حسابرسی حساب سود و زیان (هزینهها)
مطابق ماده 147 قانون مالیاتهای مستقیم هزینههای قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات عبارت است از هزینههایی که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه در دوره مالی مربوطه باشد.
هزینههای استخدامی
حقوق و دستمزد، اضافه کاری، حق بیمههای اجتماعی، در خصوص هزینههای فوق اقدامات زیر به طور نمونهگیری با 100٪ انجام شود:
1- کنترل محاسبات ریاضی لیستهای حقوق و مزایا و مالیات مکسوره.
۲- کنترل محاسبات حق بیمههای اجتماعی سهم کارفرما با توجه به نوع بیمه (کارمندی و کارگری)
3- توجه به امضاء دریافتکننده حقوق و دستمزد و احراز پرداخت و همچنین پیگیری اقلام پرداختنشده در لیست از طریق رسیدگی به حساب بستانکاران (حقوق پرداختنی).
4- مطابقت اسامی حقوقبگیران و مبلغ حقوق و مزایا با پرونده استخدامی، کارتهای حضور و غیاب و سایر مدارک موجود.
5- رسیدگی به 100٪ اقلام پرداخت شده خارج از لیست و تطبیق مبالغ پرداختی با مدارک ضمیمه سند پرداخت و کنترل مالیات کسرشده و سایر کسور قانونی.
6-اثبات اشتغال و رابطه استخدامی تعدادی از حقوقبگیران با مؤسسه مورد رسیدگی از طریق مراجعه به پرونده استخدامی، ملاقات با حقوقبگیران و سایر شواهد و قرائن.
7- تهیه صورت خلاصه و صورت تفکیکی مبالغ پرداختی طبق لیست و خارج از لیست اقلام فاقد مدرک، اقلام غیرقابل قبول در مورد هر یک از سرفصلهای هزینه پرسنلی طبق دفاتر.حسابرسی حساب سود و زیان
8- بررسی قبوض واریز مالیات، حق بیمههای اجتماعی (کسورات قانونی) و استخراج مبالغ جریمه و خسارت تأخیر پرداختی.
9- چنانچه برای هزینههای پرداختنشده ذخیره در نظر گرفته شده است محاسبات مؤسسه را در این خصوص کنترل نموده و پرداخت از این محل را در سال بعد پیگیری نمایید.
10- هرگونه پرداخت حقوق و دستمزد و سایر مزایا بایستی به کارمندان و کارگران موظف مؤسسه بوده و کنترل اینکه هیچ گونه پرداختی به افراد غیرمشمول نشده باشد.
11- در حقیقت هدف از رسیدگی به هزینههای حقوق و دستمزد پی بردن به موارد زیر میباشد:
الف) کلیه افرادی که نام آنها در لیست حقوق بوده واقعاً وجود داشته.
ب) افراد فوق در استخدام مؤسسه بوده و در سال مورد رسیدگی برای مؤسسه کار کردهاند.
ج) حقوقهای پرداختی واقعی بوده و افراد همان حقوقی را دریافت نمودهاند که در لیستها میباشد و عین مبلغ پرداختی به دست ذینفع رسیده است.
د) میزان حقوقهای پرداختی مندرج در لیستهای حقوقی با مصوبات مربوطه مطابقت دارد و با توجه به میزان و مدت کارکرد بوده است.حسابرسی حساب سود و زیان
هـ)مبالغ مندرج در لیستهای حقوقی از لحاظ تفکیک هزینه به درستی طبقهبندی و به حسابهای صحیح منظور شده است.
و) مبالغ پرداختی بابت مزایا (پاداش، اضافه کار،عیدی، ایاب و ذهاب، مأموریت و سایر) به طور مضاعف، هم در لیست حقوق و مزایا و هم جداگانه به حساب منظور نشده باشند.
پاداش
۱- مصوبات یا دستورات صادره در خصوص پرداخت پاداشهای انفرادی را با اسناد پرداخت و مبالغ پرداخت شده و مبالغ ثبتشده در دفاتر شرکت کنترل نمایید.
