حسابداری وجوه جاری محدود نشده دانشگاهها غیر دولتی
صورتهای مالی دانشگاهها در ارتباط با وجوه جاری محدود نشده شامل ترازنامه؛ صورت درآ»دها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری؛ و صورت تغییرات درمانده‌های وجوه جاری می‌باشد. لازم به تذکر است که تنها وجوهی که درآمدها و مخارج را در صورتی نظیر صورت سود و زیان واحدهای انتفاعی شناسایی می‌کند، وجوه جاری است. این صورت‌ها، شامل بخش‌های جداگانه برای انواع وجه دانشگاهها می‌باشد.
حساب‌هایی که برای وجوه جاری محدود نشده مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولاً شبیه حساب‌هایی است که در واحدهای انتفاعی و صورتهای مالی مربوط ارائه می‌شود.
حسابداری وجوه جاری محدود
لازم به یادآوری است که امکان دارد برخی از دانشگاهها، علیرغم الزام حسابداری بودجه‌ای باز هم سوابق تعهدات خود را به طور غیررسمی نگهداری و دنبال کنند. در مثال‌هایی که بعداً ارائه خواهد شد، فرض بر این است که دانشگاه، سوابق تعهدات خود را به طور غیررسمی نگهداری می‌کند. ثبت زیر، حساب‌های مورد استفاده برای حسابداری بودجه‌ای دانشگاه را نشان می‌دهد:
در آمد تحقق نیافته ×××،×××
مخارج پیش‌بینی شده ×××،×××
مانده بودجه تخصیص نیافته ×××،×××
در حسابداری دانشگاهها، مانده حساب‌های بالا می‌تواند طی دوره مالی به دلیل تجدید نظر در پیش‌بینی‌ها تغییر کند. ضمناً این حساب‌ها همراه با هر گونه یادداشت مربوط به حساب تعهدات در پایان دوره مالی بسته می‌شود.
درآمدهای مربوط به وجوه جاری محدود نشده معمولاً براساس حسابداری تعهدی شناسایی می‌گردد. منابع اصلی درآمدهای مربوط به این وجوه عبارتند از شهریه پرداختی دانشجویان، وجوه اختصاص یافته توسط دستگاه‌های دولتی، هدایای خصوصی، قراردادهای منعقد شده و فروش خدمات آموزشی. این اقلام تحت عنوان درآمدها در صورت درآمدها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری افشاء می‌شود.
حسابداری مخارج مربوط به وجوه جاری محدود نشده نیز معمولاً براساس حسابداری تعهدی انجام می‌شود. لازم به یادآوری است که در حسابداری این وجوه، به جای واژه هزینه از اصطلاح مخارج استفاده شده است. مخارج مربوط به وجوه جاری تعهد نشده معمولاً شامل مخارج انجام شده برای تدریس، تحقیق، خدمات عمومی، پشتیبانی آموزشی، پشتیبانی سازمانی، عملیات و نگهداری دارایی‌های ثابت، و بورسیه‌های تحصیلی می‌باشد. علاوه بر این، در استانداردهای حسابداری مربوط توصیه شده است که دانشگاهها هزینه استهلاک خود را نیز ثبت کنند.
مثال‌هایی برای انتقال الزامی وجوه جاری محدود نشده عبارتند از انتقالات منابع: (1) برای استفاده در بازپرداخت اصل و فرع بدهی‌ها، (2) به منظور استفاده برای بازسازی و جایگزینی دارایی‌های ثابت (3) به وجوه غیرجاری برای خرید تأسیسات و دارایی ثابت جدید. نظر به این که انتقالات وجوه جاری محدود نشده به خارج از این وجوه معمولاً بیش از انتقالات به این وجوه است، خالص وجوه انتقالی، در سر فصل مخارج صورت درآمدها، مخارج و سایر تغییرات وجوه جاری منعکس می‌شود.
حسابداری وجوه جاری محدود
بالاخره، دارایی‌ها، بدهی‌ها و خالص منابع وجوه جاری، مشابه اقلام متناظر در صورتهای مالی واحدهای انتفاعی است. دارایی‌های نوعی این وجوه عبارتند از موجودی نقد، سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های دریافتنی، موجودی‌ها، پیش پرداخت هزینه، و مخارج انتقالی به دوره‌های آتی. یادآوری می‌شود که دارایی‌های ثابت خریداری شده از محل وجوه جاری محدود نشده در برخی موارد بر مبنای ارزش‌های جاری ثبت می‌شود مشروط بر این که تمامی سرمایه گذاری‌های مربوط به این وجوه به همین منوال ثبت گردد.
