در این مقاله به توضیح در خصوص حساب جاری شرکا شرایط افتتاح و شرایط بستن حساب جاری شرکا از دید کارشناس حسابداری می پردازیم.
حساب جاری شرکا
به حسابی که تنها برای دریافت ها و پرداخت های شرکای شرکت و سهامداران مورد استفاده قرار گیرد ، حساب جاری شرکا می گویند.
حساب جاری شرکا چیست
حساب جاری شرکاء یک حساب با ماهیت بستانکار و بدهکار می باشد.
از دید کارشناس حسابداری این موضوع بدین معنی است که یکبار زیر مجموعه حساب کل سایر حسابهای دریافتنی و یکبار زیر مجموعه حساب کل سایر حسابهای پرداختنی تعریف می گردد.
در واقع در بستانکار بودن این حساب نشان دهنده بدهکاری شرکت به سهامداران است و بدهکار بودن این حساب نشان دهنده بدهکاری سهامداران به شرکت است.
حساب جاری شرکاء حسابی است که تبادل مالی میان شرکت و شرکاء را نشان می دهد.
این حساب، یک حساب کمکی برای حسابداران بشمار می رود.
کاربرد حساب جاری شرکا
ماهیت حساب جاری شرکا، بستانکار و بدهکار است. بستانکار بودن این حساب یعنی شرکت به سهامداران بدهکار است و بدهکار بودن آن یعنی که سهامداران به شرکت بدهکارند.
این حساب یک بار زیر مجموعه حساب با کل حساب های دریافتی و بار دیگر زیر مجموعه حساب با کل حسابهای پرداختی بررسی می‌شود. این حساب برای کمک به حسابداران بسیار مفید است، زیرا تبادل مالی بین شرکت و شرکا را نشان می‌دهد.
تأمین مالی شرکت در مواقع ضروری از طریق حساب جاری شرکاست و برداشت‌هایی که شرکا از بانک و صندوق شرکت انجام می‌دهند یا خرج کردن اموال شرکت به سود سهامدار است.
از این حساب نمی‌توان برای تسویه حساب بدهکاران یا بستانکاران برداشت کرد و اجازه درگیر شدن با عملیات شرکت را ندارد.
با توجه به میزان برداشتی‌ها و واریزی شرکا، مانده حساب جاری شرکا در پایان سال مالی می‌تواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد.
مشکلات حساب جاری شرکت‌ها
شما برای دریافت‌ها و پرداخت‌های صاحبان سهام شرکت خود به یک واسطه احتیاج دارید و آن حساب جاری شرکا است.
یعنی اگر شرکت به مشکل نقدینگی برخورد کند و کسری بودجه داشته باشد، این صاحبان سهام هستند که باید وجوهی را به شرکت وارد کنند و اگر اوضاع مالی شرکت مناسب باشد، می‌توانند از شرکت برداشت کنند.
حالا در شرکت‌هایی که به صورت خصوصی و خانوادگی اداره می‌شود، ممکن است نحوه دریافت و پرداخت بین شرکا طبق قاعده و قرارداد نباشد.
ولی اگر تعداد سهامداران یک شرکت زیاد باشد، باید اصول خاصی را در مورد آورده شرکا و برداشت آن‌ها رعایت کنند، چون قطعاً منطقی نیست که شرکا سرمایه بیاورند و نحوه برداشت و نرخ تسویه آن مشخص نباشد و بی حساب و کتاب باشد.
در سال‌های اخیر این سرفصل، برای صاحبان سهام، حسابداران، حسابرسان و مشاوران مالی و مالیاتی کارآیی زیادی داشته است.
در پایان سال هنگام بستن حساب‌ها یا تنظیم اظهارنامه مالیاتی، ممکن است 95 درصد ترازنامه شرکت همین حساب جاری شرکا باشد.
یعنی کل داراییهای شرکت در یک سو و سرفصل جاری شرکا در سمت دیگر، که در صورت مغایرت احتمالا در سود و زیان قابل جایگزاریست.
تماس با مشاور مالی خبره
تماس با مشاور حسابدرای خبره
انواع شرکت‌ها و کسانی که می توانند حساب جاری شرکا افتتاح کنند
- شرکت‌های سهامی.
