نوع و ماهیت درآمد و هزینه ها

نوع و ماهیت درآمد و هزینه ها

سطح درآمد شرکت ها غالباً عامل اصلی مذاکرات در مورد حقوق و دستمزد و نرخ مالیات ، یارانه ها و سیاست های مالی دولت است و حسابداران با هم توافق دارند که اندازه گیری درآمد مهم ترین وظیفه حسابداری است .

احتیاط در ارزشیابی

درمورد ارزشیابی دارایی ها در صورتی که چند ارزشی باشند ، حسابدار باید مبلغ کمتر را انتخاب نماید ولی در مورد بدهی ها مبلغ بیشتر باید انتخاب گردد. پس وقتی مفهوم احتیاط در مورد سود و زیان بکارگرفته شود ، نتیجه آن رقم درآمد کمتر یا محتاطانه خواهد بود .

صورت های مالی که وضعیت مالی را کمتر از واقع نشان می دهند ، هرگز سبب اقامه دعوی علیه حسابرسان نمی شود . صورت های مالی باید وضعیت مالی را به صورت مطلوب نشان دهند ، تا با ارزش باشند نه اینکه آن ها را کمتر از واقع منعکس کند . رسیدگی حسابرسان به معاملات درآمد و هزینه باید خیلی بیشتر از رسیدگی به دارایی ها و بدهی ها باشد .

هدف های حسابرسان از رسیدگی به درآمدها و هزینه ها :

1-کفایت سیستم کنترل داخلی درآمدها و هزینه ها

2- اعتبار درآمدها و هزینه های ثبت شده (وجود و مالکیت)

3- ثبت دفاتر بودن تمام معاملات درآمد و هزینه ها (کامل بودن)

4- صحت محاسبات ریاضی جداول پشتوانه درآمدها و هزینه ها و انطباق آن ها با حساب های دفترکل (صحت محاسبات ریاضی)

5- درستی ارزشیابی حساب های درآمد و هزینه

6- کفایت افشا و چگونگی ارائه حساب های درآمد و هزینه ها در صورت های مالی

درآمدهای متفرقه :

به درآمدهایی گفته می شود که اقلام آن به صورت ناچیز بوده و به صورت مکرر حاصل نمی شود این درآمدها یا یک بار حاصل شده و یا در فواصل غیرمتناوب به وجود می آیند . که بیشتر شرکت ها آن را ثبت نمی کنند و پس از وصول وجه نقد را بدهکار و درآمد متفرقه را بستانکار می نمایند . در صورتی ثبت اقلام متفرقه با اهمیت نیست ، که مبلغ آن ناچیز باشد . به همین خاطر حسابرسان باید صورت تجزیه و تحلیل حساب درآمدهای متفرقه را ازصاحب کار دریافت یا خودشان تهیه کنند .

اقلامی که ممکن است بطور نادرست ، درآمدهای متفرقه تلقی شده باشد عبارت است از:

1-    وصول حساب ها و اسناد دریافتنی سوخت شده که قبلاً از دفاتر حذف شده است : این گونه    وصولی ها باید به بستانکار حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول منظور شود .

2-    حذف چک های ارائه نشده به بانک یا حقوق و دستمزد مطالبه نشده :(ازدفاتر) این گونه اقلام باید به حساب بستانکاران منظور شود نه به حساب درآمدهای متفرقه .

3-    حاصل فروش ضایعات : باید عموماً از بهای تمام شده کالای فروش رفته کسر شود .

4-    تخفیفات یا برگشت حق بیمه های پرداختی : این اقلام باید با هزینه یا حق بیمه های منقضی نشده پایاپای شود .

5-    حاصل فروش دارایی های ثابت : از این وجوه باید برای تعیین سود یا زیان حاصل از فروش    دارایی ها استفاده شود .

حسابرسان باید برای هر یک از اقلام ذکر شده اگر با اهمیت باشند ، ثبت اصلاحی پیشنهاد کنند و همچنین باید روش های تحلیلی را اجرا و نوسانات غیرعادی را پیگیری نمایند .

برنامه حسابرسی هزینه های فروش ، عمومی و اداری :

آزمون های محتوای زیر برای هزینه هایی که همراه با حساب های ترازنامه بازبینی نشده است ، مناسب می باشد :

1-    روش های تحلیلی مربوط به این حساب ها را اجرا کنید .

