نمونه هایی از داراییهای نگهداری شده توسط دولتها یا واحدهای دولتی عبارتند از :

الف:داراییهای مالی (داراییهای پولی)

 وجه نقد و معادلهای وجه تقد1-

2-درآمدهای دریافتنی

3-وامها و پیش پرداخت اعطا شده به سایر دولتها

4-سایر وامها و پیش پرداختها

5-سرمایه گذاریها و

6- اوراق مشتقه

ب-داراییهای فیزیکی (داراییهای غیر پولی)

1-موجودیها

2-داراییهای میراث ملی و داراییهای ثابت مشهود ، شامل داراییهای زیربنایی و دارایبیهای دفاعی یا نظامی

3- سرمایه گذاری در املاک

4-داراییهای زیستی و محصولات کشاورزی  و

پ-داراییهای نامشهود

دلایل تاکید بر داراییهای ثابت مشهود عبارتند از:

اکثرواحدها دارای داراییهای ثابت مشهود هستند.

داراییهای ثابت مشهود معمولا بخش قابل ملاحظه ای از کل داراییها واحد را تشکیل میدهند.

بسیاری از مسایل مرتبط با داراییهای ثابت مشهود به سایر داراییها نیز مربوط میشود.

داراییها-تعریف و شناخت

طبق استاندارد بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 1 نحوه ارائه صورتهای مالی داراییها منابع تحت کنترل یک واحد هستند که در نتیجه رویدادها گذشته حاصل شده اند و انتظار میرود دارای جریان ورودی خدمات بالقوه یا منافع اقتصادی آتی به درون آن واحد باشند.

تنها زمانی داراییها در راستای مقاصد گزارشگری مالی،مورد شناخت قرار میگیرند که با تعریف دارایی منطبق بوده و حائز معیارهای شناخت داراییها باشد. یک دارایی زمانی در صورت وضعیت مالی گزارش میشود که تحقق یا جریان ورودی منافع آن دارایی به واحد محتمل باشد و آن دارایی بهای تمام شده یا ارزش دیگری باشد که به طور قابل اتکایی قابل اندازه گیری باشد.

چنانچه قلمی با تعریف دارایی منطبق باشد اما معیارهای شناخت را احراز نکند ،نمیتوان آن را در صورتهای مالی شناسایی کرد. اما چنین اقلامی ممکن است به عنوان دارایی احتمالی تلقی شوند. یک دارایی احتمالی دارایی است که از رویدادهای گذشته حاصل شده است و وجود آن تنها به واسطه وقوع یا عدم وقوع یک یا چند رویداد آتی که به طور کامل در اختیار واحد نیست،تایید میشود . یک دارایی احتمالی زمانی افشا میشود که جریان ورودی خدمات بالقوه یا منافع اقتصادی حاصل از آن محتمل باشد.

یکی از جنبه های اصلی تعریف یک دارایی این است که آن دارایی در کنترل واحد واحد گزارشگر باشد. وجود کنترل ممکن است آشکار باشد . در سایر موارد ،خصوصا در مورد داراییهیا استیجاری یا قراردادهای اعطای امتیازهای خدماتی ،اعمال قضاوت بیشتری ممکن است لازم باشد.

مسائل کلی داراییها

به منظور تهیه برنامه اجرایی برای شناخت داراییها،یک واحد نیازمند آگاهی از دامنه اقدامات لازم و مبلغ احتمالی منابع لازم برای انجام آن اقدامات میباشد. اقدامات لازم برای شناخت داراییها به میزان اطلاعات در دسترس راجع به آن داراییها در واحد گزارشگر بستگی دارد .