- شرکت‌های سهامی مختلط.
- شرکت‌های مختلط غیر سهامی.
- شرکت با مسولیت محدود.
- شرکت نسبی.
- شرکت‌های تضامنی.
- شرکت‌های تعاونی.
تعداد شرکا لازم برای شرکت‌های سهامی
- طبق متن صریح قانون تجارت برای تشکیل شرکت‌های سهامی خاص باید حداقل سه نفر به عنوان شریک با هم عقد پیمان داشته باشند.
- برای شرکت‌های سهامی عام تعداد حداقل پنج نفر شریک لازم و ضروری است.
- برای شرکت‌های با مسولیت محدود حداقل دو شریک نیاز و ضروری است.
- برای شرکت‌های تضامنی باز هم حداقل دو شریک نیاز دارد.
- برای شرکت‌های نسبی هم حداقل دو شریک ضروری است.
- برای شرکت‌های تعاونی نیز حداقل هفت شریک لازم است.
بنابراین وقتی صحبت از جاری شرکا یا جاری سهامداران به میان میآید، باید بدانیم منظور همان صاحبان سرمایهاند که با عقد قرارداد و مشارکت بنگاه اقتصادی را به ثبت رساندهاند و قصد فعالیت دارند.
حساب جاری شرکا یا جاری سهامدارن
این حساب بنا به نوع فعالیت شرکا یا در واقع میزان منابع مالیاتی که به شرکت تزریق می‌کنند یا از آن برداشت می‌کنند در طبقهبندی حساب‌ها گردش پیدا می‌کند و ماهیت آن مشخص می‌شود.
یعنی اگر هر کدام از سهامداران و شرکا مجموعه، بیشتر پول به شرکت تزریق کنند بابت آن از شرکت طلبکار خواهند شد و قائدتا حسابداران واحد مالی در کدینگ کردن سیستم، این حساب را باید زیر مجموعه‌ای از سرفصل سایر حساب‌ها و اسناد پرداختنی در نظر بگیرند.
بنابراین لازم است حسابداری شرکت بر کلیه‌ی این مباحث تسلط داشته باشند.
و اگر هم آن‌ها (شرکاء) بیشتر منابع مالی شرکت را تخلیه می‌کنند یا به عبارتی میزان برداشت‌های آن‌ها بیشتر از واریزهای آنهاست، واحد مالی این حساب را زیر مجموعه‌ای از سرفصل سایر حساب‌ها و اسناد دریافتی در نظر میگیرد.
بدهکار کردن یا طلبکار کردن شرکاء نسبت به شرکت و موسسه از فرض تفکیک شخصیت سرچشمه میگیرد که از بنیادی‌ترین فروض حسابداری است و برای مالک و مالکین یا در واقع شرکاء شخصیتی مجزا از بنگاه اقتصادی در نظر میگیرد.
لازم به ذکر است بدانیم که گاهی اوقات گردش این حساب به حدی بالاست که حتی بنا به درجه اهمیت و حساسیت، آن را میتوان به عنوان یک سرفصل کل و نه معین یک حساب تعریف کرد و در کدینگ گنجاند.
اما مورد دیگری که باید در مورد آن صحبت به عمل آید، این است که این حساب به عنوان یک حساب غیر تجاری باید طبقهبندی گردد.
نحوه ثبت و صدور سند جاری شرکا
از آنجا که ثبت اسناد و مدارک مثبته حسابداری دارای حداقل چهار سطح یا لایه است به لحاظ کدینگ استاندارد و منطقی لذا بنا به نوع ماهیتی که برای این حساب در نظر گرفته‌ایم سطوح را مشخص می‌کنیم.
