معمای بهره، پول و تورم

  معمای بهره، پول و تورم

  آیا از همبستگی مثبت میان نرخ بهره و نقدینگی باید به این نتیجه رسید که برای کنترل تورم نباید نرخ بهره را افزایش داد یا حتی پیشنهاد کاهش نرخ بهره را بدهیم؟ بدون تردید جواب منفی است.

  نمی‌توان بانک مرکزی‌ای را در دنیا سراغ آورد که وقتی با ریسک‌های سنگین تورمی مواجه شود چنین توجیهی را برای عدم افزایش نرخ بهره اقامه کند و واقعا مردد باشد که چه باید بکند. اما چرا؟ مگر آنان چنین همبستگی را مشاهده نمی‌کنند؟ پس چرا حکم نمی‌دهند اگر نرخ بهره را بالا ببریم نقدینگی افزایش یافته و ریسک‌های تورمی بیشتر می‌شود؟

  اولا بسیاری از بانک‌های مرکزی دنیا مدت‌هاست از چنبره کل‌های پولی به‌عنوان ابزار سیاستی یا استفاده از آن به‌عنوان لنگر اسمی رهایی یافته‌اند.

  ثانیا درک این موضوع بسی ساده است که «پول» وسیله مبادله است و رشد آن تورم‌زاست. پول هزینه فرصتی به نام نرخ بهره دارد. پس باید همبستگی میان نرخ بهره و پول منفی باشد.

  تا زمانی که نرخ بهره واقعی به حد کافی مثبت باشد، رشد نقدینگی ناشی از رشد حجم شبه‌پول، تبعات تورمی نخواهد داشت. همان‌طور که از سال ۱۳۹۳ به این سو رشد نقدینگی کم و بیش مانند گذشته وجود داشت اما تورم به‌دلیل نرخ بهره واقعی مثبت، کاهشی بود.

  مشکل نقدینگی دقیقا از آنجا بروز می‌یابد که خطر سرکوب مالی یا همان نرخ بهره واقعی منفی بروز یابد؛ مانند امروز.