بدهی‌های وجوه جاری محدود نشده نیز نوعاً عبارتند از حساب‌های پرداختنی، بدهی‌های مربوط به مخارج تحقق یافته. سپرده‌های دانشجویان، مبالغ پرداختنی به سایر وجوه و درآمدهای انتقالی به دوره‌های آتی. تفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها نیز موجودی وجوه جاری تعهد نشده است.
مثال مشروح زیر، روش‌های اصلی حسابداری مربوط به وجوه جاری محدود نشده یک دانشگاه را که کمک‌های دولتی نیز برای پشتیبانی از عملیات جاری دریافت می‌دارد نشان می‌دهد. در این مثال فرض بر این است که هزینه استهلاک ثبت نمی‌شود. ضمناً حسابداری بودجه‌ای نیز انجام می‌شود، اما حساب تعهدات به طور رسمی ثبت نمی‌گردد. ارقام زیر که مربوط به سال مالی منتهی به 29 اسفند 8×13 است برای دانشگاه (الف) گردآوری شده است.
(میلیون ریال)
ارقام بودجه‌ای:
درآمد تحقق نیافته
12.000
مخارج پیش‌بینی شده 10.275
درآمدها(تمامی درآمدها به جز 50 میلیون ریال طی سال مالی وصول شده است):
9.000
کمک‌های اعتباری دولت 1.000
کمک‌های اعتباری استان 750
کمک‌های اعتباری شهرستان 500
هدایای خصوصی 300
درآمدهای اهدایی 500
درآمد خدمات آموزشی 100
مخارج:
تدریس 3.000
تحقیق 1.500
خدمات عمومی 1.400
پشتیبانی آموزشی 1.200
خدمات دانشجویی 100
پشتیبانی سازمانی 250
عملیات و نگهداری 500
حسابداری وجوه جاری محدود
بورسیه تحصیلی 350
انتقالات الزامی:
بازپرداخت بدهی 375
بازسازی و جایگزینی 425
اعطای وام 500
انتقالات غیرالزامی (از محل هدایا):
اعطای وام 100
وجوه اهدایی 250
وجوه غیرجاری 300
سپرده‌های دانشجویان:
وصول شده 75
مسترد شده 50
درآمد تحقق نیافته (شهریه):
1/1/8×13 50
29/12/8×13 60
موجودی‌ها (مازاد موجودی اول دوره نسبت به موجودی آخردوره به حساب مخارج بسته می‌شود):
1/1/8×13 310
29/12/8×13 180
سایر اطلاعات:
حساب‌های دریافتنی غیرقابل وصول در پایان سال
درحدود 5/0 درصد درآمد شهریه به عنوان حساب‌های دریافتنی غیرقابل وصول برآورد می‌شود. 35
ثبت‌های مربوط به اطلاعات بالا همراه با توضیحات لازم ذیلاً ارائه می‌شود.
ثبت زیر، بودجه دانشگاه را برای وجوه جاری محدود نشده در سال 8×13 منعکس می‌کند. ضمناً فرض می‌شود که پیش‌بینی‌های زیر بنای برآورد بودجه طی سال تغییر نمی‌یابد.
حسابداری وجوه جاری محدود
درآمد تحقق نیافته 12.000
مخارج برآورد شده 10.275
بودجه تخصیص نیافته 1.725
چهار ثبت زیر نیز درآمدهای وجوه جاری محدود نشده سال و همچنین وصول شهریه را منعکس می‌کند. لازم به یادآوری و تأکید است که ثبت‌های مورد بحث و همچنین سایر ثبت‌های این فصل، خلاصه عملیات دوره مالی است و لزوماً با ثبت‌های واقعی مطابقت ندارد.
حساب‌های دریافتنی 9.000
درآمد شهریه 9.000
موجودی نقد 8.950
حساب‌های دریافتنی 8.950
موجودی نقد 2.250
درآمد – کمک‌های اعتباری دولت 1.000
درآمد – کمک‌های اعتباری استان 750
درآمد – کمک‌های شهرستان 500
موجودی نقد 975
درآمد – هدایای خصوصی 300
درآمد – وجوه اهدایی 500
درآمد – درآمد سایر خدمات 75
ثبت‌های زیر، سپرده‌های دریافتی از دانشجویان و استرداد سپرده‌های آنان را منعکس می‌سازد.