• مانده مورد انتظارحساب را با توجه به کلیه جوانب ، برآورد کنید .
• مبلغ انحراف از مانده مورد انتظار را که بدون پی جویی بیشتر قابل قبول است ، تعیین کنید .
• مانده حساب طبق دفاتر شرکت را با مانده مورد انتظار مقایسه کنید .
• انحراف های عمده از مانده مورد انتظار را پی جویی کنید .

2-     صورت تجزیه و تحلیل حساب های هزینه انتخابی را دریافت یا خودتان تهیه کنید .

دراین روش حسابرسان برخی حساب های هزینه را برای بازبینی بیشتر انتخاب می کنند . بنابراین باید از صاحب کار درخواست شود که صورت تجزیه و تحلیل این گونه حساب های انتخاب شده را همراه با اسناد و مدارک مربوط دراختیار حسابرسان قرار دهند تا مورد بررسی آنان واقع شود .

3- صورت تجزیه و تحلیل هزینه های اصلی موجود در اظهار نامه مالیاتی را دریافت یا خودتان تهیه کنید .

اظهارنامه های مالیاتی همراه با جداول حقوق و مزایای مدیران ، مالیات ها ، سفر و پذیرایی ، سهمیه ها ،کمک ها ، خسارت ها و همین طور هزینه های مدیران در صورت تجزیه و تحلیل حقوق مدیران آورده می شود ، که حسابرسان باید آن را از صاحب کار دریافت یا خود تهیه نمایند .

حسابرسی حقوق و دستمزد :

هزینه حقوق و دستمزد عمده ترین هزینه عملیاتی بسیاری از شرکت هاست بنابراین به توجه دقیق حسابرسان نیاز دارد .

هدف های حسابرسان از رسیدگی به حقوق و دستمزد :

1-    تعیین رعایت شدن یا نشدن مقررات دولتی مربوط به بیمه های اجتماعی ، بیمه بیکاری ، حداقل دستمزد و ساعات کار کارگران ، مالیات های تکلیفی و سایر مقررات کارمندی و کارگری توسط صاحب کار .

2-    تعیین رعایت شدن یا نشدن مفاد توافقنامه ها ، با سندیکاهای کارگری در ارتباط با نرخ های دستمزد ، حقوق و دستمزد ایام مرخصی و سایر شرایط قراردادی توسط صاحب کار .

شیوه های دستیابی به کنترل های داخلی :

• کنترل های بودجه ای برمخارج نیروی کار : کنترل مخارج نیروی کار به معنای پرهیز از ضایعات و کسب حداکثر محصول تولیدی بابت هر ریال خرج نیروی کار است .
• گزارش به دستگاه های دولتی : یکی ازکنترل های داخلی با اهمیت در مورد حقوق و   دستمزد ، ضرورت تهیه و ارائه گزارش هایی به دستگاه های دولتی است که عایدات و مالیات کسر شده را برای کلیه کارکنان نشان دهد که در پیشگیری از رخ دادن تقلب و کشف آن ، ابزار مؤثری است .
• تفکیک وظایف : تقسیم کار حقوق و دستمزد بین چندین دایره شرکت ، با اهمیت ترین کنترل داخلی حقوق و دستمزد است . چنانچه هریک از وظایف توسط دایره جداگانه ای از شرکت انجام شود ، سیستم کنترل داخلی تقویت می گردد . ترکیب و تلفیق این وظایف در یک دایره یا زیر نظر تنها یک فرد راه را برای تقلب های حقوق و دستمزد می گشاید درآمد و هزینه

وظیفه استخدام :

اولین گام عمده در راه برقراری یک سیستم قوی کنترل داخلی را دایره کارگزینی و به هنگام استخدام هریک ازکارکنان بر می دارد . نرخ مصوب حقوق و دستمزد باید در مدارک مربوط درج شود . استخدام شونده نیز باید مجوز کسر هرگونه کسور مربوط را امضا کند . این مدارک باید درکارگزینی نگهداری شود و اعلامیه ای حاوی استخدام فرد جدید ، نرخ دستمزد وکسورحقوق و دستمزد ، باید به دایره حقوق و دستمزد ارسال گردد . استخدام فرد و نرخ مصوب دستمزد ، باید برای رئیس دایره ای فرستاده شود که وی قرار است در آن کار کند .