اگر فرض کنیم که آقای آلفا به عنوان یک شریک در شرکتی با مسولیت محدود بیشتر تزریق پول و منابع نقدی به سیستم دارد و مستندات هم کامل تحویل واحد مالی گردیده است، ثبتی که حسابدار باید صادر کند به شرح ذیل است:
گروه حساب: داراییهای جاری
کل حساب: موجودی نقد
معین حساب: بانک‌های ریالی
تفصیلی حساب: بانک *** شعبه ***
تفصیلی حساب: شماره حساب ****
گروه حساب: بدهیهای جاری
کل حساب: سایر حساب‌ها و اسناد پرداختی
معین حساب: جاری شرکا
تفصیلی حساب: آقای آلفا
حال اگر فرض کنیم که آقای بتا به عنوان شریک دوم در همان شرکت بیشتر برداشت پول و منابع نقدی از سیستم دارد و واحد خزانه داری مجموعه هم مستندات کامل آن را به واحد صدور سند تحویل داده لذا ثبتی که حسابدار باید صادر کند به شرح ذیل است:
گروه حساب: داراییهای جاری
کل حساب: سایر حساب‌ها و اسناد دریافتنی
معین حساب: جاری شرکا
تفصیلی حساب: آقا بتا
گروه حساب: داراییهای جاری
کل حساب: موجودی نقد
معین حساب: بانک‌های ریالی
تفصیلی حساب: بانک *** شعبه ***
تفصیلی حساب: شماره حساب : ****
و اما بر می‌گردیم به مبحث ابتدایی
گفتیم این حساب پر حاشیه است و از دید و منظر ممیزان محترم مالیاتی دارای حساسیت ویژهای است و البته این حساسیت بعد از اجرایی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده و ماده ۱۶۹ مکرر به اوج خود رسید و آن‌ها به این حساب بیشتر به دید کتمان درآمدهای مودیان نگاه می‌کنند.
البته بعضا با بررسی و حسابرسی آن هم، حدس و گمان‌هایشان تبدیل به یقین شده و موارد زیادی دال بر حساب سازی یا فرار مالیاتی پیدا می‌کنند. بنابراین به دوستان و مهندسان مالی پیشنهاد می‌شود که این حساب را خارج از واقع در صورت‌های مالی خود ارائه نکنند.
و اما حساب دیگری که مهم می‌باشد، حساب برداشت است که همانطور که میدانیم برای بنگاههای اقتصادی تک مالکی استفاده می‌شود. این حساب نیز نشان دهنده میزان بدهی مالک به سیستم است.
طبق فرض تفکیک شخصیت، حسابداران محترم باید بدانند که هر زمان کارفرما از حسابهای جاری شرکت برداشت کند، باید وی را به سیستم بدهکار کنند.
اما به دلیل تجزیه و تحلیل نادرست این حساب بسیار دیده شده که حسابداران نمی‌دانند چه ثبتی باید برای آن صادر کنند یا در چهار سطح و لایه کدینگ چگونه آن را جای دهند.
با توضیحات بالا اطمینان داریم از این پس ثبت صحیح این رویداد را صادر خواهند کرد و با هر برداشتی که از سوی کارفرما صورت میگیرد، وی را بدهکار به سیستم خواهند کرد و ثبت آن را همانند جاری شرکا با دقت نظر مبنی بر غیر تجاری بودن در نظر می‌گیرند.
ماهیت حساب جاری شرکا
این حساب دارای ماهیت بدهکار و بستانکار می‌باشد. یعنی گاهی زیر مجموعه حساب سایر حسابهای دریافتنی و گاهی زیر مجموعه حساب کل سایر حساب های پرداختنی قرار میگیرد.
از دید حسابداری بستانکار بودن این حساب نشان دهنده بدهکاری شرکت به شرکا است. و بدهکار بودن این حساب به معنی بستانکاری شرکت از شرکا می باشد.
عدم انجام موارد زیر در حساب جاری شرکا
• انجام عملیات دریافت و پرداخت مستقیم بدهکاران و بستانکاران با این حساب مصداق فرار مالیاتی است.
• این حساب برای مخفی کردن بدون اسناد و مدارک و واریزی‌ها و برداشت‌های نامشخص به حساب بانکی نیست.
• از این حساب برای پرداخت حقوق پرسنل استفاده نمی شود. چون در هیئت‌های حل اختلاف اداره کار محکوم به پرداخت دوباره حقوق و مزایا می‌شوید.