۲- لیستهای پرداخت پاداشهای دستهجمعی را از نظر محاسبات کنترل نمایید (جمعهای افقی و عمودی، ضرب، تفریق)
3- در مورد اینکه گیرندگان پاداش از کارکنان شرکت هستند یا خیر، موضوع را احراز و سمت و مدت خدمت آنان را در سال مورد رسیدگی تعیین نمایید.
4- چنانچه پاداش به حساب کارکنان تخصیص داده شده و در سال مورد رسیدگی پرداخت نشده است پرداخت آن را در سال بعد ملاحظه نمایید.
5- مبالغ پرداختی طی لیست را به دفتر کل و معین ربط دهید.
6- محاسبات کسور قانونی را کنترل نمایید.
7- مبالغ غیرقابل قبول را با توجه به حدنصاب قانونی (مازاد یک ماه حقوق) محاسبه نمایید.
8- صورتی از پاداشهای پرداختی با مشخصات زیر تهیه کنید:
شماره و تاریخ سند،نام و سمت دریافتکننده،میزان حقوق ماهیانه، مبلغ پاداش، مالیات کسرشده، مالیات قانونی، مالیات واریزشده، شماره برگ درخواست مالیاتی، شماره و تاریخ فیش بانکی،اقلام فاقد مدرک، اقلام غیرقابل قبول.
(چنانچه پرداخت پاداش به موجب لیست انجام شده است پس از کنترل لیست خلاصه آن در صورت تنظیمی درج شود.)
9- صورت موضوع بند 8 را با جمع مبلغ هزینه مندرج در دفاتر و صورت حسابها و اظهارنامه مؤدی کنترل کنید.
10- در مورد پاداشهای پرداختی که در سایر فصلهای هزینه منظور شده، عیناً بررسیهای موضوع بند ۱ تا ۹ را انجام دهید.
11-پاداش اعضاء هیأتمدیره موظف و ممیز موظف با توجه به مقررات ماده 134 قانون تجارت مورد بررسی قرار گیرد.
عیدی
روش رسیدگی به این حساب به شرح زیر میباشد:
۱- چنانچه پرداخت عیدی در شرکت به موجب آییننامه یا دستورالعمل خاصی انجام میشود، مورد مطالعه قرار گیرد و خلاصه آن یادداشت شود و چنانچه ضابطه مدونی در شرکت وجود ندارد،روش شرکت بررسی و یادداشت گردد.
۲- لیستهای پرداخت عیدی را از نظر محاسبات ریاضی کنترل نمایید.
3- مبالغ پرداختی خارج از لیست با اسناد و مدارک ضمیمه کنترل و رسیدگی کنید.حسابرسی حساب سود و زیان
4- در مورد اینکه آیا تمام دریافتکنندگان عیدی کارمندان شرکت میباشند موضوع را بررسی و به خصوص توجه نمایید در سال مورد رسیدگی چه مدت در استخدام شرکت بودهاند.
5- مواردی را که بیش از نصاب قانونی عیدی پرداخت شده است استخراج و نسبت به عیدیهای مازاد مالیات متعلقه را محاسبه نمایید.
6- چنانچه عیدی پرداختی در سایر سرفصلهای هزینه منظور شده است بندهای 1-1-3 و 5 بالا را نسبت به این پرداختها اعمال کنید.
7- صورتی از عیدی پرداختی به شرح زیر تهیه نمایید:
شماره و تاریخ سند، نام و سمت دریافتکننده، میزان حقوق اصلی ماهیانه، مبلغ عیدی، مالیات کسرشده، مالیات قانونی، مالیات واریزشده، شماره برگ درخواست مالیاتی، شماره فیش بانکی، اقلام فاقد مدرک، اقلام غیرقابل قبول.
(در مواردی که عیدی به موجب لیست پرداخت شده است، کافیست خلاصه لیست در صورت مذکور منظور شود)
8- صورت تهیه شده به شرح بند 7 بالا را با ارقام مندرج در دفاتر کل، معین و یا اظهارنامه مؤدی تطبیق نمایید.