مراحل کلی شناخت داراییها شامل موارد زیر است:

الف-مستندسازی انواع داراییهای نگهداری شده توسط واحد

ب- ارزیابی صحیح و کامل بودن اطلاعات موجود در هر طبقه

پ-تعیین طبقات داراییهای که در فهرست حسابها و صورتهای مالی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

ث-تعیین رویه های حسابداری برای هر طبقه بر اساس استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی مربوط

ت-تعیین مانده های افتتاحیه صحیح برای هر طبقه

و-استقرار سیستمها مناسب برای پشتیبانی از الزامات مستمر حسابداری تعهدی

بسته به مبنای حسابداری قبلی یک واحد و ماهیت اطلاعات تکمیلی نگهداری شده ،ممکن است میزان اقدامات لازم برای این منظور،در واحدها و کشورها و حوزه های جغرافیایی مختلف باشد. برای مثال ،در کشورها و حوزه های جغرافیایی که هیچگونه مستنداتی در مورد داراییها تا به حال نگهداری نشده است ،بخش اعظم تلاش بر مستند ستازی داراییهای نگهداری شده و تعیین مانده های افتتاحیه صحیح طبق استانداردهای بین المللی  حسابداری بخش عمومی مربوط متمرکز میشود. اما در کشورها و حوزه های جغرافیایی که قبلا ثبتها و مستندات داراییها نگهداری شده اند ،حتی اگر این کار برای مقاصد حسابداری داخلی صورت می گرفته است،تلاشها ممکن است بر اندازه گیری بعد از شناخت اولیه داراییها طبق رویه های حسابداری مربوط به آنها متمرکز شود.

به منظور تدوین رویه های حسابداری هر طبقه داراییها ،یک واحد گزارشگر باید استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی مربوط را مشخص کند. نمونه هایی از استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی که در اندازه گیری اولیه و اندازه گیری پس از شناخت اولیه انواع خاص داراییها کاربرد دارند به شرح زیرند:

الف- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 11،پیمانهای ساخت

 ب- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 12،موجودیها

پ- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 13،اجاره ها

ت- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 16،سرمایه گذاری در املاک

ث- الف- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 17،داراییهای ثابت مشهود

ج- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 29،ابزارهای مالی :شناخت و اندازه گیری

چ- استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 31،داراییهای نامشهود

در استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره  21کتهش ارزش داراییهای غیر مولد وجه نقد  و استاندارد بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 26 کاهش ارزش داراییهیا مولد وجه نقد در خصوص زمان و چگونگی بازبینی کاهش ارزش داراییهیا خاص،الزاماتی مطرح شده است. استانداردهای بین المللی حسابداری بخش عمومی دیگر مثل استاندارد بین تالمللی حسابداری بخش  عمومی شماره 4 آثار تغییر در نرخ ارز و استاندارد بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 5 مخارج استقراض ممکن است بر اندازه گیری یک دارایی موثر باشند.

 داراییهای ثابت مشهود –تعریف و شناخت

در  استاندارد بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 17،داراییهای ثابت مشهود  بدین صورت تعریف میشود داراییهای مشهودی که: (الف)توسط یک واحد برای استفاده در فرایند تولید یا ارائه کالاها یا خدمات ،برای اجاره به دیگران با برای مقاصد اجرایی اداری نگهداری میشود و ب)انتظار میرود که طی بیش از یک دوره گزارشگری مورد استفاده قرار گیرد.

قبل از شناخت یک قلم به عنوان دارایی ثابت مشهود در راستای مقاصد گزارشگری  مالی ،باید آن قلم با تعریف داراییهای ثابت مشهود منطبق باشد و معیارهای شناخت داراییها را احراز کند.

گام اول در شناسایی و شناخت داراییهای ثابت مشهود،تهیه برنامه اجرا است. برنامه اجرای شناخت اولیه داراییها و توسعه سیستمها جهت پیاده سازی  حسابدایر تعهدی برای آن داراییها ممکن است زیر مجموعه ای از برنامه ای از برنامه اجرای اصلی با یک برنامه جداگانه باشد. لازم است که در این موارد زیر مشخص شود،

الف-تمام اقدامات لازم شامل تدوین رویه ها و شناسایی و ارزشگذاری داراییها و تدوین رویه ها و روشها مدیریت داراییها،شناسایی و ارزشگذاری داراییها زمانی مشکلتر است که هیچگونه سوابق و مستنداتی در خصوص داراییهای ثابت مشهود موجود نباشد.