دایره حقوق و دستمزد تحت هیچ شرایطی اجازه ندارد و نباید نام کسی را بدون دریافت نسخه رسمی اعلامیه دایره کارگزینی ، به لیست حقوق و دستمزد اضافه کند . هر زمان که نرخ دستمزد یکی از کارکنان تغییر نماید ، نرخ جدید دستمزد وی در مدارک مربوطه نزد دایره کارگزینی درج می شود با خاتمه خدمت هر یک از کارکنان ، دایره کارگزینی اعلامیه خاتمه خدمت وی را به دایره حقوق و دستمزد         می فرستد.

ثبت اوقات کار:

وظیفه ثبت اوقات کار ، تعیین ساعاتی (یا تعداد محصولاتی) را شامل می شود ، که باید بابت آن دستمزد پرداخت شود . استفاده از دستگاه های الکترونیکی ثبت اوقات کار ، دربرقراری کنترل های داخلی مناسب بر حقوق و دستمزد کمک بسیار مؤثری است . مقایسه مرتب گزارش های متصدیان ثبت اوقات کار یا سرپرستان با کارت های ساعت ثبت اوقات کار که ورود و خروج کارکنان در آن ثبت شده است ، سبب تقویت سیستم کنترل داخلی می شود .

مدارک حقوق و دستمزد و تهیه (لیست) حقوق و دستمزد :

دایره حقوق و دستمزد ، مسئول محاسبه مبالغ قابل پرداخت به کارکنان و تهیه کلیه مدارک مربوط است .

حاصل کار دایره حقوق و دستمزد می تواند تهیه موارد زیر در نظرگرفته شود :

1-چک های حقوق و دستمزد2- فیش حقوق و دستمزد 3- روزنامه حقوق و دستمزد 4- معین حساب کارکنان 5- صورت تسهیم (سرشکن کردن)حقوق و دستمزد 6- ارسال گزارش های ماهانه ، سه ماهه یا سالانه عایدات و مالیات کسر شده ازکارکنان به دستگاه های ذی ربط دولتی .

توزیع چک های حقوق و دستمزد یا پاکت های وجوه نقد بین کارکنان :

توزیع چک ها یا وجوه نقد حقوق و دستمزد ، وظیفه متصدی پرداخت است . در صورت پرداخت نقدی حقوق و دستمزد ، نسخه ای از لیست حقوق و دستمزد توسط دایره حقوق و دستمزد در اختیار متصدی پرداخت قرار می گیرد تا وی را در پاکت گذاری وجوه حقوق و دستمزد یاری رساند . در صورت پرداخت به وسیله چک ، چک ها می تواند در دایره حقوق و دستمزد تهیه و آماده گردد و برای امضاء ، به صاحبان امضای مجاز داده شود .

چک های امضا شده یا پاکت های حاوی وجوه نقد حقوق و دستمزد تحت هیچ شرایطی نباید به دایره حقوق و دستمزد برگشت داده شود .

بیشتر شرکت هایی که حقوق و دستمزد را با چک می پردازند از یک حساب مخصوص بانکی برای این کار استفاده می کنند . دایره حسابداری ، براساس خلاصه حقوق و دستمزد که دایره حقوق و دستمزد تهیه کرده است ، یک برگه (سند) برای تمام مبلغ حقوق و دستمزد هفتگی (پانزده روزه یا ماهانه) تهیه   می کند . این برگه برای مدیریت مالی شرکت فرستاده می شود تا وی یک چک به مبلغ کل حقوق و دستمزد ازحساب (عمومی) بانک صادرکند . این چک به حساب مخصوص حقوق و دستمزد نزد بانک خوابانده می شود و چک های حقوق و دستمزد کارکنان از این حساب بانکی صادر می گردد . در مواردی که حقوق و دستمزد به صورت نقد پرداخت می شود ، حقوق و دستمزد مطالبه نشده باید به یک حساب مخصوص نزد بانک واریز و در یک حساب بدهی ویژه ثبت گردد .

