چنانچه اینگونه مودیان نسبت به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده (فارغ از حجم معاملات) اقدام و همچنین نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی اقدام نمایند با رعایت ترتیبات مقرر در ماده (۱۳) قانون یاد شده مالیات ها و عوارض پرداخت شده قابل استرداد خواهد بود.
22- آیا اجاره اموال غیر منقول از مصادیق معافیت بند ۸ ماده ۱۲ تلقی می‌گردد؟
ج: اموال غیر منقول و همچنین اجاره آنها از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
23- نحوه اعمال عدم شمولیت مالیات و عوارض به صادرات خدمات حمل و نقل و ترانزیت (موضوع ماده ۱۳) چگونه می‌باشد؟
ج: خدمات حمل و نقل کالاهای صادراتی و ترانزیت در صورت رعایت شرایط مصرح ذیل (موضوع بخشنامه شماره ۶۵۶ مورخ 14/1/1۳87 رئیس کل سازمان امور مالیاتی) مشمول مالیات و عوارض این قانون نخواهد بود. الف ـ درآمدهای ارزی تحصیلی دارای منشا خارجی که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و از طریق سیستم بانکی از خارج از کشور به حساب شرکت حمل و نقل صاحب درآمد واریز گردد و برای آن قرارداد یا صورتحساب صادر شده باشد. ب ـ پروانه ترانزیت خارجی در چارچوب قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران برای آن صادر و عملیات ترانزیت انجام و تسویه صورت پذیرفته باشد. ج ـ درآمد ارزی حاصل از حمل کالاهای صادراتی در صورتیکه مسئولیت حمل کالاها از مبدا جمهوری اسلامی ایران تا مقاصد خارجی از کشور به عهده شرکت حمل و نقل بین‌المللی ایران واگذار شده باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
24- آیا معافیت خدمات حمل و نقل قابل تسری به حمل و نقل بار و کالا می‌باشد؟
معافیت بند (۱۲) ماده (۱۲) خدمات حمل و نقل صرفاً در خصوص خدمات حمل و نقل مسافری موضوعیت دارد و معافیت یاد شده قابل تسری به خدمات حمل و نقل بار و کالا نمی‌باشد.
25- وضعیت مبادلات در مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی چگونه است؟
ج: شرکت‌هایی که در مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آَزاد تجاری ـ صنعتی فعالیت می‌نمایند، در محدوده مناطق یاد شده و همچنین از بابت انجام واردات و صادرات با خارج از کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع این قانون نمی‌گردند. لیکن مبادلات و نقل و انتقال کالا بین مناطق مذکور با داخل کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون صدر الاشاره می‌گردد. شایان ذکر است به استناد ماده (۱۳) قانون موصوف مالیات‌ها و عوارض پرداخت شده بابت صادرات کالا و خدمت به خارج از کشور که از طریق مبادی خروجی رسمی صورت می‌گیرد، با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک (در مورد کالا) و اسناد و مدارک مثبته مسترد می‌گردد.
26- آیا اعمال دستورالعمل صورتحساب و درج کد اقتصادی و مشخصات هویتی خریدار در فاکتور الزامی است؟
ج: طبق مفاد ماده (۱۹) قانون موصوف و همچنین مفاد راهنمای صورتحساب فروش کالا و خدمت، مؤدیان مشمول این نظام موظفند اطلاعات هویتی مشخصات متعاملین، اعم از نام،‌ کد اقتصادی یا کد ملی (حسب مورد)، نشانی کامل و کد پستی را در خصوص فروشندگان و خریداران به طور کامل درج نمایند. کلیه مودیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده، مکلف به اجرای صحیح قانون می‌باشند. بدیهی است ارائه اطلاعات هویتی از جمله کد اقتصادی برای اشخاص حقوقی و کد ملی برای اشخاص حقیقی از الزامات مقرر جهت اجرای صحیح قانون می‌باشد. لازم به یادآوری است آن دسته از مؤدیان که بر اساس قالب صورتحسابهای اعلام شده طی اطلاعیه‌های قبلی سازمان امور مالیاتی کشور (در چارچوب ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم) اقدام به چاپ صورتحسابها و یا تنظیم صورتحسابهای رایانه‌ای نموده‌اند، می‌توانند تا پایان سال ۱۳۸۷ نسبت به ادامه استفاده از صورتحسابهای خود اقدام نمایند، مشروط بر اینکه مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متعلقه را محاسبه و ذیل صورتحساب درج و اخذ گردد. ضمناً سازمان امور مالیاتی کشور آمادگی خود را به منظور بررسی پیشنهادات آن دسته از مودیان مالیاتی که به دلیل محدودیت‌های موجود قادر به استفاده از صورتحساب اعلامی نمی‌باشند اعلام می‌دارد.