ب-شخص یا مقام مسئول در قبال هر وظیفه

پ-شخص یا مقام مسئول در قبال مدیریت این جنبه از برنامه

گ-حدود آستانه ای پروژه و برنامه های زمانی پروژه

ث-اقلام وابسته در برنامه شناخت دارایی و بین شناخت سایر بخشهای پروژه اصلی تر

ن-فرایند و چارجوب زمانی حل مسائل

وظایف احتمالی که باید طبق برنامه اجرا دنبال شود،در مندرج نشان داده میشود.

مراحل مشخص شده در این نمودار ،برای بیشتر انواع داراییهای غیرجاری کاربرد دارد. اگر چه مراحل به ترتیب نشان داده شده اند ، اما برخی از این مراحل میتواند و ممکن است لازم باشد به طور همزمان اجرا شود.

ایجاد سیستم ثبت دارایی نیز مستلزم تجدید نظر در رویه های مدیریت دارایی و سیستمهای موجود است. در صورتیکه یک واحد در گذشته چنین رویه ها و سیستمهایی را ایجاد نکرده باشد،بعید به نظر میرسد که سیستمهای حسابداری نیز وجود داشته باشند . بااین وجود،ممکن است اطلاعاتی در یک واحد مثل بخشهای خدمات عمومی یا مهندسی وجود داشته باشد که به عنوان نقطه شروع مورد استفاده قرار گیرد . یک واحد باید:

الف-در مورد حفظ یا تعدیل سیستمها و روشهای ثبت موجود یا ایجاد سیستمهای جدید تصمیم گیری کند. این موضوع میتواند شامل ملاحظاتی در این خصوص باشد که آیا اطلاعات در مورد برخی داراییها باید براساس بانکهای اطلاعاتی جداگانه ای مدیریت شود یا خیر و چگونه این بانکهای اطلاعاتی با سیستم گزارشگری مالی لینک میشود.

ب-در مورد یکپارچه کردن سیستم ثبت دارایی با دفترکل تصمیم گیری کند.

ی-سیستمها را طراحی و  پیاده سازی کند

م-در مورد اینکه کدامیک از مدیران واحد گزارشگر در قبال مدیریت داراییها مسئولیت دارند،تصمیم  گیری کند. و

ث-رویه های مدیریت داراییها را یلزبینی /تدوین کند.

تهیه سیستم داراییها همپنین شامل موارد زیر است :

الف- شناسایی کامل همه داراییهای بالقوه

ب-تعیین طبقات و اجزای داراییها

پ-جمع آوری داده ها و شامل سن و شرایط و عمر مفید باقیمانده و سطح استفاده و ماهیت و میزان نگهداری مستمر و ارتقا آنها

ن-بررسی انطباق داراییها با تعاریف داراییها و داراییهای ثابت مشهود

ح-بکارگیری معیارهای شناخت

د-بکارگیری سطوح آستانه ای سرمایه ای کردن

ذ-تایید مالکیت در صورت لزوم

ح-شناسایی محدودیتها /میثاقها نسبت به مالکیت

ه-شناسایی محدودیتها /میثاقها نسبت به مالکیت

س-تعیین عمر مفید مورد استفاده در محاسبه هزینه استهلاک و

ل-اثبات داده هابه صورت مستمر

ممکن است برخی واحدها برای انجام این فعالیتها از کمکها و متخصصان برون سازمانی استفاده کنند. در صورتیکه واحدی از چنین کمکهاومتخصصانی استفاده کند ،باید از مستند سازی مناسب فرایند و متدولوژی مورد استفاده و صلاحیت اشخاص برون سازمانی اطمینان حاصل شود.