تشریح سیستم کنترل داخلی حقوق و دستمزد :

پرسش های متداولی که حسابرسان باید برای تکمیل پرسش نامه کنترل های داخلی ، تهیه نمودگر سیستم یا سایر راه های تشریح سیستم کنترل داخلی حقوق و دستمزد به عمل آورند ، عبارت است از :

درآمد و هزینه

• آیا حساب بانکی ویژه ای برای حقوق و دستمزد وجود دارد ؟
• آیا فعالیت های ثبت اوقات کار ، گردآوری اطلاعات حقوق و دستمزد ، امضای چک های حقوق و دستمزد و توزیع چک های مربوط توسط دوایر یا افراد جداگانه ای انجام می شود ؟
• آیا تمام عملیات مربوط به تهیه حقوق و دستمزد ، پیش از توزیع چک ها مورد بازبینی مستقل قرار می گیرد ؟
• آیا گزارش کارکرد کارکنان توسط سرپرستان تأیید می شود ؟
• آیا صورت مغایرت حساب بانکی حقوق و دستمزد هر ماه توسط کسی تهیه می گردد که وظیفه دیگری در مورد حقوق و دستمزد ندارد ؟
• آیا صورت مغایرت حقوق و دستمزد بطور ماهانه تهیه می شود ؟
• آیا لیست های حقوق و دستمزد هر ماه توسط مقامی غیر از تهیه کننده آن ، تهیه می گردد ؟

برنامه حسابرسی حقوق و دستمزد :

روش های حسابرسی زیر معرف کاری است که عموماً به منظور تشخیص درستی پرداخت های حقوق و دستمزد ، پاداش و کمیسیون انجام می گیرد :

1-    شناختی ازسیستم کنترل داخلی حقوق و دستمزد کسب کنید .

2-    آزمون های روش های کنترل را در مورد معاملات حقوق و دستمزد دوره های انتخابی اجرا کنید .

آزمون های مزبور باید شامل روش های خاص زیر باشد :

• ردیابی نام و نرخ های حقوق و دستمزد به مدارک نگهداری شده دردایره کارگزینی
• ردیابی ساعات کارکرد مندرج در لیست حقوق و دستمزد به کارت های ثبت اوقات کار و        گزارش های کارکرد تأیید شده توسط سرپرستان
• مبنای کسور از حقوق و دستمزد را تعیین و با مجوز کارکنان مقایسه کنید
• جمع های عمودی و افقی را آزمون کنید
• جمع حقوق و دستمزد را با جمع چک های مربوط مقایسه کنید
• جمع حقوق و دستمزد را با جمع بهای تمام شده نیروی کار طبق مدارک حسابداری صنعتی مقایسه کنید
• چنانچه دستمزد به صورت نقد پرداخت می شود ، رسیدهای دریافتی ازکارکنان با لیست حقوق و دستمزد مقایسه شود
• در صورت پرداخت دستمزد یا چک ، ته سوش چک ها را با لیست حقوق و دستمزد مقایسه کنید
• پرداخت های بعدی حقوق و دستمزد مطالبه نشده را بررسی کنید . در آن بررسی ، رسیدهای دریافتی از کارکنان را با مدارک حقوق و دستمزد ، نرخ های دستمزد و گزارش های کارکرد کارکنان مقایسه نمایید
• درآمد و هزینه

3-    بر چگونگی استفاده از ساعت های وقت نگار به هنگام ورود کارکنان ، نظارت وکارت های ثبت اوقات کار استفاده نشده را پی جویی کنید .

4-    برنامه ریزی برای نظارت سرزده بر توزیع چک های حقوق و دستمزد و کنترل مدارک حقوق و دستمزد و چک کردن تمام کارکنان نامبرده شده در لیست .

5-    بیشتر نبودن حقوق و دستمزد سال را از تعداد دوره های پرداخت هفتگی یا ماهانه و تأیید شدن کلیه لیست های حقوق و دستمزد را بطور مناسب ، تعیین کنید .

6-    صورت خلاصه پرداخت های به روسا و مدیران شرکت را دریافت یا تهیه کنید و آن را به قراردادها ، صورتجلسات هیأت مدیره یا سایر مجوزهای مربوط را ردیابی نمایید .