9- چنانچه برای این هزینه ذخیرهای در نظر گرفته شده است (هزینههای پرداختنی) محاسبات شرکت را کنترل و پرداخت از محل ذخیره را در سال بعد پیگیری کنید.
سود سهم کارکنان
سود سهم کارکنان در شرکتهای مختلف ممکن است به یکی از روشهای پیشبینی شده در ماده ۲ قانون سهیمکردن کارگران در منافع کارگاههای صنعتی و تولیدی به کارکنان پرداخت گردد.حسابرسی حساب سود و زیان
روش رسیدگی به این حساب به شرح زیر است:
۱- رونوشت یا فتوکپی قرارداد منعقده بین کارکنان و کارفرما را اخذ و مطالعه نموده خلاصه آن را یادداشت نمایید.
2- چنانچه سود سهم کارکنان در طی سال چند بار پرداخت شده صورت خلاصهای از پرداختها حاوی شرح مراتب پرداخت و مبلغ پرداختی تهیه کنید.
3- جمع پرداختهای سود سهم کارکنان را طبق لیست با دفاتر شرکت و اظهارنامه مالیاتی تطبیق نمایید و در صورت مشاهده اختلاف صورت تطبیق تنظیم نمایید.
5- با توجه به قرارداد دستهجمعی محاسبات مبالغ مندرج در لیستهای تنظیمی را کنترل کنید.
6- با مراجعه به پروندههای پرسنلی و لیستهای حقوقی ماهانه اشتغال دریافتکنندگان سود را احراز کنید.
7- پرداخت سود سهم کارکنان را به اشخاص ذینفع احراز نمایید.
8- چنانچه سود سهیمکردن در پایان سال ذخیره گردیده است پرداخت از آن محل را در سال بعد پیگیری نمایید.
هزینه بازخرید خدمت کارکنان و ذخیره بازخرید مرخصی استفاده نشده و حق سنوات
1- چنانچه در آییننامه استخدامی شرکت یا سایر ضوابط مدون، بازخرید خدمت کارکنان پیشبینی شده است مطالعه و خلاصه موارد را یادداشت نمایید و اگر شرکت خارج از ضوابط مدون روشی را اعمال مینماید، ضمن بررسی روش مورد عمل، خلاصه آنرا یادداشت کنید.
2- صورتی از کارکنان اخراجشده که به آنان مزایای اخراج پرداخت شده است به شرح زیر تنظیم نمایید:
شماره و تاریخ سند، نام و سمت قبلی دریافتکننده، تاریخ استخدام کارمند اخراجی، آخرین حقوق ماهیانه کارمند اخراجی، مبلغ بازخرید خدمت، مبلغ خسارت اخراج،مبلغ بازخرید مرخصی، مالیات قانونی بازخرید مرخصی، مالیات مکسوره شرکت،مالیات واریزشده، شماره برگ درخواست، شماره و تاریخ فیش بانکی، اقلام فاقد مدرک، اقلام غیرقابل قبول (اگر مزایای فوقالذکر هر ساله طی لیستهای تنظیمی به کارکنان شرکت پرداخت میگردد احتیاج به تنظیم صورت ریز نیست).
3- پرونده پرسنلی کارکنان اخراجی را مطالعه نموده و از نظر تاریخ استخدام و مدت خدمت آنها اطمینان حاصل نمایید.
4- محاسبات شرکت را در خصوص بازخرید خدمت، خسارت اخراج و بازخرید مرخصی کارکنان اخراجی با توجه به آرای صادره از طرف ادارات کار یا توافقهای به عمل آمده با در نظر گرفتن مقررات قانونی کنرتل نمایید.حسابرسی حساب سود و زیان
5- طرف حساب پرداختهای موضوع بند ۴ را ملاحظه نموده و پرداخت آن را به ذینفع احراز کنید.
6- هزینه بازخرید مرخصی کارکنان شاغل را براساس مطالعه پرونده پرسنلی آنان و مقررات شرکت و کنترل محاسبات مربوطه بررسی نمایید.