اگر داراییهای وجود دارند که طبق رویه های ارزشگذاری ،باید به ارزشی به جز بهای تمام شده تاریخی ارزشگذاری شوند،تعیین مانده های افتتاحیه شامل تطابق داده های بهای تمام شده تاریخی و ارزشگذاری آن داراییهاست. انطباق بهای تمام شده تاریخی شامل شناسایی همه هزینه های عملیاتی کردن یک دارایی و برآورد بهای تمام شده تاریخی میشود. ارزشگذاری داراییها شامل موارد زیر است:

الف-تصمیم گیری راجع به اینکه همه داراییها ارزشگذاری شود یا از یک رویکرد نمونه گیری استفاده شود.

ب-تعیین ارزیابهای مناسب برای هر طبقه از داراییها

ت-تهیه دستورالعملهای لازم برای ارزیابها

ث-جمع آوری اطلاعات لازم برای ارزیابها

ن-بررسی ارزشگذاری توسط مدیریت

تعیین مانده های افتتاحیه داراییهای ثابت مشهود فقط مرحله اول در فرایند تهیه صورتهای مالی برمبنای تعهدی است . سایر مراحل عبارتند از:

الف-تعیین مانده های اختتامیه

ب-شناسایی همه نقل و انتقالات طی دوره

ه-محاسبه هزینه استهلاک

د-شناسایی مسائل حسابرسی و تدوین برنامه های برای حل آنها

ز-ایجاد و آزمون تعامل میان سیستم ثبت دارایی و دفتر کل و

ق-شناسایی و جمع آوری اطلاعات دیگر در مورد داراییها که افشای آنها در صورتهای مالی الزامی شده است.

داراییهای ثابت – آستانه شناخت

هرواحدی باید ارزشی را به عنوان سطح آستانه مشخص کند که اگر ارزش یک دارایی بیشتر از آن سطح بود،آن دارایی سرمایه ای شده و در صورتهای مالی گزارش شود. زمانیکه واحدی سطح آستانه سرمایه ای کردن را تعیین میکند،داراییهایی که کمتر از سطح آستانه مربوط هستند،در دوره خرید به حساب هزینه منظور میشوند و آنهایی که بیشتر ازآن هستند. به عنوان دارایی در صورت وضعیت مالی شناسایی میشوند . استفاده از سطح آستانه برای سرمایه ای کردن ،هزینه جمع آوری داده ها را کاهش میدهد زیرا از تعداد داراییهای ثابت که باید ثبت و ردیابی شوند،کاسته میشود. این صرفه جویی هزینه در یک واحد باید نسبت به اهمیت داده ها برای استفاده کنندگان صورتهای مالی مورد توجه قرار گیرد. شیوه ای که برخی اوقات توسط یک واحد برای تعیین سطح آستانه اولیه سرمایه ای کردن مورد استفاده قرار میگیرد مالی است.واحد گزارشگر با استفاده از این شیوه میتواند برآورد منطقی از مجموع داراییها داشته باشد . در خصوص واحدهای مختلف ،سطح آستانه های متفاوتی مناسب خواهد بود – اگرچه برای مقاصد تلفیق ،واحد کنترل کننده ،سطح آستانه سرمایه ای کردن را تعیین خواهد کرد. سطح آستانه های متفاوتی ممکن است برای طبقات مختلف داراییها تعیین شود.

علیرغم استفاده از سطح آستانه برای سرمایه ای کردن برای بیشتر طبقات داراییها،یک واحد ممکن است همچنان همه داراییها را در صورت امکان،در دورن یک طبقه گزارش کند. برای مثال واحد ممکن است ،همه زمینها را بدون در نظر گرفتن اینکه آیا ارزش بت شده آنها کمتر از آستانه سرمایه ای کردن است یا خیر ،درون یک طبقه ثبت و  گزارش کند.