7-    پی جویی هرگونه نوسان غیرعادی در حقوق و دستمزد ، کمیسیون های پرداختی و غیره .

8-    محاسبات مربوط به مبالغ اکتسابی کارکنان طبق طرح های مشارکت در سود را آزمون کنید .

9-    کمیسیون های اکتسابی کارکنان را با رسیدگی به قراردادها و دیگر مدارک مثبته ، آزمون کنید .

10-  پرداخت های بابت بازنشستگی را با مراجعه به طرح مصوب و دیگر مدارک پشتوانه ، آزمون کنید .

گزارشگری توسط شرکت های با فعالیت های نامتجانس :

در سال های اخیر شرکت هایی با عملیات متفاوت درکنترل یک واحد قرارگرفته اند و مجتمع های بزرگ را به وجود آورده اند . اصلاح مجتمع معمولاً برای ترکیب تعداد زیادی شرکت به کار می رود اما   شرکت هایی نیز هستند که در اثر گسترش فعالیت های غیرمرتبط به همان اندازه از نامتجانسی دست   یافته اند . پس بهتراست برای گزارشگری و رسیدگی به این نوع شرکت ها از واژه شرکت ها با فعالیت نامتجانس استفاده شود . در مورد این شرکت ها باید بررسی شود که آیا صورت سود و زیان سنتی مطلوب است یا خیر ؟

از آنجا که تحلیل گران مالی به سختی می توانند متوجه شوند که شرکت مورد نظرشان به کدام رشته مربوط است ، یک تجزیه و تحلیل با ارزش از صورت سود و زیان مستلزم افشای میزان سود دهی چندین قسمت گوناگون می باشد .درآمد و هزینه

بیانیه استانداردهای حسابرسی شماره  21 ، اطلاعات مربوط به قسمت های تجاری مقرر می دارد که حسابرسان باید روش های زیر را درباره اطلاعات مربوط به قسمت های واحد تجاری اجراکنند :

1-    ارزیابی منطقی بودن شیوه های مدیریت برای گردآوری اطلاعات .

2-    تعیین کافی بودن اطلاعات ارائه شده با استفاده از روش های تحلیلی و آزمون منطقی بودن آن .

3-     ارزیابی منطقی بودن شیوه های سرشکن کردن هزینه ها به قسمت های مختلف .

رسیدگی به صورت گردش وجوه نقد :

صورت گردش وجوه نقد از روی سایر صورت های مالی و تجزیه و تحلیل افزایش ها وکاهش های مربوط به مانده های حساب های خاص تهیه می شود . تمامی دریافت ها و پرداخت ها برحسب عملیات باید گروه بندی شوند و درصورت گردش وجوه نقد ارائه شوند . هدف کفایت افشا و ارائه آن بسیار با اهمیت است  که این مبلغ باید با مبالغ منعکس در ترازنامه مطابقت داشته باشند و اطمینان از اینکه صورت گردش وجوه نقد برای تمام سال ها ارائه می شود ، باید برای حسابرس حاصل شود .

روش های حسابرسی :

روش های حسابرسی که باید در پایان دوره یا نزدیک به آن اجرا گردد ، عبارت است از :

دریافت تأییدیه وکیل حقوقی : تأییدیه وکیل حقوقی صاحب کار باید نزدیک به پایان اجرای عملیات کسب شود ، هدف از ارسال درخواست تأییدیه وکیل حقوقی ، کسب اطلاعات مربوط به دعاوی طرح شده و دعاوی درشرف طرح برعلیه صاحب کار است .

دریافت تأییدیه مدیران : هدف از دریافت تأییدیه مدیران این است که مسئولین اصلی صاحب کار ، بطورکتبی اعلام دارند که مسئول اصلی مطلوبیت ارائه صورت های مالی با آنان می باشد . از آنجا که   صورت های مالی باید کلیه رویدادهای با اهمیت پس از تاریخ ترازنامه را منعکس کند ، تأییدیه مدیران باید به تاریخ آخرین روز اجرای عملیات تاریخ گذاری شود .

اجراء روش های لازم برای شناسایی رویدادهای پس ازتاریخ ترازنامه : این روش ها شامل بررسی صورتجلسات مجامع و هیأت مدیره ، پرس و جو از مسئولین شرکت و بررسی صورت های مالی و مدارک حسابداری میان دوره ای ا ست .

