? عملیات حسابداری کالای امانی در دفاتر آمر
?سیستم حسابداری آمر باید به گونه ای باشد که موارد زیر را به وضوح نشان دهد:
?سود یا زیان حاصل از فروش کالای امانی
?مانده طلب یا بدهی حق العمل کار
?بدین منظور برای ثبت عملیات حسابداری کالای امانی در دفاتر آمر معمولا از حساب های زیر استفاده می شود:
1️⃣حساب کالای امانی- این حساب که ماهیتا حساب عملکرد و سود و زیان به شمار می رود، برای ثبت کلیه فعالیت های مرتبط با کالای امانی مورد استفاده قرار می گیرد. بدین ترتیب که بهای تمام شده کالای ارسالی به حق العمل کار و مخارج انجام شده (توسط آمر یا حق العمل کار) در ارتباط با کالای امانی در بدهکار این حساب و فروش های انجام شده در بستانکار آن ثبت می گردد. مانده نهایی حساب کالای امانی، سود و زیان حاصل از فروش یک قرارداد امانی خاص را نشان می دهد که به حساب خلاصه سود و زیان بسته می شود.
?شایان توجه است در صورتی که آمر دارای چندین حق العمل کار باشد، برای هر یک از آنها یک حساب کالای امانی در دفاتر نگهداری می شود.
2️⃣حساب جاری حق العمل کار- این حساب که یک حساب شخصی به شمار می رود، مانده آن نشان دهنده حساب فی مابین آمر و حق العمل کار می باشد. هنگام فروش کالا توسط حق العمل کار، حساب مذکور بدهکار شده و هنگام پرداخت هزینه های مرتبط با کالای امانی و همچنین ارسال وجه نقد توسط حق العمل کار به آمر این حساب بستانکار می شود. چنانچه حساب فی مابین آمر و حق العمل کار تا پایان دوره مالی تسویه نشده باشد، مانده این حساب که معمولا بدهکار است، در ترازنامه آمر به عنوان دارایی جاری گزارش می شود.
3️⃣حساب کالای ارسالی- این حساب که یک حساب موقت می باشد، هنگام ارسال کالا برای حق العمل کار بستانکار می شود. در پایان دوره مالی مانده این حساب به حساب خلاصه سود و زیان بسته می شود.
? عملیات حسابداری مربوط به کالای امانی در دفاتر آمر به صورت زیر است (بخش اول)
1️⃣ارسال کالا به حق العمل کار- هنگامی که آمر کالای امانی را برای حق العمل کار ارسال می کند حساب کالای امانی معادل بهای تمام شده کالای ارسالی بدهکار شده و حساب کالای ارسالی به همین مبلغ بستانکار می گردد، یعنی:
?کالای امانی
?کالای ارسالی
?لازم به توضیح است که در مواردی که آمر برای نگهداری موجودی کالا از سیستم ثبت دائمی استفاده می کند، بهای تمام شده کالای ارسالی مستقیما به بستانکارحساب موجودی کالا منظور می شود.
2️⃣پرداخت هزینه ها توسط آمر- هنگام پرداخت هزینه های ارسال کالا توسط آمر ثبت زیر در دفاتر صورت می گیرد:
?کالای امانی
?وجوه نقد
3️⃣دریافت صورت حساب فروش کالای امانی از حق العمل کار- حق العمل کار در فواصل زمانی معین یا موقعی که کالای امانی فروخته شد، صورت حسابی تهیه و برای آمر ارسال می کند که به آن صورت حساب فروش کالای امانی می گویند. در این صورت حساب، جزئیات کالای امانی دریافتی شامل تعداد فروش، قیمت فروش هر واحد، مبلغ فروش، هزینه های پرداخت شده توسط حق العمل کار، حق العمل (کمیسیون) فروش،مبلغ حواله نقدی ارسالی به آمر، مانده بدهی به آمر و همچنین میزان موجودی کالای فروش نرفته نشان داده می شود. آمر پس از دریافت صورت حساب، ثبت های زیر را در دفاتر انجام می دهد:
?بابت فروش کالای امانی توسط حق العمل کار:
?جاری حق العمل کار
?کالای امانی
?بابت هزینه های پرداخت شده توسط حق العمل کار:
?کالای امانی
?جاری حق العمل
?بابت حق العمل فروش حق العمل کار:
?کالای امانی
?جاری حق العمل کار
?بابت وجوه دریافتی از حق العمل کار:
?وجوه نقد
?جاری حق العمل کار
? عملیات حسابداری مربوط به کالای امانی در دفاتر آمر به صورت زیر است (بخش دوم)
4️⃣بستن حساب کالای امانی- از آنجایی که حساب کالای امانی با بهای تمام شده بدهکار و با قیمت فروش بستانکار می شود، این حساب به منزله عملکرد کالای امانی بوده و مانده آن نشان دهنده سود یا زیان حاصل از فروش کالای امانی می باشد. پس از انجام ثبت های فوق، حساب کالای امانی که یک حساب موقت محسوب می گردد، مانده گیری می شود؛
?در صورتی که مانده حساب کالای امانی بستانکار باشد نشان دهنده سود حاصل از فروش کالای امانی است که در این صورت حساب کالای امانی بدهکار و در مقابل حساب خلاصه سود و زیان بستانکار می شود.
?در صورتی که مانده حساب کالای امانی بدهکار باشد نشان دهنده زیان حاصل از فروش کالای امانی است که در این صورت حساب کالای امانی بستانکار و در مقابل حساب خلاصه سودو زیان بدهکار می شود.
5️⃣بستن حساب کالای ارسالی- با توجه به این که هنگام ارسال کالا برای حق العمل کار، بهای تمام شده کالای ارسالی از حساب خرید کسر نمی گردد، لذا برای محاسبه صحیح سود ناخالص شرکت، مانده این حساب به حساب خلاصه سود و زیان منتقل گردیده و در صورت سود و زیان از بهای تمام شده کالای آماده برای فروش کسر می شود.