7- چنانچه مزایای بازخرید خدمت و خسارت اخراج هر ساله به کارکنان پرداخت و با آنان تسویه میشود،لیستهای مربوط به این مزایای را از نظر محاسبات، مطابقت با پرونده پرسنلی کارکنان، احراز پرداخت، محاسبات مالیات و غیره کنترل و بررسی نمایید.
8- در مواقعی که این مزایا در سال پیشبینی و برای آن ذخیره منظور میگردد،پرداخت مبالغ پیشبینی شده را در سال بعد پیگیری و احراز نمایید و نیز در مورد مبالغ پیشبینی شده بررسی لازم را به عمل آورید.حسابرسی حساب سود و زیان
9- در مورد حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده به بند ۵ ماده 9۱ قانون مالیاتها توجه شود (در خصوص استفاده از معافیت)
10- ذخیره مربوط به هزینه مرخصی استفاده نشده کارکنان به علت عدم پیشبینی در جزء (و) بند ۲ ماده 148 از جمله هزینههای قابل قبول نمیباشد اما با توجه به تخصیص آن مشمول کسر مالیات تکلیفی است.
هزینه مسافرت به خارج از کشور
- مصوبات هیئت مدیره با سایر مراجع ذیصلاح شرکت را در خصوص مسافرتهای خارج بررسی نمایید.
۲. طرف حساب هزینههای مسافرت پرداخت شده را که معمولاًبانک صندوق، پیشپرداخت هزینه سفر با حسابهای مسافر میباشد ملاحظه نمایید.
- در مواقعی که طرف حساب هزینه سفر به حسابهای شخصی منظور شده، پرداخت آن را در آینده احراز نمایید.
- سمت اشخاصی را که مسافرت آنها مورد تصویب قرار گرفته است با مراجعه به پروندههای پرسنلی و سایر مدارک احراز نمایید.
- ارتباط مسافرت را با شخص مسافر و نوع فعالیت شرکت و لزوم مسافرت در رابطه با کار شرکت در خارج بررسی نمایید.
- محاسبات هزینههای مسافرت را کنترل نموده و مبالغ منظور شده هزینه بار مدارک ضمیمه تطبیق نمایید.
- مبالغ پرداختی بابت بلیط وسیله نقلیه مسافرت را با مدرک ضمیمه سند کنترل و مبدأ و مقصد مندرج در بلیط را با مصوبات و دستورات و سوابق و ارتباط آن را در رابطه با کار شرکت تطبیق نمایید.
تاریخ شروع و خاتمه مسافرت را بر اساس مدارک ضمیمه سند مشخص و با مدت مندرج در مصوبات تطبیق دهید.
گزارش مسافر را در خصوص نتیجه مسافرت ملاحظه نموده و ارتباط آن را با فعالیت شرکت در خارج کنترل نمایید.
صورت کاملی از مسافرتهای انجام شده به شرح زیر تنظیم کنید:
شماره و تاریخ سند، نوع سند،نام و سمت مسافر، کشور مقصد، منظور از مسافر، تاریخ شروع سفر، تاریخ خاتمه سفر، مدت مسافرت، بهای بلیط، هزینه اقامت و پذیرایی،فوقالعاده مأموریت، سایر هزینهها، اقلام فاقد مدرک،اقلام غیرقابل قبول.
- جمع هزینه مندرج در صورت موضوع بند ۱۰ را با دفتر معین و کل و اظهارنامه مؤدی تطبیق نمایید.حسابرسی حساب سود و زیان
- چنانچه هزینه پرداختی بابت مسافرت خارج در سایر فصلهای هزینه ثبت شده باشد موارد فوق را در این خصوص بررسی نمایید.حسابرسی حساب سود و زیان
- چنانچه برای این هزینه در پایان سال مالی ذخیره در نظر گرفته شده است،محاسبه مبلغ پرداختی را کنترل نموده و پردخت را در دوره بعد پیگیری نمایید.