انجام بررسی کلی با استفاده از روش های تحلیلی : روش های تحلیلی باید در مرحله        برنامه ریزی و همچنین برای مقاصد بررسی کلی ، در پایان اجرای عملیات اجرا شود .

تکمیل جستجو برای بدهی های ثبت نشده : جستجو برای بدهی های ثبت نشده شامل        روش هایی است که در آخرین روز اجرای عملیات اجرا می شود .

بررسی و مرور کاربرگ های حسابرسی : (بیانیه استانداردهای حسابرسی شماره 22) برنامه ریزی و سرپرستی مقرر می دارد که کار انجام شده توسط هر یک از همکاران باید بررسی شود تا مشخص گردد که به گونه ای مناسب وکافی اجرا شده است و یکنواختی نتایج حاصل با نتیجه گیری هایی که قرار است در گزارش حسابرسان ارائه گردد ، ارزیابی شود .درآمد و هزینه

بررسی موارد افشاء درصورت های مالی : افزایش استانداردهای حسابرسی در سال های اخیر ، ارزیابی کفایت افشا در صورت های مالی را برای حسابرسان دشوارکرده است .بدینسان بیشتر مؤسسات حسابرسی اقدام به تهیه چک لیست موارد افشا کرده اند که در آن ، تمام موارد افشای مورد درخواست هیأت استانداردهای حسابداری مالی وکمیسیون اوراق بهادار و بورس آورده شده است . حسابرسان این چک لیست را به عنوان بخشی از کار بررسی صورت های مالی ، تکمیل می کنند .

درآمد و هزینه

ارزیابی یافته های حسابرسی :

حسابرسان برای آنکه بتوانند نظر مقبول اظهارکنند ، باید به این نتیجه برسند که خطر وجود تحریف با اهمیت در صورت های مالی در یک سطح پایین قرار دارد . بنابراین برای ارزیابی یافته های حسابرسی ، حسابرسان باید هم عوامل کمی و هم عوامل کیفی را برای برآورد نهایی از اهمیت و خطر حسابرسی ، مورد توجه قرار دهند .

اشتباهات موجود درصورت های مالی : حسابرسان در طول رسیدگی های خود برای اشتباهات با اهمیتی که در صورت های مالی کشف می کنند ، ثبت های اصلاحی پیشنهاد می نمایند . هرگونه اشتباه با اهمیتی که حسابرسان کشف می کنند ، باید اصلاح شود . در غیر این صورت ، حسابرسان نمی توانند درباره صورت های مالی مزبور نظر مقبول اظهار دارند اشتباهات بی اهمیت که توسط صاحب کار اصلاح نشده نیز باید مورد بررسی حسابرس قرارگیرد ، زیرا مجموع این اشتباهات و ارائه آن در صورت های مالی سبب با اهمیت شدن آن ها می شود .

اشتباهات احتمالی درصورت های مالی : پاره ای از روش های حسابرسی برآوردی از اشتباهاتی را که ممکن است در یک حساب یا مانده مندرج در صورت های مالی وجود داشته باشد ، برای حسابرسان فراهم می آورند . در مواردی که از نمونه گیری در حسابرسی استفاده می شود ، به این گونه اشتباهات احتمالی ، خطای تعمیم یافته گویند . با جمع کردن اشتباهات احتمالی و اشتباهات شناخته شده ای که اصلاح نشده است ، حسابرسان دیگر در وضعیتی نخواهند بود که درباره صورت های مالی نظر مقبول ارائه نمایند .

گزارش به کمیته حسابرسی :

بیانیه های استانداردهای حسابرسی شماره 60 و61 حسابرسان را ملزم می کند که برخی مطالب را به اشخاص گزارش نمایند که وظیفه نظارت کلی برفرآیند گزارشگری مالی شرکت ، عموماً کمیته حسابرسی شرکت را به عهده دارند .

صورت های مالی حسابرسی شده ، معمولاً همراه سه نوع گزارش ارائه می شود :

1)گزارش های سالانه به سهامداران 2) گزارش های به کمیسیون اوراق بهادار و بورس3) گزارش های مالی که توسط حسابرسان ارائه می گردد .

درآمد و هزینه