27- مالیات ارزش افزوده و عوارض مربوط به خرید کالاها و خدمات توسط مودیان ثبت نام شده چه موقع به عنوان اعتبار قابل کسر از مالیات ها و عوارض دریافتی و یا استرداد (حسب مورد) می باشد؟
ج: مالیات بر ارزش افزوده و عوارض خرید تنها هنگامی به عنوان «اعتبار» قابل احتساب بوده و قابل کسر از مالیات¬ها و عوارض دریافتی و یا استرداد می¬باشند که:
الف: ‌فروشنده مشمول و ثبت¬نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده باشد؛
ب: فروشنده در صدور صورتحساب ضوابط دستورالعمل صدور صورتحساب را رعایت نموده باشد؛‌
ج: مودی (خریدار) مالیات و عوارض مربوطه را در حساب¬ها درج و پرداخت نموده باشد؛‌
د: ‌مودی (خریدار) کالاها و خدمات خریداری شده را برای فعالیت¬های اقتصادی خود به کار گرفته باشد؛
ه: کالا یا خدمات خریداری شده در تولید و یا عرضه کالاها و خدمات معاف (موضوع ماده ۱۲ قانون) بکارگیری نشده باشد.
و) مالیات¬ها و عوارض پرداختی بابت کالاهای خاص موضوع تبصره ماده (16) و بندهای (ب)، (ج) و (د) ماده (۳8) (شامل انواع سوخت و سیگار) صرفاً در مراحل واردات،‌تولید و توزیع مجدد آنها به عنوان اعتبار مالیاتی قابل محاسبه می¬باشد و در مرحله مصرف نهایی توسط مودیان حتی در صورت رعایت بندهای (الف) تا (هـ) فوق قابل محاسبه به عنوان اعتبار مالیاتی برای مؤدیان نمی¬باشد.
28- کدام خریداران در زمان خرید کالاها و خدمات از مودیان مشمول ثبت¬نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و عوارض مربوطه می¬باشد؟
ج: مؤدیان مشمول ثبت¬نام و اجرای مالیات بر ارزش افزوده، در زمان عرضه کلیه کالاها و خدمات (مگر کالاها و خدمات معاف مصرح در ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده) به کلیه خریداران اعم از:
حقیقی یا حقوقی؛
دولتی، عمومی، تعاونی و یا خصوصی؛
مشمول و یا غیرمشمول ثبت¬نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده؛
مصرف¬کننده نهایی یا فعال اقتصادی؛
مکلف به محاسبه، درج در صورتحساب و وصول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده می¬باشند.
شایان ذکر است وصول مالیات و عوارض متعلقه توسط مودیان مشمول ثبت¬نام در چارچوب این قانون به صورت تکلیفی بوده و برابر قانون عدم پرداخت مالایت و عوارض مربوطه توسط خریداران به مؤدیان، به هیچ وجه رافع مسئولیت مؤدیان در وصول و پرداخت مالیات و عوارض متعلقه محسوب نمی¬گردد.
29- تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چگونه صورت می¬پذیرد؟
ج: مودیان مشمول ثبت¬نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده مکلفند ظرف مدت ۱۵ روز از پایان هر دوره مالیاتی سه ماهه (مثلاً تا روز ۱۵ تیرماه در مورد دوره مالیاتی بهار) نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
فرآیند اصلی تنظیم و تسلیم اظهارنامه در این نظام مالیاتی به قرار زیر می¬باشد:
الف) درج اطلاعات عملیات خرید و فروش در نسخه پیش¬نویس اظهارنامه، که از طریق پست برای مودیان محترم ارسال گردید و یا از طریق پایگاه اطلاع¬رسانی این نظام مالیاتی به نشانی www.VAT.ir در دسترس می¬باشد؛
ب) ثبت¬ اطلاعات اظهارنامه از طریق بخش «تسلیم اظهارنامه» در سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی نظام مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.eVAT.ir و «ثبت نهایی» اظهارنامه در این بخش (این امر با استفاده از نام کاربری و رمز عبور مودی که در مرحله ثبت¬نام در این نظام مالیاتی در اختیار مودیان گرامی قرار داده شده است صورت می¬پذیرد)؛
ج) اخذ نسخه چاپی اظهارنامه، که پس از ثبت نهایی اظهارنامه توسط سامانه اینترنتی ارائه می¬گردد،‌و مهر و امضای مجاز کلیه صفحات آن؛
د) تسلیم حضوری یا ارسال پستی (از طریق پست سفارشی پیشتاز دوقبضه) به نشانی واحد خدمات مودیان ذیربط که از طریق نشانی اینترنتی www.VAT.ir/VAToffices قابل دسترس می¬باشد.