- مبالغ غیرقابل قبول و بیش از حد نصاب قانونی و پرداختهای فاقد مدارک را با توجه به حد نصاب هزینههای مسافرت به شرح زیر استخراج نمایید.
الف)هزینه مسافرت مدیران، بازرسان و کارکنان شرکتهای تولیدی جمعاً در هر سال حداکثر چهار ماه روزی 000/350 ریال در سال 82 روزی 000/000/1 ریال.
ب) هزینه اقامت مدیران و کارکنان سایر شرکتها جمعاً در هر سال حداکثر دو ماه روزی 000/350 ریال. در سال 82 روزی 000/000/1 ریال.
ج) هزینه مسافرت اشخاص حقیقی به خارج ایران برای شغل در هر سال حداکثر یک ماه روزی 000/350 ریال در سال 82 روزی 000/000/1 ریال
د) به شرکتهای تولیدی علاوه بر چهار ماه در هر سال حداکثر دو ماه روزی 000/350 ریال بابت آموزش پذیرفته میشود. در سال 8۲ روزی 000/000/1 ریال
هـ) هزینه ایاب و ذهاب با وسیله نقلیه هوایی، زمینی و دریایی و هزینه مربوط به خروج از مرز و عوارض خروج اضافه بر هزینه فوق نیز قابل قبول میباشد.
و) وجوهی که بابت تأمین ارز علاوه بر نرخ رسمی پرداخت شود نیز قابل قبول میباشد.
هزینه تعمیرات و نگهداری ماشینآلات و سایر اموال
هزینه تعمیرات و نگهداری ماشینآلات و اموال معمولاً از دو دسته هزینه یکی لوازم مصرفی و دیگری دستمزد تا حقالزحمه پرداخت تشکیل میشود.
۱- رویه شرکت را در مورد تعمیر و نگهداری اموال مورد بررسی قرار دهید و ضمن یادداشت خلاصه آن چنانچه شرکت قراردادهایی بدین منظور منعقد نموده رونوشت یا فتوکپی قراردادها را اخذ و مطالعه نموده.
۲- لوازم مصرفی را که مستقیماً خریداری و به مصرف رسیده از نظر تعمیرات اساسی کنترل نموده و با اسناد و مدارک و فاکتورهای خرید ضمیمه و همچنین نظریه کارشناس فنی در خصوص لزوم تعویض لوازم مطابقت دهید.۳- چنانچه لوازم مصرفی قبلاً خریداری و انبار میشود و طبق اصول صحیح از انبار خارج و مصرف میگردد، به شرح زیر اقدام نمایید.الف) … درصدی از خریدها را با فاکتور خرید. رسید تحویل انبار و مجوزهای داخلی را کنترل کنید.ب) … درصدی از خریدها را به کارتهای انبار ربط دهید.
ج) … درصدی از محاسبات کارتها را کنترل نمایید.
د) … درصدی از حوالههای صادره برای مصرف را با درخواست قسمت فنی و مجوزهای صادره تطبیق نمایید.
هـ) … درصدی از قیمتگذاری حواله انبارها را با توجه به روش شرکت کنترل کنید.حسابرسی حساب سود و زیان
- در مواردی که هزینه نگهداری و تعمیرات بر اساس قرارداد پرداخت میشود، پرداختهای شرکت را با توجه به قرارداد مورد رسیدگی قرار داده به طرف حساب ربط دهید. به خصوص نظریه مسئولین فنی شرکت در خصوص انجام تعهد به وسیله متعهد را ملاحظه نمایید.
- دستمزدها و حقالزحمههای پرداختی را که به حساب تعمیرات و نگهداری،منظور شده با توجه به اسناد و مدارک و مجوزهای مربوطه رسیدگی نموده به طرف حساب ربط دهید و صورتی به شرح زیر تهیه نمایید:
شماره و تاریخ سند، موضوع پرداخت، گیرنده وجه،مبلغ پرداخت شده، مالیات قانونی، مالیات مکسوره، برگ درخواست مالیات، شماره و تاریخ فیش بانکی، اقلام فاقد مدرک، اقلام غیرقابل قبول.