موجودی نقد 75
سپرده‌های دانشجویان 75
سپرده‌های دانشجویان 50
موجودی نقد 50
حسابداری وجوه جاری محدود
ثبت‌های بعد، مخارج وجوه جاری محدود نشده سال را منعکس می‌کند. ضمناً فرض می‌شود که مبالغ خرج شده برای موجودی‌ها مستقیماً به حساب‌های مربوط بسته می‌شود و در پایان سال به منظور نشان دادن مانده صحیح موجودی‌ها، ثبت اصلاحی لازم به عمل می‌آید.
مخارج – تدریس 3.000
مخارج – تحقیق 1.500
مخارج – خدمات عمومی 1.400
مخارج – پشتیبانی آموزشی 1.200
مخارج – خدمات دانشجویی 100
مخارج – پشتیبانی سازمانی 250
مخارج – عملیات و نگهداری 500
مخارج – بورسیه تحصیلی 350
موجودی نقد، حساب‌های پرداختنی و امثالهم 8.300
مابقی ثبت‌ها، انتقالات الزامی و غیرالزامی دوره را همراه با پرداخت‌های نقدی مربوط منعکس می‌کند.
انتقالات الزامی – بازپرداخت اصل و فرعی بدهی 375
انتقالات الزامی – بازسازی و جایگزینی 425
انتقالات الزامی – اعطای وام 500
پرداختنی بابت بازپرداخت اصل و فرع بدهی 375
پرداختنی بابت بازسازی و جایگزینی 425
پرداختنی بابت اعطای وام 500
پرداختنی بابت بازپرداخت اصل و فرع بدهی 375
پرداختنی بابت بازسازی و جایگزینی 425
پرداختنی بابت اعطای وام 500
موجودی نقد 1.300
انتقالات غیرالزامی 650
پرداختنی بابت اعطای وام 100
پرداختنی بابت وجوه اهدایی 250
پرداختنی به وجوه غیرجاری 300
پرداختنی بابت اعطای وام 100
پرداختنی بابت وجوه اهدایی 250
پرداختنی به وجوه غیرجاری 300
موجودی نقد 650
حسابداری وجوه جاری محدود
آخرین مجموعه ثبت‌ها، اصلاحات آخر سال، حذف حساب‌های دریافتنی غیرقابل وصول و بستن حساب‌ها را منعکس می‌کند. اصلاحات برای شهریه تحقق نیافته، موجودی‌ها و هزینه مطالبات غیرقابل وصول ضرورت دارد. در فرآیند بستن حساب‌ها، حساب‌های بودجه ای، درآمد، مخارج و انتقالات به خارج از سازمان نیز بسته می‌شود.
درآمد – شهریه 10 650
درآمدهای انتقالی به دوره‌های آتی 10
مخارج – تدریس 130
موجودی‌ها 130
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول 35
حساب‌های دریافتنی 35
مخارج – تدریس (9000×5/0%) 45
ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول 45
درآمد – شهریه 8.990
درآمد – کمک‌های اعتباری دولت 1.000
حسابداری وجوه جاری محدود
درآمد- کمک‌های اعتباری استان 750
درآمد – کمک‌های اعتباری شهرستان 500
درآمد – هدایای خصوصی 300
درآمد – وجوه اهدایی 500
درآمد- درآمد خدمات آموزشی 100
درآمد – سایر خدمات 75
بودجه تخصیص نیافته 215
درآمد تحقق نیافته 12.000
مخارج برآورد شده 10.275
بودجه تخصیص نیافته 150
مخارج – تدریس 3.175
مخارج – تحقیق 1.500
مخارج – خدمات عمومی 1.400
مخارج – پشتیبانی آموزشی 1.200
مخارج – خدمات دانشجویی 100
مخارج – پشتیبانی سازمانی 250
مخارج – عملیات و نگهداری 500
مخارج – بورسیه تحصیلی 350
انتقالات الزامی – بازپرداخت اصل و فرعی بدهی 375
انتقالات الزامی – بازسازی و جایگزینی 425
انتقالات الزامی – اعطای وام 500
انتقالات غیرالزامی 650
بودجه تخصیص نیافته 1.790
موجودی وجوه 1.790