شایان ذکر است واحدهای خدمات مودیان مالیات بر ارزش افزوده به شرح فوق¬الذکر خدمات مورد نیاز مودیان در این ارتباط می¬باشند.
۳0- آیا در قانون مالیات بر ارزش افزوده امکان تسلیم اصلاحیه اظهارنامه (یا اظهارنامه اصلاحی)توسط مودیان به سازمان امور مالیاتی کشور وجود دارد؟
ج: در قانون مالیات بر ارزش افزوده امکان تسلیم اصلاحیه اظهارنامه (یا اظهارنامه اصلاحی) پس از مهلت قانونی تسلیم اظهارنامه پیش¬بینی نگردیده است. بنابراین ضروری است مودیان گرامی برای برخورداری از تسهیلات و جلوگیری از تعلق جرائم قانونی، حداکثر دقت را در تسلیم اظهارنامه خود به ویژه در درج صحیح اطلاعات زیر بنمایند:
مشخصات کامل مودی؛
اداره کل امور مالیاتی ذیربط؛
استان،‌شهرستان، شهر و داخل یا خارج حریم بودن محل فعالیت؛
و نهایتاً و از همه مهمتر درج صحیح و کامل اطلاعات خرید و فروش و مالیات و عوارض قابل پرداخت.
۳۱- اداره کل امور مالیاتی/ مالیات بر ارزش افزوده ذیربط در رابطه با تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده کدام است؟
ج: برابر ماده (۲۱) قانون مالیات بر ارزش افزوده مودیان بر حسب محل فعالیت خود اقدام به تسلیم اظهارنامه می¬نمایند. در این چارچوب اگر محل فعالیت مودی در استان تهران قرار داشته باشد، مودی حسب مورد مکلف به تسلیم اظهارنامه به یکی از ادارات کل ذیربط خواهد بود:
مودیانی که پرونده مالیاتی ایشان در اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ نگهداری و رسدیگی می¬گردد: اداره کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ؛
مودیان فعال در شهر تهران که پرونده مالیاتی، مالیات¬های مستقیم ایشان با توجه به محل فعالیت در یکی از ادارات کل امور مالیاتی شمال،‌جنوب، مرکز،‌شرق یا غرب تهران نگهداری و رسیدگی می¬گردد: اداره کل مالیات بر ارزش افزوده شهر تهران؛
مودیان فعال در شهرستان¬های استان تهران (به جز شهر تهران)، شهر ری و شمیرانات که پرونده مالیاتی مالیات-های مستقیم ایشان در ادارات کل امور مالیاتی استان تهران، شهرری،‌کرج و یا مدیریت¬های شرق استان تهران، شمیرانات و یا شهریار نگهداری و رسیدگی می¬گردد:
اداره کل مالیات بر ارزش افزوده استان تهران،‌ضمناً مودیانی که محل فعالیت آنها در سایر استان¬های کشور قرار دارد مکلف به تشکیل پرونده و تسلیم اظهارنامه به اداره کل امور مالیاتی همان استان می¬باشد.