- صورتی از اقلام موضوع بندهای ۱-2-3 و 5 که فاقد مدرک یا غیرقابل قبول میباشد تهیه نمایید.
- در مواردی که لوازم مصرفی در پایان سال موجودی دارد، محاسبات شرکت را در خصوص قیمتگذاری موجودی کنترل نمایید.
چنانچه دستمزد و حقالزحمه یا هزینههای موضوع بند ۵ به حساب بستانکاران منظور شده است(هزینههای پرداختنی) پرداخت این اقلام را در سال بعد پیگیری نمایید.
در صورتیکه هزینه تعمیرات یا تعویض قطعات یدکی بعنوان تعمیرات اساسی تلقی گردد از هزینه مربوط قابل برگشت بوده و باید به قیمت تمام شده دارایی اضافه و مستهلک گردد تعمیرات اساسی دارایی دارای شرایط زیر باشد.حسابرسی حساب سود و زیان
الف) ظرفیت کاری (بازدهی) دارایی را افزایش دهد.
ب) عمر مفید دارایی را افزایش دهد.
هزینههای تأسیس و هزینههای قبل از بهرهبرداری
هزینههای تأسیس آن دسته از هزینهها است که برای ایجاد مؤسسه مصرف میگردد مانند هزینههای ثبت شرکت، حقالمشاوره پرداختی برای تأسیس،حق تعمیر سرمایه هزینههای مربوط به پذیرهنویسی سهام،هزینههای مربوط به درج آگهی و تأسیس و امثالهم.
هزینههای قبل از بهرهبرداری که خاص شرکتهای تولیدی میباشد شامل کلیه مخارج اداری و هزینههای تولیدی تأسیسات کارخانه و نصب و راهاندازی ماشینآلات و سایر هزینههایی است که مربوط به دوره آزمایشی شرکت از تاریخ تأسیس تا تاریخ شروع به بهرهبرداری میباشد. روش رسیدگی به شرح زیر است:۱- صورت خلاصهای از هزینههای تأسیس و هزینههای قبل از بهرهبرداری از صاحب مؤسسه اخذ و یا تهیه نمایید که شامل اطلاعات زیر باشد.
شرح هزینه (در این ستون هزینههای تأسیس و قبل از بهرهبرداری در سرفصلهای مختلف که طبقهبندی میشود مانند:هزینههای ثبت، حقالمشاورههای پرداختی،حق تمبر سرمایه، حقوق قبل از بهرهبرداری، دستمزد قبل از بهرهبرداری، هزینههای آب و برق و غیره) سال انجام هزینه،مبلغ کل هزینه. تاریخ شروع بهرهبرداری،مبلغ صحیح قابل استهلاک،استهلاک قانونی، استهلاک محسوس شرکت. کسر محسوبی،اضافه محسوبی.
2- صورت تهیه شده به شرح فوق را با دفاتر و اظهارنامه مالیاتی مؤدی تطبیق نمایید.
3- در اولین سال رسیدگی کلیه هزینه پرداختی شرکت را که در حسابهای فوقالذکر ثبت است با توجه به مجوزها، اسناد و مدارک ضمیمه کنترل نمایید و اقلام غیرقابل قبول و فاقد مدرک را استخراج نمایید.
4- کلیه هزینهها را به طرف حساب مربوطه ربط دهید و بدین ترتیب پرداخت هزینه را اثبات کنید.5- با توجه به مبلغ قابل استهلاک (جمع هزینه پس از کسر اقلام فاقد مدرک و غیرقابل قبول) و تاریخ شروع بهرهبرداری هزینه استهلاک قانونی داراییهای فوق را محاسبه و در صورت تنظیمی موضوع بند ۱ درج نمایید.