• گردش بالای این حساب باعث حساس شدن ممیزین مالیاتی می‌شود. و این سوال ایجاد می‌شود که آیا شرکت برای تامین مالی خود راهی دیگر جز این حساب ندارد.؟
تماس با شرکت حسابداری آرمان پرداز خبره
نگرش اداره مالیات بر حساب جاری شرکا
بر اساس صورت جلسه هیات عمومی شورای عالی مالیاتی که در تاریخ ۰۳/۰۶/۱۳۹۳ تصویب شد، با توجه به تفکیک شخصیت شرکت و صاحبان سهام و در نظر گرفتن این که افزایش حقوق صاحبان سهام به عنوان درآمد محسوب می گردد؛
پس می توان گفت که تقبل زیان شرکت توسط سهامداران آن و تهاتر آن از حساب جاری شرکا حساب می گردد و سپس در صورت سود و زیان به عنوان درآمد شناسایی می شود.
این موضوع باعث می شود که مبالغ بسیار بالایی که برای جاری شرکا استفاده می شود و حتی گردش این حساب، با اقلام ثبت شده در ترازنامه هم خوانی نداشته باشد و دارای اختلاف قابل توجهی باشد.
زمانی که به حساب ها توسط ممیزان مالیاتی رسیدگی می شود، ممیزان گردش حساب جاری شرکا را به چشم درآمد و فروش نگاه می کنند و در مواردی که اسناد و مدارک کافی برای این گردش حساب موجود نباشد، مبالغ گردش حساب جاری شرکا، به درآمد سال مذکور اضافه می گردد.
این باعث می شود که درآمد مشمول مالیات بیشتر از حد واقعی نشان داده شود و در نهایت باعث می شود که مالیات بیشتری برای شرکت در نظر گرفته شود.
حساب جاری شرکا یک حساب کمکی برای حسابداران شرکت می باشد که نشان دهنده تبادل مالی میان شرکت و شرکا است.
ثبت های مربوط به حساب جاری شرک:
حساب جاری شرکا به حسابی گفته می شود که پس از ثبت سرمایه، تمامی دریافتی ها و پرداختی ها از طریق شرکت و یا اشخاص انجام می شود. این حساب مذکور، با حساب جاری شرکا شناخته می شود.
شریک های تجاری، دارای یک حساب جاری مشترک می باشند که اگر این حساب در طول چند سال در گردش باشد و توسط سهامداران شارژ گردد، می توان گفت که این گردش حساب با افزایش تورم رو به رو می باشد.
این افزایش تورم به این معنی است که شرکت مورد نظر، در طی دوره های مختلف، با کمبود نقد مواجه شده است و به همین دلیل نیاز به شارژ توسط سهامداران دارد.
تاثیر حسابدار و مدیر مالی:
برخی مواقع، مدیر مالی و حسابدار شرکت، بدون توجه و با سهل انگاری باعث می شوند که به منظور تنظیم سریع تر دفاتر، برداشت و واریز های نامشخصی را بدون پیگیری دلیل و بدون وجود مدارک کافی، به حساب جاری شرکا ثبت کنند. این کار باعث می گردد که حساسیت ممیز مالیاتی نسبت به این ثبت بالا رود و در نتیجه مالیاتی بیشتری نسبت به واقعیت، برای شرکت در نظر گرفته شود.
علت وجود تورم در حساب جاری شرکا
زمانی که گردش حساب جاری شرکا در شرکت زیاد گردد، افزایش تورم رخ می دهد. در برخی مواقع، شرکت ها برای کتمان بخشی از عایدات خود که باعث ورود و خروج نقدینگی می شوند، از این حساب استفاده می کنند.
گردش بالا و ایجاد تورم در حساب جاری شرکا، باعث ایجاد سوال می شود برای همین می توان گفت این حساب باید با تجزیه و تحلیل زیادی، هماهنگ با سایر حساب های شرکت، مورد رسیدگی حسابرس و ممیزان مالیاتی قرار می گیرد.
چند نکته مهم در استفاده از حساب جاری شرکا
- این حساب یک حساب کمکی برای حسابدارن شرکت می‌باشد. که نشان دهنده تبادل مالی میان شرکت و شرکا است.
- مسیری است برای تامین مالی شرکت در زمان های ضروری. و همچنین برداشت‌های شرکا از بانک و صندوق شرکت و یا خرج کردن اموال شرکت به نفع سهامدار است.