در برخی موارد،استفاده از سیستمهای تدارک،شناخت داراییها را تسهیل میکند. اگر فرایند تهیه از طریق سیستمهای تدارک به صورت اجباری هدایت شود. به روز کردن چنین سیستمهای تدارکی میتواند رویکرد ساده تری برای جمع آوری اطلاعات تلقی شود.

هرقلم از برخی داراییها ممکن است دارای ارزش پایین تری از آستانه سرمایه ای کردن باشد. اما مجموع این اقلام داراییها ممکن است به عنوان یک طبقه ،بااهمیت محسوب شوند. در چنین مواردی،داراییها عموما به عنوان یک واحد دارایی منفرد،بایک ارزش ترکیبی ،گزارش میشوند. معمولا از این داراییها تحت عنوان داراییهای گروهی یاد میشود . یک واحد در تصمیم گیری راجع به نحوه بکارگیری سطح آستانه های گزارشگری ،نیازمند اعمال قضاوت است.

علیرغم اینکه اقلام خاصی از داراییها ممکن است یک دارایی منفرد در سیستمهای مالی ثبت شوند،یک واحد همچنان از طریق سیستمهای معین قادر به نظارت و کنترل بر نحوه استفاده و نگهداری این داراییها میباشد. اگر یک شبکه کامپیوتری به عنوان یک دارایی منفرد شناسایی شود ،همچنان میتوان هر کامپیوتر شخصی را به عنوان عنصری از آن شبکه ثبت و گزارش نمود.

یک واحد ممکن است تصمیم بگیرد که اقلام خاصی را که ارزش آنها کمتر از سطح آستانه سرمایه ای کردن /گزارشگری است،گزارش کند. طبق رویه سرمایه ای کردن ،این اقلام هنگام خرید،به عنوان هزینه ثبت میشوند. بااین وجود،ممکن است شرحی از اقلام و موقعیت مکانی آنها گزارش شود. برای مثال ،این اقلام ممکن است در سیستم ثبت دارایی جداگانه ای بارگذاری شده و ثبت شوند. این نوع مستندات برای اقلامی چون ضبط صوتها و اسکنرها و ماشینهای فاکس و تلفنها و ابزارهای خاصی مناسب است . این اقلام برخی اوقات اموال منقول نامیده میشوند . بررسی منظم این اقلام ،به عنوان بخشی از اثبات سالانه داراییها ،میتواند در مدیریت بهتر این اقلام و کاهش ریسک دزدی کمک کند.

سرمایه ای کردن ارتقاء ها و بهسازی ها

طبق استاندارد بین المللی حسابداری بخش عمومی شماره 17،مخارج بعدی برای داراییهای ثابت مشهود،تنها زمانی به عنوان افزایش در ارزش دارایی شناسایی میشوند که باعث بهبود شرایط دارایی ،در طی عمر مفید آن،فراتر از عملکرد استاندارد برآورد شده ،شود.همچنین ممکن است یک سطح آستانه پولی یا غیر پولی برای ارتقاء و بهسازی به کار رود .

داراییها یا اجزاء داراییهایی که به عنوان بخشی از برنامه ارتقاء یا بهسازی جایگزین شده اند ،باید از سیستم ثبت داراییها و هرگونه مستندات مربوط دیگر،حذف شوند. هرکونه مبلغ دفتری باقیمانده این داراییها یا اجزای آنها باید درآن لحظه حذف شود.

ممکن است نیاز باشد که یک واحد رهنمودها و مثالهایی را بری مدیرانی که در قبال دارایی مسئولیت دارند،به جهت تشریح انئاع معاملاتی که به طور معمول سرمایه ای میشوند. یا به عنوان هزینه ثبت میشوند ،فراهم کند.پ

در دونمودار بعدی،بکارگیری سطح آستانه برای سرمایه ای کردن دارایی خریداری شده و مخارج انجام شده بعد از خرید ،به طور خلاصه نشان داده شده است.

خیر