6- کسر مالیات از پرداختهایی را که شرکت موظف به کسر آن بوده کنترل نموده و صورتی به شرح زیر تنظیم نمایید:حسابرسی حساب سود و زیان
تاریخ سند پرداخت، عنوان پرداخت،نام و مشخصات گیرنده وجه، مبلغ پرداختی مالیات قانونی، مالیات مکسوره،مالیات واریزی، مشاره برگ درخواست، شماره و تاریخ فیش بانکی.
7- درآمدهای حاصل مربوط به دوره قبل از بهرهبرداری را تجزیه کرده و مبالغ هر یک را در کاربرگ مربوط یادداشت نمایید.حسابرسی حساب سود و زیان
8- درآمدهای بند 7 را با مدارک و اسناد مربوط سندرسی نمایید.
9- مشخص نمایید درآمدهای فوق که شامل فروش محصولات آزمایشی، فروش ضایعات مواد،فروش محصولات معیوب و غیره است آیا از هزینههای مربوط برگشت شده یا تحت سرفصل جداگانهای به نام درآمد ثبت گردیده است.
10- دقت شود که هزینههای قبل از بهرهبرداری به حساب دارایی و یا دارایی در حساب هزینه قبل از بهرهبرداری منظور نشود زیرا استهلاک آنها متفاوت است.
11- هزینههای قبل از بهرهبرداری مورد رسیدگی قرار گیرد و اقلام غیرقابل قبول برگشت شود چون از تاریخ شروع به بهرهبرداری ظرف ۱۰ سال بطور مساوی از سود سالهای بعد کسر خواهد شد.
12- هر چند طبق استانداردهای حسابداری هزینههای قبل از بهرهبرداری هر سال در همان سال قابل انتقال به حساب سود و زیان است، اما به موجب مقررات مالیاتی هزینههای قبل از بهرهبرداری از تاریخ شروع به بهرهبرداری به طور مساوی طی ۱۰ سال قابل استهلاک است.مطابق ماده 147 قانون مالیاتهای مستقیم هزینههای قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات عبارت است از هزینههایی که در حدود متعارف متکی
هزینه ضایعات کالا و مواد اولیه
الف) قبول دفاتر
اداره امور مالیاتی بایستی با توجه به نگهداری مواد اولیه، نوع مواد اولیه،کشور فروشنده، نوع ماشینآلات فروشنده، تخصص کارگران،کارگران،فرسودگی ماشینآلات و مقایسه آن با ضایعات سالهای قبل مؤسسه و سال مورد رسیدگی مؤسسات مشابه میزان ضایعات متعارف را با توجه به عوامل فوقالذکر تعیین نماید. ضمناًبایستی توجه شود بعضی از مؤسساتی که ناچارند کالای خریداری و یا ساخته شده خود را با نرخ مصوبه دولت به فروش رسانند کالای سالم خود را با وسایل مختلف تبدیل به ضایعات نموده و آن را به عنوان ضایعات با نرخ بازار بدون محدودیت به فروش میرسانند. بنابراین ممیزی مالیاتی بایستی توجه نمایند در صورتی که مؤسسههای فروش ضایعات بیش از حد معمول داشته باشد میزان ضایعات و علل ضایعشدن و قیمت فروش به دقت مورد بررسی قرار دهند.حسابرسی حساب سود و زیان
ب) علیالرأس
۱- درصورتی که قیمت تمام شده کالا یا مواد ضایع شده قبلاً جزء قیمت تمام شده کالای خریداری یا ساخته شده منظور گردیده،فروش ضایعات کلاًسودبرده و اعمال ضریب بر روی فروش در این حالت صحیح نمیباشد.
2- در صورتی که قیمت تمام شده کالا یا مواد ضایع شده جزء قیمت تمام شده کالای ساخته شده منظور نشده و برای آن حساب جداگانه در نظر گرفته شده است،درآمد مشمول مالیات فروش ضایعات با اعمال ضریب مناسب بر روی فروش ضایعات تعیین خواهد شد.
مصوبات وزیر امور اقتصادی و دارایی در خصوص هزینههای اضافه شده به مواد 148 در اجرای تبصره یک ماده 148 در آخر کتاب ضمیمه میباشد.