- به هیچ عنوان اجازه درگیر شدن با عملیات شرکت را نداشته است. و از این حساب نمی‌توان بابت تسویه حساب بدهکاران یا بستانکاران استفاده کرد.
- مانده این حساب در پایان سال مالی می‌تواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد که با توجه به میزان برداشتی‌ها و واریزی شرکا است.
انجام هرگونه عملیات در خصوص دریافت و پرداخت مستقیم بدهکاران و بستانکاران با این حساب مصداق فرار مالیاتی در نظر گرفته می شود
این حساب به هیچ عنوان برای پنهان کردن واریزی ها و برداشت های بدون اسناد و مدارک و نامشخص به حساب بانکی نباید در نظر گرفته شود. دقت داشته باشید که نباید از این حساب به هیچ وجه جهت پرداخت نمودن حقوق و مزایای پرسنل استفاده کنید. زیرا در هیئت‌های حل اختلاف اداره کار محکوم به پرداخت مجدد حقوق و مزایا خواهید شد.
یکی از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه ویژه شود این است که گردش بالای حساب جاری و شرکا سبب افزایش حساسیت ممیزان و کارشناسان مالیاتی می گردد.
مشاوره در خصوص افتتاح حساب جاری شرکا
آیا استفاده از حساب جاری و شرکا برای کارهای شخصی و یا سایر فعالیت ها مجاز است؟
پاسخ این سوال خیر است.
به گفته کارشناس حسابداری از این حساب به هیچ عنوان نباید جهت وصول مطالبات یا پرداخت بدهی ها یا سایر هزینه ها استفاده نمود.
مقدار مانده این حساب در پایان هر سال مالی می‌تواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد.
البته با توجه به میزان برداشتی‌ها و واریزی شرکا می باشد.
زمانی که حساب ها توسط ممیز مالیاتی مورد رسیدگی قرار می گیرد، حساب جاری شرکاء تحت عنوان فروش و درآمد در نظر گرفته می شود.
در صورتی که مدارک کافی موجود نباشد حساب جاری شرکاء بعنوان درآمد سال ذکر شده اضافه می گردد و باعث افزایش چشمگیر مالیات می گردد.
در زمان افتتاح حساب جاری شرکا به این نکات توجه داشته باشید:
- حساب جاری و شرکا در حقیقت یک حساب کمکی برای حسابداران شرکت می‌باشد.
- این حساب نشان دهنده تبادلات مالی میان شرکت و شرکا می باشد.
- به عبارتی حسب جاری و شرکا مسیری است برای تامین نمودن نیازهای مالی شرکت در زمان های که ضرورت وجود داشته باشد.
- لازم به ذکر است که تمامی برداشت‌های شرکا از بانک و البته صندوق شرکت و یا خرج نمودن اموال شرکت به نفع سهامداران می باشد.
- این حساب به هیچ وجه اجازه درگیر شدن با عملیات های شرکت را ندارد.
- به یاد داشته باشید که از حساب به هیچ عنوان نمی‌توان بابت تسویه نمودن حساب بدهکاران یا بستانکاران استفاده نمود.
دلیل تورم حساب جاری شرکا چیست؟
در خیلی از شرکت ها گردش حساب مربوط به جاری شرکا بسیار زیاد است.
بخصوص آن دسته از شرکت هایی که جهت کتمان درآمد بخشی از عملیات خود که نیازمند ورود و خروج نقدینگی است از این حساب بسیار زیاد استفاده می کنند.
از دید حسابداری گردش حساب زیاد و تورم حساب جاری شرکاء می تواند بسیار سوال برانگیز باشد.
این حساب باید با تجزیه و تحلیل فراوان و به موازات با مابقی حسابهای مرتبط مورد رسیدگی حسابرس ها و ممیزان قرار بگیرد.