۳۲- مالیات بر ارزش افزوده و عوارض مربوطه چگونه و به چه حساب¬هایی پرداخت می¬گردد؟
ج: شماره حساب واریز مالیات بر ارزش افزوده و عوارض مربوطه با توجه به محل فعالیت مودی و در نتیجه اداره کل امور مالیاتی ذیربط، که پرونده مودی در آن اداره کل نگهداری،رسیدگی و پرداخت می¬گردد تعیین می¬شود. مودیان برای آگاهی از شماره حساب¬های بانک ملی ایران که مالیات و عوارض متعلقه باید به این حساب¬ها پرداخت گردد می¬توانند با توجه به اداره کل ذیربط و با مراجعه به بخش¬ «حساب¬های واریز مالیات و عوارض» سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.eVAT.ir مراجعه نمایند.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
مودیان گرامی سپس با مراجعه به بخش حساب¬های «سیبا» هر یک از شعب بانک ملی ایران با درج دقیق شماره اقتصادی خود در قبوض پرداخت مالیات و عوارض و تکمیل قبوض جداگانه برای پرداخت مالیات و عوارض (که هر یک باید به حساب مربوطه واریز گردد) نسبت به پرداخت مالیات و عوارض متعلقه به حساب¬های مربوطه اقدام نمایند. ضروری است پس از پرداخت مالیات و عوارض، نسبت به ثبت واریز آن در بخش «ثبت واریز بانکی مالیات و عوارض» سامانه اینترنتی مذکور اقدام و تصویر قبوض پرداخت مالیات و عوارض، به همراه اظهارنامه و یا جداگانه از طریق مراجعه حضوری و یا از طریق پست، به اداره کل امور مالیاتی ذیربط تسلیم گردد.
۳۳- با توجه به اجرای مرحله¬ای نظام مالیات بر ارزش افزوده تکلیف مودیانی که در مرحله اول مشمول بوده¬اند و عملاً شرایط مرحله دوم ثبت¬نام را نیز دارا می¬باشند چیست؟
ج: مودیان گرامی مشمول مرحله اول ثبت¬نام از تاریخ 1/7/1387 مکلف به ثبت¬نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده می¬باشند. این دسته از مودیان مشمول مرحله اول، حتی در صورت دارابودن شرایط مرحله دوم ثبت¬نام، در مرحله اول مکلف به ثبت¬نام گردیده¬اند و بنابراین مکلف به اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده به همراه مودیان مشمول مرحله اول ثبت¬نام و از تاریخ 1/7/87 می¬باشند.
34- آیا عرضه اموال منقول مستعمل و اسقاطی نیز مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می¬باشد؟ج: عرضه اموال منقول مستعمل و اسقاطی توسط مودیان مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، نیز مشمول پرداخت مالیات و عوارض می¬باشد. عرضه اموال مذکور توسط مؤدیان غیرمشمول اجرای قانون، مشمول پرداخت مالیات و عوارض نمی¬باشد.35- نحوه¬ی استرداد مالیات بر ارزش افزوده پرداختی توسط مؤدیان بابت تحصیل دارایی¬های ثابت چگونه می¬باشد؟ج: به استناد مفاد ماده (17) قانون، مالیات بر ارزش افزوده پرداختی مؤدیان مشمول اجرای قانون بابت تحصیل دارایی¬های ثابت (از قبیل احداث ساختمان، خرید ماشین-آلات و تجهیزات،‌وسایل نقلیه، اثاثه و ملزومات اداری) که برای فعالیت¬های اقتصادی خود و به استناد صورت¬حساب-های صادره پرداخت می¬نمایند با رعایت تبصره¬های ذیل ماده مذکور از مالیات و عوارض متعلقه بابت عرضه کالاها و خدمات غیرمعاف توسط آنها قابل کسر و یا تهاتر خواهد بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
36- نحوه¬ی عمل مؤدیانی که به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول و معاف می¬پردازند،‌چگونه است؟
ج: مؤدیان مالیاتی مشمول اجرای قانون که به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول و معاف از مالیات و عوارض قانون اشتغال دارند، مکلفند مالیات و عوارض پرداختی بابت تحصیل کالا و خرید خدمات را برای کالاها و خدمات مشمول و معاف به تفکیک مشخص نمایند و نسبت به آن بخش از باقیمانده¬ مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی مشترک که امکان تخصیص آن میسر نمی¬باشد، از طریق تسهیم بر مبنای میزان فروش کالا یا درآمد خدمات (مادامی که مبنای معقول و منطقی باشد) اقدام نمایند. (مشروط بر اینکه نتیجه تسهیم در یک سال مالی در رابطه با کل درآمد یا فروش کالای معاف و غیرمعاف رعایت شده باشد)رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
متذکر می¬شود که با توجه به تبصره¬های (۲)، (۳) و (۵) ماده (17) قانون، مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی مربوط به کالاها و خدمات معاف قابل استرداد نمی¬باشد و به عنوان هزینه¬های قابل قبول موضوع قانون مالیات¬های مستقیم محسوب می¬شود. شایان ذکر است صرفاً مالیات و عوارض پرداختی مربوط به کالاها یا خدمات مشمول در حساب مالیات مؤدی منظور می¬گردد و قابل کسر از مالیات و عوارض متعلقه خواهد بود.
37- آیا خدمات بانکی تمامی بانک¬ها و مؤسسات اعتباری، مشمول معافیت بند ۱۱ ماده (۱۲) قانون می¬باشد؟
ج:‌ مفاد بند (۱۱) ماده (۱۲) قانون مبنی بر معافیت خدمات بانکی و اعتباری از پرداخت مالیات و عوارض، صرفاً در خصوص بانکها و مؤسسات و تعاونی¬های اعتباری و صندوق قرض¬الحسنه مجاز و صندوق تعاون موضوعیت داشته و قابل تسری به ارائه این گونه خدمات توسط سایر اشخاص نخواهد بود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
38- مالیات و عوارض پرداختی بابت فروش¬های نسیه¬ای که سوخت شده است، چگونه است؟
ج: چنانچه به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز گردد، بخشی از مطالبات مربوط به بهای فروش کالا و خدمات، لاوصول (سوخت¬شده) باشد، مالیات و عوارض آن بخش از مطالبات سوخت¬شده در دوره مالیاتی تحقق موضوع، قابل تعدیل و از مالیات و عوارض دوره مزبور قابل کسر خواهد بود.
39- آیا مالیات و عوارض پرداختی توسط مؤدیان بابت هزینه¬های آب،‌برق، گاز و تلفن به عنوان اعتبار مالیاتی آنها منظور می¬گردد؟
ج: مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی توسط مؤدیان مشمول قانون بابت آب، برق، گاز تلفن (در قالب صورت-حساب¬های صادره ارائه¬دهندگان خدمات یادشده) برای فعالیت¬های اقتصادی خود به عنوان اعتبار مالیاتی، قابل کسر از مالیات و عوارض متعلقه کالا و خدمات ارائه شده توسط آنها خواهد بود.
40- در چه صورت مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی بابت سیگار و محصولات دخانی، بنزین و سوخت هواپیما و عوارض ارزش افزوده پرداختی بابت نفت سفید، نفت کوره و به عنوان اعتبار مالیاتی محسوب می¬شود؟
ج: مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی بابت سیگار و محصولات دخانی، بنزین و سوخت هواپیما موضوع تبصره ماده (۱6) بندهای (ب) و (ج) ماده (۳8) و عوارض ازش افزوده پرداختی بابت نفت سفید،‌نفت گاز و نفت کوره موضوع بند (د) ماده (۳۸) صرفاً در مراحل واردات، تولید و توزیع مجدد آن کالاها توسط واردکنندگان،‌تولیدکنندگان و توزیع-کنندگان آن به عنوان اعتبار مالیاتی محسوب نمی¬گردد و مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی این قبیل مؤدیان بابت وارد مذکور جزء هزینه¬های قابل قبول مالیات¬های مستقیم محسوب می¬شود.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
41- خریداران کالا و خدمات، مالیات و عوارض متعلقه را به کدام دسته از مؤدیان می¬بایست پرداخت کنند؟
ج: خریداران کالا و خدمات، اعم از شخص حقیقی یا حقوقی، مکلفند صرف¬نظر از نوع فعالیت آنها به صورت صنفی،‌دولتی یا غیرصنفی، خصوصی و تعاونی مادامی که کالاها و خدمات غیرمعاف را از مؤدیان مشمول اجرای قانون تحصیل می-نمایند، نسبت به پرداخت مالیات و عوارض متعلقه وفق مقررات موضوعه اقدام نمایند.