در آخرین مرحله حساب سود و زیان جاری را می‌بندیم. مصوبه هیئت مدیره است که تعیین می‌کند این حساب به چه حسابی بسته شود. اگر گفت به حساب سرمایه بسته شود، ثبت آن در سند حسابداری به این صورت انجام می‌شود:
سود و زیان جاری بدهکار، سرمایه بستانکار، شرح: بابت انتقال مانده به حساب سرمایه
بستن حسابهای دائم
حسابهای دائم به دو صورت بسته می‌شود:
- با استفاده از حساب واسط: در بستن حسابهای دائم، یک ترازنامه به نام حساب تراز اختتامیه، لازم است. حسابهای دائم با ماهیت بدهکار، حسابهای دارایی هستند، مثل صندوق، بانک، اسناد دریافتی، بدهکاران، موجودی کالا. حسابهای با ماهیت بدهکار، به حساب تراز اختتامیه می‌بندیم. برای انتقال مانده حسابهای دائم به سال مالی جدید به حسابی به نام تراز افتتاحیه نیاز است.
- بدون استفاده از حساب واسط: در این حالت به حسابهای تراز اختتامیه و افتتاحیه احتیاجی نیست. در پایان سال مالی، حسابهای ترازنامه‌ای را به ترتیب از حسابهای با ماهیت بدهکار و حسابهای ماهیت بستانکار، برعکس ماهیت در یک سند می‌نویسم. اگر در طول سال سندها درست ثبت شده و تراز باشند، محاسبه این سند هم تراز می‌شود. این سند، سند اختتامیه پایان سال مالی است که باید ثبت شود. برای سال جدید همین سند را به عنوان سند افتتاحیه ثبت معکوس می‌کنیم. به این صورت که حساب‌هایی را که در سند اختتامیه بستانکار بودند بدهکار و آن‌هایی که بدهکار بودند را بستانکار می‌کنند.
بستن حساب جاری شرکا
از بستن حساب جاری شرکا چه می‌دانید؟ شرکای تجاری یک شرکت، حساب جاری مشترک دارند، این حساب مشترک باید در طول چند سال گردش مالی داشته باشد و اگر سهامداران آن را شارژ کنند، این نشان می‌دهد که گردش حساب با افزایش تورم مواجه بوده است. افزایش تورم یعنی شرکت شما در دوره‌های مختلف، کمبود نقدینگی داشته در نتیجه توسط سهامداران نیاز به شارژ داشته است.
نقش حساب جاری شرکا در بحث ورشکستگی
برای تأیید شرایط ورشکستگی، فعالیت‌های مالی و وضعیت صنعتی که واحد تجاری در آن فعالیت دارد باید تجزیه و تحلیل شود.
از مشخص‌ترین علائم یک شرکت ورشکسته یا در حال ورشکستگی، وجود ارزش ویژه منفی است.
نقش حساب جاری شرکاء در بحث ورشکستگی بسیار مهم است، زیرا کارشناس با بررسی و اظهار نظر نسبت به این حساب به تأیید شرایط ورشکستگی یا رد آن می‌پردازد.
استفاده از این حساب در سال‌های اخیر خیلی متداول شده، در بسیاری از شرکت‌ها اگر این حساب حذف شود، ارزش ویژه منفی تبدیل به ارزش ویژه مثبت می‌شود.
وقتی میخواهیم شرایط ورشکستگی یک شرکت را بررسی کنیم باید ببینیم که آیا شرکا برای رونق کسب‌و‌کار شرکت، تزریق منابع مالی جدید، تدوین یا تغییر استراتژی داشته‌اند یا خیر؟ کارشناس باید با ظرافت و دقت کافی بررسی کند که آیا در ثبت اسناد مربوط به جاری شرکاء دقت کافی وجود داشته است؟
رفع ابهامات در خصوص حساب جاری شرکا
نتیجه گیری در خصوص حساب جاری شرکا
اگر بخواهیم کامل تر به توضیح حساب جاری و شرکا بپردازیم باید اینطور بیان کنیم:
تمامی شریک های تجاری، دارای یک حساب جاری مشترک هستند.
اگر این حساب در طول چند سال گردش داشته باشد و توسط مابقی سهامداران شارژ شود، می توان ادعا کرد که این گردش حساب با افزایش تورم رو به رو شده است.
این افزایش تورم فقط یک معنی می تواند داشته باشد. شرکت مورد نظر، در بازه های زمانی مختلف، با کمبود منابع نقدی مواجه شده و به همین جهت نیاز به شارژ مجدد توسط سهامداران را دارد.