42-در زمان عرضه خدمات،‌نحوه¬ی کسر مالیات تکلیفی و عوارض ارزش افزوده چگونه و به عهده کیست؟ج:‌مالیات تکلیفی موضوع ماده (۱04) قانون مالیات¬های مستقیم قبل از احتساب مالیات عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده قابل اعتماد می¬باشد و تکلیف کسر آن بر عهده کارفرما (گیرندگان خدمات) می¬باشد. در حالیکه مطالبه و وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از مأخذ کل صورتحساب یا صورت وضعیت،‌قبل از کسر پنج درصد مالیات تکلیفی ماده (۱۰۴) قانون صدرالذکر بر عهده پیمانکار (ارائه¬دهندگان خدمات) خواهد بود که از طرف کارفرما باید به پیمانکار پرداخت گردد.43- چنانچه مؤدیان، مالیات و عوارض موضوع این قانون را به طور صحیح در صورتحساب درج و از خریداران وصول نکرده باشند، تکلیف آنها چیست؟ج: چنانچه مؤدیان مشمول ثبت¬نام و اجرای قانون، مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده دوره¬های قبلی (از تاریخ شمولیت) در تاریخ صورتحساب یا صورت وضعیت اصلاحی (حسب مورد) خواهند بود. مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی در قالب صورت¬حساب¬ها یا صورت وضعیت¬های مذکور با رعایت ترتیبات قانونی و دستورالعمل-های صادره برای خریدار به عنوان اعتبار دوره پرداخت محسوب می¬گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
44- آیا معافیت ذکرشده در ماده ۱۲ قانون قابل تسری به نهاده های غیرمعاف به کارگیری شده در عرضه کالاها و خدمات معاف می¬باشد؟
ج: آیا معافیت ذکرشده در ماده ۱۲ قانون قابل تسری به نهاده های غیرمعاف به کارگیری شده در عرضه کالاها و خدمات معاف می¬باشد؟
ج: به استناد مفاد ماده (۱۲) قانون، صرفاً عرضه کالاها و ارائه خدمات و همچنین واردات آنها که در بند (17) ماده مذکور به صراحت مشخص گردیده¬اند، از پرداخت مالیات و عوارض معاف می¬باشند. این معافیت قابل تسری به نهاده¬ها و عوامل غیرمعاف به کارگیری شده (نظیر مواد اولیه، کالاهای معاف و خدمات حمل و نقل باری، بیمه¬ای، توزیع و بازاریابی، مهندسی و مشاوره¬ای، سردخانه¬ای و .. ) در عرصه کالاها و ارائه خدمات معاف نمی¬باشد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
45-آیا معافیت ذکرشده در بند (۸) ماده (۱۲) قابل تسری به اجاره اموال منقول نیز می¬باشد؟
ج:‌به استناد بند (۸) ماده (۱۲) عرضه اموال غیرمنقول اعم از عین و منفعت از پرداخت مالیات و عوارض معاف می-باشد. این معافیت قابل تسری به ارائه خدمات هتلداری، انبارداری، غرفه¬های نمایشگاهی و امثالهم و همچنین ارائه خدمات اجاره اموال منقول از قبیل ماشین¬آلات منصوبه در آنها و تأسیسات شهربازی¬ها نخواهد بود.
46- آیا درآمد حاصل از خسارت دریافتی از بیمه و تسعیر دارای¬های ارزی نیز مشمول این قانون می¬باشد؟
ج:‌درآمد حاصل از خسارت دریافتی از بیمه، تسعیر دارایی-های ارزش، جوایز و سود سپرده بانکی، سود دریافتی اوراق مشارکت،‌سود حاصل از سرمایه¬گذاری از پرداخت مالیات و عوارض معاف می¬باشد. لیکن ما به ازای حاصل از ارائه خدمات کارشناسی،‌ مشاوره¬ای، ارزیابی،‌توزیع و بازاریابی، بسته¬بندی، انبارداری،‌حق توقف کانتینر (دوموراژ)، تخلیه و بارگیری، خسارت و غرامت به کرایه اضافه بار، نمایشگاهی و دستمزد آسیابانی با رعایت ترتیبات قانونی و دستورالعمل¬های صادره،‌مشمول پرداخت مالیات و عوارض متعلقه خواهد بود.
47- با توجه به معافیت صادرات از شمولیت این قانون، نحوه¬ی استرداد مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات صادرشده چگونه است؟
ج: صادرات کالاها و خدمات اعم از معاف به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی مشمول مالیات و عوارض موضوع این قانون نمی¬باشد. مالیات و عوارض پرداخت شده بابت آنها با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک (در مورد کالا) و اسناد و مدارک مثبته به اداره کل امور مالیاتی ذیربط مسترد می¬گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
48- مأخذ عوارض آلایندگی در خصوص اخذ مالیات بر ارزش افزوده چگونه بوده و از چه کسانی قابل دریافت خواهد بود؟ج:‌مأخذ عوارض آلایندگی موضوع تبصره (۱)‌ماده (۳8) قیمت فروش خواهد بود. عوارض مزبور از خریداران قابل دریافت نخواهد بود و به عهده واحد تولیدی آلاینده می¬باشد که مکلفند صرف¬نظر از نوع فروش (اعم از داخلی و صادراتی) و در قالب دوره¬های مالیاتی و با تسلیم اظهارنامه مالیاتی نسبت به واریز آن به حساب¬های تعیین شده اقدام نمایند.49- چگونگی اجرای ماده ۲۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده و مدت زمان لازم برای رفع اختلافات پرونده¬های مالیاتی با ادارات مالیاتی را شرح دهید؟ج: در مواردی که اوراق مطالبه یا استرداد مالیات و عوارض به مؤدی ابلاغ می¬گردد، مادامی که مؤدیان مالیاتی ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ،‌اعتراض کتبی خود را نسبت به اوراق مذکور را به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند، مسئول (رئیس امور مالیاتی) ذیربط مکلف است با انجام رسیدگی مجدد و عنداللزوم صدور قرار رسیدگی ظرف بیست روزا ز تاریخ دریافت اعتراض، نسبت به رفع اختلاف با مؤدی اقدام نمایند. در هر صورت (رفع اختلاف یا عدم اختلاف) مسئول مربوط موظف است اظهارنظر خود را به طور مستدل در اوراق مربوطه منعکس نماید. چنانچه وراق مزبور ابلاغ قانونی شده و مؤدی مالیاتی به اداره امور مالیاتی مربوط اعتراض تسلیم ننموده باشد و همچنین در مواردی که با مؤدی رفع اختلاف نشده باشد،‌پرونده ظرف مهلت بیست روز از تاریخ دریافت اعتراض مؤدی یا تاریخ انقضاء مهلت اعتراض در موارد ابلاغ قانونی حسب مورد به هیأت حل اختلاف مالیاتی احاله می¬گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
50- نحوه¬ی طرح پرونده¬های مالیاتی در هیأت¬های حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر چگونه است؟
ج: با توجه به قانون الحاق ماده (247) به قانون مالیات¬های مستقیم مصوب 20/2/1388، پرونده¬های مالیاتی موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده با رعایت مفاد بخشنامه شماره 51076 مورخ 27/4/1388 قابلیت طرح در هیأت¬های حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر را خواهد داشت.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده
51- چگونگی تشخیص مؤدیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده توسط خریداران کالاها یا ارائه¬دهندگان خدمات چگونه است؟
ج:کلیه مؤدیان ثبت¬نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده مکلف به درک و وصول مالیات و عوارض متعلقه ذیل به صورت¬حساب¬های صادره می¬باشند و خریداران کالا و یا خدمت در حال حاضر می¬توانند از طریق مدارک ثبت¬نام اینترنتی مؤدی و در آینده نزدیک از طریق گواهینامه¬های صادره توسط سازمان امور مالیاتی کشور،‌از صحت و قانونی-بودن پرداخت مالیات و عوارض به فروشنده (به عنوان مؤدی ثبت¬نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده) اطمینان حاصل نماید.
52- نحوه¬ی عدم شمول مالیات و عوارض در خصوص کالاهای معاف به چه ترتیبی است؟
ج: به استناد مفاد ماده (۱۲) قانون، عرضه کالاها و ارائه خدمات مشخص¬شده در این ماده و همچنین واردات،‌از پرداخت مالیات و عوارض معاف می¬باشند. این معافیت قابل تسری به نهاده¬ها و عوامل غیرمعاف به کارگیری شده در تولید یا عرضه کالاها و خدمات معاف نبوده و عرضه-کنندگان کالا یا ارائه¬دهندگان خدمت معاف، مکلف به پرداخت مالیات و عوارض نهاده¬های تولیدی (کالا یا خدمت) خود می¬باشند. لیکن به موجب تبصره¬های (۲) و (۳) ماده (17) قانون،‌مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف قابل استرداد نمی¬باشد و به استناد تبصره (۵)‌ماده یادشده مالیات و عوارض پرداختی توسط عرضه-کنندگان کالای معاف یا ارائه¬دهندگان خدمات معاف به عنوان هزینه قابل قبول موضوع قانون مالیات¬های مستقیم تلقی می¬گردد.رهنمودهای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده